Uitgave 2009
het gazon van A tot Z Het gazon van A tot Z
HET GAZON VAN A TOT Z
INHOUD
VOORWOORD
Bodem
4 Betekenis van de bodem 4 Bodemeigenschappen 5 Aanpassing aan het type grasveld 6 De bemestingstoestand van de bodem 6 De pH-waarde controleren 7 De profielopbouw voor sportvelden 8 Waarom moeten grasvelden bemest worden? Bemesting 9 Grassen herkennen 12 Gras leeft niet van stikstof alleen 13 De Wet van Liebig 13 Voedingsstoffen: behoefte en de juiste verhouding 14 De juiste langdurige werkende stikstof 14 Grasveldbemesting over het gehele jaar 16 Milieuvriendelijke bemesting 17 De grasmat dicht en gezond houden 18 Bemestingsadviezen voor sportvelden en elite gazons 19 Bemestingsadviezen voor siergazons 19 Bemestingsadviezen voor rustiek gazon 20 Bemestingsadviezen voor zeer rustiek gazon, met ijzer 20 Bemestingsadviezen voor industrieterreinen en parken 21 Bemestingsadviezen voor stadionvelden met hoge eisen 22 Overzicht van de gebruikte meststoffen voor golfterreinen per locatie
Onderhoud
Producten
2
Aanleg en zaaien van een nieuw gazon Maaien Verticuteren Verluchten Bezanden Wortelactivering Agrosil® Beregening Kick® Wetting Agent Onkruidbestrijding Ziektebestrijding Regeneratie en renovatie Jaaroverzicht van het onderhoud
23 25 26 27 29 31 31 33 34 35 36 38 40
Productoverzicht Langdurig werkende meststoffen Samengestelde organische meststoffen Gedeeltelijk omhulde meststoffen Sporenelementen Bodemverbetering, plantenbescherming Overige
41 44 48 49 51 52 53
Sportgrasvelden worden gebruikt zonder rekening te houden met de natuurlijke behoeften van het gras. De grasvelden worden bij iedere weersgesteldheid en in elk seizoen aan zware belasting onderworpen. Wortels en bladeren worden hierdoor zwaar beschadigd. Door bodemverdichting dringt het oppervlaktewater niet meer door; het gehalte aan lucht in de bodem en de gasuitwisseling worden gereduceerd. Bovendien ontstaan oneffenheden en de beschadiging breidt zich uit. Wat kan men doen om een dure renovatie te voorkomen? De grondslag voor een duurzame en degelijke graskwaliteit is een aangepaste bemesting volgens de behoefte van de grassen en aangepast aan het gazontype. Even belangrijk zijn de mechanische onderhoudsmaatregelen. Zij moeten aangepast worden aan de gebruiksintensiteit en de kwaliteitseisen die men stelt aan de grasvelden. In deze brochure zijn allerlei gegevens verzameld die kunnen helpen bij een vakkundig en verantwoord onderhoud van grasvelden, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige stand van het grasveldonderzoek en de milieubescherming.
3
HET GAZON VAN A TOT Z
BODEM
BODEM
BETEKENIS VAN DE BODEM
Vochthoudend vermogen
De bodem is belangrijk als standplaats en als leverancier van voedingsstoffen, nodig voor de ontwikkeling van de gazongrassen. De bodem zorgt ook voor de opslag en voorraad van de voedingsstoffen en water. De luchtporiën zorgen voor een voldoende zuurstofvoorraad en bevorderen zo de afbraak en de omzetting door micro-organismen van de organische fractie. In de meest uiteenlopende omstandigheden moet de bodem voldoen aan de hoge eisen die gesteld worden bij het gebruik van sportvelden, speelweiden en andere gazons.
Wordt bepaald door het aandeel kleine en kleinste poriën in de grond.
BODEMEIGENSCHAPPEN EN GRASGROEI Een krachtige en gezonde grasgroei bij een zware belasting van de bodem is alleen mogelijk als een reeks bodemcriteria gunstige waarden vertonen. Om een grond voor grasvelden te beoordelen, zijn volgende punten van belang:
Waterdoorlatend vermogen Is afhankelijk van het aandeel grote poriën.
Gelaagdheid Geeft inzicht in de verdichtingsgraad en de mogelijke doorwortelingsintensiteit van de grond.
AANPASSING VAN DE GROND VOLGENS HET TYPE GRASVELD Overeenkomstig het latere gebruik, worden grasvelden aangelegd op verschillende grondsoorten. Voor landschapsgroen houdt men zich meestal aan de bestaande grond. Voor gebruiksgazons en vooral voor sportvelden worden speciale voorbereidingsmaatregelen getroffen. Het komt hierop neer dat men de bodemeigenschappen verandert door verandering van de korrelsamenstelling en door bijmenging van bodemhulpstoffen (zoals Agrosil® LR).
De grasgroei wordt dan optimaal en de grond bereikt een hoge graad van belastbaarheid. In de Din 18035-4-norm wordt de ideale korrelverdelingscurve getoond (zie afb.), maar ook duidelijke grenswaarden voor de eerder genoemde bodemeigenschappen. Het voordeligst voor de praktijk is echter het aanpassen van de bestaande grond.
Bodemreactie (pH-waarde) Geeft de zuurtegraad weer.
Absorptievermogen Wordt bepaald door de organische en de minerale colloïden (humus- en kleidelen), belangrijk voor het vasthouden van de voedingsstoffen en voor het buffervermogen van de grond.
Korrelverdeling van de toplaag van grassportvelden volgens DIN 18035-4
Korrelverdeling Een goede verdeling van fijne, middel-grove en grove korrelfracties zorgt voor een goede stroefheid, een voldoende draagkracht en een goede waterdoorlaatbaarheid.
Poriënvolume Een uitgebalanceerde verhouding tussen kleine, middelgrote en grote poriën verzekert een regelmatige gasuitwisseling in de bodem.
4
5
HET GAZON VAN A TOT Z
BODEM
BODEM
DE JUISTE BEMESTINGSTOESTAND VAN DE BODEM Wanneer de toplaag voor sportvelden opgebouwd is met veel zand, is het vasthoudend vermogen voor voedingsstoffen laag. Om een aangepaste voeding van de grassen te verzekeren, moet er van de hoofdelementen fosfor, kali en magnesium een voldoende voorraad aanwezig zijn in de bodem. Door regelmatig onderzoek (alle 2-3 jaar) worden de gehalten aan hoofdelementen bepaald, waardoor een aangepaste basisbemesting kan gebeuren. Het aanbevolen niveau van de voorraad aan voedingsstoffen is aangegeven in de tabel, waarbij de hoogste cijfers betrekking hebben op velden met intensief gebruik.
pH-WAARDE CONTROLEREN De pH duidt de zuurtegraad van de grond aan. Deze beïnvloedt de ontwikkeling van de grassen, de beschikbaarheid en opneembaarheid van de voedingsstoffen en ook de bodemstructuur. Voor gazongrassen is een pH van 5,5 tot 7,3 wenselijk (volgens CaCI2-methode). Beschikbaarheid van voedingsstoffen (en Al) volgens de bodemreactie
Voedingsstoffen in de bodem voor grasvelden. Streefcijfers voedingsstoffen in mg per 100g grond
Bestaande grond Opbouw volgens DIN
Kali (K2O)
Magnesium (MgO)
10-20
15-30
7-15
7-15
10-25
5-12
De samenstelling van het substraat voor de toplaag kan bijvoorbeeld als volgt zijn:
Grassportvelden stellen hoge eisen aan de bespeelbaarheid. Voorafgaand grondonderzoek en controle van de toplaag zijn zeker nodig, om ervoor te zorgen dat voldaan wordt aan de criteria volgens DIN 18035-4 bij de aanleg van een grasveld.
Basisbouwstoffen
Volgens deze DIN zijn verschillende constructievarianten mogelijk. Ook andere bouwwijzen, aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, kunnen gekozen worden. Aanleg op bestaande grond heeft bewezen ook goede resultaten te geven, afhankelijk van het latere onderhoud. Bij belaste grasvelden (sportveld, golfgreen, golfafslag en andere) wordt de bovenste bodemhorizont aangeduid als toplaag. Afhankelijk van het gebruik is deze laag tussen 10 en 25 cm dik.
De juiste bemestingstoestand van de bodem
Fosfaat (P2O5)
BODEMOPBOUW VOOR GRASSPORTVELDEN
7 = neutraal Opmerking: Vooral bij een sterk verschraalde toplaag voor grasvelden moet bijzondere aandacht gegeven worden aan de voorziening met sporenelementen.
ca. 20 Vol.-% zandige bovengrond (grond van ter plaatse) ca. 50 Vol.-% gewassen zand, korrelgrootte 0-5 mm ca. 30 Vol.-% lavazand 0-5 mm
Grondverbeteringsmiddelen en meststoffen Per m2 los gemengd product: ca. 1,5 kg silicaat-colloïde met fosfor dat zich omzet tot colloïdaal silicium; handelsproduct Agrosil® LR ca 1,5 kg omhulde meststof met 6 maanden werkingsduur, als aanhoudende voedingsbron = Basacote® Plus 6M K 11+9+19 (+2) ca 0,5 à 1 kg langdurig werkende meststof met ISODUR® die tevens 60% snel werkende stikstof bevat = Floranid® Gazon 20+5+8 (+2) + sporenelementen De goede samenstelling kan door een laboratorium bevestigd worden.
Wanneer sommige elementen aangevuld moeten worden, gebeurt dit volgens de grondontleding, vb. met 30-40 g/m2 patentkali.
6
De hoge stikstofbehoefte van grassen wordt gedekt door regelmatige bemestingen tijdens de groeiperiode. Afhankelijk van het type gazon en het grasmengsel variëren de stikstofbehoeften tussen 10 en 40 g N/m2/jaar (zie hoofdstuk bemesting).
7
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING WAAROM MOETEN GRASVELDEN BEMEST WORDEN? Bemesting is de belangrijkste maatregel die genomen moet worden om een dichte grasmat te verkrijgen, bestand tegen betreden. Een bemesting, aangepast aan voortdurende belasting, of aan de gestelde eisen, is de beste voorzorgsmaatregel voor een duurzame, functionele grasmat.
BEMESTING GOLFTERREINEN
GRASSEN HERKENNEN
Van alle sportgrasvelden stelt het golfterrein wel de meest verschillende en de hoogste eisen aan de bemesting. Zowel voor de tees, de fairways als voor de greens moeten de nodige voedingsstoffen telkens aangepast worden aan de plaatselijke omstandigheden en aan het toepassingsgebied.
Een kwart van onze aarde is bedekt met grasvegetaties. De grassenfamilie (Graminaceae) telt zo’n 12.000 soorten, waarvan er ongeveer 150 zijn gecultiveerd. De belangrijkste vinden we terug in onze weilanden, gazons, sportvelden, wegbermen, etc. Afhankelijk van het gebruiksdoel, zijn speciale graszaadmengsels samen-
AAN GAZONGRASSEN WORDEN DE HOOGSTE EISEN GESTELD
Waardering soorteigenschappen (schaal 1-10). Hoge cijfers betekenen een goede waardering
Om te kunnen voldoen aan die hoge eisen, moeten de grassen sterk kunnen doorgroeien en moeten ze dus ononderbroken kunnen beschikken over voedingsstoffen.
Engels raaigras
SPORTGRASVELDEN Sportgrasvelden worden voortdurend sterk belast door wedstrijden en trainingen. De grasmat wordt weggespeeld en dikwijls beschadigd in de diepte. Bovendien moet er regelmatig gemaaid worden. Door het afvoeren van het maaisel worden ook voedingsstoffen weggevoerd. Grassen voor sportvelden moeten daarom een sterke groeikracht vertonen, om telkens opnieuw het verloren evenwicht te herstellen en openingen in de grasmat op te vullen. Daarom moeten de grassen ononderbroken kunnen beschikken over alle voedingsstoffen in aangepaste hoeveelheden.
8
gesteld waarin de grassoorten in een vooraf nauwkeurig bepaald percentage voorkomen. Onderstaande tabel illustreert de toegevoegde waarde die de belangrijkste zes grassoorten hebben binnen de specifieke graszaadmengsels voor gazons en sportvelden. Op de volgende bladzijden leert u ze bovendien ook herkennen/determineren.
SIER-EN PARKGAZON Siergazon en parken zijn er voor de ontspanning en verbeteren de kwaliteit van het leven. Belangrijke kwaliteitsnormen zijn een dichte grasmat en een groene kleur. Dat veronderstelt een goede bemesting volgens de overeenkomstige behoeften.
Veldbeemd Roodzwenk Hardzwenk gras gras gras
Struis gras
Rietzwenk gras
opkomstsnelheid
7
2
4
3
2
4
bespelingstolerantie
9
8
6
5
5
6
zodevorming
8
9
9
7
10
8
groeisnelheid
9
7
6
4
5
7
droogtetolerantie
6
8
8
8
7
8
schaduwtolerantie
4
7
8
6
5
6
kortmaaitolerantie
5
6
8
7
10
5
wintervastheid
6
10
8
8
9
6
6,5-7
6-6,5
5-5,5
5-5,5
4,5-5
5-5,5
9
8
6
6
7
8
1,7
0,3
1
0,9
0,07
2,5
pH-voorkeur stikstofbehoefte
1000-korrelgewicht (g)
Bron: Advanta
9
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING
BEMESTING
GRASSEN HERKENNEN
10
Engels raaigras
Veldbeemdgras
Hardzwenkgras
Lolium perenne
Poa pretensis
Festuca ovina
• vlotte opkomst en beginontwikkeling • zeer goed bestand tegen betreding • snelle (her)groei • vormt dichte zode • gebruikt in sportvelden, speelgazons en openbaar groen
• bijzonder stevige zode door ondergrondse uitlopers • droogtetolerant en goed wintervast • verdraagt bespeling en maaien prima • van nature een trage opkomst en beginontwikkeling • gebruikt in sportvelden, speelgazons, openbaar groen en golftees en -fairways
• bijzonder droogtetolerant • door extensieve groei zeer geschikt voor bermen • kan goed concurreren bij matige stikstof voorziening • over het algemeen vrij weinig vatbaar voor ziekten als rooddraad
Rietzwenkgras
Struisgras
Roodzwenkgras
Festuca arundinacea
Agrostis tenuis
Festuca rubra
• prima bestand tegen zowel droge als natte periodes • verdraagt bespeling goed • diepe beworteling
• vormt zowel ondergrondse als bovengrondse uitlopers • verdraagt kort maaien zeer goed • vormt een dichte zode met groot herstellingsvermogen • gewoon struisgras is gevoelig voor winterbetreding • zeer geschikt voor de aanleg van golfgreens
• 3 typen binnen deze soort: gewoon, met fijne uitlopers en met forse uitlopers • prima bestand tegen schaduw en kort maaien • roodzwenk met forse uitlopers wordt gebruikt in bermmengsels • gewoon roodzwenkgras en roodzwenk met fijne uitlopers worden gebruikt in gazons, openbaar groen en golfbanen • vormt een dichte en fijnbladige zode
Bron: Advanta
Vredo Dodewaard B.V. Postbus 35 NL-6670 AA Zetten Welysestraat 25a NL-6669 DJ Dodewaard - Holland Tel. 31 (0) 488 411254 - Fax 31 (0) 488 412471 E-mail
[email protected] - http://www.vredo.com
Vredo Doorzaaimachines
11
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING
BEMESTING
EEN GRASVELD LEEFT NIET VAN “N” ALLEEN
BELASTE GRASVELDEN HEBBEN VEEL VOEDINGSSTOFFEN NODIG
g
Grasvelden zijn er voor uiteenlopende redenen en worden verschillend gebruikt. Daarom bestaat er geen standaard bemesting voor gazons. Die moet aangepast zijn aan de speciale behoeften naar gebruiksintensiteit en kwaliteitseisen. Dat geldt vooral voor de stikstofbehoeften van de verschillende gazontypen.
DE “WET VAN HET MINIMUM” VAN JUSTUS VON LIEBIG VAN 1855 BEWIJST HET In deze wet wordt uitgelegd dat de plant zich richt voor zijn groei en rendement naar dat voedingselement dat het minst (dus in minimum) aanwezig is.
Fosfaat voor: de wortelgroei energierijke stofwisseling de vorming van enzymen Kali voor: vast stevig weefsel weerstandsvermogen opbouw van reservestoffen optimale stofwisseling waterhuishouding
12
Magnesium en sporenelementen voor: chlorophylvorming energieopname assimilatie zuurstofproductie ademhaling
Als de meststof niet gelijkmatig wordt gestrooid of de verschillende voedingselementen niet gelijkmatig verdeeld zijn in de meststof (bulk blend), dan is het resultaat van de bemesting niet te voorspellen.
Behoeften aan voedingselementen in eenheden/ha Grasveldtype Sportvelden - Hoge eisen - Gemiddelde eisen - Lage eisen Golfgreens Golf tees Golf fairway Siergazons, ligweiden Rustiek gazon Industrieterreinen & parken
N
P2O5
K2O
MgO
280 210 160 280 240 120 140 100 36
130 80 60 120 120 40 50 40 0
270 200 180 320 300 160 100 100 72
80 50 40 90 80 30 15 10 20
De hoeveelheden voedingselementen, opgegeven in deze tabel, kunnen aangepast worden: De behoeften aan kali en magnesium zijn wat hoger op zeer doorlatende bodem en bij veel neerslag. De behoeften aan voedingsstoffen zijn wat lager op bodems met een goede reserve, bv. bodems met een hoog gehalte aan organische stof of wanneer het maaisel blijft liggen.
Met langdurig werkende meststoffen kan iedere gewenste verhouding aan voedingsstoffen ingesteld worden in functie van de behoeften. Een tekort of een voorraad van een voedingselement kan doelmatig aangepast worden.
OPLETTEN VOOR ONGELIJKMATIGE VERDELING
Jaarlijkse behoeften aan voedingsstoffen naar grasveldtype en gebruikseisen
Stikstof voor: de vorming van eiwit de opbouw van cellen ononderbroken groei regeneratiekracht
De Compo® - meststoffen bevatten de juiste voedingsverhouding en alle sporenelementen.
Er is geen voedingsstoffenverhouding die overal juist is voor alle grasvelden, want ze variëert volgens het gebruik, de betreding en het niveau van bemesting. In de vorige tabel (blz 10) zijn de hoeveelheden voedingsstoffen weergegeven in de verhouding dat ze opgenomen worden.
Alleen een gelijkmatige verdeling van alle voedingsstoffen korrel voor korrel, verzekert een gelijkmatige gezonde groei. Floranid® - meststoffen bevatten per kilo 1000’ en korreltjes wat de verdeling ten goede komt.
VOEDINGSELEMENTEN IN DE JUISTE VERHOUDING VOOR GRASSEN Het feit alleen dat alle voedingsstoffen voorradig zijn, is nog geen verzekering voor een goede een aangepaste grasgroei. De voedingsstoffen moeten ook in de juiste verhouding aanwezig zijn. Alleen dan kunnen de grassen de voedingsstoffen optimaal benutten.
13
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING
BEMESTING
DE JUISTE LANGDURIG WERKENDE MESTSTOF IS DOORSLAGGEVEND
Bemestingstijdstip afhankelijk van het type grasveld
Grassen verdragen geen hoge concentratie aan stikstof in de bodem
Jan
Maart
Mei/ Juni
Jul/ Aug
Okt
Nov
x
x
x
x
x
x
* bij winterbetreding
x
x
x
x
x
x
x
Grasveld type Sportvelden
Graswortels zijn gevoelig en verbranden gemakkelijk. Als er veel stikstof ter beschikking is, zal er een massale grasopbrengst zijn met veel maaibeurten. De grassen worden week, verdragen minder betreding en worden gevoeliger voor ziekten. Daarom moet de stikstof langzaam maar zeker ter beschikking komen. In de COMPO-meststoffen zit er langdurig werkende ISODUR®-stikstof, die langzaam maar zeker vrijkomt op het ritme van de biologische groeifactoren.
Isodur® doseert de stikstoftoediening
De Isodur®-stikstof zorgt voor een langdurige stikstofvoorziening. Isodur® wordt onder invloed van natuurlijke factoren zoals vochtigheid en warmte, en de afbraak door bodembacteriën, geleidelijk omgezet naar ammonium en nitraat. Op deze manier is er gedurende een periode van 3 maanden stikstof beschikbaar voor de plant.
14
Doordat Isodur® niet oplost in koud water, spoelt het bovendien niet uit en beperkt het de zoutbelasting.
- hoge eisen - middelmatige eisen:
Uit onderzoek met een lysimeter blijkt dat na gebruik van Isodur®-meststoffen, het grondwater niet meer nitraten bevat dan een gelijkaardig onbemest perceel. Teveel stikstof veroorzaakt: overmatige lengtegroei van de bladeren grotere maaibehoeften weke gevoelige bladeren verhoogde viltvorming, slechte doorlaatbaarheid voor water zwakke verluchting van de bodem verhoogd gevaar voor schimmel aantastingen zwakke wortelgroei verhoogd gevaar voor verbranding geringe stroefheid van de grasmat snellere verwelking van de grassen
DE BEMESTING VAN GRASVELDEN GEDURENDE HET JAAR Het tijdstip, het aantal bemestingsbeurten en het niveau van de bemesting richten zich hoofdzakelijk naar de soort, de gebruiksintensiteit en de kwaliteitseisen van de grasvelden. Bovendien is het belangrijk rekening te houden met het biologisch groeiritme van de grassen.
* zonder winterbetreding
x
x
Siergazons
x
x
Rustiek gazon
x
Speelgazons Parken
x x
x x x x
Voorjaar (maart tot mei) Het voorjaar is belangrijk als regeneratiefase voor grasvelden. Dat geldt vooral voor sportvelden met belasting in de winter, waar de beschadigingen aan de grasmat nu moeten worden hersteld. Als er in de late herfst niet bemest wordt, moet er vroegtijdig in maart met de bemesting begonnen worden. Wanneer een late herfstbemesting wordt toegepast met een langdurig werkende Floranid®meststof, moet de eerste gift pas in april mei toegediend worden, wanneer de sterke voorjaarsgroei begint af te nemen. Grassen hebben de grootste behoefte aan voeding in de periode voorjaar tot zomer. Grasvelden met weinig betreding en oppervlakten met weinig eisen krijgen in deze periode hun hoofdbemesting. Zomer (juni tot augustus) In de vroege zomer loopt de regeneratiefase door en gaat dan over in de zomerrustfase. In de vroege zomer kan men dus nog een nauwkeurig bepaalde bemesting geven voor
de regeneratie van belaste sportvelden. De periode eind juli - begin augustus betekent voor sportvelden de voorbereiding van het nieuwe speelseizoen. Een optimale be-mesting is dan noodzakelijk, zodat de grasmat groeikrachtig en gezond het nieuwe seizoen ingaat. Grasvelden met een lichte betreding of in winterrust krijgen nu hun laatste bemesting met langdurig werkende meststoffen. Deze bemesting volstaat tot het volgende voorjaar. Herfst tot winter (september tot december) In deze periode bestaat er een verhoogde gevoeligheid voor aantasting door de sneeuwschimmel, vooral bij gebruik van snelwerkende stikstofvormen. Vanaf oktober volgt dan de winterbemesting op basis van kali en magnesium, die pas toegediend wordt wanneer de bodemtemperatuur blijvend onder 5°C gedaald is. Vanaf dat moment stopt de lengtegroei van de bladeren. De winterbemesting is gunstig voor sportvelden met winterbetreding, omdat de wortelgroei en de regeneratiekracht ondersteund worden. Het grasveld komt beter door de winter en heeft meer reserve voor het voorjaar. Het gebruik van traagwerkende meststoffen met veel kali is zeer belangrijk in deze periode. Wat Floranid® zo uniek maakt, is dat het het enige middel is dat nog een klein beetje stikstof, gecontroleerd vrijgeeft, bij 5°C. Hierdoor kan men in de winter nog altijd een gezonde en stevige grasmat behouden.
15
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING
BEMESTING
MILIEUVRIENDELIJKE GRASVELDBEMESTINIG Onder een grasmat spoelen weinig voedingselementen uit, ondanks de relatief hoge behoeften. Als de doorsijpeling van meststoffen verder
vermindert of zelfs helemaal voorkomen wordt, zal het grondwater beter beschermd zijn tegen nitraatbelasting. Daarom moeten grasvelden beredeneerd bemest worden en is de keuze van de meststofvorm doorslaggevend.
Nitraatconcentratie in het uitgespoelde water van golfgreens bij verschillende N-meststoffen (volgens Brown et al.)
NO33in water, mg/l NO inuitgespoeld uitgespoeld water, mg/l
Bemesting: Bemesting: 163 163 kg/ha kg/ha
Ammoniumnitraat Ammoniumnitraat Minerale samengestelde meststof Minerale samengestellde meststof (12-12-12) (12-12-12) Organische Organische meststof meststof
146 kg/ha 145 kg/ha
Isodur Isodur
Dagen Dagenna nabemesting de bemesting
16
Isodur® is milieuvriendelijk In Isodur® is de stikstof organisch gebonden. Deze is bovendien slechts voor een zeer klein deel oplosbaar in koud water en kan dus niet uitspoelen uit de bewortelingszone. Isodur®stikstof kan door de grassen volledig opgenomen worden, omdat Isodur® in de bodem volledig omgezet wordt. Afhankelijk van de warmte en de vochtigheid wordt Isodur® eerst systematisch omgezet in zijn originele bestanddelen. Warmte en vochtigheid beïnvloeden tegelijk ook de plantengroei, zodat de omzetting overeenstemt met de biologische groeifactoren.
DE GRASMAT DICHTHOUDEN Onder een gesloten, dichte grasmat is de stikstofuitspoeling duidelijk minder dan bij een kale grond of onder een dunne grasmat. De langdurig werkende Isodur®-stikstof bevordert de breedtegroei en de uitstoeling van de grassen, zonder de lengtegroei aan te wakkeren. Dat betekent meer bladeren en stengels per oppervlakte-eenheid en dus een dichtere grasmat.
DE WORTELGROEI BEVORDEREN Een dicht en diep wortelstelsel kan meer stikstof opnemen. Naarmate de doorwortelde bodemhorizont groter is, zal de hoeveelheid stikstof die in de bodem vrijkomt beter benut worden. Een diep wortelsysteem is bovendien een bescherming tegen uitspoeling. Bij zeer slechte bodemomstandigheden, zware belasting of ongunstige weersinvloeden kan de wortelgroei stagneren. Agrosil® LR kan dan de wortelgroei opnieuw op gang brengen.
Isodur® is vriendelijk voor de wortels, omdat het de zoutbelasting in de bodem niet verhoogt.
GRASSEN GEZOND HOUDEN Gezonde grassen zijn minder gevoelig voor ziekten. Een aangepaste voeding met al de nodige voedingsstoffen op het juiste tijdstip zorgt ervoor dat de grassen een grotere weerstand opbouwen tegen ziekten en een grotere concurrentiekracht hebben tegen ongewenste kruiden. Ook dat is milieuvriendelijk!
TIPS VOOR EEN MILIEUVRIENDELIJKE GRASVELDBEMESTING
Daarna wordt de vrijkomende stikstof door de bodembacteriën omgezet in stikstofvormen die opneembaar zijn door de planten. De overblijvende organische rest wordt gebruikt als voedingsbron door de bodembacteriën en omgezet tot koolzuur en water, stoffen die nuttig zijn voor plantengroei. Bij toepassing van stikstofbronnen die langdurig werken zoals Isodur®, is de stikstofbevoorrading zo gecontroleerd dat praktisch geen nitraatuitspoeling meer plaatsvindt.
Zoutindex van stikstofmeststoffen
% Ninhoud
Zout index
Zout index per Neenheid
Ammoniumsulfaat
21
69
3,3
Ureum
46
75
1,7
Organische N-meststof
6
4
0,8
Isodur®
31
5
0,1
De voedselbehoeften nauwkeurig bepalen Rekening houden met de voedselvoorraden in de bodem Letten op de juiste verhouding van de voedingselementen Gebruik maken van de milieuvriendelijke Isodur®-stikstof Bemestingstijdstippen en aantal beurten bepalen Zorgen voor een regelmatige verdeling van de voedingselementen De grasmat gesloten houden. De wortelgroei bevorderen. De grassen gezond houden door optimale een bemesting.
17
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING: ADVIEZEN
BEMESTING: ADVIEZEN
Sportvelden en Elite siergazons
Siergazon
Organisch + Mineraal Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
Maart
Floranid® Gazon
April / Zaaien Mei Juli September November Voedingselementen in eenheden
Agrosil
30 15
®
Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo® Gazon 10+3+3 (+3) Compo® Gazon 7+4+20 (+3) ®
Patentkali® Gazon
Produkt
Maart
Floranid® Gazon
50
Juli
50
September
70
November
20
Voedingselementen in eenheden
P2O5
K2O
MgO
209
101,5
248
79
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Mei
N
Organisch + Mineraal
30
Compo Gazon 10+3+3 (+3) Compo® Gazon 10+3+3 (+3) Compo® Gazon 7+4+20 (+3) ®
Produkt
Maart
Compo Gazon 10+3+3 (+3)
Juni September
50 70
Patentkali® Gazon
20
N
P2O5
K2O
MgO
209
101,5
248
79
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
50
Voedingselementen in eenheden
Mineraal Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
50
Maart
Floranid® Gazon
30
Compo® Gazon 10+3+3 (+3)
40
Juni
Floranid® Permanent
30
Compo® Gazon 7+4+20 (+3)
50
September
Floranid® Permanent
20
N
P2O5
K2O
MgO
125
47
127
42
Voedingselementen in eenheden
N
P2O5
K2O
MgO
140
50
99
16
Rustiek gazon Organisch + Mineraal
Mineraal
18
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
Maart
Floranid® Gazon
April / Zaaien
Agrosil
Mei
Floranid® Gazon
30
Juli
Floranid® Permanent
30
September
Floranid® NK
30
November
Patentkali® Gazon
30
Voedingselementen in eenheden
30 20
®
Produkt
Maart
Floranid® Gazon
Mei Juli September November
N
P2O5
K2O
MgO
210
91
231
60
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Voedingselementen in eenheden
35
Floranid® Permanent Floranid® Permanent Floranid® Permanent
30
Produkt
April
Compo® Gazon 10+3+3 (+3)
Juli
Compo® Gazon 7+4+20 (+3)
Voedingselementen in eenheden
30
Patentkali® Gazon
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
25
Mineraal Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
50
April
Floranid® Permanent
30
60
Juli
Floranid® Permanent
30
N
P2O5
K2O
MgO
92
39
135
33
Voedingselementen in eenheden
N
P2O5
K2O
MgO
96
42
90
12
30
N
P2O5
K2O
MgO
206
77
237
60
19
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING: ADVIEZEN
BEMESTING: ADVIEZEN
Zeer rustiek maar met ijzer
Stadionvelden met hoge eisen
Organisch + Mineraal
Mineraal
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
Maart
Ferro Top
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
30
Maart/April
Floranid® Permanent
20
April/Juni
Compo Gazon 7+4+20 (+3)
30
Juni
®
Ferro Top
20
September
Ferro Top®
20
September
Ferro Top®
20
®
®
Voedingselementen in eenheden
N
P2O5
K2O
MgO
51
12
120
39
Voedingselementen in eenheden
N
P2O5
K2O
MgO
56
14
78
28
Periode
Produkt
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Jan/Feb
Floranid® Permanent
20
Maart/April
Floranid® Gazon
40
Bij doorzaaien
Agrosil®
20
Juni
Floranid® Permanent
40
Juli/Aug
Floranid® Gazon
30
Sep/Okt
Floranid® Permanent
30
November
Patentkali® Gazon
30
N
P2O5
K2O
284
138
272
Voedingselementen in eenheden
MgO
Industrieterreinen & parken Organisch + Mineraal
20
Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
Maart
Compo® Gazon 7+4+20 (+3)
Juni September Voedingselementen in eenheden
Mineraal Dosis (g/m² of kg/1000m²)
Periode
Produkt
20
Maart
Ferro Top®
20
Ferro Top®
20
Juni
Ferro Top®
20
Ferro Top®
20
September
Ferro Top®
20
N
P2O5
K2O
MgO
38
8
88
30
Voedingselementen in eenheden
N
P2O5
K2O
MgO
36
0
72
36
21
HET GAZON VAN A TOT Z
BEMESTING: ADVIEZEN VOOR GOLF PER LOCATIE Het bemesten van golfterreinen moet men van geval tot geval bekijken en is afhankelijk van de bodemanalyse, de opbouw van het terrein, de betreding, toernooikalender,… Hiervoor is het aangeraden om advies te vragen bij een golfconsulent
ONDERHOUD AANLEG VAN EEN NIEUWE GAZON De oude gazon vernietigen met Glyfosaat Aandacht geven aan de grondstructuur De pH corrigeren naar een pH (KCl) tussen 5,5 en 6,5 Gras inzaaien, liefst in de periode maart tot mei of augustus tot oktober, maar wel 4 a 8 weken na het gebruik van Glyfosate. Aanbevolen zaaidiepte 0,5 tot 1,5 cm Dosis 2 à 4kg/100m² (of afhankelijk van gebruik) Welk mengsel gebruiken? Een combinatie van Engels raaigras, Veldbeemdgras & Roodzwenkgras. Voor een fijn siergazon neem een mengsel met meer roodzwenk Voor een sport gazon is een mengsel met meer raaigras aanbevolen. Engels raaigras zal later meer gemaaid moeten worden, Veldbeemd & Roodzwenk groeien minder snel maar moeten meer geverticuteerd worden. Bemesten met een traagwerkende meststof samen met het inzaaien.
Met Floranid® Gazon aan 3kg/100m² (behalve in oktober 2kg/100m² Floranid® Gazon) Ideaal nog 3,5 à 5kg/100m² Agrosil® mee inwerken of 1,5 à 2,5kg/100m² strooien voor de beworteling extra te stimuleren. Alles rollen In het najaar, direct na het rollen spuiten tegen het onkruid met een middel dat isoxaben bevat; zeker als men traag groeiende mengsels heeft ingezaaid. De grond moet vochtig zijn, de temperatuur laag, het moet regenachtig weer zijn. Het mag zelfs regenen. Het gras laten groeien tot 8 cm De grond eventjes vastrollen. Het gras terug laten komen en dan 1/3 afmaaien met een grasmaaier waarvan de messen zeer scherp zijn. Stilletjes aan de grashoogte brengen tot 3 à 5 cm. Later in het seizoen bemesten met traagwerkende meststoffen volgens bodemontleding en bemestingsadviezen.
Het effect van meer graszaad 125 kg per veld
22
250 kg per veld
375 kg per veld
Sneller dicht en eerder bespeelbaar * Minder onkruiden/straatgras * Steviger zode, minder speelschade
23
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD AANLEG VAN GRASZODEN De voorbereiding is exact de zelfde dan bij aanleg van gazon. Ideaal 3,5 à 5kg/100m² Agrosil® mee inwerken of 1,5 à 2,5kg/100m² strooien voor de beworteling extra te stimuleren De graszoden aanleggen Rollen Goed begieten Bemesten met 3kg/100m² Floranid® Gazon
ONDERHOUD HET DOORZAAIEN Onkruid bestrijding doen Uitkammen om vilt en mos te verwijderen Het bestaande gazon kort maaien Met aangepaste apparatuur (doorzaaimachines) het zaad in de grond brengen op 0,5 tot 1,5 cm diepte. Lichte top dressing uitvoeren. Rollen Na 4 weken bemesten met 3kg/100m² Floranid® Gazon Ideaal nog 1,5 à 2,5kg/100 m² Agrosil® strooien voor de beworteling extra te stimuleren.
Inzaaien met traagwerkende meststof
MAAIEN Door te maaien worden de grassen op een bepaalde lengte gehouden om de speltechnische gebruikswaarde voor de verschillende sporten te waarborgen. Regelmatig maaien bevordert de dichtheid en het algemeen uitzicht van de grasmat, omdat het de uitstoeling en de uitlopervorming verbetert.
Maaibeurten, lengtegroei en maaihoogte van verschillende grasveldtypes Grasveld
Aantal maaibeurten per groeiseizoen
Maaihoogte in mm
Lengtegroei in mm
1-3 3-20 20-40 10-20 20-45 25-45
60-80 35-50 15-25 35-45 30-45 20-30
70-80 30-50 70-90 60-90 40-60
150-200 60-150 40-90
3-6 10-15 12-20
4-8 14-20 16-30
Landschapsgazon Parken Siergazon Ligweiden Sportvelden Hockeyvelden Golf • Greens • Voorgreens/tees • Fairways
MAAISYSTEMEN Kooimaaiers geven de beste maaikwaliteit, als ze goed afgesteld zijn, want het gras wordt geknipt. Het is dus ideaal als men zeer kort moet maaien. Regelmatig maaien is dan wel noodzakelijk. Grassoorten (botanische naam)
Inzaaien zonder traagwerkende meststof
24
De verschillende grassoorten reageren verschillend op maaihoogte en maaifrequentie. De maaifrequentie is afhankelijk van de samenstelling van de grasmat, de functie van het grasveld, de speltechnische eisen, de bemesting en de weersomstandigheden. Het maaitijdstip wordt dus bepaald door de groei, zodat maximaal de helft van de graslengte wordt afgemaaid.
Cirkelmaaiers zijn ook geschikt om langer gras te maaien. Afvoeren van het maaisel is dan wel nodig. De cirkelmaaiers kloppen het lange gras af. Het is dus zeer belangrijk dat de messen goed geslepen zijn. Wanneer dit niet het geval is zal het gras uitrafelen.
Grassoorten (Nederlandse naam)
Optimale maaihoogte (mm)
Agrostis tenuis
struisgras
3-12
Festuca ovina
hardzwenkgras
25-40
Lolium perenne
Engels raaigras
35-50
Poa annua
straatgras
< 25
Poa pratensis
veldbeemgras
30-60
25
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD
ONDERHOUD BELUCHTEN
MAAISEL Oprapen/opvangen is noodzakelijk bij lang, grof materiaal bij koud en nat weer bij ongustige mineralisatie, zoals bij zure bemesting of bij sterk verschraalde bodemopbouw.
Laten liggen mag: bij fijn, kort maaigoed bij droog, warm weer bij goede bodemactiviteit en bij fysiologisch neutrale bemesting, zoals bij langdurig werkende Floranid® - meststoffen.
Intensief gebruik van de grasvelden, maar ook de inzet van onderhoudsmateriaal bij ongunstige weersomstandigheden, veroorzaken verdichtingszones in de bovenste laag. De macroporiën in de bodem verminderen, zodat de waterdoorlaatbaarheid en de luchthuishouding in het gedrang komen. Door te werken met beluchtingstoestellen worden deze ongunstige bodemontwikkelingen tegengegaan. De wortelgroei en de biologische activiteit van de bodem worden daardoor sterk bevorderd.
HET GEBRUIK VAN BELUCHTINGSMACHINES Vooral tijdens de groeiperiode van april tot september is de uitwerking van een bodemverluchting bijzonder gunstig voor de ontwikkeling van de grasmat. Hierbij is het zeker nodig een voldoende aantal gaten per m² te bereiken. Sommige machines gaan tot 400 gaten per m². De beste resultaten worden bereikt door te beluchten in het voorjaar of de late zomer. Sterk belaste sportvelden worden tijdens de groeiperiode minstens om de maand belucht met bv. een prikrol.
VERTICUTEREN – UITKAMMEN Zodra vilt (thatch) duidelijk aanwezig is, moet de grasmat uitgekamd worden. Dit vilt ontstaat uit afgestorven stengeldelen, bladeren, oppervlakkige wortels en uitlopers, wanneer de productie van organische stof groter is dan de afbraak. Er ontstaat een meestal bruine laag tussen de bodem en de scheuten van de grasplanten, waardoor de waterdoorlaatbaarheid en de gasuitwissling vermindert. De stroefheid van de grasmat vermindert en voor ziekteverwekkers biedt het vilt een goede overlevingsmogelijkheid.
26
Uitkammen kan het best van april tot september bij een viltlaag vanaf 1 cm en bij een sterk verschraalde toplaag vanaf 0,5 cm uitgevoerd worden. Het uitkammen zal gebeuren wanneer het gras in volle groei is.
Vooraf moet men het grasveld kort maaien tot ongeveer 2 cm. Het uitkamapparaat (verticaalsnijder) wordt zo afgesteld dat de messen de bodem 1-2 mm raken. De viltlaag moet volledig doorsneden wordende zoutbelasting. Bij een viltlaag van meer dan 1 cm dikte mag er niet zo diep gesneden worden, omdat er dan gevaar bestaat voor uitdroging door een te erge wortelbeschadiging. In dit geval moet het uitkammen gebeuren in meerdere malen met tussenperioden. Na uitkammen zal een bemesting de grasregeneratie bevorderen. Het gunstigste is dat het uitkammen samengaat met een bezanding, eventueel samen met een verluchting. In ieder geval moet men het uitgekamde vilt afvoeren.
27
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD
ONDERHOUD
WERKINGSDIEPTE BIJ VERLUCHTEN De bewerking moet ten minste de bewortelingshorizont omvatten. Daarom moet een diepte van 5-8 cm bereikt worden. Het verluchtingsmateriaal bereikt deze diepte meestal alleen bij een vochtige bodem. Vooral op zware, kleverige gronden bieden de toestellen met holle tanden voordeel, omdat de uitgestoken bodemproppen opgeruimd kunnen worden.
Bij een latere bezanding worden de verluchtingsgaten dan gedeeltelijk opgevuld. Bij sterk verschraalde toplagen bestaan de proppen uit zand, dat na opdrogen, met een sleepmat weer in de grasmat verspreid kan worden.
BEZANDING
TIJDSTIP VAN BEZANDING
De bezanding van grassportvelden dient meestal als onderhoud of als verbetering van de bodemstructuur. In combinatie met regelmatig verluchten kan een trapsgewijze gronduitwisseling gebeuren op zware bodems. Dit neemt meerdere jaren in beslag. Door herhaaldelijk bezanden ontstaat een mini-toplaag.
Het beste is te bezanden in de groeiperiode van april tot september. Indien mogelijk, wordt de bezanding gecombineerd met een mechanisch onderhoud, zoals verticuteren of verluchten. Meestal wordt een eenmalige bezanding toegepast in het kader van een regeneratiebeurt na de competitie.
Herhaaldelijke kleine bezandingen zorgen voor structuur in het vilt dat zo doorlatend blijft voor water, voedingsstoffen en lucht.
Op golfgreens worden jaarlijks verschillende kleine hoeveelheden zand toegepast als topdressing.
Door bezanding wordt de toplaag na regen sneller droog en worden kleine bodemoneffenheden gemakkelijk uitgevlakt met het sleepnet.
Hoeveelheid zand per bezanding afhankelijk van het te bereiken doel
WERKTUIGEN Verluchtingstoestellen kunnen aangebouwd worden of zelfrijdend zijn en worden uitgerust met lepels, tanden, messen of holle tanden. Met holle tanden wordt de beste werking bereikt.
28
Voor diepverluchting zijn er speciale uitrustingen zoals lange volle tanden, de boorinrichting, de persluchtverluchter, water tegen hoge druk de grond injecteren, schudfrezen,…
Hoeveelheid zand
Functie
l/m²
Ton/speelveld (7000 m²)
3-4
30-40
• verbetering van de vlakheid • verschraling van de viltlaag
4-6
40-60
• het opvullen van de verluchtingsgaten
5-8
50-80
• verschralen van de bodem • opbouw van een verschraalde toplaag
> 10
> 100
• grondige verbetering (renovatie) van de dragende toplaag
29
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD
ONDERHOUD
KWALITEIT VAN HET ZAND
HET STROOIEN VAN ZAND
WORTELACTIVERING
Zand heeft als functie een duurzame verbetering van de bodemstructuur, wanneer aan volgende kwaliteitseisen wordt voldaan:
De verdeling van het zand moet zo gelijkmatig mogelijk gebeuren. Voor golfgreens worden kleine, speciale toestellen gebruikt; voor sportvelden worden bezandingskarren met grote capaciteit ingezet.
Een dicht en diep wortelgestel van de grassen is de basis voor een aanhoudende betredingsresistentie en regeneratiekracht van de grassportvelden.
afgelijnde indeling van de korrelgrootte (fijn, middel en grof zand) weerstand bieden aan afbraak bij mechanische belasting weerstand bieden aan verwering de juiste pH-waarde.
VERDELING VAN DE KORRELGROOTTE In de praktijk wordt gewassen zand voor bezanding aangeboden met korrelgrootte 0 2mm tot 0 - 4mm. Er moet op gelet worden dat slechts sporen van afslibbare delen (<0,06mm) aanwezig zijn. Belangrijk is ook zo mogelijk kalkvrij of kalkarm zand (<5% CaCO3) te gebruiken, anders bestaat er gevaar voor dichtsmeren.
Nadat het zand op het grasveld verdeeld en voldoende opgedroogd is, zorgt een sleepnet of de borstel voor een intensieve inwerking van het zand in de verluchtingsgaten en in de grasmat.
Door bodemverdichting en ongunstige samenstelling van de bodem wordt de wortelgroei nadeling beïnvloed. Alle onderhoudsmaatregelen zijn er daarom op gericht de wortelgroei te bevorderen, zoals: Verluchten en uitkammen Doordringende beregening Voldoende maaihoogte Langdurig werkende Floranid® meststof met gedoseerde stikstofvrijstelling in de bodemoplossing Verbetering van het fosfaatgehalte in de bodem tot 25 cm diep
De optimale korrelgrootte van zand voor bezanding wordt het best bepaald aan de hand van de korrelgrafiek van de gazonbodem.
Meststof P2O5
30
Agrosil + P2O5
VOORDELEN VOOR DE PLANT DOOR AGROSIL® Met Agrosil®, een colloïdaal silicium dat enig in zijn soort is, kan de wortelgroei rechtstreeks gestimuleerd worden. De graswortels worden in de diepte geleid en de hoeveelheid wortels gelijktijdig verhoogd. Daardoor wordt de invloed van de overige onderhoudsmaatregelen versterkt en de betredingsresistentie van de gazongrassen geoptimaliseerd.
ANDERE VOORDELEN Verdere voordelen van Agrosil® zijn: Betere benuttiging van water en voedingsstoffen Vertraging van het verwelken van het gras Bevordering van het bodemleven Vermindering van de verdamping van de grassen Verbetering van de weerstand van de bladeren tegen mechanische belasting en tegen schimmelinfecties. Dankzij de omzetting onder gelvorm, van Agrosil® , wordt de structuur verbeterd.
Fosfaat uit meststoffen dringt maar 5 cm diep in de bodem. Wortels hebben ook dieper fosfaat nodig.
31
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD
ONDERHOUD
TIJDSTIP EN HOEVEELHEID VAN TOEPASSING
TOEPASSING BIJ INZAAI OF GRASZODEN
Agrosil® kan toegepast worden tijdens het hele groeiseizoen, voor zover er voldoende vocht aanwezig is. De gebruiksdosis bedraagt 30-70g/m². Afhankelijk van de bodemsamenstelling en de belasting is deze toepassing na 2-4 jaar te herhalen.
Bij inzaaien wordt Agrosil® (30-50g/m²) gestrooid vóór het uitvoeren van de bodembewerking en vermengd met de grond. Voor het leggen van graszoden (bv. in de doelen) wordt 25-50g/m² toegepast om een snellere doorworteling te garanderen.
Om een snelle beginwerking te hebben, is het nodig bij droog weer en droge bodem te beregenen a rato van 10-20 l water/m².
De voorziene bekalking moet 2-3 weken vroeger gegeven worden. Een bijkomende bemesting gebeurt best met één van de langdurig werkende kwaliteitsmeststoffen Floranid®. De keuze van de formule hangt af van de resultaten van een grondonderzoek. Deze bemesting kan eventueel onmiddellijk gebeuren.
BEREGENING
TIJDSTIP VAN BEREGENING
Grassen bestaan overwegend (ca. 80-90%) uit water. Om de goede conditie te onderhouden en het gemakkelijk herstel van sportgrasvelden te bevorderen is er dus een uitstekende waterverzorging nodig.
Wanneer in een droogteperiode voetafdrukken in het gras gedurende een langere tijd zichtbaar blijven, moet er begonnen worden met de beregening. Men beregent ten laatste zodra er verwelking begint op te treden. Sterke zonnestraling en krachtige wind verminderen het beregeningsresultaat door verdamping en afdrift.
De totale waterbehoefte van het gras hangt af van: de standplaats de bodemstructuur het grastype Het gemiddelde dagelijkse waterbehoefte ligt rond 2,5 l/m², maar dit wijzigt naargelang de temperatuur, de behoefte van het gras en de betredingsintensiteit.
De waterbehoefte van de verschillende grassoorten Met Agrosil®
Zonder Agrosil®
Waterbehoefte
BEREGENINGSINTENSITEIT Per beregeningsbeurt moet de bewortelingszone volledig bevochtigd worden zonder oververzadiging. Volgens de grondsoort is er 15-25 l/m² water nodig per beregeningsbeurt. Het beregeningsinterval wordt zo groot mogelijk gehouden (7 tot 14 dagen), afhankelijk van de dagtemperatuur en het waterverbruik. Herhaaldelijk kleine watergiften bevorderen de ontwikkeling van straatgras, veroorzaken een vlak wortelgestel met een verminderde betredingsresistentie en verhogen het waterverlies.
Grassoort Grassoort (wetenschappelijke (Nederlandse naam) naam)
Geringe behoefte Festuca arundinacea Rietzwenkgras
Festuca ovina
Schapengras
Festuca rubra
Roodzwenkgras
Poa pratensis
Veldbeemdgras
Lolium perenne
Engels raaigras
Wat zeggen de wortels ervan?
Agrostis stolonifera Wit struisgras
32
Hoge behoefte
Agrostis capillaris
Gewoon struisgras
Poa annua
Straatgras
Poa supina
Bergpadgras
33
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD
ONDERHOUD ONKRUIDBESTRIJDING
BEVOCHTIGINGSMIDDEL KICK® WETTING AGENT In sommige situaties droogt de grond snel uit, of is het moeilijk deze te bevochtigen. Kick® Wetting Agent biedt hiervoor de oplossing. Kick® is een mengsel van tensiden op basis van gesulfoneerd carbonzuur en vetalcohol voor acute en preventieve behandeling tegen droogteschade op grasvelden. Het verhoogt de effectiviteit van water om door de toplaag van elk type gazon te dringen. Bovendien voorkomt het of doet het droogteschade teniet, zonder verbrandingsgevaar van het gazon.
Kick® biedt de volgende voordelen: Het bevordert de waterverdeling en doorbreekt hydrofobie in de toplaag. Het voorkomt dauw. Het verbetert de benutting van het regenen/of beregeningswater. Het vermijdt de schade ten gevolge van uitdroging door droge plekken (dry spot). Het kan gebruikt worden tijdens de hele vegetatieperiode (lente, zomer, herfst). Het wordt volledig in de bodem afgebroken. Er hoeft niet direct beregend te worden.
Grasvelden bestemd voor sportbeoefening (voetbal, hockey, golf, e.a.) moeten een dichte, homogene grasmat hebben om speltechnisch een gelijkmatig verloop te garanderen. Deze functie van de grasmat wordt negatief beïnvloed door de aanwezigheid van kruiden. Bovendien betekent hun aanwezigheid een voedselconcurrentie voor de grassen. In siergazons en gebruiksgrasvelden storen zij het esthetische aspect. Door verdringing van de grassen veroorzaken ze in de koude perioden een open gazon, die dan overwoekerd wordt door bv. mossen. Door de groeiwijze van de onkruiden – rozetten, bovengrondse of ondergrondse uitlopers - heeft men een aanduiding voor de bestrijding: mechanisch of chemisch.
DOELTREFFEND GEBRUIK VAN PRODUCTEN Vooraf moet ervoor gezorgd worden dat gazongrassen in hun ontwikkeling bevorderd worden door een juiste voeding en een deskundig onderhoudsprogramma. Wanneer er toch veel onkruiden komen, is dat te wijten aan het in gebreke zijn van bv. één element van het onderhoudsprogramma; dan kan Floranid® Gazon met herbicide doelgericht gebruikt worden om grasonkruiden te bestrijden, bv. Bellis perennis (madeliefje), Plantago sp (weegbree), Taraxacum officinalis (paardenbloem), Trifolium repens (steenklaver) en andere. Floranid® Gazon met herbicide wordt gestrooid met de meststofstrooier. De openingen die ontstaan door de afstervende onkruiden groeien snel dicht bij goed verzorgde gazons. Een andere manier is het spuiten van een selectief herbicide waarbij er een snelle opname is van de actieve stoffen. Men kan ook sneller een grotere oppervlakte behandelen.
Producten voor onkruidbestrijding in grasvelden Aanbevelingen voor gebruik van Kick® op grasvelden
Waterverbruik per dag en per m²
Terrein/ behandeling
Hoeveelheid concentraat per 1000 m²
Waterhoeveelheid
Gebruiksfrequentie: aantal/jaar
Product
Actieve stof
Gebruiksdosis
Tijdstip
Floranid® Gazon met herbicide (erkenningsnummer: 7375/B + Nr 145)
0,7% 2,4 D + 0,1% dicamba
300 kg/ha of 30 g/m²
April tot september
Opmerking: dit product is veilig voor bijen
Preventieve behandeling
Hoogste dagtemperatuur
34
Verbruik (liter)
25 mm beregenen na … dagen
20°C
2
14
25°C
3
10
30°C
5
7
Greens et tees
200-250 ml
80-100 l
4-6
Fairways
250-300 ml
70-100 l
3-4
Sportvelden
250-300 ml
70-100 l
2-3
Droge plekken Dry spot
300-500 ml
80-100 l
Antidauw behandeling
50-100 ml
70-100 l
2 x (tussentijd van 14 dagen) naargelang behoefte
35
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD
ONDERHOUD
Compo waaier NL.qxd
ZIEKTEBESTRIJDING Verzwakte grassen zijn gevoelig voor schimmelaantastingen. Schadelijke schimmels kunnen de grasvegetatie zo sterk aantasten tot deze volledig afsterft. Het is aan te bevelen om rekening te houden met de ziekteresistentie van de soorten en rassen bij het inzaaien of doorzaaien van grasvelden. Door de groeikracht van de grassen te bevorderen worden de ziekterisico’s sterk verminderd. Hierbij behoort: gezonde en evenwichtig voeding verwijderen van vilt verluchten bij bodemverdichting
DOELTREFFEND GEBRUIK VAN PRODUCTEN
11:23
Pagina 17
Insignia® werkt tegen volgende ziekten:
De beste resultaten worden bereikt als men bij de eerste ziektesymptomen kan ingrijpen. In streken waar er gemakkelijk sneeuwschimmel optreedt, zal er bijzondere aandacht geschonken worden aan preventieve maatregelen. Eén- of meermalige bespuitingen zijn afhankelijk van het ziekteverloop. Daarbij moet de gebruiksaanwijzing en de wetgeving van het land strikt in acht genomen worden
13-09-2006
P.17
Rhizoctonia
Anthracnose
Dollarspot
Roest
Sneeuwschimmel
Grijze sneeuwschimmel
Naam :
Rooddraad
Pythium
Producten tegen ziekten in grasvelden
Insignia®: bevat 20% pyraclostrobine wordt gespoten aan 1.25 kg/ha met 200 tot 800 l water/ha. wordt zeer snel opgenomen door de plant en heeft een lange nawerking heeft een breed werkingsspectrum werkt preventief en curatief. erkenningsnummer: 9464/B
Naam:
Rooddraad Rooddraad
Fusarium sp.
Opgelet: de gebruiksaanwijzingen en toelatingen per land moeten in acht worden genomen. Heksenkringen kunnen met geen enkel middel goed bestreden worden. Men kan wel extra Wetting Agent erop toepassen, om de schade te beperken.
36
Heksenkringen
37
HET GAZON VAN A TOT Z
ONDERHOUD REGENERATIE EN RENOVATIE VAN SPORTGRASVELDEN De grasmat moet, als functioneel element van het sportveld, standhouden bij een intensief gebruik. Beschadigingen aan de grasmat evenals ongunstige bodemomstandigheden kunnen verholpen worden door aangepaste regeneratie- en renovatiemaatregelen. De omvang van de noodzakelijke werken is afhankelijk van de vastgestelde oorzaken en van de omvang van de schade.
ONDERHOUD REGENERATIEMAATREGELEN
RENOVATIEMAATREGELEN
Kort maaien Minder dan 2 cm om het oude grasbestand te verzwakken.
Sleuvendrainage Ter verbetering van de waterafvoer langs sleuven, gevuld met zand. Breedte, diepte en onderlinge afstand van de sleuven zijn afhankelijk van de toestand van het veld. (vb. Whizz-Wheel).
Verticuteren Om de dikte van de viltlaag te verminderen en zo de waterdoorlaatbaarheid en de stroefheid te verhogen. Het geverticuteerde vilt wordt afgevoerd. Verluchten Met ongeveer 400 gaten/m² en een diepte van 5-10 cm, om de bewortelingsdiepte te verbeteren en de waterdoorlaatbaarheid te verhogen.
Regeneratiebemesting-bijbemesting Telkens met 40-60 g/m² langdurig werkend Floranid®-meststof, zoals in volgend programma: Bij regeneratie – 3 kg/are Floranid® Gazon Na 6 weken – 3 kg/are Floranid® Permanent Na 12 weken – 3 kg/are Floranid® Permanent
Bezanden Met 3-8 l/m² gewassen kwartszand ter verbetering van de stroefheid en het wegwerken van oneffenheden en ter verbetering van de waterafvoer in de vorm van zandsleuven.
Buizendrainage Om het overtollige bodemwater af te voeren langs de afwatering.
Beregening om de bodem volledig vochtig te maken vóór de bewerking (ongeveer 20 l/m²) en om bij doorzaai de grasgroei te bevorderen in de kiemfase (3-5 l/m²).
Wortelactivering Met 30-75 g/m² Agrosil® LR (colloïdaal silicium) om de doorworteling te intensiveren en de stroefheid te verhogen.
Verticale drainage Om de waterdoorlaatbaarheid te verbeteren langs diepverluchtingsgaten die opgevuld worden met zand (Vertidrain).
Diepteverluchting Van het type vertidrain, om verdichte lagen te breken en de waterdoorlaatbaarheid te verbeteren.
Uitvlakken Uitgespeelde delen worden opgevuld met lichte zandgrond en doorgezaaid of belegd met rolgazon. Het is sterk aan te bevelen zich te laten leiden door vakkundige voorlichting en de uitvoering van bovenstaande bewerkingen te laten gebeuren door gespecialiseerde aannemers.
38
Doorzaaien Met 25 g/m² van een doorzaaimengsel van goede sportveldrassen bestaande uit 75% Engels raaigras – sportveldtype en 25% veldbeemdgras – grasveldtype, om een dunne grasmat op te vullen, de grasmatsamenstelling te veranderen de stroefheid van de grasmat te verhogen.
Sluiten van het sportveld Is nodig gedurende 6-10 weken, afhankelijk van de begintoestand en de uitgevoerde werken.
39
HET GAZON VAN A TOT Z
PRODUCTOVERZICHT
Producten
Basacote® Plus 3M Basacote Plus 6M (K) ®
Hoogwaardige producten voor het bemesten en verzorgen van de meest veeleisende gazons, o.a. golfterreinen.
Basacote® Plus 9M (K) Basacote® Plus 12M Basatop® Sport Basatop® mini Sportica® K Fetrilon® 13 Hortrilon® Ferro Top® Compo® Gazon 10+3+3 (+3) Compo® Gazon 7+4+20 (+3) Gazon® Plus Meststof 6+3+3 Floranid® 32 Floranid® Eagle Start
Kwalitatieve producten voor het bemesten en verzorgen van gazons die aan hoge belasting blootgesteld zijn.
Floranid® Eagle NK Floranid® Eagle Floranid® Eagle K Floranid® Fairway Floranid® Gazon Floranid® Gazon + herbicide Floranid® Master Extra Floranid® NK Floranid® Permanent Floranid® Garden
Volgens noodzaak
Volgens noodzaak
Doorzaaien
Graszoden/ inzaaien
Volgens noodzaak Diepteverluchting
Volgens noodzaak Ziektebestrijding
Volgens noodzaak Onkruidbestrijding
Volgens noodzaak Beregening
1-2
1-4
1-4
1 Wortelactivering
Bezanden
Beluchten
Uitkammen
2-4
10-40 Maaien
Volgens noodzaak
P/K/Mg Aanvullende bemesting
Bekalking Bemesting met langdurigwerkende meststoffen
Volgens noodzaak
Floranid® Racines
Bodem onderzoek
Oktober November December September Augustus Juli Juni Mei April Maart Februari Januari Tijdstip
Aard van het werk
40
Frequentie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52
ONDERHOUDSKALENDER
Insignia® Vitanica®
Aangepaste producten voor het bemesten en verzorgen van tuinen en publieke aanplantingen.
Kick® Wetting Agent Agrosil® Patentkali® Gazon
Greens & Tees
Fairways & Driving Range
Sportterreinen
Openbaar groen
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
41
HET GAZON VAN A TOT Z
PRODUCTEN: VERKLARING
PRODUCTEN: VERKLARING
COMPO-MESTSTOFFEN ZIJN MILIEU-BEWUSTE MESTSTOFFEN: LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN De Floranid meststoffen bevatte naast nitrische en ammoniakale stikstof, eveneens een synthetisch, organisch gedeelte, Isodur® genoemd. Terwijl de eerste 2 stikstofsoorten op relatief korte termijn werken, zorgt Isodur® voor een langdurige stikstofvoorziening. Onder invloed van natuurlijke elementen zoals vochtigheid en warmte wordt het geleidelijk aan omgezet in ammonium en nitraat, door het bodemleven. ®
Dankzij de goed uitgekiende verhouding tussen de voedingselementen geeft deze langdurig werkende meststof na iedere bemestingsbeurt een perfect uitzicht en kleur, een betere weerstand tegen het betreden van het gazon en bevordert het de wortelgroei, de uitstoeling en de breedtegroei van de grassen. Ongewenste groeistoten of verlies door uitspoeling worden vermeden. Kali zorgt ervoor dat beplantingen en gazons in de zomer beter bestand zijn tegen droogte en in de winter tegen vocht. Fosfaat, magnesium en de sporenelementen verzekeren de verzorging van de planten volgens behoefte.
42
ORGANISCHE MESTSTOFFEN Deze meststoffen bevatten naast ammoniakale stikstof, eveneens een deel organisch gebonden stikstof, en als kers op de taart, een deel Isodur®. Compo Gazon verenigt de voordelen van de organisch gebonden stikstof en Isodur®-stikstof in één product. Op deze manier is een langdurige en egale groei van het gazon verzekerd, ongeacht de weersomstandigheden. Compo Gazon geeft geen risico op verbranding, minder vervilting en geen uitspoeling. Bovendien krijgen mossen en onkruiden minder kans zich in het gazon te nestelen.
GEDEELTELIJK OMHULDE MESTSTOFFEN EN OMHULDE MESTSTOFFEN Deze meststoffen zijn (gedeeltelijk) omhuld met een elastische hars. Dit type omhulling zorgt ervoor dat de voedingsstoffen geleidelijk en op een gecontroleerde manier vrijgegeven worden. Elke meststofkorrel bevat de nodige voedingsstoffen. Na bemesting dringt het water uit de bodem door de microporiën van het hars, zodat de voedingsstoffen binnenin het hars oplossen en zo er een geconcentreerde voedingsoplossing ontstaat. Via diffusie komen de elementen uiteindelijk in de bodem terecht.
De omhulling biedt vele voordelen zoals: Een grotere veiligheid van de teelten door de geleidelijke vrijgave Door de elasticiteit van het hars, worden de mechanische beschadigingen van de korrel tot het minimum beperkt. De omhulling is vorstresistent, dus zelf bij sterke temperatuurschommelingen blijft de vrijgave geleidelijk aan gebeuren, en niet in een keer wat het geval is als de omhulling zou barsten. De vrijgave is afhankelijk van vocht en temperatuur. Dit zorgt ervoor dat de vrijgave gebeurd volgens de behoefte van de plant (vrijgave is lager bij lage temperaturen en hoger bij hogere temperaturen). Minder uitspoeling NPK-bevattende meststoffen, maar eveneens een uitgebalanceerde mix van sporenelementen.
In de adviezen kan Floranid vervangen worden door Basatop.
43
HET GAZON VAN A TOT Z
PRODUCTEN: LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN FLORANID® GAZON 20+5+8 (+2)
20 % Stikstof totaal (N) 2.5 % Nitraatstikstof 8.0 % Ammoniumstikstof 9.5 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 3.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 8 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.002 % Cu (Koper) 0.3 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.002 % Zn (Zink) Chloorarm
FLORANID® GAZON + HERBICIDE 15 +5+8 (+3) 15 % Stikstof totaal (N) 2.3 % Nitraatstikstof 8.2 % Ammoniumstikstof 4.5 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 2.5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 8 % Kaliumoxide oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.5 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.06 % Fe (IJzer) 0.004 % Zn (Zink) Chloorarm Erkeningsnummer: 7375/B + Nr 145 Actieve stof: 0.7 % 2,4 D + 0.1 % dicamba
FLORANID® PERMANENT 16+7+15 (+2)
44
LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN FLORANID® NK 14+19 (+3)
14 % Stikstof totaal (N) 3.0 % Nitraatstikstof 6.0 % Ammoniumstikstof 5.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 19 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.5 % Magnesiumoxide oplosbaar in water Chloorarm
FLORANID® 32 % N 32 % Stikstof totaal (N) 4.0 % Ureumstikstof 28.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®)
FLORANID® MASTER EXTRA 19+5+10 (+2) 16 % Stikstof totaal (N) 2.1 % Nitraatstikstof 7.9 % Ammoniumstikstof 6.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 7 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 5.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 15% Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.002 % Cu (Koper) 0.5 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.002 % Zn (Zink) Chloorarm
19 % Stikstof totaal (N) 2.5 % Nitraatstikstof 8.0 % Ammoniumstikstof 8.5 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 3.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 10 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0% Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.002 % Cu (Koper) 0.5 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.01 % Zn (Zink) Chloorarm
45
HET GAZON VAN A TOT Z
PRODUCTEN: LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN FLORANID® RACINES 10+4+14 (+2)+ AGROSIL 10 % Stikstof totaal (N) 2.2 % Nitraatstikstof 4.1 % Ammoniumstikstof 3.7 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 4 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 2.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 14 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.0 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 9 % Siliciumdioxide (SiO2) totaal 3.5 % Siliciumdioxide (SiO2) oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.01 % Cu (Koper) 0,5 % Fe (IJzer) 0.01 % Mn (Mangaan) 0.01 % Zn (Zink)
FLORANID® FAIRWAY 15+5+13 (+4)
LANGDURIG WERKENDE MESTSTOFFEN FLORANID® EAGLE NK 20+0+18 (+2) 20 % Stikstof totaal (N) 9.3 % Ureumstikstof 10.7 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 18 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 2.0% Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.1 % Cu (Koper) 0.3 % Fe (IJzer) 0.2 % Mn (Mangaan) Chloorarm
FLORANID® EAGLE 24+5+10 24 % Stikstof totaal (N) 8.3 % Ureumstikstof 1.0 % Ammoniumstikstof 14.7 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) 3.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 10 % Kaliumoxide oplosbaar in water 1.0 % Fe (IJzer) 0.5 % Mn (Mangaan) Chloorarm
15 % Stikstof totaal (N) 2.5 % Nitraatstikstof 8.75 % Ammoniumstikstof 3.75 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 3.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 13 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water (in sulfaatvorm) 4 % Magnesiumoxide (MgO) Chloorarm
FLORANID® EAGLE START 18+24+5
FLORANID® EAGLE K 12+6+24 18 % Stikstof totaal (N) 6.6 % Ureumstikstof 4.8 % Ammoniumstikstof 6.6 % Isobutyleendiureum stikstof (Isodur®) 24 % Fosforzuuranhydride (P2O5) 22.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 5 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 1.0 % Fe (Ijzer) 0.5 % Mn (Mangaan) Chloorarm
46
12 % Stikstof totaal (N) 3.6 % Ureumstikstof 1.2 % Ammoniumstikstof 7.2 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 6 % Fosforzuuranhydride (P2O5) 4.0 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 24 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 0.4 % Fe (IJzer) 0.2 % Mn (Mangaan) Chloorarm
47
HET GAZON VAN A TOT Z
PRODUCTEN: SAMENGESTELD ORGANISCHE MESTSTOFFEN
(GEDEELTELIJK) OMHULDE MESTSTOFFEN BASATOP® SPORT (MINI) 20+5+10 (+3+17)
COMPO® GAZON 10+3+3 (+3) 10 % Stikstof totaal (N) 3.5 % Ammoniumstikstof 2.5 % Stikstof van Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 4 % Organisch gebonden stikstof afkomstig van verenmeel, vleesbeendermeel, bloedmeel, cacaodoppen, meel van oliekoeken (kokos), meel van oliekoeken (boternoot) en meel van oliekoeken (soja) 3 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 3 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in mineraal zuur 43 % Organische stof afkomstig van verenmeel, vleesbeendermeel, cacaodoppen, bloedmeel, meel van oliekoeken (boternoot), meel van oliekoeken (kokos), en meel van oliekoeken (soja) Aantal bacteriën (Bacillus sp.) per gram: 106
20 % Stikstof totaal (N) 9.5 % Nitraatstikstof 10.5 % Ammoniumstikstof 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 2.5 % fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 10 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 2.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 17 % Zwaveltrioxide (SO3) 14 % Zwaveltrioxide (SO3) oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.3 % Fe (IJzer) 0.02 % Zn (Zink) Min. 40 % van de korrels zijn volledig omhuld
SPORTICA® K 30+0+10 30 % Stikstof totaal (N) 30 % Ureumstikstof 10 % Kaliumoxide oplosbaar in water 12.5 % Zwaveltrioxide (SO3) totaal 12.5 % Zwaveltroxide (SO3) oplosbaar in water
COMPO® GAZON 7+4+20 (+3) 7 % Stikstof totaal (N) 2.2 % Ammoniumstikstof 2.0 % Isobutylideendiureum stikstof (Isodur®) 2.8 % Organisch gebonden stikstof afkomstig van verenmeel, bloedmeel, vleesbeendermeel, beendermeel, cacaodoppen, meel van oliekoeken (boternoot) en meel van oliekoeken (soja) 4 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 20 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 3 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in mineraal zuur 28 % Organische stof afkomstig van verenmeel, bloedmeel, cacaodoppen, vleesbeendermeel, meel van oliekoeken (boternoot), beendermeel en meel van oliekoeken (soja) Aantal bacteriën (Bacillus sp.) per gram: 106
48
BASACOTE® PLUS 3 M, 6M, 9M, 12M* (16+8+12 (+2))
16 % Stikstof totaal (N) 7.4 % Nitraatstikstof 8.6 % Ammoniumstikstof 8 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 5.6 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 12 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.05 % Cu (Koper) 0.4 % Fe (IJzer) 0.15 % gechelateerd met EDTA 0.06 % Mn (Mangaan) 0.015% Mo (Molybdeen) 0.02 % Zn (Zink) Ideaal voor containerteelt, maar ook om in te mengen in bloembakken. *12M bevat 15 % N totaal: 7 % NO3 en 8 % NH4
49
HET GAZON VAN A TOT Z
PRODUCTEN: OMHULDE MESTSTOFFEN BASACOTE® PLUS 6M K EN 9M K (11+9+19 (+2))
BASACOTE® TABS 6M (16+8+12 (+2))
NITROPHOSKA® TOP 12+5+17 (+5)
11 % Stikstof totaal (N) 6.5 % Nitraatstikstof 4.5 % Ammoniumstikstof 9 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 5.6 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 19 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.05 % Cu (Koper) 0.4 % Fe (IJzer) 0.15 % gechelateerd met EDTA 0.06 % Mn (Mangaan) 0.015% Mo (Molybdeen) 0.02 % Zn (Zink) Ideaal voor containerteelt, ook om in te mengen in bloembakken. 16 % Stikstof totaal (N) 7.4 % Nitraatstikstof 8.6 % Ammoniumstikstof 8 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 5.6 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 12 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 2 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 1.4 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.02 % B (Boor) 0.05 % Cu (Koper) 0.4 % Fe (IJzer) 0.15 % gechelateerd met EDTA 0.06 % Mn (Mangaan) 0.015% Mo (Molybdeen) 0.02 % Zn (Zink) Ideaal voor containerteelt, ook om in te mengen in bloembakken. 12 % Stikstof totaal (N) 6.0 % Nitraatstikstof 6.0 % Ammoniumstikstof 5 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal ammoniumcitraat 3.5 % fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water 17 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 5 % Magnesiumoxide (MgO) totaal 5 % Magnesiumoxide oplosbaar in water 0.03 % B (Boor) 0.5 % Fe (IJzer
50
PRODUCTEN: SPORENELEMENTEN HORTRILON®
3 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in water 0,5 % B (Boor) 2.5 % Cu (Koper) * 5.0 % Fe (IJzer) * 2.5 % Mn (Mangaan) * 0.5 % Mo (Molybdeen) 0.5 % Zn (Zink) * * In de chelaatvorm EDTA
FETRILON® 13 Fe-chelaat (EDTA) IJzer (Fe) 13 % oplosbaar in water en volledig gechelateerd Vrij van ballaststoffen
FERROTOP® 6+0+12 (+6+45+8) 6 % Stikstof totaal (N) 3.7% Ammoniumstikstof 2.3 % Ureumstikstof 12 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 6 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in water 45 % Zwaveltrioxide (SO3) oplosbaar in water 8 % IJzer (Fe) oplosbaar in water 0.01 % Mangaan (Mn)
51
HET GAZON VAN A TOT Z
BODEMVERBETERING EN PLANTENBESCHERMING AGROSIL®
PRODUCTEN: OVERIGE KICK® WETTING AGENT
20 % Totaal Fosforzuuranhydride (P2O5) 18% P2O5 oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 12 % P2O5 oplosbaar in water 36 % Totaal kiezelzuur (SiO2) 18 % SiO2 reversibel oplosbaar 8.5 % Natrium
PATENTKALI® GAZON 27-11
VITANICA® 5+0+10 + SPORENELEMENTEN 27 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 11 % Magnesiumoxide (MgO) oplosbaar in water 45 % Zwavelzuuranhydride (SO3) oplosbaar in water
INSIGNIA®
52
Mengsel van tensiden op basis van gesulfoneerd carbonzuur en vetalcohol. Tegen droogteschade op grasvelden.
Fungicide; preventief en curatief tegen de diverse grasziekten 20 % pyraclostrobin Erkenningsnummer: 9464/B Niet toegelaten in Nederland
5 % Stikstof (N) totaal 0.12 % Organische stikstof 4.9 % Ureumstikstof 10 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 0.01 % B (Boor) 0.003 % Cu (Koper) * 0.02 % Fe (Ijzer) 0.01 % Mn (Mangaan) * 0.001 % Mo (molybdeen) 0.002 % Zn (zink) * * Volledig gechelateerd door EDTA Chloorarm
COMPO PLUS® MESTSTOF 6+3+3 6 % Stikstof (N) totaal 6 % Ammoniumstikstof 3 % Fosforzuuranhydride (P2O5) oplosbaar in water en neutraal Ammoniumcitraat 3 % Kaliumoxide (K2O) oplosbaar in water 28 % Watervrij ijzersulfaat
53
et gazon van A tot Z
COMPO Benelux nv/sa Filliersdreef 14 9800 Deinze Tel: +32 (0)9 3818383 Fax: +32 (0)9 3867713 E-mail:
[email protected] www.compo.be