Het enige model dat we kunnen hanteren van de werkelijkheid is de werkelijkheid zelf

Een uitgave van De Haan Advocaten & Notarissen | Mei 2009

De Haan advocaten & notarissen opent nieuw kantoor met paneldebat over het leven na de crisis

“Het enige model dat we kunnen hanteren van de werkelijkheid is de werkelijkheid zelf” Groningen, 21 april 2009. Voor een volgepakte zaal met bijna 200 gasten bestijgt Winfryd de Haan het katheder om cliënten en relaties welkom te heten. Aanleiding voor deze bijeenkomst is de opening van de nieuwe vestiging van het kantoor dat zijn naam draagt op het Groninger Europark. Hij schetst, niet zonder verbazing, de geschiedenis van het kantoor dat zo’n 30 jaar geleden begon als strafrechtkantoor in Groningen en zich vervolgens uitbreidde met kleine vestigingen in plaatsen als Veendam, Meppel, Winschoten en Assen. Met de verhuizing van het kantoor naar het pand aan de Zilverlaan werd in …. de stap gezet om ook grotere cliënten te gaan bedienen. En het betrekken van het hagelnieuwe en zelf ontwikkelde pand aan de Van Elmptstraat is voorlopig de kroon op het onstuimige ontwikkelingstraject van De Haan gedurende drie decennia. Winfryd de Haan: “Ons kantoor heeft een traject afgelegd

gelijkheden, dan gebeurt er ook wat. Onze focus ligt al lang

sen en Zwolle, de stap naar het ‘Westen’ gezet met ons

dat aan een rit in een rollercoaster doet denken. De keuze

niet meer alleen in het Noord-Oosten. We zijn gefuseerd

kantoor in Almere.”

voor dit pand geeft niet alleen fysieke ruimte voor verdere

met het kantoor van TuinmanSleijfer in Leeuwarden en

groei maar geeft ook ruimte in je hoofd. Als je denkt in mo-

hebben vervolgens, naast onze andere vestigingen in As-

De Haan wil niet verhelen dat de economische crisis ook van invloed is op zijn kantoor. Het notariaat van De Haan ontkomt niet aan de crisis op de huizenmarkt, terwijl het verhuren van verdiepingen in het nieuwe pand aan andere huurders nu anders verloopt dan aanvankelijk werd gedacht: “Ik heb helemaal niet de behoefte daar mooie praatjes over op te hangen. De economie heeft als gespreksonderwerp het weerpraatje vervangen. Daarbij zijn er voor ons kantoor zowel bedreigingen als kansen. Bijvoorbeeld in het arbeidsrecht en in de insolventiepraktijk. Onze curatoren hebben het momenteel buitengewoon druk met een aantal grote faillissementen. Als advocaten en notarissen staan wij midden in de economie, vandaar ook het debat van vanmiddag.” Vraag: als De Haan eerder had geweten dat er een crisis van deze omvang zat aan te komen, had hij dan ook dit pand gebouwd? Zijn antwoord: “Ja, altijd!” Na het welkom door de gastheer van de middag houdt Prof. Steven Brakman, hoogleraar internationale economie aan de Rijksuniversiteit Groningen, een inleiding.

21 april 2009: ‘Vallen en weer opstaan’ - paneldebat over leven na de crisis ter gelegenheid van opening nieuw kantoor De Haan advocaten en notarissen

Vervolg op pagina 4

Groningen | Almere | Leeuwarden | Assen | Zwolle | Hamburg

01

Vijf advocaten van De Haan over hun werk

Bewakingsbeambte wordt dealmaker

Asser curatorenduo op de bres voor benadeelde crediteuren Jan van Burg (54) studeerde samen met Winfryd de Haan en Cees Eenhoorn. Toch behoort hij niet tot de De Haan-mensen van het allereerste uur, omdat hij na zijn afstuderen eerst begon bij een ander kantoor. Via die omweg verbond hij zich in 1990 alsnog aan De Haan. Samen met Jasper Gevers (32) leidt hij de insolventiepraktijk vanuit de vestiging in Assen. De focus van beide advocaten ligt overwegend op het faillissementsrecht. Gevers houdt zich daarnaast bezig met ondernemingsrecht in brede zin, terwijl van Burg zich ook toelegt op de

Ruud Glas (45) heeft niet de gebaande weg afgelegd om advocaat te worden. Omdat hij,

koopovereenkomst gesloten kon zijn. En voorts dat de huurder – dus de tegenpartij van

toen hij begin 20 was, niet goed wist wat hij wilde, verdiende hij eerst een tijdje de kost als

mijn cliënten – misbruik van omstandigheden had gemaakt. De rechtbank bekrachtigde

portier. Via een avondstudie werd hij alsnog advocaat en begon in 1993 bij de vestiging

in eerste instantie de huurkoopovereenkomst; dat was dus een voor mijn cliënten nadelig

in Leeuwarden. Als partner werd hij vervolgens lid van het bestuur en stond daarmee ook

vonnis. Ook vond de rechtbank dat er geen sprake was geweest van misbruik van omstan-

aan de wieg van de fusie in 2006. Glas houdt zich bezig met civielrechtelijk vastgoed met

digheden. In appel heb ik toen o.m. gewezen op de situatie van de erflater en een verband

aandacht voor huur- en bouwrecht. Hij adviseert zowel als procedeert voor zijn cliënten,

gelegd tussen zijn medicijngebruik en zijn handelingsonbekwaamheid. Het Hof oordeelde

waaronder makelaars, projectontwikkelaars, aannemers en architecten.

toen dat er wel degelijk sprake was van misbruik van omstandigheden. Als gevolg van dit gunstige arrest kregen mijn cliënten toen de beschikking over zowel de woning als

Glas: “Een leuk en juridisch interessant praktijkgeval

de loods. Dat was ook de economische inzet van het geding omdat het één zonder het

betrof onlangs een zaak, waarbij ik opkwam voor de

ander niet veel waard was, maar dat de waarde juist bestond uit het geheel. Dit was nu een

belangen van twee erfgenamen, die een loods en een

voorbeeld van een zaak die heel bevredigend afliep en dit alles tegen de achtergrond van

woning erfden in een kleine plattelandsgemeenschap.

grote emoties in zo’n kleine dorpsgemeenschap. In die zin is dit een leuk voorbeeld van

De loods werd gehuurd door iemand, die vlak voor het

mijn praktijk, die zeer afwisselend is. Enerzijds procedeer ik in dit soort kwesties, ander-

overlijden van de eigenaar (: de vader van de erfgenamen)

zijds ben ik recentelijk ook betrokken geweest namens de kopende partij bij de overname

een huurkoopovereenkomst sloot die nadelig was voor

van een landelijk opererende woningmakelaardijketen met 31 vestigingen en 160 man

mijn cliënten, de beide erfgenamen. Relevant daarbij was

personeel. Een dergelijke miljoenentransactie is een hectisch en spannend traject. Zeker

dat de vader al zo ziek was dat hij kon praten noch zijn

omdat er, zoals in dit geval, zeer snel zaken kon worden gedaan. Vanaf de eerste verken-

handtekening kon zetten. In de procedure die vervolgens

nende gesprekken tot de ondertekening duurde dit traject nauwelijks vier maanden. Je ziet

aanhangig werd gemaakt heb ik me op het standpunt

dus: never a dull moment.”

handelspraktijk. Het gesprek met beiden heeft plaats in een tijd dat zich weer veel grote faillissementen

fide’ faillissementen. In de huidige tijd gaan er helaas

aandienen. Zo viel eind maart het bekende autobedrijf Kroijmans om. Kort daarna werd

ook ondernemingen failliet, die een goed gevulde

een van de andere curatoren van De Haan benoemd als curator in het faillissement van

orderportefeuille hebben maar gewoon geen liqui-

Autodrome, een dealerbedrijf met vestigingen in Groningen, Winschoten, Leek en Hooge-

diteit. Dat zijn soms schrijnende gevallen, waarin

veen. Juist in dergelijke gevallen komt de crisis wel erg dicht bij de gewone consument.

de directeur-eigenaar amechtig poogt om de boel overeind te houden met eigen geld. Als dat dan toch

Gevers: “We hebben in de kranten kunnen lezen dat sommige klanten, die de koopsom al

niet lukt, dan ziet zo iemand dat als eigen falen. Maar

hadden betaald, toch hun auto niet geleverd kregen. In een faillissementssituatie kunnen

er zijn ook bedrijven, waar je gewoon ruikt dat het

zij niet veel meer doen dan met een groot aantal andere crediteuren achteraan sluiten

niet klopt. Zeker als je ziet dat op het laatste moment

en hun vordering bij de curator indienen. Dat is natuurlijk ontzettend zuur. Dat staat er

allerlei bedrijfsmiddelen en andere activa van het

niet aan in de weg dat ik zelf het werken als curator in een faillissement erg interessant

terrein zijn verwijderd om die aan de greep van de

vind, omdat je je soms meer ondernemer dan advocaat voelt. Bij de begrijpelijke frustra-

curator te onttrekken. In die gevallen is het soms

tie van crediteuren waarmee je te maken kunt krijgen, moet je bedenken dat je zelf niet

nodig dat je als curator justitie inschakelt.”

verantwoordelijk bent voor het faillissement. Dat

gesteld dat, gegeven de feitelijke handelingsonbekwaam-

Jan van Burg

is immers de ondernemer. Wij worden door de

Gevers: “Wat niet iedereen weet – en daarom voeg ik het toe – is dat onder omstandighe-

rechtbank aangewezen om min of meer te redden

den op de ondernemer zelf de verplichting rust om zijn eigen faillissement aan te vragen,

wat er te redden is voor de crediteuren. Maar feit is

als hij ziet dat het bedrijf in redelijkheid niet langer kan worden voortgezet. In dat geval is

en blijft natuurlijk dat bij de verdeling van de boedel

het niet nodig dat er (al) meerdere crediteuren zijn.”

de bank en de fiscus voor gaan en dat er vaak voor

heid van de vader, er helemaal geen rechtsgeldige huurRuud Glas

Wij behoren met 5 vestigingen en ruim 130 medewerkers tot de 25 grootste juridische dienstverleners in Nederland

de concurrente crediteuren niet veel overblijft. Toch

Van Burg: “Leuk vind ik het dat het werk zeer afwisselend is. Je moet veel dingen uitzoe-

is het ook weer niet zo dat de bank die zekerheden

ken, dat is een soort recherche-achtig werk. Een andere keer is het weer nodig dat je de

(hypotheek of pand) heeft gevestigd op het vermo-

bestuurder van de vennootschap aansprakelijk stelt. Of je kunt, met toestemming van de

gen van de onderneming, geheel carte blanche heeft

rechter-commissaris, een deal met zo iemand treffen, waarbij zijn aandeel in het veroorza-

bij de uitwinning daarvan. De bank heeft de plicht

ken van het faillissement eigenlijk wordt afgekocht. Weer een andere keer kom je er achter

om bij de uitwinning de nodige zorgvuldigheid in

dat het grootste gedeelte van het vermogen van de aansprakelijke zich in het buitenland

acht te nemen”

bevindt. Dat is frustrerend voor de curator en de crediteuren voor wie hij opkomt omdat

Jasper Gevers

je dan meestal achter het net vist.”

Van Burg: “Als je door de rechtbank wordt benoemd, dan is het eerste wat je doet het

Anne-Henk van der Wal: “Alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit”

bedrijf in kaart brengen. Daarbij moet je in eerste instantie voorkomen dat er nieuwe schulden en verplichtingen ontstaan. Daarom moet vaak ook het personeel worden ontslagen. Liefst treffen wij een nog lopend bedrijf aan – dan is de kans op een doorstart het grootst. Als curator ontwikkel je een antenne voor wat ik noem ‘bona fide’ en ‘mala

Anne-Henk van der Wal, net als Ruud Glas verbonden aan

de Dieren leidde. Intussen waren de kosten al opgelopen tot

de Leeuwarder vestiging van De Haan, begon zijn loopbaan

een substantieel bedrag, als je alles bij elkaar optelde: jagers,

als agrarisch advocaat. Tegenwoordig richt hij zich vooral op

DNA-onderzoek, de kosten van de ambtenaren op het Mi-

de juridische aspecten van vastgoed, zoals koop en verkoop,

nisterie enzovoort. Die kosten wilde men verhalen op mijn

erfdienstbaarheden, huur en ruimtelijke ordening. Zijn

cliënt, de hertenimporteur. De bezwaarprocedure tegen de

cliënten zijn o.m. makelaars en (agrarische) ondernemers,

dwangsomaanschrijving loopt nog.

Professioneel, persoonlijk en helder advies

voor wie hij ook nog pachtzaken doet. In zijn praktijk heeft hij niet direct last van de economische crisis, maar “je ziet

Een tweede procedure betreft de zogenaamde ‘kieviten-

wel meer executies en ook opeens meer vraag naar pandak-

kwestie’ die een goed voorbeeld is van de ongehoord

tes, waarmee mensen zekerheid willen stellen”.

gedetailleerde regelzucht waarmee wij soms in dit land te

Cees Eenhoorn: “Je geschoktheidsgrens slijt wel”

maken hebben. In deze zaak kom ik, samen met mijn col-

Cees Eenhoorn (54) ging begin jaren tachtig werken op het strafrechtkantoor dat Winfryd

maatschappelijke overtuigingen en vooroordelen. Daarbij komt dat de greep van de over-

Van der Wal: “Hoewel het grootste gedeelte van mijn prak-

lega Marita Jansen, op voor de Bond van Friese Vogelwach-

de Haan toen net had opgericht. Het was de begintijd van de sociale advocatuur en het

heid - via het openbaar ministerie - groot, veelomvattend en almachtig is. Dat moet je niet

tijk zich afspeelt in de onroerend goed-wereld en zaken die

ters, die zich bezig houdt met vogelbeheer, in het bijzonder

kantoor richtte zich vooral op dienstverlening aan randgroepjongeren.

onderschatten. In die zin bevindt de verdachte zich al in een ongelijke positie en het is de

daarvan zijn afgeleid, heb ik mij onlangs bezig gehouden

de kievit. Het gaat in deze zaak om de befaamde traditie van

met twee procedures, waardoor ik door sommige van mijn

het rapen van het kievitsei. Een folkloristisch gebruik met

Kenmerkend voor de stijl van werken was ook dat er

kantoorgenoten opeens werd betiteld als ‘flora- en fauna-

een lange historie, die in Friesland een zelfde status heeft

in die tijd een maatschappelijk werker aan kantoor

Een belangrijk advies aan al mijn cliënten is dat zij niet zichzelf moeten gaan verdedigen.

advocaat’.

als bijvoorbeeld het kaatsen of de Elfstedentocht. Het is zo

verbonden was. In het begin deed Eenhoorn er ook

Cliënten denken dat dat van hen verwacht wordt, maar in de praktijk doet dat de zaak

dat de kievit op zichzelf geen bedreigde soort is. Wel gaat

nog civiel werk bij, maar de vraag naar strafrecht

meestal meer kwaad dan goed. Voor de verdediging heb je nou juist je advocaat. Ik loop

De eerste kwestie betrof een zaak die ook in de publiciteit

de stand achteruit. De bond stelt zich op het standpunt dat

werd al snel zo groot dat hij zich uitsluitend daarop

voor aanvang van de zitting met mijn cliënt de vragen die hij kan verwachten door. Ook

de nodige aandacht heeft gekregen. Een tweetal Terschellin-

het rapen van de eieren niet ten koste gaat van de stand.

concentreerde. Hij geeft nu leiding aan een gerenom-

bereid ik hem voor op de ‘choreografie’ die hij in de rechtszaal kan verwachten.

gers had bedacht dat het leuk zou zijn voor toeristen wan-

Daarbij hebben we te maken met een provinciale verorde-

meerd strafrechtkantoor met 7 advocaten aan de

neer op Terschelling een aantal herten zou worden uitgezet.

ning, die een vrijstelling van de Flora- en Faunawet bevat,

taak van zijn advocaat om daarbij tegenwicht te bieden.

Turfsingel te Groningen.

Als strafrechtadvocaat krijg je soms te maken met populaire misverstanden die leven bij

Zij hadden daartoe een bioloog geraadpleegd, wiens advies

zolang de kievitstand gewaarborgd blijft. Het ‘raapseizoen’

Anne-Henk van der Wal

was geweest dat het wel kon. Zo gezegd, zo gedaan en er

is nu beperkt tot 1 april. Daarvan heeft de Raad van State

dat in juridische zin niet relevant is, is deze hele zaak ook

Eenhoorn: “Het strafrecht heb ik van het begin af

en niet de daad is een niet-onbelangrijke nuance, die velen ontgaat. Ik neem in begin-

werden tien herten, waarvan een aantal drachtig op de boot

nu gezegd dat het beperken van het seizoen niet noodzake-

hierom disproportioneel als je bedenkt dat in Frankrijk,

aan altijd buitengewoon boeiend gevonden, of het nu

sel alle soorten zaken aan, zie ook niet in waarom ik dat niet zou doen. Soms zitten daar

naar Terschelling gezet. Zij hadden, zo bleek echter, daarbij

lijk met zich brengt dat ook het aantal geraapte eieren wordt

Italië en Spanje de kieviten, geheel onbeschermd, bij hon-

gaat om jeugdstrafrecht, fraudezaken of een eenvou-

behoorlijk bizarre zaken tussen, die uitgebreid in de media worden belicht. Mijn opvatting

dige winkeldiefstal. Je weet nooit op maandag wat de

daarbij is dat je je als advocaat alleen zelf in de publiciteit moet begeven als je daarmee

het grote publiek van het type ‘vragen op een verjaardagsfeestje’. Dat je de dader verdedigt

buiten de Flora- en Faunawet gerekend, waarin staat dat er

beperkt. De provinciale verordening waarover ik sprak

derdduizenden in de pan verdwijnen, terwijl men in het

Cees Eenhoorn

bijvoorbeeld wel herten mogen zijn in de Oostvaardersplas-

schrijft een gedetailleerde methodiek voor, waarbij het aan-

regelzuchtige Nederland de illusie heeft dit alles voor één

week zal brengen. Zo ben ik nu bezig met de voorbereiding van een grote hypotheek-

de zaak dient. Dat is lang niet altijd het geval, maar soms wekt een zaak zoveel publieke

sen, maar niet op Terschelling. Zij vonden daarbij dus de

tal kievitseieren per zoeker is gemaximeerd op 15 en iedere

provincie te kunnen regelen. Op dit moment is nog niet

fraudezaak, en aan het eind van de week verdedig ik iemand die verdacht wordt van over-

verontwaardiging dat de pers jou wel weet te vinden en dan ontkom je er niet aan.

Minister op hun pad, die het uitzetten van herten verbood

eierzoeker dient te beschikken over een zgn. ‘eierzoek-

duidelijk of de Faunabescherming in beroep gaat, maar

treding van de Visserijwet.

en gelastte dat de herten weer weg moesten. Dat bleek

kaart’. Verder dient de eierzoeker elk gevonden ei per GSM

ik kan al wel zeggen dat dit juridisch een van de meest

echter moeilijker dan gedacht, omdat het voor gebruik

te rapporteren, zodat dit kan worden opgenomen in een

ingewikkelde zaken is die ik ooit heb gedaan, omdat er

Maar de meeste strafbare feiten worden natuurlijk gepleegd door wat nu probleemjonge-

Wat dat betreft zeg ik wel eens dat je eigen ‘geschoktheidsgrens’ slijt. Als je zoveel hebt

van een verdovingsgeweer nodig is dat je zo’n hert tot op

centraal telsysteem, dit alles om het quotum van (dit jaar)

veel Europese regelgeving bij komt kijken. En ook leuk

ren worden genoemd. Die sta ik ook nog steeds bij. In zoverre is er niet zo veel veranderd

meegemaakt als ik in het strafrecht, dan kijk je op een gegeven moment nergens meer van

50 meter nadert, in de praktijk een lastige klus. Daarop

ca 6.500 eieren niet te overschrijden! Wij liggen hierover in

vond ik het dat wij deze zaak kregen op doorverwijzing

sinds de randgroepjongeren van destijds. In en door mijn werk vind ik de Telegraaf-achtige

op. Maar dat neemt niet weg dat ik mijn werk, samen met mijn collega’s, na al die jaren nog

zei de Minister dat de herten dan maar moesten worden

de clinch met de Faunabescherming, maar hebben in eerste

van onze concullega’s, de gebroeders Anker.”

redenering ‘waar rook is, is vuur’ gevaarlijk. De dingen zijn vaak anders dan ze lijken. En

altijd met heel veel plezier doe.”

afgeschoten, wat weer tot Kamervragen van de Partij voor

aanleg een procedure bij de Rechtbank gewonnen. Hoewel

02

Ik moet zeggen dat ik soms ook wel begrijp dat sommige zaken voor opschudding zorgen.

het is bij uitstek de taak (en de uitdaging) van de strafrechtadvocaat om in te roeien tegen

Groningen | Almere | Leeuwarden | Assen | Zwolle | Hamburg

03

Vervolg van pagina 1

dat toezicht per definitie imperfect is. Maar toezicht is en

Schuit is het daar niet mee eens: “Onzekerheid is gevaar-

winstgevend is. Wat dat betreft gedragen de mensen zich

enige betrouwbare model dat we kunnen hanteren van de

blijft nodig, vanuit de paradox dat een vrije markt uitslui-

lijk en draagt bij aan politieke instabiliteit. De bedreiging

in de praktijk anders dan ze zeggen.

werkelijkheid is de werkelijkheid zelf. Wat dat betreft lijkt

Paneldebat ‘Vallen en weer opstaan’

tend kan functioneren bij de gratie van strikte regulering”

daarvan is zeer groot; wij kunnen ons niet veroorloven die

Moeten we minder inzetten op zekerheid?

ons werk op dat van astronomen, waarbij men er – on-

aldus Brakman.

te onderschatten.” Februari reageert met te wijzen op de

Aan de hand van een vergelijking met vier vorige crises, maakt hij duidelijk dat wat de wereld nu meemaakt toch echt van een andere omvang is dan wat we eerder hebben gezien. Merkwaardigerwijze en wat paradoxaal gaat dit deze keer niet gepaard met een toename van de werkloosheid, althans niet in dezelfde orde van grootte als voorheen – de arbeidsmarkt blijft relatief robuust. Vooral de dramatische neergang van de particuliere consumptie en de instorting van de wereldhandel vallen op. De teruggang van het BBP, dat op dit moment naar 4 % gaat, is zonder precedent en gaat nog aanzienlijk verder dan nog maar betrekkelijk kort geleden werd voorspeld door gezaghebbende instituten als CPB, IMF, DNB en OESO. Brakman maakt onderscheid tussen milde, gemiddelde en zware crises. Dat de huidige crisis er een van de laatste categorie is, daarover hoeft geen misverstand te bestaan. In weerwil van het populaire geloof dat het vooral de overheid moet zijn die met investeringen de economie weer uit het dal moet helpen, legt het stimuleren van de particuliere consumptie het grootste gewicht in de schaal. Op grond van ervaringsgegevens voorspelt Brakman het einde van de huidige crisis eind 2010. Uiteindelijk is hij niet pessimistisch omdat de trend van de naoorlogse economie veel meer groei dan neergang laat zien. Bovendien zijn daarbij de afwijkingen van de hoofdlijn steeds betrekkelijk gering geweest. Met andere woorden: relatief kleine pieken en dalen, een verschijnsel dat bekend staat als the great moderation. De trendbreuk die we nu waarnemen wordt deels verklaard door de ICT-revolutie, die in het geval van een recessie een cascade van neerwaartse aanpassingen in de hand

danks het gebruik van gigantische hoeveelheden aan data –

inauguratiespeech van president Obama, die weliswaar

Olijslager: “Wij wonen in een land met wel erg vastgeroes-

er toch naast kan zitten. Bij gebrek aan iets beters baseren

Tijd voor het paneldebat onder leiding van journalist

heeft erkend dat de huidige onzekerheid groot is maar dat

te, zogenaamde zekerheden. Ik heb me er wat dat betreft

wij ons dan op ervaringsgegevens en gaan ervan uit dat les-

Charles Huijskens. Na te hebben vastgesteld dat alle panel-

toch op een bemoedigende manier heeft gezegd: het geloof

ook erg over verbaasd dat er zo veel te doen is geweest over

sen uit het verleden waarde hebben voor de toekomst.”

leden een band hebben met Groningen, nodigt hij hen uit

in eeuwigdurende groei is funest.

de pensioenen die nu opeens niet meer zo onaantastbaar

om een kort openings-statement af te leggen.

blijken als men dacht. Ik heb eens een discussie gehad

Olijslager trekt deze fundamentele onzekerheid door naar

over het beleggen van pensioenfondsen in de wapen- en

de economie: “Je kunt je investeringsbeslissingen baseren

Oud Friesland Foods-topman André Olijslager constateert

tabakindustrie. Nou, daar was men fel op tegen. Toen ik zei

op modellen totdat je een ons weegt, uiteindelijk zijn er

dat eigenlijk iedereen hier vanmiddag het einde van de

dat ik dat wel wilde begrijpen, maar dat men dan ook ge-

toch altijd mensen die desondanks kiezen voor meneer

crisis in eigen hand heeft: “Het gaat immers om de particu-

noegen moest nemen met een lager rendement als er werd

liere consumptie. Ik zou ook gewoon in de aandelenporte-

geïnvesteerd in aandelen die een hogere ethische toets

feuilles blijven zitten, op voorwaarde natuurlijk dat je niet

konden doorstaan, toen stonden de mensen op de stoelen.

met geleend geld hebt belegd. Dat is vragen om moeilijk-

Dus het blijft altijd: kiezen of delen.”

heden.” Gevraagd naar adviezen zegt Olijslager er twee te hebben: “Ten eerste: win nooit een ondernemersprijs, daar

Ook Brakman verzet zich tegen het te eenzijdige wijzen

heb je binnen de kortste keren vooral alleen maar last van.

op de zogenaamde voordelen van de crisis: “Soms lijkt het

Ten tweede: bouw nooit een nieuw hoofdkantoor, daarvoor

wel of we de recessie nodig hebben om een lesje geleerd te

geldt hetzelfde!”

krijgen. Misschien heeft deze recessie wel zekere opvoed-

Locoburgemeester Frank de Vries: “De mensen die tot voor kort niets van de overheid wilden weten, houden daar nu hun hand op.”

kundige facetten, maar die mogen ons niet de ogen sluiten

kiezen voor een denkwijze vanuit de cliënt is en blijft es-

Loco-burgemeester en wethouder Frank de Vries is het

domasochistische trekken: pijn is fijn. De paradox daarbij

sentieel. Intensiveer de relatie met je klant: weet je altijd

eens met Brakman dat van de overheid onder deze omstan-

is natuurlijk toch dat men nu weer allerwegen kijkt naar de

waar de klant precies mee bezig is of sla je er maar zo’n

digheden geen verwachtingen mogen worden gekoesterd

overheid om de economie weer aan de praat te krijgen, ter-

beetje een slag naar? Daarnaast is het aantrekken van top-

die zij uiteindelijk niet kan waarmaken. Ook van de ge-

wijl diezelfde overheid kort daarvoor nog in het verdom-

talent minstens zo belangrijk. Denk verder aan de opbouw

meente Groningen kan wat dat betreft dus geen gekkigheid

hoekje zat bij degenen die nu hun hand op houden.”

van je kantoor: creëer geen generatiekloof . ‘Operational

worden verwacht. De observatie van De Vries is ook dat er

excellence’ vergt ook dat je steeds nadenkt over waar de

in de samenleving – net zoals dat in de jaren ’30 het geval

markt behoefte aan heeft. Wat dat betreft is de keuze voor

was – veel wantrouwen is tegen het politieke systeem, zelfs

een kantoor van De Haan in Almere een prima idee” aldus

bij de intelligentsia. De Vries: “We hebben in de Verenigde

Schuit.

Staten gezien dat daar een markt (met bijbehorend geloof)

Hoogleraar commercieel en financieel recht (Utrecht en Nijenrode) Steven Schuit betrekt zijn advies op de economie van het advocatenkantoor. Wat moet deze categorie dienstverleners nu specifiek leren en doen om sterk uit de crisis te komen? Schuit daarover: “Echt en structureel

voor de schade en het leed dat er wel degelijk is: werkloosheid, faillissementen, onverhuurde bedrijfsruimte, winkelsluitingen enzovoort.” De Vries sluit aan: “Het debat krijgt soms, lijkt het wel, sa-

Huijskens: “Is het zo dat met beter toezicht de off balance instrumenten – ik noem ze ‘massavernietigingswapens’ – niet zo uit de hand zouden zijn gelopen?” Schuit: “Ik vrees dat de samenleving veel te hoge verwachtingen heeft van toezicht. Dat geldt al voor het publieke toezicht, zoals AFM en DNB, maar naar mijn mening a fortiori voor het toezicht dat door raden van commissarissen wordt uitgeoefend. Die commissarissen moeten

goedfinanciering, maar dat is echt buitengewoon complexe materie, die zij niet kunnen doorgronden.” Deze opvatting stuit echter op verzet uit de zaal: veel commissarissen hebben wel degelijk verstand van zaken maar het gaat fout bij megalomanie van bestuurders en vriendjespolitiek, zoals

overheid van binnenuit dreigt te worden uitgehold.”

zonder nieten ging. Financiële ingenieurs wisten ons wijs

innovatie.”

missarissen daar ook toezicht houden op zaken als vast-

aan een bedreiging die ik nu waarneem, namelijk dat de

door te geloven dat het bij veel investeringen om een loterij

vind ik zelf dat er nu bijna geen geld is voor research en

corporaties of ziekenhuizen. Op papier moeten de com-

kan herstellen. Dat zal ook een tegenwicht kunnen bieden

dement. De markt heeft zich zand in de ogen laten strooien

weg dat de problemen groot zijn. Een van de grootste

En dan moet je nog niet eens denken aan het toezicht op

hebben, hoop ik dat Obama het vertrouwen in de overheid

Brakman op de verstoorde verhouding tussen risico en ren-

onze zonden, klinkt mij veel te pastoraal. Dat neemt niet

dat ze niet goed weten wat er in een onderneming gebeurt.

Hoewel het nog wat vroeg is om daarover al een oordeel te

zo’n grote snelheid overrompeld hebben. Tenslotte wijst

Madoff.”

Schuit: “Het idee dat wij ons moeten verantwoorden voor

onafhankelijk zijn en dat betekent in de praktijk te vaak

is gecreëerd die vervolgens aan zijn lot is overgelaten.

werkt. Dat verklaart waarom de gebeurtenissen ons met

André Olijslager: “Zogenaamde zekerheden in ons land veel te veel vastgeroest.”

bijvoorbeeld is te lezen in het rapport over zorgorganisatie

Hoogleraar Steven Brakman: “Crisis eindigt in derde kwartaal 2010.” Uit de zaal komt een opmerking, waarbij wordt vastgesteld dat alle rode seinen niet veel meer waarde hebben gehad dan de waarschuwingsteksten op pakjes sigaretten, die mensen ook niet van het roken afhouden. Wat kan je nu doen om betere mensen te krijgen? Februari: “Of we betere mensen kunnen worden, dat zou ik willen overlaten aan de evolutie. Waar het mij om gaat is dat we wel onze eigen

Philadelphia.

beslissingen in eigen hand hebben en houden. We kunnen

meer toezicht nu toe, maar daarbij moet je wel bedenken

Olijslager: “Bij de onafhankelijkheid die van commissaris-

zouden we dus onze toezichthouders kunnen inwisselen

dat toezicht zijn grenzen heeft. Je kunt nu eenmaal geen

sen wordt gevraagd kan je ook nog een onderscheid maken

toezicht uitoefenen op de miljarden transacties die zich da-

tussen geestelijke en materiële onafhankelijkheid. Over

gelijks tussen individuele marktpartijen voordoen. Dat zou

het laatste wordt heel verschillend gedacht. Zo is er in

veel te duur worden. We zullen er dus mee moeten leven

Nederland wel communis opinio dat commissarissen niet

te maken dat de zogenaamde ‘nieuwe economie’ risicoloze

er dus voor kiezen ons anders te gaan gedragen. In die zin

hoge rendementen bood. “Ongetwijfeld neemt de roep om

Marjolijn Februari: “Crisis kan me eigenlijk niet lang genoeg duren.”

behoren te worden beloond in aandelen van de onderne-

Winfryd de Haan: “Ruimte nieuw pand geeft ook ruimte in je hoofd.”

Ethicus Marjolijn Februari (onder meer bekend van haar column in de Volkskrant) verwoordt naar eigen zeggen een impopulair standpunt: “De huidige onzekerheid kan mij

De Haan: “In onze praktijk zien wij dat mensen steeds

eigenlijk niet lang genoeg duren. In plaats van zwartepie-

meer hulp nodig hebben bij hun persoonlijke risico-analy-

tend schuldigen aan te wijzen, zouden we juist veel meer

se. Denk bijvoorbeeld eens aan het TNT-personeel dat de

kunnen leren van een langere periode van onzekerheid.

garantie kreeg aangeboden om hun baan drie jaar lang te

In mijn vak - de ethiek – is het eigenlijk altijd crisis. Wat

behouden tegen inlevering van 15 % salaris. Dat ‘aanbod’

dat betreft wijs ik met instemming op een citaat van de

is collectief afgewezen. Maar de vraag is: hoe moeten de

ethicus Hoke die zegt dat als je op zoek gaat naar principes

mensen de reikwijdte van zo’n aanbod met verstrekkende

van rechtvaardigheid, die principes het best zijn te vinden

gevolgen overzien? Ook in de zaken die wij via rechts-

achter de ‘sluiers van onwetendheid’. Dit is een goede

Professor Steven Schuit: “Daar ben ik het helemaal niet mee eens.”

bijstandverzekeraars krijgen doorverwezen zie ik steeds

voordeel van de crisis vind ik dus nu dat de arrogantie van

In reactie op een opmerking uit de zaal over het ontbre-

Februari wil niet de ogen sluiten voor het menselijk leed

zulke mensen een deukje oploopt. Tenslotte is het geloof

ken van het element ‘duurzaamheid’ in de discussie zegt

dat deze crisis wel degelijk met zich brengt: “Maar we

ontmaskerd in ingewikkelde wiskundige formules die

Olijslager dat er twee voorwaarden zijn waaronder die

moeten elkaar ook niet wijs maken dat de huidige onzeker-

zogenaamd megarendementen zouden opleveren, maar die

duurzaamheid kan bestaan: of het moet rendabel zijn of

heid er eerder niet was. Die onzekerheid was er natuurlijk

in de praktijk door het ijs zijn gezakt.”

het moet worden afgedwongen. In onze markteconomie

wel maar werd gemaskeerd door de economie die zo hard

is nu juist het grote probleem dat duurzaamheid vaak niet

groeide.”

periode om met elkaar te herijken wat we eerlijk en billijk vinden. Ook blijkt steeds weer dat mensen in functies wor-

meer dat mensen behoefte hebben aan een risico-analyse die zij kennelijk zelf niet kunnen maken.”

den neergezet, die daarvoor niet capabel zijn. Een ander

Presentator Charles Huijskens: “Off balance instrumenten zijn net massavernietigingswapens.”

04

mingen waarop ze toezicht houden. In de Verenigde Staten en Frankrijk ligt dat echter heel anders. Als je daar geen aandelen hebt als commissaris wordt dat uitgelegd als een

voor ons eigen gezond verstand.” Huijskens tot slot: “De crisis is een test voor leiderschap. In ieder geval geeft de crisis ook een beetje het gevoel dat je leeft. Het toeval daarbij kunnen we niet uitsluiten. Ik hoop in ieder geval toch dat vanmiddag heeft opgeleverd dat we, al was het maar een klein beetje, beter mens zijn geworden. De discussie heeft food for thought gegeven en biedt

gebrek aan vertrouwen in de onderneming.”

ongetwijfeld gespreksstof voor de borrel.”

Februari legt een link naar de inleiding van Brakman, die

Dat was waar. Op dit geanimeerde debat volgde een zeer

heeft gezegd dat onze economie zo complex en divers is dat toezicht in laatste instantie per definitie tekort schiet: “Je ziet vaak de reflex dat men weer ander toezicht gaat organiseren omdat men bang is dat de eerste verdedigingslinie nog niet sterk genoeg is. Toezicht op toezicht dus.

geanimeerde borrel. Als de voorspelling van Brakman dat de crisis in het derde kwartaal van 2010 ten einde komt bewaarheid wordt, dan is er het komende jaar voor de advocaten en notarissen van De Haan in ieder geval nog veel crisis-gerelateerd werk aan de winkel.

Waar het mij om gaat is dat we niet steeds verder moeten gaan om de boel dicht te timmeren, maar dat we een stap terug zetten om zelf na te denken over wat verantwoord is en wat niet.” Dat vindt Huijskens een geschikt aanknopingspunt om de discussie af te sluiten: “Accepteren wij als samenleving eigenlijk überhaupt nog wel een rol voor het toeval?” Brakman: “Wij als economen krijgen vaak het verwijt dat wij met alle modellen toch niet goed kunnen voorspellen. Maar een model is een abstractie van de werkelijkheid. Het

Groningen | Almere | Leeuwarden | Assen | Zwolle | Hamburg

05

Sfeerimpressie van de opening van het nieuwe kantoor van De Haan op 21 april 2009

Levendig paneldebat over het leven na de crisis

Drie advocaten en een notaris van De Haan over hun werk

Zij wilde haar mannelijke collega’s opeens geen hand meer geven

Er zit altijd wat in een zaak

Jan Schutter (53) is nog maar kort aan De Haan ver-

Waar ik mij ook steeds meer mee bezig houd zijn zaken die gaan over toelating en verwij-

bonden. Voordien was hij als advocaat werkzaam bij

dering van leerlingen, vooral van kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden. Voor

VOS/ABB, een landelijke vereniging van werkgevers

deze kinderen is er het zogenaamde speciaal onderwijs, maar tegelijkertijd is er een maat-

in het onderwijs. Vanuit de vestiging in Almere houdt

schappelijke en politieke ontwikkeling gaande om die kinderen zoveel mogelijk op gewone

Na een aantal jaren bij twee gemeenten in Groningen en Drente te hebben gewerkt, begon Nelly Paanakker in 1996 bij De Haan als stagiaire. “Ik voelde me er direct thuis. Hoewel het

hij zich bezig met het arbeidsrecht, het ambtena-

scholen te houden. Ook ouders van deze kinderen vinden dat vaak belangrijk. Scholen zijn

renrecht en in het bijzonder het onderwijsrecht, een

daar echter lang niet altijd toe in staat. De spanning die zich daarbij dan bovendien kan

dieptespecialisatie die slechts door weinig advocaten

voordoen is die

wordt beoefend ofwel een ‘maatschappelijk zeer

tussen de ouders

relevant vak’.

van het betref-

kantoor de afgelopen jaren stormachtig is gegroeid, vind ik dat de kern bewaard is gebleven. Bij de mensen van De Haan vind ik vandaag de dag nog dezelfde mentaliteit die me inmiddels meer dan 10 jaar geleden zo aansprak.” Nelly houdt zich fulltime bezig met het ambtenaren- en arbeidsrecht. Paanakker: “Naast

overwegend werkgevers, waar ik korte lijnen heb met de

Intussen zie je dat de arbeidsrechtpraktijk toch wel

mijn praktijk, heb ik

P&O-mensen. Maar daarnaast treed ik nu en dan ook wel

verandert. In de afgelopen jaren van hoogconjunctuur

me altijd veel bezig ge-

op voor een werknemer: als arbeidsrecht-advocaat is het

zag je regelmatig dat zeer royale ontslagregelingen wer-

houden met het geven

belangrijk om beide zijden van de medaille te zien.

den getroffen, waarbij werknemers eerst flinke bedragen

van cursussen. Dat

toucheerden en dan vervolgens een maand later al weer bij

kwam eigenlijk zo. Als

Ik geloof in een aanpak die het midden houdt tussen een

een nieuwe werkgever in dienst traden. De kantonrechters

arbeidsrecht-advocaat

juridische en een pragmatische benadering. Zo kreeg ik

hebben toen besloten om hun bekende formule (: duur

loop je er vaak tegenaan

een tijdje geleden in een arbeidsconflict te maken met een

dienstverband x salaris x correctiefactor) naar beneden

dat je in een ontslagdos-

advocaat van mijn tegenpartij, die zich zeer principieel

aan te passen. Op zichzelf niet verkeerd, hoewel ik nu – in

sier ziet dat het in het

opstelde en absoluut niet geneigd was om tot een vergelijk

tijden van laagconjunctuur – wel weer gevallen zie, waarin

voortraject eigenlijk

te komen. Gevolg van die opstelling was dat zijn eigen

de lagere vergoedingen klemmen. Maar omdat je door de

heel anders had moeten

cliënt ontslagen werd, terwijl de werkgever daar helemaal

formule toch wel ongeveer weet hoe de bedragen gaan uit-

gaan. Veel werkgevers

niet per se op uit was. De advocaat had de zaak veel te veel

pakken, wordt er meestal onderhandeld tussen werkgevers

weten niet precies waar

op scherp gezet. Had hij zich inschikkelijker opgesteld,

en werknemers. Daarom adviseer ik meer dan dat ik pro-

het op aan komt om iemand met succes te ontslaan. De

dan had hij het belang van zijn cliënt veel beter verdedigd.

cedeer. Dat laatste doe je alleen als je er niet uitkomt. Ik zie

dossieropbouw is daarbij erg belangrijk en van daaruit ben

Door zo’n te juridische opstelling loop je het gevaar om het

voor mijn cliënten altijd wel mogelijkheden of lichtpuntjes.

ik toen gekomen tot het verzorgen van een cursus ‘dos-

zicht op het onderliggende belang te verliezen. Een klassiek

Dat heb ik te danken aan mijn oude patroon, die mij altijd

siermanagement’. Een voorbeeld van een andere cursus

voorbeeld van de spanning tussen gelijk hebben en gelijk

voorhield dat ‘er altijd wel wat zit in een zaak’.”

die ik regelmatig geef is ‘disciplinaire maatregelen in het

krijgen.

Nelly Paanakker

ambtenarenrecht’. Ik werk voor veel vaste cliënten. Dat zijn

Uw belang is ons maatwerk

Hat sich etwas geändert?

fende kind en de

Jan Schutter

Schutter: “Het onderwijs in Nederland is sterk

ouders van de

gediversifieerd. We onderscheiden primair onder-

andere kinderen.

wijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs,

Die vragen zich

middelbaar beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs, en universitair onderwijs. Elke

af of de aanwe-

soort onderwijs en ook de bekostiging daarvan is in een aparte wet geregeld. In de praktijk

zigheid van een

betekent dat een wirwar van regelingen, die vele bladzijden beslaan, nog afgezien van de

kind met leer- en

circulaires en maatregelen van bestuur die het Ministerie met grote regelmaat afscheidt.

opvoedings-

Mijn specialisatie, het onderwijsrecht, wordt maar door betrekkelijk weinig andere

moeilijkheden in

advocaten beoefend. Dat maakt dat ik wel over een praktijk met nationale reikwijdte kan

de klas niet ten

spreken; klanten heb ik in het hele land. Niet alleen de regelgeving die op het onderwijs

koste gaat van het

van toepassing is, is divers, ook de zaken zijn dat. Soms heb je te maken met ouders die

onderwijs aan

voor hun kind toegang eisen tot een bepaalde school, een andere keer heb je weer te maken

hun eigen kind.

met de leerplichtambtenaar in het geval dat ouders hun kinderen een dag eerder van

Het onderwijs-

school halen, omdat ze op weg naar de wintersport niet in de file willen staan. Enige tijd

recht vraagt vaak

geleden heb ik veel tijd besteed aan een zaak, waarbij een vrouwelijke islamitische lerares,

een heel genuan-

na terugkeer van vakantie, opeens niet meer de hand wilde schudden van volwassen man-

ceerde benade-

nen, zoals de vaders van de leerlingen en de mannelijke collega’s. Het schoolbestuur had

ring, maar tege-

daar moeite mee en vond dit een stap te ver gaan. Complicerend daarbij was de mening

lijkertijd moet

van de Commissie Gelijke Behandeling, die niet helemaal op onze hand bleek en vond dat

er ook worden

de school de opvattingen van de lerares diende te respecteren. De school was het daar niet

doorgepakt. In-

mee eens en zegde de vrouw, op wie het ambtenarenrecht van toepassing is, ontslag aan.

gewikkeld, maar

Daarbij vonden wij de rechtbank aan onze zijde. Het probleem in deze zaak is natuurlijk

maatschappelijk

dat er enerzijds principes spelen en anderzijds maatschappelijke sentimenten. Inmiddels

zeer relevant en

heeft de Centrale Raad van Beroep in het hoger beroep op 7 mei geoordeeld dat “het be-

dus erg interes-

lang van de openbare school dat onder meer is gelegen in het bevorderen van duidelijkheid

sant.”

in een multiculturele schoolgemeenschap zwaarder mag wegen dan het door betrokkene nagestreefde belang”. Een erg bevredigende uitspraak dus voor mijn cliënt.

Jos Janssen (leeftijd) is als advocaat en partner sinds 2005 verbonden aan De Haan. Hij

Nederlands grondgebied zou komen te liggen. De grens zou zo’n beetje door het midden

noemt zijn eigen praktijk een eenmansfractie met een voor bijna 100 % grensoverschrij-

van het pand moeten lopen. In verband met verslechterende marktomstandigheden kon

dend karakter. Naast zijn werk bij De Haan, waar hij het grootste gedeelte van zijn tijd

mijn klant zich het pand niet meer veroorloven, waarbij wij ons op het standpunt hebben

doorbrengt, is Janssen als Rechtsanwalt verbonden aan het Hamburgse kantoor Diekmann.

gesteld dat de koopovereenkomst voor het in Duitsland gelegen deel van het perceel nietig

In zijn praktijk gaat het bijna altijd om activiteiten van Duitse ondernemingen met belangen

was omdat deze niet via een notaris tot stand was gekomen, wat voor de Duitse wet een

in Nederland of omgekeerd.

vereiste is. Dit leidde tot een Kort Geding tot nakoming bij de rechtbank in Maastricht. De wederpartij beriep zich op een door beide partijen getekende keurige schriftelijke koop-

Bron: NRC Handelsblad, 12 mei 2009

Binnen ons team zijn alle specialisaties vertegenwoordigd

Notarissen hebben een andere bril dan advocaten

Janssen: “Omdat ik ben geboren op de Duits-Limburgse grens, sprak ik altijd al goed Duits.

overeenkomst. In deze zaak viel op dat de advocaat van mijn wederpartij, iemand van een

Na mijn afstuderen heb ik een postdoctorale opleiding gevolgd in Münster. Vervolgens

groot Rotterdams kantoor, eigenlijk weinig inzicht had in de finesses van zo’n zaak, die

kon ik profiteren van de Europese richtlijn die het mogelijk maakte om als advocaat in het

zich nog nooit eerder had voorgedaan. Hij had zich in het Duitse recht totaal niet verdiept.

buitenland werkzaam te zijn. De reden dat klanten bij mij komen is dat ik op twee benen

De rechter volgde ons in de redenering dat de nietigheid van de overeenkomst betreffende

aan weerszijden van de grens naar zowel het Duitse als het Nederlandse recht kan kijken.

het Duitse stuk ook de overeen-

Die grens levert niet alleen barrières maar ook mogelijkheden op. Je moet daarvoor inder-

komst met betrekking tot het

daad zowel het Nederlandse als het Duitse recht bijhouden, maar ik zeg erbij dat de Duitse

Nederlandse stuk infecteerde.

handboeken – zoals je van Duitsers mag verwachten – voortreffelijk en zeer uitgebreid

Een verplichting tot dooronder-

zijn. Of ik bel met het kantoor in Hamburg en vraag: Hat sich etwas geändert?

handelen bestond ook niet, nu

Kraster: “Terwijl het passeren van akten en het

ik het een groot voordeel wij hier als notarissen geïntegreerd samenwerken met advocaten.

naar Duits recht iedere voorover-

voeren van besprekingen de hele week maar door

In zaken waarin we samenwerken met de advocatuur vullen wij elkaar wederzijds aan.

De Duitse rechtspraktijk is in meerdere opzichten behoorlijk anders dan de Nederlandse.

eenkomst die op enigerlei wijze

gaat, ziet een typisch week er voor mij als volgt uit.

Onze advocaten zijn erg pragmatisch, oplossingsgericht en beschikken over veel ervaring.

Zo is de rechter er veel actiever en tijdens de procedure kan je als advocaat met de rechter

dwingt tot een vervolgovereen-

Naast mijn reguliere werkzaamheden inventariseer

Verder is het mijn taak als notaris om wat advocaten bedacht hebben of in grote “deals”

ook vóór de behandeling contact hebben. Partijen weten daardoor veel beter waar ze aan

komst tot koop van onroerend

ik op maandag de werkzaamheden voor de komende

met de wederpartij zijn overeengekomen juridisch te ‘vervolmaken’ dus in die zin zijn

toe zijn als ze ter zitting verschijnen. Verder vind ik de kwaliteit van de rechterlijke von-

goed eveneens is onderworpen

week. Welke overdrachten van onroerend goed, tes-

wij – mede vanuit onze wettelijke taak – complementair. Ik vind die samenwerking met

nissen erg goed; die worden zeer uitvoerig gemotiveerd. Dit alles heeft ongetwijfeld ook

aan het vormvereiste dat de

tamenten, samenlevingscontracten en oprichtingen

mijn advocaten-collega’s erg leuk en onze betrokkenheid in deze gecombineerde zaken is

te maken met de grondigheid van de Duitse opleidingen. Het is daar voor studenten niet

overeenkomst notarieel dient te

van rechtspersonen staan er voor de komende week

erg divers. Soms zijn we ingeval van een doorstart betrokken bij onderhandelingen met

ongewoon om voor studie om 09.00 u. de bibliotheek in te gaan en er dan vervolgens niet

worden gesloten. Nu dat hier niet

op de agenda? Ik probeer daarbij ook alvast eventu-

de bank. Alles uiteraard binnen de marges van de regelgeving die vanuit de Orde en de

voor 17.00 u. weer uit te rollen. Als je studenten zoiets bij ons ziet doen, dan noemen we

het geval was, trokken wij aan

ele knelpunten te signaleren en daar waar mogelijk

KNB ziet op de samenwerking tussen beide beroepsgroepen. Een leuke zaak betrof ook

zo iemand al snel een nerd. Omdat Duitsers principiëler zijn wordt er ook meer geproce-

het langste eind. Ik was in staat

op te lossen dan wel de wijze waarop een en ander

de kwestie van de buitenlandse online-apotheek, die geneesmiddelen op de Nederlandse

deerd.

de zaak vanuit beide jurisdicties

dient te worden aangepakt te bespreken. Op dinsdag

markt aanbiedt. Zie daarover ook wat mijn collega Jos Janssen in deze krant te vertellen

Albert Kraster begon zijn loopbaan als kandidaat-notaris op een klein kantoor, vervolgens stapte hij over naar een middelgroot kantoor, waarna hij in 2002 als notaris een standplaats kreeg bij De Haan. Daar geeft hij thans leiding aan een omvangrijke notariële praktijk, die verder nog bestaat uit een andere notaris, twee kandidaat-notarissen en twee HBO-juristen en een tiental ondersteunende medewerkers. Naast de meest voorkomende notariële werkzaamheden, heeft het kantoor zich ontwikkeld naar een praktijk, waarin in toenemende mate accenten liggen op hoogwaardig ondernemingsrecht, projectontwikkeling en commercieel vastgoed. Tot zijn klanten horen particulieren, (startende) ondernemers, projectontwikkelaars en andere vastgoedondernemers.

te bekijken. Mijn tegenstrever

kom ik vaak toe aan de behandeling van eigen dos-

heeft. Het afgeven van een door de Duitse geneesmiddelenautoriteit geaccepteerde nota-

De zaken die ik doe zijn meestal geen standaardproblemen. Ik kan daar mijn creativiteit

beging de dure vergissing om

siers. Op woensdag en donderdag probeer ik naast

riële verklaring was hier een essentieel onderdeel van een proces, waardoor de cliënt weer

goed in kwijt. Een zaak waar ik mij recentelijk intensief mee heb bezig gehouden betreft

terug te vallen op een nationaal

mijn reguliere werkzaamheden veel van mijn tijd te

verder kon. Ook altijd mooi is de betrokkenheid bij een bouwproject vanaf het verwerven

een internationaal bedrijventerrein dat exact op de grens van Limburg en Duitsland ligt.

kunstje, waarbij hij de grensover-

Albert Kraster

besteden aan het onderhouden van contacten met

van de grond, het vastleggen en uitwerken van allerlei juridische constructies tot en met de

Het terrein is ondergebracht in een Nederlandse NV, met Nederlandse en Duitse aan-

schrijdende aspecten over het

klanten. En vrijdag is vaak de dag waarop de complexe of omvangrijke dossiers passeren,

overdracht aan de uiteindelijke bewoners. Veel van mijn ervaring met bouwprojecten kon

deelhouders. Mijn klant, een online aanbieder van geneesmiddelen, kocht een perceel

hoofd zag.”

omdat cliënten in dat soort dossiers vaak voor het weekend een deadline stellen. Naast dat

ik bijvoorbeeld kwijt bij de Reitdiep-Haven hier in Groningen, waarbij sprake was van een

we bij De Haan als notarissen onze traditionele werkzaamheden kunnen uitoefenen vindt

juridisch-technisch ingewikkelde constructie van eigendoms- en opstalrechten.”

waarop een gebouw diende te worden gebouwd dat deels op Duits grondgebied en deels op

06

Jos Janssen

Groningen | Almere | Leeuwarden | Assen | Zwolle | Hamburg

07

De Haan Advocaten & Notarissen is hét advocatenen notarissenkantoor voor de kritische ondernemer, particulier en overheidsinstelling die een doeltreffende juridische oplossing verlangt.

Het verschil. Tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. www.dehaanlaw.nl

Zakelijk

Non profit

Overheid

Ondernemingsrecht

Arbeidsrecht

Aanbestedingsrecht

Contractenrecht

Bestuursrecht

Ambtenarenrecht

Arbeidsrecht

Aanbestedingsrecht

Bestuursrecht

Faillissementsrech

Contractenrecht

Vastgoed (huur) recht

Aanbestedingsrecht

Vastgoed (huur) recht

Medezeggenschap

Medezeggenschap

Medezeggenschap

Merkbescherming

Economisch (fiscaal) strafrecht

Merkbescherming

Internet

Bestuursrecht

Internet

Onderwijsrecht

Vastgoed (huur) recht

Onderwijsrecht

Overig

Incasso

Overig civiel

Buitenland Merkbescherming Internet Loonschade Overig civiel

Particulier

Notariaat

Contractenrecht

Personen- en Familierecht

Vastgoed (huur) recht

Ondernemingsrecht

Arbeidsrecht

Registergoederen

Personen- en Familierecht Strafrecht Bestuursrecht Mediation Letselschade Overig

Opleiding en consultancy In vrijwel iedere bedrijfsvoering zijn de ogen gericht op groei en ontwikkeling. Het opleiden en trainen van medewerkers kan hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Speciaal voor organisaties die regelmatig met juridische vraagstukken te maken krijgen, hebben we specifieke cursussen samengesteld. De cursussen belichten onder meer onderwerpen zoals arbeids- en ambtenarenrecht, integriteit en dossiermanagement. Ook verzorgen we cursussen waarbij communicatieve vaardigheden centraal staan. Dan kunt u denken aan het voeren van functionerings- en/of beoordelingsgesprekken, coachend leidinggeven en gespreksvoering.

Van Elmptstraat 2 Groningen (hoofdkantoor) Van Elmptstraat 2 9723 ZL Groningen Postbus 723 9700 AS Groningen tel. 050 - 575 74 00 fax 050 - 575 74 44 e-mail: [email protected]

Turfsingel Groningen

Almere

De Haan TuinmanSleijfer

(strafrechtkantoor)

Radioweg 2

Sophialaan 1

Turfsingel 33

1324 KW Almere

8911 AE Leeuwarden

9712 KJ Groningen

Postbus 60194

Postbus 851

Postbus 1572

1320 AE Almere

8901 BR Leeuwarden

9701 BN Groningen

tel. 036-5460040

tel. 058 - 212 10 75

tel. 050 - 318 13 44

fax 036-5460041

fax 058 - 212 64 49

fax 050 - 312 49 18

e-mail: [email protected]

e-mail: [email protected]

Assen

Zwolle

Hamburg

Borgstee 11

Burgemeester Roelenweg 26

Diekmann Rechtsanwälte

9403 TS Assen

8021 EW Zwolle

Ballindamm 35

Postbus 538

tel. 038 - 421 79 04

20095 Hamburg (Duitsland)

9400 AM Assen

fax 038 - 423 34 38

tel. 49 (0) 40 - 33 44 36 90

tel. 0592 - 43 03 40

e-mail: [email protected]

e-mail: [email protected]

fax 0592 - 39 82 37 e-mail: [email protected]

Colofon Concept en teksten: Langhof Advies Productie en vormgeving: N8w8