Haken en ogen aan verbouwing Crisisopvang

negende jaargang. 2012 - no 2

Verdihuisblad Column

Crisis? What Crisis? In 1975 was dat de titel van het fameuze album van de popgroep Supertramp. Als slogan nu actueel geworden door het algemene beeld dat de media ons voortoveren. Tegelijk stoelt dit beeld wel degelijk op de werkelijkheid door eerder onverstandig beleid en onverantwoorde risico’s in sommige publieke en private sectoren. Ook worden de al 40 jaar veronachtzaamde vergrijzing en ontgroening gepresenteerd als demografische openbaringen die per direct crisisachtige maatregelen vereisen. Met onze kernactiviteit ‘crisisopvang’ zouden wij toetssteen moeten zijn om dergelijke beelden te bevestigen of te ontkrachten. Maar natuurlijk, en dat is ook Nederland, ligt het genuanceerder. Inderdaad doen nog steeds veel mensen een beroep op crisisopvang. Het Verdihuis kreeg in 2011 circa 2100 advies- en hulpvragen. Nog steeds moeten we structureel 30 a 40 procent afwijzen uit plaatsgebrek. Maar dat is bij wijze van spreken net zo lang bekend als het album van Supertramp. We berusten er al jaren, zij het ongemakkelijk, enigszins in. Maar in feite is dat een constante staat van crisis. Wel zie je duidelijk dat de problemen zwaarder zijn, complexer en met een steviger psychisch element. Ook zie je meer jonge moeders met kinderen, meer en zwaardere schuldenlasten. Ook zijn er steeds meer jonge mensen die buiten de boot binnen onze voorzieningen vallen. Tegelijkertijd staan daar steeds verder afkalvende mogelijkheden tegenover. Dat maakt dat de ‘druk’ toeneemt. Druk op de mensen en druk om als samenwerkende instellingen tot nieuwe creatieve oplossingen te komen. Laten we hier onze energie op richten en tot oplossingen komen die net zo mooi en duurzaam zijn als het nu al weer 37 jaar oude Supertramp album. Han Kremers Directeur-Bestuurder SMO Verdihuis

Pagina 1 | Primaverdi

Haken en ogen aan verbouwing Crisisopvang De huisvesting van de Crisisopvang jaar gaat dit jaar flink op de schop. Aanleiding voor de verbouwing is de wens van de gemeente dat de woonvoorziening voldoet aan de aangescherpte veiligheidseisen voor nieuwbouw. Dat houdt in dat plafonds, tussenwanden, kozijnen en deuren vervangen moeten worden. Dat is zo ingrijpend dat de cliënten op een andere plek onder dak gebracht moeten worden. Maar waar vind je een goede plek voor deze specialistische 24 uurs-voorziening? Jan Schuijt, coördinator Crisisopvang, vertelt: “We denken dat de woningbouwvereniging Brabant Wonen al gauw drie maanden nodig zal hebben voor de verbouwing. Al die tijd kunnen onze cliënten er dus niet terecht. Gelukkig is onlangs een tijdelijke uitwijklocatie aan de Wethouder van Esstraat in beeld gekomen. Hier zat vroeger een activiteit van GGZ. Wellicht dat dit complex, dat deels voor

Jan Schuijt, coördinator Crisisopvang

Oosterpoort geschikt gemaakt gaat worden, een rol kan spelen in dit logistieke proces. Daarmee kunnen veel praktische problemen rond bewassing en voeding vermeden worden.“ Haken en ogen Maar aan de verhuizing zitten haken en ogen. Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. Afgesloten deuren passen niet in de brandveiligheidseisen voor de tijdelijke behuizing. “Overleg met de woningbouwvereniging moet duidelijk maken wat er mogelijk is en of we misschien groepsgewijs kunnen verhuizen”, aldus Jan Schuijt. Trajecthuis De activiteit van Oosterpoort, het Trajecthuis, zal naar verwachting van het Verdihuispand eveneens, maar dan blijvend, verhuizen naar de Wethouder Van Esstraat. Daarna kunnen de verbouwingen in het Verdihuis plaats vinden. Het doel is om de verbouwing in 2012 te starten en hopelijk ook al af te ronden. Er moet echter nog een aantal zaken doorgerekend worden en dan zullen definitieve besluiten genomen kunnen worden.

Verdere professionalisering en kwaliteitsverbetering

Nieuwe begeleidingsmethode in aantocht “We staan op de drempel van een fundamenteel nieuwe manier om onze cliënten weer op weg te helpen naar een levenssituatie die voor hen acceptabel is. Het idee achter de krachtgerichte basismethodiek ‘Herstelwerk’ is simpel. De cliënt werkt met onze medewerk(st)ers vanuit de eigen sterke kanten aan herstel of stabilisatie. Maar het vergt een totaal andere manier van kijken naar de cliënt, diens situatie en onze eigen rol.” ➤

Vervolg pagina 1 Yvonne de Kort, stafmedewerkster, vertelt over de nieuwe begeleidingsmethodiek die in de loop van dit jaar bij het Verdihuis in gebruik genomen wordt. Herstelwerk is ontwikkeld vanuit de academische werkplaats van Onderzoekscentrum Maatschappelijk Zorg (OMZ) in Nijmegen en is een evidence based methode.

geeft Yvonne de Kort de ondergrens aan. “We ondersteunen cliënten actief bij het vaststellen van hun doelen en hun actieplan en bij het krijgen van noodzakelijke bronnen om dat plan uit te voeren.” Problemen niet negeren Herstelwerk is een positieve benadering, die de cliënt stimuleert en helpt te groeien. Toch heeft de cliënt natuurlijk

Lekke band Probeerden begeleiders totnogtoe het probleem van de cliënt te verhelpen, in de toekomst gaat de cliënt uit van de dingen die hij/zij wel kan om aan het herstel werken. “Vergelijk het met een lekke band”, geeft Yvonne de Kort als voorbeeld. “Kon je die niet zelf plakken, dan werd je vroeger direct naar een fietsenmaker gestuurd. In de nieuwe “Herstelwerk’ aanpak ga je actief, met de begeleider als vraagbaak, op zoek naar mensen of krachten die je helpen de band zelf te plakken. Die krachten vinden we in persoonlijke kwaliteiten (ik ben), talenten en vaardigheden (ik kan), krachten en mogelijkheden in de omgeving (ik heb) en interesses en aspiraties (Ik wil). Wederzijds vertrouwen Bij Herstelwerk is het belangrijk dat de werkrelatie op vertrouwen gebaseerd is en dat begeleider de autonome keuzes van de cliënt zo veel mogelijk respecteert. Zonder overigens confrontaties uit de weg te gaan. “En zonder dat het een vrijbrief is om niet aan het herstel te gaan werken”,

Krachtwerk ondersteunt cliënten in hun herstelproces. • Herstellen doe je vooral zelf. • Herstel kan groei en ontwikkeling betekenen, maar ook dat de situatie blijft zoals die is. • Het belangrijkste van herstellen is het vinden van een goede aansluiting tussen wat cliënten kunnen en willen en wat de omgeving hen biedt en van hen vraagt. • Herstellen is een proces van vallen en opstaan, het verloopt voor iedereen op een unieke manier.

een of meer levensgrote problemen, anders was er geen hulp gezocht bij de maatschappelijke opvang. Wat doet het Verdihuis hier dan mee? Die problemen kunnen natuurlijk

Hulp aan 18+ jongeren vraagt totaalpakket Half maart meldden de regionale kranten dat het jongerenproject 4-Sure niet zal worden voortgezet. Het zal met twee soortgelijke projecten versmelten tot een nieuw project Jongerencoach. Wat betekent dit voor de opvang en begeleiding van de ongeveer 130 betrokken jongeren in de leeftijd van 18-27 jaar in deze regio? Sanne Peters (hoofd Primaire Zorg) praat ons vanuit Verdihuisperspectief bij. Zij vertelt dat met 4-Sure de problematiek van deze jongeren beter in beeld is gekomen. Het nieuwe ‘Jongerencoach’ moet leiden tot meer efficiency en een integrale werkwijze. De samenwerkende partners zijn Aanzet (maatschappelijk werk), Vivaan (welzijn), het Verdihuis en het Centrum voor Jeugd en Gezin. Via Jongerencoach moeten de jongeren zien meer grip op hun leven te krijgen. Maar zo zegt Sanne Peters, er is meer aan de hand rond het jongerenbeleid in de regio. Koerswijziging GGZ De koerswijziging bij de GGZ maakt dat voor jongeren in ongeveer dezelfde leeftijdsgroep bepaalde hulp niet meer beschikbaar is. Zo gaat het project Nieuw Perspectief stoppen. In samenwerking met de GGZ zoekt het Verdihuis voor deze jongeren een geschikte oplossing op maat, bij voorkeur in hun eigen omgeving. Dit is echter niet voor iedereen mogelijk en een deel zal bij het Verdihuis terecht komen. Dit betekent een grotere druk op de voordeur van de opvangvoorziening.

Pagina 2 | Primaverdi

niet genegeerd worden. Maar ze worden gewogen op hoe schadelijk ze zijn voor de cliënt. Ze worden met hun ontstaan in begrijpelijke taal beschreven, uitgaande van de beschrijving die de cliënt zelf geeft. Alleen de problemen die herstel of stabilisatie in de weg staan, pakt de cliënt samen met de begeleider op. Herstel gaat over het herwinnen van een bestaan dat de cliënt zelf als zinvol ervaart. De begeleider waakt er samen met collega’s, teamleider en andere deskundigen over dat een ondergrens niet overschreden wordt.

sanne peters hoofd Primaire Zorg

Behoefte aan een totaalpakket Om de volledige groep jongeren goed te kunnen helpen moet het Verdihuis samenwerken met ketenpartners en de gemeente. Dit jaar wordt uitgetrokken om hiervoor een concreet plan te maken. Sanne Peters zegt: “Volgend jaar hopen we te starten met een kortdurende opvang specifiek voor (zwerf)jongeren. Daarna moet een toekomstbestendige, integrale hulpverlening starten, los van aanbieders en los van financieringsschotten. Een totaalpakket aan dienstverlening waar de jongere blijvend profijt van heeft en dat erop gericht is om de jongere weer in zijn kracht te zetten.” Hoop De winst van dit moment is dat er al meer zicht is op de groep (zwerf)jongeren in onze regio. “We moeten als samenleving in hen investeren, want ze hebben nog een heel leven voor zich. Er is een totaalpakket nodig van wonen, werken, welzijn en zorg. Bij voorkeur binnen een stevig, eigen sociaal netwerk, Om dit te bereiken is er nog een lange weg te gaan. Toch hebben we door de grote aandacht voor deze doelgroep goede hoop dat er integrale dienstverlening van de grond gaat komen”, vat Sanne Peters samen.

Op weg naar eerste resultaten en meer bekendheid

Saldiverdi helpt eerste cliënten “De eerste aanvraag voor schuldhulpverlening via het nieuwe Saldiverdi is al begin dit jaar bij ons binnengekomen. Sindsdien groeit het aantal aanmeldingen gestaag. Nog langzaam, want we zijn een nieuw en dus relatief onbekend fenomeen. We moeten de komende tijd vooral onze bekendheid verhogen en eerste resultaten laten zien.” Zo vat John de Vries, Hoofd Financiën en Beheer bij Saldiverdi, de start van de nieuwe dienstverlening samen. John de Vries stelt zich ten doel de bekendheid van Saldiverdi vooral bij gemeentes en woningbouwverenigingen te verhogen. Dat zijn immers de plekken waar schuldenproblematiek als eerste in beeld komt. Aanvankelijk waren de reacties nog wisselend. Sommigen doen zelf al aan schuldhulpverlening. John de Vries zegt: “Saldiverdi is juist prima geschikt om huurders of burgers met complexe situaties bij te springen. Wij helpen hen ook bij de agogische kant van de schuldenproblematiek en nemen snel, vaak binnen 24 uur, na de aanmelding, contact op met de cliënt. We verhelpen oorzaken en gaan verder dan symptoombestrijding. Wij richten ons voornamelijk op niet-Verdihuisclienten.”

Bewindvoering mogelijk In eerste instantie richt Saldiverdi zich op preventieve schuldhulpverlening. Maar sinds kort zijn de gewenste certificeringen bereikt en rekent Saldiverdi ook bewindvoeren tot haar taken. In april heeft de kennismaking bij de rechtbank plaatsgevonden. “We hebben ons kunnen voorstellen en hebben een goede indruk op hen kunnen maken. Dat is belangrijk, omdat we dat ervaren als een soort erkenning.”

in de toekomst uit de schulden te blijven. Veel bestaande schuldhulpverlening is erg financieel van aard. Zonder dat de menselijke oorzaak aangepakt wordt. Persoonlijke aandacht, eenduidige en eenmalige registratie en een efficiënte werkwijze moeten samen met een niet winstgerichte prijsstelling voorkomen dat cliënten steeds dieper in de problemen komen. Zo kunnen veel persoonlijke ellende en grotere maatschappelijke kosten vermeden worden.

Mens achter de schuld Saldiverdi komt voort uit de grote ervaring die het Verdihuis heeft opgebouwd bij de schuldhulpverlening voor de interne cliënten. De aanpak omvat zowel het financiële als het agogische element, zodat mensen beter in staat zijn om

Zorg krijgt voelsprieten in lokale netwerken Vanuit de wens om menselijke en maatschappelijke kosten te verlagen, krijgt preventie en ‘snel er bij zijn’ steeds meer aandacht. Tegen deze achtergrond is de term lokaal zorgnetwerk steeds vaker te horen. Maar wat is dat en hoe werkt het? In de wijk zijn diverse zorg biedende instanties en organisaties aanwezig. Dat omvat bijvoorbeeld de wijkagent, de huisarts, buurtcentra, mantelzorgende familie, oplettende buren, gemeente, woningbouw of maatschappelijk werk. Ook is er de trend dat zorgaanbieders minder intramuraal en meer in de wijk gaan opereren. Dat kan tot gevolg hebben dat er meer kwetsbare mensen in de wijk komen. Het idee achter de zorgnetwerken is dat zorgverlenende personen en instanties hun indrukken in een gestructureerd overleg met elkaar bespreken. Daarmee kunnen mensen met opkomende sociale, psychiatrische of financiële problemen sneller in beeld komen. Signalering Vereenzaming, vervuiling of overlast zijn vaak de signalen die de naaste omgeving als eerste oppikt. Door deze gezamenlijk met de anderen uit het lokale zorgnetwerk te bespreken, kan er eerder actie ondernomen worden, wat verder afglijden helpt te beperken. “Een kleine brand is nu Pagina 3 | Primaverdi

eenmaal makkelijker, goedkoper en met minder schade te blussen dan een grote”, aldus Sanne Peters van het Verdihuis. Verbindingen essentieel Toch zijn lokale zorgnetwerken niet zaligmakend. Vooral bij de complexere problemen zijn een goede onderlinge communicatie en zeker ook directe verbindingen met de tweedelijns hulpverlening essentieel. De gemeente heeft

de regie en zal de netwerken mede mogelijk moeten maken. Zo kunnen lokale zorgnetwerken de voelsprieten worden voor zwaardere hulpverlening. Voor het Verdihuis dient de preventieve werking van de zorgnetwerken de druk op de voordeur te helpen verlagen.

Anton Jurgenshuis werkt vernieuwend voor Extramuraal Rustig maar bedrijvig, dat is de sfeer die op het Anton Jurgenshuis in Oss hangt. Het is duidelijk een kantoorgebouw en geen opvanghuis. De afdeling Extramuraal heeft sinds begin dit jaar hier zijn nieuwe thuisbasis. De extra werkruimte is welkom maar het moet nog even wennen voor alles vanzelfsprekend is. “We verspreken ons nog wel eens als we het adres noemen, maar dat komt natuurlijk ook omdat onze ambulante medewerkers hier niet de hele dag zitten”, vertelt Jan de Backer, hoofd Extramuraal. In de eerste weken gebeurde het nog wel eens dat er te weinig werkplekken waren, omdat iedereen zijn tijd op kantoor op hetzelfde moment inplande. Inmiddels zijn de mensen wat meer verspreid over de week op kantoor. Het casuïstiekoverleg vraagt nu wel meer planning dan vroeger, omdat niet iedereen meer op hetzelfde moment aanwezig is. Telefoon en zeker Outlook Agenda zijn onmisbaar geworden.

Nieuwe werkroutine De praktijk blijkt zo een prima leermeester op weg naar de nieuwe werkroutine, die sterk samenhangt met het

“Vooral betrokkenheid achter de gift is ruggensteun”

Donaties met zorg besteed De afgelopen maanden heeft het Verdihuis enkele verrassende en zeer welkome donaties ontvangen van maatschappelijk betrokken bedrijven en organisaties. Tot zelfs een mysterieuze gift waarbij de bewoners van het Sociaal Pension en de Crisisopvang een etentje buiten de deur kregen aangeboden. “We weten nog steeds niet wie de gulle gever is”, zegt Jan Schuijt, coördinator Crisisopvang. In eerste instantie dacht Jan Schuijt met een grappenmaker te maken te hebben, maar al snel bleek dat de dinerdonatie wel degelijk serieus was. “Het bracht veel vrolijkheid en we zijn in twee avonden uit geweest in restaurant XIEXiE, aan de Rijksweg in Nuland. Hele leuke gezellige avonden zijn het geworden”, vertelt hij.

De indrukwekkende donatie van circa e 20.000,- die het Verdihuis ontving ter gelegenheid van het afscheid van directeur Ad Stas van Woonbelang (tegenwoordig Area), zal ingezet worden als budget voor extra preventieve woonbegeleiding van Areahuurders door het Verdihuis. Ook zullen de appartementen van de Molenhof ieder een eigen wasmachine krijgen. Het bleek dat een enkele centrale wasmachine niet voldoende was en te vaak stuk ging. Verder zal de binnenplaats opgeknapt worden voor meer Pagina 4 | Primaverdi

woongenot. Saldiverdi biedt Area als blijk van waardering twee gratis schuldhulpverleningstrajecten aan. Voor de gift van de Rabobank in het kader van hun Moment van Dividend zijn bestemmingen gevonden in de vorm van een multifunctionele ontmoetingsruimte, een tafeltennistafel en vooral in sporten in het buurtcentrum. Zo zijn er trainings- pakken, sportschoenen en andere sportartikelen aangeschaft en kan er een keer in de week op de velden van voetbalclub Schadewijk getraind worden. Sporten blijk teen positieve uitwerking te hebben op de cliënten van het Verdihuis. De gezondheid verbetert, sport activeert en bevordert sociale contacten met de buurt. “En er zijn meer weldoeners”, bevestigt directeur Han Kremers. “Thomas Vilanova heeft geholpen bij de nieuwe broodkarren voor ontbijt en lunch. Het Skanfonds is bijgesprongen bij de inrichting van de appartementen aan de Berghemse weg in Oss. Dit oorspronkelijk katholiek geïnspireerde fonds staat voor een solidaire samenlevingwaarin mensen elkaar helpen. De Rotary heeft bijgedragen aan een kindvriendelijke inrichting van de tuin. Het Verdihuis zoekt de optimale bestemming voor deze donaties en houdt de gevers op de hoogte van waar de gift aan besteed is. Onze cliënten en onze medewerkers voelen zich enorm gesteund door al deze steunbetuigingen. Vooral de betrokkenheid achter de hulp is voor allen een ruggensteun.”

flexibele en mobiele Nieuwe Werken. Daarvoor zijn eind vorig jaar de cliëntendossiers gedigitaliseerd. Het Cliënten-registratiesysteem Regas is eerder vorig jaar ingevoerd. Nieuw is dat documenten die een handtekening hebben, nu ook in Regas opgenomen kunnen worden. Flexibel Afdelingshoofd Jan de Backer zegt: “We zien elkaar gewoon minder. Dat is waar. Hier, maar ook in het Verdihuis. Dat vraagt bewuster werken en je regelmatig afvragen waar je het beste kunt gaan zitten. Verder waren we voorheen met twee teams. Die zijn nu samengesmolten tot één team. Daarvoor hebben we begin februari met een teamdag een soort gemeenschappelijke start gemaakt. Voor de onderlinge flexibiliteit werken we nu met aandachtsgebieden. Bijvoorbeeld Dagbesteding of Begeleid Wonen.“ Iedere medewerker heeft er twee. De medewerker kan zichzelf hier verder in ontwikkelen in samenspraak met Jan de Backer.

”Telefoon en zeker Outlook Agenda zijn onmisbaar geworden” Compliment Terugkijkend ziet hij dat de nieuwe standplaats in de eerste maanden vrij onwennig en onrustig was voor de medewerkers, maar dat zij uit zichzelf en in onderling overleg geleidelijk een nieuwe routine ontwikkeld hebben. “Dat is zeker een compliment waard”, zegt Jan de Backer.

Wisseling van de wacht op tweewekelijks spreekuur

Petra van Nuenen helpt bewoners aan juiste medische zorg

Sinds april houdt GGD-verpleegkundige Petra van Nuenen om de week op het Verdihuis medisch spreekuur. “Veel cliënten hebben door hun zwervend verleden of door hun verslavingsproblematiek medische problemen, die lang ongezien blijven. Daarom wil ik graag alle cliënten screenen, zodat zij ook zorg ontvangen voor hun gezondheid.“ Half maart heeft zij kennis gemaakt met het Verdihuis en gesprekken gevoerd met haar voorganger over de problematiek van de bewoners/cliënten. Begin april heeft zij een rondleiding gehad en half april heeft ze haar eerste spreekuur gehouden voor cliënten uit het Sociaal Pension, de Crisisopvang en het Passantenverblijf. De bewoners van het Sociaal Pension kunnen zelf met klachten naar haar toe stappen. Ook kan de woonbegeleider Petra van Nuenen tippen dat ze zelf met een bewoner contact opneemt. Cliënten van de Crisisopvang en van het Passantenverblijf moeten zelf om een afspraak voor het spreekuur vragen. Juiste zorg “Ik spreek met de mensen over hun algemene welbevinden en over voeding, controleer bloeddruk, luister naar de longen en meet lengte en gewicht om te zien of ze goed op gewicht zijn. Het zijn eerste stappen op weg naar de juiste zorg. Ook help ik bij het leggen of herstellen van contact met een huisarts. Veel cliënten/bewoners herkennen hun medische klachten niet, omdat ze gewend zijn aan een behoorlijk oncomfortabel en hard bestaan en de hulpverlening vaak op geestelijk

Het Verdihuis maakt tot eind 2012 deel uit van het Bemoeizorgteam dat in Brabant Noordoost actief is. Samen met GGZ, Novadic Kentron, Dichterbij, GGD en Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) komen de Verdihuismedewerksters in actie om psychosociaal of psychiatrisch kwetsbare mensen in beeld te krijgen nog voordat hun kwetsbaarheid escaleert in een acuut probleem. ”Buren of wijkbewoners valt het bijvoorbeeld op dat iemand vereenzaamt, zwerft, vervuilt en of overlast veroorzaakt. Via de wijkagent of anderen komt een dergelijke melding dan bij de Centrale Toegang van Bemoeizorg (CTB). Dit is een regionaal aanmeldloket gevestigd in het Verdihuis. Dit geeft de melding door aan het Bemoeizorgteam. De medewerkers proberen vervolgens Pagina 5 | Primaverdi

Nog geen appartement voor Rein van Loon Rein van Loon van het Sociaal Pension is de afgelopen maanden verschillende keren gaan kijken bij de Kinderboerderij. Hij kijkt al uit naar het moment dat hij als vrijwilliger bij het verzorgen van de dieren weer bezoekers op de geheel verbouwde Kinderboerderij kan begroeten. Rein vertelt: “Het is nog even volhouden en dan is het in september weer zo ver. Dat geldt ook voor mijn eigen appartementje. Het duurt nog even, maar als alles goed gaat, is het ook voor mij in aantocht.”

en materieel gebied actief is. Ik vind als verpleegkundige dat ieder mens recht op zorg en gezondheid heeft, zeker de kwetsbare mensen in onze samenleving. Want ook zij moeten naar een voldoende kwaliteit van leven kunnen groeien. Daarom vind ik hier werken zo boeiend.”

Kleinere rol Verdihuis bij Bemoeizorg Bemoeizorg in Noordoost-Brabant gaat volgend jaar veranderen. Dit heeft voor mensen die elke vorm van zorg mijden, ingrijpende gevolgen. “We zijn bang dat deze zorgmijders met psychosociale problematiek na 2012 tussen wal en schip terecht komen”, aldus Jan de Backer, hoofd Extramuraal van het Verdihuis. Daarom is het belangrijk dat deze zorgwekkende zorgmijders gemeld blijven worden bij de Centrale Toegang van Bemoeizorg (CTB).

Rein van Loon

Jan de Backer, hoofd Extramuraal van het Verdihuis.

contact te leggen en deze mensen toe te leiden naar de reguliere hulpverlening. Dat kan soms lang duren, maar de zorgmijdende persoon en de situatie zijn in ieder geval in beeld” licht Jan de Backer toe. Buiten beeld raken In de nieuwe opzet van Bemoeizorg komen alleen nog maar mensen met psychiatrische en verslavingsproblemen, al dan niet in combinatie met een verstandelijke beperking, in aanmerking voor bemoeizorg. GGZ blijft de regie voeren. Medewerkers van GGZ, Novadic-Kentron en Dichterbij voeren de concrete bemoeizorg uit. “Wij vrezen dat mensen die net

Hij had eigenlijk gehoopt nog dit jaar naar een zelfstandige woonruimte te verhuizen, maar door de schaarste aan geschikte appartementen, zal hij nu pas op zijn vroegst eind dit jaar kunnen verhuizen. Maar Rein blijft positief en optimistisch. Met zijn gezondheid gaat het goed. De staaroperatie waar hij toch wel tegen op keek is hem reuze meegevallen en hij merkte direct verschil. Zijn bril hoeft hij eigenlijk nauwelijks meer op. Door de operatie mocht hij een tijd niet sporten, maar dat verhinderde hem niet zijn sportkameraden af en toe eens op te zoeken. Ook gezellig was het bezoek van Mirjam die nu al weer zelfstandig woont, maar die hij nog kent uit haar tijd in het Sociaal Pension. “We hebben veel zitten praten over weer zelfstandig wonen. Hoe dat in de praktijk gaat. Dat helpt mij weer. En ze heeft een hele leuke hond. Die is gek op mij en ik op de hond”, zegt hij vrolijk. “Iedereen, ook mijn begeleiding, is erg vriendelijk voor me en ik heb voor velen een vriendelijk woordje. Zo blijft het gezellig. Bovendien wordt nu weer steeds mooier weer en komt september elke dag een dagje dichterbij. Dan gaat de kinderboerderij weer open voor bezoekers. En wie weet hoe vlug ik iets hoor over mijn eigen appartementje.”

buiten de nieuwe doelgroep vallen, nu ook steeds meer buiten beeld van de hulpverlening raken. En dat we ze bijvoorbeeld pas weer zien bij een crisisopname. Met veel persoonlijke en maatschappelijke schade, die misschien te voorkomen was geweest,“ aldus Jan de Backer. “Om deze reden zijn we samen met de gemeente aan het kijken hoe deze kwetsbare groep ook in beeld te houden is en de benodigde ondersteuning kan krijgen”. Op de site www.bemoeizorgbno.nl is meer informatie over Bemoeizorg te vinden.

Cursussen banen weg naar nieuwe werkwijzen “We staan aan de vooravond van een nieuwe manier van werken in het Verdihuis”, zegt Herbert Alofs, Stafmedewerker, en schuift zijn stoel aan. “Centraal staan systeemgericht werken en meer kennis rond psychopathologie. Daarvoor volgen onze medewerkers sinds begin dit jaar extra cursussen.” Systeemgericht werken stelt dat de cliënt geen geïsoleerd persoon is, maar onderdeel uitmaakt van een sociaal netwerk van familie, vrienden of andere ’welwillenden’. In de nieuwe werkwijze zoeken cliënt en hulpverlener actief naar onderdelen van dit netwerk of systeem die ingeschakeld kunnen worden bij het herstel. “De zoektocht richt zich ook op eigenschappen, krachten en kwaliteiten van de cliënt zelf, die hem of haar weer op de goeie weg kunnen zetten. Overigens kan een cliënt ook een gezin zijn dat hulp nodig heeft”, vult Herbert Alofs aan. Mentor Uiteindelijk moet de hulpverlener overbodig worden doordat de cliënt weer heeft kunnen inhaken op het sociale netwerk. Er zijn twee grote verschillen met de traditionele werkwijze. Allereerst wordt de cliënt niet meer als geïsoleerde eenling

gezien en ten tweede werkt de cliënt zelf actief aan zijn sterke kanten. De hulpverlener krijgt meer een mentorrol in plaats van een gidsfunctie. Dat is voor de hulpverlener totaal anders. Het gaat er hier veel meer om de cliënt te begeleiden naar eigen regie over de eigen levenssituatie. Dus zijn nieuwe kennis en vaardigheden nodig. Praktijkgericht De cursus Systeemgericht Werken van het instituut CROAN heeft elf Verdihuismedewerkers geïntroduceerd met de praktijk van het systeem denken. Ze konden uit hun werk situaties aandragen die dan in de cursus doorgesproken werden. Het bleek voor hen een direct nuttige cursus. Wel bleek dat ze meer oefening wilden en een follow-up of terugkomgelegenheid. “Daar zijn inmiddels plannen voor gemaakt,” aldus Herbert Alofs.

Zorg over stapeling GGZ-bezuinigingen De GGZ ziet groot aantal bezuinigingen ter waarde van 600 miljoen euro op zich afkomen vanuit Den Haag. Doel van de maatregelen is de stijgende zorgkosten te beteugelen. Echter, ook de zorg die het Verdihuis aan de cliënten kan geven, lijdt eronder. Vooral de invoering van een forse eigen bijdrage kan de toegang tot noodzakelijke zorg of begeleiding ernstig belemmeren. Bovendien vergroot het stapeleffect van de maatregelen de gevolgen voor de doelgroep nog eens extra. De bezuinigingen hebben een verschillende achtergrond, maar veroorzaken een stapeling van budgetbeperkingen voor de GGZ-cliënt. Het gaat in hoofdzaak om de eigen bijdrage van cliënten, nieuwe pakketmaatregelen en budgetmaatregelen, overgang van extramurale begeleiding van AWBZ- naar Wmofinanciering en scheiden van wonen en zorg in de langdurige GGZ. Onderzoeksbureau KPMG heeft in de regio Oss een onderzoek gehouden naar die gestapelde effecten voor de cliënten. Allereerst zijn de gevolgen van de maatregelen in kaart gebracht. Vervolgens zijn die vergeleken met wat de regio als wenselijke en haalbare situatie ziet. Het bleek dat de werkelijke situatie daar ver bij achter bleef. Het risico dreigt dat cliënten uit de zorg vallen omdat het te duur of complex voor hen wordt.

Pagina 6 | Primaverdi

Observeren De CROAN-cursus Psychopathologie die eind februari werd gegeven, richtte zich op het beter herkennen van gedrag, ervaringen en symptomen die tekenend zijn voor vormen van psychische ziekte. Bijvoorbeeld in gevallen van dubbeldiagnostiek, waarbij mensen meerdere problemen hebben. Dat vraagt vernieuwing of opfrissing van theoretische kennis en daarnaast ook veel oefening in het observeren. Het voordeel is dat de hulpverlener makkelijker herkent wat er speelt en daardoor meer begrip en inzicht krijgt. Dat maakt meer beheersing van het proces mogelijk en maakt minder kwetsbaar. Acteurs Beide cursussen maakten gebruik van acteurs die problemen natuurgetrouw konden naspelen. Een aanpak die zeer gewaardeerd werd, omdat deze een samenspel tussen de trainer en acteur/actrice mogelijk maakte, die heel inzichtelijk maakte wat er gebeurde en hoe je daar als hulpverlener op in kunt spelen. Veel deelnemers vroegen dan ook om vervolgbijeenkomsten.

Bezorgd Als antwoord zetten zorgorganisaties en gemeenten in onze regio er op in door preventieve actie en meer vrijwilligers, onder andere mantelzorg en ervaringsdeskundigen, minder zware zorg te hoeven inschakelen. Waar de complexiteit van de psychische aandoening en de mate van afhankelijkheid van de cliënt dat toelaten, wordt de zorg steeds meer in de richting van meer zelfstandigheid en lichtere vormen van hulpverlening of begeleiding gezocht. Dat heeft een besparend effect, omdat kostbaardere zorg/begeleiding van een GGZ, Novadic Kentron of Verdihuis dan minder aanbod krijgen. En dus een groter deel van hun tijd met cliënten kunnen werken die wel zijn aangewezen op de expertise van deze instellingen. Wel is er bij het Verdihuis bezorgdheid in hoeverre bijvoorbeeld huisartsen of mantelzorgers toegerust zijn op hun grotere rol bij zorg en begeleiding van deze groep kwetsbare mensen. De GGZ en de gemeente steken er op in om de nulde en eerstelijnszorg te versterken waar dat nodig is.

Werkbezoeken in kader transitie AWBZ

Gemeenten informeren zich over Verdihuis “Het verbaast me dat maatschappelijke opvang zo veel mensen betreft en hoe dichtbij dak- en thuisloosheid kan komen.”Het was slechts één, maar wel een zeer typerende, reactie van de ambtenaren, wethouders en gemeenteraadsleden, die eind maart het Verdihuis bezochten in het kader van de transitie van de AWBZ-financiering naar de gemeentelijke WMO. Vanaf januari 2013 zal veel hulp die het Verdihuis biedt, gefinancierd worden vanuit de WMO. Nu valt een deel van de woonbegeleiding onder het AWBZ-regime met een eigen aanvraag- en budgetteringsysteem. Echter komend jaar wordt de gemeente verantwoordelijk voor het bevorderen van participatie en zelfredzaamheid van de eigen burgers. Zij moeten dan zelf budgetten bepalen en aanvragen beoordelen. Gemeenten moeten dan ook zelf voor het uitvoeren van de taken deskundige organisaties inschakelen, zoals het Verdihuis, GGZ, Novadic Kentron en anderen. De overheveling vanuit de AWBZ naar de WMO vraagt veel nieuwe kennis bij de gemeente. Voor een beter praktijkinzicht hebben enkele gemeenten in de regio Noordoost-Brabant werkbezoeken gebracht aan de instellingen die de zorg, hulp en opvang bieden.

Indrukwekkend Niet alleen hadden de gemeentelijke bezoekers aandacht voor de indrukwekkende verhalen van cliënten over hun vaak meervoudige problemen. Ook kregen ze een beeld van de resultaatgerichte behandeling door de niet alleen betrokken, maar ook professionele en geschoolde medewerkers. Verder zochten zij naar grenzen en aansluitingen tussen de

verschillende organisaties in het veld. De constatering door het Verdihuis dat mensen die het opvangtraject doorlopen hebben niet of nauwelijks meer terug komen vond een gewillig oor bij de betrokkenen rond de transitie AWBZ. Tegelijk merkten zij op dat wanneer eigen woonruimte en werk of dagbesteding niet beschikbaar zijn, de doorstroming richting zelfredzaamheid vaak stokt. Ook de problemen rond de vrouwenopvang werden opnieuw genoemd. Het Verdihuis bereidt zichzelf voor op de overheveling van de AWBZ naar WMO door zich aan te sluiten bij de kerngroep van ketenpartners bij de gemeente.

Zelf een beeld vormen Ook het Verdihuis heeft deelgenomen aan deze presentatie van de eigen activiteiten en de echte kennismaking met enkele cliënten, die zelf hun verhaal vertelden. Vertegenwoordigers van de gemeente Oss, Bernheze en Veghel, zowel uit de ambtelijke als vanuit de politieke hoek luisterden naar de verhalen van cliënten en medewerkers van het Verdihuis. Het werkbezoek omvatte ook een kennismaking met een cliënt die in begeleid wonen zit in een eenpersoonsappartement aan de Berghemse weg in Oss.

Leger des Heils ook actief in recycling Naast opvang bieden aan dak- en thuislozen is het Leger des Heils ook actief bij het inzamelen van oude kleding. In 2009 haalde het Leger des Heils Reshare ongeveer 27 miljoen kilo textiel op in Nederland. Daarvan wordt 84 procent ergens ter wereld als kleding hergebruikt. In Nederland vaak in kringloopwinkels. Dat betekent dat voor jaarlijks 16 procent, ofwel ruim 4 miljoen kilo textiel, andere bestemmingen gevonden moeten worden. Het Leger des Heils heeft een eigen innovatiecentrum waarin nieuwe technieken voor hergebruik van textiel worden ontwikkeld. Zo kunnen van bepaalde soorten textiel bijvoorbeeld koffer-riemen, autostoelen of poetsdoeken gemaakt worden. De onbruikbare kleding wordt daarvoor in repen gesneden, samengeperst en aansluitend op een speciale manier ontrafeld. Dat levert weer bruikbare garens op, die voor nieuwe textieldoeleinden gebruikt kunnen worden. Hergebruik van textiel betekent een flinke verlaging van broeikasgassen.

Pagina 7 | Primaverdi

Primaverdi heeft nu twitterknop Het Verdihuis en De Primaverdi is nu bereikbaar via twitter. Klik op het twittersymbool en laat ons weten wat u bezig houdt.

Aanmelden voor digitale toezending Primaverdi De Primaverdi informeert u over ontwikkelingen rond de maatschappelijke opvang in de regio Noordoost-Brabant. Twee keer per jaar ontvangt u onze berichtgeving over de praktijk en het beleid. Houdt ook uw collega’s en professionele relaties op de hoogte van wat er speelt en tip hen over de gratis Primaverdi. Aanmelden kan gratis bij Chantal van Brakel van het secretariaat van het Verdihuis. Zij plaatst u dan op de verzendlijst voor de komende nummers: [email protected], tel: 0412 636251.

Verdihuis in het kort Stichting Maatschappelijke Opvang Verdihuis Centraal Bureau Kardinaal de Jongstraat 17 5348 BG Oss Tel: 0412 636251 Fax: 0412 – 628361 E-mail: [email protected] Website: www.verdihuis.nl

Colofon Primaverdi is een uitgave van de stichting maatschappelijke opvang Verdihuis. Redactie: Han Kremers, Sanne Peters, Herbert Alofs en Haks Walburgh Schmidt. Tekst en foto’s: Tekstburgh Bedrijfscommunicatie www.tekstburgh.nl en André Marsman en derden. Vormgeving: StudioKuijf, Haren Redactieadres: Verdihuis, Kardinaal De Jongstraat, 5348 BG Oss Tel: (0412) 63 62 51, [email protected] Internet: www.verdihuis.nl

Crisisopvang Acute opvang voor mensen die (tijdelijk) geen huisvesting hebben en/of (tijdelijk) niet in staat zijn zelfstandig een huishouding te voeren. Passantenverblijf Acute nachtopvang voor mensen die (tijdelijk) geen huisvesting hebben. Sociaal Pension Huisvesting (intern) met woonbegeleiding voor mensen die niet in staat zijn een zelfstandige huishouding te voeren. Begeleid Wonen Woonbegeleiding in gehuurde woningen in de regio, gericht op uiteindelijk weer zelfstandig wonen. Begeleid Wonen Plus Woonbegeleiding in gehuurde woningen in de regio, een combinatie van verslavingszorg en woonbegeleiding, gericht op weer zelfstandig wonen.

Pagina 8 | Primaverdi

Ambulante woonbegeleiding Woonbegeleiding in de thuissituatie Preventieve Woonbegeleiding Woonbegeleiding in de thuissituatie, gericht op voorkoming van huisuitzetting van bewoners. Woonopvang Begeleiding in tijdelijke huisvesting van de corporatie voor vrouwen met kinderen, toeleidend naar hernieuwde en gezonde huur- en leefsituatie. Bemoeizorg Trachten hulpverlening te bieden aan zorgmijdende mensen gezamenlijk met verslavingszorg, GGZ, GGD en AMW. Zwerfjongeren Samen met GGZ bieden van tijdelijke begeleiding en hulpverlening aan kwetsbare jongeren met psychiatrische en psychische problematiek. Algemeen wordt er constant gezocht naar integrale aanpak en samenwerkingsverbanden met partners als Stichting Oosterpoort, Novadic-Kentron, GGD, GGZ Oost-Brabant, het AMW Oss-Uden-Veghel en diverse woningcorporaties in Brabant Noordoost.