Ministerie van Jeugd en Gezin Directeur Generaal Welzijn Drs M. van Gastel Postbus 16166 2500 BD Den Haag
Stichting ‘Rookpreventie Jeugd’ Vossiusstraat 27hs 1071 AG Amsterdam
25-5-2009, Amsterdam Geachte heer van Gastel, Wij zijn Pauline Dekker en Wanda de Kanter, longartsen in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk, auteurs van het Rookstop boek ‘Nederland stopt met roken’ een zelfhulp boek voor rokers die willen stoppen met roken. Het boek is -mede dankzij de toegankelijke, glossy vormgeving - onder rokers een succes. Het is gebleken ook een toegankelijk naslagwerk voor collega's en gezondheidswerkers te zijn. We schreven het boek vanuit onze frustratie over het feit dat we als longartsen altijd aan het eind van de rit staan: 80% van onze dagelijkse praktijk bestaat uit de zorg voor patiënten met COPD of Longkanker. We kunnen nog medicijnen voorschrijven ter verlichting van de klachten en verbetering van de kwaliteit van leven en in enige mate de achteruitgang van de ziekte voorkomen of chemotherapie voorschrijven bij longkanker, maar echte genezing is nog steeds zeldzaam. Het boek is een succes maar onvoldoende om de rookepidemie te keren. Daarom richtten wij onlangs de ‘Stichting Rookpreventie Jeugd’ op. Een aantal feiten •
Ieder jaar sterven 10.000 mensen in Nederland aan longkanker. 90 % van alle longkanker wordt veroorzaakt door roken. 40 % van àlle kankersoorten wordt veroorzaakt door roken.
•
Roken is gevaarlijker dan alle overige verslavingen bij elkaar (WHO).
•
Wereldwijd sterven jaarlijks ruim 5 miljoen mensen aan de gevolgen van roken. Dat is meer dan tuberculose, HIV/AIDS en malaria samen.
•
De WHO noemt roken in zijn REPORT ON THE GLOBAL TOBACCO EPIDEMIC, 2008 de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak in de wereld van vandaag. ‘Reversing this entirely preventable epidemic must now rank as a top priority for public health and for political leaders in every country of the world’ (Dr Margaret Chan, WHO Director-General)
Het gaat dus om de politiek en het bestuur in deze majeure uitdaging. Nederland doet het minder goed als het om rookpreventie gaat in vergelijking met andere Westerse landen. De aandacht voor Rookpreventie bij jongeren in Nederland van de zijde van politiek en bestuur is niet optimaal. Sinds Mevrouw Els Borst Minister van Volksgezondheid was, heeft geen Politicus of Bestuurder zich meer vierkant achter preventie van roken geplaatst. Minister Klink heeft met de horeca rookstop een belangrijke stap genomen. Dit gaat echter niet over preventie. En het is nog altijd zo dat als je niet begint , dan hoef je ook niet te stoppen. Pubers zijn de primaire doelgroep voor de marketing van de tabaksindustrie. Mensen die in deze kwetsbare periode van hun leven beginnen te roken, raken veel ernstiger verslaafd dan degenen die later beginnen. De meeste rokers zijn tussen hun 11e en hun 18e levensjaar verslaafd geraakt. Om de - van nature avontuurlijke - puberdoelgroep1 te bereiken is ons boek onbruikbaar. Voor hen zijn campagnes nodig die aansluiten bij hun gedachtewereld, in hun taal en vooral via hun media. Wij denken dat het een grote klus is. De aanpak die wij voorstaan is drieledig: A)We richten ons direct op de jongeren via een multimediale aanpak, aansluitend bij hun belevingswereld, B)Een lobby om te bereiken dat tabaksartikelen veel minder toegankelijk worden voor jongeren door: 1. Verhogen van de wettelijke leeftijd waarop je tabak mag kopen naar 18 2. Roken in- en in de nabijheid van scholen te verbieden (roken is ‘besmettelijk’) 3. Rookwaren in verkooppunten uit het zicht en terugbrengen van het aantal verkooppunten
2
4. De prijs van Tabakswaren drastisch te verhogen (zie o.a. de recente successen met deze aanpak in New York) C) Het geven van voorlichting aan leerkrachten en andere professionele opvoeders over de voorkoming en de gevolgen van verslaving bij pubers. Het Ministerie van Jeugd en Gezin kan een cruciale rol vervullen bij het keren van de rookepidemie met name waar het om de scholing van professionele opvoeders en om de bescherming van het kind tegen roken op school en in het gezin gaat. STIVORO2 heeft ons verteld dat de Voorlichtingscampagne 'kind naar de brugklas, praat nu over roken' door Jeugd en Gezin is gefinancierd. Wij zien dit als een veelbelovende stap, maar om het roken geheel te voorkomen is meer publiciteit nodig, niet alleen in de brugklas, maar ook in de puberteit. Roken begint bij de jeugd, vaak in het gezin. Het begint al met moeders die doorroken tijdens de zwangerschap, omdat ze verslaafd zijn. Dit leidt tot allerlei vormen van ellende voor hun kinderen. Van dysmature (te kleine) baby’s, tot vruchtbaarheidsproblemen en ADHD. Een aantal voorbeelden van maatregelen in landen die ons ver voor zijn: -
-
In Groot-Brittannië mogen rokende ouders geen kinderen adopteren De WHO heeft roken in de omgeving van kinderen kindermishandeling genoemd In Canada is niet alleen het verkopen maar ook het gratis verstrekken van tabakswaren aan jongeren onder de 19 verboden In o.a. Groot-Brittannië, Australië en Nieuw Zeeland is roken in- en in de wijde omgeving van scholen verboden. In deze landen wordt het creëren van rookruimtes in of bij scholen als aanmoediging om te gaan roken beschouwd! Roken met kinderen in de auto is in een aantal landen waaronder GrootBrittannië, verboden. In de stad New York is de prijs van sigaretten verhoogd naar $10,- per pakje. Het aantal verzoeken om hulp bij rookstop nam direct met 30% toe. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat langdurige multimediale anti rookcampagnes een duidelijk effect hebben op de houding t.o.v. roken.
Wat zouden wij heel graag van het Ministerie van Jeugd en Gezin willen: wij dragen de volgende voorstellen voor aan het Ministerie van Jeugd en Gezin om in Nederland tot een optimale situatie te komen:
3
-
Lobby voor : verhogen accijnzen op tabak, ophogen leeftijd naar 18 jaar en verkooppunten tabak beperken, schoolpleinen rookvrij (Zie eerder)
-
Verdere ontwikkeling van lesmateriaal voor kinderen vanaf groep 7/8 over de gevolgen van roken voor bijvoorbeeld de lessen Sociaal Emotionele Ontwikkeling. Training van leerkrachten bij het geven van deze programma’s Een (voorzet voor) een verbod van roken op schoolpleinen en in de wijde omgeving van scholen. (Denk aan borden met: ‘Pas op Kinderen Verboden te roken’) Voorlichtingsprogramma’s voor leerkrachten en professionele opvoeders. Leerkrachten hebben echt vaak nog geen enkel idee wat de gevolgen van roken zijn Ontwikkeling van langlopende mediacampagnes om kinderen bewust te maken van de gevaren van roken: postbus 51? Bevorderen van de betrokkenheid van ouders om hun kinderen bij te staan niet te gaan roken. Een rookstopprogramma voor ouders die zelf roken kan hier onderdeel van zijn. Financiering van programma’s om de lagere SES jongeren te bereiken. Zij roken het meest maar zijn het moeilijkst bereikbaar.
-
In het algemeen: hulp bij het inlopen van de achterstand die Nederland heeft op landen die meer succesvol zijn in het bestrijden van de rookepidemie. In al deze landen scharniert het succes op een zeer krachtig jeugdbeschermings- en preventiebeleid. Het wordt hoog tijd. We weten al vanaf 1939 zeker dat roken schadelijk is. We zijn nu 70 jaar verder, een macaber jubileum. Is het mogelijk met U een afspraak te maken om hierover met U van gedachten te wisselen?
Met hartelijke groet, Pauline Dekker en Wanda de Kanter Longartsen Rode Kruis Ziekenhuis Auteurs ‘Nederland stopt met roken’ – www.nederlandstopt.nu Bestuursleden ‘Stichting Rookpreventie Jeugd’ Co-Voorzitters Werkgroep tabaksverslaving NVALT (Nederlandse Vereniging Artsen voor Longziekten en Tuberculose)
4
Correspondentie adres: Stichting Rookpreventie Jeugd. Vossiusstraat 27 HS , 1071 AG Amsterdam 0206765325/ 0654725510/ email:
[email protected]
Bestuur Stichting Rookpreventie Jeugd Prof. Dr. René Bernards, hoogleraar Moleculaire Carcinogenese aan het Nederlands Kanker Instituut Drs. Barbara van den Broeke, Klinisch psycholoog/psychotherapeut, spec. Kind en Jeugd. Drs. Pauline Dekker, Longarts Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk Drs. Wanda de Kanter, Longarts Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk Drs. Rick Lindhout, Organisatie-Psycholoog Comité van Aanbeveling Drs. Rob Barnasconi, Voorzitter Ned. Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde Dr. Renee Bittoun PhD, Ass. Prof. University of Sydney, Head Smoking Cessation Institute Dr. Piet Borst Em Prof UvA, Wet. Voorm. Wetenschappelijk Directeur NKI Dr. Els Borst-Eilers voormalig Minister van Volksgezondheid Ireen van Ditshuyzen, Documentairemaakster Dr. Marjolein Drent, Hoogleraar Longgeneeskunde Universiteit Maastricht Mr Benedicte Ficq, Strafrechtadvocaat Dr Lies van Gennip, Directeur van Stivoro Dr. Bob Pinedo, Em prof Oncologie Vumc Dr. Dirkje Postma, Hoogleraar Longgeneeskunde RUG Dr. Robert West, Prof University of London, Smoking Cessation Institute Dr. Nout Wellink, President De Nederlandse Bank Dr. Michiel Westenberg, Hoogleraar Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Leiden Dr. Rudi Westendorp, Hoogleraar interne geneeskunde / ouderengeneeskunde. LUMC
1
In haar spraakmakende boek ‘Het Puberende Brein’ legt Prof. Eveline Crone, hoogleraar aan de Universiteit van Leiden, uit hoe deze hang naar risico’s en experimenteren met verslavende stoffen verklaard kan worden. Gedurende de
5
puberteit functioneert de frontale cortex, het gedeelte van de hersenen dat van grote invloed is op de impulscontrole en het afwegen van risico’s, aanzienlijk minder dan bij volwassenen. Zeer recent onderzoek van de Erasmus Universiteit toont aan dat ook ‘onschuldig’ experimenteren met roken de kans op verslaving sterk verhoogt. Kinderen beginnen al vanaf hun elfde! Ze kunnen zelfs na een periode van kort en/of onregelmatig roken, symptomen van nicotineafhankelijkheid ontwikkelen. (Mevr. Dr. M. Kleinjan, Dawning Dependence)
2
Als Stichting werken wij regelmatig en plezierig samen met STIVORO. Wij hechten er echter aan onze onafhankelijkheid als medische professionals te behouden en zelf onze prioriteiten te kiezen. Onze internationale collega’s wijzen ons daarin, door hun successen met preventie bij jongeren de weg. De preventie van roken bij jongeren is –naar onze overtuiging- het krachtigste middel in de strijd tegen de rookepidemie. Daarom richt de Stichting Rookpreventie Jeugd zich exclusief op de in - Nederland onderbelichtepreventie bij jongeren.
Cc Minister Rouvoet Per mail : Departement Jeugd en Gezin VWS: Mr Klink en Mw Joldersma
6
