Agence fédérale pour la Sécurité de la Chaîne alimentaire
Het FAVV : 10 jaar in dienst van de voedselveiligheid Gil Houins
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Oorsprong van het FAVV « Dioxinecrisis » 1999 ¾ ¾ ¾ ¾
Kritiek op de overheden Wantrouwen van de consument Exportembargo Belangrijke economische weerslag
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
2
« Dioxinecrisis » 1999 • Blokkeren van honderden veehouderijen • Vernietiging van pluimvee, melk… (± 250 miljoen euro)
• Massale destructie van vlees : 96.348 ton – varkens : ± 45.000 ton – gevogelte : ± 12.500 ton – rundvlees, eieren, levensmiddelen : ± 38.848 ton • Financiële repercussies : 437,5 miljoen euro (?) • Ontslag van 2 ministers • Imago van de Belgische producten ÔÔ • Veroordeling VERKEST : 10 december……2010
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
3
Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
4
FAVV: bevoegd voor de hele voedselketen Vermeerderingsmateriaal Diervoeders Pesticiden Meststoffen
Dierlijke productie
Landbouw Plantaardige productie Directe verkoop
Verwerking levensmiddelen
Groothandel Detailhandel
Horeca
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
5
Het Agentschap in cijfers (2010) • 1.169 medewerkers (VTE) waarvan 655 inspecteurs en controleurs verdeeld over 11 provinciale controleeenheden • 5 ISO 17.025 geaccrediteerde laboratoria • een netwerk van 59 externe laboratoria & 10 nationale referentielaboratoria (12 in 2011) • uitgaven 2009 : 165 miljoen € waarvan 62 % dotatie = 10,6€ / inwoner Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
6
Personeel FAVV (VTE)
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
7
Budget (dotatie en andere inkomsten)
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
8
10 jaar in dienst van de voedselveiligheid 1. Enkele verwezenlijkingen 2. Enquete : hoe wordt het Voedselagentschap gezien door de consument? 3. Enquete : hoe wordt het Voedselagentschap gezien door de professionelen? 4. Europees voorzitterschap en barometer van de voedselveiligheid Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
9
Controles : objectief en eenvormig • Onverenigbaarheden & cumuls (2004) • Charter van de controleur / inspecteur (2004) • Check lists met wegingen (2007) + opmerkingen controle mogelijk • Ombudsdienst (2005) • Administratieve boetes : tabellen opgesteld in functie van de aard van de overtreding door commissarissen (juristen) Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
10
Informatisatie 2000 : 6 ≠ informaticasystemen 6 weinig betrouwbare databanken met gegevens operatoren 2010 : ● BOOD = 170.000 operatoren link met KBO ● FOODNET = al de resultaten ● FOODLIMS : al de analyses ● Sanitel + Sanitrace (vee + slachthuis) ● Disaster recovery site Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
11
Ten dienste van de consument Meldpunt voor de consument: ℡ 0800 13 550
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
12
Ten dienste van de consument • Brochures • Publicaties • ….
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
13
Recalls van producten (consumenten)
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
14
Ten dienste van de professionelen • 32 autocontrolegidsen gevalideerd = >90% van de operatoren • Soepelheid voor de KMO’s (≤ 5 VTE DIS & <400 m²) (≤ 2 VTE TRANSFO) • Voorlichtingscel (sinds 9/2008: ± 250 sessies) : hotelscholen, scholen, samenwerken met gemeeschappen, horeca, in samenwerking met beroepsorganisaties (slagers, bakkers, ….), … • Aangekondigde controle-acties (gericht op 1 stad, 1 gemeente met informatiesessie) • HORECA : alternatief van de boete = opleiding • FOODWEB = online toegang tot het eigen dossier Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
15
Ten dienste van de professionelen Stimulansen tot certificering autocontrole : • Bonus op de jaarlijkse bijdrage aan het FAVV : • Bonus: 50% • Malus: 60% in 2010 Î 100% in 2011 ! • Î +/- 10.000 gecertificeerde bedrijven • Smiley – FAVV
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
16
Belangrijke rol weggelegd op internationaal niveau • Hulp aan nieuwe Lidstaten en aan Derde Landen • Steun export van Belgische producten ± 200.000 exportcertificaten uitgeschreven per jaar, een 15-tal buitenlandse delegaties ontvangen, protocol van samenwerking met FIT/AWEX/Brussels Export…
• Controles op ingevoerde producten 60.286 zendingen ingevoerde gecontroleerd in 2009 : 242 geweigerd
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
17
Kwaliteit van onze diensten gewaarborgd : een Agentschap dat gecontroleerd wordt! • Interne audit (sinds 2007) • Externe audits : - Certificering ISO 9001 sinds 2008
- Registratie EMAS (milieubeleid) in 2010 - Accreditatie ISO 17.020 van de buitendiensten (lopende) - Accreditatie ISO 17.025 van onze 5 labo’s (2004) - Inspecties door het Voedsel- en Veterinair Bureau (DG SANCO-EC) - Bedrijfsrevisor & Rekenhof
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
18
Nieuw beleid: enkele voorbeelden • Bestrijding salmonella bij pluimvee • sinds 2005 (fokpluimvee), • sinds 2007 (leghennen), • sinds 2009 (vleeskippen) Resultaten bij de mens :
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
19
Nieuw beleid enkele voorbeelden • bestrijding blauwtong bij runderen, schapen, geiten • Laatste 6 maanden 2006 : 700 gevallen •
2007 : 7.000 gevallen
ÎVerplichte vaccinatie in 2008 : 50 gevallen Î Verplichte vaccinatie in 2009 en 2010 : 0 gevallen 2,35 miljoen runderen en 200 000 schapen gevaccineerd in 2009
Î Vrijwillige vaccinatie vanaf 2011
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
20
Preventie en beheer van crisissen •
Preventie = waakzaamheid ! aandacht besteden aan verschillende signalen (RASFF, publicaties, analyseresultaten...)
•
Oefeningen tracering, mond- en klauwzeer
•
Grote reactiviteit vermijden dat een incident uitgroeit tot een crisissituatie Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Efficiënt crisisbeheer enkele voorbeelden • Vogelgriep (2003) • Soedanrood (kleurstof) in Worcestersaus (2005) • Dioxine in vet bestemd voor veevoeder (2006) • Uitstoot van radioactiviteit door IRE (2008) Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
22
10 jaar in dienst van de voedselveiligheid 1. Enkele verwezenlijkingen 2. Enquete : hoe wordt het Voedselagentschap gezien door de consument? 3. Enquete : hoe wordt het Voedselagentschap gezien door de professionelen? 4. Europees voorzitterschap en barometer van de voedselveiligheid Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
23
Hoe wordt het Voedselagentschap gezien door de consument (2010) Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
24
Enquete via een panel van iVox : 1.321 representatief voor: Geslacht Opleidingsniveau Leeftijd Gewest
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
25
Bekendheid: welke organismen houden zich volgens u bezig met veilige voeding? FAVV
82,9%
FOD Volksgezondheid
68,0%
consumentenverenigingen
56,8%
beroepsorganisaties
36,1%
Europese Commissie (DG SANCO)
24,7%
gemeentelijke diensten (politie, hygiënediensten, …) ik weet het niet
17,5% 6,3%
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
26
In welke mate kent u het Voedselagentschap?
Alleen van naam 70%
Helemaal niet 11% Zeer goed 2% Goed 17%
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
27
Hoe waardeert u globaal het werk van het Voedselagentschap? 27,5%
19,7%
13,1% 9,4% 7,6% 5,1% 0,2%
0,2%
0,5%
1
2
3
1,3% 4
5
6
7
8
9
10
Gemiddelde : 7,6/10 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
28
Perceptie basisactiviteiten 0%
Momenteel worden de voedingsmiddelen voldoende gecontroleerd
10%
20%
30%
8,3%
6,8%
Het Voedselagentschap geeft genoeg informatie
4,2%
Volledig akkoord
Akkoord
Niet akkoord
50%
60%
70%
60,6%
Het Voedselagentschap beheert de incidenten goed (bij 6,4% voorbeeld bij verontreiniging van voedingsmiddelen)
Momenteel zijn de controles voldoende streng
40%
13,6%
62,0%
22,8%
52,8%
43,3%
Helemaal niet akkoord
80%
28,2%
33,5%
90% 100%
15,2%
6,7%
7,5%
12,9%
Geen mening
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
29
Etiketten van voorverpakte voedingsmiddelen: wat lezen de consumenten? Houdbaarheidsdata (verbruiken voor …)
76,0%
Raadgevingen in verband met de bewaring (temperatuur, …)
35,7%
Raadgevingen voor de bereiding (ontdooien voor de bereiding, …)
39,7%
31,8%
De ingrediënten (grondstoffen)
17,0%
Voedingswaarde (calorieën, vetten, zout, …)
17,0%
Het land van herkomst
12,5%
Additieven (E nr) 9,5%
21,4%
40,8%
35,5%
34,2%
38,0%
27,2% 25,5%
De aanwezigheid van allergenen (gluten, schaaldieren, …) 8,8% 17,7% Meestal
20,8%
43,3%
Gezondheidsbeweringen (vb. verhoogt de natuurlijke 7,0% 24,1% weerstand van het organisme)
Altijd
19,3%
Soms
41,3% 41,0% 47,9% 39,0%
19,0% 24,0% 21,0% 34,5%
Nooit
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
30
Hoe is naar uw mening de voedselveiligheid in ons land geëvolueerd ten opzichte van 10 jaar geleden? Zeer goed
12,3%
Goed Slecht Zeer slecht Geen Mening
70,9%
6,4%
1,0%
9,3%
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
31
Hoe wordt het Voedselagentschap gezien door de professionelen (2009) 6.200 anonieme reacties op 29.000 aangeschrevenen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
32
Globale perceptie FAVV
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
33
Tevredenheid over de diensten geleverd door het FAVV
Gemiddelde: 6,8/10 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
34
Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie en barometer van de voedselveiligheid
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie en barometer van de voedselveiligheid • Vergadering : Hoofden voedselagentschappen van de 27 EU-landen (13-14/10/2010) • Symposium autocontrole (17/11/2010) • Symposium nanotechnologie (24/11/2010) • Grote Europese premiëre : de barometer van de voedselveiligheid (17/11/2010)
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
36
Symposium autocontrole • Impact van een autocontrolesysteem op de inspectieresultaten (FAVV) :
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
3%
18%
98% 83%
met
zonder
• Publiek partnership – privé in Nederland • Frankrijk : er wordt rekening gehouden met de ISO-certificatie 22.000 bedrijven (frequentie en resultaten van de audits) voor de inspecties Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
37
Barometer van de voedselveiligheid Ontwikkeling van een objectief meetinstrument om de voedselveiligheid te kunnen meten en de evolutie ervan op te opvolgen
BAROMETER Voedselveiligheid
Dierengezondheid
Plantengezondheid
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
38
30 indicatoren van voedselveiligheid 1. Meldingsplicht voedselveiligheid 2. Autocontrolesystemen in de sector van toeleveranciers aan de primaire productie 3. Autocontrolesystemen in de primaire productiesector 4. Autocontrolesystemen in de transformatiesector 5. Autocontrolesystemen in de sector van de gemeenschapskeukens 6. Controle van autocontrole in de voedselketen 7. Inspecties infrastructuur, inrichting en hygiëne in de sectoren distributie, horeca en gemeenschapskeukens 8. Inspecties traceerbaarheid in de voedselketen 9. Residuen van bestrijdingsmiddelen in groenten en fruit van Belgische oorsprong 10.Acrylamide 11.Lood en cadmium in groenten en fruit 12.Aflatoxine en deoxynivalenol 13.Stoffen met anabole werking, niet‐toegestane stoffen en diergeneesmiddelen bij runderen en varkens 14.Sulfiet in gehakt
15.Dioxines en dioxine‐achtige PCB’s in zuivelproducten en eieren 16.Kwik in weekdieren, schaaldieren en vis 17.Residuen van bestrijdingsmiddelen in groenten en fruit afkomstig van andere EU‐landen en derde landen 18.Verboden kleurstoffen 19.Chemische en microbiologische gevaren in ingevoerde dierlijke producten voor humane consumptie 20.Dioxines en dioxine‐achtige PCB’s in diervoeders 21.Contactmaterialen 22.Salmonella sp. bij vleesvarkens 23.Salmonella sp. bij leghennen 24.Salmonella sp. in gevogelte en varkens 25.E. coli in karkassen en versneden vlees 26.E. coli in levensmiddelen 27.Listeria monocytogenes in levensmiddelen 28.Collectieve voedseltoxi‐infecties 29.Salmonellose bij de mens 30.Listeriose bij de mens
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
39
Barometer voedselveiligheid Korf van 30 indicatoren : enkele voorbeelden VVI7: Inspecties hygiëne VVI15: Dioxine en dioxine-achtige PCB’s in zuivel en eieren
Advies van het Wetenschappelijk Comité (September 2010)
VVI23: Salmonella bij leghennen
VVI14: Sulfiet in gehakt Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
40
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Meting voedselveiligheid 2000-2009 2 /30 indicatoren
Duidelijke vooruitgang op het vlak van het meten, opvolgen en beheer van de voedselveiligheid 30/30 indicatoren
vb. gunstige evolutie: - aantal salmonellosen - gunstige evolutie van blootstelling mens aan dioxines Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
41
Barometer voedselveiligheid
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
42
Besluit • 1ste instrument dat toelaat de voedselveiligheid objectief te meten • Meting : – Groot aantal indicatoren met een hoog niveau van voedselveiligheid (>95% conform) – Inspectieresultaten: ruimte voor verbetering – Gevalideerde autocontrolesystemen: positieve invloed op barometer – Globaal: trend naar verbetering van de voedselveiligheid Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
43
Dank u voor uw medewerking !
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
44