29/11/15
Marburgvirus
Hemorragische koortsvirussen: Ebolavirus en hantavirus Piet Maes, PhD
Marburgvirus
Marburgvirus
Groene meerkat (Cercopithecus aethiops)
1
29/11/15
Marburgvirus
Marburgvirus
Rousettus aegyptiacus (Fruit bat - Nijlroezet)
Marburgvirus
Ebolavirus
2
29/11/15
Ebolavirus
Ebolavirus o 3-4 days of non-specific symptoms (headache, high fever, fast-heart rate, …) o Progressively severe sore throat with maculapapular rash, severe abdominal pain and muscle pain, severe headache o Bleedings from multiple sites, principally the gastrointestinal tract.
Ebolavirus
Ebolavirus
160,000x magnification
Source: BBC.com
3
29/11/15
Huidige situatie: 11.314 / 28.634 – 39,5% (67% Guinee vs 28% S.L.)
Ebolavirus - Guéckédou
Ebolavirus - Guéckédou
4
29/11/15
‘Case Zero’
Emile, Male 2 years Onset 26/12/13 – Died 28/12/13
Meliandou, Guéckédou
Familie Filoviridae
Philomena, Female 3 years Sister Onset 01/01/14– Died 05/01/14
• Familie Filoviridae
Chain 2: Guéckédou Hospital Koumba, Female Grandmother, hospitalized Onset 11/01/14 – Died 14/01/14
Chain 3: Dawa
D. Sia, Female Mother, miscarriage Onset 06/01/14 – Died 28/12/14
Fanta, Female Friend from Sierra Leone Onset 06/01/14 – Died in S.L.
o
genus Cuevavirus
o
genus Marburgvirus
o
genus Ebolavirus
§
•
Sierra Leone D. Saran, Female 20 years Daughter Onset 24/01/14 – Died 28/01/14
David K., Male Nephew, Died in Conakry Onset 01/02/14 – Died 05/02/14
F. Boundey, Female Midwife Onset 15/01/14 – Died 19/01/14
M. Toho, Female Midwife (Guéckédou Hospital) Onset 24/01/14 – Died 28/01/14
Solano Nondo
F. Mathias, Male Son Onset ?? – Died 22/01/14
Bundibugyo ebolavirus
§
Reston ebolavirus Sudan ebolavirus
§
Chain 4: Damdou POMBO
S. Nani, Female Traditional doctor Onset 07/02/14 – Died 15/02/14
Sierra Leone
Marburg virus
§
§ F. Saalo, Male Sierra Leone Onset 22/01/14 – Died in S.L.
Lloviu cuevavirus
§
Taï Forest ebolavirus Zaire ebolavirus (Ebola virus)
• Geënveloppeerd, niet-gesegmenteerd,
D.H. Yeleda Died 04/04/2014
D. Gbana Died 01/04/2014
S. Koula, Daughter from Baladou
F. Therese, Female Onset 02/04/2014
D. Vanarila Onset 01/04/2014
negatief enkelstrengig RNA
• CFR: 25% tot 90% D.H. Janette Died 25/04/2014
Reston ebolavirus
K. Rose Sister
K. Rose, Female Onset 31/04/2014
Familie Filoviridae • Familie Filoviridae o
genus Cuevavirus
o
genus Marburgvirus
o
genus Ebolavirus
§
•
Lloviu cuevavirus
Marburg virus
§
Bundibugyo ebolavirus
§
Reston ebolavirus Sudan ebolavirus
§ § §
Taï Forest ebolavirus Zaire ebolavirus (Ebola virus)
• Geënveloppeerd, niet-gesegmenteerd, negatief enkelstrengig RNA Macaca fascicularis of Java aap
• CFR: 25% tot 90%
5
29/11/15
Familie Filiviridae, Genus Ebolavirus
6
29/11/15
Primaire doelcellen: • Dendritische cellen • Macrofagen
Organen falen door tekort aan bloed. Door beschadigde bloedvaten komen bacteriën van de darm in bloedsomloop ‘sepsis’
Bloedklontering & lekkende bloedvaten
Ebolavirus – Killer Inhibitory Receptors
Cytokines
Door het falend immuunsysteem verspreid EBV verder naar de organen (lever, milt & nieren)
Geïnfecteerde immuuncellen transporteren EBV naar de bloedvaten ‘Decoy’
Overproductie van cytokines zorgt voor massale dood van immuuncellen oa. deze die antilichamen kunnen produceren
Geïnfecteerde immuuncellen transporteren EBV naar de lymfeknopen
Virale proteïnen komen vrij in het bloed - ‘decoys’.
‘close contact’ beschadiging huid mucosa (oog, neus, keel)
‘Hijacking’ immuunsysteem
falen bloedvaten
orgaanfalen
Ebolavirus – Killer Inhibitory Receptors
Bron: World Health Organization
Ebolavirus – Killer Inhibitory Receptors KIR2DS1 KIR2DS3
Preliminary data (not published)
7
29/11/15
Ebolavirus
Ebolavirus symptomen Organ System
Ebolavirus symptomen
Klinische Manifesta4e
General
Koorts (87%), vermoeidheid (76%), arthralgia (39%), myalgia (39%)
Neurological
hoofdpijn (53%), verwardheid (13%), oogpijn (8%), coma (6%)
Cardiovascular
Pijn aan de borst (37%),
Pulmonary
Hoesten (30%), dyspnea (23%), keelpijn (22%), hikken (11%)
GastrointesKnal
Braken (68%), diarrhea (66%), anorexia (65%), buikpijn (44%), dysphagia (33%), geelzucht (10%)
Hematological
Onverwachte bloedingen (18%), melena/hematochezia (6%), hematemesis (4%), vaginale bloedingen (3%), gingiviKs (2%), hemoptysis (2%), epistaxis (2%), bloeding van injecKeplaats (2%), hematuria (1%), petechiën/ecchymoses (1%)
Integumentary
ConjuncKviKs (21%), huiduitslag(6%)
Voorbeelden van hemorragische symptomen
8
29/11/15
Voorbeelden van hemorragische symptomen
Bron: CDC Atlanta
Ebolavirus symptomen
Ebolavirus symptomen
Bron: Artsen zonder Grenzen (MSF)
Ebolavirus - transmissie
‘Droplet’
Aërosol
Bron: Artsen zonder Grenzen (MSF)
9
29/11/15
Ebolavirus - transmissie
1m
Ebolavirus - transmissie
Ebolavirus - transmissie
2m
Ebolavirus - transmissie
10
29/11/15
Preventie en behandeling • • • • •
Preventie en behandeling
Isolatie van patiënten (incubatieperiode, ‘long-term’ infectie) Strenge ontsmettingsprocedures ‘Contact tracing’ ‘Surveillance’ Communicatie/informeren van het risico naar de populatie
• Behandelingsopties zijn gelimiteerd o Supportief q
vochtbalans/elektrolyten
q
bestrijden van secundaire infecties
q
bestrijden van andere complicaties
Preventie - vaccinatie • Nut van vaccinatie? o
zeldzame ziekte
o
weinig interesse van farmaceutische bedrijven (kostprijs)
o
‘tactical advantage’
Preventie - vaccinatie • 2 experimentele vaccins in ontwikkeling • Virale glycoproteïnen
• Veranderingen in de laatste jaren o
Aantal uitbraken met hoge mortaliteit
o
Aantal geïmporteerde ziektegevallen
o
Biologisch wapen ‘weapons of mass destruction’
• Wie? o
Medisch personeel
o
hulpverleners in het veld (‘first responders’)
o
Militairen
o
Onderzoekers
o
‘Ring vaccinatie’
o
Chimpanzee adenovirus serotype 3 (cAd3-EBO)
o
Recombinant vesicular stomatitis virus (rVSV-EBO)
• Fast-tracked door FDA en WHO, maar beperkte data beschikbaar over veiligheid.
11
29/11/15
Preventie vaccinatie
Behandeling • Antilichaam therapie o o
Convalescent plasma Monoklonale antilichamen (ZMapp)
• Antivirale therapie o o o
Behandeling
RNA-polymerase gebaseerde antivirale middelen Favipiravir Chloroquine
Behandeling - Favipiravir
Pyrazine carboxamide derivaat (adenine (A) en guanine (G) analoog)
12
29/11/15
Behandeling Favipiravir
Behandeling - Favipiravir
Unpublished data – manuscript in preparation – JIKI clinical trial
Behandeling - Favipiravir
Unpublished data – manuscript in preparation – JIKI clinical trial
Behandeling - Favipiravir
Unpublished data – manuscript in preparation – JIKI clinical trial
13
29/11/15
Behandeling - Favipiravir
Bunyaviridae - Hantavirus
Nurse Pauline Cafferkey
Bron: BBC news
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
• Acute hemorragische koorts met prominente renale (HFRS) of cardiopulmonaire (HPS) complicaties na inademen van (geïnfecteerde) stofdeeltjes (faeces, urine)
• HFRS: Oude Wereld (‘hemorrhagic fever with renal syndrome’) CFR 10% (100,000 - 150,000 gevallen/jaar)
• HPS: Nieuwe Wereld (‘hantavirus pulmonary syndrome’) CFR 35% (>2700 gevallen sinds 1993)
14
29/11/15
Hantavirus pulmonary syndrome
Hemorrhagic fever with renal syndrome
Hemorrhagic fever with renal syndrome
Hemorrhagic fever with renal syndrome
15
29/11/15
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
16
29/11/15
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
Bunyaviridae - Hantavirus
• Puumala virus • Myodes glareolus (rosse woelmuis) • ‘milde vorm van HFRS’ • CFR 0.1% - 0.3% • 200-300 gevallen/jaar o Dobrava-Belgrade virus o Seoul virus o Tula virus o Nova virus o Bruges virus
17
29/11/15
Hantavirus – Cases/year
Hantavirus – Cases/year
18
29/11/15
Nova virus en Bruges virus
Nova virus en Bruges virus
Nova virus en Bruges virus
Nova virus en Bruges virus
19
29/11/15
Nova virus en Bruges virus
Nova virus en Bruges virus
Nova virus en Bruges virus
20
29/11/15
21