Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn
Handleiding gastouders van volwassen gasten (juf, tolk, …)
Project 2016
Secretariaat: Janny de Bruijn Kortsteekterweg 16 2407 AG Alphen aan den Rijn 0172-612087 www.tsjernobyl-alphen.nl
[email protected] KvK: 28093257 Rabobank: NL80RABO 0391 6.43.681
versie: 18-10-2015
1 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn Inhoudsopgave Inhoudsopgave ................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1 Inleiding ............................................................................................................................. 3 1.1 Handig ......................................................................................................................... 3 1.1.1 Mobiel .................................................................................................................. 3 1.1.2 Telefoon ............................................................................................................... 3 1.2 Het project ................................................................................................................... 3 2 In het huis ........................................................................................................................... 4 2.1 Helpen in huis …......................................................................................................... 4 2.2 Zelfstandigheid ............................................................................................................ 5 2.3 Spelletjes ..................................................................................................................... 5 2.4 Geld ............................................................................................................................. 5 3 Aanvullend bij de “Handleiding gastgezinnen” ................................................................. 7 3.1 Contactpersoon gastouders en tolken .......................................................................... 7 3.2 Plakboek ...................................................................................................................... 7 3.3 Gezondheid.................................................................................................................. 7 3.4 Communicatie. ............................................................................................................ 7 3.4.1 Boeken en video’s ................................................................................................ 8 3.5 Voeding ....................................................................................................................... 8 3.6 Uitjes die zeer worden gewaardeerd ........................................................................... 8 3.7 Verzekeringen ............................................................................................................. 9
2 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn
1 Inleiding Deze handleiding, voor gastgezinnen die een volwassen gast uit Wit-Rusland een thuis bieden, is geschreven omdat gebleken is dat het 8 weken in huis hebben van een volwassene anders is dan het bieden van een thuis aan een kind. Deze “handleiding” is bedoeld naast de “Handleiding gastouders”, die specifiek voor het bieden aan een thuis voor gastkinderen is geschreven. Neemt u die dus alstublieft ook goed door. In deze handleiding zijn alleen verschillen en ervaringen beschreven, die tot nu toe zijn opgedaan in eerdere projecten. 1.1
Handig
1.1.1 Mobiele telefoon Ervaring leert dat het handig is als de juf of tolk een mobieltje heeft. Prima voldoet een prepaid toestel van 15 a 20 euro, met daarbij bijna net zoveel beltegoed “cadeau”. Zorg ervoor dat uw nummer er in staat, dat van de collega (juf/tolk) en dat van enkele bestuursleden. Voorkom dat dit nummer aan andere gastouders wordt doorgegeven. Sommigen bellen dan te pas en te onpas met de juf of de tolk. Die hebben daardoor dan nooit een beetje vrije tijd. Druk uw gast op het hart dat ze het mobiel niet moeten gebruiken om naar Wit-Rusland te bellen. Bellen met een mobiele prepaid telefoon naar Wit-Rusland is veel te duur. 1.1.2 Telefoon De juf en de tolk hebben de verantwoording voor de kinderen gedurende het verblijf en zullen daarom wat vaker naar Wit-Rusland (willen) bellen. Vaak vallen de belkosten uiteindelijk mee. Mocht dit voor u toch onoverkomelijk zijn, neem dan contact op met de penningmeester van de stichting. Overigens werkt Skype steeds vaker ook. Al kan het zijn dat u dat eerst aan uw gast moet vertellen. De juf/tolk moet dan op zoek gaan naar iemand in Wit-Rusland die Skype kan gebruiken zodat het dan pas werkt. Maar wij hebben ervaren dat Skypen aan beide zijden zeer op prijs werd gesteld. In Wit-Rusland heeft lang niet iedereen een (werkende) computer en werkt internet, als het er al is, meestal nog via de telefoonlijn, met een modem. 1.2 Het project De juf en tolk begeleiden het project en zijn verantwoordelijk voor de kinderen. Bij alle activiteiten is het de bedoeling dat de juf en tolk beiden aanwezig zijn. Alleen als er expliciet iets anders wordt afgesproken met het bestuur kan hiervan worden afgeweken. Zo worden de juf en tolk ook verwacht op de gastouder-contactavond, halverwege het project, waar ervaringen met elkaar worden uitgewisseld. Op school zijn de juf en/of tolk vanaf het moment dat de kinderen naar school komen totdat de laatste weer is opgehaald steeds zo veel mogelijk samen aanwezig. Mocht dit echt niet lukken, dan wordt daar vaak met het bestuur samen naar een oplossing gezocht.
3 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn
2 In het huis Om een fijne tijd voor uzelf en de gast te hebben moet u huisregels afspreken. Geef uw gast bijvoorbeeld aan: hoe ’s ochtends wordt ontbeten (hoe laat, in het weekeind anders?),… hoe ’s avonds wordt gegeten (samen?, aan tafel?, …) waar de vuile was mag worden gelegd, waar handdoeken zijn te vinden, … Geef ook aan of u verwacht dat de gast ’s avonds, samen met u, beneden in de woonkamer komt zitten. Ook al heeft u dat al eerder gedaan, het kan zomaar zijn dat u dat de eerste paar dagen nog eens zal moeten vragen. Bedenkt u tegelijkertijd dat er heel veel nieuwe indrukken zijn en uw gast gewoon, zeker in het begin, echt heel erg moe is. Houd er rekening mee, dat sommige gasten gesteld zijn op privacy en het prettiger vinden zich af en toe terug te trekken op hun eigen kamer. Enkele punten die soms niet vanzelf sprekend zijn (soms met de oorzaak): 2.1 Helpen in huis … Het blijkt dat elke juf/tolk hier heel verschillend is. Sommigen helpen en willen alles doen en /of uitproberen in uw huishouden. Zo’n stofzuiger is echt bijzonder …. Een afwasmachine is echt iets nieuws … Maar het kan ook zijn dat uw gast dat niet doet en/of wil. Leg uit hoe de wasmachine, de droger, het koffiezetapparaat, de vaatwasser e.d. werken en vraag uw gast om u af en toe een handje te helpen. Ook klusjes als: boodschappen doen, hond uitlaten, in de tuin werken etc kunt u uw gast vragen te doen of samen met u te doen. Achtergrond: In Wit-Rusland is de keuken vaak het domein van de vrouw. Gasten mogen daar in geen geval helpen. Ervaring leert dat, na nu al meerdere keren een week te gast te zijn geweest bij het zelfde gezin, we nog steeds niet mogen helpen. Natuurlijk doen wij dat wel met de smoes dat we het niet begrijpen en dat wordt mondjesmaat aanvaard. Overigens kan het ook zijn dat uw keuken duidelijk niet de plek is waar uw gast wil helpen, maar wil ze bijvoorbeeld dolgraag in de tuin helpen. Laat dat toe, zodat de tuin wordt gedaan terwijl u in de keuken werkzaamheden verricht. Het doen van de afwas en de was Voor de afwas geldt hetzelfde als voor de keuken. Natuurlijk mag u uw gast vragen om een handje mee te helpen. Let er wel op dat uw gast soms met lauw of koud water afwast, net als thuis in Wit-Rusland. De wasmachine en droger gebruiken is een ander verhaal. Thuis is er vaak geen wasmachine aanwezig. Meestal is het handig af te spreken waar de vuile was gelegd kan worden. Ook is het handig om de juf/tolk mee te nemen als u de wasmachine gaat bedienen of de was gaat ophangen of in de droger gaat doen. Uit zichzelf deze apparaten bedienen is heel afhankelijk van de persoon die bij u logeert en uiteindelijk ook van wat u zelf fijn vindt. Overlegt u dit met uw gast, want sommige gasten vinden het prettiger om hun was zelf te doen. U kunt bij dat laatste natuurlijk ook gewoon ondersteunen.
4 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn 2.2 Zelfstandigheid De juf en tolk zijn volwassenen, dus erg zelfstandig, maar … Nederland is een heel ander land dan Wit-Rusland, waar een taal wordt gesproken die ze niet begrijpen, de letters anders geschreven worden, de gebruiken anders zijn, het heel erg druk is op straat, het verkeer, de vliegtuigen, … etc. etc. Ter illustratie: In Wit-Rusland beschikt de juf/tolk misschien wel over een eigen fiets of heeft het gezin een gemeenschappelijke fiets beschikbaar, maar of de remmen en het licht het doen! Waarom zou je je licht gebruiken, je kunt het immers zo toch ook zien? In de dorpjes in Wit-Rusland is het rustig. Door sommige dorpjes loopt er weliswaar soms wel een doorgaande weg waar wat auto’s doorheen rijden, waar zo nu en dan een kar getrokken door paarden doorheen komt en waar ’s avonds lopend de koeien doorheen gaan. Maar drukker is het in de dorpjes niet. En dan hier, in Nederland, een straat vol met auto’s, bussen, (brom)fietsers, stoplichten, één en al drukte! Het is dus eng en gevaarlijk!!!!! Ook als de school vlakbij is, ga dan de eerste dagen met uw gast mee naar school en haal haar daar ook weer op. De ervaring leert dat het, na 1 à 2 weken wanneer zij wat gewend zijn, vanzelf gaat. Naar de stad of winkels is dan misschien nog wel een stap om alleen te maken. Dat hangt heel erg van de zelfstandigheid van uw gast af. Als de juf/tolk alleen op stap gaat is het handig als ze te bereiken is via het mobieltje (zie § 1.1.1). Het is voor de volwassenen handig om een plattegrond van Alphen te hebben. Fiets/loop ook de eerste keren mee naar winkelcentra in de buurt en naar bijvoorbeeld het centrum van Alphen. 2.3 Spelletjes Vaak is het spelen van eenvoudige spelletjes een manier om wat makkelijker te kunnen communiceren en contact te zoeken. Zeker gedurende de eerste weken van het bezoek. Het spelen van de gezelschapsspelletjes werkt vaak goed om elkaar wat beter te leren kennen. Te denken valt dan aan bijvoorbeeld: Sjoelen Yahtzee Dammen Legpuzzel Kaartspelletjes 2.4 Geld De juf en tolk krijgen van de stichting een vergoeding voor de tijd die zij hier in Nederland met de kinderen doorbrengen. (€ 800,--) Het salaris in Wit-Rusland is tijdens hun verblijf hier in de meeste gevallen stopgezet. Met het geld dat ze hier verdienen hebben ze meestal plannen voor thuis om eindelijk iets af te betalen, te trouwen of bijvoorbeeld te verbouwen aan hun huis. Ze willen dus vooral zuinig aan doen, waarbij nog eens komt dat hier alles ongelofelijk duur is. De koffie tijdens een uitje afrekenen, zou voor hen neerkomen op al snel een kwart maandsalaris. De kans dat in Wit-Rusland € 100,= per maand wordt verdiend is klein. Het is dus vrijwel onmogelijk voor ze om te beslissen om zoveel geld uit te geven. Dus zelf die leuke jurk kopen, is iets wat niet snel gedaan wordt. Als het binnen de perken blijft, kunt u, als gastgezin, overwegen die heel leuke jurk aan uw gast cadeau te doen. Maar het kan natuurlijk ook dat de schoenen veel harder aan vervanging toe zijn. Alles wat voor de 5 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn kinderen met betrekking tot de mee gebrachte kleding geldt, geldt eigenlijk ook voor de volwassenen, ook voor de hoeveelheid. De kans is groot dat uw gast geen idee heeft van de relatie tussen de inkomsten en uitgaven van een doorsnee Nederlands gezin. De prijzen van het levensonderhoud zijn hier veel hoger dan in Wit-Rusland. Het kan zelfs zover gaan dat ze denken dat bijvoorbeeld een auto kopen voor ons ook niet duur is. Iets wat dan overigens weer wel aan uw gast uit te leggen is. Om de eerste dagen van het verblijf rond te komen hebben eerdere gastgezinnen de tolk/de juf in het verleden steeds € 50,-- gegeven. Het geld van de stichting is er namelijk nooit meteen. Begrijp daarom waarom uw gast niet snel iets zal betalen of een aardigheidje als een bosje bloemen voor u zal meenemen. Overigens begrijpt uw gast niet hoe u al die dingen kunt kopen, en u tegelijkertijd toch uw beperkingen kunt hebben. Er is hier echt sprake van een cultuurkloof die u in 2 maanden niet kunt overbruggen. Nog wat zaken waar u, als gastgezin van een volwassene, aan kunt denken: Boodschappen doen wanneer uw gast voor u wil koken. Omdat ook dit vaak voor de gast een grote uitgave post zal zijn, is het handig om samen boodschappen te doen en zelf af te rekenen. Toegang tot musea, attracties etc . De bedragen die hiervoor in Nederland worden gevraagd zijn per persoon zo groot, dat als u zoiets wilt doen, u het bedrag beter maar niet aan uw gast kunt laten zien. Zij zullen zich bezwaard voelen. Kleding: Op de kledingbeurs proberen we vaak ook kleding voor de juf/tolk te hebben. Dat is echter nog moeilijker dan voor de kinderen. We hebben enkele jaren geluk gehad dat we ergens mochten shoppen met de juf/tolk. Dat is vooraf echter niet met zekerheid te zeggen. Misschien dat u mensen kent die nog iets leuks hebben hangen, maar het niet meer dragen … Terwijl kinderen cadeautjes makkelijk aannemen, is daar bij volwassenen soms wat meer schroom. Soms is een ‘nee’ alleen omdat ze geen ‘ja’ durven zeggen. Maar soms is een ‘NEE’ een ‘NEE’ omdat ze eigenlijk iets heel anders mooi vinden. De smaak is soms heel anders dan die in Nederland. Een mooi voorbeeld was toen in Moskou de H&M werd geopend. Het was nieuws dat Russische vrouwen nu eindelijk ook kleding konden kopen die in het westen werd verkocht. Realiteit was dat de vrouwen met zaken de winkel uit gingen, die hier nauwelijks verkocht werden.
6 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn
3 Aanvullend bij de “Handleiding gastgezinnen” In dit hoofdstuk worden wat aanvullingen gegeven op de “Handleiding gastgezinnen voor kinderen”. 3.1 Contactpersoon gastouders en tolken Als gastgezin voor een juf of tolk vragen we u om er op te letten dat er, buiten de schooluren om, niet teveel beslag op de vrije tijd van de juf of tolk door andere gastouders wordt gelegd. Mocht het echt te gek worden, u kunt bijvoorbeeld nooit rustig eten, want u wordt continu door gastouders gebeld of iets dergelijks, geef dat dan alstublieft aan bij het bestuur. De juf en de tolk hebben ook recht op hun vrije tijd. We vertellen alle gastouders voorafgaand aan het project dat de juf en tolk 25 kinderen begeleiden en dus nadrukkelijk geen tijd hebben om bij iedereen tijdens het verblijf in Nederland op bezoek te gaan. Daarnaast wilt u, als gastgezin, ook leuke dingen met uw gast doen. Voelt u zich dus niet bezwaard als u, in overleg met uw gast, bepaalt dat uw gast zich voornamelijk beperkt tot school en de verplichte projectzaken (zie ook § 1.2) en niet ingaat op alle goedbedoelde uitnodigingen van andere gastouders. Het mag natuurlijk wel, maar het hoeft niet! 3.2 Plakboek Ook voor de juf of tolk is het leuk om een plakboek van de tijd in Nederland bij te houden. Het kan zijn dat u uw gast hiermee moet helpen, omdat het lang niet voor iedereen duidelijk is hoe je dat maakt. Het maken van zo’n album wordt als een luxe gezien, die uw gast zich thuis mogelijk niet kan veroorloven. 3.3 Gezondheid Ook bij volwassenen kunnen er gezondheidsproblemen zijn. De regels en afspraken voor uw volwassen gast zijn dezelfde als de regels en afspraken voor de kinderen. Leest u deze andere handleiding dus ook goed door. Zeker wanneer de juf geen Engels of Duits spreekt is inschakelen van een tolk bij ziekte noodzakelijk. De gastouders van de volwassenen zetten tot op heden altijd een mandje neer op de slaapkamer van de gast met: shampoo, badschuim, dag- en nacht crême, tandenborstel, tampons, maandverband, deo, tandpasta, body lotion e.d.. Dit wordt altijd erg gewaardeerd. Dit hoeven echt niet de duurste merken te zijn. Producten van Kruidvat, Lidl en Aldi zijn prima! 3.4 Communicatie. De juf spreekt meestal niets anders dan Russisch en Wit-Russisch. Daar waar er bij kinderen snel weinig schroom is om met handen, voeten, gekke gezichten en stukjes Nederlands te communiceren, kan dat bij volwassenen lastiger zijn. Laat merken dat u met uw gast wilt communiceren en gebruik handen, voeten enzovoort. Leg een woordenboek op tafel, maar kijkt u uit voor de voortgang van de communicatie, wanneer u alle woorden wilt opzoeken. Laat vooral merken dat het niet erg is om fouten te maken, zolang u elkaar maar begrijpt. Vaak wil het dan na een poosje wel. En natuurlijk uw, van te voren geleerde, woordjes tijdens de Russisch lessen voor gastouders, helpen in ieder geval een beetje. Wat ook kan helpen is gezelschapsspelletjes met elkaar spelen (zie hoofdstuk 2.3).
7 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn 3.4.1 Boeken en video’s Wij proberen als stichting wat boeken en video’s binnen ons netwerk te lenen, zodat we de juf en tolk daarmee zo nu en dan kunnen vermaken. We leunen daarbij op wat mensen in Alphen uit (Wit-)Rusland en onze tolken. 3.5 Voeding Bij een volwassene is het net iets lastiger om te zeggen dat je “moet eten wat de pot schaft”. Ook komt het voor dat iets door uw gast wel gegeten wordt, gezegd wordt dat het lekker is, terwijl dat in werkelijkheid zo niet ervaren wordt. Sommige volwassenen zijn nu eenmaal veel te beleefd om te zeggen dat er niet van de maaltijd genoten is. Probeer hierop bedacht te zijn. Tegelijkertijd, het zijn volwassenen en die moeten uiteindelijk voor zichzelf weten op te komen. Probeert u er wel op bedacht te zijn en indien nodig uw gast er een handje bij te helpen. Iets dat u kunt proberen en vragen is, of uw gast voor u en uw gezin wil koken. Als dat het geval is, ga dan samen met uw gast de benodigde boodschappen doen (zie ook geld 2.4) en laat uw gast de maaltijd bereiden. Lang niet iedere juf/tolk zal dit willen, maar gebleken is in voormalige Nederlandse gastgezinnen dat het altijd erg werd gewaardeerd door beide partijen. Drank Let met het nuttigen van alcoholische dranken alstublieft op. Wit-Russen staan er niet om bekend dat ze hun grenzen hierin kennen. Natuurlijk kunt u alcoholische dranken schenken, maar doe dat altijd met mate en alleen bij bijzondere gelegenheden. Koffie Koffie kent men vanuit Wit-Rusland vooral als oploskoffie. Koffie zetten met een koffieapparaat of Senseo-apparaat is dus iets wat vrij nieuw is. Als u wilt dat uw gast zelf zijn/haar koffie verzorgd, moet de werkwijze van het apparaat aan uw gast aangeleerd worden. 3.6
Uitjes die, uit ervaring gebleken, door volwassenen zeer worden gewaardeerd zijn bijvoorbeeld - Een gezamenlijk etentje thuis met (gastgezinnen van) tolk en juf. Dit kan per koppel verschillen, afhankelijk van hoe de verstandhouding is. Even elkaar liever niet zien kan soms ook een wens zijn. - Musea als: Rijksmuseum, van Gogh museum, Wassenbeeldenmuseum, Panorama Mesdag, Mauritshuis, Anne Frankhuis, Escher museum, Vredespaleis, Binnenhof, het openlucht museum, Zuiderzee museum, Corpus, Naturalis etc. - Informeer eerst met boek over Nederland of internet of dit iemands belangstelling heeft. Bij de meeste grote musea hebben ze een audiotour in het Russisch, ( bijv. bij Corpus is dit het geval, wel eerst reserveren!) - Varen op Amsterdamse en/of Haagse grachten (je kunt om Russische uitleg vragen, o.a Amsterdam: rederij v.d. Plas, Damrak) - Neeltje Jans en Deltawerken - Zaanse Schans - Volendam - Naar de bioscoop (tolk) - Als u zelf naar een sportschool gaat, kunt u vragen of uw gast mee mag komen. Er is uit het verleden gebleken dat sportschool eigenaren dat vaak toestaan en zelfs voor niets! 8 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015
Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn
3.7 Verzekeringen Heeft u de lerares of de tolk in huis, dan wordt voor haar door de stichting een aparte WAverzekering afgesloten. Dit in tegenstelling tot wanneer je een minderjarige als gast in huis neemt. Volwassenen gasten zijn niet automatisch meeverzekerd binnen uw WA-verzekering. Dit is bij minderjarige gasten over het algemeen wel het geval. Ook voor de ziektekosten van uw gast sluit de stichting een verzekering af. De te volgen procedure bij ziekte is voor de volwassen gasten hetzelfde als voor de kinderen, dus altijd Pim, bestuursvoorzitter, verwittigen. Ook als u de (huis)arts voor uw gast contact.
9 Handleiding gastouders volwassenen oktober 2015