Hand-out workshop Kinderboekenfestival NANA va n 32

Hand-out workshop Kinderboekenfestival NANA 2008

1 van 32

NANA Kinderboekenfestival 2008 'Een dichter is een tovenaar, een tovenaar met woorden.' 1. Intro workshop en hand-out Poëzie is spelen met woorden uitdrukken van het onzegbare Poëzie vraagt om reactie wil een antwoord Poëzie raakt het diepste gevoel verscholen onder de eelt van het leven Poëzie leeft in het woord en de ruimte tussen de woorden

He t kind er bo e ken fest iva l staa t di t jaa r in he t te ke n va n de po ëz i e e n d e ‘Po ë zi e Expr e ss’, ond er de e l van de int er nat io nal e Po e m Expr ess . Ee n tr ei n vo l po ëz i e di e ove rze e , do o r de luch t e n on der gr o nd s d e w er e l d over gaat . Be langr i jkst e halt e s zij n di t jaa r Bo nair e e n Cu raçao. Dez e hand -o u t ge ef t ee n aanta l inh ou de li jke e n did acti sch e sugge st ie s o m te r vo or be re id in g o p he t kind er bo e ken fest iva l in d e kl as acti e f aan de sla g te gaa n me t p oë zie e n bee ld . Ve rd e r zi j n i n de hand- ou t ee n aant al we bsi te s opg eno me n waa r u me e r inf or ma ti e en lesi de e ën kun t vind en . Va n de schr ij ve r s en ver te lle r s di e o p u w eilan d de scho le n bezo eke n tij den s he t fest iva l is ee n kor t e bio grafi e opg eno me n en oo k e e n aanta l bo ekf ragme nt e n o f ged icht en . Ti jd en s de cre ati eve wo r ksho p di e vo oraf gaan d aan he t fest iva l wo rd t geo r gani see r d kunne n de le er kracht e n on de r beg el ei din g ze l f aan de sla g me t po ëzi e en bee ld . Di t all e s zal hop el ij k re sult er e n i n ee n brui sen d kind er bo eke nfe sti val , ent hou siast e scho le n en le er kracht en , e n vo ora l acti eve e n cre ati eve le er li ng en . Eksit o ! Lau ra Quas t en Riann e Hel li ng s


2 van 32

ID-ar t e

(w w w.i d-ar te .n et )

2. Inhoudsopgave 1. Intro workshop en hand-out 2. Inhoudsopgave 3. Het zelf schrijven van gedichten 4. De taal van een dichter 5. Beeldspraak : symbolische, figuurlijke taal 6. De vorm van het gedicht 7. Het presenteren van gedichten 8. Werkvormen voor beeldende activiteiten en organisatorische tips 9. Handige websites 10.Lesvoorbeelden 11.Auteurs en vertellers kinderboekenfestival bijlage: Doe mee aan de Poem Express


3 van 32

3. Het zelf schrijven van gedichten Associatie is belangrijk bij het zelf schrijven van gedichten. Bij het associëren l a a t i e m a n d d e i n s p i r a t i e b r o n to t z i j n v e r b e e l d i n g s p r e k e n . Z o n d e r t e o o r d e l e n stelt hij zich open voor alles wat bij hem op komt aan gedachten, gevoelens, kleur, reuk, geluid, sensaties, beelden en ervaringen. Hij noteert alles wat als inspiratie binnenkomt en gaat pas in een later stadium een selectie maken uit het verzamelde materiaal.

He t schr ij fpr o ce s kan ver de el d wo r de n i n de vo lge nd e fasen :



ver z amel e n e n ex p lor er e n van he t mate ri aal



bew e r ke n van he t mate r iaa l



schr ij ve n va n de teks t o p basi s van he t ver z ame ld e en bew er kt e mate r iaa l



cor r ec ti e e n her sch r ij ve n va n de teks t

fas e 1 Ver z a me le n e n ex p lor er e n va n ma t er ia a l Ins p ira t ieb r o nne n •

bee ld mate r iaal , fot o’s , pl a ten , pr ent en bo eken , films , schi ld er ij e n

•

muz ie k e n zan g al s pri kke l

•

de ei ge n er var i ng , her i nne ri ng en , sit uati e s ui t he t leven , krant/ radi o

•

senso r isch e pri kke ls: visu el e bee ld en , geu r en sm aak , kle ur, vo r m en te xtu ur, tasto bj ec te n

•

gevo el en s

•

de natu ur, aard e , wat er, vuur, zo n , ze e , luc ht , pla nte n , bo me n

•

alle r le i obj ec te n e n ru imt es , bee ld hou w we r ken , mon umen te n

•

ee n wo o rd , zi n , spre e kw oo r d o t uit dr ukk in g

•

assoc iati eo e fen ing en : 'he t en e wo or d ro ep t he t ande r e op ' √

wo o rd spi n

√

ket ti ngasso ci ati e

√

associ er e n aan aanle id in g van vrage n

•

ged ich te n va n gro t e mee ste r s

•

oe fe nin ge n me t re gel s √

op elk aar ri jme nd e wo o r de n op schr ij ve n

√

wo or de n ver z amel e n di e klanke n we er ge ve n


4 van 32

√

wo or de n en hun teg enst el lin ge n

IDE E Insp ir a ti e & Id e eë n ver z am e le n in een di ch td o o s Om ee n ged ich t te kunne n schr ij ve n he b je inspi rati e nod ig . De en e kee r he b j e met ee n ee n ide e e n de ande r e kee r duur t he t eve n vo or da t j e we e t wa arove r j e wil t schr ijven . Daar o m i s he t sli m o m ee n inspi ratie do o s te maken . Voo r dez e do o s ku n j e van all e s ver za mel en : ee n mo o i snoe ppap ie rt je , ee n vre em d krante nbe ri cht je , e e n plaa tj e va n ie t s dat je graag wil t heb ben , ee n fo to, e e n gedr o og d blo em et je , ee n pop pet je , ee n moo i draad je , ee n bij zon de r wo o r d , ee n str ipve r haalt je , enzovo o rt , enzovo o rt . Alle s kan e n ma g al s he t maa r ni e t t e gr o o t i s e n in de do o s past . Ee n dich tdo o s maa k je zo ! Ne e m ee n do o s di e makkel ij k ope n en dich t kan . Ve r f o f ver sie r de buit en kant . Schr ij f daar o p bij voo r be el d j e naam i n kle ur ig e let te rs . Al s de inspi ratie do o s klaa r is voo r geb ru ik , pak j e e r iet s ui t . Be kij k he t e n schr ij f wa t in j e opko mt . De ze wo o rd ens chet se n gebr ui k j e voo r he t make n van je ged icht .

fas e 2 e n 3 Bew er ke n va n he t ma t er ia a l en sc hr ijve n va n d e te ks t op b a si s va n he t ver za m el d e e n be w er kt e ma t er ia a l De lee r lin ge n gaan do el ge ri ch t aan he t w er k . De vo lge nd e vrag e n kunn e n ee n hulp mid de l zijn : 

Wa t vo o r soo r t ged ich t ga i k schr ijven ?



Moe t he t rij me n o f juis t niet ?



Wa t wo r d t he t ond er w e rp ?



We lke wo o r de n zo ude n passe n i n he t ged icht ?



We lke wo o r de n kan i k bet e r nie t gebr ui ken ?



We lke wo o r de n kunne n in ee n zi n bi j elk aar staan ?



We lke zi nn e n hor e n bi j el ke aar ?



He b ik no g mee r wo o r de n nod ig ?

fas e 4 Cor r ec ti e en her sc hr ijve n va n d e te ks t In deze fase i s he t ni e t de bed o el in g da t de le er krach t me t ee n ro o d pot lo o d he t ged ich t van ee n kin d 'b eki jkt ' . He t i s we l ee n fase waar i n lee r lin ge n hun ged ich te n Hand-out workshop Kinderboekenfestival NANA 2008

5 van 32

in wo r din g me t ande r e lee r lin ge n kunn e n de le n . Al s lee r lin ge n de ged ich te n kri tisc h gaan beki jke n kan d e le er krach t hie rvo o r éé n o f mee r van de vo lge nd e aandacht spun te n geven : 

Wa t vin d j e bij zon de r aa n di t ge dic ht ?



We lke wo o r de n of zin ne n vall e n he e l spe ciaa l op ? Waaro m ?



Wa t beg r ij p j e nie t ?



Vin d je da t e r wo or de n zij n di e te vaa k voo r ko men ? Wa t zo u missch ie n bete r zi jn ?



Lo pe n de zin ne n go ed ?



Wa t vin d j e te vee l ?



Vin d je de ri jmw oo r de n moo i geko zen ?



Vin d je de vo lg or d e va n de zin ne n go ed ?

4. De taal van een dichter Rij m is klank her hal in g bin ne n 2 o f me e r wo o rd en , di e zo dani g dich t bi j elk aar lig ge n dat er e e n ver ban d tusse n di e tw e e ont staat . Vo ora l bi j kind er ge dich te n spel e n klan ke n e n her hal in g van klan ke n binne n 1 of 2 wo o r de n (ri jm ) ee n bel ang ri jke rol . De wo o r de n moe te n nie t te ve r van el kaa r zi jn , zo da t de leze r he t ver ban d tus se n de klan ke n ka n ho re n . Rij m ko me n o p ve e l mani er e n i n ged ich te n voo r : gep aard : aab b, gekr uist : ab ab , omar me nd : ab ba, slagr ijm : aaaa e n per z isc h ri jm : aaba , beg inr i jm : g el d -g oe d Klan kge di cht en : Naas t ri jme nd e wo o r de n zij n d e wo o r de n di e he t gel ui d van iet s nabo ot se n hee l bel angr ijk . Vb. De deu r doe t : bra m! En Li nch i val t bragadam . Her hal ing : In ged ich te n kunne n wo o r de n o f zin ne n her haal d wo r de n . Zo leg t de dich te r ext ra nadr u k o p d e be te ke ni s van di e wo o rd en . Maat e n ri tm e i s he e l bel ang r ij k in de gesp ro ke n taal . Wanne e r de bek le mto o nd e e n on bek le mto o nd e le tt er gr e pe n ee n vast patr o o n kri jg en , spre ek t me n van maat o f met rum . Ri tm e ge ef t de ind ru k van de bew e gin g ne e r in de gesp ro ke n taal . He t kom t to t stan d do o r de ver sch ill e n i n to on ho o gt e e n d e afw iss el in g van bek le mto o nd e e n on bek le mto o nd e le tte r gr ep en .


6 van 32

5. Beeldspraak : symbolische, figuurlijke taal Ee n dich te r geb ru ik t vaa k bee l de n o m zi j n ide e , gedach te n en gevo el en s in ui t te dru kken . De taal di e hi j gebr uik t is nie t onze dage li jks e taal . Ver ge li jk ing : A i s al s B Je tr ek t ee n ver ge l ijk in g al s je tw e e zake n naas t elk aar plaats t op basi s van over e enkom st/ gem ee nsch appe li jke eig en schapp en , du s A is al s B . Vb. je oge n zi j n al s de ze e . Met afo o r : A is B Bi j ee n met afo o r ver dw i jn t de ‘als ’ . Ee n met afo o r ide nt ifi cee r t é é n el em en t me t de ande r o p basi s va n de over ee nko ms t in ei gen schap pe n di e de twe e el em ent e n me t el kaa r heb ben . je og e n zij n de ze e . Per so ni fic ati e : he t ge ve n van men se li jke ken me r ke n aan ee n vo or w e rp /di ng : Vb. St a o p wat apana , schil de r ee n ind iaa n i n j e ge zi ch t (He nr y Habi be )

6. De vorm van het gedicht Ho e we te n w e dat ee n te ks t ee n ged ich t is ? Op de ee rst e plaat s her ken ne n w e ee n dich tvo r m doo r de mani e r waar o p d e te ks t o p papi e r geö r den d is, de ‘lay ou t Ve e l wi t o p he t papie r Ron d ee n ged ich t zi e j e vee l wit . Ie de r nie u w ged ich t staa t we e r o p e e n nie uw e pagin a. Ge dich te n zij n ove r he t al gem ee n vee l kor te r da n ee n ver haal . I n we i ni g wo o r de n wi l de dich te r zic h zo sche r p en duid el ij k mog el ij k uitd ru kken . Str of e He t w i t dat de teks t ond er ve rd ee lt , help t on s de stukj e s te ks t t e zi e n di e same n ee n een hei d vo rm en . Zo ’ n frag men t dat ee n ee nhe i d vo rm t noe me n w e e e n str o fe . Ee n ged ich t is dus on de r v er de el d in str of en . Str o fe n zij n t e ver g el ij ke n me t he t coup le t van e e n li ed .


7 van 32

De dichtvormen elf of kwatrijn met of zonder rijm Elfe n zij n ged ich te n di e best aan ui t 11 wo o r de n 1 e re ge l : é é n wo o rd , 2 e re ge l : tw e e wo o r de n 3 e re ge l : dr i e wo o rd en , 4 e re ge l : vi e r wo o r de n 5 e re ge l : we e r éé n wo o r d De kwatr ij n i s ee n ged ich t dat be staa t ui t 4 re ge ls , di e oo k kunn e n rij men : vb. (aab b) , (ab ab) , (abba ) De opb ou w van he t ge dic ht . Ied e r ged ich t he ef t ee n inle id ing , cent raa l ged ee lt e en ee n slo t . De ee rst e re ge l van he t ged ich t mo e t ie t s opr o ep en , ee n bep aald e spanni ng , ver w o nde ri ng , ver b azi ng . De laatst e re ge l moe t he t ged ich t af sluit en , ro n d make n .


8 van 32

7. Het presenteren van het gedicht Al s de lee r lin ge n ee n ged ich t gemaak t heb be n i s he t leu k o m di t ged ich t o p ee n pos te r o f o p ee n ande r e mani e r visue e l t e maken . Hie ro n de r wo r de n ee n aanta l sugge st ie s geg even . De ze kunn e n natuu rl ij k oo k w or d e n uit gevoe r d me t best aand e ged icht en . Vraag de lee r lin ge n zic h vo o r te stel le n wa t j e zi e t bi j he t hor e n van he t ged icht . Vraag ze “fo to ’s ” te make n in hun hoo fd . St e l vrage n ove r ho e iet s er ui t zi et , ho e je ie t s kun t zi en . Pr o be e r t e hel pe n bi j he t con cre e t make n van det ail s do o r vee l vrage n t e st el len , he t bee l d zo rij k mo ge li j k te maken . Daarn a gaa n d e le er l ing e n ind ivi due e l o f i n gr oe pj e s aan de sl ag me t hu n ei ge n opd racht . Bi j he t o ntw er pe n van d e pos te r o f ill ust rati e zij n ee n aanta l zake n van bel ang : ▶ be el d : wa t wi l j e late n zi en ? ▶ co m p os iti e : ho e plaat s j e d e te ks t va n he t ged ich t in de po ste r ? Den k na ove r ho e teks t en beel d zic h to t elk aar ver ho ud en . ▶ kleu r & ma t er ia a l: ga j e ee n te ken in g geb rui ke n o f ee n fot o ? O p d e com put e r o f knip pe n & plakken ? Maak ver vo lg en s ee n of mee r ont w er pe n me t po tl oo d . Klad je s / schet sen , waar o p je kun t zi e n we lke on de rd el e n waa r ko me n te staan . Kie s he t best e ont we r p ui t en vo e r di t uit . S ug g est ie s vo o r ma t er ia le n en tec hn ieke n •

He t make n van e e n achte r gr on d me t 2 of 3 kle ur e n ve r f me t ee n ver fr o lle r, waar bi j o p he t papie r ze l f ge me ng d wo r dt . De kle ur keu ze vo ora f i s bel ang r ij k en moe t passe n bi j de sfee r van he t ge dic ht . Zo r g vo o r vo ldo e nd e krant e n on de r he t we rk , zo da t er to t ove r d e ran d van he t papi e r ge ro l d kan wo r den . Eve ntue e l ka n e r me t sjabl o ne n wo r de n ge we r kt : papi er vo r me n di e o p he t on der g ro nd ve l wo r de n ge le gd . Hie r ove r wo r d t de ve r f me t d e ro ll e r aange bracht . Al s he t klaa r is wo rd t de sj ablo o m we gge haal d zo da t d e neg ati eve vo r m over bl ij ft .

•

He t make n van ee n achte r gr on d in d e vor m van ee n col la ge . Hie r vo o r


9 van 32

kunn e n naas t tij dschr i ftmat er iaa l e n kran te n oo k sto f, blad er en , sno ep papi er tj e s e.d . wo r de n geb ru ikt . Laa t d e le er l ing e n ee rs t ver za mel en , dan com pon er e n zo n de r he t me te e n vas t t e plakken . Pa s al s de comp osi ti e naar te vre de nhe i d is wo r d t he t gehe e l gefi xee rd . •

Le tte r s kunne n gest emp el d wo r den . Di t is vo ora l uit vo er baa r al s he t o m e e n ko r t ged ich t gaat . Le tte r s kunne n oo k ui t kran te nko ppe n wo r de n ge kni pt . Ee n com bin ati e van stem pel en , gekn ipt e let te r s e n schr ij ve n kan natu ur li j k oo k .

•

He t ged ich t kan op ee n li cht e kleu r ond er gr on d gesch re ve n wo r den . Ver vo lg en s wo r de n de re ge l s lo s gek nip t e n in de pos te r gep lakt . Ditze lfd e kan oo k ge daa n wo r de n me t de com pute r. Hier bi j kan ee n passe n d let te rtyp e e n kleu r ge ko ze n wo r de n of me t Wo r dar t wo r de n ge w er k t waar do o r he t gehe e l dynami sche r ka n wo r de n gemaakt .

•

Laa t d e le er l ing e n hu n ged ich te n op ee n kle di ng stu k schr ij ve n e n di t ver de r bew e rken . Di t kan o p e e n t-sh ir t maar o o k o p ze lf ge maakt e kle din g o f hoe de n van kran te n o f plas ti c zak ke n) .

•

Schr ij f de ged ich te n o p hel e lang e str o ke n e n han g ze in de gem ee nsch appe li jke rui mte s (ga ng , kant in e , buit en muur ) .

•

Laa t d e le er l ing e n hu n ged ich te n op st raat schr ijven /te ke ne n me t sto epk ri jt .

•

Maak me t all e gem aakt e ged ich te n ee n ged ich te nka le nde r, me t we ke li jk s o f maande li jk s ee n ande r ged icht .

•

Laa t d e le er l ing e n ged ich te n make n gei nsp ir ee r d do o r voo r w er pe n of plaat se n i n d e dir e ct e omge vin g van scho o l . Laa t ze d e ged ich te n pr ese nt er e n o p d e pl aat s ze lf. Di t kan me t ee n po ste r, str oken , gesch re ve n me t sto ep kr ij t etc .


10 van 32

8. Werkvormen voor beeldende activiteiten en organisatorische tips Ti jd en s ee n be el de nd e activ ite i t kunn e n de le er l ing e n o p ver sch il le nd e mani er e n aan he t we r k gaa n e n beg el ei d wo r den . He t i s bel angr ij k om de juist e we r kvo r m te kie ze n bi j be paal d e acti vit ei te n of ond er de le n ervan . De keu ze vo o r de we r kvo r m wo r d t be ïnvlo e d doo r ver sch il le nd e facto r e n zo als : bes chi kbaar he i d mate r iaa l e n ger e ed schap ; ti jd ; niveau( ve rs chil le n) ; ze l fstan dig he id ; soci al e vaard ig hed en . De mee st geb ru ike li jke we r kvo r me n zijn : 1 . de hel e gro e p is bez i g me t dez e lfd e act ivit ei t Di t is vaak ove rz ic hte l ij k en kos t o o k re lat ie f min de r vo or be r ei di ng . Ee n nade e l is dat je vee l van het ze lfd e mate ri aal e n ger e ed scha p no di g he bt . Bove ndi e n kan de beg el ei din g o p bep aald e mom en te n hee l int ens ie f zi jn . 2 . tw e e gro e pe n we rk e n aan el k ee n ande r e acti vite i t (bi nne n het zel fd e them a) Dez e we r kvo r m kos t ie t s mee r voo r be re id ing . Er kan oo k o p ver schi lle nd e nive au’s wo r de n ge we r kt . 3 . cir cui t: in ver sch il le nd e gro e pe n wo r d t aan ver schi lle nd e (be el den de ) acti vit ei te n ge we r kt ; tusse ndo o r wo rd t gew is sel d van gr o e p Ove r he t alge me e n vraag t dez e we r kvo r m vee l vo or be re id in g va n d e beg el ei de r e n oo k nog al wa t ze lf stand igh ei d van de gro ep sle den . Maar d e afw iss el in g i s gro o t en dez e vo r m bied t vee l mog el ij khe de n to t vari ati e bin ne n ee n them a. In kor t e tij d kunn e n ve e l aspec te n bin ne n e e n them a wo r de n aange pakt . Tip : ge br ui k ee n we kke r, gong , be l o f ie t s der ge li jk s o m d e wi sse lt ij d aan t e geven . 4 . same nw er k e n in tw ee tall en , gro e pe n etc . Same nwe r ke n aan ee n pr oj ec t bied t abso luu t ee n mee r waar de . De vo or be re id in g mo e t echte r w e l go e d zi j n e n de inst ru cti e duid el ijk .


11 van 32

be g ele id in g Bi j he t beg el ei de n van be el de nd e acti vit ei te n zij n er ee n aant al aspec te n om re ke nin g me e te ho ude n : -

De le er krach t beg el e id t ee n lee r lin g tij den s ee n cre ati e f pro ces , nie t do o r t e bep ale n wa t dez e we l of nie t moe t do en , maar do o r de juist e vrage n te ste ll en , mis schi e n sugge st ie s t e doe n of iet s ande r s aan te re iken . De lee r lin g ze l f mo e t deg en e blij ve n di e he t we r kstu k he ef t gem aakt ;

-

De le er krach t i s alt ij d po siti e f e n sti mul er e nd . Ze lf s kri ti e k o f neg ati eve punt e n kunn e n o p e e n pos iti eve mani e r w or d e n geb racht ;

-

Al s e r ti jde n s ee n activ ite i t te ve e l ee n ber o e p ged aan wo rd t o p de le er krach t vo o r hul p da n i s de op drach t waa rsc hij nl ij k te moe il ij k of de inst ru cti e wa s nie t hel emaa l duid el ijk . Gr ij p da n in : le g de gro e p sti l e n gee f op ni eu w inst ru cti e o f pa s de op drach t aan ;

-

Al s je mer k t da t ver sch il le nd e lee r lin ge n me t het ze lfd e pr ob le e m zi tt en , pa k he t da n aan in de hel e gro e p, da t spaar t ti jd ;

-

Sti mule e r de lee r lin ge n o m ze l f op lo ssin ge n te bed enken . Maa k ze nie t afhankel ij k va n de goe dke ur in g van de lee r kracht ;

-

De e l leuke ide eë n en op lo ssin ge n me t de hel e gro ep. Di t we rk t stim ule r en d e n he t he ef t ee n voo r be el dfun cti e vo o r de re st van d e gr oe p ;

-

Be nadr u k ste ed s op ni eu w dat he t juis t inte r essan t e n go e d is dat er ver sch il le nd e re sul tat e n ui t e e n op drach t kom en . Da t ie de re e n unie k is e n o p zi j n o f haar ei ge n manie r iet s maak t en dat dat juis t bij zon de r is .

rui mt eg e b r uik/ g r oe p sind e lin g Waa r ze t je he t mate ri aal en ger e ed schap ? Ho e zij n de tafel s opg este ld ? Zo r g da t je ze l f over z ich t heb t en gem akkel ij k ro n d ka n lo pen . Bi j gro t e we r kstu kke n is he t vaak gem akke lij ke r om o p de gr on d t e we r ken . Zo r g oo k vo o r he t bes cher me n/ be de kke n va n tafe l s me t krant e n e n tap e en snij pla te n o f ond er le gge r s in he t geva l van sni jde n . tij ds p la nnin g Do o r d e op drach t eer st ui t t e pr ob er e n krij g je ee n beel d van hoe ve e l tij d no di g i s vo o r de uit voe r ing . Ho u hier bi j we l re ke nin g me t tij dsver schi ll en . O o k ond er de le n al s he t uit del e n van mate ri aal , inst ru cti e geve n en opr ui me n kos te n mee r tij d dan je den kt . Bove ndi e n wo rd t vaak ove r he t hoo fd gez ie n dat in ee n cre ati e f pr o ce s de fase van ide evo r min g oo k tij d nee mt . Du s pla n dez e ti j d oo k in. Al s de Hand-out workshop Kinderboekenfestival NANA 2008

12 van 32

activ ite i t goe d is op ge ze t i n de ver sch il le nd e fase s me t bij be ho re nd e tij dsduu r dan za l d e plan nin g oo k nauw keu ri ge r blij ken . Ve rt e l d e gr o e p hoe ve e l tij d ze heb be n vo o r ee n opd rach t en info rm ee r ze re ge lm ati g ove r hoe ve e l ti j d no g rest . Al s in de lo o p van de activ ite i t blijk t dat de plan nin g te kra p is , pa s dan je plan nin g aan . Ee n go ed e tij dsp lann in g make n is o o k ee n kwe sti e van er var ing .

9. Handige websites ww w .b o ekie -b oe kie.n l De Po e m Expr es s is ee n int er nat io naa l kunst- e n ged icht en fest iva l vo o r kin de re n . Sind s 199 2 re ize n ged ich ten po ste r s van kind er e n de we r el d ro nd . Duiz end e n kind er e n ui t ver schi lle nd e land e n heb be n mee ged aan en stuur de n ged ich ten po ste r s o p i n hu n ei ge n taal . Do o r d e Po e m Expr es s zi e je wa t kind er e n ui t ande r e land e n te ke ne n e n schr ijven . ww w .p lin t.n l Plin t wi l zovee l mog el ij k p oë zie e n be el de nd e kuns t on de r d e aand ach t van zovee l mog el ij k men se n bre ng en . Pl in t maak t hie r vo o r o.a . po ëzie po ste rs . O p de we bs it e zi e j e a l hu n pro du cte n maar ku n je o o k inspi rati e op do e n omd at de po ëzie po ste r s lee sbaa r w or d e n afgeb ee ld . Bove ndi e n kan je le uke les sugge st ie s dow nl oad en . ww w . kan sr ijke ta a l.nl / bi b lio the ek/ d o c um ent .p hp ? d oc um e nt_i d =21 7 Hie r ku n je ee n stappe npl an digi tal e ged icht en pos te r dow n lo ade n me t daar i n ee n sta p vo o r st ap handl ei din g ho e me t Pain t ee n ged ich te np ost e r ge maak t ka n wo r den .


13 van 32

10. Lesvoorbeelden 1. Van MUZIEK naar poëzie in WOORD en BEELD Niveau/ leeftijd

C yc l u s 2 e n B a s i s vo r m i n g , 8 j a a r e n h o g e r, g e s c h i k t vo o r j o n g e r e n va n d e H av o / V S B O

Tijdsduur

1½ uur

Voorbereiding

D e m u z i e k ke u z e a f s t e m m e n o p d e l e e f t i j d e n vo o r ke u r va n d e k l a s .

Materiaal

c d k l a a r z e t t e n va n C e l i a C r u z , k l e u r s t i f t e n vo o r d e h e l e k l a s , 3 s t r o o k j e s pe r p e r s o o n

LESOPBOUW Introductie

We g a a n e e n g e d i c h t m a k e n m e t m u z i e k a l s i n s p i ra t i e b r o n .

Activiteit 1

V r i j be w e g e n o p m u z i e k ( C e l i a C r u z ) , o m o p t e wa r m e

Activiteit 2

3 s t r o o k j e s pe r p e r s o o n u i t d e l e n , w e e r be w e g e n o p m u z i e k e n n u ge r i c h t l u i s t e r e n n a a r d e t e k s t . E e n w o o r d d a t j e aa n s p r e e k t o p e l k s t r o o k j e s c h r i j ve n .

Activiteit 3

In groepjes strookjes samenleggen, woorden bekijken.

Activiteit 4

S a m e n 5 w o o r d e n u i t k i e z e n d i e e e n i n t e r e s s a n t g e h e e l vo r m e n .

Activiteit 5

H i e r m e e e e n g e d i c h t m a k e n . G e d i c h t va n i e d e r e g r o e p o p g r o t e f l a p .

Activiteit 6

I e d e r e g r o e p d ra a g t h a a r g e d i c h t vo o r, n a i e d e r g e d i c h t : t e r u g b l i k : Wa t zo u j e o p d e p o s t e r r o n d j u l l i e g e d i c h t k u n n e n t e k e n e n ?

Reflectie

Op het thema/onderwerp van de les Observatie: Is het thema van de gedichten hetzelfde als dat van het lied? R e f l e c t i e o v e r h e t be l a n g v a n d e v r i j e a s s o c i a t i e i n d e e x p l o r a t i e f a s e . Op de uitgevoerde taak, het idee, de presentatie, de verwerking van de taak, het verworven inzicht, wat er geleerd is. Hoe was het werken in de groep? Hoe is het gedicht in jullie groep ontstaan? Hoe weet je dat je tekst een gedicht is en niet een verhaal? Kenmerken? Op de eigen ervaring en het gevoel m.b.t. de les (inhoud en verloop) Hoe heb je de activiteiten ervaren?


14 van 32

2. Portret/afbeelding als inspiratiebron voor gedichtenposter Niveau/ leeftijd

6 jaa r en oude r (d e ju f schr i jf t d e te ks t vo o r jo nge r e ki nde r en )

Tijdsduur

1,5 uu r

Voorbereiding

Be langr ij k:d e lee r lin ge n associ ër e n vr i j o p d e fot o. All e s wa t i n bee ld , wo o rd , ged acht e of gevo e l opkom t bi j he t zi e n van de

(voo r ki nde r e n van 4-6 : 45 mi n. )

foto, opschrijven en pas daarna gaan selecteren. Materiaal

Fo to ’s , pre nt en , schi lde r ij en , we r kbl aadj e s o m assoc iati e s i n o p t e schr ijven , mo o i A 3 teke npap ie r vo o r de ged icht enp ost er. Te ke nge r ei , bee lde nd e mate r ial e n al s zand , vilt , boo mb laad je s et c

LESOPBOUW Activiteit 1

De lkr. Ve rd ee l t de kla s i n par e n e n leg t ±1 5 fot o’s op de gro nd . Ie de r paar kies t in over le g de fot o di e he n he t me es t aanspr ee kt .

Activiteit 2

Vrage n o m d e ll n op we g te hel pe n staa n o p he t bo rd . bv. Wa t zi e je o p d e fo to, wa t den k j e dat e r is geb eu rd ? wat zo u de fig uu r o p de fot o aan jo u wi ll e n ver te ll en ? Schr ij f dat alle maa l een s op.

Activiteit 3

Lee s nu all e s over, en kie s ui t je teks t de best e stukj es . Geb rui k di e stukj e s o m e r ee n ged ich t van te maken .

Activiteit 4

Maak ee n ged icht en pos te r di e t e make n he ef t me t jul li e ge dic ht .

Activiteit 5

Pre se nte e r j e ged icht enp ost er.

Reflectie

O p h e t t h e m a / o n d e r w e r p va n d e l e s O p d e u i t g e v o e r d e t a ak , h e t i d e e , d e p r e s e n t a t i e , d e ve r w e r k i n g va n d e t a ak , h e t ve r w o r v e n i n z i c h t , wa t e r g e l e e r d i s . O p d e e i g e n e r va r i n g e n h e t g e v o e l m . b. t . d e l e s ( i n h o u d e n v e r l o o p )


15 van 32

3. Ik en jij / vanuit een thema naar een gedicht Niveau/ leeftijd

cyclu s 1 en 2, voo r tge ze t ond er w ij s

Tijdsduur

1,5 uu r

Voorbereiding

He t them a ‘ik e n ji j ’ bie d t ve e l mo ge li jkh ed en , om da t he t gaat ove r de re la ti e van d e le er l in g me t zij n/h aar we re ld . laat de ll n indi vidu ee l vri j associ ër e n op wa t ‘d i e we r e ld ’ vo o r he n bet eke nt . Gee f d e lln de ver schi lle nd e mani er e n aan , wa ar o p ze pos te r en ged ich t kunn e n int eg re r en .

Materiaal

Kind er e n ne me n fo to ’s me e va n to e n ze kle i n war en , hu n thui s, famil ie , vr ie nde n , omg evi ng , de ze e . d e lkr. zor g t o o k vo o r fot o’s van men se n i n re la ti e me t el kaar, va n de natu ur, zo nso nd er gang , dier e n etc


Wi e be n ik? éé n voo r éé n leg ge n d e lln hun fot o’s omge kee r d o p ee n gro t e tafe l . De fot o’s w or d e n ges huffe l d e n da n omg ed raaid . Ll n lo pe n o m de tafe l e n kij ke n . Iede r e lee r lin g ver te l t ko r t iet s ove r de mee ge bra cht e fot o.

Activiteit 1

opd racht : Kie s ui t de fot o’s ieman d of iet s ui t waa r j e ee n ged ich t ove r wi l t schr i jve n . Schr ij f op ee n bla adj e wa t j e voe l t o f denk t ove r di e per so on , o f di e r of ding .

Activiteit 2

Maak e r ee n ged ich t van , he t ho ef t nie t pe rs é te ri jm en .

Activiteit 3

Te ke n o f schil de r ee n pos te r of gebr ui k de col lage te chn ie k e n schr ij f je ged ich t er in .

Activiteit 4

Ll n di e dat graa g wi ll en , pr ese nt er e n hu n ged ich te npo ste r.

Reflectie

O p h e t t h e m a / o n d e r w e r p va n d e l e s O p d e u i t g e v o e r d e t a ak , h e t i d e e , d e p r e s e n t a t i e , d e ve r w e r k i n g va n d e t a ak , h e t ve r w o r v e n i n z i c h t , wa t e r g e l e e r d i s . O p d e e i g e n e r va r i n g e n h e t g e v o e l m . b. t . d e l e s ( i n h o u d e n v e r l o o p )


16 van 32

4. De dichtvormen elf of kwatrijn met of zonder rijm Niveau/ leeftijd

cyclu s 1 : el f cyclu s 2 en v.o. el f e n kwatr ij n

Tijdsduur

1, 5 u u r

Voorbereiding

elf : ged ich te n di e best aan ui t 11 wo o r de n 1e re gel : éé n wo o rd , 2 e re gel : twe e wo o rd en , 3e re ge l dri e wo o rd en , 4 e re g e l vie r wo o rd en , 5e re ge l : we e r éé n wo or d kwa t rij n: ged ich t dat be staa t ui t 4 re ge ls , di e kunne n rij men : vb. (aabb) , (abab) , (abba )

Materiaal

we rk blaad jes , uit ver gr o o t vb. van el f o f kwatr i jn , tekeng er e i


Pre se nte e r aan de ll n ee n best aand e el f o f kwat ri jn . He t ged ich t o p papi e r uit del en . Kind er e n mo ge n he t nu ze l f le zen . Vraag : Di t ged ich t he ef t ee n spec ial e vo rm . Wa t mer k je eraan ?

Activiteit 1

A . h . v. g e n o e m d e k a ra k t e r i s t i e k u i t l e g g e v e n va n e l f / k w a t r i j n e n

de ver schi lle nd e rij mvo r men : (aabb) , (ab ab) , (ab ba) . Waa r kunn e n w e ove r schr ijven ? Kind er e n brain sto r me n hie r ove r, al le s kom t o p he t bo rd . Vb. ● Ieman d o f ie t s waa r w e va n hou den : pa/m a/o ma,o pa , huis die r, knuf fel die r, d e ze e , ee n bl oe m . ● de dag to e n i k he e l bli j was , ee n tr ie st e da g i n mij n le ve n … Activiteit 2

Indivi due el : kind er e n kie ze n ee n on de rw e r p e n schr ij ve n ee n el f o f kwat ri jn . Ze kie ze n al of nie t voo r ri jm .

Activiteit 3

Maak ee n pos te r waa r iet s van he t ged ich t in te ru gko mt .

Activiteit 4

Pre sen tati e po ste r s

Reflectie

O p h e t t h e m a / o n d e r w e r p va n d e l e s O p d e u i t g e v o e r d e t a ak , h e t i d e e , d e p r e s e n t a t i e , d e ve r w e r k i n g va n d e t a ak , h e t ve r w o r v e n i n z i c h t , wa t e r g e l e e r d i s . O p d e e i g e n e r va r i n g e n h e t g e v o e l m . b. t . d e l e s ( i n h o u d e n ve r l o o p )


17 van 32

5. Vanuit een kleur naar een gedicht Niveau/ leeftijd

c y c l u s 2 , e n h e t vo o r t g e z e t o n d e r w i j s / 8 j a a r e n o u d e r

Tijdsduur

s e r i e va n 2 l e s s e n va n 4 5 m i n u t e n o f é é n l e s va n 1 ½ u u r

Voorbereiding

O p d ra c h t e n wa a r b e e l d , k l e u r n u a n c e s e n k l e u r v e r l o o p c e n t ra a l i n s t a a n . L e e r l i n g e n k i e z e n i n g r o e p j e s e e n o p d ra c h t u i t g e b a s e e r d o p k l e u r. D e f o c u s va n i e d e r e o p d ra c h t i s ve r s c h i l l e n d : √ e e n g e d i c h t m a ke n u i t g a a n d e va n é é n k l e u r √ u i t g a a n d e va n k l e u r n u a n c e s va n d e z e l f d e k l e u r √ e e n a n d e r e k l e u r i n i e d e r e z i n va n h e t g e d i c h t

Materiaal

l a p p e n , t i j d s c h r i f t e n , b l a a d j e s , s t r o o k j e s c r e p e p a p i e r, ve r s c h i l l e n d va n k l e u r, t e ke n p a p i e r, t e ke n / s c h i l d e r m a t e r i a a l , m u z i e k zo n d e r t e k s t ( i n s t r u m e n t a a l ) , c d - s p e l e r - o p d ra c h t e n s t r o o k j e s e n l i j m .


V r i j as s o c i ë r e n o p k l e u r : i e t s o p s c h r i j ve n n a i e d e r e o p d ra c h t . K i j k n a a r d e l u c h t , z i e j e d e z e k l e u r o o k i n d e k l a s ? Wa a r ? M a a k g e l u i d m e t b o s s l e u t e l s o f be l : a a n w e l k e k l e u r do e t h e t j e d e n k e n ? E e n k l a p m e t l i n i a a l o f d e u r : We l k e k l e u r ?

Activiteit 1

L e e r l i n g e n h e b b e n pe n e n p a p i e r vo o r z i c h . O g e n s l u i t e n e n l u i s t e r e n naar de muziek op de cd. Schrijf op aan welke kleur/en deze muziek je do e t d e n k e n . Wa t vo e l j e b i j d e z e k l e u r ? S c h r i j f o p . Ll n d e l e n e r va r i n g m e t e l k a a r.

Activiteit 2

I n g r o e p j e s : I e d e r e gr o e p m a a k t e e n c o l l a g e va n a n d e r m a t e r i a a l l a p p e n t i j d s c h r i f t e n - s t r o o k j e s c r e p e p a p i e r– g e k l e u r d e b l a a d j e s

Activiteit 3

Ll n . K i j ke n n a a r d e ve r s c h i l l e n d e c o l l a g e s e n g e v e n di e e e n t i t e l . Ze g a a n nu met hun groepje terug naar hun eigen collages en kiezen een titel uit di e ze l e u k v i n d e n vo o r h u n g e d i c h t .

Activiteit 4

M a a k n u e e n g e d i c h t m e t j e g r o e p . D e k l e u r va n j e c o l l a g e m o e t t e l ke n s in je gedicht terugkomen. Plak je gedicht in je collage.

Activiteit 5

De groepen presenteren het gedicht in collage.

Reflectie

O p h e t t h e m a / o n d e r w e r p va n d e l e s . O p d e u i t g e v o e r d e t a ak , h e t i d e e , d e p r e s e n t a t i e , d e ve r w e r k i n g va n d e t a ak , h e t ve r w o r v e n i n z i c h t , wa t e r g e l e e r d i s . O p d e e i g e n e r va r i n g e n h e t g e v o e l m . b. t . d e l e s ( i n h o u d e n v e r l o o p )


18 van 32

6. Beeldspraak: vergelijkingen – metaforen - personificaties Niveau/ leeftijd

cyclu s 2 en he t voo r tge ze t ond er w ij s : 8 jaar e n ou de r

Tijdsduur

1,5 uu r

Voorbereiding

Hie r staa t symbo li sche , figuu rl ijke taa l (be el dspr aak ) cent raa l Ver ge li jk ing : tw e e zake n naast elk aar plaat se n o p basi s ge me en schapp eli jke ei ge nschap pe n/ over e en ko mst , du s A is al s B Vb. je oge n zij n al s d e ze e . De ‘ als ’ ver dw ijn t bi j ee n met afoo r. Metafo o r : ee n met afo o r ide nt ifi cee r t éé n el em en t me t de ande r op basi s van de over ee nko ms t i n ei gen schap pe n di e de tw e e ele men te n me t elk aar heb ben . je oge n zij n d e ze e . Per so nifi cati e : he t ge ve n van men se li jke ken me r ke n aan ee n voo r w er p/d ing : st a o p wat apana , schil de r ee n indi aan in je gez ich t

Materiaal

voo r we r pen , leg e str oo kj es , plat en , best aand e ged ich te n


them a : ik wi l j e ver ge lij ke n me t ee n … de lee rkrach t leg t de 3 vor me n va n bee l dspraa k ui t a.h . v ee n voo r bee ld . de ll n kri jg e n in gro e pe n e e n ged ich t waa r éé n van de vor me n va n bee l dspraa k i n vo or ko mt , ll n gaan ont de kke n we lke vor m van bee l dspraa k i n hu n ged ich t vo or ko mt .

Activiteit 1

Op he t bo r d ko mt : ee n war aw ar a is al s… o f ee n kadush i is al s … Opd rach t : kie s éé n ver ge l ijk in g e n vu l di e dan aan .

Activiteit 2

k i e s 2 s t r o o k j e s u i t . M a a k i n d i v i d u e e l 2 n i e u w e ve r g e l i j k i n g e n , o p iede r

str oo kj e éé n . Do e ze al le maal in ee n bakj e . De str o okj e s shuffel en . Een ie de r haal t nu éé n str o o kj e ui t de bak. Activiteit 3

Schr ij f ind ivi due e l ee n ko r t ged ich t uit gaand e van dez e ver ge lij king .

Activiteit 4

Maak ee n pos te r en schr ij f je ged ich t er o p ee n leuke mani e r in.

Activiteit 5

P r e s e n t e e r j e g e d i c h t e n p o s t e r.

Reflectie

O p h e t t h e m a / o n d e r w e r p va n d e l e s . O p d e u i t g e v o e r d e t a ak , h e t i d e e , d e p r e s e n t a t i e , d e ve r w e r k i n g va n d e t a ak , h e t ve r w o r v e n i n z i c h t , wa t e r g e l e e r d i s . O p d e e i g e n e r va r i n g e n h e t g e v o e l m . b. t . d e l e s ( i n h o u d e n v e r l o o p )


19 van 32

7. Van Onomatopea naar Klankgedicht – rijm - herhaling Niveau/ leeftijd

6 jaa r en oud er.

All e vor me n van on de r wi j s

Tijdsduur

1,5 uu r

Voorbereiding

In ri jme nd e en klank ged ich te n spel e n klanken , her hal in g van klanke n bin ne n 1 of 2 wo o r de n ee n bel ang ri jke rol . de wo o r de n moe te n ni e t ve r van elk aar zi jn , zo da t de leze r he t ve rb an d tus se n de klanke n kan ho re n . Naas t ri jme nd e wo or de n zij n de wo o r de n di e he t gel ui d van iet s nabo ot se n hee l bel angr ij k

Materiaal

Vo or w er pe n waa r j e gel ui d me e kun t maken , soo r te n gel ui de n op cd , ti te l s di e e e n bep aal d asso cia ti e me t gel ui d op ro e pe n zo al s : de piep end e de ur, d e ra mme le nd e truck , de raze nd e ze e , d e bal …

LESOPBOUW

Ond er we r p : klank- e n ri jme nd e ged ich te n schr ij ve n

Introductie

De ll n luis ter e n naar klank ged ich te n va n Ti o Al i o f Mer l y Au gusta . we lke wo o r de n do e n e e n gel ui d na? lln ver te ll e n we lke gel ui de n ze in he t ged ich t ge ho o r d heb be n (o nom ato pie ë n al s djub lum , br am! )

Activiteit 1

Ll n bo ot se n ze l f de gelu ide n na va n vo or w e rp en /z ake n zo als : ee n bal , vuur w e rk , ijsb lo kj e in glas , ie t s dat valt , de u r di e dicht slaat ,

Activiteit 2

lln kri jge n ee n ge dic ht , me t ver schi lle nd e soo r te n rijm . Ll n gaa n d e rij mend e wo o r de n ui t he t ged ich t halen . N u gaan ze ze l f ri jme nd e wo or de n make n zo al s boo s- ro os -do os . De lk r wi js t de ll n o p de rij mpat ro ne n zo al s (aabb) , (ab ab) , (abba) .

Activiteit 3

lln ver zi nne n in gro ep je s 3 ver sch il le nd e wo or de n waa r je ee n gel ui d bi j kun t bed enken , zo al s Ze e – wi n d – bo me n en make n ee n ged ich t waar bi j ze d e gel ui de n in klankw o or de n imi te r en . naas t klankw o or de n kunne n ll n o o k wo o r de n o p el kaa r lat e n ri jm en .

Activiteit 4

Maak ee n pos te r en teke n je ged ich t er in . Schr ij f de let te r s e n wo or de n op ee n mani e r di e bi j he t wo o r d past . Ho e laa t je gel ui de n zie n o p de post er ?

Activiteit 5

Pre sen tati e ged ich ten po ste r s

Reflectie

Op he t the ma/ on de rw e r p van de les . Op de uitg evo e rd e taak , he t ide e , de pre se ntat ie , de ver w e rk in g van d e taak , he t ver w o r ve n inz icht , wa t e r gel ee r d is . Op de ei ge n er var in g e n he t gevo e l m.b.t . de le s (inh ou d en ver lo op )


20 van 32

11. Auteurs en vertellers Kinderboekenfestival Bonaire M a r i j k e v a n M i l ( Pa ra m a r i b o 1 9 6 3 ) k w a m o p t w a a l f j a r i g e l e e f t i j d m e t h a a r o u d e r s va n u i t S u r i n a m e n a a r N e d e r l a n d . Ze vo l g d e d e l e ra r e n o p l e i d i n g t e k e n e n e n g i n g z i c h u i t e i n d e l i j k o o k t o e l e g g e n o p s c h r i j v e n e n h e t ve r t e l l e n va n ve r h a l e n , e n h e t m a ke n va n s c e n a r i o ’s vo o r ko r t e f i l m p j e s . H a a r e e r s t e p r e n t e n b o e k K i k k e r t j e & S l a n g e t j e ve r s c h e e n bi j u i t g e v e r i j Va s s a l l u c c i . Ze t r e e d t ve e l v u l d i g o p a l s p r o f e s s i o n e e l ve r h a l e n v e r t e l s t e r. www.mops.nl

R i a n V i s s e r ( M i d d e l b e e r s , 1 9 6 6 ) s c h r e e f va n a f h a a r j e u g d a l g ra a g ve r h a a l t j e s e n ve r s j e s . To e n ze ze ve n t i e n wa s gi n g ze G ra f i s c h e Vo r m g e v i n g s t u d e r e n a a n d e k u n s t a c a d e m i e i n ’s - H e r t o g e n b o s c h . Ze o n t w e r p t n u ve e l b o e ko m s l a g e n . I n m i d d e l s z i j n e r e e n h e l e b o e l b o e ke n va n R i a n V i s s e r ve r s c h e n e n , vo o r k l e i n e e n gr o t e r e k i n d e r e n . Ze s c h r i j f t o o k vo o r d e t i j d s c h r i f t e n B o b o , O k k i , D o p i d o , D o r e m i e n Zo n n e k i n d . D a a r n a a s t h e e f t R i a n b o r d s p e l l e t j e s b e d a c h t , di e do o r J u m b o z i j n u i t g e b ra c h t . www.rianvisser.nl

Anna Woltz (29 december 1981) studeerde geschiedenis in L e i d e n e n w o o n t n u i n U t r e c h t . T i e n j a a r ge l e d e n , t o e n z i j ze s t i e n wa s , p u b l i c e e r d e z i j e e n s c h o o l j a a r l a n g

elke

m a a n d a g e e n s t u k j e i n d e V o l k s k r a n t ov e r h a a r l e v e n o p s c h o o l ; ov e r ve r l i e f d h e i d , l e ra r e n , o u d e r s , s p i e ke n e n d e i n h o u d va n h a a r b r o o d t r o m m e l t j e . S i n d s j a n u a r i 2 0 0 5 s t a a t e r e l k e ze s w e ke n w e e r e e n c o l u m n va n h a a r i n d e V o l k s k r a n t . A n n a Wo l t z p u b l i c e e r d e a c h t b o e ke n vo o r k i n d e r e n e n j o n g e r e n . H a a r l a a t s t e bo e k h e e t R e d t m i j n hond! (2008) www.annawoltz.nl


21 van 32

A l v i n I n e c i a ‘ T i o A l i ’ ( C u ra ç a o , 1 9 6 0 ) i s e e n vo o r d ra c h t s k u n s t e n a a r i n r i t m e e n p o ë z i e . N a d e LT S w e r k t e h i j e n k e l e j a r e n al s p o s t b o d e . I n 1 9 9 4 be g o n h i j n a h e t vo l g e n va n e n k e l e w o r k s h o p s t e w e r ke n a l s a r t i e s t . S i n d s d i e n g e e f t h i j ze l f o o k l e s i n ‘ p o e s i a i r i t m o ’. H i j w e r k t vo o r zo w e l k i n d e r e n a l s vo l w a s s e n e n , m a a r o o k vo o r s p e c i f i e k e d o e l g r o e p e n , zo a l s g e h a n d i c a p t e n . O n d e r k i n d e r e n e n j o n g e r e n i s h i j ra z e n d p o p u l a i r.

Inmiddels

h e e f t T i o A l i v i e r c d ’s m e t ve r h a l e n , r i t m i s c h e p o ë z i e e n z a n g vo o r k i n d e r e n e n o o k e e n bo e k u i t g e g e ve n . O p d e k i n d e r b o e ke n f e s t i va l s o p C u ra ç a o , B o n a i r e e n A r u b a werd hij dan ook steeds met groot enthousiasme o n t va n g e n . I n j u n i 2 0 0 8 d e e d T i o A l i m e e a a n h e t We r e l d K i n d e r f e s t i va l i n N e d e r l a n d m e t z i j n g r o e p k i n d e r e n . H e t wa s e e n gr o o t s u c c e s . Roel Jungslager ‘Leo Regals’ (Amsterdam, 1950) ve r h u i s d e t o e n h i j v i j f w e ke n o u d wa s v i a I J s l a n d , C a n a d a , C u b a n a a r C u ra ç a o , wa a r h i j t o t z i j n ve e r t i e n d e b l e e f wonen. Na 10 jaar in Nederland naar school gegaan te zijn, ke e r d e h i j w e e r n a a r C u ra ç a o t e r u g , wa a r h i j h e t o n d e r w i j s i n g i n g . H i j l e e r d e C u ra ç a o o p e e n h e e l a n d e r e m a n i e r ke n n e n , v i a d e o g e n va n z i j n l e e r l i n g e n e n m e r k t e a l g a u w, d a t e r w e i n i g l e e s m a t e r i a a l wa s i n d e b e l e v i n g s w e r e l d va n de kinderen. Op een dag besloot hij de stoute schoenen aan te trekken en zelf maar een leesboek te schrijven. G e z i e n h e t e n ke l e j a r e n n a m , d i t b o e k w e r k j e u i t g e g e v e n t e k r i j g e n , be s l o o t h i j o m vo o r t a a n m a a r ze l f z i j n b o e k e n i n eigen beheer uit te geven en richtte een uitgeverijtje an n e x d r u k k e r i j o p . I n m i d d e l s h a d h i j o n t d e k t , d a t e r e e n gr o t e b e h o e f t e a a n k i n d e r b o e k e n i n h e t Pa p i a m e n t u be s t o n d e n g i n g h i j o n d e r h e t p s e u d o n i e m L e o Re g a l s ve r d e r m e t h e t s c h r i j v e n va n p r e n t e n b o e k e n . E n ke l e t i t e l s ( va n ve l e ) z i j n D e avo n t u r e n va n H e n c o , U n i , h e t gi d s j e va n H a ï t i , ' E f l i c h i k í ’, ‘ P i k i m i w i r i w i r i ' e n h e t i n 2 0 0 4 g e p u b l i c e e r d e Ko k a d a E n k a n t á vo o r k i n d e r e n va n 8 - 1 2 j a a r. Z i j n b o e k e n ve r s c h e n e n i n h e t N e d e r l a n d s e n Pa p i a m e n t u e n e e n e n ke l e ke e r i n h e t E n g e l s o f S p a a n s , t a l e n di e h i j do c e e r d e .


22 van 32

L a u r a Q u a s t ( C u ra ç a o , 1 9 4 5 ) i s ac t r i c e e n ve r t e l s t e r. A a n va n k e l i j k w e r d z i j o p g e l e i d t o t o n d e r w i j z e r e s . Z i j w e r k t e t i e n j a a r o p e e n b a s i s s c h o o l . N a h a a r e e r s t e gr o t e r o l i n S h a ke s p e a r e s M i d s u m m e r n i g h t ’ s D r e a m gr o e i d e h a a r b e l a n g s t e l l i n g vo o r h e t t h e a t e r. I n 1 9 7 4 ve r t r o k z e n a a r N e d e r l a n d o m a a n d e To n e e l s c h o o l A m s t e r d a m d e o p l e i d i n g D ra m a t i s c h e Vo r m i n g e n r e g i e t e vo l g e n . I n 1 9 8 0 ke e r d e ze t e r u g n a a r C u ra ç a o , wa a r z e t o t 1 9 8 3 w e r k t e b i j d e D i e n s t C u l t u r e l e Za k e n . D a a r n a ve r b o n d ze zi c h a l s d o c e n t dra m a a a n d e A k a d e m i a Pe d a g o g i k o Ko r s o u . A l s ve r t a a l s t e r w e r k t e ze m e e a a n ve r s c h i l l e n d e b o e ke n , wa a r o n d e r h e t f e s t i va l b o e k j e va n 2 0 0 1 : C a i m i n s u s e k r e t o . ( N A N A / L e o p o l d ) . O o k ve r z o r g d e ze d e Pa p i a m e n t u ve r t a l i n g va n e e n a n d e r f e s t i va l b o e k j e : Z o n Z e e W i n d - D i k k i e D i k ( 2 0 0 2 , N A N A / G o t t m e r ) . A l s l i d va n d e ve r t e l g r o e p ‘ L i n g u a F ra n c a ’ n a m z e de e l a a n ve r t e l f e s t i va l s i n A m s t e r d a m e n C a ra c a s . O o k i n d i v i d u e e l w o r d t ze r e g e l m a t i g u i t g e n o d i g d vo o r i n t e r n a t i o n a l e f e s t i va l s . M e r l y A u g u s t a ( C u ra ç a o , 1 9 5 2 ) i s z a n g e r e s , c o m p o n i s t e , s c h r i j f s t e r. I n 1 9 9 0 p u b l i c e e r d e z e h e t bo e k Y o m i k e b a i f è l t vo o r k i n d e r e n va n 5 - 7 j a a r. I n 1 9 9 6 ve r s c h e e n C h i k u Chimpansé en in 1997 Kiko tin? Rima tin! Het d a ar o p v o l g e n d e j a a r s c h r e e f z e

S a y a k u D j e k i . Vo o r

k i n d e r e n c o m p o n e e r t A u g u s t a t e ve n s l i e d j e s . O p h a a r i n 2 0 0 1 ve r s c h e n e n c d B e d e i m i zi j n e r e e n aa n t a l t e be l u i s t e r e n , g e z o n g e n do o r K i n d e r ko o r A n g e l i t o s . I n 2 0 0 5 s c h r e e f z e e e n b i j d ra g e vo o r K u e n t a N a La m a n , e e n ve r h a l e n b u n d e l ov e r d e ze e vo o r k i n d e r e n va n n e g e n j a a r e n o u d e r. E i n d 2 0 0 6 ve r s c h e e n h a a r ve r t a l i n g va n E B i a h e La r g u d i P i s k e c h i . A u g u s t a i s d o c e n t e Pa p i a m e n t u e n o p r i c h t e r e n vo o r z i t t e r va n F u n d a s h i o n A l e l i m o , e e n o r g a n i s a t i e di e z i c h t e n do e l h e e f t g e s t e l d d e al g e m e n e e n c u l t u r e l e o n t w i k k e l i n g va n k i n d e r e n t e b e v o r d e r e n e n h e t lezen te stimuleren.


23 van 32

J a c k i e B e r n a b e l a ( A r u b a ) i s ve r t e l s t e r e n i n h e t d a g e l i j k s l e ve n wa a r n e m e n d h o o f d bi j d e a f d e l i n g Ku n s t e n C u l t u u r va n B o n a i r e . I n 1 9 9 0 s t u d e e r d e z e a f a a n d e H o g e s c h o o l vo o r Ku n s t e n f a c u l t e i t D ra m a e n T h e a t e r i n U t r e c h t . Ze h e e f t d a a r n a o n d e r m e e r ge w e r k t al s ac t r i c e vo o r t h e a t e r e n t e l e v i s i e e n a l s d ra m a d o c e n t o p ba s i s - e n m i d d e l b a r e s c h o l e n . Vo o r d e S t i c h t i n g Ku n s t z i n n i g e Vo r m i n g i n A m s t e r d a m g a f ze s p e l c u r s u s s e n e n c o ö r d i n e e r d e z e k u n s t e d u c a t i e - p r o j e c t e n . O o k h e e f t ze ge w e r k t b i j d e k i n d e ra f d e l i n g va n h e t Tr o p e n m u s e u m al s ve r h a l e n v e r t e l s t e r

G i b i B a c i l i o ( C u ra ç a o , 1 9 5 0 ) s t u d e e r d e f i l o s o f i e e n theologie in Nederland en Colombia, maar studeerde u i t e i n d e l i j k a f a a n d e A c a d e m i e vo o r E x p r e s s i e i n U t r e c h t . H i j ke e r d e a l s d o c e n t d ra m a t e r u g n a a r C u ra ç a o e n r i c h t t e e e n s t ra a t t h e a t e r g r o e p o p, d i e d e e l s b e s t o n d u i t s c h o l i e r e n . I n d e j a r e n ze ve n t i g e n t a c h t i g wa s h i j va n d i t ‘ Te a t r o Fo r o ’ a r t i s t i e k l e i d e r e n s n e e d h i j o n d e r w e r p e n a a n di e d e p l a a t s e l i j k e b e v o l k i n g b e w u s t m o e s t m a ke n va n h a a r e i g e n k ra c h t . M e t d e l e z i n g ‘ s l av e n m o g e n e l k a a r n i e t ’ wa a r i n h i j ve r s c h i l l e n d e va n z i j n g e d i c h t e n r o n d d i t t h e m a g r o e p e e r d e , de e d h i j i n 2 0 0 3 d i v e r s e l a n d e n a a n . B a c i l i o i s e r va n ov e r t u i g d d a t o n d e r w i j s i n d e e i g e n t a a l d e s l e u t e l i s t o t e e n be t e r b e s e f va n d e e i g e n c u l t u u r. I n 2 0 0 0 ve r s c h e e n e e n ve r z a m e l i n g va n z i j n g e d i c h t e n i n K u e r u marká (uitgeverij Carilexis Willemstad). Bacilio treedt r e g e l m a t i g o p al s s p r e k e r b i j i n t e r n a t i o n a l e l i t e ra i r e f e s t i va l s , o. a . vo o r ‘ W i n t e r n a c h t e n ’, wa a r vo o r h i j i n 1 9 9 9 vo o r h e t e e r s t i n D e n H a a g o p t ra d . I n 2 0 0 6 o o g s t t e h i j ve e l s u c c e s t i j d e n s e e n t o u r n e e i n Z u i d -A f r i k a .


24 van 32

R o l a n d C o l a s t i c a ( C u ra ç a o , 1 9 6 0 ) i s ve r t e l l e r, a c t e u r, s c h r i j ve r, d o c e n t e n p r e s e n t a t o r. H i j w e r k t e l a n g e t i j d bi j d e b i b l i o t h e e k i n C u ra ç a o , m a a r g a f d i e b a a n i n 2 0 0 2 o p o m z i c h vo l l e d i g a a n z i j n c r e a t i e v e w e r k t e k u n n e n w i j d e n . H i j p u b l i c e e r d e ( v o o ra l i n Pa p i a m e n t u ) o. a . d e b u n d e l ve r h a l e n e n g e d i c h t e n D j i s k a n t ’ i B o / H e e l d i c h t n a a s t m i j i n 1 9 9 3 . H i j t ra d va a k o p t i j d e n s d e K i n d e r b o e ke n w e e k i n N e d e r l a n d e n h i j i s e e n g ra a g g e z i e n e g a s t b i j i n t e r n a t i o n a l e l i t e ra i r e f e s t i va l s , i n o n d e r a n d e r e D e n H a a g , N e w Yo r k e n N e w O r l e a n s .

C o l a s t i c a wa s ve r b o n d e n

a a n d e Ro t t e r d a m s e t h e a t e r g r o e p H e t Wa t e r h u i s wa a r m e e h i j o p t ra d i n N e d e r l a n d e n V l a a n d e r e n . H i j s c h r e e f d i ve r s e b o e ke n , wa a r o n d e r d r i e k i n d e r b o e ke n : am i , P a p i , k o n t a m i u n k u e n t a a a ? K a l b a s , K a r p a t a , K a c h o e n Li d i a s u A m i g u h u n d u i r o n d o . I n 2 0 0 6 o n t v i n g h i j a l s j o n g s t e C u ra ç a o e r o o i t d e h o o g s t e c u l t u r e l e o n d e r s c h e i d i n g va n C u ra ç a o , d e C o l a D e b r o t P r i j s . M o m e n t e e l i s h i j a l s d o c e n t dra m a ve r b o n d e n a a n d e A P K , d e p e d a g o g i s c h e a c a d e m i e o p C u ra ç a o .

M i l a D o r o t h e a M i l a D o r o t h e a ( C u ra ç a o , 1 9 5 6 ) wa s i n N e d e r l a n d ze ve n j a a r l a n g vo o r z i t t e r va n S t i c h t i n g M A M A , e e n o r g a n i s a t i e va n A n t i l l i a a n s e / A r u b a a n s e v r o u w e n . H i e r vo o r o r g a n i s e e r d e z e e d u c a t i e v e a c t i v i t e i t e n vo o r k i n d e r e n e n o u d e r s . Ze s c h r e e f i n h e t Pa p i a m e n t u h e t bo e k k a m i s a , e t u r t u g a d i b é r d é k u k i e r a b i r a t u r t u g a d i H u n g a ( Ka m i s a , d e S c h i l d p a d ) . H e t bo e k i s e e n s o o r t f a b e l e n ve r t e l t ov e r d e b e s c h e r m d e d i e r s o o r t e n o p d e A n t i l l e n , i n h e t b i j z o n d e r o p C u ra ç a o . D a a r n a a s t s c h r e e f ze ko r t e ve r h a l e n , wa a r va n e r t w e e w o r d e n g e b r u i k t i n e e n m e t h o d e “ B a l o r d i t i n b a l o r ” o p d e basisschool. In 2002 publiceerde ze Gutu bérdé (Groene papagaaivis). Va n 2 0 0 2 t o t h e d e n h e e f t z i j l e z i n g e n ge g e ve n o p d i v e r s e s c h o l e n , i n b u u r t h u i z e n , bibliotheek, bibliobus en in buitenactiviteiten. I n N e d e r l a n d h e e f t z i j i n t o n e e l s t u k k e n g e s p e e l d , wa a r o n d e r i n e e n s t u k va n B u c h i F i e l . Z i j w e r k t e o o k m e e a a n e e n i n f o r m a t i e v e f i l m vo o r A n t i l l i a n e n , g e t i t e l d “ I n H o l l a n d s t a a t e e n h u i s ”. O p C u ra ç a o t ra d h a d z i j o p i n d e m u s i c a l , g e s c h r e v e n d o o r A n g e l S a l s b a c h , “ 5 0 0 j a a r g e s c h r e v e n h i s t o r i e va n C u ra ç a o ”. F u n d a s h o n M a t e r i a a l p a S k o l h e e f t e e n bo e k j e m e t 3 ko r t e k i n d e r g e d i c h t j e s va n h a a r u i t g e g e ve n


25 van 32

A r i a d n e F a r i e s ( C u ra ç a o , 1 9 6 8 ) s t u d e e r d e g ra f i s c h e vo r m g e v i n g i n S a n J o s é , C o s t a R i c a . Ze s p e c i a l i s e e r d e zi c h i n h e t m a k e n va n i l l u s t ra t i e s vo o r k i n d e r e n , m a a r ve r z o r g d e vo o r ve r s c h i l l e n d e b o e ke n o o k d e g ra f i s c h e vo r m g e v i n g . H a a r b o e k E s t a d u s h i K a r n a v a l d i K a d u s h i i s e e n p r e n t e n b o e k vo o r k i n d e r e n va n v i e r t o t ze ve n j a a r. I n s a m e n w e r k i n g m e t D i a n a P i n t o e n M a r i a D i wa n m a a k t e z e Gabriela i e simianan di felisidat. Andere co-producties zijn B u s k a d ó e n K o k o t a u n p a l í g a i m e t L e o Re g a l s e n K u e n t a F o l k l o r i k o e n N i s i k i e r a u n w e l e n s a l i m e t E n r i q u e M u l l e r. M e t Ru t h i e Pa n t o p h l e t m a a k t e z e i n 2 0 0 1 D j ó s i d j a k a i M i n i m a m a k a k u . I n 2 0 0 3 ve r s c h e e n h e t f e s t i va l b o e k j e D o m i d i d e n m o n d i / D o m i v a n h e t b o s , d a t A r i a d n e i n o p d ra c h t va n S t i c h t i n g N A N A t e ke n d e bi j e e n ve r h a a l va n D e s i r e e C o r r e a . I n 2 0 0 6 w e r d e n d e k i n d e r b o e ke n K u m b a i va n Ru t h Ze f r i n , Y o m i k e b a i f e l t va n M e r l y A u g u s t a , Li d i a s u a m i g u h u n d u i r o n d ó va n Ro l a n d C o l a s t i c a e n K i n g u va n A u r i t a A r e n d s do o r A r i a d n e Fa r i e s g e ï l l u s t r e e r d . B e h al v e k i n d e r b o e k e n i l l u s t r e e r t z i j l e s m a t e r i a a l vo o r o. a . h e t f u n d e r e n d o n d e r w i j s e n ve r z o r g t z i j d e g ra f i s c h e vo r m g e v i n g e r va n . E n A r i a d n e o n t w e r p t e n i l l u s t r e e r t k i n d e r p o s t z e g e l s . D e k i n d e r p o s t ze g e l s va n d e N e d e r l a n d s e A n t i l l e n 2 0 0 2 , 2 0 0 4 , 2 0 0 5 e n 2 0 0 8 z i j n a l l e m a a l va n h a a r hand..

No r m a C o v a ( 1 9 5 2 , w o o n a c h t i g o p C u ra ç a o ) i s a c t r i c e , ve r t e l s t e r e n d ra m a d o c e n t e . Ze s p e e l d e i n ve r s c h i l l e n d e t h e a t e r s t u k k e n , zo w e l n a t i o n a a l a l s i n t e r n a t i o n a a l . H a a r ‘ e e r s t e l i e f d e ’ e n g r o t e pa s s i e wa s e c h t e r d e D a n s , ze h e e f t j a r e n l a n g a a n A f r o C a r i b i s c h e d a n s g e d a a n . D a a r n a o n t w a a k t e o o k h a a r b e l a n g s t e l l i n g vo o r a c t e r e n , e n vo n d ze zo h a a r t w e e d e p a s s i e . Ze b e g o n d ra m a l e s s e n t e ge ve n o p d e n a s c h o o l s e o p va n g . L a t e r g a f z e l e s o p d e V S B O e n a l s i n va l l e r o p d e Pe d a g o g i s c h e A k a d e m i e . N o r m a C o va s c h r e e f o o k t h e a t e r s t u k ke n vo o r s c h o o l v o o r s t e l l i n g e n . Z i j i s e e n r e g e l m a t i g e vo o r d ra a g s t e r e n ve r t e l s t e r va n ve r h a l e n vo o r zo w e l k i n d e r e n a l s vo l w a s s e n e n .


26 van 32

J e r o e n H e u v e l ( C u ra ç a o , 1 9 5 7 ) i s l e ra a r, ve r t e l l e r, s c h r i j v e r e n a c t e u r. H i j wa s o n d e r m e e r c o - a u t e u r va n M a r i o e n M i k a n d a : zo n n i g e k i n d e r l i e d j e s u i t d e N e d e r l a n d s e A n t i l l e n vo o r m e n s j e s va n a f d r i e j a a r, i n h e t N e d e r l a n d s e n Pa p i a m e n t u , g e p u b l i c e e r d i n 1 9 9 8 . Te ve n s wa s h i j a c t e u r i n h e t h o o r s p e l D u b b e l s p e l ( 2 0 0 6 ) , e e n b e w e r k i n g va n h e t g e l i j k n a m i g e b o e k va n F ra n k M a r t i n u s A r i o n : I n e e n b u i t e n w i j k va n Wi l l e m s t a d o p C u ra ç a o t u s s e n h e t j o o d s e ke r k h o f e n e e n b l o e i e n d h o e r e n k a m p s p e l e n v i e r n e g e r s h u n zo n d a g s e s p e l l e t j e d o m i n o m e t a l s i n z e t h u n e i g e n l e v e n .

D i a n a L e b a c s ( C u ra ç a o , 1 9 4 6 ) vo l g d e n a d e H B S e e n o p l e i d i n g vo o r o n d e r w i j z e r e s e n e e n l e ra r e n o p l e i d i n g Pa p i a m e n t u . A l s k i n d a l wa s ze g e f a s c i n e e r d do o r t o n e e l , z a n g , s c h r i j ve n e n t e ke n e n . I n 1 9 7 1 d e b u t e e r d e z e m e t h a a r N e d e r l a n d s t a l i g e j e u g d r o m a n S h e r r y , h e t be g i n v a n e e n b e g i n . Va n a f 1 9 7 4 g i n g z e o o k i n h e t Pa p i a m e n t u s c h r i j v e n . A l s e e r s t e A n t i l l i a a n s e a u t e u r o n t v i n g z e i n 1 9 7 6 e e n Z i l v e r e n G r i f f e l vo o r N a n c h o v a n B o n a i r e , h e t e e r s t e de e l va n d e v i e r d e l i g e N a n c h o - s e r i e . Ze i s s i n d s d e j a r e n ’ 7 0 b e t r o k ke n bi j o n d e r w i j s i n n o va t i e e n o n t w i k k e l i n g s w e r k z a a m h e d e n o p h e t g e b i e d va n l e e r m i d d e l e n e n l e e s b o e ke n , wa s Pa p i a m e n t u c o ö r d i n a t o r o p d e P i a r s c h o o l e n s c h o o l l e i d e r va n h e t Ko l e g i o E ra s m o . Le b a c s e e r s t e bo e k vo o r vo l w a s s e n e n D e l a n g s t e m a a n d ve r s c h e e n i n 1 9 9 5 . Vo o r h e t K i n d e r b o e ke n - e n K i n d e r f i l m f e s t i va l 1 9 9 7 w e r d h a a r b o e k Li c h t e n bo v e n k l e i n B o n a i r e i n o p d ra c h t va n S t i c h t i n g N A N A h e r d r u k t e n ve r t a a l d e n u i t g e g e ve n i n h e t Pa p i a m e n t o e n Pa p i a m e n t u . L e b a c s ve r t a a l d e vo o r h e t N A N A K i n d e r b o e k e n f e s t i va l o o k b o e ke n va n a n d e r e au t e u r s i n h e t Pa p i a m e n t u . I n 2 0 0 1 s c h r e e f L e b a c s i n o p d ra c h t va n S t i c h t i n g N A N A h e t f e s t i va l b o e k j e C a i m i n s g e h e i m . D i t b o e k w e r d i n 2 0 0 3 be k r o o n d m e t d e P r i n s Bernhard Cultuurfondsprijs

N e d e r l a n d s e A n t i l l e n e n A r u b a vo o r j e u g d l i t e ra t u u r. Ze

ve r t a a l d e i n 2 0 0 2 h e t f e s t i va l b o e k D e V e r h a l e n b o o t i n h e t Pa p i a m e n t u .

M i s o r g i a B e a u m o n t ( C u ra ç a o ) i s ve r t e l s t e r e n i n h e t d a g e l i j k s l e v e n w e r k z a a m b i j d e O p e n b a r e B i b l i o t h e e k i n B o n a i r e , wa a r z i j d e j e u g d a c t i v i t e i t e n ve r z o r g t vo o r zo w e l b e z o e k e r s va n d e b i b l i o t h e e k ( s c h o l e n e n c r è c h e s ) a l s vo o r ‘ s ko l d i b a r i o ’ ( b r e d e s c h o o l ) . Va n j o n g s a f a a n h i e l d z i j va n l e z e n , m e t n a m e s p a n n e n d e b o e ke n . Ze l f ve r t e l t z e s o m s ve r h a l e n b i j k i n d e r f e e s t e n e n a n d e r e g e l e g e n h e d e n . I n m i d d e l s h e e f t ze m e e r d a n t w i n t i g j a a r ve r t e l e r va r i n g .


27 van 32

R u t h i e P a n t o p h l e t ( C u ra ç a o , 1 9 6 0 ) r o n d d e i n 1 9 9 2 h a a r o p l e i d i n g a f a a n d e A k a d e m i a Pe d a g o g i k o Ko r s o u . A l s o n d e r w i j z e r e s b e s t e e d t z i j ve e l a a n d a c h t a a n d e m u z i k a l e e n c r e a t i e v e o n t w i k k e l i n g va n h a a r l e e r l i n g e n . Ru t h i e Pa n t o p h l e t c o m p o n e e r d e m e e r d a n t a c h t i g k i n d e r l i e d j e s e n d i r i g e e r t d aa r n a a s t h e t k i n d e r ko o r A n g e l i t o s , wa a r vo o r z e o o k m u s i c a l s h e e f t g e s c h r e ve n . O o k s c h r e e f ze ve r h a l e n , ve r s j e s e n g e d i c h t e n d i e z e o p s c h o o l g e b r u i k t e . I n 1 9 9 8 p u b l i c e e r d e ze h e t b o e k j e M a k i . A l s i n d s 1 9 9 6 i s Ru t h i e Pa n t o p h l e t b e t r o k k e n b i j d e K i n d e r b o e ke n f e s t i va l s o p C u ra ç a o . Va a k wa s z i j d e c o m p o n i s t va n h e t f e s t i va l l i e d j e , d a t m e e r d e r e m a l e n e e n ‘ h i t ’ o p d e e i l a n d e n w e r d .


28 van 32

Anna Woltz Hij heet Tim. Tim Heikoop. Elke keer dat ze zijn naam op de melklijst ziet staan, maakt haar buik een salto. Nou ja, niet haar buik zelf, maar alles daarin. Ze ziet het voor zich, want op school hebben ze zo’n plastic pop met een open buik. En al die losse organen maken salto’s en radslagen in haar buik wanneer ze hem ziet. Hem zelf, of zijn fiets, of zijn gymzak. En wanneer ze zijn naam hoort. Vandaag kwam er een dichter op bezoek voor groep zeven en acht. Dat betekende dat ze een heel uur samen met Tim in de aula mocht zitten. Hij zat helemaal rechts vooraan, met al zijn vrienden. Ze keek natuurlijk niet naar hem, want haar vriendinnen mochten haar niet betrappen. Maar ze wist dat hij daar zat, terwijl de oude dichter een rare hoed opzett en gedichten voorlas. Eerst luisterde ze helemaal niet naar de gedichten, maar toen voelde ze haar wangen opeens rood worden. De dichter las voor over een meisje met vlinders in haar buik. Over een meisje dat zo verliefd is dat er rode hartjes uit haar oren komen. Alle kinderen in de aula begonnen te lachen, en toen zei de dichter dat ze straks allemaal zelf een gedicht mochten maken. Een gedicht over de liefde. Zij was de enige die niet lachte. Ze staarde naar haar knieën en wachtte tot het weer stil werd. Ze ging echt geen gedicht over Tim schrijven. Niemand weet dat ze hem leuk vindt. Alleen haar hond Kaj, maar die vertelt het toch niet door. Uit: Red mijn hond – 2008, Leopold Amsterdam


29 van 32

Rian Visser

Bever leest een boek Als Beer in zijn hol zit leest hij graag een boek. Beer houdt van spannende avonturen, maar niet van moe worden. Als Beer een boek leest, kan hij van alles beleven zonder uit zijn luie stoel te komen. Bever houdt ook van avonturen en van boeken, maar hij kan niet lezen. Daarom leest Beer hem vaak voor. Vandaag komt Bever op bezoek bij Beer. Die is net in een dik boek aan het lezen. ‘Is het een mooi boek?’ vraagt Bever. ‘Ja, heel mooi,’ knikt Beer. ‘Wil je me er dan uit voorlezen?’ ‘Ik wil je graag voorlezen,’ antwoordt Beer, ‘maar liever uit een ander boek.’ ‘Ik wil jouw boek graag horen,’ zegt Bever. Beer schudt zijn kop. ‘Dit is een boek om zelf in te lezen en niet om uit voor te lezen.’ Daarna wijst hij naar de kast. ‘Op de onderste plank staan boeken met weinig tekst en veel plaatjes. Kies daar maar een mooi boek uit.’ Bever bekijkt de boeken een voor een. Beer heeft een heleboel mooie boeken met plaatjes. Bever kiest een boek over een muis. Hij slaat het open en kijkt naar de tekeningen. Beer strekt zijn poot uit. ‘Geef het maar aan mij. Dan zal ik je voorlezen.’ Bever schudt zijn kop. ‘Lees jij maar door in je eigen boek. Ik ga zelf lezen.’ ‘Dat kan niet,’ zegt Beer. Je kunt niet zomaar lezen, dat moet je eerst leren.’ ‘Goed.’ Bever neemt het boek mee naar Beer, ‘Leer het me dan maar.’ ‘Oké’, bromt Beer. Hij bladert naar de eerste bladzijde en wijst een letter aan. ‘Kijk, dit is de letter e. En dit is de letter r. Hier staat er. Dit is de letter w. dit is de letter a. En dit is de letter s. Er was. Nu mag jij, Bever, lees die twee woordjes maar voor.’ ‘Laat maar.’ Ongeduldig trekt Bever het boek uit Beers poten. ‘Dat duurt veel te lang.’ Beer knikt. ‘Ja, lezen is moeilijk. Zal ik het je dan toch maar voorlezen?’ ‘Nee, ik snap het allang,’ zegt Bever. Hij gaat een eindje verder op zitten met het boek voor zich. ‘Zal ik jou voorlezen?’ ‘Dat is goed,’ knikt Beer. ‘Er was eens een muisje,’ begint Bever. ‘Hij woondein een konijnenhol, want alle muiznholletjes waren bezet. Dat was niet erg, want het was een mooi, groot konijnenhol. Groot genoeg om een feest te geven voor alle muizen van het bos.’ Bever lees en Beer luitstert. ‘Prachtig,’ zegt Beer als het verhaal afgelopen is. ‘Dat was een mooi verhaal.’ ‘Zie je nou dat ik kan lezen?’ vraagt Bever. Beer knikt. ‘Alleen doe je één ding fout.’ ‘Wat dan?’ vraagt Bever. ‘Je houdt het boek ondersteboven,’ zegt Beer. Snel draait Bever het boek om. ‘Dan is het eigenlijk nog knapper dat ik zo goed kon lezen!’ zegt hij. Uit: Beer en Bever – 2008 Clavis Uitgeverij, Hasselt - Amsterdam


30 van 32


31 van 32

(bijlage)

Doe mee aan de Poëzie Express! Schrijf een mooie zin of een kort gedicht. Je tekst hoeft niet te rijmen en je mag zelf weten waar je over schrijft. Je mag schrijven in de taal waarin je het liefste schrijft. Als je tekst klaar is bedenk je hoe je er een poster van maakt. Het is de bedoeling dat tekst en tekening bij elkaar passen. Het moet dus één geheel worden. Je mag tekenen, schilderen, knippen, borduren, plakken. Alles mag. Je mag werken met potlood, stift, verf maar ook met dingen die je in de natuur vindt. Irmgard Braafheid uit Suriname bijvoorbeeld, maakte vorig jaar een prachtige Poem Poster met zand. De poster van Irmgard is gepubliceerd in allerlei boekjes van de Poëzie Express die de wereld rondreizen. Want de Poëzie Express hoort bij de internationale Poem Express. De Poem Express lijkt op een trein die door de lucht kan rijden, overzee, maar ook onder de grond en over het land. De hele wereld over. Een grote slinger met gedichtenposters van kinderen uit meer dan 25 landen. Als jij een prijs wint met de Poëzie Express kun je ook in zo’n boekje gepubliceerd worden. Je gedicht wordt dan vertaald in het Engels en twee andere talen. Waar moet je op letten als je meedoet met de Poëzie Express: Maak je poster niet te klein en niet te groot. (A3 formaat of iets groter is goed. Liever niet groter dan A2 formaat.) Onderteken de poster op de voorkant met je naam. Zet op de achterkant van de poster je Naam Adres Telefoonnummer School Klas (+docent Leeftijd

)

Zes dingen moeten er dus op aan de achterkant + nog één keer je naam aan de voorkant. Vergeet dit niet!! Anders kunnen we je niet vinden als je een prijs wint. De gedichtenposters moeten vóór 3 november 2008 worden ingeleverd bij Stichting NANA. (Je school zal dit voor je doen.) Gedichtenposters die kans maken op een prijs worden geëxposeerd in de Snipgalerij van het Curaçao’s Museum. Op zaterdagochtend 8 november om 10.00 uur wordt die tentoonstelling geopend op het grote Openingsfeest van het Kinderboekenfestival. Kinderen en volwassenen kunnen daar hun stem uitbrengen op hun favoriete poster. Op dinsdagmiddag 12 november om vier uur worden de prijswinnaars van de Poëzie Express bekend gemaakt in de Snipgalerij. Hand-out workshop Kinderboekenfestival NANA 2008

32 van 32

Hand-out workshop Kinderboekenfestival NANA va n 32

Recommend Documents