Heerhugowaardse Onafhankelijke Partij
H.
o.
©
p.
Motie
X\r VVyv.
\\ \x o« V^
°o^cOSwu* ^ « w
^«OoO ON, N,
cc ^^v^«?^
Agendapunt: 13 t Voorstel nr.: Verkoop van het aandelenpakket Nuon dat is ondergebracht bij de NV Houdstermaatschappij GKNH.
De Raad van de gemeente Heerhugowaard in vergadering bijeen op 24 maart 2009;
Overwegende: - Dat door het vrijgeven van de energiemarkt op 1 juli 2004, de overheid geen inbreng meer heeft in de tarieven van de Nuon, om de concurrentie tussen de verschillende energieleveranciers te bevorderen; -
Dat daarmee het nut om de Nuon aandelenpakket in eigen handen te houden weg is genomen;
-
Dat in de Raadsbegroting 2009 (biz. 77) de Raad gei'nformeerd wordt over het geraamde dividend van € 480.000. Dit bedrag een onderdeel is van het totaal van € 56.902.000 zijnde algemene dekkingsmiddelen, waarmee een begrotingsoverschot wordt gerealiseerd van € 939.000;
-
Dat voorde structurelexle^kking van de€48P-0OCTdividend aandelen Nuon, zoals in de Raadsbegroting 2009 is^JpjejiOTPieTCeen structureel bedrag van € 11 miljoen aan de algemene reserveJpjMe-vb^gen^d1doendejsJ4,5% van 11 milj. is € 495.000);
-
Dat in de begroting 2009 dus wbcrt uitgegalih van een structureel bedrag van € 11 miljoen. Dit betekent dat het meerjctefCyan de Nuon opbrengsten vrij besteedbaar zijn door de raad;
A-
t*\*w
De Raad verzoekt het college: -
Over te gaan tot verkoop van het aandelenpakket Nuon dat is ondergebracht bij de NV Houdstermaatschappij GKNH; **&<»
Na de verkoop een bedragvarrgjlwfljuisn tuuJii^oegen aan de algemene reserveN^ ^ ^ " T ^ " ter dekkingivaj*43eHng^reT<e7idedividend inkomste7vvafT€^48fXQP0; L^'vX En het bedrag dat boverTo^fjiBiiyoefMaTtgaat, toe te voegen aan de voorziening 3 "groot onderhoud' En gaat over tot de orde van de dag. Fractie van de H.OJ CCJWertens
C.P.M. van't Schip-Nieuwboer
| v * .w~
Vooratelnuminw:
Agendanr. Voorstelnr. Onderwerp
l 009 " 028
___
V...-.S ^
\H«.vw?^
Op grond van artikel 169 Gemeentewet wordt de raad in de gelegenheid gesteld zijn. A * » ***"* wensen en bedenkingen ter kennis te brengen van het college ten aanzien van het «* w «^S V A voornemen van het college om in principe in te stemmen met de verkoop van het ^^*•«» ^ aandelenpakket Nuon dat is ondergebracht bij de NV houdstermaatschappij GKNH. s ' \ ^ V > ^
Aan de Raad, Heerhugowaard, 10 maart2009
o m *C.*£ „''\ \ " ? »*** "\.
Beknopt voorstel \ . De gemeente Heerhugowaard is aandeelhouder van de NV Houdstermaatschappij GKNH samen met \t \ nog 27 gemeenten in Noord-Holland Noord. De houdstermaatschappij bezit een aandelenpakket NUON v , i * ^ * * * ^ i dat overeenkomt met 3,03% van het totaal aantal aandelen NUON. Het Zweedse energiebedrijf ^ (^ A V \ Vattenfall heeft recent een bod van EUR. 8,5 miljard ondernemingswaarde in contacten uitgebracht op ^ * v 100% van de aandelen in het productie- en leveringsbedrijf NUON. Bij de verkoop van de aandelen *** **»v Multikabel indertijd is door de aandeelhouders van de houdstermaatschappij besloten dat naar verkoop «*.**\\t'*»* wordt gestreefd van het aandelenpakket NUON op een daarvoor zo gunstig mogelijk tijdstip. De vraag is dan ook, is het zo gunstig mogelijk tijdstip thans aangebroken? Wij zijn in principe voornemens, op basis van de thans bekende gegevens, over te gaan tot verkoop van het aandelenpakket NUON, dat is ondergebracht bij de NV Houdstermaatschappij GKNH. Alvorens hier in finale zin over te besluiten stellen wij de raad in de gelegenheid, op grond van artikel 169 Gemeentewet, zijn wensen en bedenkingen ter kennis te brengen van het college, gelet op de ingrijpende gevolgen die dit voorgenomen besluit met zich mee kan brengen. Toelichtinq Waar gaat het over? De gemeente Heerhugowaard is aandeelhouder van de NV Houdstermaatschappij GKNH samen met nog 27 gemeenten, die destijds eigenaar waren van het gasbedrijf. Het aantal aandelen per gemeente was gebaseerd op het aantal gasaansluitingen per gemeente. Het aantal aandelen is in november 1999 gefixeerd op 4.646. De houdstermaatschappij heeft een aandelenpakket dat overeenkomt met 3,03% van het totaal aantal aandelen Nuon. De maatschappij neemt deel aan het zgn. grootaandeelhouderoverleg Nuon. Bij de verkoop van de aandelen Multikabel is door de aandeelhouders van de houdstermaatschappij indertijd besloten dat naar verkoop wordt gestreefd van het aandelenpakket Nuon op een daarvoor zo gunstig mogelijk tijdstip. Het Zweedse energiebedrijf Vattenfall heeft recent een bod van EUR. 8,5 miljard ondernemingswaarde in contacten uitgebracht op 100% van de aandelen in het productie- en leveringsbedrijf NUON. De vraag ligt voor is het gunstige tijdstip nu aangebroken om tot verkoop van de aandelen NUON over te gaan. De afwegingen Bij ons principe-besluit om over te gaan tot verkoop van de aandelen Nuon hebben wij, vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid, een afweging gemaakt aan de hand van de volgende vragen: wat zijn de ontwikkelingen in de Europese energiemarkt? waarom kan Nuon niet als zelfstandig bedrijf blijven bestaan? waarom kan Nuon niet samengaan met een andere Nederlandse energieleverancier? is het niet beter de aandelen van Nuon in handen van de overheid te laten? is de Nederlandse energievoorziening wel voldoende gewaarborgd als Nuon in buitenlandse handen overgaat? wat betekent de verkoop van Nuon voor de consument? hoe zit het met het waarborgen van de werkgelegenheid bij overname van Nuon door Vattenfall? Wat betekent de verkoop voor de gemeente Heerhugowaard?
De Europese dimensie Alvorens op bovenstaande vragen in te gaan is het voor de beeldvorming van belang eerst stii te staan bij de Europese dimensie. De EU heeft als doelstelling dat Europa op termijn volledig kan voorzien in de eigen energiebehoefte, daarmee is het waarborgen van de energievoorziening een Europese aangelegenheid en niet primair een nationale aangelegenheid. Om deze Europese doelstelling te kunnen realiseren is een substantiele investering nodig in de productiecapaciteit van alternatieve energiebronnen (energie uit zon, wind, water en biomassa). Gelet op de omvang van de benodigde investeringen vraagt dat om energiebedrijven van robuuste omvang die zowel qua productiecapaciteit als leverancier aan eindgebruikers een substantiele rol kunnen spelen op de Europese energiemarkt, die na de liberalisering van de energiemarkt gekenmerkt wordt door vrije concurrentie tussen de producenten en leveranciers van energie en keuzevrijheid van de Europese consument bij wie hij of zij zijn of haar elektriciteit en of gas betrekt. Dit brengt onvermijdelijk schaalvergroting met zich mee bij producenten en leveranciers van energie om de concurrentie op de vrije Europese energiemarkt het hoofd te kunnen bieden. Deze schaalvergroting, die gepaard gaat met fusies en overnames binnen Europa, is thans volop aan de gang en kan beschouwd worden als een onomkeerbaar proces. Reden liberalisering
energiemarkt
De energiemarkt is vrijgegeven om de concurrentie tussen de verschillende energieleveranciers te bevorderen en de consument keuzevrijheid te geven om zelf een eigen energieleverancier te kiezen. Voor 1 juli 2004 was die keuzevrijheid er niet voor de consument. Het vrijgeven van de energiemarkt past bij de Europese gedachte van vrij verkeer van personen, goederen en diensten tussen de landen die samen de EU vormen. Sinds 1 juli 2004 hebben consumenten keuzevrijheid en moeten energiebedrijven zich telkens weer inspannen om klanten te werven en te behouden. De consument kan dus betere kwaliteit en service verwachten tegen verhoudingsgewijs lagere prijzen. Keuzevrijheid is daarvoor essentieel: de beste manier om een bedrijf te prikkelen is de klanten de mogelijkheid te geven naar een andere aanbieder over te stappen. De positie van de consument wordt daardoor versterkt en er ontstaan nieuwe diensten en producten. Rol van de overheid De EU heeft er met een reeks voorschriften voor gezorgd om de vrije en eerlijke concurrentie te waarborgen. De Europese Commissie waakt erover dat de concurrentie niet wordt verstoord en kan tegen concurrentievervalsend gedrag optreden. In het kielzog van de EU heeft de Nederlandse overheid ook de taak om er voor te zorgen dat de energiemarkt werkt ten behoeve van de consumenten en dat daar waar deze energiemarkt nog niet of onvoldoende werkt de consument wordt beschermd tegen mogelijk misbruik van machtsposities. Dit is vastgelegd in de Elektriciteitswet en de Gaswet. In deze wetten is tevens bepaald dat er een toezichthouder is op de energiemarkt, t.w. de Energiekamer, een onderdeel van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (Nma). De Energiekamer ziet toe op de naleving van de Elektriciteitswet en de Gaswet en treedt waar nodig op om de positie van de consument te beschermen en marktwerking op de energiemarkt te bevorderen. Waarborgen energievoorziening De energievoorziening is gewaarborgd, omdat bij de liberalisering van de energiemarkt in 2004 door de EU is bepaald, dat het elektriciteitsnetwerk en daarmee samenhangend het netwerkbeheer in overheidshanden moet blijven. Op basis van deze Europese regelgeving is in Nederland de Wet Onafhankelijk Netwerkbeheer (WON) tot stand gekomen. Op grand van de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) hebben energiemaatschappijen tot 1 januari 2011 de tijd om te voldoen aan het groepsverbod. Een en ander betekent dat netwerkbeheerders enerzijds en producenten, handelaren en leveranciers van elektriciteit en/of gas dan niet meer deel mogen uitmaken van een en dezelfde groep. De wet schrijft voor dat een netwerkbedrijf uitsluitend publieke aandeelhouders mag hebben. De elektriciteitsnetwerken van de EU-landen zijn aan elkaar gekoppeld om de levering van elektriciteit te waarborgen. Mocht bijvoorbeeld een elektriciteitscentrale uitvalien of een leverancier niet aan zijn leveringsverplichting kunnen voldoen dan kunnen anderen de elektriciteitslevering direct ovememen in EU-verband. Wil een consument wisselen van energieleverancier, om wat voor reden dan ook, dan
betreft het uitsiuitend een administratieve handeling. Er verandert niets in de meterkast, er hoeft geen monteur langs te komen en zolang de rekeningen betaald worden vindt levering van elektriciteit plaats. Kortom de belangen van de consument zijn afdoende gewaarborgd.
Nuon in Nederlandse handen houden? Al eerder is gesteld in deze notitie, dat de energiemarkt een Europese markt is en dat de schaalvergroting bij de producenten en leveranciers binnen Europa een onomkeerbaar proces is. Nuon is op de Europese markt geen substantiele speler. Nuon is alleen actief in Nederland, Belgie en Duitsland en bedient iets meer dan 3 miljoen consumenten en organisaties. De EU heeft een doelstelling van 20% groene energie in 2020 gesteld. Om dit te realiseren zal er de komende jaren significant geinvesteerd moeten worden in o.a. windenergie en andere vormen van duurzame energie. Dit vergt zeer hoge investeringen die het huidige schaalniveau van Nuon te boven gaan. Het zelfstandig laten voortbestaan van Nuon en het in handen houden van de aandelen Nuon door de overheid kan dan ook nauwelijks een optie worden genoemd. De argumenten hiervoorzijn kort samengevat drieledig. Ten eerste is Nuon geen substantiele speler op de Europese geliberaliseerde Energiemarkt. Op middellange termijn (tot 2020) zou de overheidsaandeelhouder financieel moeten bijspringen om Non in staat te stellen de noodzakelijke investeringen te plegen om groene stroom te produceren. Dit levert naar alle waarschijnlijkheid strijdigheid op met de Europese Staatssteunregels. Ten tweede zetten de noodzakelijke hoge diepte-investeringen voor de middellange termijn de winstgevendheid van Nuon als zelfstandig bedrijf op termijn onder druk, waardoor de marktwaarde van het bedrijf afneemt. De dividendinkomsten nemen dan af voor de overheid. Daarmee is het maatschappelijk belang niet gediend. Tot derde, als over enige tijd de schaalvergroting van producenten en leveranciers zich heeft voltrokken op de Europese markt en de golf van fusies en overnames achter de rug is, zal er naar verwachting nog weinig interesse uit de markt zijn om Nuon over te nemen. Dat heeft een prijsdrukkend effect op de waarde van het bedrijf Nuon. Bij de eventuele verkoop van Nuon op middellange termijn zal het bod op het aandelenpakket van Nuon substantieel lager uitvallen dan het huidige bod van Vattenfall op het aandelenpakket Nuon. Het samengaan van Nuon en Essent om beide bedrijven in Nederlandse handen te houden lijkt nauwelijks een optie. Bij het eventueel samengaan van Nuon en Essent zou een dominante partij gaan ontstaan op de Nederlandse Energiemarkt, waarbij de concurrentieverhoudingen verstoord kunnen raken en daardoor de keuzevrijheid van de consument onder druk komt te staan. Het zou dan ook maar de vraag zijn of de Nederlandse mededingingsautoriteit (Nma) en Eurocommissaris Kroes zo'n megafusie op de Nederlandse markt zouden goedkeuren. Waarborgen werkgelegenheid Vattenfall heeft aangegeven dat de bestaande CAO's , pensioenregelingen en het sociaal plan, zoals dat is overeengekomen met de ondernemingsraad van Nuon begin 2008, worden gerespecteerd. De mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling van het personeel van Nuon worden vergroot na de overname door Vattenfall. Er vallen als gevolg van de transactie geen ontslagen. De verwachting is juist dat er op termijn meer banen zullen ontstaan. Nuon wordt de derde regionale Business Group van Vattenfall en wordt verantwoordelijk voor de groei in de Benelux, waarbij Nuon een voortrekkersrol gaat vervullen bij de ontwikkeling van gasactivieiten. Belangrijk vinden wij dat de ondernemingsraad van Nuon positief heeft geadviseerd over het strategisch partnership van Nuon. Standpunt Raad van Bestuur Nuon Na vergelijking en toetsing van de biedingen, na het vorig jaar in de etalage zetten van Nuon (waarover hieronder meer), heeft de Raad van Bestuur van Nuon - onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen en de Ondernemingsraad - besloten tot een strategisch partnership met Vattenfall. Strategisch partnership met Vattenfall NUON is thans een ge'integreerd energiebedrijf bestaande uit een commercieel productie- en leveringsbedrijf en een gereguleerd netwerkbedrijf. Op grond van de Wet Onafhankelijk Netbeheer
(WON) heeft NUON tot 1 januari 2011 de tijd om te voldoen aan het groepsverbod. Een en ander betekent dat netwerkbeheerders en producenten, handelaren en leveranciers van elektriciteit en/of gas dan niet meer deel mogen uitmaken van een en dezelfde groep. Nuon moet dus over 2,5 jaar gesplitst zijn. Een vrij korte periode. De tijd dringt dus. Het netwerkbedrijf mag alieen publieke aandeelhouders hebben. De aandelen van het productie- en leveringsbedrijf (NUON Energy) kunnen na de splitsing al dan niet in delen verkocht worden aan marktpartijen. NUON Energy is (op termijn) als zelfstandig bedrijf te klein als speler op de Europese energiemarkt. Daarom is Nuon vorig jaar in de etalage gezet om te zoeken naar een Europese overnamepartner. Deze is nu gevonden in hetZweedse staatsenergiebedrijf Vattenfall. Het bod van Vattenfall van EUR 8,5 miljard is zonder meer goed te noemen. Bij overname wordt als "vuistregel" gerekend met minimaal 5x het bedrijfsresultaat. Utgaande van het bedrijfsresultaat van Nuon over 2007 (EUR 1.114.000.000) zou dit uitkomen op een bedrijfswaarde van EUR 5,5 miljard. Beursanalisten schatte in de maand januari van dit jaar de overnamewaarde van Nuon op EUR. 7 miljard. Het bod van Vattenfall van EUR 8,5 miljard zit hier dus ruim boven. Niet te verwachten valt dat er voor 1 januari 2011 een beter bod komt, zeker in het licht van de huidige recessie. Wat ook voor Vattenfall pleit is dat het bedrijf zeer actief is in de alternatieve energiesector. Vattenfall heeft de ambitie om na overname van Nuon de nummer een in Europa te worden in windenergie op zee. Een ambitie die goed past bij de ambitie van de gemeente Heerhugowaard om emissieneutrale gemeente te worden op termijn. Daamaast liggen beide bedrijven qua omvang relatief dicht bij elkaar en vullen ze elkaar qua differentiatie in bedrijfsactiviteiten goed aan (zie voor meer informatie de bijlagen bij deze nota). Wat betekent een eventuele verkoop van de aandelen Nuon voor de gemeente Heerhugowaard Een voorlopige voorzichtige rekenexercitie met de nodige voorbehouden laat zien dat het voor Heerhugowaard gaat om een opbrengst ergens tussen de 15 en 18 miljoen euro. "Voorbehouden", omdat er nog een aantal "open einden" zijn zoals: uit de opbrengst van de verkoop van aandelen NUON moet een kapitaalstorting plaatsvinden in het netwerkbedrijf dat in overheidshanden blijft, zodat het netwerkbedrijf kan voldoen aan de solvabiliteitseis die de Nederlandse Overheid stelt. Hoe groot dat bedrag moet zijn is nu nog niet bekend. Vattenfall wil starten met het verwerven van 49% van het aandelenpakket NUON om vervolgens in een periode van zes jaar door te groeien naar een meerderheidsbelang. Bij verkoop van de aandelen NUON die zijn ondergebracht bij de NV Houdstermaatschappij GKHN vallen de dividendinkomsten van gemiddeld EUR 600.000,- per jaar voor de gemeente Heerhugowaard op enig moment weg als algemene dekkingsmiddel. Behoedzaamheid met de bestemming van eventuele verkoopopbrengsten van de NUON-aandelen is dus op zijn plaats. Daarbij moet op grond van het BBV het volgende in ogenschouw worden genomen: a. op grond van (BBV) regelgeving moet het verschil tussen de opbrengst en de boekwaarde worden gestort in de algemene reserve; b. sinds de invoering van onze systematiek van risicomanagement wordt jaarlijks bij de voorjaarsnota de omvang van het weerstandsvermogen (i.e. de algemene reserve) geconfronteerd met de benodigde weerstandscapaciteit; c. op grond van de 4,5% rente die we hanteren over de reserves genereert een opbrengst van € 15 mln. structureel € 675.000 aan rente; de derving van dividend is ca. € 600.000; d. de systematiek sub c. is financieel alieen realiseerbaar als de genoemde € 15 mln. structureel onderdeel blijft van de algemene reserve > dus niet voor een ander doel wordt bestemd. Tot slot en vervolgprocedure Alles overwegende zijn wij tot de slotsom gekomen dat ingaan op het bod van Vattenfall de beste optie is, zowel financieel voor de gemeente Heerhugowaard als bezien vanuit het maatschappelijk belang dat wij als mede-overheid binnen het Nederlandse Staatsbestel behartigen. Een principe standpunt is op korte termijn nodig, zodat wethouder Kwint, in de vergadering die in de maand maart 2009 zal plaatsvinden van de raad van commissarissen van de NV Houdstermaatschappij GKNH een voorlopig standpunt kan innemen, als de (beoogt) commissaris bij de NV Houdstermaatschappij GKHN namens de gemeente Heerhugowaard. Dit is een eerste stap in een intensief traject dat op 17 juni 2009 moet leiden tot een Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Nuon waarin de aandeelhouders van Nuon wordt gevraagd goedkeuring te verlenen aan de transactie met Vattenfall. Gedurende de komende weken zal er meer informatie beschikbaar komen (samenvatting Term Sheet, beschrijving van de transactie en de vervolgstappen als aanvulling op de informatie die u bijgaand aantreft). Mocht deze nadere informatie nog andere of nieuwe
gezichtspunten opleveren dan kan altijd nog over gegaan worden tot het bijstellen van het voorlopig standpunt, zolang er geen definitieve besluiten genomen zijn.
Wij vernemen graag, op grond van artikel 169 Gemeentewet, de wensen en bedenkingen van de raad ten aanzien van ons voornemen om in principe in te stemmen met de verkoop van net aandelenpakket Nuon dat is ondergebracht bij de NV houdstermaatschappij GKNH.
>ter en wethouders van Heerhugowaard, De se'cretaris,
/-
)
de burgemeester,
