HERVIND JE BOEDDHANATUUR IN ZUID-SPANJE Bijzondere retraitemogelijkheid in Tibetaans boeddhistisch centrum Je helemaal terugtrekken uit onze drukke wereld. Geen mensen om je heen die je afleiden, die dingen van je willen en jij van hen. Alle uiterlijkheden loslaten en naarbinnen keren. Voor een solitaire retraite hoef je niet naar de Himalaya of de woestijn in. In Zuid-Spanje, bijna onzichtbaar tegen een berg aangeplakt, ligt Oseling, Plek van het Heldere Licht. Dit Tibetaans boeddhistisch centrum is speciaal in het leven geroepen om mensen de gelegenheid te bieden enkele weken, maanden of zelfs jaren in stilte te verblijven. In de Alpujarras, een paar uur rijden van de drukbezochte Costa del Sol, ligt op 1.600 meter hoogte Oseling. Het terrein van het centrum maakt deel uit van het Natuurpark van de Sierra Nevada. Liep je enige uur daarvoor nog door de drukke, met smog gevulde straten van Málaga of Granada, hier is de lucht heerlijk fris en schoon. Het lopen over het bergachtige terrein kost aanvankelijk misschien wat moeite en dwingt om af en toe stil te staan om op adem te komen. Dat is meteen een mooie gelegenheid om het uitzicht te bewonderen. Aan de overkant van de vallei liggen de drie idyllische pueblos blancos (witte dorpen), Pampaneira, Bubión en Capileira. En op een heldere dag kun je van hieraf tussen de bergen door de Middellandse zee en zelfs Marokko ontwaren. Achter je rijzen de besneeuwde pieken van de Sierra Nevada op. ’s Nachts hangt hier een massieve en weldadige stilte en je slaap is diep en verkwikkend. Stenen huisjes Het hoofdgebouw en elf retraitehuisjes – die luisteren naar namen als Chenrezig, Buddha’s Cave of Asanga – liggen verspreid over de bergflank. Verder vind je op het terrein een stoepa (relikwieschrijn), een groot bronzen gebedswiel met de mantra Om Mani Padme Hum (mantra van de Boeddha van Mededogen), een meditatieruimte en een tempel. Ook is er een bibliotheek en een winkeltje met onder andere boeken, ansichtkaarten en kleding. De retraitehuisjes zijn geheel zelfvoorzienend met een keukentje, toilet en douche. In de winter zorgt een kleine houtkachel voor warmte. Ze zijn gebouwd in de oorspronkelijke lokale stijl, van forse brokken zilverachtige steen en stevige houten balken. De daken bestaan uit platte stenen en er steekt een parmantig schoorsteentje uit. Binnen lopen weinig schuchtere gekko’s over de witgekalkte muren en plafonds.
Hester Bruning Tekst & Redactie – ‘Hervind je Boeddhanatuur’ blz. 1 van 5
Over het algemeen hebben dieren, tot aan de kleinste insectjes toe, weinig te duchten van de menselijke bewoners op deze plek. Een van de regels waar je als bezoeker gevraagd wordt je aan te houden is om geen levende wezens te doden. Een bordje met de woorden ‘no pasar’ laat je weten dat je in de buurt komt van een retraitehuisje en of je het pad niet wil vervolgen. Voorop staat immers dat de retraitehouders in zo groot mogelijk stilte hier kunnen verblijven en mediteren. De jonge rood-witte kater die bij het centrum hoort, trekt zich weinig aan van zo’n verbodsbord en springt vrolijk verder van steen tot steen. Retraites en cursussen Mensen die naar Oseling komen voor een retraite, hebben een heel diverse achtergrond. Ze komen uit de hele wereld. Ook de inhoud van de retraite kan aanzienlijk verschillen. Er zijn mensen die hard hebben gewerkt, tot een burn-out aan toe, en behoefte hebben aan rust. Anderen doen weer vergevorderde boeddhistische oefeningen. Retraites kunnen een duur hebben van minimaal een week tot een of meer jaren. Sommige mensen hebben contact met de vrijwilligers van Oseling, andere geven aan dat ze volledige stilte willen aanhouden. Ongeveer de helft van de mensen die hier een retraite houden, volgt een boeddhistische traditie. Zij krijgen een programma en adviezen voor hun retraite van hun boeddhistisch leraar thuis. Maar Oseling is ook een uitstekende plek voor nietboeddhisten. Er wordt wel van je verwacht dat je de boeddhistisch geïnspireerde regels op het terrein naleeft. Indien gewenst kun je tijdens je retraite ondersteuning krijgen. Het centrum organiseert ook cursussen en groepsretraites. Die worden gegeven in het Spaans, Engels of Tibetaans. Vanaf begin dit jaar woont Nerea Basurto permanent in het centrum. Deze monnik is bekend als tolk en vertaalster naar het Spaans voor de dalai lama en andere meesters. Zij geeft lessen en begeleiding aan bewoners en bezoekers en in februari is zij gestart met een vijfjarig basisprogramma. Boom op huisje Neville, een rossige Engelsman van begin dertig, heeft net een retraite van drie maanden afgerond. Hij ziet er vitaal uit en zijn blauwe ogen stralen. Hij praat levendig met vrijwilligers tijdens het avondeten en heeft blijkbaar geen probleem met de overgang na zo lang geen contact met mensen te hebben gehad. Tijdens een hevige storm kort daarvoor was een populier afgeknapt en over zijn huisje gevallen. Als doorgewinterde mediteerder was zijn reactie koelbloedig: hij meldde het feit slechts met een kort briefje. Neville is een en al lof over deze plek. Hij heeft zich veilig
Hester Bruning Tekst & Redactie – ‘Hervind je Boeddhanatuur’ blz. 2 van 5
gevoeld en goed verzorgd door de vrijwilligers. Dit in tegenstelling tot eerdere retraites in India waar het voor zijn gevoel onveiliger was en het eten minder betrouwbaar. Wat dat betreft betekent Oseling voor Europeanen een uitkomst. Communiceren via mandjes Oseling bestaat bij gratie van de inzet van vrijwilligers. Zij onderhouden de gebouwen en het terrein en doen alles om de retraite van de bezoekers zo comfortabel en prettig mogelijk te laten verlopen. Symbolisch hiervoor zijn de rieten manden met eten die iedere dag met grote toewijding in de keuken worden klaargemaakt. Daarin zitten de warme lunch, het avondeten en fruit, brood, melk en joghurt voor de volgende ochtend. De kok geeft met grote flexibiliteit gehoor aan eventuele dieetwensen van de mediteerders. Normaal gesproken is het eten vegetarisch. De keukens van de retraitehuisjes zijn bevoorraad met muesli, thee, olie, azijn en andere basisartikelen. Ook is er een gaspitje om het eten op te warmen of om thee te zetten. Door middel van briefjes in het mandje communiceren de retraitehouders met de mensen van Oseling. Zo geven ze aan wat ze nodig hebben: meer fruit, nieuw zaagsel voor de wc of kaarsen bijvoorbeeld. Ook hun lof over het eten bereikt op die manier de keukenmedewerkers. Directrice van Oseling is Ana, een Noorse die al meer dan twintig jaar in Spanje woont. De dagelijkse leiding is in handen van de Baskische Isabel. Beide vrouwen zijn al vanaf het begin bij Oseling betrokken. Isabel heeft een breed takenpakket: voortdurend overleg met de vrijwilligers over de werkzaamheden, uren in het kantoortje om de cursussen te organiseren en de contacten met de buitenwereld te onderhouden, maar ook met de Landrover naar het dichtstbijzijnde dorp om het afval weg te brengen. Op dit moment zijn er zo’n acht vrijwilligers uit Spanje, Italië, Israël, Australië en Nederland. De sfeer is goed, licht. Er wordt hard gewerkt en veel gelachen. Het centrum wordt verder door vele liefdevolle handen in binnen- en buitenland gedragen, in materiële en niet-materiële zin. Open plek Paula is een Nederlandse die een aantal maanden per jaar in Oseling werkt. Voorheen is ze lang werkzaam geweest in het onderwijs en als ontwerper van tuinen. Gebruind door de zon klimt ze energiek tegen de helling op met aan beide armen een etensmand, op de voet gevolgd door de twee hondjes Chopa en Rinchen. Die laatste hebben het geluk hun leven op deze plek te mogen doorbrengen én onder een Tibetaanse naam. Beide zaken leiden volgens de boeddhistische filosofie immers tot een betere reïncarnatie in hun volgend leven. Paula voelt zich in haar element. Op deze plek komt voor haar veel bij elkaar. ‘De fysieke plek, rust, ruimte, de ruige natuur én het werken zijn heel belangrijk voor mij. Maar het allerbelangrijkste is de leer van het boeddhisme heel concreet in de praktijk brengen, samen met andere mensen. Iets te
Hester Bruning Tekst & Redactie – ‘Hervind je Boeddhanatuur’ blz. 3 van 5
doen voor andere mensen. Ook kan ik hier veel van mijn kwaliteiten kwijt zoals organiseren, gastvrouw zijn en voor de dieren zorgen.’ Als ze de sfeer van Oseling beschrijft noemt ze het letterlijk en figuurlijk een ‘open plek’. ‘De openheid van de bergen, de ruimte van het uitzicht. Maar ook de geest is hier ruim. In de boeddhistische filosofie probeer je onder andere zo open mogelijk te zijn, je bewust te worden van al je concepten, projecties en oordelen. We staan hier ook open voor alle soorten mensen, arm en rijk, jong en oud. Met alle niveaus van geestelijke ontwikkeling.’ Wat ziet Paula als effect van een retraite op de mensen die hier komen? ‘Het gebeurt weleens dat iemand na een of twee nachten wegvlucht, gillend van angst voor de dingen die op hem of haar afkomen. Maar dat is echt een uitzondering. Over het algemeen zie ik mensen met blijde gezichten. Het doet de uitgesproken meerderheid goed. Zelfs al na een week zie je ze tot rust komen en veranderen.’
[kader] Geschiedenis De Tibetaans boeddhistische lama Thubten Yeshe (1935 – 1984) richtte in 1975 de Foundation for the Preservation of the Mahayana Tradition (FPMT) op. De FPMT is een internationale non-profitorganisatie en staat momenteel onder de spirituele leiding van lama Zopa Rinpoche. Beide lama’s behoren tot de Gelug-traditie. De dalai lama staat aan het hoofd van deze en alle andere Tibetaans boeddhistische tradities. De FPMT wil de waarden van de boeddhistische Mahayana-traditie verspreiden door middel van onderwijs, meditatie en sociaal-maatschappelijke projecten. Over de hele wereld heeft de stichting meditatie- en cursuscentra. In 1980 richtte lama Yeshe het Spaanse retraitecentrum op. De dalai lama bezocht het centrum in 1982 en gaf het centrum zijn naam: O Sel Ling, Plek van het Heldere Licht. [kader] Westerse lama In 1984 stierf lama Thubten Yeshe, de oprichter van Oseling. Krap een jaar later werd zijn reïncarnatie geboren: een jongetje, het vijfde kind van het Spaanse echtpaar Paco en María. Zijn naam wordt Ösel (Helder Licht), geïnspireerd door Oseling, het centrum waar zijn beide ouders bij betrokken waren. Volgens zijn moeder María was hij al vanaf de geboorte anders dan haar andere kinderen. Rustig en alsof hij rekening hield met zijn ouders. Hij huilde ’s nachts nooit. Lama Zopa Rinpoche was degene die de eerste Westerse lama ontdekte in Bubión, een dorp in de Alpujarras. Hij nam hem mee naar India en daar herkende het kind
Hester Bruning Tekst & Redactie – ‘Hervind je Boeddhanatuur’ blz. 4 van 5
feilloos het bidsnoer en de bel van lama Yeshe. Na meerdere tests stond onomstotelijk vast dat hij de reïncarnatie was van de overleden lama. De dalai lama erkende hem officieel en na de inwijding op tweejarige leeftijd bracht lama Tenzin Ösel de daaropvolgende jaren door in kloosters in India en Nepal. Het lag in de bedoeling dat hij geshe zou worden en leider van de FMTP. Op meerderjarige leeftijd besloot de jongen zijn boeddhistische studie voorlopig te onderbreken. Hij studeert momenteel om filmregisseur te worden. [kader] Informatie Er wordt gewerkt aan de vertaling van de nu nog overwegend Spaanstalige website: www.oseling.com. Je kunt rechtstreeks contact opnemen met het centrum. Tel. 00 – 34 - 958 34 31 34. Er is altijd iemand die je in het Engels te woord kan staan. Of via e-mail:
[email protected]. Als je in Spanje bent en in de buurt, kun je ook een bezoek brengen. Het bezoekuur is dagelijks van 15.30 – 18.30 uur. Als je met de auto komt, houd dan rekening met een moeilijk begaanbare weg vanaf het laatste gehucht tot het retraitecentrum. Om te helpen als vrijwilliger hoef je geen boeddhist te zijn. Je werkt zes uur per dag tegen kost en inwoning. De werkzaamheden zijn divers. De minimumperiode is twee weken. Deze geldt als proefperiode als je langer zou willen blijven. [kader] Literatuur: ¬ In het boek Cave in the Snow: Tenzin Palmo's Quest for Enlightenment (Bloomsbury) van auteur Vicki Mackenzie staat het verhaal van de in 1944 in Engeland geboren Diane Perry. Op 21-jarige leeftijd werd zij een boeddhistische non in India, waarbij zij de naam Tenzin Palmo kreeg. Zij leefde 12 jaar in een grot in de Himalaya in eenzame retraite. ¬ In Reincarnation. The boy lama wordt het leven beschreven van de jonge Ösel (Wisdom Publications, auteur Vicki Mackenzie). Website van de Foundation for the Preservation of the Mahayana Tradition: www.fpmt.org. In Nederland is het Maitreya Instituut hierbij aangesloten: www.maitreya.nl. Tekst: Hester Bruning, februari 2008
Hester Bruning Tekst & Redactie – ‘Hervind je Boeddhanatuur’ blz. 5 van 5
