Het blad van de Leuvense ingenieur

VERENIGING VAN BURGERLIJK INGENIEURS UIT DE K.U. LEUVEN

DAG VAN DE INGENIEUR 2007: VIJF BOEIENDE PROGRAMMA’S... PROMOTIE ’77 KOMT ... DE UWE OOK? p. 4 Jaargang 27 - nr. 3 - september 2007 - driemaandelijks tijdschrift http://www.kuleuven.ac.be/vilv/

Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 − V.U.: Emmanuel Soens, Patrijzenlei 8, 2900 Schoten

Het blad van de Leuvense ingenieur

? n

Vragen bij biobrandstoffen Een andere weg zoeken? p. 10

Nieuws van de Factulteit

Opwaardering Thermotechnisch Instituut

p. 2

Prof. G. Van der Perre emeritus

p. 8

Leerstoel Van Cauteren 28/11/07 p. 16

Wetenschap en Geloof: een duel? p. 12

VILv

Promotiereünies dit najaar Lustrumjaren en 1952, 1954,.. p. 6 Forumavonden 2007-2008 20 / 11 / 2007 ’Ingenieurs en Ondernemen’ p. 7

E-crime neemt toe op Internet

p. 18

VTK

Met vakantie

Uw steun komt van pas

OPWAARDERING VAN HET THERMOTECHNISCH INSTITUUT

D

e Katholieke Universiteit te Leuven en de Faculteit Ingenieurswetenschappen lanceren samen met de alumnivereniging VILV een uitzonderlijk initiatief: ″De opwaardering van het Thermotechnisch Instituut″. Dit plan houdt in dat er een sterauditorium met een 170-tal plaatsen wordt gebouwd, dat er verfraaiingen komen die de grote machinezaal meer tot haar recht doen komen en dat er een ontvangst- en receptieruimte wordt ingericht.

2) Dit nieuwe auditorium te ge-

Zoals in de jaren 1930..., nu

bruiken voor de voorstelling van doctoraten, wetenschap-

een project voor onze generatie:

pelijke symposia en waardevolle commerciële of alumniactiviteiten. Er wordt een ge-

Vijfenzeventig jaar geleden

bruik voorzien van 1 tot 2 maal

heeft de toenmalige Unie van de Ingenieurs van Leuven ge-

per week met een flux van ge-

zorgd voor de financiering van

middeld 75 hoogopgeleide personen, meestal ingenieurs

het Thermotechnisch Instituut, zowel het gebouw en de ma-

uit het bedrijfsleven, jonge in-

chines. Voor deze herwaarde-

genieurs die tijdelijk werken aan de K.U.Leuven aan een doctoraat, of laatstejaarsstu-

ring en herbestemming, na 75 jaar, neemt de universiteit zelf het voortouw door een financie-

denten die een forum bijwonen. 3) Een uitzonderlijke omgeving

ringsenveloppe van € 1.500.000

De doelstellingen van dit project zijn drieledig: 1) Een nieuw en hypermodern auditorium creëren op de cam-

creëren waarin gebruik wordt gemaakt van het unieke kader

pus Arenberg/Heverlee dat aansluit bij het reeds bestaan-

van de historische machines en waarbij een smaakvolle ont-

de auditorium in het Arenbergkasteel, welk een capaciteit van slechts 90 personen aan-

moetingsruimte aan gebruikers van buitenaf - industrie en anderen - kan worden aan-

biedt. Het auditorium zal een hoog niveau van comfort en uitrusting aanbieden, met moderne ICT-infrastructuur en projectiemedia.

geboden. Dit alles kadert in een globaal plan van toenemende representativiteit van de K.U.Leuven naar de industriële wereld.

te voorzien. De Vereniging van Ingenieurs van Leuven steunt dit project waarbij een nieuwe bestemming (inkomhal, receptieruimte, auditorium) aan dit gezamenlijk industrieel erfgoed in Vlaanderen wordt gegeven. Het gebouw staat binnenin al in de steigers en het is dan ook de hoogste tijd om een speciaal appel te richten naar onze alumni. De VILv zoekt industriële en private sponsering bij haar leden en sympathisanten. Er is overeengekomen om de bedrijven en de verenigingen die voor € 10.000 sponsoren een speciale vermelding te geven op een stijlvolle geëmailleerde plaat aan de inkom van het vernieuwde Instituut. Meerdere vertrouwde topingenieursbedrijven uit Vlaanderen hebben reeds toegezegd. Ook onze vereniging, deze van de alumni leden van de VILV, mag hierop niet ontbreken. Samen moeten we een totaal halen van minstens € 10.000. Laat je hart spreken en stap fier mee in dit unieke project. Je kunt alle details vinden in de bijlage aan het Ingenieursblad van KVIV van september.

2 Prof. E. Van den Bulck

Pag.

VILv-Blad Magazine van de VILv. Verschijnt vier maal per jaar op 5.200 exemplaren. De VILv, de Vereniging van Burgerlijk Ingenieurs uit Leuven, is de schoolvereniging van de afgestudeerden Faculteit Ingenieurswetenschappen (vroeger ″Toegepaste Wetenschappen″ genoemd) van de K.U.Leuven. De VILv is lid van de GSV (Groepering der SchoolVerenigingen) van de KVIV. De GSV overkoepelt de alumnivereningingen van de Vlaamse burgerlijk en bio-ingenieurs. Wie aangesloten is bij de KVIV is automatisch ook lid van de VILv. VILv-leden zijn tevens lid van Alumni Lovanienses.

Dag allemaal, Er zal jullie aan dit nummer (hopelijk) niets specifiek opvallen, behalve dan dat we ons beperkt hebben tot 16 pagina’s en vrij laat voor de Dag van de Ingenieur (6 oktober, niet vergeten!!!!) in de bus vallen.

Abonnementen Het VILv-blad wordt gratis verstuurd naar alle VILv-leden. Niet-leden kunnen zich abonneren. Een jaarabonnement - 4 nummers kost € 15 voor niet-leden, te storten op bankrekening nr. 001-0980529-32 van VILv, Kasteelpark Arenberg 1, B-3001 Heverlee.

VILv-secretariaat, Kasteelpark Arenberg 1 B- 3001 Leuven Tel: (016)32.13.94; fax (016)32.19.82; e-mail: vilvkuleuven.ac.be

F

Redactie-adres:

O

Alfons Calders; Jos Deknopper; Nicole De Smyter; Kristof Geens; Patrick Pype; Gert Sablon; Eric Van den Bulck; Gilbert Verbinnen; Bart Van Buggenhout; Koen Vervloesem.

L

Werkten mee aan dit nummer

O

Emmanuel Soens, voorzitter; Alfons Calders; Guido De Lepeleire; Jos Deknopper; Kristof Geens, Bart Van Buggenhout; Eric Van den Bulck; G. Van de Perre, Gilbert Verbinnen; Koen Vervloesem.

C

Redactieraad

Maar we hebben het moeten doen zonder Emmanuel Soens. de voorzitter van de redactieraad, Niet dat we ruzie hebben gemaakt, maar hij is in juli voor Exxon Chemicals verhuisd naar Fairfax Virginia om er business advisor te worden van de Director Americas Refining. We wensen hem er alle succes toe. Maar daar zijn we gerust in. We kennen hem van de drie jaar actieve ″kar sleuren″ aan het VILv-blad. De lezer zal zeker zijn foto’s missen, want hij was op tal van evenementen ook onze fotograaf van dienst. En tot onze schande... moeten we toegeven geen foto van hem beschikbaar te hebben. Maar ook zonder foto houden we zeer goede herinneringen aan de prettige samenwerking met hem. We likken in de redactie even onze wonden, al staan er enkele nieuwe medewerkers klaar om met vele handen het werk lichter te maken. Dus ... the show must go on, bij hem en bij ons. En hier zijn we dan met de aankondiging van onze jaarlijkse topper Dag van de Ingenieur, met een nieuw programma 2007-2008 voor de Forumavonden, met een aantal gevarieerde items. We hopen hiermee uw aandacht toch meer dan even te kunnen handhaven. En daarvan gebruik makend, terug even deze oproep: wil u meewerken aan het VILv-blad, hebt u tips voor interessante verhalen, aarzel niet en neem contact op. Veel leesplezier

O

Patrick Pype VILv-voorzitter

Alfons Calders namens de redactieraad

Verantwoordelijke Uitgever:

N

E. Soens, Patrijzenlei 8, 2900 Schoten

3

Dag van de Ingenieur 6 oktober 2007 VILv komt bij elkaar

13.15u

Ontvangst in de nieuwe Campusbibliotheek Arenberg, de Croy¨laan 6 in Heverlee de koffie staat klaar, de badges per lustrumjaar geëtaleerd op de onthaaldesk. Parkeren op vlakbije parkings Celestijnenlaan of op parking CBA.

13.45u

Verwelkoming - Aankondiging voor vertrek van de verschillende groepen.

14.15-16.15u

Namiddagactiviteiten 1.

LEMMENS INSTITUUT Een volledige rondleiding wordt verzorgd door een professionele gids van het instituut over orgels en klassieke muziek naar zang, afgesloten met een concert. Het aantal deelnemers voor dit bezoek is beperkt.

2.

ABDIJ VAN ’T PARK De stichting van de abdij van ’t Park voert ons terug tot het jaar 1129. Deze Norbertijner abdij is prachtig gelegen aan de Geldenaakse Baan. Sinds 2003 werden grote delen van de Abdij van ’t Park in erfpacht overgedragen aan de Stad Leuven. De restauratie van dit uitzonderlijke abdijpatrimonium loopt nog tot 2012. Het aantal deelnemers aan dit unieke bezoek is beperkt.

3.

WERFBEZOEK KBC GEBOUW - KOP VAN KESSEL-LO De stationsomgeving van Leuven werd reeds aangepakt aan de kant van Leuven, met een verbluffend resultaat. In de komende jaren zal ook een project ontwikkeld worden aan de kant van Kessel-Lo. U krijgt inside informatie tijdens een rondleiding door de ontwerper. Op het programma staat tevens een werfbezoek aan het nieuwe KBC-gebouw in opbouw.

4

4.

GASTHUISBERG ACHTER DE SCHERMEN In het UZ Gasthuisberg gebeurt meer dan alleen opereren. De logistiek en het werk achter de schermen van dit dorpop-zich loont de moeite om te bezoeken. Bijzondere aandacht gaat naar de activiteiten van de ingenieurs op Gasthuisberg die werken op het Centrum voor Medische Beeldverwerking. Het aantal deelnemers voor dit bezoek is beperkt.

5.

DEPARTEMENT COMPUTERWETENSCHAPPEN Na de opbouw van 2 extra verdiepingen en een grondige vernieuwing is het departement computerwetenschappen - nog steeds gehuisvest in de ″tekenzalen″ - nauwelijks nog herkenbaar. Na een beknopte voorstelling van het departement in het nieuwe auditorium maken de bezoekers in kleine groepen kennis met het onderzoek: artificiële intelligentie, gedistribueerde systemen, veilige software, toepasbare wiskunde, computer graphics, hypermedia,... Ook de samenwerking met Vlaamse bedrijven, o.a. in het kader van het IBBT (Interdisciplinair instituut voor BreedBand Technologie) wordt geïllustreerd.

16.15u...16.30u en 18.00u:

tijd voor een Leuvens terrasje. Sommige promoties kiezen alvast vooraf samen voor ’hun’ trefplaats in historische cafés en gelegenheden.

18.15u

VILv-aperitief in de Salons Georges (Naamsestraat, parkeren kan in H. Hart parking, parkingservice voorzien)

19.45u

Reu ¨ niebanket 2007 in de Salons Georges Carpaccio van Gandaham met gekruide olijfolie en Parmezaanse krullen *** Ontbeende en gevulde hoevekwartel op smaak gebracht met een saus van Leffe, gekonfijte aardappel en zomergroenten *** Compote van kiwi met cassissorbet en witte chocoladesaus *** Mokka met babbelsnoepjes

Prijs: 50 euro voor de VILv/KVIV-leden, en 60 euro voor niet-leden, alle dranken inbegrepen tot na het dessert - rode en witte wijnen en waters. Promoties 2004, 2005 en 2006 tegen 34 euro voor VILv-leden en 39 euro voor niet-leden, promotie 2007: 25 euro. Deelnemers die enkel het namiddagprogramma meemaken, betalen 10 euro.

Feestspreker: Baron Rik Donckels (Gedelegeerd bestuurder van Cera Holding, professor emeritus van de Katholieke Universiteit Brussel). Programma en laatste info op de website www.vilv.be

Inschrijven kan u met onderstaand formulier, maar sneller en gemakkelijker via de website www.vilv.be - kalender.

INSCHRIJVINGSFORMULIER Naam en voornaam: ....................................................... Promotie/Spec: ....................................................... Gemeente/Postnr: ........................................ Straat: ........................................ Nr.: ........................................ Tel: ............................................... Fax: ............................................... E-Mail: ............................................... Meldt: ................ deelnemers voor de Dag en stort hiervoor: ................ × ................euro = ................ euro op rkn 001-0980529-32 van Vilv, Kasteelpark Arenberg 1 B-3001 Heverlee Keuze namiddagprogramma’s vanaf 14.00u (1e èn 2e keuze aanduiden!) ❐

1

LEMMENS INSTITUUT

❐

2

ABDIJ VAN ’T PARK

❐

3

WERFBEZOEK KBC-GEBOUW - KOP VAN KESSEL-LO

❐

4

GASTHUISBERG ACHTER DE SCHERMEN

❐

5

DEPARTEMENT COMPUTERWETENSCHAPPEN

Deelname aan Avondprogramma in de Salons Georges ❐

Diner Salons Georges Inschrijvingsformulier via website, kan ook per fax, mail of brief naar het VILv-secretariaat - Kasteelpark Arenberg 1 - B-3001 Heverlee tel.: 016-32.13.94 fax 016-32.19.82 e-mail: [email protected] rkn 001-0980529-32 inschrijving geldig na betaling - betalingsuittreksel geldt als inschrijvingsbewijs 5

De jaarlijkse reünie op de ’DAG van de INGENIEUR’ 6 oktober 2007 Stand van zaken bij zeven Lustrumpromoties

N

aar jaarlijkse gewoonte organiseert het VILv op 6 oktober voor alle afgestudeerde ingenieurs uit de KULeuven de ″DAG van de INGENIEUR″. Deze bijeenkomst is dé ideale gelegenheid om samen met uw studiegenoten kort of lang vervlogen herinneringen op te halen in onze universiteitsstad. En alhoewel - zoals steeds - de lustrumjaren (dit jaar eindigend

ne, Roos, Paul en Jacqueline,

op ″02″ en ″07″) heel speciaal worden aangespoord om te ko-

die dag voor hen gedekt! Het comité, Ghislaine, Jef en Jules.

men, zijn wel degelijk alle alumni welkom op dit jaarlijks gebeuren. De niet-lustrumjaren die met enkele collega-jaargenoten afspreken of de individuele afgestudeerden die (terug) contact met de alumni willen leggen en

1962 45 jaar na het afstuderen blazen Etienne Aernoudt, André Verbinnen en Michel Naze appel! Zij kijken reeds uit naar de talrijke aan-

oude bekenden wil ontmoeten zijn allen welkom. Groepen vrienden kunnen een tafel reserveren

wezigheid van hun oud-collega’s op deze lustrumviering! Zullen zij - net zoals 5 jaar geleden - de

om gezellig samen te zitten. En

grootste delegatie uitmaken op

de lustrumjaren hebben hun tafel gereserveerd:

deze editie? De inschrijvingen lopen nog binnen waardoor dit zeker nog tot de mogelijkheden behoort!

1957

6

Jules en Hilda.″ De eretafel wordt

De Gouden Promotie zal op 6 oktober uitgebreid aanwezig zijn op de voor hen zo speciale viering! Na hun succesvolle bijeenkomst in het voorjaar zullen zij ook in het najaar van zich laten horen. ″Zorg er dus voor dat je erbij bent op 6 oktober, want dan sluiten we de viering van onze gouden promotie af. Wanneer we dit schrijven, kunnen we al tellen op meer dan twintig deelnemers. Op 26 april waren we met 67, dus dat moeten we terug bereieken. Stel je inschrijving dus niet uit en kom mee vieren met Jef en Anny, Johan, André en Laura, Jacky en Cécile, Jos en Lieve, Paul en Angèle, Bob, Karel, Francis en Jeanine, Ghislai-

1967 De oproep van Jan De Maesschalck, Willy Ooms, Willy Sansen en Leon Vreys werd gehoord van Limburg tot in de Westhoek! De inschrijvingen van de vele collega’s uit de lichting 1967 stromen binnen! Zij verwachten dan ook niet te moeten onderdoen voor hun collega’s afgestudeerd on 1962. Het zal 40 jaar na het afstuderen een gezellig weerzien worden van vele Leuvense vrienden van destijds.

van zich laten horen! Op uitno-

wachten vele collega’s uit de pro-

diging van Fons Peeters, Marcel

motie ’92. Ter gelegenheid van

Lavreysen en Yvan Verbakel werd opnieuw verzamelen geblazen op

het 15 jaar afstuderen zal Roel

deze editie van de Dag van de Ingenieur. Zij hopen dan ook op de talrijke aanwezigheid van hun oud-collega’s studenten om de herinneringen weer vers in het geheugen op te slaan!

1977 Ludo Froyen en Emmanuel Van Lil volgen vol verwachting de inschrijvingen van de promotie ’77 op. 5 jaar na het vieren van de zilveren promotie is het immers weer hoog tijd om bij te praten over alles wat de collega’s de afgelopen jaren is overkomen. Ook zij rekenen dan ook op de talrijke aanwezigheid van de vele oude studiegenoten!

1982 Het vieren van de zilveren promotie 1982 zal niet onopgemerkt voorbij gaan! Bernard Schaballie ziet er dan ook naar uit de vele collega’s te mogen verwelkomen aan de voor hen gereserveerde tafels.

1987 De actieve promotie ’87 viert dit jaar het twintig jaar afstuderen. Na hun reünie-bijeenkomst vormt de Dag van de Ingenieur dan ook de ideale gelegenheid om uitgebreid na te kaarten over deze reünie. Het is ook een ideaal alternatief voor de collega’s die er niet bij konden zijn op de reünie-bijeenkomst zelf.

1972 35 jaar na het behalen van het diploma zullen ook de ’72-ers weer

1992 Roel Wouters en Gert Sablon ver-

zelf een rondleiding verzorgen op de werf van het nieuwe KBC kantorencomplex te Leuven. Als u het ons vraagt een buitenkansje dat niemand - en zeker de promotie ’92 niet - kan laten liggen!

1997 ″Tien jaar na het afstuderen heeft iedereen wel enkele belangrijke stappen gezet, zowel op professioneel als persoonlijk gebied. Tijd om eens stil te staan dus.″ Met deze gevleugelde woorden lokt Koen Van Wijmeersch de collega’s oudstudenten terug naar het Leuvense voor een goed gesprek rond de rijkelijk gevulde feesttafel!

2002 Op uitnodiging van Wim De Bruyne verzamelt ook de promotie ’02 zich op deze editie van de Dag van de Ingenieur. Vijf jaar na de promotie hebben deze collega’s elkaar zeker veel te vertellen! Wim rekent dan ook op een uitgebreide belangstelling op deze ideale gelegenheid om de bestaande banden te verstevigen!

...2007 Ook onze jongste afgestudeerden zijn natuurlijk bijzonder hartelijk welkom op deze viering, waarop de eerste werkervaringen reeds met elkaar gedeeld kunnen worden. Wie weet de ideale gelegenheid om ″Tips & Tricks″ uit te wisselen onder de jongste collega’s! Bart Van Buggenhout

VILv-FORUMAVONDEN 2007 - 2008 Elke forumavond, tenzij anders aangegeven, gaat door in het Arenbergauditorium in het kasteel van Arenberg, Kasteelpark Arenberg 1, 3001 Heverlee. Beginuur steeds om 19u30. Toegang: 5 euro, te betalen ter plaatse. Elke forumavond wordt - voor wie inschrijft- voorafgegaan door koffie en broodjes (vanaf 19 u in de Fumoir van het kasteel). Elke forumavond wordt gevolgd door een netwerkingdrink in de salons van datzelfde kasteel. De eerstvolgende forumavond is in november, dus dit jaar nog. De twee volgende zijn in de loop van 2008. De forumavonden zijn een organisatie van VILv in samenwerking met LeuvenInc en KVIV Brabant.

Dinsdagavond 20 november 2007 De ingenieur heeft schrik voor ondernemen? Sprekers + Bart Van Coppenolle - CEO Metris + Danny Lein - CEO E-zone + Ivo Vandeweerd + Rudy Aermoudt - Secretaris-Generaal EWI Vlaanderen Moderator: Ludy Aernoudt

Dinsdagavond 19 februari 2008 Auto en verkeer in de toekomst Oplossingen langs infrastructuur en intelligente weg. Aangezochte sprekers: + Ben Immers (KU, Leuven, TNO) + Reinhilde Craps (Flander’s Drive) + Ingenieur autoindustrie Moderator: Gert Sablon

Onderzoek bewees reeds meermaals dat ingenieurs vaak te weinig zelfvertrouwen of kennis ter zake hebben om een eigen onderneming op te richten. Qua ondernemingsdrang hinkt België achterop in internationale peilingen. In 2006 waren we het minst ondernemende volk van de 40 bevraagde landen. Ligt het aan de ingenieursopleiding? Ligt het aan onze Vlaamse ingesteldheid van schrik of doemdenken? Of zij er andere factoren die meespelen? Ironisch genoeg scoort Wallonië qua ondernemingsdrang beter dan Vlaanderen. Toch zijn er ook in Vlaanderen ingenieurs die het ondernemersvirus te pakken gekregen hebben. Tijdens deze avond vertellen drie ingenieurs hoe zij tot die ″entrepreneurial drive″ gekomen zijn, wat hen dat op persoonlijk vlak heeft bijgebracht en hoe zij de soms moeilijke tijden doorgekomen zijn. Daarbij zullen ze ons ook wat inzicht geven in hun diverse ondernemingsprojecten en hoe zij op een al dan niet succesvolle manier een exit gerealiseerd hebben, bijv. door op de beurs te gaan, het bedrijf te verkopen en/of de activiteiten stop te zetten of te heroriënteren. Als afsluiter licht Rudi Aernoudt het standpunt van de overheid toe en bespreekt een aantal getroffen of voorziene beleidsmaatregelen. Infrastructuren aanpassen is de meest voor de hand liggende korte termijnoplossing om met de toenemende verkeersstromen om te gaan. Denk maar aan grote projecten als de ring rond Antwerpen en nu ook recent de ring rond Brussel. Een volgend mogelijke stap is het verhogen van de ″throughput″ van de bestaande infrastructuur door middel van de ICT-technologie, de ’Intelligente weg’. Denk hierbij aan elektronische verkeersgeleiding in functie van de drukte, van de weersomstandigheden, van incidenten zoals ongevallen, wegenwerken,... zowel voor het regelen van de snelheid als voor het suggereren van alternatieve routes. Maar de toekomst biedt meer. Het gaat dan vooral in combinatie met intelligentie die in de voertuigen kan ingebouwd worden. Over deze forumavond volgt in het decembernummer een volledige avant-première en dit in overleg met de sprekers

Dinsdag 15 april 2008 Interactieve digitale TV Sprekers aangezocht + Hugo Lemmens,Telenet + Dirk Wauters,VRT + -Belgacom: nog mee te delen Moderator: Carmen Cordier Coördinator: Nicole De Smyter

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Inschrijven forumavonden 2007-2008 Liefst direct via de website (VILV.be/kalender). Toegang: 5 euro, te betalen ter plaatse Indien niet mogelijk, kunt U uw deelname ook schriftelijk insturen naar: VILv-secretariaat, Arenbergkasteel, Kasteelpark Arenberg 1, 3001 Heverlee, faxen (016-32.19.82) of mailen (vilvkuleuven.be) met volgende gegevens: Naam: ............................................ ............................................ Promotie: ............................................ Spec.: ............................................ Adres: ............................................................................................................................................................................................................... Tel.: ................................................................................................... E-mail: ................................................................................................... Ik schrijf me in voor de forumavond op: (Graag meteen voor de hele cyclus) M 20 november 2007 De ingenieur heeft schrik voor ondernemen? M 19 februari 2008 Auto en verkeer in de toekomst M 15 april 2008 Interactieve digitale TV

M graag koffie en broodje voorzien M graag koffie en broodje voorzien M graag koffie en broodje voorzien

7

Professor dr. ir. Georges Van der Perre

emeritus

G

eorges Van der Perre, gewoon hoogleraar bij het departement Werktuigkunde, afdeling Biomechanica en Grafisch Ontwerpen gaat bij het begin van het nieuw academiejaar op emeritaat. Wat in avant-première werd dit op vrijdag 22 juni op gepaste wijze gevierd. Sprekers op die dag waren decaan prof dr. ir. Ludo Froyen, collega’s prof dr. ir. Jos Vander Sloten en Wim Van Peetegem, Dr. Marco Viceconti, directeur van het Istituti Ortopedici Rizzoli in Bologna, president van de European Society of Biomechanics, ere-rector Roger Dillemans en rector Marc Vervenne.

nieuwe werkvormen, invoeren

hoogtepunt de on-line terugkop-

van

onderwijs-

peling van de proefexamens op

programma’s rond biomedische technologie... Het gouden krijtje

het einde van het eerste semester studenten. Er waren de pro-

van VTK in 2007 was de kroon

jecten om studenten uit verschil-

op een schitterende pedagogische carrière.

lende landen dezelfde cursus te laten volgden via videoconferen-

nieuwe

cing en diverse internettoepasMaar hij was niet louter een ’goe-

singen.

de lesgever’, hij was ook begaan met de toekomst van het onder-

Ook wat betreft zijn onderzoek

wijs, waarbij hij als slogan had:

was hij grensverleggend, grens-

″in de toekomst moeten studenten aan verschillende universiteiten kunnen les volgen, wat zal

overschrijdend: hij koos dan ook voor biomechanica als zijn researchspecialiteit. Zijn stokpaar-

kunnen via virtueel onderwijs″. Wim van Peetegem: ″Bij George

tjes waren de biomechanica van implantaten en de effecten van

Precies 40 jaar geleden startte Georges als assistent in het toen-

Hij werd door de verschillende sprekers geloofd voor zijn per-

kregen begrippen als ’permanente vorming’ een geheel eigen invulling. En ’levenslang leren’ werd

trillingen, golven en impactbelastingen op het menselijk lichaam. Hij geloofde in wat nu evi-

malige departement Metaalkunde, nu MTM. Daar begon het al

soonlijkheid zowel op didactisch als op researchgebied. Of zoals

het nieuwe adagio.″ Voorbeelden hiervan is zijn werk vanaf

dent lijkt: het multidisciplinaire, zoals biomechanica de combi-

op een alternatieve wijze, want voor zijn doctoraat heeft hij een belangrijke periode als onder-

Jos Vander Sloten het uitdrukte: ″Georges is een groot man - letterlijk en figuurlijk - welbespraakt,

1996 bij LINOV, het Leuvens Instituut voor Nieuwe Onderwijsvormen, en zijn vooraanstaande

natie is van ingenieurswetenschappen en de medische omgeving. En zoals steeds: met vol-

zoeker bij Bekaert gewerkt. Dit

goed didacticus, aandacht voor

rol als president van EuroPACE,

le overtuiging en slagkracht. Of

moet, volgens rector Vervenne én zijn voorganger Dillemans, een voorbeeld zijn voor heel wat jonge ingenieurs: onderzoek in de reële ingenieursomgeving. Vanaf 1976 begon hij aan zijn academische carrière aan het departement Werktuigkunde. Hij richtte er de onderzoeksgroep Biomechanica op die vandaag een veertigtal vorsers telt.

het verwerven van inzicht in de materie″. Hij was volgens Jos één van de professoren die de kandidatuurstudenten reeds liet kennismaken met de echte ″ingenieursopleiding″, echt sterk begaan met de kwaliteit van het onderwijs. Voorzitter van de POC kandidaturen, bezieler van werkgroepen rond programmahervormingen van de kandidaturen,

het netwerk van universiteiten die zich profileerden op de introductie van ICT in het hoger onderwijs. Hij was een actieve promotor van de ″virtuele universiteit″ gebaseerd op e-learning. In dit kader hielp hij bij het opzetten van verschillende pilootprojecten. Zo was er de website voor de vakken mechanica in eerste en tweede kandidatuur, met als

zoals tijdens zijn viering prof. prof Jos Vander Sloten het verwoorde: ″ Het enthousiasme van Georges Van der Perre werkte aanstekelijk. Het was toen nog een kleine groep van enthousiastelingen die niet alleen over het muurtje keken van de ingenieurswetenschappen, maar er ook over klauterden. De sfeer zat er goed, er was een duidelijke onder-

8 Prof. Jos Vander Sloten

Ererector Roger Dillemans

zoeksmentaliteit, gedreven door een gezonde kritisch-wetenschappelijke nieuwsgierigheid. (...) Georges Van der Perre was de mentor achter ’zijn afdeling’, een vaderlijke figuur tussen al dat jonge geweld. De klemtoon lag en ligt nog steeds op het belang van inzicht, van het toepassen van fundamenteel wetenschappelijke kennis: je bedrijft geen goede biomechanica zonder (heel) goede mechanica.″ Ook internationaal was George zowel als didacticus én als researcher een belangrijke naam. Wat betreft ″onderwijs″ was Georges actief binnen SEFI (Société Européenne pour la Formation des Ingénieurs), waarbij hij als president van deze vereniging in 1988 de jaarlijke confe-

De professor emeritus... tussen mevrouw Van der Perre en Rector Vervenne.

rentie in Leuven organiseerde. Hij was ook zeer actief in ESB

of Biomechanics waarvan Visiconti vandaag voorzitter is.

Dat was sterker dan hemzelf! Hij was niet de enige die dat beklem-

over de horizon zou kunnen liggen, met al wat we bij Georges

(European Society of Biomechanics). Ook hiervan werd hij voorzitter en organiseerde in 1996 de

En wat volgens de rector Prof. dr. Marc Vervenne eigenlijk het be-

toonde. Ook de decaan Ludo Froyen alludeerde in zijn woordje hierop: ″ George: loyaal en

Van der Perre nog in petto weten en wat kan aangebracht worden in de toekomst - óók in de

’European Conference on Biomechanics’ in Leuven. Hiermee

langrijkste was: George was in dit alles een groot mens, een va-

teamspeler, ja, maar toch opstandig en rebels. En dit zijn woor-

onderwijswereld van ontwikkelingslanden, een eind ver van

zette hij Leuven op de Europese kaart wat betreft biomechanics,

derlijke figuur voor zijn studenten... en zijn medewerkers. Hij

den die Georges bekend klinken. Tegenstroom oproeien is je

onze KULeuven. Waar men de onderwijsmogelijkheden en -ver-

wat leidde tot tal van internationale contacten en onderzoekssamenwerking. Wat dat inhield

was kritisch, ook naar gezag toe. Zijn mening was dat je nooit gezag aanvaardt omwille van het

ook niet vreemd. Maar vooral je enthousiasme en veelzijdigheid zijn je kenmerken. Naar Georges

worvenheden van hier slechts kan benijden vandaag. De redactie van het VILv-blad wensen hem

over de jaren werd toegelicht door prof.dr ing. Visiconti - van-

gezag, want respect moet je verdienen. Hij was iemand met een

kijken kan je vergelijken met het kijken in een caleidoscoop: ver-

ook in die context een mooie, boeiende toekomst als emeritus.

daag voorzitter van de European Society of Biomechanics. Hij heeft Georges Van der Perre met zijn actie altijd als een ″role model″ gezien voor de ontwikkeling van zijn eigen loopbaan: in het Istituti Ortopedici van Bologna en daarbuiten, in de breed uitgegroeide internationale samenwerking in de European Society

open geest, creatief en vol ideeën. Misschien soms zelfs een dromer, maar iemand die ze wel gelijktijdig waar kon maken. Hij was een ’sociaal werker’, een bouwer van netwerken, niet enkel in zijn werk, ook in zijn familiale omgeving (wijkcomité, volleybalclub, kermiscomité). Hij kon het niet laten mensen samen te brengen.

rassende combinaties met vele facetten.″

Genietend van de tijd die vrijkomt voor familie en kleinkinderen, met zijn waslijst van al jaren uitgestelde acties en zaken, en met zijn ideeën om ’t leven in onze oude wereld voor velen een stuk beter te maken.

Maar ook dergelijke figuren, belangrijk voor de spirit van een faculteit, gaan op een gegeven moment op pensioen. Hopelijk niet ″op rust″, werd gezegd. En er werd daarbij verstaan dat zo’n periode eigenlijk nog een eind

Alfons Calders en Jos Deknopper

9 Prof. Marco Viceconti

Decaan prof. Ludo Froyen

Actualiteit bekeken

Biobrandstoffen in vraag gesteld

I

n Stockholm ging in augustus de 17de ″Wereldweek van het Water″ van start, met deelname van 2.500 deskundigen uit vijf continenten. Zij uitten er hun bezorgdheid over de dreiging die van een toenemende productie van biobrandstoffen zal uitgaan voor de watervoorziening in de wereld. De biobrandstoffen, vandaag op veel plaatsen intens gepromoot als de aangewezen keuze voor de vervanging van fossiele brandstoffen en voor het terugdringen van de CO2-emissies, zijn volgens het oordeel van experten op verre na niet het wondermiddel waarover de voorstanders het graag hebben. Bij het lezen van deze verslaggeving, kroop professor Van den Bulck in zijn pen... want hiermee was zeker alles niet gezegd, vond hij, denkend aan beloftevolle nieuwe ontwikkelingen die echter tergend traag vorderen bij gebrek aan onderzoekers rond deze onderwerpen in de researchwereld, en in die omstandigheden blijven ook de middelen achterwege. Het Congres vraagt rekening te houden met de waterkwestie

10

Op deze mondiale waterconferentie wezen deskundigen uit de hele wereld er eensgezind op dat biofuelproductie een bedreigende slokop kan worden voor water - de levensbelangrijke grondstof met beperkte beschikbaarheid vandaag. Zij uitten bovendien de vrees dat het produceren op grote schaal van deze ″groene″ brandstoffen, sterk ten nadele van de productie van het basisvoedsel gaat uitvallen. In het overleg dat regeringen en ondernemingen voeren over de oplossing van energieproblemen door biobrandstoffen wordt volgens deze deskundigen onvoldoende rekening gehouden met

SIWI, het ’Internationaal Instituut

zal mogelijk blijven, evenveel bio-

van het Water’, dr. Trouba, sloot

brandstof te verbruiken... als wij

zich daarbij aan en stelde de

vandaag nog fossiele brandstof

vraag: ’Wáár gaan wij het water halen om voor de voeding van

blijven aanwenden. ″Indien wij effectief water willen besteden (aan

de stijgende wereldbevolking te

het produceren van biofuels), dan

zorgen, als het afgeleid en weggehaald wordt om graangewas-

moeten wij het verbruik van die biobrandstoffen beperken. Bij-

sen en koolzaad te verbouwen-

voorbeeld, ze voorzien voor au-

...om biobrandstoffen te produ-

tobussen, en niet voor de perso-

ceren?’. Volgens prognoses van het het SIWI zou tegen 2050 de

nenwagens″.

hoeveelheid water die nodig is

Je benodigde calorieën voor één jaar in een BMW-tank ethanol

om biobrandstoffen te fabriceren, overeenstemmen met de hoeveelheid water, benodigd

de waterkwestie. De directeur van

door de landbouw om de hele wereldbevolking te voeden. Het minste wat hierop gezegd kan

de Wereldweek van het Water, waarschuwt daar onomwonden

worden is, dat biobrandstoffen niet dé oplossing zijn, - wel, zo-

voor: ’In de toekomst moet meer voedsel moeten geproduceerd

als de directeur van de Wereldweek van het Water het stelt - één

worden, en die productie zal bijkomend enorm veel water vergen... Tegelijk zien we de pro-

van de oplossingen. De directrice van het ’Centre for Science and Environment’ uit

ductie van biobrandstoffen omhooggaan. Men voorspelt zelfs

New Delhi, Sunita Narain, ziet in biofuels een mooie idee in theo-

een steile klim. Wat het water betreft... kan dat gewoon niet - dit klopt niet’, betoogde dr. Kuylenstierna in zijn key-note openingstoespraak

rie - maar noemt die ″in de praktijk gewoon slecht″. Volgens de invloedrijke Indische deskundige bestaat de eerste prioriteit erin, het probleem van het brandstofverbruik aan te pakken en te regelen. Want het is ’compleet idioot’ zich te gaan inbeelden dat het in de toekomst

Niet dé oplossing... De voorzitter van het Stockholms

Naast het probleem van de beschikbaarheid van het water, vrezen de deskundigen dat de productie op grote schaal van ’groene’ brandstoffen een sterke stijging zal meebrengen van de basisvoedingsproducten. ’De productie van biofuels zou een belangrijke concurrent kunnen worden van de voedselproductie. De wereldprijzen van de basisvoeding zou kunnen de hoogte inschieten aldus’, verwacht dr. Kuylenstierna. Deze mening wordt bijgetreden door mevrouw Narain, die de duidelijke haussedruk aanklaagt die ontstaat op de voedselprijzen. Als voorbeeld wijst zij op de ’tortilla-oorlog’: de verhoging van de ethanolproductie op basis van maïs in de Verenigde Staten heeft begin 2007 een verhoging van de maïsprijzen op de wereldmarkten veroorzaakt, en meteen een verhoging van de prijs van de ’tortilla’, de welbekende maïskoek die in Mexico tot de basisvoeding behoort. Ethanol is een biobrandstof die in de V.S. tot een nationale prioriteit uitgeroepen is en er reeds ten belope van 5 % tussenkomt in het totale verkoopsvolume van de benzinestations daar. De SIWI becijferde in een persdossier, dat het vullen van een brandstoftank met 95 liter zuive-

re ethanol ongeveer 200 kg maïs vereist, ’t is te zeggen genoeg calorieën om een persoon gedurende een heel jaar te voeden. Discussies rond Biobrandstoffen, in Stockholm en elders, toch een kanttekening

139ste promotie Leuvense ingenieurs komt eraan

Een nieuwe lading jonge ingenieurs en ingenieur-architecten...

Tot zover de verslaggeving van het congres. Maar prof. Eric Van den Bulck vindt deze vrij eenzijdig en ziehier zijn reactie mogelijk een aanzet van tot een vervolg hierop? De redactie nodigt u uit om uw reactie te sturen voor een ″speakers in the corner...″ hierover. De problematiek rond de biobrandstoffen is veelomvattend en complex. Laten we echter vooral de voornaamste bottleneck niet vergeten en dat is deze van het ontbreken van een

V

rijdag 6 juli 2007 promoveerde de 139ste lichting laatstejaarsstudenten van de faculteit Ingenieurswetenschappen (zoals de vroegere ’Toegepaste Wetenschappen’ vandaag noemt) tot burgerlijk ingenieur en burgerlijk ingenieur-architect. Naar goede gewoonte was de promotie ook dit jaar weer een feestelijk gebeuren.

media en het middelbaar onderwijs. Hij pleit dan ook voor een dringende verandering op dit gebied. Verder wijst de praeses ons op de verantwoordelijkheid die men als ingenieur kan dragen en dat men er net daarom ook zeker niet voor mag terugschrikken een kritische houding aan te nemen. Hij maant de ingenieur aan weloverwogen, maar gedreven

De start van de namiddag was het bekend maken van de ge-

info hieromtrent vindt u elders in dit blad. Al bij al kunnen we toch

keuzes te maken. Vervolgens was het de beurt aan de uitreiking van de industriële

slaagden en het voorlezen van de graden van de promovendi

zeggen dat met een inschrijvingsgraad van meer dan 90% van de

eindwerkprijzen. Dit jaar waren er bekroningen van eindwerken

mers op maïs of suikerbieten, maar dat is gemakkelijk. Alle

door decaan Ludo Froyen. Verscheidene malen weerklonk er

pasafgestudeerden de netwerking voor de jong afgestudeer-

door Alcatel Lucent, AMI Semiconductor, ArcelorMittal, Besix,

menselijk voedsel laat zich immers met eenvoudige micro-

applaus voor studenten die felicitaties van de jury wisten te versieren, maar uiteraard verdient

den kan beginnen! Patrick wees in zijn speech ook op de samenwerking met de

Industriële Adviesraad CIT, Elia, IMEC, LMS en Cybertrust. Het promotiefeest werd afgerond

iedereen die zijn of haar diploma behaalde een dikke proficiat! Na het voorlezen van deze uitge-

KVIV, waar VILV als alumnivereniging toe behoort en die de beroepsbelangen van de ingenieur

met een toespraak van rector Marc Vervenne. Hij richtte bijzondere dank naar het academisch

breide lijst van promovendi, was

verdedigt. KVIV stelt tevens een

personeel, dankzij dewelke deze

het de beurt aan voorzitter Patrick Pype om een volgelopen De Naeyeraal toe te spreken. Hij stelde ons de KVIV en natuurlijk ook de VILV voor. Vooreerst wenste hij de nieuwe promovendi van harte proficiat. Hij vergeleek de vijfjarige studies aan de faculteit Ingenieurswetenschappen met een symfonie in 5 delen, waarvan de compositie nu voltooid is. Verder verwees hij kort naar de sterke economische groei in het oosten die niet enkel een ’uitdaging’, maar ook een opportuniteit creëert voor ons als ingenieurs. Hij wees de jong afgestudeerden ook op het belang van netwerken, ook voor de ingenieur. Het is bij dit netwerken dat de VILV met haar meer dan 4000 leden en met haar activiteiten een belangrijke rol wil en kan spelen. In dit kader wilde Patrick Pype ook even reclame te maken voor de Dag van de Ingenieur.Meer

reeks algemene diensten ter beschikking waaronder tal van bijscholingen. De pasafgestudeerden konden met deze waaier aan mogelijkheden kennis maken door middel van het infopakket dat achteraf op de receptie werd uitgedeeld. Ook de nauwe samenwerking met VTK die VILV onderhoudt en in de toekomst verder wil uitwerken, werd aangehaald. Patrick Pype raadde de jonge ingenieurs aan om na deze symfonie uit 5 delen te beginnen aan een ongetwijfeld prachtige opera. Na Patrick was het de beurt aan Marijn Spillebeen, de praeses van VTK 2006-2007, om enkele woorden tot het publiek te richten. Hij durfde de ingenieur te vergelijken met een bedreigde diersoort. De oorzaak hiervan ligt volgens hem bij het verkeerde - vaak te negatieve - beeld dat van de ingenieur wordt opgehangen in de

groep jonge mensen de titel van burgerlijk ingenieur, resp. burgerlijk ingenieur-architect kon halen. Ook de rector richtte, een kritische noot aan de media. Hij deed dit aan de hand van ’The Idea Of University’ van Newman. Hierin wordt benadrukt dat de taak van de universiteit erin bestaat een kritische ingesteldheid aan de dag te leggen. Verder moet de universiteit ook de plaats zijn waar een kritisch debat kan en moet ontstaan dat dan ook vooral open dient gevoerd te worden. Volgens de rector is de media hierover tegenwoordig te simplistisch in haar berichtgeving. Afsluiten deed rector Marc Vervenne deze namiddag met een prachtig gedicht van Herman De Coninck. En toen was het tijd voor de traditionele feestelijke receptie.

realistische biotechnologie om ethanol te produceren. De huidige methodes focusseren im-

organismen afbreken. De heilige graal van de biotechnologie is momenteel deze van (1) het vinden van een genetisch gewijzigd micro-organisme dat cellulose omzet in ethanol, en (2) het vinden van een genetisch gewijzigde cultuurvariant van een boom of een grassoort die vele malen sneller groeit dan de huidige vegetatie. Dat de wetenschap in deze een oplossing zal vinden lijdt geen twijfel. Alleen is de snelheid waarmee men op dit vlak vooruitgang boekt, uiterst traag. Om daar iets aan te doen heeft het ″Energy Department″ van de VS net beslist om $33.8 miljoen voor het ontwikkelen van cellulosic ethanol uit te trekken. Er is dringend nood aan jonge wetenschappers die zich geroepen voelen om aan dit hoogstaand wetenschappelijk onderzoek bij te dragen. Uit kranten en vakpers samengelezen door J.Deknopper, met commentaar van prof. Eric Van den Bulck

11 Kristof Geens

Een bevraging in volle actualiteit

Wetenschap en geloof: een duel?

K

ardinaal Danneels publiceerde in het maartnummer 2007 van Pastoralia een artikel met de titel: ’Wetenschap en geloof: wie wint het duel?’ Als aanloop tot het tweedaagse symposium over een dialoog tussen wetenschap en geloof, later dit jaar in Waterloo brengt Koen Vervloesem hier een samenvatting van Danneels’ artikel. Ook voor ingenieurs zegt de kardinaal immers relevante zaken.’Sommigen hoor je in alle rust beweren: ooit zullen wetenschap en techniek het geloof overbodig maken. Je zal rustig kunnen denken en leven zonder te geloven. Ooit is de tijd van het geloof voorbij, want alles zal rationeel kunnen verklaard en technisch perfect gerealiseerd worden. Waartoe dienen God, geloof en Kerk dan nog? Ze worden stilaan een oude mantel die we aan de kapstok kunnen hangen en die zelfs niet eens meer tweedehands zal worden gevraagd. Loopt het zo’n vaart?’’

″De wetenschap ontneemt het geloof zijn pertinentie″... Danneels begint zijn artikel met de veelbesproken ’tegenstelling’ tussen wetenschap en geloof.

12

Onder een kop ″De wetenschap ontneemt het de wetenschap het geloof zijn pertinentie″-een titel die wel kan verrassen, komende van een kardinaal, illustreert deze in een eerste deel van zijn uiteenzetting dat de pertinentie van het geloof - gelijk die in vroegere tijden ervaren werd - in feite verdampt is. Alle wetenschappelijke kennis en alle technische verworvenheden van de mens zorgen voor een (door de socioloog Max Weber als eerste zo genoemde) ’onttovering’ van de wereld. Deze onttovering is een fundamenteel onderscheid tussen onze premoderne voorouders en

de mens van heden ten dage. Onze voorouders schreven veel onverklaarbare dingen toe aan het geloof: een natuurramp was een straf van God, de rijke oogst dan weer een beloning. Tegen ziektes en kwalen bad men God en zijn heiligen om de ’kwade geesten’ te overwinnen. Fast-forward naar de 21ste eeuw: heel veel zaken zijn wetenschappelijk verklaarbaar en technisch beheersbaar. De ’kwade geesten’ die ons ziek maken zijn geïdentificeerd als virussen en microben en gebeden hebben plaatsgemaakt voor geneesmiddelen waar tientallen jaren geavanceerd onderzoek voor zijn gebeurd. Het gevolg hiervan is dat we de zin van het leven niet meer zoeken in een hiernamaals, maar in dit leven.

Anderzijds wijst Danneels ook op

af te lezen is in een getal op de

een aantal sociale evoluties die hij aan de wetenschap wijt. Men-

thermometer, maar die niet aangeeft hoe ziek de persoon zich

sen wonen dichter en dichter op

voelt. Geloof en wetenschap hou-

elkaar in steden, maar vervreem-

den elkaar wederzijds nederig en

den meer en meer van elkaar. ’’Die afkoeling van de interper-

eerlijk, vindt hij.

soonlijke omgang tussen men-

De wetenschap heeft van zijn kant

sen heeft een impact op onze omgang met God: God verliest

dan weer een positieve invloed op geloof. Terwijl onze voorou-

zijn ’eigennaam’ en wordt zowat

ders vooral baden om gunsten te

een neutraal iets.’’ Als gevolg van

vragen, weten we nu dat dat geen

de verstedelijking is er volgens de kardinaal nog amper stilte,

zin heeft, zodat de 21ste eeuwse christenen hun gebedsleven

waardoor rustig alleen zijn niet

kunnen heroriënteren naar een

evident meer is: ’’Het wordt dan moeilijker om te bezinnen, te bid-

gebed van aanbidding en dankzegging. ’’Hij krijgt alvast meer

den, bij zichzelf en bij God te ko-

ruimte om God te danken, ook

men.’’ Een meer aardse evolutie

voor de wetenschap zelf.’’ De

is dat alles versnelt. Afstand nemen en reflecteren is bijna on-

technische verwezenlijkingen geven de mens ook heel wat tijd

mogelijk.

vrij, die hij kan besteden aan vakanties, reizen, lectuur en ont-

″Toch behoudt en

spanning, of om zich terug te trekken, te bezinnen en te bidden.

vermeerdert het geloof zijn pertinentie″... Is de titel en aanzet boven een

’’Toch heeft de louter wetenschappelijk-technische blik op de wereld niet het monopolie om

tweede luik van zijn artikel. In wezen vermeerdert het geloof

naar de dingen te kijken. Er is ook een contemplatieve blik en

vandaag die pertinentie, en de wetenschap is niet de grote boos-

die leidt tot lofspraak en dankzegging. Naast nieuwsgierigheid

doener: ’’De positieve wetenschappen bestrijden het geloof niet, ze zuiveren het uit, ze schei-

en manipuleerdrift is er ook plaats voor lof en dank.’’ Die nieuwsgierigheid en manipuleerdrift kan

twee: Kan de wetenschap een be-

dinaal Danneels de vraag hier op

den het echte metaal van de slakken.’’ Zo wijst Danneels erop dat

volgens Danneels bovendien ’wild en gulzig worden’. Geluk-

wijs vinden dat God de schepping leidt (intelligent design)?

deze wijze stelt houdt dat de constatatie in dat ook van de weten-

de zes dagen van het scheppingsverhaal uit het boek Genesis tot het verhaal behoren en niet tot de boodschap. ’’De wetenschap heeft met haar Big Bang theorie en met haar evolutieleer inderdaad al lang het probleem van het ’hoe’ naar zich toegetrokken. En terecht.’’ Het domein van het geloof is echter de vraag naar het ’waarom’ van het bestaan van de dingen tout court.

kig beseft de mens dat meer en meer en zoekt hij naar matiging en evenwicht in zijn omgang met de natuur.

Dialoog tussen geloof en wetenschap kan beide vooruitbrengen Kardinaal Danneels ziet in het geloof ook een corrigerend effect op de wetenschap: ’’Het geloof houdt immers de wetenschap voor dat ze alleen kan werken na reductie van de werkelijkheid tot alleen haar kwantitatief aspect.’’.Gelijk koorts, die wel precies

Is er eigenlijk wel een ’duel’ tussen wetenschap en geloof? De misschien wat polemische titel van Danneels’ artikel doet geloven van wel, maar in zijn boodschap is daar niet zo veel van te vinden. ’’Wetenschap en techniek zijn op zich niet gevaarlijk, noch ongunstig voor het geloof. Alles hangt af van wat de mens ermee doet, hoe hij het doet en met welke ingesteldheid.’’ Afsluitend, twee vragen... Als afsluiter geeft de kardinaal zijn lezers nog twee vragen mee. Eén: Zijn de verworvenheden van wetenschap en techniek voor u een moeilijkheid om te geloven? En

Kardinaal Danneels stelt deze laatste vraag kennelijk retorisch, verwijzend naar de polemiek over ″intelligent design″ gevoerd door de Amerikaanse evangelicals uit de rechtspolitieke achterban van president Bush samen met geestesverwanten van diversen huize. Elke verwijzing naar de evolutieleer- ook zoals de wetenschap van onze eeuw die ziet werkt op hen als een extreemrode lap in een Spaans arena. De vraag aan de wetenschap om zomaar Gods interventie in de natuur op een wetenschappelijke manier uit te leggen behoort tot de orde van het fundamentalisme - een tweelingbroer van het scientisme, schreef de gekende jezuïet Charles Delhez nog in een opgemerkt artikel in dit blad, in maart 2006 (Wetenschap, geloof... welke dialoog...). Als kar-

schappers van onze eeuw geen antwoord hierop gekomen is onder de vorm van een ″wetenschappelijk bewijs″, en dat zoiets vooralsnog ook niet te verwachten is. Het lijkt erop dat de kardinaal, in het besef dat het antwoord maar negatief zal zijn, met deze vraag onze navolgers van die Amerikaanse fundamentalisten uitnodigt - ze zijn intussen ook bij ons al druk aan het ageren - om zich met hun vermeende bewijzen te komen melden. En bij ontstentenis van bewijzen, er dan ook passende conclusies uit te trekken. Koen Vervloesem

13

E-crime groeit: Brits Hogerhuiscomité komt met cijfers

Toegenomen financiële criminaliteit op internet

O

p 15 augustus geraakte bekend dat de Nederlandse bank ABN Amro een aanval op zijn web banking systeem te verduren kreeg. Daarbij werden de rekeningen van enkele klanten met een gerichte virusaanval geplunderd. De bank heeft meteen haar klanten via haar website gewaarschuwd en verwezen naar een beveiligingsoplossing. De gedupeerden werden ook vergoed voor de opgelopen schade. Dit was echter niet de eerste maal dat deze Nederlandse bank een aanval te verduren kreeg. In maart jl. werden haar klanten al eens benaderd met een e-mail dat een soortgelijk virus bevatte.

Ook internet lijkt dus het werk-

Internet-fraude niet langer

terrein voor financiële criminelen te worden. Naast de virusaanval

gedogen

op klanten van ABN Amro wer-

Regeringen, banken en software-

den we onlangs ook opgeschrikt

leveranciers reageerden tot nu

door de diefstal van persoonsgegevens van een miljoen solli-

toe eerder terughoudend op de berichten en ongerustheid hier-

citanten in de USA van de web-

over. Er wordt van een voorzich-

site Monster.com. Een commissie van het Britse Hogerhuis boog

tig beleid gesproken worden:

zich recent over die zich doorzettende evolutie en spreekt over een misdaadgolf: ″Een maffiose ondergrondeconomie haalt in toenemende mate geld uit e-mis-

nen nemen van de nodige reacties. Sommigen spreken echter van een nefast bijna-gedoogbeleid. Het verslag van het ’Scien-

daad. Voor deze lui is internet een Wild West waar hun gespecialiseerde handlangers met toene-

ce and Technology Committee’

mend geavanceerde werkwijzen geld willen stelen van bankrekeningen.″ Banken over heel de we-

vaart creëert in het internet, een

reld verliezen als gevolg hiervan miljoenen euro’s: alleen al de Britse banken verloren in 2006 wel 57 miljoen euro van online banking-fraude. Voor 2007 ziet het er niet beter uit en het probleem is ook niet beperkt tot de UK.

14

alert om de gang van zaken te overzien met het oog op het kun-

van het Britse Hogerhuis stelt echter dat wie leeft en zijn welgroter deel verantwoordelijkheid op zich moet nemen voor de veiligheid van datzelfde internet. Banken en softwarefirma’s zouden moeten verplicht worden om te betalen indien hun klanten slachtoffer zijn van e-criminelen door veiligheidsgebreken van hun systemen. Het commissieverslag stelt in die context een resem maatregelen voor om het probleem doelgericht aan te pakken. In de eerste plaats moeten de betrokken partijen passende acties ondernemen en handelend optreden: de internet service providers, de banken, de regeringen en de politie. Er zouden wetten moeten ingevoerd worden om de banken verantwoordelijk te maken voor verliezen door elektronische fraude. Ook moeten de straffen voor e-criminaliteit herzien worden en terdege verzwaard. De commissie beveelt zelfs aan om extra jaren staf toe te voegen voor het begaan van misdaden met een computer. De commissie vindt ook dat het ministerie van binnenlandse zaken

voor een centrale rapportering

woorden op e-mails die zoge-

van e-misdaad zou moeten instaan. En er moet een kwaliteit-

zegd van hun bank komen en zo de bedriegers die erachter zitten

slabel komen voor veilige inter-

details van hun bankrekening be-

netdiensten. Daarnaast moet de

zorgen. Ook in het UK bleef ’phi-

politie middelen en geld krijgen om haar rol in de strijd tegen de

shing’ toeslaan - alleen al in 2006 verloren hun banken hieraan ruim

e-criminaliteit naar behoren te ver-

67 miljoen dollar - over de recen-

vullen.

te evolutie zijn nog geen representatieve cijfers beschikbaar. In-

Het verslag stelt in elk geval dui-

drukwekkend zijn ook de cijfers

delijk dat het niet langer realis-

van de ’gecompromitteerde

tisch is te verwachten dat de gebruikers individueel kunnen ver-

kaartgegevens’ voor betaalkaarten, zoals die door 3 van de groot-

antwoordelijk gesteld worden bij

ste namen uit die sector eind

al wat er gebeurt vandaag. De hoger geciteerde plundering van

2005 in één maand werden geteld: VISA had 31.982 gecompro-

Nederlandse bankrekeningen ge-

mitteerde kaarten, Master Card

beurde bijvoorbeeld door een vi-

13.218 gevallen, Discovery Cards

rus dat - via een lek in het Windows-besturingssysteem - een

had er 1213 en American Express 31. Het Hogerhuisrapport vermeldt

zocht tot zijn internetrekening. Deze foutmelding bleek in wer-

dat basis-kaartgegevens bij de bedriegers te koop zijn voor 2

kelijkheid een betalingsinstructie te verbergen. Gewoon doorgaan door de melding te accep-

dollar per geval en dat de volledige informatie - inclusief paswoord, adresdetails, geboorte-

teren impliceerde dat de gebruiker zonder zijn medeweten met

datum, familienaam van de moeder... - vandaag vlot voor 50 dol-

een betaling uit zijn eigen bankrekening instemde. Ook bij an-

lar van eigenaar verandert... Het signaleert ook dat grote georga-

dere banken is dit soort kwetsbaarheid niet compleet uitgesloten. Wanneer het besturingssys-

niseerde misdaadbendes, vele gebaseerd in Oost-Europa, zwaar in de e-criminaliteit actief zijn. Zij

teem en de virusscanner van gebruikers niet volledig up-to-date

hebben veel middelen en mensen en werken met echte specia-

zijn, kunnen zij wanneer zij surfen virusinfecties oplopen. Ook bij bezoek aan betrouwbaar genoemde websites kan dat gebeuren: er zijn ook in 2007 gevallen bekend van gekaapte websites van gekende bedrijven in Azië, van waaruit virussen verspreid worden onder de bezoekers. Wil men een opdringende wetteloosheid in het internet vermijden, dan mogen de betroffen instanties en regeringen dat niet langer benaderen met wat sommigen ’benign neglect’ noemen.

listen voor opdrachten als hacking, cheques kasseren en het ontvangen van goederen die frauduleus on line gekocht zijn

Er werd becijferde dat er over de jaren heen al 2 miljard dollar door Amerikaanse banken verloren is door ’phishing’ alléén. Phising is de term die men gebruikt voor die fraude waarbij mensen ant-

Met een geavanceerd virus is de laatste weken een aanval gebeurd op internetbankieren bij de Nederlandse bank ABN Amro. Bij deze aanval is ongemerkt geld overgeheveld naar criminelen. Inmiddels zijn maatregelen genomen om de fraude te voorkomen: er werd een remedie ontwikkeld en beschikbaar gesteld. Het gaat om een stukje kwaadaardige software dat zich op de pc nestelt om vervolgens transacties te kunnen uitvoeren in het banksysteem die je zelf niet hebt ingevoerd. Bij het afronden van de overboekingen stuurt de software dan stiekem een betaling mee naar de criminelen die de software op de pc hebben geïnstalleerd. De besmetting verloopt zo: eerst komt er een ’trojan’ die doorgeeft aan de criminelen welke website je bezoekt. Als je een beveiligde transactiesite bezoekt (te herkennen aan het begin van het adres met https:) dan komt er een tweede trojan naar de pc die als traffic logger fungeert, dat wil zeggen al het verkeer met deze https-server bijhoudt en ook weer naar de webserver van de crimineel stuurt. Als de webserver melding krijgt van een bezoek aan de betroffen bank-website, komt een derde stukje malware op de pc in actie, dat specifiek voor de website van ABN

foutmelding genereerde op het ogenblik dat de klant toegang

Phishing, een plaag van onaandachtzaamheid

Virusaanval op internetbankieren

Concluderend stelt het rapport dat de stappen ter bescherming van de persoonsgegevens van de klanten en gebruikers van banken en andere betrokken ondernemingen en bedrijven nog inadequaat zijn. Bovendien noemt het de weigering van de financiële diensten om verantwoordelijkheid te dragen voor de veiligheid van de persoonlijke informatie ronduit storend.

Amro ontworpen is en de valse transacties doorvoert. Op de pc werkt het vervolgens zo: ABN Amro maakt voor zijn online-bankieren gebruik van een zogenaamde two-factor authentication, maar tussen de codes om in te loggen en die om een transactie te bevestigen zit geen verschil. Van deze ontwerpfout maken de criminelen slim misbruik. De derde trojan toont bij het inloggen op de website namelijk de melding dat het inloggen mislukt is, terwijl achter de schermen een transactie klaargezet wordt. Door nogmaals een inlogpoging te doen, wordt deze transactie zonder medeweten van de gebruiker bevestigd. Volgens de bank zijn er een ’handvol’ klanten getroffen en het buitgemaakte bedrag zou ’zeer beperkt’ zijn. De gedupeerden zijn schadeloos gesteld. Waar de gemiddelde internetter zich naar aanleiding van dergelijke feiten vragen gaat stellen over de veiligheid van internetbankieren, herhalen providers alvast deze tips: - je moet voorkomen om besmet te raken. - het webadres bij het bankieren (url) altijd controleren. - je transacties die je overzet goed nakijken. - bij vreemde meldingen in het transactieverkeer onmiddellijk stoppen en een helpdesk raadplegen. Naar aanleiding hiervan herinneren de betroffen internetsites hun gebruikers eraan dat internetbankieren niet totaal veilig te maken is. Van enkele banken wordt expliciet gezegd dat hun methode tegen deze aanvallen beveiligd was - maar waterdicht zijn de methodes nooit.

Uit kranten en vakpers samengelezen door J.Deknopper en K.Vervloesem

15

De volgende Van Cauteren Leerstoel gaat door op woensdag 28 november in het auditorium Arenbergkasteel

Ingenieurs en ontwikkelingssamenwerking Thema’s:

v Eerst voorzien in basisinfrastructuur en basisdiensten?

Technologie en ontwikkeling

v Financiering: wie betaalt en aan welke voorwaar-

v Hoe draagt de technologie bij tot de economische, sociale en culturele ontwikkeling, de verbetering van de gezondheidszorg en het onderwijs? Kan de technologie de problemen van de derde wereld oplossen? Kunnen/moeten we technologie ontwikkelen en beschikbaar maken die afgestemd is op de noden van de ontwikkelingslanden? v Zal de ICT de kloof tussen noord en zuid nog verbreden (″digital divide″), of zullen de arme lanProfessor Richard Van Cauteren

den er juist hun voordeel aan doen (″digital dividend″)? v Kan technologie in conflict zijn met culturele eigenheid?

den? Actie v Wat gebeurt er nu reeds: door ingenieurs, door de faculteit, door studenten, door professoren? v Hoe hieraan meer zichtbaarheid geven? v Hoe ingenieurs, professoren en studenten motiveren? v Naar een efficiënte samenwerking en taakverdeling tussen universiteiten, hogescholen, beroepsverenigingen, ondernemingen, NGO’s? v Welke concrete initiatieven kunnen/willen we ondersteunen of lanceren?

Sprekers Universitaire ontwikkelingssamenwerking. Onderwijs en onderzoek. v Samenwerking in wetenschappelijk technologisch onderzoek: een win-win voor beide partijen? v Samenwerking in onderwijs en (ingenieurs-) vorming: modellen en scenario’s (dubbele diploma’s, studiebeurzen, uitwisseling van studenten en docenten....) v Afstandsonderwijs, e learning, open source software, open archive, open educational resources: tovermiddelen voor onderwijs en onderzoek in de derde wereld? v Samenwerking op het vlak van de universitaire organisatie (-modellen), management, logistiek.

v Ludo Froyen: overzicht van de ontwikkelingsprojecten binnen de faculteit v Roel Merckx: nieuwe accenten in het VLIR-UOS 5 jaren plan 2008-2013 v Jean Berlamont: vergelijking van de Vlaamse, Nederlandse en Duitse universitaire ontwikkelingssamenwerking v Robrecht Renard: algemene problematiek van armoede en ontwikkeling v Wim Van Petegem (ICT, open educational resources, e-learning...) v En (nog te bevestigen) sprekers van KAURI (overlegplatform tussen ondernemingen en NGO’s) en CFP (Corporate Funding Programme)

Cases Algemene ontwikkelingsproblematiek en knelpunten v Is ontwikkelingssamenwerking niet meer dan een druppel op een hete plaat en zal de echt significante ontwikkeling gewoon het gevolg zijn van de mechanismen van de globale vrije markteconomie? v Onderwijs en opleiding-industriële ontwikkelingtewerkstelling: een magische driehoek of een vicieuze cirkel? v Geven de politieke regimes wel ruimte voor ontwikkeling?

16

Lopende projecten (examples of good practice) van ingenieurs (afgestudeerd aan KU Leuven), professoren en studenten:An Eijkelenburg, Raf Tuts, Jos Vander Sloten, Joost Duflou, Hagen Mariën, Dieter Duyck e.a.

Debat De studiedag wordt afgesloten met een debat tussen een panel van sprekers en de deelnemers

Inlichtingen: Secretariaat Faculteit verzendt uitnodigingen in de tweede helft van september. tel. 016/32.13.53 - [email protected]

G.Van der Perre