Hallux valgus correctie Scheefstand van de grote teen
In overleg met u is besloten tot een operatieve correctie van een scheefstand van uw grote teen (hallux valgus). Deze folder geeft u meer informatie over deze operatie. De anatomie Hallux is de Latijnse naam voor grote teen en valgus betekent naar buiten wijzen. Een hallux valgus is dus een voetafwijking met een scheefstand van de grote teen. Door de scheefstand steekt het middenvoetsbeentje steeds meer aan de binnenkant uit. Dit veroorzaakt een opgezette, pijnlijke knobbel, ook wel “knok” of “bunion” genoemd. De huid die er over heen zit kan dik, rood en gevoelig worden door een lokale irritatie van de onderhuidse slijmbeurs. Een hallux valgus is een veelvoorkomende aandoening. Naar schatting komt het bij tien procent van de Nederlandse bevolking voor en vaker bij vrouwen dan bij mannen. Oorzaak en klachten Hoe een hallux valgus precies ontstaat is vooralsnog onduidelijk. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol. Van belang zijn erfelijkheidsfactoren zoals een voet met een lange grote teen, de zogenaamde Egyptische voetvorm. Soms is een hallux valgus familiair bepaald en treedt dan op relatief jonge leeftijd op. Andere belangrijke boosdoeners zijn te nauwe, veelal puntige schoenen of schoenen met hoge hakken. Ook het slapper worden van de gewrichtskapsels in de voet door toename van de leeftijd of het naar binnen kantelen van de voet tijdens lopen draagt bij aan het ontstaan ervan. Door de scheefstand vermindert de steunfunctie van de grote teen en wikkelt de voet over de binnenzijde af. Dit versterkt vervolgens weer de scheefstand van de grote teen. Veel mensen met een hallux valgus hebben weinig of geen last. Behandeling is dan niet nodig. Hoewel de afwijking in de loop der jaren erger kan worden, is het zogenaamde preventief opereren om de standsafwijking te corrigeren niet nodig. Een operatie blijft later altijd mogelijk wanneer er wél klachten ontstaan bij zowel een milde of ernstige hallux valgus. Die klachten bestaan meestal uit pijn en irritatie aan de knok vooral tijdens het dragen van strak zittend schoeisel. Door de standsafwijking kan het uitzoeken van de juiste schoenen lastig zijn. Naast een pijnlijke knok kan eveneens pijn ontstaan in de hele voorvoet. Dit wordt veroorzaakt doordat de standsafwijking van de grote teen resulteert in een minder optimale afwikkeling van de voet met als gevolg een overbelasting van de andere tenen, soms resulterend in het ontstaan van zogenaamde hamer- of klauwtenen. Diagnose en onderzoek De scheefstand van de grote teen en de bunion is bij onderzoek in stand goed zichtbaar. In sommige gevallen wordt de tweede teen door de grote teen weggedrukt en is er een hamerteen ontstaan. Op een röntgenfoto is het goed te beoordelen in hoeverre de grote teen afwijkt en welke behandelingen van toepassing kunnen zijn.
De behandelingsmogelijkheden In principe is de eerste behandeling van een hallux valgus altijd een behandeling zonder operatie, ook wel conservatieve behandeling genoemd. In het beginstadium kunnen pijnlijke drukplekken voorkomen worden door het dragen van wijder schoeisel of het laten oprekken van de schoen ter plaatse van de knok. Viltjes en ringpleisters kunnen hierbij ook helpen. Wanneer sprake is van een lokale irritatie van de onderhuidse slijmbeurs kunnen medicijnen de oplossing bieden. Veelal worden zogenaamde ontstekingsremmers in tabletvorm voorgeschreven. Het dragen van steunzolen of zelfs semi-orthopedisch schoeisel ter correctie en ondersteuning van de voetbouw en meer ruimte voor de voorvoet is een ander alternatief in de conservatieve behandeling van een hallux valgus. Klachten worden hiermee in belangrijke mate verminderd. Naast deze schoenaanpassingen zijn enkele hulpmiddelen verkrijgbaar zoals teenspalken die de scheefstand van de grote teen tijdelijk corrigeren. De werking van deze hulpmiddelen valt echter veelal tegen. Voor een operatieve behandeling van een hallux valgus wordt gekozen wanneer sprake is van blijvende klachten ondanks een adequate conservatieve behandeling. Bij een operatieve behandeling wordt gebruik gemaakt van verschillende operatiemethoden om een zo’n optimaal mogelijk resultaat te bereiken. De keuze van de juiste operatiemethode hangt onder andere af van factoren als de mate van de scheefstand en de afwijkingen op de röntgenfoto. Ook wordt hierbij de leeftijd van u als patiënt, uw beroep en sportactiviteiten meegenomen. De uitvoering van de operatie kan via de klassieke weg waarbij het te opereren gewricht wordt opengelegd en kan minimaal invasief (MIS: minimal invasive surgery) waarbij de chirurg enkele kleine gaatjes in de huid maakt en via die gaatjes de voet opereert waardoor er zo weinig mogelijk weefschade ontstaat. De chirurg kan bepalen of een minimaal invasieve operatie mogelijk is. Kortom, de juiste behandeling van een hallux valgus wordt afgestemd op het klachtenpatroon en de mate van de scheefstand. Uiteindelijk leidt dit tot een individuele behandeling met een zo’n optimaal mogelijk resultaat. Voorbereiding vóór de operatie Haal vóór uw ziekenhuisopname elleboogkrukken. Het is belangrijk, dat u de krukken bij opname in het ziekenhuis meebrengt. U kunt deze o.a. lenen bij Thuiszorgwinkels (neem hiervoor een legitimatiebewijs mee). Regel hulp bij thuiskomst van familie of vrienden. Mocht u persoonlijke of huishoudelijke hulp willen hebben, is het verstandig dit van tevoren te regelen. U bent na de operatie niet in staat zelf auto te rijden. Regel dus vooraf vervoer naar huis. Om het herstel zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u, in overleg met de orthopeed, direct na thuiskomst te starten met fysiotherapie. Om er zeker van te zijn dat dit mogelijk is, maakt u voor de opname al een afspraak met een fysiotherapeut bij u in de buurt. U heeft tijdens uw preoperatief consult overlegd met de anesthesieassistent over de inname van medicijnen vóór de operatie. Wij verzoeken u het gedeelte van het lichaam waar u wordt geopereerd niet meer te scheren of anders te ontharen. Dit vermindert het risico op een infectie. Als de chirurg scheren noodzakelijk acht, gebeurt dit op de operatiekamer. Verhindering Als u verhinderd bent om op het afgesproken tijdstip voor de ingreep te komen, neem dan zo spoedig mogelijk contact op met Medisch Centrum Amstelveen, tijdens kantooruren te bereiken op telefoonnummer 020 – 240 40 40. In uw plaats kan dan iemand anders geholpen worden. Met u maken we dan een nieuwe afspraak.
De dag van de operatie U meldt zich op de dag van de operatie nuchter op het afgesproken tijdstip bij de receptie van Medisch Centrum Amstelveen. Eventuele medicatie kan, volgens de afspraken die zijn gemaakt tijdens de preoperatieve screening, worden ingenomen met een slokje water. Nadat u zich gemeld heeft bij de receptie kunt u plaatsnemen in ons Atrium. Een medewerker brengt u naar de operatiekamers, alwaar u voorbereid wordt op de operatie. De opnametijd is niet altijd de operatietijd. Voor de operatie wordt het te opereren gebied gemarkeerd met een pijl, die met viltstift op uw lichaam wordt gezet. Tijdens uw preoperatief consult en op de dag van de operatie heeft u overleg met de anesthesieassistent en anesthesist over welke anesthesietechniek bij u zal worden toegepast. Een hallux valgus correctie kan worden uitgevoerd onder algehele narcose of via een ruggenprik plaatsvinden maar kan ook onder verdoving van de gehele voet gebeuren. Indien de uitvoering van de operatie via de klassieke weg gebeurt (het te opereren gewricht wordt opengelegd) dan zal vlak voor de operatie eenmalig antibiotica worden gegeven via het infuus om de kans op infectie na de operatie zo klein mogelijk te maken. Tijdens de periode dat u opgenomen bent in het ziekenhuis krijgt u 1x per dag een spuitje (Fraxiparine) om trombose te voorkomen. U gebruikt deze injecties 4-6 weken na de operatie. De operatie: de hallux valgus correctie Er zijn zeer veel verschillende technieken om de stand te corrigeren. De bij u gekozen techniek zal onder andere afhangen van de ernst van de afwijking, eventueel bijkomende artrose, uw leeftijd en activiteitenniveau. De operatieve ingreep bestaat uit verschillende methoden, vaak wordt gebruik gemaakt van een combinatie van: Herstellen van weke delen: hierbij worden de structuren rond het gewricht aan de basis van de grote teen, die waren gekrompen of uitgerekt door de hallux valgus, hersteld. Osteotomie: afhankelijk van de plaats en ernst van de afwijking wordt in het middenvoetsbeentje het bot doorgezaagd (osteotomie) en in gecorrigeerde stand weer aan elkaar gezet. Hiervoor zijn allerlei technieken mogelijk, maar de meest gangbare zijn de Chevron osteotomie en de Scarf osteotomie . - Chevron osteotomie Hierbij wordt het eerste middenvoetsbeentje vlakbij het grote teen gewricht doorgenomen en naar buiten verplaatst. Omdat de vorm van het zaagvlak een punt heeft heet deze ‘chevron’. Dit wordt vastgezet met een schroefje. - Scarf osteotomie Hierbij wordt het eerste middenvoetsbeentje in de middenvoet in de lengte richting doorgenomen en van stand veranderd. Dit wordt vastgezet met twee schroefjes, die diep in het bot begraven worden en eigenlijk nooit verwijderd hoeven te worden. Arthrodese: als er tevens sprake is van ernstige slijtage (artrose) van het gewricht tussen middenvoetsbeentje en grote teen en/of de standafwijking te groot is, wordt dit gewrichtje vastgezet.
Direct na de operatie Na de operatie verblijft u op de verkoever (uitslaapkamer). Om uw voet zit dan een drukverband dat nog een enkele dagen moet blijven zitten. Ontslag De operatie gebeurt in dagbehandeling. Als alles goed gaat kunt u de dag van operatie weer met ontslag. Weer thuis Nazorg Na de operatie heeft u een drukverband. Dit blijft 2 dagen zitten. Daarna kunt u het drukverband verwijderen. Is de wond droog, dan hoeft er geen verband meer op. Lekt de wond nog iets dan kunt u er een gaasje of pleister op doen. Poliklinische controle Ongeveer 2 weken na de ingreep komt u voor het verwijderen van de hechtingen op de polikliniek van Medisch Centrum Amstelveen. Ongeveer na 6 weken komt u voor controle bij de orthopeed. Adviezen en leefregels Afhankelijk van de ingreep mag u de voet geheel of gedeeltelijk belasten. Na de operatie mag u gedurende 6 weken alleen op een speciale schoen, de darco loopzool, lopen. U bent meestal 3 maanden aan het herstellen voordat u weer kunt sporten. De meeste mensen vinden de zwelling na de operatie het meest vervelend. De zwelling kan soms lang aanhouden, meer dan 6 maanden. Wat vaak helpt is proberen de voet normaal af te wikkelen en de voet (met name in de nacht) hoog te houden door bijvoorbeeld een kussen onder het voeteneind van uw matras te leggen. Blijf ook regelmatig de enkel, voet en tenen bewegen. Complicaties Algemene risico’s zijn onder andere de kans op een nabloeding, infectie of trombosebeen. Specifieke risico’s bij een hallux valgus correctie zijn overcorrectie of ondercorrectie. Ook is er een kans van ongeveer 5% dat na een fraaie correctie de hallux valgus terugkomt. Verder kan door de operatie een huidzenuwtje gekneusd worden of verkleefd raken in het litteken. Er ontstaat dan een tintelend gevoel van de huid of juist een gevoelloos plekje aan de grote teen. Dit kan zich doorgaans in de loop van de tijd herstellen, tot zelfs 1 jaar na de operatie. Verder is het mogelijk dat abnormale stijfheid van het gewricht van de grote teen ontstaat. Het verrichten van extra buigen strekoefeningen van het grote teen gewricht is dan nodig. Wanneer bij een operatie (doorgezaagd) bot weer aan elkaar gezet is, moet dit weer aan elkaar vastgroeien. Alleen als bot weer één geheel wordt, resulteert dat in een stabiele en pijnloze voet. Een enkele keer groeien de botten niet goed aan elkaar vast en moet het opnieuw worden geopereerd. Indien een dystrofiebeeld (zogenaamd CRPS) ontstaat, is sprake van heftige extreme pijn bijvoorbeeld al bij aanraking van de huid. Gelukkig komt deze complicatie heel weinig voor. Het is normaal dat u na de operatie nog enkele maanden hinder van de voet kan ondervinden zoals kortdurende steekjes en pijntjes. Hoe lang en in welke mate, hangt af van hoe uitgebreid de operatie was. Deze klachten kunnen een jaar aanhouden en verdwijnen meestal geleidelijk. Mocht u een van bovenstaande complicaties opmerken na de operatie, bel dan met Medisch Centrum Amstelveen. Tussen 08.00 - 18.00 uur zijn wij te bereiken op: 020 - 240 40 40. Tussen 18.00 - 08.00 uur zijn wij te bereiken op: 06 – 832 456 13.
Medisch Centrum Amstelveen Burgemeester Haspelslaan 131 1181 NC Amstelveen 020 – 240 40 40
[email protected] www.mc-amstelveen.nl
