Helmond
januari 2015
Pagina
1
K E Ï A Z MO T N A B A R B #3
Deze krant geeft een impressie van de ideeën die we tijdens de expositie MozaïekBrabant ophalen. Het geeft een beeld van de activiteiten uit de expositie, interessante projecten die nu in Brabant plaatsvinden en korte blogs door onze coolhunters, een groep enthousiaste Brabanders die schrijven over vernieuwende ontwikkelingen binnen en buiten Brabant. De blogs zijn gerelateerd aan de vier thema’s van MozaiekBrabant: water, wonen, energie en voedsel.
Helmond: zusje van Eindhoven of Poort naar de Peel?
Pagina 2
Van 9 oktober 2014 tot en met 28 februari 2015 reist een imposant wandtapijt van 12 bij 3 meter door Brabant met daarop een (toekomst)beeld van de provincie. De expositie, met werkateliers, debatten en diverse andere activiteiten over de vernieuwing van de ruimtelijke inrichting van Brabant, trekt rond onder de naam #mozaiekbrabant.
Go Nuts! Scharrelbossen in De Peel
Pagina 3
She’s the ONE
Samenwerkende partijen
Pagina 7
MOZAÏEKBRABANT
Provincie Noord-Brabant, bkkc, gemeenten ‘s-Hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg, IABR-2014, Architectuurcentrum Eindhoven, BAI, CAST, Groen4life, Designhuis, Cacaofabriek, Willem II Fabriek, Stadskantoor Breda, de Brabantse waterschappen, LOLA Landscape Architects, Floris Alkemade Architects en Architecture Workroom Brussels
www.mozaiekbrabant.com
Pagina
2
MozaïekBrabant
Brabant is een mozaïek van vele steden en dorpen, intensieve landbouw en veel kleine industrie, en met veel natuur en water. Een divers landschap met uitdagingen voor de toekomst. Nieuwe, creatieve ideeën zijn nodig om wonen, waterhuishouding, energie en voedselvoorzieningen met elkaar te verbinden in een nieuw ruimtelijk beleid. Bijna 20.000 bezoekers hebben inmiddels het Brabant tapijt van twaalf bij drie meter bezocht en ideeën en tips gegeven voor Brabant over de thema’s water, wonen, energie en voedsel! Denk je met ons mee? Kom dan langs tijdens één van de activiteiten en bezoek de expositie. Kijk op www.mozaiekbrabant.com voor actuele informatie. Wij zijn ook te vinden op Facebook (MozaïekBrabant) en Twitter (@mozaiekbrabant).
Helmond: zusje van Eindhoven of Poort naar de Peel?
Thuiskoks delen hun maaltijden bij Ando’s Slow Food Corner In de winterse maanden, wanneer je het aantal zonuren op één hand kunt tellen, stijgt de behoefte aan gezelschap. Bij Ando's Slow Food Corner in Helmond is iedereen welkom om gezelschap op te zoeken onder het genot van een zelfgemaakte maaltijd. Want Samen Eten = Samen Delen. Door Anne Lennartz
#VOEDSEL
In het duurzaamheidscentrum Groen4Life in Helmond is sinds 1 oktober de Slow Food Corner van Ando Alting Siberg open voor een biologische lunch of een kop thee
Afgelopen december streek MozaïekBrabant neer bij de Cacaofabriek en Groen4Life in Helmond. Op laatstgenoemde locatie organiseerde de gemeente Helmond op 16 december een discussieavond over de toekomst van Helmond. Moet die zich focussen op de metropolitane regio Eindhoven, of juist op de Peel?
of koffie. In december en januari is Ando ook een ontmoetingsplek voor sociale eters die graag hun maaltijd delen met nieuw gezelschap. Het idee is eenvoudig: je bereidt zelf een maaltijd voor die je bij Ando’s Slow Food Corner kunt opwarmen en onbekenden kunnen zich aanmelden om deze samen met jou te nuttigen. Tijdens de maaltijden
Door Jeroen Beekmans
#water #innovatie
#landschap
De kracht van Brabant
komen sprekers vertellen over duurzame ontwikkelingen in
Peelnetwerk-voorzitter Jan Kerkhof gaf aan dat de
Helmond en omgeving.
kracht van Brabant volgens hem ligt in de som der delen. “Groene zones en water zijn ongelooflijk goed
Nasi
Vijfendertig personen kwamen naar de bijeenkomst,
verbonden in het Brabantse mozaïek. Samenwerken
Tijdens de eerste editie van Samen Eten = Samen Delen
die werd geleid door wethouder Stedelijke Ont-
is één van de historische krachten van de provincie.
op 5 december heb ik het genoegen om met Ando zelf te
wikkeling Frans Stienen. Vertegenwoordigers van
Het zoeken en verbinden van ideeën en initiatieven
eten. Ik mag kiezen uit boerenkool, hachee en nasi. Omdat
gemeenten (waaronder Helmond, Asten, Gemert
maakt Brabant sterk. Helmond moet zich daarbij op
Ando van Indische afkomst is, gaat mijn voorkeur vanzelf-
en Laarbeek), bedrijfsleven, stichtingen, onderwijs,
de Peel en het sterke agrifoodcluster richten.” Het feit
sprekend uit naar de nasi. “Nasi is van origine een gerecht
waterschappen, provincie en particulieren waren
dat de discussie ook na afloop van de bijeenkomst
van restjes”, vertelt Ando. Bij hem thuis gaat bijna niets
aanwezig. Spreker Carel Nobbe van Waterschap Aa
nog even doorging, bewijst wel dat het laatste woord
zomaar de prullenbak in. “Ik vind het belangrijk om men-
en Maas vertelde over water in stedelijk en buitenge-
over de ruimtelijke toekomst van Helmond nog niet
sen bewust te maken van verspilling en de herkomst van
bied en het slim combineren van verschillende opga-
is gezegd.
eten”, zegt hij. “Daarom zien we erop toe dat wat we hier bij
ven. Netty van de Kamp van bkkc liet vervolgens op
Groen4Life serveren lokaal en duurzaam is geproduceerd.”
inspirerende wijze zien hoe kunstprojecten in het Bra-
Niet alleen de productie, maar ook de consumptie van de
bantse landschap verbeelding oproepen, verbindin-
geserveerde maaltijden is duurzaam — sociaal duurzaam
gen aangaan en problemen oplossen.
welteverstaan. “Want een maaltijd blijkt het perfecte middel om nieuwe mensen te leren kennen!”
Vraagstukken Tijdens enkele workshops en een discussie stonden
Meer info groen4life.nl/food/slow-food-corner/
vier vragen centraal. Welke rol/ambitie pakt de Peel in de keten van agrifood? Welke nieuwe economische dragers kunnen bijdragen aan de invulling van de stad-land-verbindingen? Is water een zegen of kwelling voor Helmond? En hoe kun je denk- en ontwerpkracht van kunstenaars inzetten in het nieuwe ontwerp van Brabant? Daaropvolgend barstte een discussie los over de positionering van Helmond. “Helmond móet deel willen uitmaken van de regio Eindhoven”, stelt een deelnemer. “Grote Eindhovense evenementen als de Dutch Design Week en Glow zouden daarom ook in Helmond een plek moeten krijgen.” In een reactie daarop verweet een deelnemer Helmond Calimerogedrag. “Als men in Amsterdam praat over de Brabantse automotive-sector gaat het over Eindhoven en niet over Helmond. Maar is dat erg?” Met andere woorden: je bent één regio en accepteer dat.
Fo t o : An
ne L
enna
rtz
Helmond
Pagina
3
Activiteitenkalender MozaïekBrabant Januari 2015
Opening expositie MozaïekBrabant
podium te bieden aan deze stille kracht van lokale
Datum 14 januari, 14:00-16:00 uur
gemeenschappen met presentaties van initiatiefne-
Locatie Willem II Fabriek, Boschveldweg 471,
mers en coöperaties die ingrijpende veranderingen
’s-Hertogenbosch
bewerkstelligen rond thema’s zoals zorg, leefbaar-
Info
www.bai-denbosch.nl
heid, lokale energie en voedsel.
Opening van de expositie en een interview met Yves
Expeditie naar de toekomst van het water
de Boer, Gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling
in en om Den Bosch
en Wonen en Geert Snijders, Wethouder Ruimtelijke
Datum 22 januari, 13:00-17:00 uur
Ordening (o.v.) door Xander Vermeulen Windsant, BAI
Locatie Willem II Fabriek, Boschveldweg 471, ’s-Hertogenbosch
Inspiratiebijeenkomst Regio’s in transitie
Info
www.bai-denbosch.nl
Datum 16 januari, 10:30-12:00 uur Locatie Verkadefabriek, Boschdijkstraat 45,
Bai organiseert een bustoer langs de rand van de
’s-Hertogenbosch
stad, waarbij specifiek wordt gekeken naar waterpro-
Info
www.brabant.nl/organisatie
jecten uit het verleden en heden. Na afloop van de toer wordt in de Willem II fabriek gesproken over de
De Praktijkschool Brabant ontvangt Jo Coenen,
toekomst van het water in en om Den Bosch.
architectstedenbouwkundige en directeur van IBA
Foto:
In
e em ge V l
in gh
Parkstad. Onder zijn leiding wordt gewerkt aan de
De rol van ‘de stad’ in het Brabant-
transformatie van de voormalige Oostelijke Mijn-
mozaïek van de toekomst
streek in Zuid-Limburg. Coenen ver telt over de
Datum 27 januari, 16:00-19:00 uur
IBA-aanpak in Parkstad en gaat met de zaal in gesprek
Locatie Willem II Fabriek, Boschveldweg 471,
over de overeenkomsten en verschillen met Brabant.
’s-Hertogenbosch Info
www.mozaiekbrabant.com
Symposium ‘Netwerken met Kernkracht’ Datum 22 januari, 8:30-14:00 uur
Symposium over de rol van de stad in het Brabantse
Locatie Willem II Fabriek, Boschveldweg 471,
mozaïeklandschap. Hoe zorgen we ervoor dat Bra-
’s-Hertogenbosch
bant in de toekomst optimaal profiteert van haar bij-
Info
www.hetgroenewoud.com
zondere structuur én de mondiale concurrentie aankan?
Samenwerken hoort bij Brabant. In de kleinere kernen van de Brabantse Mozaïek Metropool ontvouwt
Waterwerksessie voor de Waterschappen
zich momenteel de doe-democratie en wordt de par-
Datum 28 januari, 14:00-17:00 uur
ticipatiesamenleving in praktijk gebracht. Tijdens de
Locatie Willem II Fabriek, Boschveldweg 471,
bijeenkomst ‘Netwerken met Kernkracht’, nemen de
s-Hertogenbosch
streeknetwerken van Het Groene Woud en het Huis van de Brabantse Kempen het voortouw om een
Bijeenkomst op uitnodiging
Go Nuts! Scharrelbossen in De Peel Op 11 december 2014 vond in het kader van Mozaïek-Brabant Go Nuts! plaats: een kennis- en debatbijeenkomst over de ruimtelijke en maatschappelijke impact van de industriële landbouw in De Peel. Tijdens de avond inspireerden Wieteke Brocken (FoodLabPeel), Rob Maessen (PURE Hubs) en Inge Vleemingh (masterplan Go Nuts!) met hun verhalen en ideeën voor de toekomst.
Nuts “Boeren vertolken van oudsher een nutsfunctie en die moet weer herkenbaar worden.” Daarom stelt Vleemingh voor om de veeteelt niet langer te verbergen in grote megastallen, maar te combineren met de vrije natuur. In haar plannen scharrelen varkens in de bossen, zijn de boerderijen toegankelijk en zorgen rietvloeivelden voor de afscheiding en grondwaterzuivering. “Een radicale aanpak die niet uitgaat van uitputten, maar van benutten”, aldus de landschapsarchitect.
Door Anne Reijnders
#landbouw Scharrelbossen
Het plan Go Nuts! staat boeren toe om tot twintig keer zo groot te worden
Het idee leidt tot een fundamentele herindeling van het leefgebied en
zonder daarbij het historische landschap, dierenwelzijn en leefbaarheid
zorgt ervoor dat de herkomst van het vlees op ieders bord weer zichtbaar
te bedreigen. “De grootschaligheid van de nieuwe industriële landbouw
is in het landschap. De grootschalige veeteelt wordt op een duurzame
moet niet ontkend worden, maar juist benut”, aldus Vleemingh. Haar plan
manier gekoppeld aan bodem, omgeving en recreatie. Bewoners kunnen
biedt een gewaagd perspectief voor een gebied dat nu op slot lijkt te zit-
er fietsen en wandelen in de zogenaamde scharrelbossen of een bezoekje
ten. Ook Wieteke Brocken van Aarde en FoodlabPeel vindt het belangrijk
brengen aan de boeren zelf. De dorpsrand maakt zich daardoor vrij van
dat de afkomst van het voedsel weer ervaren wordt. “Via hun voeding zijn
veeteelt.
mensen onderdeel van de natuur en daardoor zijn stad en platteland verbonden.”
Of het plan er daadwerkelijk komt, blijft de vraag. In elk geval plaatst het veel aannames over veeteelt en indeling van landschap in een ander daglicht en brengt het een fundamentele dialoog over de toekomst van De Peel op gang. Meer info purehubs.eu, ru-e.nl, ingevleemingh.wordpress.com
4
MozaïekBrabant
nna
Pagina
Foto:
Edwin
van O
Eetbaar dak op De Groene Campus Suytkade Helmond wordt ontwikkeld tot een bruisende centrumwijk. Tot het zover is, zijn de nog onbestemde bouwterreinen langs het kanaal onder de naam Soet op Suyt voorzien van thematuinen met bloemenvelden, bijenkasten, plukfruit, vlinderzones, een vogelkastbosje en een uitkijkheuvel. Vooral het idee van een ‘eetbare tuin’ op het dak van de nabijgelegen Groene Campus spreekt tot de verbeelding.
Voedsel op daken
Door Edwin en Louis van Onna
“De kas is een leeromgeving waar we dagelijks met groen-
#voedsel
Op het dak van De Groene Campus staat een kas waarin een eetbare tuin is gemaakt. Het is onderdeel van een breed voorbeeldstellend project over het produceren van voedsel op daken. Binnen staan behalve planten ook geavanceerde apparaten, zoals een composteermachine, een DNA-scanner, een hypermoderne microscoop en een machine die waterdamp uit de lucht recyclet in schoon water.
ten experimenteren.” Met een schaaltje cherrytomaatjes in Tegen de entree van De Groene Campus pronkt een verti-
de hand wijst Ton Vermaesen naar een rij hangende silo’s.
cale tuin met arctische planten. Binnen verwijzen namen als
“Daaruit groeien tomatenplanten naar beneden. Heel han-
Thermolab, Mycolab, Sciencelab en Food & Fresh Lab naar
dig om zoiets te ontwikkelen voor mensen die alleen een
het innovatieve karakter van de Campus, waarin onderwijs,
balkon hebben en toch gezond willen eten.” Achterin wor-
bedrijfsleven en onderzoekscentra samenwerken. Hier
den verschillende grondmengsels voor komkommers en
worden bijzondere producten ontwikkeld: van bodywar-
pepers getest. “We proberen peperplanten wortel te laten
mers voor pasgeboren biggen die ondervoed dreigen te
schieten op steenwol, dan heb je geen last van de ziektes
raken tot kalverdekjes met citroengeranium om insecten
die in tuinaarde voorkomen. Met de komkommers is dat
te verdrijven. “Bedrijven komen met een onderzoeksvraag
afgelopen jaar goed gelukt.”
naar ons toe en wij gaan ermee aan de slag; dubbel voordeel”, vertelt Ton Vermaesen, docent Science.
Meer info degroenecampus-eu.nl
Glasvezel aanleggen doen burgers zelf in Heeze-Leende Buiten het stedelijk gebied en de grotere dorpen is het aanleggen van een glasve-zelnetwerk voor marktpartijen vaak niet rendabel. In Heeze-Leende nam een bur-gercollectief het heft in eigen handen. Ik sprak met Ed Heuts van HSLnet en stel-de hem drie korte vragen. Door Anne Reijnders
#energie
Wat was de aanleiding voor het burgercollectief?
Wat betekent glasvezel voor de gemeente?
“Een economisch motief vormde de basis voor HSLnet.
“Glasvezel brengt veel mogelijkheden met zich mee en
Een groep ondernemers stapte naar de gemeente met de
dient daarmee een maatschap-pelijk nut: inwoners, bedrij-
vraag of er niet sneller internet aangelegd kon worden. De
ven en instellingen profiteren hiervan, ook economisch
gemeente vond dat zoiets vanuit de mensen zelf geregeld
ge-zien. Tenslotte past het bij de trend van de overheid die
kon worden en faciliteerde de oprichting van een burger-
zich terug trekt. Dat zie je bij-voorbeeld in de zorg. Ons
collectief. Hierna heeft ze zich teruggetrokken. Momenteel
project gaat een succes worden, omdat de burgers zelf de
be-kleedt de gemeente nog een aansturende rol.”
stakeholders zijn. Ze hebben eigen vermogen in kunnen brengen om obligaties te ko-pen, met een hoog rende-
Wat is de kracht van uw burgercollectief?
ment.”
“De kracht voor ontwikkelingen komt van onderop. Door de energie die hierbij los komt is een breed en sterk draag-
Om succesverhalen zoals dat van HSLnet te ondersteunen
vlak gecreëerd.”
heeft de provincie een Breedbandfonds Brabant opgericht. Hiermee probeert ze de aanleg van Breedband in de buitengebieden en op bedrijventerreinen mogelijk te maken. Meer info hslnet.nl, brabant.nl/digitaleagenda
LNe Foto: HS
t
Helmond
Pagina
5
Fo
to:
St u
dio
Cla
ire
Ho
r nn
De worm: het huisdier van de toekomst? Een compostbak gevuld met wormen voor in je keuken of op kantoor. Klinkt mis-schien vies, maar productontwerper Claire Hornn en architect My My Ngo zien het als de beste manier om van voedselresten vruchtbare compost te maken.
Duurzame initiatieven verdubbelen energie
Door Anne Reijnders Wormen doen het werk
Mooi design
Bij een compostbak zie je toch snel een
De wormen in de compostbak verteren
vieze donkergroene plastic bak voor je die
voedselresten tot vruchtbare compost.
achter in de tuin staat en stinkt. Maar dat
Dit proces is geurloos, redt voedsel uit
hoeft niet zo te zijn. De compostbak van
de stroom van restafval en verrijkt je keu-
Hornn en Ngo is juist bedoeld om binnen
ken met een mooi design-object. De bak
te zetten en sluit aan bij de esthetische
betrekt mensen op eenvoudige wijze bij de
eisen die daaraan worden gesteld. Het
cyclus van ons voedsel, ook op zes hoog
ontwerp van de bamboo compostbak is
midden in de stad. Het ontwerp is nog niet
stijlvol, slim en laat wormen het werk doen.
op de markt, omdat het nog vol in ontwikkeling is.
Brabant is van oudsher een provincie van coöperaties. Na een tijd van het toneel te zijn verdwenen, is de coöperatie weer springlevend. In de vorige edities van deze krant schreven we al over een voedselcoörperatie en over het coöperatieve wonen. Nu is het de beurt aan energiecoöperatie. Door Fabiënne van Grunsven
#Voedsel #WONEN
Meer info studioclairehornn.nl
#energie
De grote energiebedrijven lijken langzaam terrein te verliezen aan kleine lokale energiecoöperaties, die gemeenschappelijk duurzame energie inkopen en als het even kan ook opwekken. Op deze manier krijgen de leden een betere prijs, helpen ze het milieu en zijn ze bovendien gezamenlijk eigenaar van de energieleverancier. Ook in Brabant verrijzen dergelijke initiatieven, bijvoorbeeld in Uden. Energie Uden Energie Uden wil “schone Udense stroom” leveren aan alle bewoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen binnen de gemeentegrenzen. Het gaat hierbij niet alleen om het inkopen van goedkopere duurzame energie, maar ook om het energieneutraal maken van de hele gemeente. Als het aan Energie Uden ligt, is de gemeente vanaf 2035 niet meer afhankelijk van de steeds duurder wordende energiebronnen, maar wordt alles lokaal opgewekt vanuit zon, wind, water, mest, of zelfs onze eigen poep. Gemeenschapszin Vooralsnog houdt de nieuwerwetse coöperatie in Uden
Trenddag 2014: inspiratie & innovatie De Commissaris van de Koning die een virtual reality bril test, je eigen hoofd laten 3D-printen, jongeren die innovatieve ideeën pitchen en Rutger Bregman van de Correspondent die ons leert dat vroeger alles slechter was. Dit zijn slechts een paar dingen die naar voren kwamen op de Trenddag 2014 in de Spoorzone in Tilburg.
dag2014 trending topic! We hebben de leukste tweets van de dag voor je geselecteerd. @TinevandeWeyer: Cool sociaal-cultureel initiatief: breiende oma’s verbonden met jonge ontwerpers: Granny’s Finest #trenddag2014 grannysfinest.com @HeidiBuijtels: Niet technologische maar sociale innovatie brengt de grootste veranderingen @rcbregman. Andere moraal zorgt voor dynamiek #Trenddag2014 @carlyjansen64: Smart cities, over innovaties in de gebouwde omgeving. Hier is nog
zich voornamelijk bezig met het verlagen van de energievraag in de gemeente en het verhogen van de toepassin-
hebben we Twitter en werd #Trend-
Door Michelle Vleugels
een hele wereld te ontwikkelen. The sky is the limit. #Trenddag2014
gen van duurzame bronnen, zoals zonnepanelen. Naast het effect dat het initiatief heeft op de planeet, is er ook een
Het is de tweede editie van de Trenddag die vorig jaar
lokaal voordeel. De coöperatieve insteek zorgt voor sociale
door BrabantKennis gelanceerd werd. Joks Janssen,
@AnneMarieD66:
verbinding binnen de gemeenschap, doordat het gemeen-
directeur BrabantKennis, vertelt tijdens de opening
Burgerinitiatief in #Brabant: geen
schappelijk belang in organisatievorm is uitgedrukt.
dat deze dag ontstaan is uit de politiek-bestuurlijke
toestemming vragen, gewoon doen:
behoefte om vooruit te kijken. Volgens Janssen geven
'heeft ooit iemand voor een kerk
Regionale aanpak
we samen de toekomst vorm en gaan burgers steeds
vergunning aangevraagd?’ #Trend-
Energie Uden is niet het enige voorbeeld van een lokale
meer meedoen. Denk bijvoorbeeld aan de interactie
dag2014
energiecoöperatie. Morgen Groene Energie is een coöpe-
die ontstaat met sociale media. Maar er wordt ook
ratie die momenteel al in acht Brabantse plaatsen, waar-
gesteld dat de overheid deze wisdom of the crowd
@simondewijs:
onder Helmond en Nuenen, energie levert. Met hun regio-
nog onvoldoende benut. Tijdens de dag is volop te
Follow the fun! Cruciaal ingrediënt
nale aanpak hopen ze maar liefst 20.000 leden te werven in
zien hoe Brabant nu al innovatief bezig is. Ook wordt
bij veel innovaties van nu. #Trend-
de komende vijf jaar.
vooruit gekeken naar ontwikkelingen voor de toe-
dag2014 Dus @nhtv koester spel,
komst.Met een ontzettend uitgebreid programma is
creativiteit, beleving, imagineering
Meer info energieuden.nl, morgengroeneenergie.nl
het moeilijk om overal aanwezig te zijn. Maar gelukkig
Pagina
6
MozaïekBrabant
Strijd tegen voedselverspilling is Afgeprijsd
De winkel voor slimme spullen
Ieder jaar wordt wereldwijd een derde van het voedsel weggegooid. Alleen al de Nederlandse supermarkten gooien jaarlijks levensmiddelen ter waarde van ruim €400 miljoen weg. De in Brabant ontwikkelde app ‘Afgeprijsd’ helpt dit probleem op te lossen.
Slimme energiemeters, denkende koelkasten en zelfsturende auto’s: steeds meer dingen staan via internet in verbinding met elkaar. De Bijenkorf opende onlangs drie Bconnect stores, waar de nieuwste producten op het gebied van de Internet of Things worden verkocht.
Door Anne de Rooij
#VOEDSEL Door Anne de Rooij
#wonen #energie
Het oplossen van het verspillingsprobleem
Brabant
staat hoog op de politieke agenda van Den
Inmiddels werken verschillende super-
Niet alleen wijzelf, maar ook onze spullen zijn steeds vaker op het inter-
Haag. Nederland wil bijvoorbeeld 20%
markten, zoals C1000, Albert Heijn en Plus,
net te vinden. Objecten zoals machines, huishoudelijke apparaten, auto’s,
minder voedsel verspillen in 2015. “Toch
verspreid over de hele provincie mee aan
kleding en sieraden zijn voorzien van een chip of zender waarmee zij ver-
blijkt het moeilijk om concreet iets te doen”,
Afgeprijsd. Aan de hand van je locatiege-
bonden zijn met internet en dus met elkaar. Hiermee kunnen zij efficiënter
aldus de makers van de app. “Veel men-
gevens vindt de app de dichtstbijzijnde
werken en dat levert gemak en besparing van bijvoorbeeld energie op.
sen willen hun verantwoordelijkheid wel
supermarkt. De app informeert je over de
nemen, maar weten niet waar te beginnen.”
afgeprijsde producten. Dit levert voordeel
Bconnect-stores
op: voor klant én supermarkt!
Als het gaat om wonen en energie bieden al deze met elkaar verbonden
De eenzame afgeprijsde kip
apparaten vele voordelen. Dat is precies wat de Bconnect-stores in drie
August de Vocht van NoFoodWasted kwam
Groei
Bijenkorf-filialen, waaronder in Eindhoven, laten zien. Hier kun je ontdek-
op het idee voor de app via een eenzame
De app is nu twee maanden in gebruik en
ken hoe slimme apparaten in huis werken en hoe ze op de meest efficiënte
afgeprijsde kip in de supermarkt. “Een
ondanks het ontbreken van cijfers laten
manier bediend en op elkaar afgestemd kunnen worden.
hele kip die dezelfde dag nog opgegeten
deelnemende supermarkten weten, dat er
moet worden, terwijl ik net besloten had
minder voedsel in de vuilcontainers ver-
Wonen
om die avond geen kip te eten,” legt hij uit
dwijnt. Afgeprijsd breidt ondertussen uit
Grote merken spelen steeds meer in op slimme technologie. Zo is het
aan Bright. “Waarom wijzen supermarkten
naar de rest Nederland en heeft concrete
mogelijk om je hele huis op een groene wijze te verwarmen met spaare-
alleen in de winkel zelf op afgeprijsde arti-
plannen voor Duitsland, België en andere
lementen van Essent, een persoonlijk lichtprogramma te installeren met
kelen en niet online?”
Europese landen.
innovatieve toepassingen van Philips, of gebruik te maken van de slimme thermostaat Nest van Google.
Meer info nfdwstd.com Smart Cities
SmartCrusher verandert puin in nieuw bouwmateriaal
Al deze woongadgets zijn echter een topje van de ijsberg vergeleken met de verandering waar de stad mee te maken krijgt als gevolg van al deze zelfdenkende objecten. Als ook auto’s, wegen, straatlantaarns, stoplichten, telefoons en kleding met elkaar kunnen communiceren zonder tussenkomst van de mens, ontstaan nieuwe informatienetwerken die stad, platteland en de verbindingen daartussen op een efficiëntere manier kunnen laten werken. Meer info bconnect.nl
Betonproductie is verantwoordelijk voor ruim 6% van de wereldwijde CO2-uitstoot. Ossenaar en chemisch technoloog Koos Schenk bedacht een machine die ervoor zorgt dat betonpuin opnieuw gebruikt kan worden als bouwmateriaal. Door Jeroen Beekmans
#energie #duurzaam #innovatie
Hergebruik Voor het maken van beton is cement nodig, dat wordt gefabriceerd met mergel. Het verwerken van mergel tot cement vereist grote hoeveelheden Calcium Carbonaat (CaCO3) en energie. Dit heeft een flinke impact op milieu, natuur en landschap. Wanneer een gebouw gesloopt wordt, ontstaat er betonpuin. Traditionele breekmachines verontreinigen het cementsteen waardoor het ongeschikt wordt voor het maken van nieuw cement. Bij gebruik van de SmartCrusher van Koos Schenk is er geen sprake van verontreiniging waardoor betonpuin bruikbaar bouwmateriaal wordt! Circulaire economie De innovatieve breekmachine levert een bijdrage aan de circulaire economie; dit systeem gaat uit van het maximaal herbenutten van grondstoffen en materialen, en daarmee het minimaliseren van waardevernietiging. “Nederland kan het eerste land worden met een cementindustrie zonder cementgroeven”, zegt Schenk in een interview met de Volkskrant. Afgelopen jaar won hij de ASN Bank Wereldprijs met zijn duurzame idee. Neem een kijkje op scc-oss.nl voor meer info over de techniek achter de SmartCrusher. Meer info css-oss.nl
De K
emp
ena
ar W
ilma
r. Fo
to: M
ijn M
o oi
Br ab
ant
Helmond
De Kempenaar Wilmar vaart de juiste koers! Op de Zuid-Willemsvaart in Helmond meert deze zomer het historisch bedrijfsvaartuig de ‘Kempenaar Wilmar’ definitief aan. Het schip dat gebouwd is in 1927 is zo’n duizend keer naar Helmond gevaren en speelde een belangrijke rol in de economische ontwikkelingen van de regio. Nu wordt er een pannenkoekenrestaurant in gebouwd, een museum ingericht en aan de kade ernaast komt een mooi terras. Op die manier blijft de historie behouden en wordt het water verbonden met het centrum. Wij vroegen Dries Onclin, adviseur van scheepswerf Talsma, naar dit bijzondere initiatief.
Fo t o : He
Pagina
7
Buiten Brabant
Ook buiten Brabant zijn lokale overheden, ondernemers en burgers op zoek naar nieuwe manieren om het landschap intact te houden en op een goede wijze te gebruiken. We kijken in deze rubriek over de grenzen van de provincie heen.
ijma
ns
She’s the ONE Het Brabantse bouwbedrijf Heijmans introduceert een nieuw tijdelijke en flexibel woonconcept voor een generatie die het anders wil: de Heijmans One. Door Nick van den Broek
#wonen
Starterswoning Het is een droom voor veel starters. Een mooi, eigen huisje dat van alle gemakken is voorzien. De meeste starters zitten vaak tussen wal
Door Britt Werner
#WATER
en schip: ze komen vaak niet in aanmerking voor een sociale (huur) woning, omdat ze te veel verdienen. Tegelijkertijd verdienen ze net
Wat maakt het historisch bedrijfsvaartuig zo’n uniek
te weinig voor iets leuks in de vrije sector. Het bouwbedrijf Heijmans
en bijzonder initiatief?
ontwikkelde een huis dat zich richt op deze groeiende groep hoog-
“Het project is gekoppeld aan ‘Mijn Mooi Brabant’: Onder-
opgeleiden.
wijs, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden werken hierin actief samen aan bijzondere
Eenpersoonshuis
initiatieven. Het doel: het versterken van de ruimtelijke
Het Heijmans ONE concept is een éénpersoonshuis dat slim en effi-
kwaliteit van Brabant. In het schip komt een wisselende
ciënt is ingedeeld en is toegespitst op de wensen van de starter op
tentoonstelling. Deze draagt bij aan bewustwording van
de woningmarkt. Het huis wordt in één dag geplaatst en is daarmee
de Helmondse industriële ontwikkelingen. De Zuid-Wil-
uitermate flexibel in te zetten op een steeds flegmatieker woning-
lemsvaart heeft de regio enorm veel economie gebracht
markt voor eenpersoons huishoudens. Het bouwbedrijf uit Rosmalen
maar dat heeft onvoldoende aandacht. In het schip zal een
wil met de prefabriceerde woningen, die zowel van binnen als van
wisselende tentoonstelling worden ingericht. De tentoon-
buiten uit FSC hout bestaan, een groeiende vraag naar goede tijde-
stelling draagt bij aan bewustwording van de Helmondse
lijk (huur)woningen bedienen. Daarnaast biedt het concept de moge-
industriële ontwikkelingen. Om hier vorm aan te geven is
lijkheid om leegstaande gebieden zoals bouwterreinen en braaklig-
er een goede samenwerking met het museum Het Indus-
gende kavels tijdelijk te benutten.
trieel Atrium. Daarnaast betrekken we mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt in het initiatief,
Proef in Amsterdam
door hen in te zetten in het restaurant. Dus naast aandacht
Een gemeubileerde ONE-woning is voor ongeveer 800 euro per
voor historie en ruimtelijke kwaliteit, krijgt participatie ook
maand te huur. Momenteel wordt het concept op het Amsterdamse
een plaats. Dat is de verbindende kracht van dit initiatief.”
Zeeburgereiland getest en wonen er twee proefbewoners in de twee eerste ONE-woningen.
Wat valt er nu al te beleven en wat zijn de plannen voor de toekomst?
Meer info heijmans-one.nl
“Op dit moment wordt het schip ontmanteld in Heeg (Friesland) en halen ze motoren, pompen en aggregaten uit het schip. Hierdoor ontstaat een prachtige ruimte voor het pannenkoekrestaurant en het museum waar men de historie opnieuw kan beleven.“ Eén van de doelen is om de relatie van het centrum van Helmond met het water te versterken. Waarom is dit van belang?
Brabant gaat aan de slak
“De Zuid-Willemsvaart is voor Helmond erg belangrijk geweest. Door gesloten bruggen is het op dit moment onmogelijk met een jacht de stad binnen te varen. Er gebeurt nu niks op het water en dat moet veranderen. Fluisterboten en kano’s moeten weer welkom zijn. Het is een ultieme wens om de pleziervaart op de Zuid-Willemsvaart in de stad weer mogelijk te maken. Hierdoor ontstaat meer waterrecreatie. Dit verlevendigt de binnenstad, naast
Vanaf deze maand liggen bij Jumbo-supermarkten in het hele land insecten in de schappen. Het eten van insecten is vrij nieuw voor de Brabander. Waar buurprovincie Zeeland al sinds mensenheugenis bekend staat om haar mosselvangst, legt Ad Stappaerts uit Reusel zich toe op een ander weekdier: de slak.
Insecten eten De Nederlandse slakkenconsumptie blijft vooralsnog achter bij die in Zuid-Europese landen, maar de aandacht voor het eten van nieuwe diersoorten neemt toe. Zo gaf toenmalig minister van landbouw Gerda Verburg in 2010 maar liefst 1 miljoen euro aan de Wageningen Universiteit voor onderzoek naar de mogelijkheden om insecten voor consumptie te kunnen eten.
het prachtige kasteel en het mooie centrum.” Door Niels Hansen
#voedsel Nieuwe landbouw
Wanneer kunnen we een pannenkoek komen eten en welke pannenkoek raadt u uw gasten aan?
Helix Aspersa Gros Gris
Bij de slakkenkwekerij in Reusel wordt een heus streekpro-
“Volgens de planning zal de Kempenaar in mei/juni 2015
Wat in 1990 als hobby begon, is anno 2015 serious business
duct gemaakt dat niet alleen een ware lekkernij is, maar
definitief aanmeren. Dan plaatsen we de laatste zaken,
voor Stappaerts. Zijn Slakkentuin is de enige slakkenkweke-
ook bijdraagt aan het oplossen van voedselschaarste en
richten we het museum in en kan het restaurant worden
rij van Noord-Brabant. Stappaerts legt zich toe op de kweek
innovatie in de landbouw. Zin gekregen in een overheer-
ingewijd. Ik heb in Leeuwarden pannenkoeken met Indo-
van de Helix Aspersa Gros Gris, een smaakvolle slakken-
lijke slak? De Slakkentuin bezorgt haar potjes slakken in
nesische rijsttafel gegeten. Maar een lekkere pannenkoek
soort die van origine te vinden is in landen rond de Middel-
heel Nederland.
met spek is ook heerlijk!”
landse Zee. Meer info slakkentuin.nl
Pagina
8
Colofon
MozaïekBrabant
Redactie
Skyscrapers in het groen
Jeroen Beekmans Joop de Boer Coolhunters
In de Brabantse natuurgebieden verrijzen de laatste jaren de meest wonderlijke uitkijktorens. Deze hedendaagse belvédères vormen de paradepaardjes van het natuurbeheer in de provincie. De uitdagende vorm en avontuurlijke extraatjes, zoals een klimwand of kabelbaan, zorgen voor een aantrekkingskracht van jong tot oud.
Nick van den Broek Lieke Dols Fabiënne van Grunsven Niels Hansen Dirk Hens
Door Edwin en Louis van Onna
#werken #natuur
Anne Lennartz Edwin van Onna
Uitkijktorens dienden vroeger vaak als brandtoren in bosrijk gebied, zoals
Louisiana van Onna
de stijlvolle klassieker op landgoed De Utrecht bij Esbeek. Tegenwoordig
Anne de Rooij
hebben de torens vooral een toeristisch-recreatieve functie voor kinderen
Joam de Stoppelaar
en natuurliefhebbers. In de Kempen-streek zijn de laatste jaren enkele uit-
Michelle Vleugels
kijktorens verschenen. Met name rond Reusel, Lage Mierde en Moergestel
Frank Vloet
kun je op grote hoogte panoramisch uitkijken over vennen, bos en hei.
Barbel van Zanten
Recent zijn daar twee torens in de omgeving van Biest-Houtakker bij gekoOntwerp
men.
HOAX Reuselhoeve Een heuse attractie is de uitkijktoren bij buitenplaats De Reuselhoeve, ont-
Druk
worpen door architect Ad Roefs. Van deze uitkijktoren kun je abseilen via
Kampert-Nauta
een mega-tokkelbaan van 120 meter. Ook bedrijven komen aan hun trekken. Bovenin de toren bevindt zich een inspirerende panoramakamer die als vergaderruimte wordt verhuurd.
Uitkij
k tore
n Re u
sel do
or Ate
Uitzicht
lieree
n A rc
Opgetrokken uit hout of staal bieden de torens stuk voor stuk indrukwek-
hitec
ten. F
oto: E
dwin
van O
kende uitzichten en een compleet nieuw perspectief op de omliggende
nna
natuur. Daarnaast zijn de uitkijk-torens een nieuw ijkpunt in het landschap dat als begin- of eindpunt van een wandeling kan dienen. Meer info reuselhoeve.nl
Een starterskit voor het kweken van raszuivere oergroente Seed Savour is een door Studio Harvest ontwikkelde starter kit voor de teelt van oeroude vergeten groenten. Met het project wil initiatiefnemer Sebastiaan Sennema met uitsterven bedreigde groenterassen opnieuw introduceren in onze natuur. Door Fabienne van Grunsven
Ui t k
ijk t
o
M ren
oer
ges
tel
ra doo
rc h
i te c
t Ad
f s. Ro e
Fo t
d o: E
v w in
an O
nna
#voedsel
Vergeten groenten vormen een heuse culinaire trend. De pastinaak, schor-
Community
seneren en aardpeer zijn inmiddels weer volop in de schappen van de
Elke starterskit bestaat naast verschillende soorten zaden
supermarkt te vinden. Maar we hebben het hier niet over deze inmiddels
uit een bamboe schepje, kokos zaaibakje, bodem en
zo succesvol gereïntegreerde groenten, maar over raszuivere inheemse en
opschroefbare gieterdop die iedere PET-fles tot gieter
uitheemse oergroenten.
transformeert. De kopers van een Seed Savour kit kunnen bovendien via een online gemeenschap ervaringen en
Tomaat
Fo t o : St u
dio H
a r ve
st
zaden met elkaar uitwisselen.
Er bestaan wel 7.500 soorten tomaten, maar daar liggen er wereldwijd volgens Sennema slechts een paar van in de supermarkt. Omdat de super-
Zelf aan de slag!
markten toch vooral de populaire en bekende soorten blijven verkopen,
Door dit alles op eigentijdse wijze te verpakken en te pro-
richt Sennema zich op de enthousiaste ‘vensterdaktuinierder’.
moten wil Studio Harvest een nieuwe generatie aanzetten om zelf aan de slag te gaan met het verbouwen van ‘erf-
Zaadbanken
goed’-groenten. Wil je graag zelf de handen uit de mou-
De zaden van bijvoorbeeld de zwarte tomaten, paarse rapen, little Indian
wen steken? Dat kan! Je kunt een starterskit aanschaffen
corn en de gele peer dateren van vóór de opkomst van genetische mani-
via de website, maar je kunt hem ook kopen bij duurzaam-
pulatie. “Ze zijn eeuwenlang bewaard gebleven dankzij zaadbanken en
heidscentrum Groen4Life in Helmond.
enthousiaste kwekers die dit agrarische erfgoed hebben weten te bewaren. Voor het behouden van de diversiteit en de balans van ecosystemen is
MOZAÏEKBRABANT
Meer info seedsavour.nl
het behouden van deze soorten van groot belang”, stelt Sennema. www.mozaiekbrabant.com
