FoodLabPeel Programma Stad op het land, land in de stad 2014 - 2015 diverse locaties in het ommeland van de Peel en stedelijk gebied waaronder Helmond, Eindhoven en Veghel FoodLabPeel is een meer jaren durend programma over de invloed van voedsel op de cultuur, de inrichting en het functioneren van ommeland en stedelijke structuren in de regio Noord-Oost Brabant, de Brainport regio en de Peel in het bijzonder. Voedsel en de stad zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Straatnamen als de Grote Markt, de Kalverstraat of de Lammerschans verwijzen naar de historische band tussen voedsel en stad. Toentertijd was de lijn tussen oorsprong en eindpunt van voedsel vaak nog kort en duidelijk zichtbaar. Tegenwoordig zorgt een wereldwijd netwerk van veelal anonieme producenten en supermarktketens voor het dagelijks voedsel van miljoenen mensen. Wat betekent dit voor het aanbod, de smaak en de keuze van ons voedsel? Welk effect heeft dit op onze dagelijkse omgeving: zowel op de inrichting en werking van de huidige stad als die van het platteland? Hoe denken we over voedselproductie, voedselketens en dierenwelzijn? Het (terug) naar de stad brengen van voedsel, de stedeling brengen naar de boer, diens land en bedrijf én zichtbaar maken van de voedselproductie kan het bewustzijn van de waarde van voedsel versterken en tevens helpen te voorzien in een gezonde, groene, leefbare en duurzame leefomgeving in stad en ommeland. Het FoodLabPeel programma wil door middel van creatieve en ontwerpende ingrepen stad en land, boeren en burgers dichter bij elkaar brengen en onvergetelijke ontmoetingen tot stand brengen. Toegankelijkheid in meerdere dimensies.
Voorstellen programma FoodLab Peel FoodLab Ontmoetingen FoodLabPeel wil een aantal onverwachte, onvergetelijke ontmoetingen tot stand brengen tussen boer en burger. De ontmoetingen richten zich op de blinde vlek van de consument voor de herkomst van
diens voedsel en de rol die het landschap en de boerenbedrijfsvoering, waaronder de (intensieve) veehouderij als ‘voedselbank’ daarin vervuld. Het menu van de etende stedeling bestaat grotendeels uit landschappelijk gezien geanonimiseerde producten die worden gekocht in de supermarkt. Als we ons voedsel herkennen verandert dan onze smaak en onze visie?
Vier tot ca. tien kunstenaars worden gevraagd verkenningen te doen op een aantal boerenbedrijven (in het bijzonder intensieve melk- en veehouderijen) in de Peel. Samen met de boeren wordt geprobeerd om de blinde vlek zo goed mogelijk te definiëren en wordt gekeken naar welke ruimte er ontstaat voor veranderingen wanneer we die blinde vlek begrijpen. De kunstenaars verbeelden ieder op hun eigen manier hun bevindingen en dit leidt tot ingrepen in situ; in het landschap, op het bedrijf, in de vorm van (beeldende) bijdragen die toegankelijk zijn voor publiek en leiden tot nieuwe ontmoetingen waarin voedsel centraal staat. Mogelijke kunstenaars: vormgevers, landkunst, multi-mediakunstenaars, schrijvers, theatermakers Biodesign / Dynamic Food Hoe keren we de vervreemding die mensen ervaren ten opzichte van voedselproductie en landschap? Biodesign / Dynamic Food kan daar een belangrijke rol in spelen en legt relaties tussen de pilots van de Brainportregio: food-design-kennis (technologie). Kunstenaars en ontwerpers kunnen nieuwe verbindingen tot stand brengen waar mens en natuur profijt van hebben. Biodesign / Dynamic Food zet o.a. voedsel en restmateriaal in om aan menselijke behoeften te voldoen op basis van dit streven naar symbiose. Het opent het perspectief op een nieuwe esthetiek en op nieuwe functies voor design en wetenschap. Ontwerpers, materiaalontwikkelaars en kunstenaars onderzoeken hoe zij op allerlei manieren met levensprocessen kunnen werken, in samenwerking met boeren en producenten. Bijvoorbeeld door microben in te zetten bij de productie van textiel, kleding te maken van koeienmagen of magisch verlichte vazen van algen. Biodesign/Dynamic Food kan leiden tot een ontwerpend
onderzoek dat voor de Peel en haar regio kansen biedt bij de (inter)nationale concurrentiepositie door samenwerking tussen diverse sectoren. Door deze positie verder uit te bouwen worden nieuwe ontwikkelkansen en investeringsmogelijkheden gecreëerd.
Mogelijke kunstenaars: (bio)designers, fooddesigners, materiaalontwikkelaars Gaming Vanuit het vraagstuk social design voor wicked problems wordt de keuze gemaakt om een spelmethode, een game, te ontwikkelen die wordt ingezet bij maatschappelijke problematiek die heerst in de Peel. Een gebied met enerzijds prachtige dorpen en natuur, maar ook met de hoogste veedichtheid van Europa. Door bewoners wordt de landbouw in toenemende mate gezien als een bedreiging voor hun welzijn en welvaart. Er is bij bewoners een flinke afname van het vertrouwen in overheden en de agrarische sector. Dit komt door zaken als schaalvergroting, stankoverlast, zorgen voor dierenwelzijn en de manier waarop de verschillende overheden hiermee om zijn gegaan de laatste jaren. Een game wordt ingezet op de activiteiten van de belangrijkste stakeholders in het gebied, de agrariërs
en bewoners, gebruikers zelf. De game draagt bij aan het stimuleren van bewustwording over de effecten van de sector op het alledaagse leven en gedrag van mensen. Ook bevordert het project het probleemeigenaarschap van burgers en boeren. Het daagt uit om tot bottom-up gedragen oplossingen en ideeën te komen. De keuze voor een spelvorm zorgt voor verbondenheid en engagement. Spelers ervaren gebeurtenissen in de 1e persoon en dat maakt de methode geschikt om bij te dragen aan bewustwordingsprocessen. Gaming daagt een ieder uit om te ‘spelen’, grenzen te verleggen, creatief te denken en samen te werken. Er kan bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van de spelvorm Alternate Reality Game. Deze spelvorm legt als het ware een extra laag over de realiteit. Het wordt niet zozeer in de virtuele wereld gespeeld, maar in de ‘fysieke’ wereld, de dagelijkse praktijk.
Een referentieproject is Playing with Pigs, dat te zien was op Agrimeetsdesign 2013. Een project van ontwerpers Kars Alfrink, Irene van Peer en Hein Lagerweij. Met het project onderzochten zij de complexe relatie tussen mens en varken. Playing with Pigs ontwikkelde Pig Chase, een spel waarmee deze relatie spelenderwijs herontdekt kan worden. Zo zien mensen varkens niet langer als enkel een stuk vlees, en worden mensen voor varkens een vorm van entertainment. Mogelijke kunstenaars: gamestudio’s/gamesector, ontwerpers, multimedia kunstenaars,
Netty van de Kamp adviseur bkkc Tilburg 26 februari 2014
