Het begint bij de doelstelling Wat zijn de doelstellingen voor de provincie Gelderland om in lokale ondernemingen te beleggen?
VNO- NCW Midden, Lent, 30 januari 2012
Rutger van Asselt © Copyright 2011 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het document mag worden gekopieerd, verspreid, geciteerd tenzij Sprenkels & Verschuren schriftelijke toestemming heeft verleend.
www.sprenkelsenverschuren.nl
Agenda 1
Waar begint een solide beleggingsproces?
2
Hoe beleggen pensioenfondsen?
3
Wat zijn de mogelijkheden voor een provincie?
1
Beleggingen begint bij een doelstelling Waar is het geld voor nodig? Aanschaf van een auto, appeltje voor de dorst, oudedagsvoorziening, tussentijdse tegenvallers, studie, etc.
Wanneer is het geld nodig? Doelstelling is bepalend voor beleggingshorizon: • Korte termijn: 1-5 jaar • Middellange termijn: 5-15 jaar • Lange termijn: 15 jaar of langer Wat moeten de beleggingen opleveren en met welke zekerheid? Welk risico is voor de beleggingen acceptabel en wat is de doelrendement? • Nooit minder dan de inleg? • Minimaal waardevast (meegroeiend met inflatie)? • Rendement van 10%? maar verlies van 10% is ook acceptabel?
2
Iedere belegger heeft investment beliefs Investment beliefs zijn de ongeschreven regels/overtuigingen tussen de oren van een belegger, die bepalen hoe de belegger aankijkt tegen beleggen Voorbeelden van investment beliefs 1. Op lange termijn loont het om in aandelen te beleggen, want risico nemen
levert op langere termijn extra rendement op. 2. Spreiding van risico’s (landen, bedrijven, beleggingscategorieen) leidt tot een
lager totaalrisico: niet alle eieren in één mandje stoppen. 3. Alleen beleggen in producten die je begrijpt en kunt overzien. 4. De beleggingen moeten worden afgestemd op het doel. 5. Als we een beleggingsmix (% aandelen, % obligaties, % vastgoed) gekozen
hebben, houden we daar zoveel mogelijk aan vast. 6. Wij beoordelen een belegging niet alleen op de de cijfertjes, maar ook op
wat er onder de motorkap zit. Cijfertjes alleen zegt niet alles. 7. Wij moeten regelmatig kijken of we nog op de juiste weg zitten voor ons
doel.
3
Scenarioanalyse leidt tot een objectieve keuze Verhouding tussen omvang vermogen versus (reële) doelvermogen na 10 jaar 160% 140% 120%
Doelvermogen
100% 80% 60%
40%
basis voorspoed
20%
goldilocks japan
0% 1
2
Gemiddeld risico: 50% aandelen 50% obligaties
3
4
5
6
Veel risico: 80% aandelen 20% obligaties
7
8
9
10
stagflatie
Weinig risico: 10% aandelen 90% obligaties 4
Pensioenfondsen: duidelijke en concrete doelstelling Doelstelling en kenmerken van pensioenfondsen
Grote maatschappelijke verantwoordelijkheid: pensioen van mensen. Lange termijn beleggers. Doelstelling: voldoen van pensioenuitkeringen, liefst gecorrigeerd voor inflatie Onder scherp toezicht van De Nederlandse Bank. Bewust en weloverwogen nemen van risico’s nemen voor rendement. Zeer gespreide beleggingsportefeuilles; gemiddeld pensioenfonds Nederland: 50% obligaties, 40% aandelen, 10% vastgoed.
Pensioenverplichtingen van een typisch pensioenfonds 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 2074
2072
2070
2068
2066
2064
2062
2060
2058
2056
2054
2052
2050
2048
2046
2044
2042
2040
2038
2036
2034
2032
2030
2028
2026
2024
2022
2020
2018
2016
2014
0,0 2012
Totale uitketing in mrd
Ca.10% tot 25% van de beleggings portefeuile bestaat uit bedrijfsobligaties
5
Hoe hebben pensioenfonds het gedaan? Omvang van totale Nederlandse pensioenvermogen is gestegen (incl. premies) 800
Gemiddeld jaarlijks rendement van 4,8%
700
Pensioenvermogen in Euro mrd
600
500 400
300
200 100
0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Bron: DNB, Rapport beleggingsopbrengst pensioenfondsen 2000-2010, November 2011
Door de hoge waarde van de pensioenverplichtingen (vanwege de lage rente) is de verhouding tussen beleggingen en verplichtingen (=dekkingsgraad) verslechterd. 6
Provincie Gelderland als belegger Huidige beleggingsdoelstelling is gericht op behoud van kapitaal en zekerheid 7,0
Vermogen in eur mrd
Na 20 jaar is de koopkracht van het kapitaal met 50% afgenomen, bij 2% inflatie
6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 Kapitaal 2% inflatie Kapitaal zonder inflatie
1,0 0,0 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Horizon
De beleggingsportefeuille is ook niet zonder risico’s Matige spreiding: belegd in Duitse, Franse en Nederlandse staatsobligaties Maar, zijn staatsobligaties nog zeker? Beleggingsmogelijkheden zijn beperkt door wetgeving. 7
Maar welk “hoger” doel is beoogd met dit kapitaal? Beleggen in lokale ondernemingen is goed verdedigbaar als beleggingsdoel Net zoals pensioenfondsen is de Provincie een lange termijn belegger. Bestaansrecht van de Provincie is nauw verbonden met economische voorspoed, bedrijvigheid en werkgelegenheid in de provincie. Spreiding van risico’s door beleggen in veel verschillende bedrijven en bedrijfstakken. Het rendement op beleggingen in deze ondernemingen vervangt (deels) het dividend op de verkochte Nuon aandelen. Rendement is nodig om koopkracht van kapitaal te behouden. Een provincie vervult net als een pensioenfonds maatschappelijke doelstellingen. Leverage door participatie van institutionele beleggers.
8
