Handleiding voor het printen op de 4800 printers. (@ Eduard Sjoukes). Deze handleiding gaat over het gebruik van de printers bij de werkplaats fotografie van de KABK. Er zijn momenteel 2 Epson 4800 inkjetprinters, een daarvan is bedoeld voor matte materialen de ander voor glanzende en semiglanzende of semimatte materialen. In de glans printer zit zogenaamde "photoblack" inkt terwijl in de matte printer "mattblack" inkt zit. (Het is mogelijk om de zwarte inktpatronen te wisselen van matt naar photoblack en omgekeerd, maar hierbij wordt zoveel inkt weggegooid dat dit zeer onrendabel is. Het printen gebeurd op zelf meegebrachte materiaal dat geschikt is voor inkjet. De formaten die bedrukt kunnen worden zijn: A4, A3, superA3 (A3+) en A2. Andere formaten worden door het betaald printsysteem niet geaccepteerd. Papieren mogen NIET zwaarder zijn dan 290grams. Dikkere papieren kunnen de printerkop ONHERSTELBAAR beschadigen. Om dikkere papieren te printen raadpleeg je de werkplaats beheerder!!! Dit zelfde geld voor stug en stijf materiaal en materiaal dat niet van zichzelf vlak ligt of ezelsoren heeft. Op het 'printaccount' van het betaaldprintsysteem moet voldoende saldo staan voor de verrekening van de inkt en overige kosten. De kosten zijn resp. A4: € 0,80, A3: € 1,60 en A2: € 3.20 (anno 2010). Informatie over hoe het saldo op een 'account' te verhogen kan verkregen worden bij de werkplaats beheerders van de computer werkplaats. Met behulp van de window computers die naast de printers staan opgesteld kunnen beide printers worden bediend. (Dus de glans printer kan zowel worden bediend met de computer naast deze printer als met de computer naast de matte printer). Het programma wat gebruikt wordt voor het printen is CaptureNX. Dit is om te voorkomen dat op de windows computers beelden bewerkt worden waardoor anderen onnodig moeten wachten tot de printer voor hen beschikbaar komt. Ook is het vanuit dit programma mogelijk om op 1 enkel vel meerdere bestanden af te drukken die tevens ook een andere werk kleurruimte mogen hebben. Iets wat vanuit Photoshop niet kan. Bestands indelingen. Het programma werkt alleen met NEF (Nikon Electronic Format), Jpeg of Tiff bestanden in RGB modus. (Dus GEEN psd, pdf of andere bestanden). Daarbij moeten Tiff bestanden niet in lagen staan en de 'pixel orde' moet interleaved wezen. Grayscale, CMYK of bestanden in andere modi worden door het programma niet geprint of geopend (ook al zijn ze zichtbaar in de verkenner van NX). Andere bestanden dan NEF, Jpeg of Tiff worden niet in de verkenner van CaptureNX weergegeven.
Het openingsvenster van CaptureNX kan er als volgt uit zien:
Door het klikken op het "+" teken boven "bestandsoverzicht" wordt de mappenstructuur geopend.
Door het klikken op de "+" boven verkenner, worden de NEF, Jpeg en/of Tiff bestanden weergegeven.
Als alleen de bestandsnaam verschijnt zonder plaatje dan is dit bestand in een verkeerde modus (geen RGB), in lagen of heeft een verkeerde pixelorde. Het bestand kan dan niet geopend of worden afgedrukt met CaptureNX. Door een bestand te selecteren en vervolgens op het menu "Bestand" te klikken kan de optie "Afdrukken..." worden geselecteerd. Om te printen hoeft het document niet eerst geopend te worden in CaptureNX.
Ook kan de sneltoets combinatie: "Ctrl+P" worden gebruikt om het volgende venster te openen. Aangezien hierin instellingen gemaakt kunnen worden die mede afhankelijk kunnen zijn van de "Pagina instellingen..." druk je eerst op de overeenkomstige knop om te controleren of deze instellingen in orde zijn. Later zal de mogelijkheden van bovenstaand scherm besproken worden.
Ook dit venster sla je voor nu over, ga meteen door met een druk op de knop: "Printer...".
In dit venster is het mogelijk om de printer te selecteren die je gaat gebruiken. De bovenste twee opties zijn niet bruikbaar voor studenten. Je kunt ze selecteren maar de printer zal er niet door gaan werken. Als je op de printer met matte inkt wil printen selecteer je dus de onderste optie anders die daar boven.
De volgende stap is het controleren van de "Eigenschappen..." van de printer. Hiervoor druk je wederom op de overeenkomstige knop.
Het eigenschappen venster kan er zo uitzien (dit is mede afhankelijk van de instellingen die bij een voorgaande afdruk zijn gebruikt). Zoals hier afgebeeld is het de standaard (default) instelling, welke je krijg door midden-onder op " Reset standaard" te klikken.
Instellingen kunnen door een gebruiker worden opgeslagen en vervolgens opgeroepen in het uitrol menu bij "Selecteerinstelling(X): " Er is een grote kans dat hier een instelling is opgeslagen die gebruikt zal worden. Het probleem is het herkennen van een opgeslagen instelling, aangezien deze met elke willekeurige naam opgeslagen kan zijn. Een instelling met de naam "Pietje" is voor Pietje misschien wel duidelijk maar niet voor iemand anders. Er is geprobeerd om een aantal "voorkeur" instellingen te maken met duidelijke namen.
Voorkeur instellingen zijn handig maar er moet wel gecontroleerd worden of deze kloppen. De ervaring heeft geleerd dat gemaakte instelling om onverklaarbare reden soms terug springen naar de standaard instelling. Aangezien sommige instel mogelijkheden afhankelijk zijn van eerdere keuzes is het belangrijk om in de goede volgorde te werk te gaan. In het algemeen betekend dat een dialoogvenster als dit van boven naar beneden wordt afgewerkt. Instel mogelijkheden lager in het venster zijn afhankelijk van de instellingen erboven. Bij het werken in omgekeerde volgorde is er de kans dat gemaakte instellingen gereset worden naar hun standaard (default) instelling wat zal leiden tot 'foute' afdrukken.
Eerst wordt er een "Afdrukmateriaal" gekozen in het uitrol menu. Dit uitrol menu is onderverdeeld in "hoofd categorieën" waarachter de mogelijke keuzes gemaakt kunnen worden. De keuze mogelijkheden zijn afhankelijk van de gekozen printer. Zo is het niet mogelijk om voor de 'matte' printer een selectie te maken uit de categorie "Fotopapier" aangezien hierop alleen met "photo black" inkt goede resultaten te behalen zijn.
Vaak zijn er voor een bepaald materiaal meerdere keuzes mogelijk. Het verschil is het getal tussen de haken. Dit getal geeft het gewicht in grammen per vierkante meter aan. Hoe zwaarder het papier, hoe dikker dit is. Bij dikker materiaal moet de ruimte tussen de onderkant van het materiaal en de printkop (de zgn. "Platen gap") groter zijn om te voorkomen dat de kop over het papier sleept, wat krassen in de afdruk geeft of erger de printkop kan beschadigen. Kies dus voor het juiste gewicht of neem anders die met het hoogste getal tussen de haken. De keuze van het materiaal is van belang voor de juiste kleurweergave maar heeft verder niets van doen met het zgn. "kleurprofiel". Het is een hardware, aan de machine gebonden instelling die geoptimaliseerd is voor het gekozen "soort" materiaal. Voor materialen anders dan van Epson moet toch een van deze instellingen gekozen worden. Welke instelling is te vinden op de doos of het in de doos ingesloten vel papier van het jouw gekozen materiaal. Ook op de websites van de fabrikanten kan dit, samen met de bijbehorende "profielen" worden gevonden. De instelling "Premium Semigloss Photo Paper(250)" is de meest gebruikte instelling die andere fabrikanten aanbevelen. Dit is daarom een goede keuze als niet bekend is welke instelling er gebruikt moet worden.
De volgende instelling is "Kleur". Hier kan, afhankelijk van de materiaal keuze, gekozen worden tussen drie of twee opties. Je kunt met deze optie alsnog een kleuren foto als zwart wit afdrukken. Het resultaat is dan niet zo voorspelbaar dan als het eerst in CaptureNX, Photoshop of een ander beeld programma naar zwart wit is omgezet. Het is niet nodig om een zwart/wit foto met de instelling "Zwart-witfoto geavanceerd" of "Zwart" af te drukken. De foto wordt met de instelling kleur net zo goed afgedrukt. Afdrukkwaliteit: Hier kan gekozen worden voor "Kwaliteit". De optie "Max. kwaliteit" maakt de afdruk niet wezenlijk scherper, echter wel de verwerkingssnelheid. Het duurt vele malen langer om het document te printen. Deze vertraging vind niet alleen in NX plaats maar nog erger in de verwerking door het betaald printsysteem. Dus liever niet gebruiken!
Modus: Over alles wat automatisch gaat is geen controle, de radiobutton voor "Aangepast" is dus actief. In het uitrolmenu kan nu de optie "Uit (Geen kleuraanpassing)" geselecteerd worden. (Tenzij het kleurbeheer aan de printerdriver overgelaten wordt, maar hier wordt ervan uitgaand dat het kleurbeheer aan CaptureNX wordt overgelaten). Het beheer van de kleur kan maar op een plek gebeuren. Dus of in het beeldbewerkings- programma (CaptureNX, Photoshop, Lightroom etc.) of in de printerdriver. Gebeurd het in beide dan krijg je heel vreemde kleuren.
Het volgende vensteronderdeel is "Papierinstellingen". Bron: Op de academie zal vrijwel uitsluitend via de "Papierlade" geprint worden. (Andere opties zijn mogelijk als je deze wil gebruiken raadpleeg je hiervoor de werkplaats beheerder).
Afdrukgebied: Onder de knop "Afdrukgebied(H)..." is het mogelijk om de optie "Gecentreerd" te kiezen. Hierdoor zal de afdruk in het midden van het papier worden afgedrukt. Bij een 'portret' betekend dit dat de marge onder en boven gelijk is en bij een 'landschap' de marge links en rechts. Het betekend wel dat het 'afdrukbare' gebied kleiner wordt.
Formaat: Via het betaald printsysteem is het alleen mogelijk om op A4, A3, SuperA3 of A2 af te drukken. Elk andere formaat keuze zal niet door het betaald printsysteem geaccepteerd worden, maar wel verwerkt. Dit vertraagd het printen nodeloos. (Voor het printen op andere formaten raadpleeg je de werkplaats beheerder).
De optie "randloos" kan beter niet worden gebruikt. Dit vergroot de foto iets waardoor er "beeld" wegvalt of er wordt een wit randje geprint als het papier niet helemaal recht ligt. Op vellen papier is is sowieso boven de minimale marge 3 mm en onder 1,4 cm. Op A2 is de optie randloos niet beschikbaar.
Ook de optie "afdrukvoorbeeld" kan beter niet worden aangezet. Dit geeft onnodige vertraging bij het afdrukken en er wordt vaak vergeten de printopdracht door te sturen vanuit het "voorbeeld" venster. De overige tabbladen van dit scherm vallen in de categorie "hogere printkunde" en laten we voor nu buiten beschouwing. Om niet telkens opnieuw de instellingen te hoeven maken, kunnen deze worden opgeslagen door op de knop "Instellingen opslaan" te klikken. De naam Piet of Instelling Janneke5 zegt weinig. Waar die instellingen voor stond is wellicht na twee dagen alweer vergeten. Door in de naam te verwijzen naar de feitelijke instellingen wordt een zinniger naam verkregen en houdt beperkt de lijst voor het uitrolmenu.
De volgende keer kan de opgeslagen instelling in het uitrolmenu geselecteerd worden. Vaar nooit blind op voorkeur instellingen die zijn opgeslagen op de computers van de academie. Wat je voorganger met deze gedaan heeft kun je niet weten. Het kan zijn dat de instellingen heel anders zijn dan de naam doet vermoeden of dat deze sinds jouw laatste gebruik door iemand anders veranderd zijn. Voor de controle kun je het overzicht in het linker scherm gebruiken, wijzig de instellingen zo nodig. Vergeet niet om deze opnieuw op te slaan onder dezelfde of andere naam!!! Als je klaar bent met dit scherm klik je de "OK" knop. Dat doe je ook in het onderliggend scherm van de printerkeuze.
Je komt nu terug op de plek waar je nogmaals het papierformaat kunt opgeven. Waarschijnlijk staat het al goed, het is in in het "Eigenschappen" venster al ingesteld. Maar het is mogelijk om hier het formaat alsnog aan te passen. De afdrukstand is hier niet belangrijk, deze kun je namelijk later nog opgeven.
Na de papier formaat keuze kun je weer op "OK" klikken en kom je terug in het venster "Afdrukindeling". Afdrukindeling venster instellingen. Onder de titelbalk "Afdrukindeling" staan in informatie velden, de printer die geselecteerd is en het formaat van het papier. Het derde veld geeft aan hoe groot het bedrukbare gebied is. De printer heeft namelijk "marges" nodig om het papier goed door te kunnen voeren en om te voorkomen dat delen van het beeld buiten de rand worden gedrukt als het papier een klein beetje scheef ligt. De marge is voor links en rechts 3mm de bovenkant ook 3mm en aan de onderkant 14mm. Het papierformaat maakt hierbij niet uit, dit zijn de minimale marges.
Als onder de tab "Pagina-indeling" de optie "Uitvoerresolutie gebruiken" is aangevinkt. zal de afbeelding exact zo groot (in centimeters, mm of inches) wordt afgedrukt als in het beeldbewerkings programma opgegeven.
Zijn de opgegeven maten van de afbeelding groter dan het afdrukbare gebied dan zullen er delen van de afbeelding buiten de randen van de afdruk vallen en dus niet geprint worden. Voor het afdrukken komt hierover een "pop-up" venster om je hiervoor te waarschuwen.
Haal je dit vinkje weg dan wordt de afbeelding geschaald zodat het past in het "Afdrukbaar gebied". De afbeelding wordt geschaald met behoud van de verhoudingen. De afbeelding hiernaast is relatief hoger dan breed ten opzicht van het "Afdrukbaar gebied". Hierdoor komt er extra 'wit' links en rechts van de afbeelding. De afbeelding zal niet precies in het midden staan, onder is er 14mm marge en boven 3mm. (Het is mogelijk om de afbeelding te "centreren", waardoor de marge zowel onder als boven 14mm wordt).
Door de optie "Beeld(en) uitsnijden voor afdruk zonder kader" aan te zetten, wordt het beeld vergroot om het gehele "Afdrukbaar gebied" met 'beeld' te vullen. Deze optie is te gebruiken als de afbeelding niet dezelfde proporties (hoogte en breedte verhouding) als het "Afdrukbaar gebied" heeft. Hierdoor vallen er wel delen van de afbeelding buiten het kader van het "Afdrukbaar gebied", dus dat word niet afgedrukt.
Om een liggende afbeelding beeldvullend af te drukken op een staand formaat kan de optie "Beeld(en) passend maken door draaien" worden aangevinkt. Hierdoor wordt het beeld zonodig een kwart slag gedraaid om zoveel mogelijk van het "Afdrukbaar gebied" te bedrukken.
Als de optie "Uitvoerresolutie gebruiken" is aangezet zal de afdrukstand zich automatisch aan de beeldorientatie (liggend of staand) aanpassen. (Hetzelfde kan ook bereikt worden met de optie "Afdrukstand" bij "Pagina instellingen...").
Het is mogelijk om met CaptureNX meerder afbeeldingen op een enkel vel af te drukken. (Dit werkt alleen vanuit de verkenner van CaptureNX). Eerst moeten de afbeeldingen in de verkenner worden geselecteerd. Er kunnen meerdere afbeeldingen geselecteerd worden door deze aan te klikken terwijl je de "Crtl" knop ingedrukt houdt. Ook is het mogelijk om met "Crtl+A" alle afbeeldingen te selecteren. Of de eerste afbeelding aanklikken en vervolgens de laatste terwijl de shift knop is ingedrukt.
Vervolgens kun je in het menu "Bestand" de optie "Afdrukken" kiezen of de sneltoets "Ctrl+P" gebruiken. Als in het scherm "Afdrukindeling" de optie "Uitvoerresolutie gebruiken" is uitgezet, kan bij "Indeling selecteren" het gewenste aantal afbeeldingen op een pagina worden gekozen.
Middenin, net boven het 'afdrukvoorbeeld', wordt opgegeven hoeveel pagina's er voor de selectie nodig zijn. Door op de pijltjes ernaast te klikken wordt er getoond welke afbeeldingen op de volgende of vorige pagina worden afgedrukt.
De opties voor de oriëntatie en het schalen zijn nu ook bruikbaar.
Het is ook mogelijk om een vaste grootte voor de afdruk op te geven bij "Afbeeldingsgrootte selecteren". In dit geval is er een hele map geselecteerd en worden er twee pagina's gebruikt.
Dit lijkt een mooie optie voor het maken van contactsheets. Echter neemt dit erg veel tijd in beslag.
Onder tab "Kleurbeheer" wordt bepaald dat CaptureNX het beheer krijgt over de kleuren door de optie "Gebruik kleurmangement" te kiezen. Je moet wel tegen CaptureNX vertellen hoe de kleuren om te zetten. Dit gebeurd met de keuze van het zgn. "Printerprofiel:" in het uitrolmenu.
Elk papier heeft zijn eigen profiel. Van Epson papieren staan de profielen in de lijst. Van andere merken kun je de profielen op de website vinden. Vaak zullen deze al op de computer geïnstalleerd zijn, mocht dit niet het geval zijn raadpleeg dan de werkplaats beheerder.
Tevens moet de "Intent" (bedoeling) worden ingesteld. Er zijn vier opties in dit scherm. Voor foto's zijn er de opties "Perceptueel" en "Relatief colorimetrisch". (Over het algemeen geeft "Relatief colorimetrisch" het meest bevredigende resultaat). De optie "Zwartpuntcompensatie gebruiken" is voor foto's ook aangevinkt.
Het instellen is klaar en kan de knop "Afdrukken" worden ingedrukt, waardoor het scherm afdrukken verschijnt. De keuze van de printer en de "Eigenschappen" ervan is al in een eerder stadium (bij "Paginainstellingen") ingesteld. Tenzij je nog een 'bereik' of meerdere aantallen wil afdrukken, kan er meteen op OK gedrukt worden. Nu verschijnt er op het beeldscherm een venster met een blauwe voortgangsbalk.
Is de voortgangsbalk verdwenen dan is CaptureNX niet meer nodig voor het afdrukproces. Er kunnen dan andere afbeeldingen geselecteerd om af te drukken of kan het programma afgesloten. Er zijn nog wel een aantal stappen die gebeuren moeten voor het printen.
Ten eerste wordt de afdruk door de computer 'virtueel' afgedrukt op de zgn. 'printserver'. Dit is een vrij langdurig proces, dat ongeveer net zolang duurt als het printen zelf. Je kunt dit proces volgen door de "printer wachtrij" te openen. Dit kan door rechts onderin de taakbalk op het printer pictogram te klikken. Hierdoor wordt in een venster de 'wachtrij' voor de printer getoond. In de titelbalk staat de naam van de printer waarvan de wachtrij wordt vertoond. Voor meerdere printers kunnen de wachtrijen, in eigen vensters, getoond worden. Er kan dus een wachtrij zijn voor de 'Gloss' printer en een voor de 'Matt'. In het venster staan onder elkaar de printopdrachten die gegeven zijn en hun 'status'. Een printopdracht kan hier eventueel gepauzeerd of verwijderd worden.
Als het verzenden van de printopdracht naar de printserver (het zgn. spoolen) klaar is dan verdwijnt deze uit de wachtrij. De computer begint dan de volgende opdracht in de wachtrij te spoolen of het programma wacht tot er nieuwe opdrachten worden aangeboden. Het afrekenen van de inkt kosten gebeurd vooraf via het "betaaldprintsysteem". Hiervoor is het nodig een 'web' browser op de computer te openen. Als het goed is kom je dan meteen bij het aanmelding scherm van het systeem. Verschijnt de browser en het inlogscherm niet dan kun je in de URL balk de tekst: "betprinter" typen. De webbrowser zal dan naar het inlogscherm gaan. Het kan zijn dat je voorganger vergeten is zich af te melden. Sluit dan eerst de webbrowser(s) en open ze opnieuw.
Door de wachtrij te activeren of te openen verschijnt het venster op de voorgrond Als de opdracht uit de wachtrij verdwenen is, zal deze na verloop van tijd in het venster van de webbrowser verschijnen.
Je kunt ook in de browser op de knop "Vernieuwen" klikken als deze niet snel genoeg verschijnt. In de browser zie je alle opdrachten die van de computer naar een printer gestuurd zijn te zien. In de lijst kunnen opdrachten voorkomen die door een voorganger verstuurd zijn of van degene met wie tegelijk de computer gebruikt. De opdrachten die je op de andere printer wil afdrukken komen ook in deze lijst te staan. (In de lijst komen niet de opdrachten voor die vanaf een andere computer zijn verstuurd). De prijs moet eveneens goed in de gaten worden gehouden. Staat onder pagina's en kosten niets vermeld klik dan een keer op vernieuwen, als de prijs er dan nog niet verschijnt wacht je een minuutje en probeer het dan nog eens. Het komt regelmatig voor dat er meer pagina's in rekening worden gebracht dan je in de opdracht verstuurde. Overkomt je dit, verwijder dan de opdracht en stuur die opnieuw. Gaat het dan nog fout, waarschuw dan de werkplaats beheerder. Heb je het niet op tijd door en is het saldo toereikend, dan zal de opdracht gewoon geprint worden en ben je je geld kwijt! ! Als een opdracht wordt doorgestuurd en het saldo is ontoereikend, dan wordt deze niet geprint, ook niet als je daarna je saldo opwaardeert. Andere opdrachten kunnen ook niet verwerkt worden, de opdracht blokkeert het systeem tot deze door de werkplaats beheerder van de computer werkplaats deze verwijderd of doorstuurt. Controleer dus eerst of het saldo toereikend is. Mocht het je toch overkomen, vraag dan, nadat je het saldo opgewaardeerd hebt, aan de werkplaats beheerder van de computerwerkplaats de opdracht door te sturen. Alvorens de opdracht(en) door te sturen, moet je ervoor zorgen dat er voldoende papier in de printer is. Om een opdracht 'door te sturen' selecteer je deze door erop te klikken zodat er een vinkje komt te staan in het witte vierkantje ervoor. Na een klik op afdrukken gaat de printer na enkele seconden aan de gang.
