huwelijksvoordelen.book Page vii Friday, March 5, 2010 8:24 AM
Inhoudsopgave
Handboek Estate Planning – Bijzonder Deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i
Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
iii
De auteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
v
DEEL 1 ALGEMEEN KADER DER HUWELIJKSVOORDELEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Alain Verbeke
1
Hoofdstuk I
Hoofdstuk II
Verkrijgingen door de langstlevende echtgenoot via huwelijkcontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
Huwelijksvoordelen, twee opvattingen. . . . . . . . . . . . .
5
Afdeling 1. Meerderheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Afdeling 2. Kritiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Wettekst en rechtszekerheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Verbod van analogie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Twee cumulatieve criteria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Fiscaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5 5 7 7 8
Afdeling 3. Falsificatie van de kritiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Stelsel van gemeenschap vs. Gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . § 2. Overlevingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Verbod van analogische interpretatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Toepassing van het gemene verbintenissen- en contractenrecht. . . .
8 8 9 10 13
Afdeling 4. Schema van het boek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14
Hoofdstuk III
Internationale tendensen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
Afdeling 1. Civiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16
Afdeling 2. Fiscaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17
Hoofdstuk IV
Huwelijksvoordelen, civiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
Afdeling 1. Aanwinsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19
Afdeling 2. Objectieve wettelijke kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20
Afdeling 3. Essentie van huwelijksvermogensrecht: algemeen beginsel
21
Afdeling 4. Twee rechtvaardigingsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
22
LARCIER
vii
huwelijksvoordelen.book Page viii Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
Afdeling 5. Eerste nuancering, omwille van de aard der goederen: artikel 1464 BW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
Afdeling 6. Tweede nuancering, omwille van het uitgestelde erfrecht: artikel 1465 BW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
Afdeling 7. Volkomen en onvolkomen huwelijksvoordelen . . . . . . . . .
24
Afdeling 8. ‘Drie stappen’-vuistregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
26
Hoofdstuk V
Huwelijksvoordelen, Fiscaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
28
Afdeling 1. Belastbaarheid van een volkomen huwelijksvoordeel . . . .
28
Afdeling 2. Belastbaarheid van een onvolkomen huwelijksvoordeel . . § 1. Artikel 5 W. Succ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Artikel 7 W. Succ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Artikel 2 W.Succ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
29 30 30 31
Hoofdstuk VI
Samenvattend. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
Afdeling 1. Civiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
Afdeling 2. Fiscaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
Afdeling 3. Vervolg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
Noten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
DEEL 2 DE STERFHUISCLAUSULE. CIVIELRECHTELIJKE ASPECTEN . . . . . . . . . . . . . . . Renate Barbaix
39
Hoofdstuk I
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41
Hoofdstuk II
Het sterfhuisbeding: definitie en constitutieve elementen
43
Afdeling 1. Een verdelingsbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
Afdeling 2. (On)voorwaardelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
44
Afdeling 3. Eenzijdig – wederkerig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46
Hoofdstuk III
Civielrechtelijke beoordeling van het sterfhuisbeding: gangbare (oude en nieuwe) opvattingen . . . . . . . . . . . .
47
Afdeling 1. Het sterfhuisbeding in het oude recht? . . . . . . . . . . . . . . .
47
Afdeling 2. Het sterfhuisbeding vandaag. (N)iets nieuws onder de zon?
48
Afdeling 3. Eerste vaststelling en structuur van het betoog . . . . . . . . .
49
Hoofdstuk IV
De geldigheid van het sterfhuisbeding . . . . . . . . . . . . .
50
Afdeling 1. Gangbare opvattingen in het oude recht . . . . . . . . . . . . . .
51
viii
LARCIER
huwelijksvoordelen.book Page ix Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
Afdeling 2. Het huidige recht: gegronde twijfel ?. . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De (oude en nieuwe) tekst van de wet en de parlementaire voorbereiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Wet en wetsgeschiedenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Draagwijdte en betekenis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Beoordeling? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De onverenigbaarheid met de essentie van het stelsel en de solidariteit tussen de echtgenoten ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het verbod op leonische bedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
53
Afdeling 3. Tussenconclusie: geldigheid van het sterfhuisbeding . . . .
61
Hoofdstuk V
54 54 55 58 59 61
De kwalificatie van het sterfhuisbeding: “theorie van de huwelijksvoordelen”?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
Afdeling 1. De wettelijke bouwstenen: artikel 1458, 1464 en 1465 BW § 1. Huwelijksvoordelen sensu stricto: definitie en verschijningsvormen § 2. Huwelijksvoordelen sensu stricto: kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Draagwijdte en gevolgen van de (her)kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . § 4. Tussenconclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63 64 65 66 70
Afdeling 2. Het stilzwijgen van de wet. Op naar een (ruime) theorie van de huwelijksvoordelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Artikel 1458, 1464 en 1465 BW als uitzonderingsbepalingen. . . . . A. Het sterfhuisbeding KAN geen huwelijksvoordeel zijn . . . . . . . 1. (De wederkerigheid en) het aleatorisch karakter van het voordeel als essentieel bestanddeel van een huwelijksvoordeel? . 2. Het arrest van het Hof van Cassatie 23 november 2001 en de theorie van de overlevingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Het sterfhuisbeding MAG geen huwelijksvoordeel zijn . . . . . . . 1. Het gebrek aan een uitdrukkelijke wettelijke regeling . . . . . . 2. De reserve van de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Artikel 1458, 1464 en 1465 BW als de verbijzondering van de theorie van de huwelijksvoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Tussenconclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71 72 73 73 75 79 79 83 84 87
Afdeling 3. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
88
Noten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90
DEEL 3 DE “STERFHUISCLAUSULE”. FISCALE ASPECTEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nicolas Geelhand de Merxem
123
Hoofdstuk I
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
125
Afdeling 1. De dubbele doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
125
Afdeling 2. De keuze van de minst belaste weg . . . . . . . . . . . . . . . . . .
126
LARCIER
ix
huwelijksvoordelen.book Page x Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
Afdeling 3. Geen (successie)belasting zonder wet of decreet . . . . . . . .
127
Afdeling 4. De restrictieve interpretatie van de fiscale wet . . . . . . . . .
127
Afdeling 5. Het fiscaal recht volgt het burgerlijk recht . . . . . . . . . . . .
128
Afdeling 6. De verschillende varianten van sterfhuisclausule . . . . . . .
128
Hoofdstuk II
130
De fiscale aspecten van de sterfhuisclausule . . . . . . . . .
Afdeling 1. De principes inzake het al dan niet aanrekenen van het huwelijksvoordeel op het beschikbaar deel en de twee soorten verschuivingen van niet-aanwinsten . . . . . . . . . . § 1. De terminaal zieke echtgenoot heeft geen afstammelingen . . . . . . . § 2. De terminaal zieke echtgenoot heeft enkel gemeenschappelijke afstammelingen en het gemeenschappelijk vermogen bevat enkel aanwinsten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De terminaal zieke echtgenoot heeft enkel gemeenschappelijke afstammelingen en het gemeenschappelijk vermogen bevat nietaanwinsten van de terminaal zieke echtgenoot die voor meer dan de helft worden toebedeeld of vooruitgemaakt aan de niet-terminaal zieke echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. De terminaal zieke echtgenoot heeft niet-gemeenschappelijke afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Precisering inzake de niet-aanwinsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. De sterfhuisclausule is een niet op het beschikbaar deel aan te rekenen en derhalve een niet-inkortbaar huwelijksvoordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De (ontstentenis van) wettelijke grondslag om successierechten te heffen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Artikel 1-2 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Artikel 2 (contractuele erfstelling), 4, 3° en 7 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Besluit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De gevolgen van de ontstentenis van wettelijke grondslag om te heffen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Bij het overlijden van de (terminaal zieke) echtgenoot. . . . . . . . B. Bij het overlijden van de niet-terminaal zieke (langstlevende echtgenoot) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Vergelijking met andere hypothesen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het gevaarlijke karakter van de sterfhuisclausule op fiscaal vlak . . § 4. Het gebruik van de sterfhuisclausule “in extremis”. . . . . . . . . . . . . § 5. Veinzing en rechtsmisbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Vangnet en combinatie van technieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
x
130 131
132
133 133 133
134 135 135 136 137 138 138 138 138 139 140 141 142 142 143
LARCIER
huwelijksvoordelen.book Page xi Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
Afdeling 3. De sterfhuisclausule is (deels) een op het beschikbaar deel aan te rekenen en derhalve mogelijks een inkortbaar huwelijksvoordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Aanrekening op het beschikbaar deel en inkorting . . . . . . . . . . . . . § 2. De (ontstentenis van) wettelijke grondslag om te heffen . . . . . . . . . A. De vordering tot inkorting kan niet worden ingesteld of kan wel worden ingesteld, maar wordt niet daadwerkelijk ingesteld. . . . . . 1. De artikelen 1-2 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . 2. Artikel 2 Wetboek Successierechten (contractuele erfstelling) 3. Artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Artikel 7 Burgerlijk Wetboek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Artikel 4, 3° Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De vordering tot inkorting kan worden ingesteld en wordt ook daadwerkelijk ingesteld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De gevolgen van de ontstentenis van wettelijke heffingsgrondslag . A. Het gevaarlijke karakter van de sterfhuisclausule op fiscaal vlak § 4. Het gebruik van de sterfhuisclausule “in extremis”. . . . . . . . . . . . . § 5. Veinzing en rechtsmisbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Vangnet en combinatie van technieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. De geruisloze verschuivingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
143 145 147 147 147 147 157 158 161 162 162 166 167 168 168 169 169
Afdeling 4. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
171
Afdeling 5. Wetswijziging en gevolgen daarvan . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De mogelijke wijzigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De gevolgen van de aanpassing van artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Voor de toekomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voor het heden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Voor het verleden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De gevolgen van de andere mogelijke aanpassingen . . . . . . . . . . . . § 4. De gevolgen van de schrapping van artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
171 171
Hoofdstuk III
172 172 172 173 173 174
Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
176
Bibliografie Sterfhuisclausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177
Noten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
182
DEEL 4 HET FINAAL VERREKENBEDING. CIVIELRECHTELIJKE ASPECTEN . . . . . . . . . . Nicolas Geelhand de Merxem
205
Hoofdstuk I
207
LARCIER
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xi
huwelijksvoordelen.book Page xii Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
Hoofdstuk II
De omschrijving van het verrekenbeding in stelsels van scheiding van goederen met verrekenbeding . . . . . . . . .
208
De geldigheid van het verrekenbeding in stelsels van scheiding van goederen met verrekenbeding . . . . . . . . .
210
Afdeling 1. De voorafgaande vraag van het referentiekader . . . . . . . .
210
Afdeling 2. De rechtsgeldigheid van het verrekenbeding naar Belgisch recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
211
Hoofdstuk III
Hoofdstuk IV
De kwalificatie van het verrekenbeding in het stelsel van scheiding van goederen met verrekening van aanwinsten
215
Afdeling 1. De historiek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
216
Afdeling 2. De rechtsvergelijking – het Franse recht en het Luxemburgse recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Frankrijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Groothertogdom Luxemburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
219 219 220
Afdeling 3. De huidige stand van zaken inzake de kwalificatie als huwelijksvoordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
220
Afdeling 4. De argumenten van de tegenstanders van de kwalificatie van het verrekenbeding als ‘huwelijksvoordeel’ . . . . . . . . § 1. Het tekstargument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Het verbod van analogische toepassing. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Het onderscheid tussen de lege ferenda en de lege lata . . . . . . . . . . § 4. De wil van de wetgever. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De koppeling aan de notie “gemeenschappelijk vermogen” . . . . . . § 6. De filosofie van de te onderscheiden huwelijksvermogensstelsels . . § 7. De tegenstrijdigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. De afbakening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 9. De ontstentenis van ongelijke behandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 10. De rechtspraak en de rechtsleer hebben geen rechtscheppende functie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 11. Een analogische toepassing van de leer van de huwelijksvoordelen in stelsels van scheiding van goederen met verrekening van aanwinsten raakt aan de reserve, wat van openbare orde zoniet van dwingend recht is.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 12. De rechtszekerheid, de veiligheid, de wil van de partijen en de eenvoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 13. De beperkte draagwijdte van het mijlpaalarrest van het hof van beroep te Antwerpen van 5 oktober 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 14. De beperkte draagwijdte van de besluiten van het Comité voor Studie en Wetgeving (CSW) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 15. Het gebrek aan unanimiteit in de rechtsleer . . . . . . . . . . . . . . . . .
xii
222 222 225 231 232 234 235 236 237 238 243
247 250 257 260 261
LARCIER
huwelijksvoordelen.book Page xiii Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
§ 16. De clausules worden om (louter) fiscale redenen opgenomen in het huwelijkscontract. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
262
Afdeling 5. De bezwaren tegen de minderheidsopvatting.. . . . . . . . . .
262
Afdeling 6. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
263
Hoofdstuk V
De kwalificatie ‘huwelijksvoordeel’ en de nietaanwinsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
264
Afdeling 1. Aanwinsten en niet-aanwinsten - omschrijving . . . . . . . .
264
Afdeling 2. Aanwinsten en niet-aanwinsten – bewijslast . . . . . . . . . .
265
Afdeling 3. De verrekening van niet-aanwinsten en de kwalificatie ‘huwelijksvoordeel’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
267
Hoofdstuk VI
De kwalificatie van het ‘surplus’. . . . . . . . . . . . . . . . . .
269
Hoofdstuk VII Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
276
Noten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
277
DEEL 5 HET FINAAL VERREKENBEDING. FISCALE ASPECTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nicolas Geelhand de Merxem
305
Hoofdstuk I
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
307
Afdeling 1. De dubbele doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
307
Afdeling 2. De keuze van de minst belaste weg . . . . . . . . . . . . . . . . . .
308
Afdeling 3. Geen (successie)belasting zonder wet of decreet . . . . . . . .
309
Afdeling 4. Het fiscaal recht volgt het burgerlijk recht . . . . . . . . . . . .
309
Afdeling 5. De verschillende varianten van finaal verrekenbeding . . .
309
Hoofdstuk II
310
De fiscale aspecten van het finaal verrekenbeding . . . .
Afdeling 1. De fiscale aspecten van het finaal verrekenbeding als huwelijksvoordeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De principes inzake het al dan niet aanrekenen van het huwelijksvoordeel op het beschikbaar deel van de nalatenschap en de verschuiving van niet aanwinsten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Het (optioneel) finaal verrekenbeding 50/50 met betrekking tot de aanwinsten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De (ontstentenis van) wettelijke grondslag om successierechten te heffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Artikel 1-2 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
LARCIER
310
311 313 313 314 314 314
xiii
huwelijksvoordelen.book Page xiv Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
3. De artikelen 2 (contractuele erfstelling), 4, 3° en 7 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. De gevolgen van de ontstentenis van wettelijke heffingsgrondslag inzake de vordering van de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . D. Het gevaarlijke karakter van het finaal verrekenbeding 50/50 met betrekking tot de aanwinsten op fiscaal vlak. . . . . . . . . . . . . . E. Het gebruik van het finaal verrekenbeding 50/50 met betrekking tot de aanwinsten “in extremis” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Veinzing en rechtsmisbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Andere fiscale aandachtspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De aanrekening van de verrekenschuld . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De fictiebepalingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De overdrachtsbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. De buitenlandse “situs-goederen” en het recht van overgang. H. Het finaal verrekenbeding 50/50 als fiscaal vangnet . . . . . . . . . § 3. Het (optioneel) finaal verrekenbeding 50/50 met betrekking tot alle goederen (aanwinsten en niet-aanwinsten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De( ontstentenis van) wettelijke grondslag om successierechten te heffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Artikel 1-2 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Artikel 2 Wetboek successierechten (contractuele erfstelling). 4. Artikel 4, 3° Vlaams Wetboek successierechten . . . . . . . . . . . 5. Artikel 7 Wetboek successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Artikel 1-2 Wetboek Successierechten (inkorting) . . . . . . . . . C. De gevolgen van de ontstentenis van wettelijke heffingsgrondslag inzake de vordering van de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . D. Het gevaarlijke karakter van het finaal verrekenbeding 50/50 op fiscaal vlak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Het gebruik van het finaal verrekenbeding 50/50 in extremis . . F. Veinzing en rechtsmisbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Andere fiscale aandachtspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Het finaal verrekenbeding 50/50 als vangnet . . . . . . . . . . . . . . § 4. Het (optioneel) finaal verrekenbeding 0/100 . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De( ontstentenis van) wettelijke grondslag om successierechten te heffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Artikel 1-2 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Artikel 5 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Artikel 2 Wetboek successierechten (contractuele erfstelling). 4. Artikel 4, 3° Vlaams Wetboek successierechten . . . . . . . . . . . 5. Artikel 7 Wetboek successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Artikel 1-2 Wetboek Successierechten (inkorting) . . . . . . . . .
xiv
315 316 317 319 320 320 320 322 322 322 323 324 324 325 326 326 326 327 327 328 330 330 331 331 331 331 331 332 333 334 334 334 335 335 336
LARCIER
huwelijksvoordelen.book Page xv Friday, March 5, 2010 8:24 AM
INHOUDSOPGAVE
C. De gevolgen van de ontstentenis van wettelijke heffingsgrondslag inzake de vordering van de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . D. Het gevaarlijke karakter van het alsofbeding op fiscaal vlak. . . E. Het gebruik van het verrekenbeding in extremis . . . . . . . . . . . . F. Veinzing en rechtsmisbruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Andere fiscale aandachtspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Het finaal verrekenbeding 0/100 als vangnet . . . . . . . . . . . . . . I. Het fiscaal verrekenbeding 0/100 in combinatie met andere technieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Besluit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Wetswijziging en de gevolgen daarvan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling 2. De fiscale aftrekbaarheid van de verrekenschuld . . . . . . . § 1. Het noodzakelijke karakter van de fiscale aftrekbaarheid van de verrekenschuld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De fiscale aftrekbaarheid van de verrekenschuld in het algemeen . . A. Het bestaan van de schuld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De omvang van de verrekenschuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Finaal verrekenbeding 50/50 met betrekking tot de aanwinsten 2. Finaal verrekenbeding 50/50 met betrekking tot alle goederen (aanwinsten en niet-aanwinsten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Finaal verrekenbeding 0/100 met betrekking tot alle goederen (aanwinsten en niet-aanwinsten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De fiscale aftrekbaarheid van de verrekenschuld in het bijzonder: artikel 33 Wetboek Successierechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De verrekenschuld in samenlezing met artikel 33 Wetboek Successierechten in het algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. De tekst van de wet, de parlementaire voorbereiding, de ratio legis en de administratieve circulaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verrekenschulden zijn geen schulden in de zin van artikel 33 Wetboek Successierechten – deze wetsbepaling is niet aan de orde 3. Artikel 33 Wetboek Successierechten moet restrictief worden geïnterpreteerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De toepassingsvoorwaarden van artikel 33 Wetboek Successierechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Tussenbesluit: de contradictie tussen letter en geest. . . . . . . . . . D. De echtheid van de schuld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het criterium en de beoordelaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De toepassing van het criterium t.a.v. de verrekenschuld . . . . § 4. Besluit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
338 339 339 340 341 342 342 343 343 345 345 345 346 346 347 347 348 348 349 349 352 357 358 359 361 361 363 365
Afdeling 3. Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
366
Hoofdstuk III
Besluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
367
Noten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
367
LARCIER
xv