handboek goederen vervoer management
vervoerhetgoed
inhoud voorwoord
5
introductie
6
Wat is vervoermanagement?
Wat zijn de voordelen van vervoermanagement?
Voor wie is dit handboek?
Is vervoermanagement verplicht?
zelf goed op weg
9
10
10
12
Welke aanpak kies ik?
14
1 Oriëntatie
17
3 Benoemen verbetermaatregelen
19
5 Score van de verbetermaatregelen
21
In zes stappen naar een vervoerplan
2 Informatieverzameling
4 Analyse en berekening effecten
6 Opstellen definitief vervoersplan
Hoe kan ik samenwerken met andere bedrijven
Hoe wordt vervoermanagement
15
17
19
21
aan vervoermanagement?
22
een vast onderdeel van mijn bedrijf?
23
Subsidiemogelijkheden
24
Organisaties
24
2
9
Digiscan
24
voorbeelden uit de praktijk
26
Bouwstoffenindustrie Weurt b.v. (BIW)
30
Dusseldorp Nijmegen
34
Binnenlandse Container Terminals Nijmegen b.v. (BCTN) Visser Duiven b.v.
NACCO Materials Handling Group
28
32
36
verbetermaatregelentabel
38
colofon
40
3
voorwoord
Vervoer het goed Voor u ligt het handboek goederenvervoermanagement. De inhoud van dit handboek is gebaseerd op ervaringen die zijn opgedaan tijdens de pilot goederenvervoermanagement in Nijmegen-West en Weurt.
Tijdens het proefproject hebben zes individuele bedrijven samen met adviseurs een vervoersplan opgezet. Parallel aan deze individuele trajecten is ook een collectief traject in de regio Nijmegen opgezet, gericht op het stimuleren van binnenvaart. Naast Nijmegen zijn ook andere ervaringen met vervoermanagement in Nederland in dit handboek verwerkt.
Dit handboek kunt u ook downloaden van www.vervoerhetgoed.nl. Op deze website vindt u tevens het Word- en Excel-document dat u kunt gebruiken voor het maken van uw eigen vervoersplan.
Dit handboek is tot stand gekomen door inhoudelijke inbreng van de 4
gemeenten Nijmegen en Beuningen, Stadsregio Arnhem Nijmegen, Infomil, MKB Nijmegen, Kamer van Koophandel Centraal Gelderland, Transport en Logistiek Nederland, EVO, Ondernemersvereniging Noord-Oost Kanaalhaven, Bedrijvenvereniging West Kanaaldijk Sluis en individuele ondernemers.
Dit handboek is opgesteld met ondersteuning van Buck Consultants International en financiële bijdragen van SenterNovem, Provincie Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen en de gemeenten Nijmegen en Beuningen.
Nijmegen- West en Weurt, april 2008
5
6
introductie
7
introductie
Wat is vervoermanagement? Dagelijks verplaatsen personen en goederen zich van en naar bedrijven en instellingen. Deze verplaatsing veroorzaakt
definitie vervoermanagement De zorg voor de beperking van de nadelige gevolgen van het verkeer van en naar de inrichting. Dit wordt bereikt door een efficiënte organisatie van het verkeer en vervoer van bedrijven, waarbij de
8
vervoer met personenauto’s, bussen, bestelauto’s en vrachtwagens. De nadelige effecten van deze mobiliteit (fi les, milieuhinder, onnodige logistieke kosten) moeten zoveel mogelijk worden beperkt. Vervoermanagement is dan ook gericht op de reductie van de effecten van mobiliteit.
Vervoermanagement wordt toegepast met als doel:
Vervoermanagement wordt toegepast in het personen-
(maatschappelijk doel)
locaties). De toepassing van vervoermanagement in het
Het beperken van fi les en milieuhinder
Het verlagen van (logistieke) kosten en het verhogen van effi ciency (economisch doel)
Concreet resulteert dit in drie type maatregelen: Het voorkomen van transport
vervoer (goederenstromen van, naar en tussen bedrijfsgoederenvervoer staat centraal in dit handboek. Goederenvervoermanagement is een continu proces dat bedrijven inzicht geeft in het aantal goederenvervoer bewegingen en besparingsmogelijkheden in transport. Het bespaart transportkosten, reduceert uitstoot van schade lijke stoffen en verbetert de bereikbaarheid van ondernemingen.
Het zoeken naar de juiste vervoerswijze (afhankelijk van de goederensoort en herkomst / bestemmingslocatie)
Goederenvervoermanagement past uitstekend in de fi lo-
Bij goederenvervoer over de weg wordt gekeken naar:
sofi e van duurzaam ondernemen. Dit betekent dat naast
• Slim en compact (goed beladen, weinig lege kilometers)
het winstoogmerk (profi t) ook rekening wordt gehouden
• Schoon (roetfi lters, Euro 4 en 5 motoren, aardgas)
met het effect van activiteiten op het milieu (planet) en dat
• Zuinig (rijgedrag)
er aandacht bestaat voor de menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf (people).
gevolgen van het verkeer en vervoer van en naar de inrichting (van werknemers, bezoekers, zakelijke
vervoer (personeel, klanten, gasten) en in het goederen-
9
Voor wie is dit handboek? Dit handboek is speciaal voor ondernemers die goederen ontvangen of verzenden. Goederenvervoer-
klanten en goederen) zodanig worden beïnvloed dat de milieubelasting wordt teruggedrongen. bron: www.infomil.nl
management is voornamelijk interessant voor bedrijven met aanzienlijke goederenstromen. Het gaat dan bijvoorbeeld om productiebedrijven, handelsbedrijven of logistieke dienstverleners. Dit handboek is een inspiratiebron om de voordelen van
Indien gekozen wordt voor een collectieve aanpak dan
goederenvervoermanagement in te zien en goederen-
spelen ook brancheorganisaties en ondernemers-
vervoermanagement een vast onderdeel van de bedrijfs-
verenigingen een belangrijke rol. Dit handboek is daarom
voering te maken. In het Werkboek is met behulp van een
ook interessant voor brancheorganisaties, ondernemers-
stappenplan weergegeven hoe bedrijven individueel en
verenigingen en overheden die goederenvervoer-
gezamenlijk concreet met goederenvervoermanagement
management willen stimuleren.
aan de slag kunnen gaan.
introductie
Wat zijn de voordelen van vervoermanagement?
ven in de 'Handreiking wegen naar preventie bij bedrijven
De voordelen van vervoermanagement zijn direct zichtbaar voor uw onderneming doordat u aandacht besteedt aan:
plichtbeginsel het uitgangspunt. De aanpak zoals omschre
Milieuzones
Naast het nieuwe activiteitenbesluit zijn ook de ontwikke
(InfoMil, PDO 09)' geeft hieraan een eerste praktische
lingen ten aanzien van (toekomstige) milieuzones van
invulling. In de handreiking staat dat vervoermanagement
belang. Milieuzones zijn (stedelijke) gebieden waarbinnen
zinvol is als een bedrijf een of meer van de volgende
verzwaarde eisen gesteld worden aan de schadelijke uit
grenzen overstijgt:
stoot van voertuigen en het veroorzaken van lawaai. Als
het besparen op transportkosten;
economische voordelen door een efficiëntere organisatie
100 werknemers;
een voertuig niet aan deze eisen voldoet mag het voertuig
het verbeteren van de bereikbaarheid;
van uw transport. Ook maatschappelijke voordelen zoals
500 bezoekers per dag;
in deze zones niet opereren.
het winnen van milieuruimte;
het verbeteren van de bereikbaarheid en de luchtkwaliteit
2 miljoen transportkilometers per jaar (voor verladers
De milieuzones worden door de gemeenten in overleg met
het vergroten van de verkeersveiligheid;
zijn aantoonbaar. Het verbeteren van de luchtkwaliteit
het reduceren van geluid;
creëert milieuruimte en daarmee nieuwe groeimogelijk
het reduceren van CO2- uitstoot;
heden voor uw onderneming.
het verbeteren van de luchtkwaliteit.
en uitbesteed vervoer); 1 miljoen transportkilometers per jaar voor vervoerders.
EVO, KNV en TLN vastgesteld. De milieuzones worden bepaald op een locatie die redelijkerwijs een knelpunt is op
Het bevoegd gezag kan bedrijven die boven één van deze
het gebied van luchtkwaliteit en omgevingslawaai. Om te
grenzen uitkomt vragen wat ze op het gebied van ver
voorkomen dat er milieuzones worden ingesteld zonder
Naast uw onderneming profiteert dus ook uw omgeving
voermanagement al aan maatregelen getroffen hebben
toegevoegde waarde, is als onderdeel van het convenant
Ervaring leert dat door goederenvervoermanagement een
van goederenvervoermanagement door minder, efficiënter
en wat de volgende stappen zijn. Een belangrijk aandachts
een uitvoerig stappenplan opgesteld dat bij het convenant
besparing van vijf tot tien procent op de transportkosten
en schoner transport met als gevolg reductie van geluid,
punt voor het bevoegd gezag is dat het de noodzaak van
aangesloten gemeenten doorlopen, alvorens te bepalen of
mogelijk is. Naast dit financiële voordeel realiseert u ook
verbetering van de luchtkwaliteit en veiligheid.
maatwerkvoorschriften goed onderbouwt. Gemeentelijk
en waar een milieuzone komt.
vervoerbeleid kan de aanpak van het bevoegd gezag
Naar verwachting gaat in de komende jaren het aantal
wezenlijk ondersteunen.
milieuzones aanzienlijk toenemen. Indien uw onderneming
Is vervoermanagement verplicht?
Meer informatie over vervoermanagement
De Wet Milieubeheer (Wm) heeft tot doel de nadelige gevolgen van bedrijfsactiviteiten voor het milieu zoveel mogelijk
www.infomil.nl/vervoermanagement
opereert binnen deze zones is goederenvervoermanage ment van extra belang voor u.
De genoemde publicaties en verdere informatie over
regelgeving omtrent vervoermanagement vindt u op
te beperken. Met deze wet kan het bevoegd gezag eisen stellen aan de activiteiten op de bedrijfslocatie.
10
Vervoermanagement is niet letterlijk opgenomen in de Wm maar de wet biedt wel een aanknopingspunt hiervoor. Dit aanknopingspunt is het zorgplichtbeginsel waarin
Vervoermanagement in personenvervoer: vrijwillig puntensysteem
Ook in het personenvervoer is vervoermanagement vrij
aangegeven wordt dat de nadelige gevolgen van bedrijfs
willig. Wel is er een puntensysteem uitgewerkt voor
activiteiten op de directe bedrijfsomgeving moeten worden
bedrijven en instellingen van 50 tot 500 werknemers.
voorkomen of zo veel mogelijk worden beperkt. Het nieuwe
Dit puntensysteem biedt bedrijven de mogelijkheid een
activiteitenbesluit (activiteiten-AMvB) is sinds 1 januari
keuze te maken uit diverse maatregelen met een milieu-
2008 van kracht. Dit is een uitwerking van de Wet Milieu
en bereikbaarheidseffect. Bedrijven moeten een vast
beheer. In dit nieuwe activiteitenbesluit zijn (nog) geen
gesteld aantal punten halen. Het aantal te behalen punten
specifieke eisen opgenomen voor vervoermanagement.
is mede afhankelijk van de regio waarin ze gevestigd zijn.
Vervoermanagement in goederenvervoer: voorlopig vrijwillig
Overheid en bedrijfsleven zijn overeengekomen dat het werken aan goederenvervoermanagement voorlopig vrijwillig blijft. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat
11
Daarbij kiest de betreffende organisatie zijn eigen verkeersen vervoersmaatregelen. Door de eenvoud van het systeem worden administratieve lasten bij bedrijfsleven en overheid zoveel mogelijk voorkomen.
Aanpak per 1 januari 2008
Nieuwe, schonere brandstoffen
Op www.FUELswitch.nl vindt u informatie over het rijden op de nieuwe, schonere brandstoffen zoals aardgas, bio-ethanol en biodiesel. FUELswitch is een samenwerkingsverband op initiatief van de Provincie Gelderland. Op de site kunt u ondermeer zelf
Omdat er in het nieuwe activiteitenbesluit (nog) geen
eenvoudig berekenen wat het gebruik van schone brandstoffen financieel voor u betekent. Ook kunt u lezen over de erva
bedrijfsleven op deze vrijwillige basis vervoermanagement
specifieke regels ten aanzien van vervoermanagement
ringen van bedrijven die al rijden op deze schone brandstoffen. Hiernaast geeft de site actuele informatie over vulpunten in
voldoende toepast.
(personen en/of goederen) zijn opgenomen blijft het zorg
Nederland en nieuwe technische ontwikkelingen ten aanzien van voertuigen op alternatieve brandstoffen.
onderzoekt samen met het Ministerie van VROM of het
12
zelf goed op weg
13
zelf goed op weg
Welke aanpak kies ik?
In zes stappen naar een vervoerplan
U kunt goederenvervoermanagement zowel individueel als collectief oppakken.
U kunt een vervoersplan opzetten door de onderstaande zes stappen te doorlopen.
Individueel
Collectief
Aandachtspunten vooraf
bestanden zijn aan elkaar gekoppeld, waardoor de cijfers
Voor het opzetten van het vervoersplan heeft u kennis
die u invoert in het Excel-model automatisch worden
steuning van een externe adviseur- een vervoersplan. In dit
nemers op zoek naar maatregelen die leiden tot minder,
nodig van transport en logistiek en kunt u werken in MS
opgenomen in de het Word-document. U kunt deze
vervoersplan wordt een beschrijving gegeven van de
effi ciënter en/of schoner transport. Bedrijven kunnen
Excel, zodat u ook de effecten van de maatregelen kunt
twee bestanden downloaden vanaf de website
huidige in- en uitgaande transporten en worden maat-
samenwerken aan vervoersmanagement als ze een trans-
berekenen. U kunt het vervoersplan ook opzetten met
regelen opgenomen die op korte termijn (komend jaar) en
portrelatie en/of overeenkomstig transportpatroon
enkele collega’s, die elk zorg dragen voor een deel van het
Wanneer in het stappenplan wordt verwezen naar het
lange termijn leiden tot minder, effi ciënter en/of schoner
hebben. Dit kan zijn doordat ondernemingen bij elkaar (op
plan. Los van hoe het plan tot stand komt is het van essen-
vervoersplan, bijvoorbeeld omdat u hierin iets moet
transport. Het voordeel van de individuele aanpak is dat
hetzelfde bedrijventerrein) gevestigd zijn, maar bijvoor-
tieel belang dat er voldoende commitment is vanuit het
invullen, dan betreft dit het Word-document. Wanneer u
u deze zelfstanding uitvoert en niet afhankelijk bent van
beeld ook doordat transport tussen deze bedrijven plaats-
management en dat er één persoon eindverantwoordelijk
gegevens moet het invoeren in het Excel-model zal de term
andere ondernemers voor het realiseren van besparingen.
vindt. Het samenwerkingselement bij deze aanpak maakt
is voor het vervoersplan en de uitvoering van verbeter-
model worden gebruikt. In het model zijn knoppen aan-
Een beperking van de individuele aanpak is dat de te
de uitvoering ervan doorgaans complexer dan bij de indivi-
maatregelen.
gebracht waarmee u tussen de verschillende onderdelen
behalen besparing beperkt blijft.
duele aanpak. Hier staat tegenover dat extra voordelen zijn
Bij een individueel traject maakt u -eventueel met onder-
Bij een collectieve aanpak gaat u samen met andere onder-
www.vervoerhetgoed.nl.
kunt navigeren. De velden van het model waarin u
te realiseren ten opzichte van de individuele aanpak.
Hierna leest u de zes stappen die gezet kunnen worden om
gegevens kunt invoeren zijn geel of oranje gemarkeerd.
een vervoersplan te maken. Voor het vastleggen van alle informatie tijdens alle stappen kunt u ook gebruik maken
Het stappenplan is ook afgebeeld aan de binnenkant
van het raamwerk vervoersplan. Dit raamwerk bestaat
van de fl ap voorin dit handboek. U kunt het openklappen
uit een Word-document en een Excel-model. Deze twee
terwijl u de uitleg bij op de volgende pagina’s leest.
14
15
1
oriëntatie
actie
bedrijfsprofiel invullen
>>
2
informatieverzameling
transportcijfers in model zetten
>>
3
benoemen verbetermaatregelen
maatregelen identificeren
>>
4 analyse en berekenen effecten
maatregelen doorrekenen
>>
5
score van de verbetermaatregelen
maatregelen selecteren
>>
6
opstellen definitief vervoersplan
vervoersplan afronden
zelf goed op weg 1
Oriëntatie
In deze eerste, oriënterende stap wordt op hoofdlijnen
plan op het voorblad uw gegevens (indien gewenst kunt
nagegaan hoe het transport binnen de onderneming
u ook het bedrijfslogo invoegen) en uw bedrijfsprofi el in.
momenteel is georganiseerd. Ook wordt nagegaan of er
Dit bedrijfsprofi el geeft op hoofdlijnen de belangrijkste
in het verleden al verbetermaatregelen zijn onderzocht
activiteiten van de onderneming weer en vermeldt rele-
en uitgevoerd en welke informatie hierover (nog) beschik-
vante ontwikkelingen/aandachtspunten die invloed zijn op
baar is. De oriëntatie leidt tot een algemeen inzicht in de
het transport. Voorbeelden zijn een afzetmarkt met sterk
logistieke organisatie en de eventuele bijzonderheden die
wisselende vraag, geografi sche spreiding van klanten,
van toepassing zijn. Na de oriëntatie vult u in het vervoers-
schaarste aan grondstoffen, beperkte opslagcapaciteit, etc.
2
Informatieverzameling
In stap 2 wordt de omvang van het ingaande en uitgaande
middelzwaar. Het is ook mogelijk hier een andere
transport gedetailleerd vastgelegd en de milieueffecten
modaliteit in te voeren (vrij tekst), zoals binnenvaart of
(emissies) die dit transport veroorzaakt worden berekend in
vliegtuig. Hiervoor worden dan echter geen emissie-
het model. Door in het hoofdmenu van het model op de
effecten berekend.
knop “Bedrijfsinfo & Transportbewegingen” te drukken komt u bij het werkblad waar deze gegevens worden ingevoerd. Naast informatie over goederenstromen en
16
Regie Gekozen kan worden tussen extern of intern. In het geval
milieueffecten start u met de inventarisatie van het aantal
van interne regie plant de onderneming zelf het trans-
werknemers, de productieomvang in volume of gewicht
port. In de praktijk betekent dit ondermeer het uitzetten
(indien mogelijk) en de transportkosten uitgedrukt in een
van de te rijden route en de voertuigkeuze. Indien u
percentage van de omzet van uw ondermening. Dit laatste
bijvoorbeeld alleen aan- en afrijtijden bepaalt of alles
geeft inzicht in het belang van het transport voor uw
overlaat aan de vervoerder, dan heeft u niet de regie over
onderneming. Hoe hoger dit percentage hoe het groter
het transport en vult u extern in.
effect op het fi nanciële bedrijfsresultaat van een eventuele transportkostenreductie.
Gegevens in- en uitgaande goederenstromen
Aantal vervoersbewegingen per jaar Hier dient het aantal vervoersbewegingen van en naar uw bedrijfslocatie op jaarbasis te worden ingevuld.
Voor het vastleggen van de ingaande en uitgaande
Eén ingaand of uitgaand voertuig telt als één beweging.
goederen stromen verzamelt u informatie over de diverse
Indien een voertuig beladen aankomt en leeg vertrekt
kenmerken van de goederenstromen en verwerkt u deze
resulteert dit in twee bewegingen. Omdat dit voertuig
in het model. De kenmerken met toelichting:
iets komt afl everen worden beide bewegingen bij het inkomende transport genoteerd. Indien het voertuig
Herkomst/ bestemming Vrij in te vullen plaatsnaam ter verduidelijking eventueel aangevuld met het land. Modaliteit Gekozen kan worden uit de opties middelzware of zware
beladen aankomt, lost en weer laadt (dus ook beladen weer vertrekt), dan resulteert dit in één inkomende en één uitgaande beweging. Enkelvoudige totale ritafstand U vult hier de afstand in, in kilometers, tussen de
vrachtauto’s. Zware vrachtauto’s zijn vrachtauto’s met
herkomst en de bestemming van het transport. Indien
drie assen of meer. Alle overige vrachtauto’s vallen onder
het een samengestelde ladingstroom (opgebouwd uit
17
zelf goed op weg meerdere transport) betreft dient hiervoor een (bere
gebied en/of productgroep. Maximaal neemt u de tien
kend) gemiddelde te worden genomen.
belangrijkste uitgaande en tien belangrijkste ingaande
Lokale ritafstand
3
Benoemen verbetermaatregelen
goederenstromen op in het model. In het vervoersplan op
Aan de hand van het overzicht met potentiële maatregelen,
vervoersplan te omvangrijk en hiermee onoverzichtelijk
de bladzijde na het overzicht van inkomend en uitgaand
die in de tabel op pagina 39 en in de achterflap van dit boek
wordt. Extra maatregelen kunt u wel noteren om eventueel in
meters, die lokaal wordt afgelegd. Lokaal betekent hier
transport (dat automatische wordt gegenereerd door het
is weergegeven, gaat u na welke maatregelen toepasbaar
de toekomst nader uit te zoeken. Het betreft generieke
binnen het milieueffectgebied van de gemeente waar
model) kunt u ook een korte toelichting opnemen.
zijn. Het opgenomen besparingspotentieel is indicatief en
maatregelen die bij veel bedrijven kunnen worden toege
uw onderneming gevestigd is. U kunt de grenzen van dit
Voorbeelden van relevante opmerkingen zijn de jaarlijkse
gebaseerd op een gemiddeld resultaat behaald bij een
past. Uiteraard kunnen ook maatregelen worden opgeno
verschillen in de omvang van de ladingstromen, met welke
groot aantal bedrijven. Het uiteindelijk resultaat binnen uw
men die niet in de lijst staan, maar afkomstig zijn van een
transporteur(s) wordt samengewerkt en welke verande
onderneming kan daarom afwijken van het vermelde
andere bron of een idee vanuit uw eigen onderneming.
ringen in de stromen zijn voorzien voor de komende jaren.
percentage. Indien meerdere maatregelen toepasbaar zijn
Om ideeën op te doen voor mogelijke maatregelen kunt u
selecteert u er maximaal vijf. Dit om te voorkomen dat uw
ook kijken op www.freightbestpractice.org.uk.
Dit is het gedeelte van de ritafstand, uitgedrukt in kilo
gebied opvragen bij uw gemeente. Een goederenstroom beschrijft het transport van een specifiek product op een specifieke route. Het aantal goederenstromen is sterk afhankelijk van het type
In het vervoersplan worden door het model automatisch
onderneming en hangt ondermeer samen met het aantal
overzichten opgenomen van de uitstoot de emissies (PM10,
toeleveranciers, afnemers en het aantal producten dat
NOx en CO2) en transportbewegingen per jaar. Zelf kunt
geproduceerd en/of verwerkt wordt. Om te voorkomen dat
aan de hand van een kaart aangeven waar de grenzen
het detailniveau te groot wordt kunnen goederenstromen
tussen lokaal en bovenlokaal verkeer liggen.
Analyse en berekening effecten (economie en milieu)
4
gegroepeerd worden per bestemmings- of oorsprongs
De bij stap 3 geselecteerde verbetermaatregelen analyseert
Naast de beschrijving van kwalitatieve effecten van de
u op kosten, vereiste inspanning, financiële consequenties
maatregel berekent u, met behulp van het model, ook de
en gevolgen voor de luchtkwaliteit. U brengt de gevolgen
kwantitatieve effecten. In het model is per maatregel een
volgens de structuur van het overzicht hieronder kwali-
apart overzicht opgenomen voor het berekenen van de
tatief in beeld en neemt deze op in het model (gebruik
kwantitatieve effecten (gebruik hiervoor op de knop
hiervoor de knop “maatregelen invoeren” in het hoofd
“berekening maatregel nr.”). In deze overzichten kunnen
menu).
de gele velden gebruikt worden om een berekening op
Effecten van verbetermaatregelen 18
Doelstelling
te zetten. In de oranje velden dient de uitkomst van de berekening te staan. Ook is het mogelijk om de oranje velden direct in te vullen. Enkele gele en oranje velden zijn
Een bondige omschrijving van de inhoud van de maat
al ingevuld met gegevens die vaak voor de betreffende
regel en op welke wijze welk doel hiermee behaald
berekening wordt gebruikt. Indien u deze gegevens niet
wordt.
nodig heeft kunt u ze overschrijven.
Inspanning De inspanningen en/of de acties die verricht worden om het doel te bereiken. Baten - financieel Omschrijving van (naar verwachting) de financiële baten. Baten – milieu Omschrijving van (naar verwachting) de baten voor het milieu. Lasten – milieu Omschrijving van (naar verwachting) de lasten voor het milieu.
De reductie van het aantal kilometers is de basis voor de berekening (door het model) van financiële en milieu technische effecten. In het model is een ervaringscijfer voor de vervoerskosten al ingevuld. Indien u een ander bedrag hanteert kunt u dit aanpassen. Om de milieutechnische effecten te berekenen zijn in het model per type vrachtauto emissiegetallen opgenomen voor de uitstoot van fijn stof, CO2 en NOx in gram per km. Als u het aantal gereduceerde kilometers aangeeft berekent het model automatische de reductie in (kilo)grammen fijn stof, CO2 en NOx.
Lasten - financieel Omschrijving van (naar verwachting) de financiële lasten.
Naast baten kent een maatregel ook lasten. Financiële lasten zijn bijvoorbeeld investeringskosten, deze kunt u in euro’s aangeven. Indien er ook nadelen voor het milieu zijn,
19
zelf goed op weg dan kunt u deze wederom in kilometers uitdrukken. Een
uitkomst van de standaardberekening over. Door het aan
voorbeeld van zo’n nadeel is dat u kilometers bespaart
passen van deze oranje velden worden de besparing NOx
doordat u door efficiënter beladen in plaats van twee nog
5
Score van de verbeteringsmaatregelen
en fijn stof niet meer berekend op basis van het aantal
De uitkomsten van stap 4 leiden tot een kwalitatief en
vanwege de extra investeringskosten die verbonden zijn
maar met één voertuig hoeft te rijden (zie ook het geïllu
gereduceerde kilometers. Voor maatregelen waarbij
kwantitatief inzicht van de effecten van maatregelen.
aan de duurdere Euro 5 motor. Daartegenover staat een
streerde voorbeeld onderaan deze pagina). Het voordeel is
gebruik gemaakt wordt van binnenvaart of spoorvervoer,
Mede op basis van de effecten, ten opzichte van de pres
financiële tegemoetkoming in de vorm van een subsidie die
dan de reductie van het aantal kilometers dat één voertuig
dient de emissie van NOx, fijn stof en CO2 van deze andere
taties van de gehele onderneming, kunt u aan de baten en
een waardering van bijvoorbeeld 1 toegekend krijgt.
rijdt. Het nadeel kan zijn dat het resterende voertuig wel
modaliteit te worden opgenomen. De totale emissie
de lasten een score toekennen. U kunt een waarde tussen
Het totale kwalitatieve financiële effect is dan: 1-2=-1.
extra kilometers gaat maken. Per saldo pakt de maatregel
effecten van dergelijk maatregelen kunt u in de oranje
de 0 (geen inspanning, baten of lasten) en 5 (hoge inspan
Op basis van deze input genereert het model een grafiek
toch gunstig uit, zodat u deze wilt opnemen in uw
velden opnemen. Een eventuele berekening kan in plaats
ning, baten of lasten) toekennen. Bij de baten en lasten
waarin alle (potentiële) maatregelen worden weergegeven
vervoersplan.
van de standaardberekening worden toegevoegd.
dient u er rekening mee te houden dat het model het totale
en hoe deze ten opzichte van elkaar scoren. Deze grafiek
kwalitatieve effect berekent door de score van de baten te
wordt ook opgenomen in het vervoersplan.
verminderen met de score van de lasten.
Voor de uit te voeren maatregelen dient u in het model aan
Een andere mogelijkheid om de luchtkwaliteit te verbete
Het model hanteert een standaard percentage voor de
ren is het inzetten van schonere voertuigen, bijvoorbeeld
reductie van fijn stof en NOx. Voor Euro 5 is dit 85% minder
Euro 5 motoren of voertuigen op aardgas. Het aantal
fijn stof en 70% minder NOx ten opzichte van het gemid
Zo zal de aanschaf van een vrachtauto met Euro 5 motor
plan geeft u een korte beschrijving van hoe u deze maat
kilometers blijft dan gelijk terwijl de uitstoot afneemt. Voor
delde cijfer dat het model hanteert voor de overige kilo
een financiële last van bijvoorbeeld 2 toegekend krijgen
regel in de praktijk gaat implementeren.
dergelijk oplossingen is in de overzichten bij de onderdelen
meters.
te geven in welke periode u dit gaat doen. In het vervoer
“besparing PM10” , “Besparing CO2” en “besparing NOx” een standaard berekening opgenomen. Wanneer u vracht
Het model genereert per maatregel een overzicht dat auto
auto’s met Euro 5 motoren gaat inzetten kunt u hier het
matisch wordt opgenomen in het vervoerplan. Een korte
aantal kilometers invoeren dat u met deze vrachtauto’s
toelichting en eventuele aandachtspunten kunt u zelf in
gaat rijden. Vervolgens neemt u in de oranje velden de
het vervoersplan per maatregel opnemen.
20
6
Opstellen definitief vervoersplan
In de vorige vijf stappen heeft u uw vervoersplan al voor
in dit handboek worden hiervoor enkele handreikingen
een belangrijk deel opgezet. In deze laatste stap kunt u nog
gegeven. Wanneer u dit gedeelte heeft toegevoegd kunt u
een passage met slotopmerkingen toevoegen. Hierin kunt
het plan definitief maken. U doet dit door het vervoersplan
u bijvoorbeeld aangeven hoe u vervoermanagement een
in zijn geheel nogmaals door te nemen, om na te gaan of
vast onderdeel wilt maken van de bedrijfsvoering. Verderop
alle onderdelen juist en volledig zijn opgenomen. 21
klant a
klant b
klant a
klant b
klant c
klant d
klant c
klant d
1 2
1
vóór toepassing maatregel efficiënter beladen
na toepassing maatregel efficiënter beladen
vrachtauto 1
40 km
vrachtauto 1
75 km
vrachtauto 2
60 km
vrachtauto 2
0 km
totaal afstand
100 km
totaal afstand
75 km
zelf goed op weg
Hoe kan ik samenwerken met andere bedrijven aan vervoermanagement?
Hoe wordt vervoermanagement een vast onderdeel van mijn bedrijf?
Het opstarten van een collectief project is zoals aangegeven complexer dan een individueel project. In de praktijk
Het maken van een vervoersplan of het uitvoeren van een collectief project is een zichtbaar onderdeel van vervoer
worden collectieve projecten vaak geïnitieerd door partijen met een overkoepelde functie. Dit kan een lokale of regionale
management. Uiteindelijk moet vervoermanagement een integraal onderdeel worden van uw bedrijfsvoering, waarbij u
overheid zijn, maar ook een brancheorganisatie of een ondernemersvereniging.
op terugkerende basis zoekt naar maatregelen die leiden tot minder, efficiënter of schoner transport. Om hier zorg voor te dragen kunt u het beste aansluiting zoeken bij bestaande procedures en/of werkwijzen binnen uw onderneming.
Ondanks dat dit minder vaak voorkomt kunt u als zelf
In het overzicht van samenwerkingsstructuren zijn al
standig bedrijf ook een collectief project opstarten. U kunt
enkele voorbeelden opgenomen hoe u gezamenlijk kunt
Voor de bedrijven die werken aan duurzaam ondernemen,
zelf contact leggen met bedrijven waarmee u samen wilt
werken aan vervoermanagement. De toepasbaarheid van
bestaat de mogelijkheid om vervoermanagement hierin
tot taak om periodiek na te gaan hoe genomen maatrege
gaan werken of u kunt dit doen via bijvoorbeeld de (lokale)
een maatregel zal sterk afhankelijk zijn van het type
ook op te nemen. Een andere mogelijkheid is om één of
len uitgewerkt worden, indien nodig ingevoerde maat
ondernemersvereniging of uw brancheorganisatie.
samenwerkingsverband en het aantal en type bedrijven.
twee prestatie indicatoren (Key Performance Indicators) in
regelen bij te sturen en te zoeken naar verdere verbete
In dit handboek vindt u voorbeelden van maatregelen.
te stellen, die weergeven hoe efficiënt en/of milieuvriende
ringen (collectief of individueel). Indien uw bedrijf beschikt
Belangrijke voorwaarde voor het opzetten van een collec
De volgend tips en adviezen kunnen worden toegepast bij
lijk uw transport is. De evaluatie van deze indicatoren kan
over een KAM (Kwaliteit, Arbeid en Milieu) medewerker is
tief project is dat de samenwerkende bedrijven enkele
het inventariseren van potentiële collectieve maatregelen.
dan meelopen met de periodieke evaluaties van andere
het een logische keuze om vervoermanagement hier bij
prestatie indicatoren.
onder te brengen. In ieder geval is het van belang dat het
overeenkomstige transportkenmerken hebben.
Voorbeelden van samenwerkingsstructuren Regionale samenwerking Dit kunnen bedrijven zijn die bij elkaar op een bedrijven
22
Tips en adviezen voor collectief vervoermanagement
renstromen met herkomst, bestemming, type lading en omvang van de zending. Ga op basis van deze lijst na of
de opzet van nieuwe (intermodale) logistiek diensten.
goederenstromen te combineren zijn. Bijeenkomst organiseren Organiseer een collectieve bijeenkomst, waarin aan
Deze kan in veel situaties (verder) geoptimaliseerd
de hand van een brainstormsessie gezocht wordt naar
worden, bijvoorbeeld door betere planning van een
optimalisatiemogelijkheden zoals gezamenlijk afval
productieproces of meer opslagcapaciteit bij de afnemer.
beheer en distributie van kleine goederen of post via fietskoerier.
Horizontale samenwerking Dit is samenwerking tussen bedrijven die werkzaam zijn in dezelfde branche. Zij hebben veelal ook vergelijkbare
Bespreek uw ideeën Ga gesprekken aan met afnemers en/of leveranciers om
transportkenmerken. Voorbeelden zijn temperatuur
na te gaan of zij mogelijkheden zien het transport verder
gecontroleerde lading, seizoensgebonden vraag en
te optimaliseren of bespreek uw eigen ideeën en
aanbod, een geografische geclusterd afzetgebied, etc.
voorstellen voor verdere optimalisatie.
Het samenwerken heeft als voordeel dat oplossingen die voor één bedrijf niet rendabel zijn, wel aantrekkelijk kunnen zijn voor een groep van bedrijven.
de implementatie door het management gedragen wordt.
één persoon te worden aangesteld die verantwoordelijk is
Lijst opstellen
beeld geschikt voor bundeling van kleinere zendingen of
Dit betreft het transport tussen afnemer en leverancier.
vervoermanagement niet alleen bij de opstart, maar ook na Naast aansluiting bij bestaande bedrijfsprocessen dient ook
Maak van elk van de bedrijven een lijst van alle goede
terrein gevestigd zijn. Dergelijke projecten zijn bijvoor
Verticale samenwerking
voor vervoermanagement. Deze persoon heeft ondermeer
Check bij overkoepelende organisaties Zoek contact met uw brancheorganisatie, bedrijven vereniging of (lokale) overheid om na te gaan of er al collectieve vervoermanagementprojecten zijn waar u bij kunt aansluiten.
23
zelf goed op weg
Subsidiemogelijkheden Er bestaan diverse regionale, nationale en Europese subsidieprogramma’s die gericht zijn op ondermeer het verbeteren van luchtkwaliteit, het reduceren van transport of het toepassen van innovatieve concepten. Enkele van deze programma’s zijn ook bruikbaar voor het
van kracht en op uw situatie toepasbaar zijn
uitvoeren van maatregelen die u neemt in het kader van
kunt u de volgende bronnen raadplegen:
vervoermanagement. Denkt u hierbij bijvoorbeeld aan
www.senternovem.nl
de aanschaf van roetfi lters of vrachtauto's met Euro 5
www.subsidieshop.nl
motoren. Om na te gaan welke regelingen momenteel
www.infomil.nl
Digiscan De Digiscan Duurzame Logistiek is een handig digitaal rekeninstrument om besparingsmogelijkheden op transportkosten te identifi ceren en vervolgens op hun effecten door te rekenen. Daarnaast biedt de scan ondersteuning bij de implemen-
partijen inschakelt. Op basis hiervan worden passende
tatie en de monitoring van de effi ciencyverbeteringen.
verbetermaatregelen geselecteerd.
Door het invoeren van uw bedrijfsactiviteiten wordt een relatie gelegd tussen de aard van uw onderneming, de ligging van uw onderneming en de vraag in hoeverre u het transport en de logistiek zelf uitvoert of hiervoor andere 24
Meer informatie
De digiscan (en meer informatie) is beschikbaar op http://digiscan.duurzamelogistiek.nl. 25
Organisaties Onderstaande organisaties kunnen u informeren over vervoermanagement of ondersteunen bij de implementatie ervan. Deze organisaties kunnen u ook externe adviseurs aanbevelen. Ministeries • Ministerie van Volksgezondheid,
Brancheorganisaties • Transport en Logistiek Nederland
Ruimtelijke ordening en
(TLN)
Milieuhygiëne (VROM)
www.vrom.nl
• EVO
• Ministerie van Verkeer en Waterstaat www.verkeerenwaterstaat.nl
Netwerkorganisatie • Connekt www.connekt.nl
www.tln.nl www.evo.nl
Innovatieprogramma • Duurzame Logistiek www.duurzamelogistiek.nl
Kennisorganisaties • SenterNovem www.senternovem.nl • Infomil www.infomil.nl
26
voorbeelden uit de praktijk
27
voorbeelden uit de praktijk
Alternatief voor de weg De Container Terminal Nijmegen was in 1987 de eerste binnenlandse containerterminal in Nederland. Voor oprichter en dga van Binnenlandse Container Terminals Nederland B.V. (BCTN), W. van den Heuvel was het stimuleren van schoner vervoer een reden om de terminal op te richten. “Ik vond toen al dat we het transport anders moesten organi seren,
tussen Rotterdam en de terminal bespaart jaarlijks tienduizenden vrachtauto’s op de A15.
Binnenlandse Container Terminals Nijmegen b.v. (BCTN)
Inmiddels heeft BCTN de beschikking over
Het reduceren van transport betekent bijna
vier containerterminals in de belangrijkste
altijd ook het besparen van kosten.
Eerste binnenlandse containerterminal
dan alleen maar over de weg”. De oprichting van de terminal in Nijmegen heeft een grote bijdrage geleverd aan het realiseren van deze doelstelling. De inzet van binnenvaart
economische centra van Gelderland, Brabant, Noord-Limburg, en Overijssel.
"Uiteindelijk moet je als ondernemer wel,
De onderneming vervoert jaarlijks een
net als iedereen, je verantwoordelijkheid
volume van 350.000 teu ofwel ca. 10 % van
nemen", zegt de heer Van den Heuvel.
het totale Nederlandse containervolume.
Zo bepaalt BCTN momenteel de CO2footprint en onderzoekt de moge lijk heden
28
Naast het verplaatsen van lading van de
om een nieuw, in alle opzichten, “duur-
weg naar het water, streeft BCTN ook op
zamer” schip te bouwen, want ook het
andere manieren naar minder en/of scho-
vervoer per binnen vaart kan en moet nog
ner transport. In de afgelopen 20 jaar heeft
schoner. “Laatst heb ik ook nog met iemand
het bedrijf veel geïnvesteerd in milieu-
gesproken over de mogelijkheden van
vriendelijke maatregelen. Een mooi voor-
contra geluid, zoals Schiphol onder zoekt,
beeld hiervan zijn de kranen in Nijmegen
maar dan voor onze container kranen.
die energie terugleveren aan het net wan-
Dat is voorlopig toekomstmuziek”.
neer een container wordt neergelaten.
“Ik vond in 1987 al dat we het transport anders moesten organiseren dan alleen maar over de weg". W. van den Heuvel, oprichter en dga
Het gaat volgens Van den Heuvel overigens niet alleen om dergelijke technische geavan ceerde oplossingen. Ook de kleine maatregelen zijn van belang. Zo spreekt hij chauffeurs aan op een onnodig stationair draaiende motor, worden trucks voorzien van roetfi lters en doet de heer van den Heuvel nog regelmatig het licht uit in kamers waar niemand werkt. Van den Heuvel geeft overigens aan geen wereldverbeteraar te zijn: “Je moet realistisch zijn, maar door de schaal van het bedrijf zijn we wel in staat bepaalde investering te doen”. Hij geeft hierbij nog aan dat veel maatregelen ook economisch interessant zijn.
Jaarlijks volume: 350.000 teu Investeren in milieuvriendelijk maatregelen Ontwikkeling duurzamer binnenschip
29
voorbeelden uit de praktijk
Vervoersmanagement als onderdeel van het kam-beleid Bouwstoffenindustrie Weurt BV (BIW) produceert geëxpandeerd polystyreen (EPSproducten). Dit product wordt onder andere toegepast als thermische isolatie in de bouw. De producten van BIW worden hoofdzakelijk afgezet in Nederland. BIW heeft zelf geen transportmiddelen maar besteedt het transport uit aan een logistieke dienstverlener. VBI, waar BIW een onderdeel van is,
activi teiten ondernomen in het teken van
beschikt sinds 1998 over een gecertifi ceerd
vervoersmanagement. Zo zijn de mogelijk-
mileu-managementsysteem. In het kader
heden onderzocht om meer gebruikt EPS te
van continue verbetering van vervoers-
recyclen. Gebruikt EPS is als grondstof te
management is in 2007 met ondersteuning
gebruiken voor de productie van nieuw EPS.
van een logistieke adviseur voor BIW een
Dit wordt interessanter door de hoge prijs
vervoersplan opgesteld. Het vervoersplan
van de reguliere grondstof Styropor. “Voor
geeft inzicht in het goederenvervoer dat is
het inzamelen willen we gebruik maken
gerelateerd aan de activiteiten van BIW.
van één of meerdere afval inzamelaars”
Hiernaast worden in dit vervoersplan meer-
geeft de heer Nooijens, vesti gingsmanager
dere maatregelen voorgesteld die leiden tot
van BIW, aan. “Door het mee te nemen als
minder, effi ciënter en/of schoner transport.
retourvracht van het uitgaande transport
Bouwstoffenindustrie Weurt b.v. (BIW) Gecertificeerd milieumanagementsysteem Vervoersplan als onderdeel KAM-beleid Recyclen van EPS Uitbreiding LZV trajecten
hoeven we hier voor geen extra vervoers“De bedrijfsinterne milieuzorg is geen doel
bewegingen te maken, terwijl we wel
op zichzelf.” geeft mevrouw Looman aan,
inkomende transporten kunnen uitsparen”.
Manager Kwaliteit, Arbeid en Milieu (KAM) 30
“Minder volume betekent voor Bouwstoffenindustrie Weurt ook minder transport". S. Nooijens, vestigingsmanager
van VBI, “De primaire aanleiding voor het
Een andere belangrijke maatregel uit het
actieve KAM- beleid is risicomanagement
ver voersplan is het frequenter gebruik
en reductie van kosten”. Met het eerste
maken van Langere en Zwaardere Vracht-
doelt zij ondermeer op het belang van de
auto combi naties, kortweg de LZV. De
milieuvergunning voor de onderneming.
logistieke dienst verlener van BIW maakt nu
Zonder deze vergunning kan BIW niet pro-
al gebruik van twee LZV’s en wil -zodra de
du ceren, het is daarom van groot belang
regelgeving het toelaat- frequenter en op
om de milieu-effecten van de bedrijfs-
meer trajec ten met de LZV rijden. “BIW kan
processen te beheersen opdat incidenten
door de LZV besparen op de transport kos-
die mogelijk kunnen leiden tot het intrek-
ten en eenderde van de ritten reduce ren. Dit
ken van de vergunning worden voorkomen.
betekent een winst voor de onder neming
Mevrouw Looman geeft verder aan dat het
en het milieu”, zegt de heer Nooijens.
opstellen van het vervoersplan goed past binnen het bredere KAM-beleid. “Het
Ook naar de toekomst toe zijn er bij BIW
creëert bewustzijn van de omvang van het
volop ideeën om maatregelen te nemen die
transport. Dit is van belang om ook dit
leiden tot minder, effi ciënter en/of schoner
aspect, net als het gehele KAM-beleid, te
transport. Zo zijn er nieuwe producten in
integreren binnen de hele bedrijfs voering”.
ontwikkeling, die bij een gelijkblijvende of betere isolatiewaarde minder volume
Behalve het opstellen van het vervoersplan
innemen. “En”, zegt de heer Nooijens, “min-
heeft BIW in 2007 nog diverse andere
der volume betekent minder transport”.
31
voorbeelden uit de praktijk
Kiezen voor een eigen concept Visser Duiven b.v. is een logistiek dienstverlener gespecialiseerd op de binnenlandse markt. Begin deze eeuw werd duidelijk dat door de groei van het bedrijf maat regelen noodzakelijk waren om de organisatie bestuurbaar en effi ciënt te houden. De heer Hendriks, medeeigenaar van Visser Duiven, heeft zelf een actieve rol gespeeld in dit veranderingsproces. “De belangrijkste verandering die we heb-
van het gemiddeld aantal gereden kilo-
ben doorgevoerd is het kiezen voor een
meters per rit met 11%. “Voor veel trans-
(deel)markt en een eigen concept om
port bedrijven geldt dat veel rijden ook veel
deze markt te bedienen”, vertelt de heer
verdienen betekent”, geeft Hendriks aan.
Hendriks. “Voor ons betekent dit dat wij ons
“Voor ons concept is schaalgrootte het
primair richten op de Nederlandse markt
belangrijkste onderdeel, waarbij optimali-
waarop wij met eigen voertuigen een
seren van aantal drops en beperken van het
24-uurs service aanbieden, waarbij de focus
aantal kilometers de uitgangspunten zijn.
ligt op deelzendingen van één tot drie
Uitleveren = omzet en rijden = kosten“
pallets per zending”. De organisatie is ver-
De meeste recente verbetermaatregel is
volgens optimaal op dit concept afge stemd:
het nieuwe planningspakket. Deze soft-
er is ondermeer een crossdock faciliteit
ware is in staat om alle orderregels om te
ingericht van 6.500 m2. “Dit bete kende
zetten naar een standaardeenheid en op
ondermeer dat we afscheid hebben moeten
basis hiervan een planning te maken. “In
nemen van een aantal van onze klanten,
het verleden was het een probleem dat de
omdat deze niet meer pasten binnen ons
ene lading werd uitgedrukt in strekkende
concept”, geeft de heer Hendriks aan.
meters, de andere in volume en een derde
Visser Duiven b.v. Focus op de binnenlandse 24-uurs markt Diverse verbeteringen na efficiencyscan Per rit 11 % kilometerreductie Standaard laadeenheid voor betere planning
in gewicht”, aldus de heer Hendriks, “Met 32
Naast de keuze voor een duidelijk en helder
dit pakket behoort dit tot het verleden
concept zijn er ook in de bedrijfsvoering
zodat we nu nog effi ciënter kunnen gaan
diverse veranderingen doorgevoerd. Zo is er
plannen, waardoor een hogere beladings-
in 2002, in samenwerking met een extern
graad gerealiseerd wordt”. Ook deze maat-
adviseur, een effi ciencyscan uitgevoerd.
regel zal bijdragen aan een betere lucht-
Naar aanleiding hiervan zijn diverse maat-
kwaliteit door de reductie van het aantal
regelen ingevoerd. Enkele voorbeelden:
gereden kilometers.
Verbeteren managementinformatie
“De belangrijkste verandering die we hebben doorgevoerd is het kiezen voor een (deel)markt en een eigen concept om deze markt te benaderen". B. Hendriks, mede-eigenaar
Invoeren KPI’s: “meten = weten”
Ondanks dat veel van de verbeter-
Sturen op afwijkingen
maatregelen ook een milieucomponent
Terugdringen foutzendingen
omvatten is er bij de klanten van Visser
Registreren beladingsgraad
Duiven nog geen vraag is naar specifi ek
Verhoging (milieu/effi ciency) bewustzijn
‘groen’ transport. Toch worden alle nieuwe
van de chauffeurs, etc. Uitbesteden onderhoud in daluren
vrachtauto’s tegenwoordig standaard uitgerust met een Euro 5 motor. “De ontwikkelingen in de milieuregelgeving
Deze maatregelen hebben niet alleen een
vormen hier een belangrijke aanleiding
positief effect op het bedrijfseconomische
voor. Het gunstige effect hiervan op de
resultaat, ook het milieu is hierbij gebaat.
luchtkwaliteit is echter een zeer prettige
Zo is een belangrijk resultaat de reductie
bijkomstigheid”, aldus de heer Hendriks.
33
voorbeelden uit de praktijk
Voorsprong door innovatie Dusseldorp is een landelijk, maar vooral regionaal sterk opererend, concern met een uitgebreid dienstenpakket op de gebieden van infrastructuur en milieu. Het concern doet veel aan innovatie. “Wij
Een ander belangrijke innovatie is de ont-
willen een leidende positie in de markt
wikkeling van een intermodaal concept
innemen en behouden. Daarbij speelt het
voor de inzameling van huishoudelijk afval.
onderwerp innovatie een belangrijke rol”,
Het afval van vijf gemeenten in de Flevo-
geeft de heer H.A. ten Broeke, vestigings-
polder gaat van de overslaglocatie met de
directeur Dusseldorp Nijmegen aan. Dat
ECO-combi naar de haven. Het transport
het concern hier succesvol in is komt naar
tussen Lelystad en Alkmaar, waar de huis-
voren uit de diverse innovaties die de
vuil centrale staat, gaat vervolgens per
onderneming in de afgelopen jaren heeft
binnenvaartschip.
Eerste LZV voor afvaltransporten
heb ben betrekking op het transport, dat in
Naast deze grotere projecten vindt ook
eigen beheer wordt uitgevoerd. Een twee-
innovatie op kleinere schaal plaats. Als
tal van deze innovaties zijn ondermeer de
voor beeld hiervan noemt de heer ten
Trainen en begeleiden van chauffeurs
Recycler en de ECO-combi.
Broeke het actief begeleiden en trainen van
door gevoerd. Diverse van deze innovaties
Dusseldorp Nijmegen Leidende positie in de markt Innovatieve concepten
chauffeurs. “Op regelmatige basis worden
34
Dusseldorp nam in 1977 als eerste bedrijf in
tachoanalyses uitgevoerd en op basis
Nederland de Recycler in bedrijf. In 2001
daarvan koppelen we aan iedere chauffeur
bracht zij een verbeterde versie op de
terug wat zijn/haar prestaties zijn t.a.v.
markt. Waar vroeger twee voertuigen
brandstofverbruik en rijgedrag. Aan het
nodig waren voor een rioolreinigings-
rijgedrag van de chauffeurs zijn tevens de
project, heeft Dusseldorp er nu nog slechts
onderhoudskosten en het schadeverloop
één nodig. Door een gepatenteerd procedé
gerelateerd. Ook volgen de chauffeurs
wordt het rioolwater geschikt gemaakt
trainingen om zuiniger en/of veiliger te
voor hergebruik. Het kan dan opnieuw
rijden”. De praktijk heeft inmiddels uitge-
gebruikt worden als reinigingswater.
wezen dat op deze wijze op brandstof en
Minder brandstofkosten (ca. 50%), geen
onderhoud bespaart kan worden en het
gebruikmaking van schoon (drink)water en
aantal schades kan worden beperkt.
minder verkeersoverlast zijn de voordelen. Innoveren is een doorlopend proces. Zo zijn
“We willen een leidende positie in de markt innemen en behouden". H.A. ten Broeke, vestigingsdirecteur
De ECO-combi, beter bekend als LZV
recentelijk de vrachtauto’s uitgerust met
(Langere en Zwaardere Vrachtauto combi-
nieuwe boordcomputers voorzien van
natie), is een vrachtauto die in plaats van de
plaats bepaling, om nog effi ciënter te kun-
gebruikelijke 18,75 maximaal 25,25 meter
nen werken. “De planner kan in de nabije
lang is. Hierdoor is het mogelijk om circa
toekomst zien waar een voertuig zich
30% extra vracht mee te nemen. “De
bevind en de vrachtauto’s hoeven niet meer
Dusseldorp ECO-combi is gestart als project
langs de Dusseldorp vestiging te rijden om
in samenwerking met de RDW en was de
het benodigde papierwerk op te halen.”
eerste die in Europa ingezet is voor afval-
geeft de heer ten Broeke aan, “Ook dit
transporten”, aldus de heer ten Broeke.
draagt dus weer bij aan de reductie van
Hiermee is een besparing van 30% op CO2-
het aantal gereden kilometers”.
emissie en op brand stof kosten gereali seerd.
35
voorbeelden uit de praktijk
Trucks op barge Op het industrieterrein Kanaalhavens in Nijmegen is de Nacco Material Handling Group gevestigd. Nacco is onderdeel van een Amerikaans concern en producent van kleine en grote heftrucks. Het transport van trucks vindt plaats naar klanten binnen en buiten Europa. Voor het coördineren en uitvoeren van het transport maakt Nacco gebruik van de diensten van CEVA logistics. De heer W. Terburg werkt namens CEVA Logistics bij Nacco op het terrein. “Vervoersmanagement is bij Nacco een bekend begrip”, aldus de heer Terburg,
“samen met ons wordt hieraan dagelijks
invulling gegeven.” Nacco heeft dan ook de laatste jaren transportbewegingen van en naar de bedrijfslocatie kunnen besparen door verschillende maatregelen. Bijvoor-
beeld door het laden van zoveel mogelijk
heftrucks op een dieplader, het bundelen
van aanvoerstromen, het verplaatsen van
productieactiviteiten naar andere locaties of het reduceren van afval. De meest
ingrijpende verbetering is onlangs bij Nacco geïmplementeerd. Heftrucks met een
overzeese exportbestemming worden nu
per binnenvaart vervoerd naar Zeebrugge,
36
Antwerpen, Amsterdam en Rotterdam, in plaats van over de weg. Tevens biedt
vervoer over water NACCO de mogelijkheid
binnenvaart worden gerealiseerd. Bijkomend voordeel is het ontstaan van extra bedrijfsruimte van 4000 vierkante meter door de demping". In combinatie met een herziening van de interne logistieke routering wordt de ruimte van Nacco nu effi ciënter benut en is geschikt voor de toekomstige groei van
Nacco verwacht een verdubbeling in de productie van trucks de komende 5 jaar.
binnenvaart is niet alleen voor Nacco een
de klantkant effi ciënter, nu de trucks alleen
van wegtransportbewegingen de leef-
ingebruikname van deze grote trucks aan
uitkomst maar komt ook door een reductie
nog maar van het schip afgereden hoeven
omgeving ten goede.
kade aangelegd. Voordat deze investering plaatsvond zijn de technische en organisatorische consequenties onderzocht, er is veel gerekend en er zijn proefvaarten
Voordelen voor bedrijf en milieu
slag van goederen op schepen.
risico op beschadigingen. Hierdoor is ook de
haven gedempt en een nieuwe damwand-
Efficiëntere benutting van de ruimte
maken van de nieuwe kade voor de over-
zeese export toenemen. Het transport per
heer Terburg uit. “Er is een stuk van de
Binnenvaart tussen Nijmegen en Zeebrugge
zelfs de mogelijkheid om ook gebruik te
wat ontmantelingkosten scheelt en minder
maken heeft Nacco geïnvesteerd”, legt de
Nauwe samenwerking met logistiek dienstverlener
de productie. Nacco biedt andere bedrijven
Ook zal in deze groei het aandeel van over-
“Om van binnenvaart gebruik te kunnen
W.A. Terburg, Operations Manager NMHG Transport, CEVA Logistics
tegen de besparingen die door de inzet van
om grote trucks in zijn geheel te voeren,
worden.
“Veroersmanagement is bij NACCO een bekend begrip".
gehouden. De investering weegt echter op
NACCO Materials Handling Group
37
verbetermaatregelen Toelichting
In de tabel op de pagina hiernaast zijn diverse voorbeelden van verbetermaatregelen opgenomen. Het opgenomen besparingspotentieel betreft een besparing op het aantal transportkilometers uitgedrukt in procenten. Dit percen tage is indicatief en gebaseerd op een gemiddeld resultaat behaald bij een groot aantal bedrijven. Het uiteindelijk resultaat binnen uw onderneming kan daarom afwijken van het vermelde percentage. De relevantie van de betreffende maatregel voor uw onderneming kunt u aangeven door één van de volgende opties aan te kruisen: reeds ingevoerd; interessant om uit te zoeken;
Directe belevering zonder tussenopslag
10 - 15%
Overslag met bulkpendeltransport
15%
Bundelen
± 10%
Reduceren beleveringsfrequentie
4 - 20%
Verhogen belading ladingdragers
4 - 15%
Optimaliseren toewijzen afnemers
5 - 25%
Geografische clustering
5 - 15%
Verbeteren managementinformatie
3%
3 - 10%
eventueel relevant op lange termijn;
Invoeren routeplanningssysteem
1 - 3%
Invoeren boordcomputer
-
Samenwerking in transport
3 - 15%
Uitbesteden kleine zendingen
1 - 5%
Centraliseren transportplanning
2 - 15%
Reduceren laad-en lostijden
1 - 5%
Reduceren aanrijkilometers standplaats
3 - 10%
Acquireren retourvracht
3 - 10%
af. Van de overige maatregelen dient u na te gaan of en zo ja hoe u deze kunt toepassen binnen uw onderneming. De toepasbare maatregelen kan u opnemen in uw vervoersplan.
relevant op korte termijn
relevant op lange termijn
niet relevant
transportefficiency Invoeren ritplanning
De reeds ingevoerde en niet relevante maatregelen vallen
interessant om uit te zoeken
logistieke efficiency
eventueel relevant op korte termijn; niet relevant.
38
maatregel
besparingsreeds potentieel ingevoerd
intermodaal vervoer
39
Modal shift containers binnenvaart
85%
Modal shift Spoor
20%
Modal Shift Containers Shortsea
75%
Modal shift Bulk binnenvaart
tot 100%
voertuigefficiency Inzetten grotere of lichtere voertuigen
tot 10%
Inzetten multifunctionele wagens
5 - 15%
Zuinig rijgedrag
-
overig Monitoren Brandstofverbruik
-
Reductie van verpakkingen
3 - 15%
Reductie productgewicht
5 - 100%
Reductie productvolume
6 - 30%
Reduceren retourstromen
10 - 50%
Optimaliseren prod.- en distr.netwerk
-
Colofon Tekst:
Buck Consultants International
Ontwerp:
Deel 2 ontwerpers, Nijmegen
Fotografie: Inge Hondebrink, Nijmegen Druk:
Thieme MediaCenter Nijmegen
Oplage:
500 exemplaren
Redactie:
Ben Kraal
Dirk-Wim in ’t Hof
Hans ten Broeke
Irene van Dongen
Jan Luijten
Marc Gaal
Rikkert de Kort
Dit handboek is een uitgave van:
40
Bedrijvenvereniging West Kanaaldijk Sluis
gemeente Nijmegen
gemeente Beuningen
Ondernemersvereniging Noord-Oost Kanaalhaven
Provincie Gelderland
SenterNovem
Stadsregio Arnhem Nijmegen
