Haalbaarheidsonderzoek associate degree-programma s Windesheim Flevoland en CAH Vilentum

Haalbaarheidsonderzoek associate degree-programma´s Windesheim Flevoland en CAH Vilentum

Management Summary Inleiding In opdracht van de hogescholen Windesheim Flevoland en CAH Vilentum heeft Lexnova een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar kansrijke associate degree-programma’s (adprogramma’s) en daaraan gekoppelde bachelor-opleidingen in het werkveld van de provincie Flevoland en in het bijzonder dat van de gemeente Almere. ‘Kansrijk’ is hierbij primair gerelateerd aan het marktpotentieel van een opleiding. Het onderzoek bestond uit drie fasen: Fase 1 is uitgevoerd met deskresearch en kwalitatief vooronderzoek en resulteerde in een eerste selectie van sectoren die kansrijk zijn voor ad-programma’s en bachelor-opleidingen. In fase 2 zijn de in fase 1 geselecteerde sectoren door middel van diepte-interviews nader onderzocht. Dit resulteerde in een verdere verkleining van de groep van kansrijke sectoren. In fase 3 is het marktpotentieel berekend door per kansrijke sector de vraag naar werknemers op ad- en bachelor-niveau te peilen. Ook is zo in kaart gebracht aan welke onderdelen van een mogelijk adprogramma het werkveld veel waarde hecht.

Kansrijkheid sectoren Fase 1 en 2 resulteerde in zeven mogelijke kansrijke sectoren voor een ad-programma en daaraan gekoppelde bachelor-opleiding. Hiervan zijn vier sectoren kansrijk, te weten Groot- en detailhandel, ICT, High Tech Systemen en Materialen (HTSM) en AgroFood. Twijfel over de kansrijkheid bestaat over de sectoren Bouw en Vervoer en Opslag. De sector Sociaal Maatschappelijk Domein (onderdeel van de sector Gezondheidszorg en Welzijn) is minder kansrijk. Kansrijk Groot- en detailhandel is een zeer kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In het meest ongunstige geval nemen 39 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan op ad-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 83 en maximaal 132 medewerkers per jaar. Op bachelor-niveau nemen in het meest ongunstige geval 53 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 84 en maximaal 163 medewerkers per jaar. Communicatieve en sociale vaardigheden mogen volgens werkgevers in de sector groot- en detailhandel absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Daarnaast zijn werkend leren (praktijk- en ervaringsgericht onderwijs), planning, e-commerce (inzet van social media en webwinkels), leiding geven, ondernemerschap en in kunnen spelen op trends (market sensing en trendherkenning) belangrijke onderdelen. Wat betreft het bijscholen van het zittend (huidige) personeel heeft de grootste groep (44%) werkgevers een voorkeur voor een deeltijdvariant. Ook voor nieuw aan te nemen personeel geeft de grootste groep (41%) werkgevers de voorkeur aan afgestudeerden die een ad-programma in deeltijdvorm hebben gevolgd. De ICT-sector is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bacheloropleiding. In het meest ongunstige geval nemen 10 werkgevers binnen nu en drie jaar personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 33 en maximaal 62 medewerkers per jaar. Op

EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM – JUNI 2015

bachelor-niveau nemen 44 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 98 en maximaal 266 medewerkers per jaar. De onderdelen die volgens werkgevers bij een mogelijk ad-programma absoluut niet mogen ontbreken zijn analytisch vermogen en programmeervaardigheden. Daarnaast zijn het omgaan met veranderingen, werken in de Cloud, multidisciplinair denken, beveiliging en werkend leren (praktijk- en ervaringsgericht onderwijs) belangrijke onderdelen. Wat betreft de bijscholing van het zittend (huidige) personeel heeft de helft van de werkgevers een voorkeur voor een deeltijdvariant. Ook voor nieuw aan te nemen personeel geeft de grootste groep (43%) werkgevers de voorkeur aan afgestudeerden die een ad-programma in deeltijdvorm hebben gevolgd. De HTSM-sector is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In het meest ongunstige geval nemen 13 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 24 en maximaal 55 medewerkers per jaar. Op bachelor-niveau nemen in het meest ongunstige geval 36 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 53 en maximaal 108 medewerkers per jaar. De competentie analytisch vermogen mag volgens werkgevers in de HTSM-sector absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Daarnaast zijn mechanica, wiskunde, programmeren (CAD/CAM), besturingstechniek en procestechniek belangrijke onderdelen. Wat betreft de bijscholing van het zittende (huidig) personeel heeft 38% van de werkgevers een voorkeur voor een deeltijd-variant, 29% voor een duale variant. Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (41%) een voorkeur voor afgestudeerden die een adprogramma in voltijdvorm hebben gevolgd, terwijl 37% een voorkeur heeft voor een duale variant. De AgroFood-sector is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In het meest ongunstige geval nemen 13 werkgevers binnen nu en drie jaar personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 15 en maximaal 30 medewerkers per jaar. Op bachelor-niveau nemen 21 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 22 en maximaal 37 medewerkers per jaar. Volgens werkgevers die zich in de primaire productie binnen de sector AgroFood begeven, mogen de onderdelen analytisch vermogen en mechanica absoluut niet ontbreken in een mogelijk adprogramma. Werkgevers in de voedingsmiddelenindustrie binnen de sector AgroFood hechten de meeste waarde aan de onderdelen voedselkwaliteit, hygiëne, voedingsmiddelentechnologie en warenkennis. Wat betreft het bijscholen van het zittende (huidig) personeel heeft de grootste groep (39%) werkgevers een voorkeur voor een deeltijd-variant. Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (40%) een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in voltijdvorm hebben gevolgd. Twijfel over kansrijkheid Het is twijfelachtig of de sector bouw een kansrijke sector is voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In het meest ongunstige geval nemen 4 werkgevers binnen nu en drie jaar personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 5 en maximaal 10


medewerkers per jaar. Op bachelor-niveau nemen 13 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 30 en maximaal 68 medewerkers per jaar. Communicatieve vaardigheden en werkend leren (praktijk- en ervaringsgericht onderwijs) mogen volgens werkgevers in de bouwsector absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Daarnaast zijn bouwconstructie, duurzaam bouwen (zoals het gebruik van alternatieve energiebronnen, materiaaltoepassing, etc.) en leidinggeven belangrijk onderdelen. Wat betreft de bijscholing van het zittende (huidig) personeel hebben werkgevers een voorkeur voor een deeltijd (33%) of een duale variant (33%). Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (47%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in een duale variant hebben gevolgd. Ook over de sector vervoer en opslag bestaat er twijfel over de kansrijkheid van een adprogramma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In het meest ongunstige geval neemt 1 werkgever binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 5 en maximaal 17 medewerkers per jaar. Op bachelor-niveau neemt in het meest ongunstige geval 1 werkgever binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 1 en maximaal 2 medewerkers per jaar. Planning mag volgens werkgevers in de sector vervoer en opslag absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Daarnaast zijn analytisch vermogen, stressbestendigheid en leidinggeven belangrijke onderdelen. Wat betreft het bijscholen van het zittende (huidig) personeel hebben werkgevers een voorkeur voor een duale variant (43%). Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (43%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in een deeltijdvorm hebben gevolgd. Minder kansrijk De sector Sociaal Maatschappelijk Domein (SMD) is een minder kansrijke sector voor een adprogramma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In het meest ongunstige geval neemt 1 werkgever binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 2 en maximaal 4 medewerkers per jaar. Op bachelor-niveau nemen in het meest ongunstige geval 7 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan. Het gaat hierbij om minimaal 17 en maximaal 41 medewerkers per jaar. Samenwerken en regisseren mag volgens werkgevers in de sector SMD absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Daarnaast zijn verandermanagement, kennis van nieuwe wetgeving (WMO, Wet op de Jeugdzorg, Participatiewet en Wet langdurige zorg), mensgericht- en wijkgericht werken (sociale wijkteams) en ondernemen in de zorg belangrijke onderdelen. Wat betreft de bijscholing van het zittende (huidig) personeel heeft de grootste groep werkgevers een voorkeur voor een modulaire opbouw (50%). Ook voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (40%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma met een modulaire opbouw hebben gevolgd. Cross-overs De volgende onderdelen van een mogelijk associate degree-programma worden door werkgevers in meerdere sectoren belangrijk gevonden: analytisch vermogen, leidinggeven, communicatieve vaardigheden, ondernemerschap, planning, programmeervaardigheden en techniek.


Inhoud 1

Inleiding

1

1.1 Aanleiding en achtergrond .......................................................................................................... 1 1.2 Doel en opzet van het onderzoek................................................................................................ 1 1.2.1

2

Leeswijzer ........................................................................................................................................... 2

Resultaten

3

2.1 Berekening van het marktpotentieel .......................................................................................... 3 2.2 Technische verantwoording ........................................................................................................ 5 2.2.1 2.2.2

Steekproefkenmerken ........................................................................................................................ 5 Representativiteit ............................................................................................................................... 5

2.3 Totaaloverzicht marktpotentieel per sector ............................................................................... 9 2.4 Groot- en detailhandel .............................................................................................................. 10 2.4.1 2.4.2

Kansrijkheid ...................................................................................................................................... 10 Inhoud mogelijk associate degree-programma................................................................................ 14

2.5 ICT….. ......................................................................................................................................... 18 2.5.1 2.5.2


2.6 High Tech Systemen en Materialen........................................................................................... 26 2.6.1 2.6.2


2.7 AgroFood ................................................................................................................................... 34 2.7.1 2.7.2


2.8 Bouw ………….............................................................................................................................. 42 2.8.1 2.8.2


2.9 Vervoer en opslag ...................................................................................................................... 50 2.9.1 2.9.2


2.10 Gezondheidszorg en Welzijn ..................................................................................................... 58 2.10.1 2.10.2


2.11 Cross-overs ................................................................................................................................ 66

Bijlagenrapport EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM – JUNI 2015

1 Inleiding 1.1

Aanleiding en achtergrond In deze concept eindrapportage vindt u de belangrijkste resultaten van het haalbaarheidsonderzoek naar potentiële associate degree-programma’s (ad-programma’s) voor de hogescholen Windesheim Flevoland en CAH Vilentum. Dit onderzoek is uitgevoerd door Lexnova, in opdracht van beide hogescholen. De aanleiding voor het onderzoek is de geplande groei van Windesheim Flevoland. In het Convenant Hoger Onderwijs Flevoland heeft de hogeschool de opdracht gekregen om het hoger onderwijs in Flevoland te ontwikkelen en in 2025 minimaal 5.000 studenten aan zich te binden. Om deze doelstelling te realiseren voert Windesheim Flevoland een brede toekomstoriëntatie op haar opleidingsportefeuille uit. Een steeds belangrijker wordend onderdeel van de portefeuille zijn ad-programma’s. Een ad-programma is een zelfstandig onderwijsprogramma op hbo-niveau dat minimaal 120 punten bevat en gekoppeld is aan een bachelor-opleiding. Na afronding van het tweejarige adprogramma ontvangt de student een diploma en een graad: hij mag zich dan associate noemen. Ad-programma’s zijn vooral bedoeld voor mbo-4-afgestudeerden die na afronding van hun opleiding of naast hun werk nog willen doorstuderen op hbo-niveau, maar niet nog vier jaar in de schoolbanken willen zitten. Voor deze doelgroep is een ad-programma een uitgelezen kans om een hoger-onderwijsdiploma te halen zonder een volledige bachelor te volgen. Door de koppeling van het ad-programma aan een bachelor-opleiding hebben associates echter ook de mogelijkheid om de gekoppelde bachelor-opleiding in twee jaar te volgen en de bachelor graad te verkrijgen. Naast de hoofddoelstelling van haalbaarheid van potentiële ad-programma´s kent het onderzoek enkele nevendoelstellingen. Zo kan met de resultaten ervan tevens een deel van de vragen van het Ministerie van OCW beantwoord worden in het kader van toekomstige doelmatigheidsaanvragen. De voorwaarden van de beleidsregel ‘doelmatigheid hoger onderwijs’ zijn daarom mede bepalend geweest bij de formulering van de onderzoeksvragen. Vanwege het brede karakter van het onderzoek werkt Windesheim Flevoland hierbij nauw samen met de Christelijk Agrarische Hogeschool Vilentum, met vestigingen in Almere en Dronten.

1.2

Doel en opzet van het onderzoek Hoofddoel van het onderzoek is het identificeren van de behoefte aan ad-programma’s en daaraan gekoppelde bachelor-opleidingen bij het werkveld in de provincie Flevoland. Hierbij ligt de nadruk op werkgevers in en rondom de gemeente Almere. Het onderzoek is uitgevoerd in drie fasen, waarin vanuit top-down perspectief de kansen voor ad-programma’s en bijbehorende bachelor-opleidingen binnen sectoren in Flevoland zijn geanalyseerd. Fase 1 Fase 1 van het onderzoek was gericht op het verkrijgen van inzicht in economische en sociale ontwikkelingen binnen de sectoren in Flevoland. Deze fase is uitgevoerd met deskresearch en kwalitatief vooronderzoek. Hieruit volgde een eerste selectie van sectoren die kansrijk zijn voor een ad-programma’s en bachelor-opleidingen.

EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

1

Fase 2 In fase 2 zijn de in fase 1 geselecteerde sectoren nader onderzocht. We hebben diepte-interviews gehouden met bedrijven en instellingen die operationeel zijn in deze sectoren. Dit resulteerde in een verdere verkleining van de groep van kansrijke sectoren voor een ad-programma en bacheloropleiding. Daarnaast leverden de interviews waardevolle informatie op over trends en ontwikkelingen in de sector waar ad-programma’s en bachelor-opleidingen op in kunnen spelen. Fase 3 De informatie uit fase 1 en fase 2 diende vervolgens als input voor de enquêtering van het werkveld in fase 3. Het marktpotentieel is berekend door de vraag naar werknemers op ad- en bachelor-niveau te peilen onder werkgevers in de provincie Flevoland. Ook kon zo in kaart worden gebracht aan welke onderdelen van een mogelijk ad-programma het werkveld veel waarde hecht. De focus van het onderzoek ligt op het identificeren van het marktpotentieel aan de uitstroomkant (het werkveld, de potentiële werkgevers). De instroomkant (potentiële studenten) is niet in dit onderzoek betrokken. 1.2.1

Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de belangrijkste resultaten van fase 1, 2 en 3 per sector beschreven. Het hoofdstuk begint met een toelichting op de methode die is gehanteerd bij het berekenen van het marktpotentieel (paragraaf 2.1), een technische verantwoording (paragraaf 2.2) en een totaaloverzicht van het marktpotentieel per sector (paragraaf 2.3). Vervolgens worden in paragraaf 2.4 tot en met 2.10 per sector de kansrijkheid en de onderdelen en vorm van een mogelijk adprogramma toegelicht. Paragraaf 2.11 bevat overschrijdende onderdelen van een ad-programma (cross-overs).


2

2 Resultaten In de eerste en tweede fase van het onderzoek zijn zeven kansrijke sectoren voor ad-programma’s en daaraan gekoppelde bachelor-opleidingen geïdentificeerd. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste resultaten van fase één en twee toegelicht en wordt het daadwerkelijke marktpotentieel voor ad-programma’s en bachelor-opleidingen weergegeven. De resultaten worden per sector beschreven. Dit hoofdstuk begint met een toelichting op de methode die is gebruikt bij het berekenen van het marktpotentieel en een technische verantwoording van het onderzoek.

2.1

Berekening van het marktpotentieel Het marktpotentieel bestaat uit het aantal werkgevers dat binnen nu en drie jaar nieuw personeel gaat aannemen op associate degree en bachelor-niveau en daaraan gekoppeld het aantal werknemers dat per jaar wordt aangenomen. We werken hier met een onnauwkeurigheidsmarge en een betrouwbaarheidsniveau. Onnauwkeurigheid De onnauwkeurigheidsmarge geeft de te verwachten afwijking aan in vergelijking met een onderzoek onder de gehele populatie. Deze marge verschilt per sector en is afhankelijk van de totale populatie en de steekproefgrootte. Stel, de onnauwkeurigheid bedraagt 5%. Als 50% van de werkgevers aangeeft nieuw personeel te willen aannemen, dan ligt dit percentage in werkelijkheid tussen de 45% en de 55%. Betrouwbaarheid Daarnaast hanteren we per sector een betrouwbaarheidsniveau van 95%. Dit houdt in dat als dezelfde vraag 100 keer gesteld wordt, in 95 gevallen de beantwoording binnen de onnauwkeurigheidsmarges voor dit onderzoek ligt. Aantal werkgevers dat nieuw personeel gaat aannemen Om na te gaan hoeveel werkgevers binnen nu en drie jaar behoefte hebben aan nieuw personeel op associate degree en/of bachelor-niveau, is de volgende vraag aan werkgevers voorgelegd: In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Mijn bedrijf heeft nu of binnen drie jaar behoefte aan nieuwe medewerkers met een afgeronde: -

Mbo-3-opleiding of lager Mbo-4-opleiding Associate degree-programma Bachelor-opleiding (hbo) Master-opleiding (hbo of universiteit)

Het gaat hier om het aannemen van nieuw personeel. Dit kan zowel de vervanging van zittend (huidig) personeel als uitbreiding met extra personeel betreffen. Er is een schaal gehanteerd van 1=volledig mee oneens t/m 7=volledig mee eens.


3

Conversie De werkgevers die het eens zijn met één of meerdere van bovenstaande stellingen spreken daarmee de intentie uit om binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan te nemen. De ervaring leert echter dat het percentage werkgevers dat daadwerkelijk nieuw personeel aanneemt in werkelijkheid een stuk lager ligt. Er is altijd een verschil tussen de gemeten intentie en het uiteindelijke gedrag. Om een reële schatting te kunnen maken van het aantal bedrijven dat nieuw personeel gaat aannemen, hanteren we conversiepercentages. Deze percentages zijn gebaseerd op ervaringen met eerder uitgevoerde uitstroomonderzoeken. De volgende conversiepercentages zijn gehanteerd: Tabel 1. Conversiepercentages Antwoordcategorie 7= Volledig mee eens 6= Eens 5= Enigszins mee eens

Conversie 25% 15% 5%

Voorgaande betekent dat van de 100 werkgevers die het volledig eens (7) zijn met de stelling dat zij binnen nu en drie jaar behoefte hebben aan nieuwe medewerkers, 25 werkgevers daadwerkelijk nieuw personeel aannemen. Bij antwoord 6 (eens) betekent dit dat 15 van de 100 bedrijven nieuw personeel aannemen, bij antwoord 5 (enigszins mee eens) gaan we uit van 5 op de 100 bedrijven. Aantal werknemers Om het aantal banen (werknemers) per jaar op zowel associate degree-niveau als bachelor-niveau te berekenen, zijn de volgende vragen aan werkgevers voorgelegd: U geeft aan binnen nu en drie jaar behoefte te hebben aan nieuwe werknemers op associate degree-niveau. Kunt u een inschatting maken om hoeveel werknemers het per jaar ongeveer gaat? Minimaal: … werknemers Maximaal: … werknemers U geeft aan binnen nu en drie jaar behoefte te hebben aan nieuwe werknemers op bachelorniveau. Kunt u een inschatting maken om hoeveel werknemers het per jaar ongeveer gaat? Minimaal: … werknemers Maximaal: … werknemers Bovenstaande vragen zijn alleen voorgelegd aan werkgevers die hebben aangeven binnen nu en drie jaar behoefte te hebben aan nieuwe medewerkers met een afgeronde associate degree en/of bachelor-opleiding. Minimaal en maximaal aantal te verwachten werknemers Door het aantal bedrijven na conversie te vermenigvuldigen met het gemiddelde minimale en maximale aantal werknemers dat wordt aangenomen, ontstaat er een range van het te verwachten minimaal en maximaal aantal aan te nemen werknemers. Er wordt hier tevens rekening gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten. Per sector geven we daarom niet alleen de gemiddelde uitkomsten weer, maar ook de onder- en bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarges.


4

2.2

Technische verantwoording De onderzochte populatie bestaat uit alle economisch actieve bedrijven met twee of meer werknemers die binnen de zeven sectoren vallen en gevestigd zijn in de provincie Flevoland. In eerste instantie heeft het onderzoek digitaal plaatsgevonden. Alle werkgevers hebben per mail een uitnodiging ontvangen om aan het onderzoek deel te nemen. Om de respons te verhogen zijn werkgevers vervolgens ook telefonisch benaderd. In totaal hebben 457 werkgevers deelgenomen, waarvan 300 digitaal en 157 telefonisch.

2.2.1

Steekproefkenmerken Onderstaande tabel geeft de statistieken met betrekking tot de respons per sector weer. Tabel 2: steekproefkenmerken Sector Groot- en Detailhandel ICT Bouw AgroFood HTSM Vervoer en opslag Sociaal Maatschappelijk Domein

Populatie

Steekproef

2.360 477 514 1.127 540 272 107

128 97 75 65 90 34 38

Responspercentage 5,4% 20,3% 14,6% 5,8% 16,7% 12,5% 35,5%

Onnauwkeurigheid 9,5% 9,9% 14,3% 12,3% 9,8% 16,3% 12%

Onnauwkeurigheid De onnauwkeurigheidsmarge geeft de te verwachten afwijking aan in vergelijking met een onderzoek onder de gehele populatie. Deze marge verschilt per sector en is afhankelijk van de totale populatie en de steekproefgrootte. Stel, de onnauwkeurigheid bedraagt 5%. Als 50% van de werkgevers aangeeft nieuw personeel te willen aannemen, dan ligt dit percentage in werkelijkheid tussen de 45% en de 55%. 2.2.2

Representativiteit Om te bepalen of de steekproef per sector representatief is voor de totale populatie, is er per sector gekeken naar de verdeling naar sub-sector. De grafieken op de volgende pagina’s laten deze verdeling voor de steekproef en de populatie zien. De rode (bovenste) balk geeft de grootte van een sub-sector binnen de populatie weer.1 De grijze balk laat zien hoe groot deze sub-sector in de steekproef is. De som van de sub-sectoren van de populatie is altijd 100%.2 Dit is in tegenstelling tot de steekproef: omdat werkgevers in de vragenlijst konden aangeven dat zij actief zijn in meerdere sub-sectoren is de som van de steekproef 100% of meer. Over het algemeen kan gesteld worden dat de steekproef per sector op basis van de verdeling naar sub-sector representatief is voor de populatie. De verdeling is slechts bij enkele sub-sectoren scheef: alleen bij de sub-sectoren metaalindustrie (HTSM), luchtvaart (vervoer en opslag) en telecommunicatie (ICT) is de oververtegenwoordiging relatief groot. Bij de sub-sector ‘overig’ (HTSM) is de juist sprake van een relatief grote ondervertegenwoordiging.

1 2

Bron: Kamer van Koophandel Afwijkingen hiervan zijn het gevolg van afronding


5

Grafiek 1 – In welke sub branche(s) binnen de groot- en detailhandel bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=110; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer)

11 12

Handel in en reparatie van auto's motorfietsen en aanhangers

Populatie

45

Groothandel

48

Steekproef 44 44

Detailhandel

0 10 20 30 40 50 Grafiek 2 – In welke sub branche(s) binnen de ICT bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=97; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer) 23

Uitgeverijen van software

Populatie

32 4

Telecommunicatie

26

Steekproef

73 70

Dienstverlening t.b.v. informatie of/en IT

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Grafiek 3 – In welke sub branche(s) binnen de HTSM bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=63; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer)

9

Metaalindustrie

47 26

Vervaardiging van machines en apparaten

43 7

Vervaardiging van transportmiddelen

1

Populatie

Steekproef

59

Overig

26 0

10

20

30

40

50


6

60

Grafiek 4 – In welke sub branche(s) binnen de AgroFood bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=54; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer)

56

landbouw, bosnouw en visserij (primaire productie)

65

44

industrie (voedingsmiddelenindustrie)

37

Populatie Steekproef

0

10

20

30

40

50

60

70

Grafiek 5 – In welke sub branche(s) binnen de bouw bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=73; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer)

29

Algemene burgerlijke utiliteitsbouw en projectontwikkeling

44 8

Grond-, water- en wegenbouw (geen grondverzet)

11


62

Overig

48 0

10

20

30

40

50

60

70

Grafiek 6 – In welke sub branche(s) binnen de vervoer en opslag bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=34; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer) 48

Vervoer over land Populatie

Vervoer over water

14

57

19

Steekproef 2

Luchtvaart

34 20

Opslag en diensverlening voor vervoer Post en koeriers

6 0

10

33

11 20

30

40

50


7

60

Grafiek 7 – In welke sub branche(s) binnen de gezondheidszorg bent u werkzaam? (meerdere antwoorden mogelijk; n=38; in %, de bovenste rode balk geeft de werkelijke populatiepercentages weer, de grijze balk eronder geeft de steekproefpercentages weer)


20

Gezondheidszorg

36 10

Verpleging, verzorging en begeleiding met overnachting

36 70

Maatschappelijke dienstverlening zonder overnachting

51 0

10

20

30

40

50

60

70

Bedrijfsgrootte Aan het onderzoek hebben relatief veel bedrijven die groter zijn dan 10 FTE deelgenomen (zie H6. Technische Verantwoording in het bijlagenrapport). Dit is in lijn met de ervaring dat grotere bedrijven veelal bereidwilliger zijn om aan dit soort type onderzoek mee te werken dan kleinere bedrijven. Bij de berekening van het marktpotentieel is hier deels voor gecorrigeerd door ook bij grotere bedrijven uit te gaan van voorzichtige schattingen. Dit is gedaan door behoudende conversiepercentages te hanteren en van het minst gunstige scenario (ondergrens van de onnauwkeurigheid) uit te gaan. Het marktpotentieel per sector is daarmee een realistische schatting.


8

2.3

Totaaloverzicht marktpotentieel per sector In onderstaande tabel wordt het marktpotentieel per sector weergegeven. Groot- en detailhandel is op basis van het gemiddelde minimale aantal werknemers dat per jaar op associate degree-niveau wordt aangenomen het meest kansrijk, de sector sociaal maatschappelijk domein het minst. Tabel 3. Totaaloverzicht marktpotentieel per sector Sector

Grootte in banen

Marktpotentie ad-niveau Werknemers Werkgevers per jaar

Marktpotentie bachelor-niveau Werknemers Werkgevers per jaar

Belangrijke onderdelen associate degree-programma

- Communicatieve en sociale vaardigheden - Planning, inzet van social media - Analytisch vermogen, omgaan met verandering ICT 8.000 11 - 36 33 - 218 44 - 81 98 - 484 - Programmeervaardigheden - Analytisch vermogen High Tech Systemen & Materialen 9.500 13 - 44 24 - 176 36 - 74 53 - 227 - Mechanica, procestechniek, nieuwe materialen - Analytisch vermogen en leidinggeven AgroFood 12.700 13 - 80 15 - 160 21 - 102 22 - 182 - Mechanica, voedselkwaliteit - Communicatieve vaardigheden, leidinggeven Bouw 6.800 4 - 32 5 - 148 13 - 49 30 - 230 - Bouwconstructie en duurzaam bouwen - Planning Vervoer en opslag 6.300 1 - 21 5 - 249 1 - 24 1 - 386 - Analytisch vermogen, stressbestendigheid - Samenwerken en regisseren Sociaal maatschappelijk domein 11.600* 1-8 2 - 30 7 - 19 17 - 115 - Kennis van nieuwe wetgeving *Schatting op basis van het aantal bedrijven in de sub-sector sociaal maatschappelijk domein (onderdeel van de sector gezondheidszorg) Groot- en detailhandel

35.000

39 - 155

84 - 508

54 - 178

85 - 519

Grootte in banen: - De huidige grootte van de sector, gemeten in aantal banen. Marktpotentie associate degree-niveau: - Het minimale en maximale aantal werkgevers dat binnen nu en drie jaar nieuw personeel op associate degree-niveau gaat aannemen. - Het minimale en maximale aantal werknemers dat op associate degree niveau per jaar wordt aangenomen. Marktpotentie bachelor niveau: - Het minimale en maximale aantal werkgevers dat binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau gaat aannemen. - Het minimale en maximale aantal werknemers dat op bachelor-niveau per jaar wordt aangenomen. Belangrijke onderdelen associate degree-programma: - De belangrijkste onderdelen die volgens werkgevers absoluut niet mogen ontbreken in een mogelijk ad-programma. EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

9

2.4

Groot- en detailhandel De sector groot- en detailhandel is een zeer kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. De kansrijkheid wordt bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens de inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde.

2.4.1 2.4.1.1

Kansrijkheid Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken De groot- en detailhandel is met 35.000 banen de grootste sector van Flevoland.3 De sector bestaat uit de sub-sectoren handel in en reparatie van auto’s, motorfietsen en aanhangers, groothandel en detailhandel. Tussen 2003 en 2010 heeft de sector een aanzienlijke groei doorgemaakt, die met name toegeschreven kan worden aan de bevolkingsgroei. Daarnaast speelde de bovengemiddelde opkomst van webshops in Almere een rol bij deze groei.4 De financiële crisis heeft er echter voor gezorgd dat de consumptie onder druk is komen te staan. Het gevolg hiervan is dat de sector de afgelopen jaren in zwaar weer verkeerde. De eerste signalen van herstel hebben zich echter recentelijk afgetekend. Ook laat de toekomst geen ongunstig beeld zien: de daling in consumptie lijkt zijn dieptepunt te hebben gehad en de bevolking zal verder toenemen. Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod Het huidige opleidingsaanbod sluit redelijk tot goed aan op het werkveld. Kanttekening is echter wel dat er bijscholing plaats vindt voor bijvoorbeeld (assistent-) storemanagers door cursussen of adprogramma’s. Ook is bijscholing middels een ad-programma niet ongewoon bij de stap van storemanager naar brand-manager. Het werkveld vereist in toenemende mate competenties als plannen, organiseren en een flexibele instelling om in te kunnen spelen op de steeds hogere tempo van veranderingen in de sector. Verder zijn ontwikkelingen als aandacht voor duurzaamheid, maatschappelijk ondernemen en e-commerce van invloed op toekomstige taken en functies. Ruimte voor een associate degree-programma Er is behoefte aan een duale associate degree Small Business en Retail Management. Deze opleiding kan goed inspelen op de bijscholingsbehoefte die ambitieuze werknemers in de groot- en detailhandel hebben. Voor bijvoorbeeld potentiële storemanagers of (assistent) storemanagers zou een passend duaal ad-programma het accent moeten leggen op leidinggeven, plannen en organiseren, het kunnen inspelen op trends en e-commerce. Verder geeft het werkveld aan dat het bijscholingsbudget, na een daling in de afgelopen jaren, langzaam maar zeker weer groeit. Marktpotentieel Voor dit onderzoek zijn alleen werkgevers uitgenodigd met twee of meer werknemers in dienst. In de sector groot- en detailhandel hebben in totaal 128 werkgevers deelgenomen. De totale populatie in Flevoland betreft 2.360 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage is 5,4%. Marktpotentieel associate degree Circa 97 werkgevers (na conversie) binnen de sector groot-en detailhandel in Flevoland gaan binnen

3 4

Provincie Flevoland Economisch bureau ING: regiovisie Flevoland 2013 EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

10

nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 206 en maximaal 320 medewerkers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 39 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 83 en maximaal 132 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 155 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 327 en maximaal 508 werknemers. Het gaat hierbij veelal om de volgende functies en/of werkzaamheden: verkopen en leidinggeven (functie van bedrijfsleider). Marktpotentieel bachelor Circa 116 werkgevers binnen de sector groot-en detailhandel gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 179 en maximaal 340 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 53 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 84 en maximaal 163 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 177 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 273 en maximaal 519 werknemers. 2.4.1.2

Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma In de volgende grafieken komen andere aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de kansrijkheid van een ad-programma. Grafiek 8. Opleidingsniveau nu en over 3 jaar in de sector groot- en detailhandel (n=101-108) 5,2 4,9

master

percentage nu

15,9

bachelor

20,0

17,1 17,7

associate

32,4 32,3

mbo-4

mbo-3 of lager

29,4

25,2 0

5

10

15

20

25

30

35

Grafiek 9 – In hoeverre sluiten de huidige opleidingen van mbo-4-gediplomeerden aan op het werk dat moet worden verricht binnen uw organisatie? Op een schaal van 1=zeer slecht t/m 7=zeer goed (n = 71; in %)

3 4

0%

14

10%

Zeer slecht

17

20% Slecht

30% Onvoldoende

47

40%

50%

60%

Niet goed/niet slecht

13

70% Voldoende

80% Goed

90%

100%

Zeer goed


11

3

Grafiek 10 – U geeft aan dat uw bedrijf personeel op mbo-4-niveau in dienst heeft. Hoe waarschijnlijk is het dat u dit personeel binnen nu en drie jaar zult bijscholen naar associate degree-niveau? (n=76; in %)

45

0%

10%

20%

13

30%

1=Zeer onwaarschijnlijk

9

40%

50%

3

4=Neutraal

2

22

60%

70%

5

6

4 1 5

80%

90%

100%

7=Zeer waarschijnlijk

Grafiek 11 – De volgende vraag gaat over het aannemen van nieuw personeel. Het kan hierbij gaan om de vervanging van zittend (huidig) personeel en/of uitbreiding met extra personeel. Mijn bedrijf heeft binnen nu of drie jaar behoefte aan nieuwe medewerkers met een afgeronde: (in %)

Mbo-3 opleiding of lager (n=82)

32

Mbo-4 opleiding (n=84)

9

19

2 5

Associate degreeopleiding (n=87)

35

Bachelor-opleiding (Hbo) (n=87)

36

7

18

6

23

6

16

1=Volledig mee oneens

2

40%

3

10

9

21

60%

4=Eens noch oneens

12

13

6

12

23

10

8

20%

10

16

5

51 0%

6

18

6

Master-opleiding (Hbo of universiteit) (n=87)

24

15

7 80%

5

6

6 2 100%

7=Volledig mee eens

Grafiek 12 – In hoeverre hecht u waarde aan een door de overheid erkend diploma van een hbo-instelling t.o.v. een certificaat of bewijs van deelname? Op een schaal van 1=daar hecht ik als werkgever totaal geen waarde aan t/m 7=daar hecht ik als werkgever zeer veel waarde aan (n=92; in %)

9

0%

2 5

10%

32

20%

30%

1=Daar hecht ik totaal geen waarde aan

11

40% 2

3

50%

22

60%

4=Neutraal

5

70% 6

20

80%

90%

100%

7=Daar hecht ik zeer veel waarde aan


12

2.4.1.3

Conclusie kansrijkheid groot- en detailhandel De sector groot- en detailhandel is een zeer kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Kansen - Het marktpotentieel van ad-programma’s en bachelor-opleidingen valt te typeren als zeer groot: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval nemen 39 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan op ad-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 83 en maximaal 132 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval nemen 53 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel aan op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 84 en maximaal 163 medewerkers per jaar. - Met 35.000 banen is de groot- en detailhandel de grootste sector van Flevoland. Tijdens de financiële crisis verkeerde de sector in zwaar weer. Nu lijkt er weer ruimte voor groei: de consumptie is voorbij het laagste punt en de bevolking zal verder toenemen. - Ongeveer een derde (32%) van de werknemers binnen de sector is mbo-4-opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is hiermee relatief groot. Gemiddeld (het totaal van de zeven onderzochte sectoren) ligt het percentage mbo-4-opgeleiden op 28%. Werkgevers verwachten bovendien dat het opleidingsniveau binnen de sector stijgt. - Iets meer dan de helft (53%) van de werkgevers hecht meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aan een certificaat of bewijs van deelname. Gemiddeld ( het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren) hecht 56% van de werkgevers hier waarde aan. Bedreigingen - Het percentage werkgevers dat binnen nu en drie jaar zittend mbo-4-geschoold personeel gaat bijscholen naar ad-niveau is met 10% relatief laag (gemiddeld is dit 16%). - Ongeveer een vijfde (21%) van de werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4 opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk binnen de sector. Dit is iets lager dan gemiddeld (26%). - Werkgevers kijken positief aan tegen een ad-programma op het gebied van Small Business en Retailmanagement (SBRM). Windesheim Flevoland heeft hier concurrentie van Stenden Hogeschool, die een ad-programma SBRM in voltijd en duale vorm aanbiedt.


13

2.4.2

Inhoud mogelijk associate degree-programma In de volgende grafieken komen de aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de inhoud en vorm van een mogelijk ad-programma. Grafiek 13 – Op welke manier(en) wordt (nieuw) personeel op mbo-4-niveau binnen uw organisatie bijgeschoold? (meerdere antwoorden mogelijk; n=80; in %)

Er vindt geen bijscholing plaats

21

Training/korte cursussen

71

MHBO

1

Associate degree

9

Hbo Duaal

8

Hbo Deeltijd

5

Andere

11 0

10

20

30

40

50

60

70

80

Grafiek 14 – Van welke aanbieder(s) wordt gebruik gemaakt? (meerdere antwoorden mogelijk; n=55; in %)

Particuliere opleidingsinstituten

56

Interne academies/opleidingsschool

33

Brancheorganisaties/kenniscentra

55

ZZP'ers

4

ROC

16

Hogeschool

18

E-learningbedrijven

20

Anders, namelijk

0

0

10

20

30

40

50

60

70

80


14

Grafiek 15 – Was u voorafgaand aan het onderzoek bekend met de term associate degree? n=103; in %)

24 Ja

Nee

76

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector groot- en detailhandel volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen die het beste scoren staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 (mag absoluut niet ontbreken).


15

Grafiek 16. Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector grooten detailhandel, in % (n=63-71) Gemiddelde score (op schaal 1 t/m 7) Communicatieve vaardigheden

3

Sociale vaardigheden

28

6

Werkend leren (praktijk en ervaringsgericht onderwijs)

25

10

32

Planning

25

Inzet van social media

14

Ondernemersschap

16

In kunnen spelen op trends (trendherkenning, market sensing)

14

Logistiek

Mag niet ontbreken

5,6 5,5 5,4

30

5,2 22

18

5,1

25

9

5,1

31 19

20

5,6

30

21

24 0

5,6

41 22

19

5,6

31

19

22

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

5,8

28

31

25

Financieel management

40

40

26

Duurzaamheid

6,3

36

12

Supply chain management

62

32

21

19

Inzet van webwinkels (online verkopen)

6,3

25

18

Leiding geven

62

5,1 19

40

5,0 60

Mag zeker niet ontbreken

80

100

Mag absoluut niet ontbreken

Volgens werkgevers mogen de onderdelen communicatieve en sociale vaardigheden absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma voor de groot- en detailhandel. Verder zijn onderdelen als werkend leren, planning, e-commerce (inzet van social media en webwinkels), leiding geven, ondernemen en inspelen op trends van belang.


16

Grafiek 17 – Hoe zou een dergelijk associate degree-programma voor uw huidig (zittend) personeel en voor potentiële werknemers (mbo-4-gediplomeerden die willen doorstuderen) bij voorkeur moeten worden aangeboden? (in %)

Zittend (huidig) personeel (n=25)

4

Potentiele werknemers (Mbo-4 gediplomeerden) (n=22)

44

18

0%

16

41

20%

28

23

40%

60%

8

9

9

80%

100%

Voltijd

Deeltijd (leren naast een baan)

Duaal (combinatie werken en leren)

Modulair (kiezen uit lossen modules)

Bedrijfsspecifieke opleiding

2.4.2.1

Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing Acht op de tien (79%) werkgevers schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde van de zeven sectoren (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, schoolt de grootste groep (71%) zijn personeel bij door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken hierbij nu voornamelijk gebruik van particuliere opleidingsinstituten (56%) en/of brancheorganisaties/kenniscentra (55%). - Ongeveer een kwart (24%) van de werkgevers is bekend met de term associate degree. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde van de zeven sectoren (25%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk ad-programma De competenties communicatieve en sociale vaardigheden mogen volgens werkgevers in de sector groot- en detailhandel absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Andere onderdelen die niet mogen ontbreken zijn: - Werkend leren (praktijk- en ervaringsgericht onderwijs) - Planning - Inzet van social media - Leiding geven - Ondernemerschap - In kunnen spelen op trends (market sensing en trendherkenning) Vorm mogelijk ad-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittend (huidige) personeel, dan heeft de grootste groep (44%) werkgevers een voorkeur voor een deeltijdvariant. - Ook voor nieuw aan te nemen personeel geeft de grootste groep (41%) werkgevers de voorkeur aan afgestudeerden die een ad-programma in deeltijdvorm hebben gevolgd.


17

2.5

ICT De sector ICT is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bacheloropleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens de inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde.

2.5.1 2.5.1.1

Kansrijkheid Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken De ICT-sector in Flevoland is een relatief kleine sector met circa 8.000 banen. Vanaf 2005 tot en met de economische crisis in 2009 is de sector gegroeid met circa 2.500 banen. Hierna is het banenaantal in de sector tot en met 2013 stabiel gebleven. In 2014 heeft er weer een groei plaatsgevonden: in dat jaar waren er 11% meer banen dan in het jaar daarvoor.5 Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod Het gat tussen mbo en hbo/wo-geschoolden in de ICT-sector ervaart men als groot. Hbo- en woopleidingen (zoals informatica) sluiten over het algemeen goed aan op de arbeidsmarkt. Op mboniveau kan de aansluiting beter. Er wordt vooral de nodige praktijkervaring gemist. De opleidingen op mbo- en hbo-niveau sluiten over het algemeen redelijk aan op de arbeidsmarkt. De theorie in schoolboeken is weliswaar veelal achterhaald, maar is, gezien de grote dynamiek in de sector, lastig op te vangen. Op het mbo en het hbo worden scholieren te algemeen opgeleid (tot generalisten). Er is behoefte aan afgestudeerde ICT-ers met meer specialistische kennis. Bij afgestudeerde mbo-ers ontbreekt gerichte praktijkervaring. Studenten lopen te weinig stage, doen te weinig praktijkervaring op en hebben moeite om een stageplek te vinden. Hierdoor ontbreekt een goede aansluiting met het werkveld. Hier zit een (te) groot verschil tussen mbo- en hboafgestudeerden. Daarnaast worden nieuwe vaardigheden (zogenaamde 21st Century Skills), zoals ondernemerschap en multidisciplinair denken steeds belangrijker. Ontwikkelingen De ontwikkelingen in de ICT gaan snel. De belangrijkste ontwikkelingen op dit moment zijn big data, virtual reality, 3D design/printen, werken in de cloud, social media en app-ontwikkeling. De ontwikkelingen die nu belangrijk lijken te zijn kunnen over een aantal jaren weer verdwenen zijn. Door bijscholing (cursussen of intern) wordt er momenteel op ontwikkelingen ingespeeld. Ruimte voor een associate degree-programma Het gemis aan specialistische kennis en gebrek aan praktijkervaring biedt ruimte voor een adprogramma. Een ad zou zich kunnen richten op één of meerdere actuele thema’s en zou tegelijkertijd ruimte kunnen bieden voor het opdoen van voldoende praktijkervaring. Marktpotentieel In de sector ICT hebben in totaal 97 werkgevers aan het onderzoek deelgenomen. De totale populatie in Flevoland in deze sector betreft 477 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage bedraagt hiermee 20,3%.

5

Provincie Flevoland EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

18

Marktpotentieel associate degree Circa 23 werkgevers (na conversie) binnen de sector ICT in Flevoland gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 76 en maximaal 140 medewerkers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 10 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 33 en maximaal 62 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 35 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 118 en maximaal 218 werknemers. Het gaat hierbij veelal om de volgende functies en/of werkzaamheden: programmeren, beheer (netwerk/systeem) en verkopen. Marktpotentieel bachelor Circa 62 werkgevers binnen de sector ICT gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 137 en maximaal 375 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 44 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 98 en maximaal 266 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 81 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 176 en maximaal 484 werknemers. 2.5.1.2

Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma In de volgende grafieken komen andere aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de kansrijkheid van een ad-programma. Grafiek 18. Opleidingsniveau nu en over 3 jaar in de sector ICT (n=87-92) 21,5 22,2

master

44,3 47,9

bachelor 9,5 9,8

associate

percentage nu percentage over drie jaar

19,3 16,2

mbo-4 5,3 4,0

mbo-3 of lager 0

20

40

60

Grafiek 19 – In hoeverre sluiten de huidige opleidingen van mbo-4-gediplomeerden aan op het werk dat moet worden verricht binnen uw organisatie? Op een schaal van 1=zeer slecht t/m 7=zeer goed (n=45; in %) 7 0%

2

20

10%

20%

Zeer slecht

Slecht

20 30% Onvoldoende

31

40%

50%

60%


18 70%

Voldoende

80% Goed

90%

100%

Zeer goed


19

2


37

0%

10%

9

20%

30%


2

5

30

40%

50%

60%

3

4=Neutraal

5

12

70% 6

80%

5 2

90%

100%




60


29


4 3

18


12


7

18

32

3 3

29 0%

11

3 4

2

14

14

17

8

18

22

7

44

4

10

40%

3

11

13

14

20%


15

35

11

10

36

60%

4=Eens noch oneens

5

80%

6

100%

7=Volledig mee eens


8

8

3

22

0% 10% 20% 30% 1=Daar hecht ik totaal geen waarde aan

10

40% 2 3

26

50% 60% 4=Neutraal 5 6

23

70% 80% 90% 100% 7=Daar hecht ik zeer veel waarde aan


20

2.5.1.3

Conclusie kansrijkheid ICT De sector ICT is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bacheloropleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Kansen - Het marktpotentieel van ad-programma’s in de sector is redelijk groot en van bacheloropleidingen zeer groot: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval nemen 10 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 33 en maximaal 62 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval nemen 44 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 98 en maximaal 266 medewerkers per jaar. - Met 8.000 banen is de ICT momenteel een relatief kleine sector in Flevoland. Het banenaantal is vanaf 2009 tot en met 2013 stabiel gebleven. Vanaf 2014 vindt er echter weer een behoorlijke groei plaats: in dat jaar waren er 11% meer banen dan het jaar daarvoor. - Het percentage werkgevers in de ICT-sector dat binnen nu en drie jaar mbo-4-geschoold zittend personeel gaat bijscholen naar ad-niveau is iets hoger (19%) dan gemiddeld (16%). Bedreigingen - Ongeveer een vijfde (19%) van de werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4 opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk binnen de sector. Dit is lager dan gemiddeld (26%). - Een relatief kleine groep (19%) werknemers binnen de ICT-sector is momenteel mbo-4-opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is daarmee kleiner dan gemiddeld (het totaal van de zeven onderzochte sectoren (28%)). Werkgevers verwachten wel dat het opleidingsniveau in de sector gaat stijgen.


21

2.5.2



26


62

MHBO

2

Associate degree

2

Hbo Duaal

6

Hbo Deeltijd

2

Andere

18 0

10

20

30

40

50

60

70



71


36


29

ZZP'ers

29

ROC

7

Hogeschool

11

E-learningbedrijven

32

Anders, namelijk

0

0

10

20

30

40

50

60

70

80


22


30 Ja

Nee

70

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector ICT volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen die het beste scoren staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 (mag absoluut niet ontbreken).


23

Grafiek 26 – Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector ICT, in % (n=61-68) Gemiddelde score (op schaal 1 t/m 7)

Analytisch vermogen

9

Programmeervaardigheden

22

4

13

Omgaan met veranderingen

27

9

Multidisciplinair denken


Beheer Virtualisatie Big Data

31 16

12

Ondernemerschap Ontwikkeling van social media

Virtual Reality

10

3D design/printen

8 0

Mag niet ontbreken

13

5 6

4,7

27 15

9

4,9 18

15

16

5,1

29

17 21

Certificering (zoals Microsoft, Linux, Prince 2, etc.)

5,1

33 23

11

5,4

34

24

15

5,4

40 24

10

5,6

39

22 15

App-ontwikkeling

5,7

45 27

9

5,9

45

23

11

Beveiliging

6,1

67

15

Werken in de Cloud

6,2

60

4,7

21

4,7

25

4,7

10

3,2

5

2,9 20

40

60


80

100


Werkgevers hechten veel waarde aan analytisch vermogen en programmeervaardigheden. De onderdelen Virtual Reality en 3D design/printen spreken het minste aan.


24



5


50

19

0%

2.5.2.1

14

43

20%

9

14

40%

60%

14

5

9

14

80%

Voltijd





Anders

5

100%

Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing Ongeveer drie kwart (74%) van de werkgevers in de ICT-sector schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is iets minder dan het gemiddelde van alle zeven sectoren samen (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, schoolt de grootste groep (69%) zijn personeel bij door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken hierbij nu voornamelijk gebruik van particuliere opleidingsinstituten (71%), interne academies/opleidingsscholen (36%) en/of e-learningbedrijven (32%). - Ruim de helft (59%) van de werkgevers hecht meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aan een certificaat of bewijs van deelname. Dit is iets meer dan het gemiddelde van alle zeven onderzochte sectoren samen (56%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk associate degree-programma Analytisch vermogen en programmeervaardigheden mogen volgens werkgevers in de ICT- sector absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Andere onderdelen die niet mogen ontbreken zijn: - Omgaan met veranderingen - Werken in de Cloud - Multidisciplinair denken - Beveiliging - Werkend leren (praktijk- en ervaringsgericht onderwijs) - Communicatieve en sociale vaardigheden Vorm mogelijk associate degree-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittend (huidige) personeel, dan heeft de helft van de werkgevers een voorkeur voor een deeltijdvariant. - Ook voor nieuw aan te nemen personeel geeft de grootste groep (43%) werkgevers de voorkeur aan afgestudeerden die een ad-programma in deeltijdvorm hebben gevolgd.


25

2.6

High Tech Systemen en Materialen De sector High Tech Systemen en Materialen is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. De kansrijkheid wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde.

2.6.1 2.6.1.1

Kansrijkheid Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken De High Tech Systemen en Materialen (HTSM)-sector in Flevoland heeft in 2013 circa 9.500 banen. Na een daling van 7% in aantal banen tussen 2007 en 2012, vindt er sinds 2013 een lichte groei plaats (+0,7%).6 Binnen de HTSM in Flevoland ligt de focus vooral op het gebruik van nieuwe materialen (composiettechnologie) binnen de metaalindustrie en de vervaardiging van machines, apparaten en transportmiddelen. Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod Werkgevers in de HTSM-sector ervaren het gat tussen mbo en hbo als groot. Vooral de technische opleidingen binnen het mbo sluiten momenteel niet goed aan op de functies binnen deze sector. De voorspelling is dat er steeds meer bedrijven in Flevoland met geavanceerdere machines in combinatie met nieuwe materialen gaan werken. Hierdoor verandert het werk van bijvoorbeeld een operator die zelf aan de machine sleutelt naar iemand die stuurt op processen. Dit vereist een hoger kennisniveau, met name op het gebied van techniek en (nieuwe) materialen (composieten). Er is vooral behoefte aan kennis op het gebied van wiskunde, mechanica, besturingstechniek, procestechniek, nieuwe materialen (composieten), automatisering, robotisering en mechatronica. Werkgevers geven aan dat er hbo-niveau voldoende instellingen (hogescholen en universiteiten) zijn die op deze (nieuwe) behoeften op het gebied van techniek en nieuwe materialen inspelen, maar dat er een tekort gaat ontstaan op mbo-4/ad-niveau. Ruimte voor een associate degree-programma Er is een duidelijke behoefte aan een ad-programma op het gebied van techniek in de HTSM-sector. Werkgevers zien hier een kennisverschuiving van mbo-4 naar ad-niveau. Ook is de praktijkcomponent belangrijk, omdat productieprocessen vaak bedrijfsspecifiek zijn. Daarnaast is er een vraag naar nieuwe materialen (composieten) kennis. Marktpotentieel In de sector High Tech Systemen en Materialen hebben in totaal 90 werkgevers deelgenomen. De totale HTSM-populatie in Flevoland betreft 540 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage bedraagt hiermee 16,7%. Marktpotentieel associate degree Circa 29 werkgevers (na conversie) binnen de sector HTSM in Flevoland gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 50 en maximaal 115 medewerkers per jaar.

6

Economie en Arbeidsmarkt Flevoland 2013-2014 EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

26

Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 13 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 24 en maximaal 55 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 44 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 77 en maximaal 176 werknemers. Het gaat hierbij veelal om de volgende functies en/of werkzaamheden: engineering / techniek, commerciële functies, (financiële) administratie en leidinggeven. Marktpotentieel bachelor Circa 55 werkgevers binnen de sector HTSM gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 81 en maximaal 167 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 36 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 53 en maximaal 108 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 74 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 109 en maximaal 227 werknemers. 2.6.1.2

Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma Grafiek 28 – Opleidingsniveau nu en over 3 jaar in de sector HTSM (n=83-84) 7,7

master

9,7 27,0 27,8

bachelor

percentage nu

9,8 10,1

associate

percentage over drie jaar

25,7 24,6

mbo-4

29,8 27,8

mbo-3 of lager 0

5

10

15

20

25

30

35

Grafiek 29 – In hoeverre sluiten de huidige opleidingen van mbo-4-gediplomeerden aan op het werk dat moet worden verricht binnen uw organisatie? Op een schaal van 1=zeer slecht t/m 7=zeer goed (n=53; in %)

4

0%

9

23

10%

Zeer slecht

20% Slecht

11

30%

Onvoldoende

40%

34

50%

60%


19

70% Voldoende

80%

90%

Goed

Zeer goed


27

100%


35

0%

10%

20%

30%


2

9

13

40%

50%

3

28

60%

4=Neutraal

70%

5

6

7

80%

6

90%

2

100%




36


18


5

41

10

7

22

5


5

2

20

13

15

6

20%


7

40%

3

13

9

16

15

4

5

39 0%

15

23

29


5

10

17

11

37

13

17

60%

4=Eens noch oneens

28

5

11

80% 6

100%

7=Volledig mee eens


8

0%

4

10%

4

15

20%

19

30%


30

40% 2

3

50%

60%

4=Neutraal

5

21

70% 6

80%

90%

100%



28

2.6.1.3

Conclusie kansrijkheid High Tech Systemen en Materialen (HTSM) De sector HTSM is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bacheloropleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Kansen - Het marktpotentieel van ad-programma’s in de sector is redelijk groot en van bacheloropleidingen zeer groot: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval nemen 13 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 24 en maximaal 55 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval nemen 36 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 53 en maximaal 108 medewerkers per jaar. - De HTSM-sector heeft in 2013 circa 9.500 banen. Sinds 2013 vindt er een lichte groei in aantal banen plaats (+0,7%). - Ruim een derde (36%) van de werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4 opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk dat moet worden verricht binnen de sector. Dit is een stuk hoger dan gemiddeld (26%). - Zeven op de tien werkgevers hechten meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aan een certificaat of bewijs van deelname. De sector scoort hiermee een stuk hoger dan het gemiddelde van alle zeven onderzochte sectoren samen (56%). Bedreiging - Werkgevers verwachten dat het opleidingsniveau in de sector de komende drie jaar gaat stijgen. Ongeveer een kwart (26%) van de werknemers binnen de HTSM-sector is mbo-4-opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is daarmee iets kleiner dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (28%). - Het percentage werkgevers in de HTSM-sector dat binnen nu en drie jaar mbo-4-geschoold zittend personeel gaat bijscholen naar ad-niveau is niet hoger (15%) dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (16%).


29

2.6.2



9


74

MHBO

2

Associate degree

5

Hbo Duaal

7

Hbo Deeltijd

7

Andere

24 0

10

20

30

40

50

60

70

80



58


30


37

ZZP'ers

2

ROC

19

Hogeschool

14

E-learningbedrijven

7

Anders, namelijk

0 0

10

20

30

40

50

60


30


23 Ja

Nee

77

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector HTSM volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen die het beste scoren staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 (mag absoluut niet ontbreken).


31

Grafiek 36 – Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector HTSM, in % (n=51-57) Gemiddelde score (op schaal 1 t/m 7) Analytisch vermogen

11

Mechanica

30

16

18

Wiskunde 2

Programmeren (zoals CAD/CAM)

50

25

24

Procestechniek

24

Mechatronica

17

Kennis van nieuwe materialen (zoals composieten)

19

Ondernemerschap

Mag niet ontbreken

5,2

35

19

5,2

33

22

5,1

20

18

5,0

20

23

4,8 13

10 20

5,3

31

13

25 0

28

17

20

Robotsering

5,8

25

16

Leidinggeven

5,9

49

21

Besturingstechniek

6,0

45

4,6

18

4,5

40

60


80

100


Volgens werkgevers mag de ontwikkeling van de competentie analytisch vermogen en kennis op het gebied van mechanica en wiskunde absoluut niet ontbreken in een ad-programma.


32



8


38

17

41

0%

20%

29

11

40%

37

60%

8

7

80%

4

100%

Voltijd





2.6.2.1

Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing Ongeveer negen op de tien (91%) werkgevers in de HTSM-sector schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is meer dan het gemiddelde van de zeven sectoren (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, schoolt de grootste groep (74%) zijn personeel bij door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken hierbij nu voornamelijk gebruik van particuliere opleidingsinstituten (58%), brancheorganisaties/kenniscentra (37%) en/of interne academies/ opleidingsscholen (30%). - Bijna een kwart (23%) van de werkgevers is bekend met de term associate degree. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde van de zeven sectoren (25%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk associate degree-programma Analytisch vermogen mag volgens werkgevers in de HTSM-sector absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Andere onderdelen die niet mogen ontbreken zijn: - Mechanica - Wiskunde - Programmeren (CAD/CAM) - Besturingstechniek - Procestechniek Vorm mogelijk associate degree-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittende (huidig) personeel, dan heeft 38% van de werkgevers een voorkeur voor een deeltijd-variant en 29% voor een duale variant. - Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (41%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in voltijdvorm hebben gevolgd, terwijl 37% de voorkeur heeft voor een duale variant.


33

2.7

AgroFood De sector AgroFood is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens de inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde.

2.7.1 2.7.1.1

Kansrijkheid Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken Momenteel telt de sector AgroFood in Flevoland circa 12.700 banen. Vanaf 2013 vindt er een lichte banengroei plaats (+0,5%). Daarvoor (van 2008 tot 2013) is het totaal aantal banen met 3,8% afgenomen.7 De sector AgroFood bestaat hoofdzakelijk uit primaire productie (landbouw, bosbouw en visserij) en de voedingsmiddelenindustrie. Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod De technische opleidingen op mbo-niveau sluiten momenteel niet even goed aan op het werk dat door operators en technici binnen de AgroFood-sector wordt verricht. De techniek van de machines wordt steeds complexer. Dit vraagt om een hoger opleidingsniveau en meer kennis op het gebied van procestechniek, procesbeheersing, computerbesturing (CAD/CAMprogrammeren), mechatronica en supply chain management. Net zoals in de HTSM-sector verandert het werk van een operator die zelf aan de machine sleutelt naar iemand die stuurt op processen. Daarnaast is er een hoger kennisniveau vereist op het gebied van levens- en voedingsmiddelen. Deze kennis is eenvoudiger bij te brengen dan de vereiste technische kennis. Deze specifieke productkennis (zoals kennis over zuivel- of aardappelproducten) wordt daarom intern naar een hoger niveau getild of hebben werknemers van nature (zij zijn bijvoorbeeld opgegroeid op de boerderij). Voor technici en operators die de ambitie hebben om voorman (leiding geven aan een werkploeg) te worden zijn de competenties leiderschap en analytisch vermogen belangrijk. Ruimte voor een associate degree-programma De ontwikkelingen in de techniek zorgen ervoor dat de functies en taken binnen de AgroFood-sector zijn veranderd c.q. gaan veranderen, vooral voor operators en technici op mbo-niveau. Werkgevers hebben behoefte aan hoger geschoold mbo-personeel op het gebied van techniek en levensmiddelen en voedingsmiddelen. Daarnaast zijn leiderschap en analytisch vermogen aanvullende gewenste competenties. Een eventueel ad-programma zou wel een heel duidelijke praktijkcomponent moeten bevatten, omdat werkzaamheden in deze sector veelal heel bedrijfsspecifiek zijn. Marktpotentieel In de sector AgroFood hebben in totaal 65 werkgevers deelgenomen. De totale populatie in Flevoland in deze sector bedraagt 1.127 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage ligt hiermee op 5,8%. Marktpotentieel associate degree Circa 46 werkgevers (na conversie) binnen de sector AgroFood in Flevoland gaan binnen nu en drie

7

Economie en Arbeidsmarkt Flevoland 2013-2014 EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

34

jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 53 en maximaal 95 medewerkers per jaar. Het gaat hierbij veelal om de volgende functies en/of werkzaamheden: leidinggeven, technische en commerciële functies. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 13 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 15 en maximaal 30 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 80 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 90 en maximaal 160 werknemers. Marktpotentieel bachelor Circa 61 werkgevers binnen de sector AgroFood gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 65 en maximaal 109 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 21 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 22 en maximaal 37 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 102 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 108 en maximaal 182 werknemers. 2.7.1.2

Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma In de volgende grafieken komen andere aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de kansrijkheid van een ad-programma. Grafiek 38 – Opleidingsniveau nu en over 34 jaar in de sector AgroFood (n=59-62) 2,4 2,7

master

14,4 16,4

bachelor 5,6 7,9

associate


28,5 28,1

mbo-4

49,0 45,0

mbo-3 of lager 0

20

40

60

Grafiek 39 – In hoeverre sluiten de huidige opleidingen van mbo-4-gediplomeerden aan op het werk dat moet worden verricht binnen uw organisatie? Op een schaal van 1=zeer slecht t/m 7=zeer goed (n=37; in %) 8 0%

14 10%

Zeer slecht

16 20%

Slecht

30%

Onvoldoende

22 40%

50%

38 60%


70% Voldoende

3

80% Goed

90%

Zeer goed


35

100%


33

0%

10%

13

20%

30%


13

18

40%

50%

60%

3

4=Neutraal

5

2

13

70% 6

10

80%

90%

100%




29


7

26


6

6

31


7

15

15

8

36

13

6


2

24

15

40%

3

11

7

60%

4=Eens noch oneens

20

9

13

20%

13

12

53 0%

22

24

7


7

5

6

13

15

7

11

4

6

80%

6

100%

7=Volledig mee eens


10

0%

9

10%

16

20%

30%


29

40% 2

3

16

50%

60%

4=Neutraal

5

70% 6

10

80%

10

90%



36

100%

2.7.1.3

Conclusie kansrijkheid AgroFood De AgroFood-sector is een kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Kansen - Het marktpotentieel van ad-programma’s en bachelor-opleidingen in de sector is redelijk groot: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval nemen 13 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 15 en maximaal 30 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval nemen 21 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 22 en maximaal 37 medewerkers per jaar. - De sector AgroFood telt momenteel circa 12.700 banen. Sinds 2013 vindt er een lichte banengroei plaats (+0,5%). - Het percentage werkgevers in de HTSM-sector dat binnen nu en drie jaar mbo-4-geschoold zittend personeel gaat bijscholen naar ad-niveau is hoger (23%) dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (16%). - Werkgevers verwachten dat het opleidingsniveau in de AgroFood de komende drie jaar gaat stijgen. Ongeveer drie op de tien (29%) werknemers binnen de sector is momenteel mbo-4opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is daarmee ongeveer gelijk aan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (28%). Bedreiging - Iets meer dan een vijfde (22%) van de werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4 opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk binnen de sector. Dit is iets lager dan gemiddeld (26%).


37

2.7.2



15


78

MHBO

0

Associate degree

0

Hbo Duaal

2

Hbo Deeltijd

2

Andere

5 0

10

20

30

40

50

60

70

80



40


13


50

ZZP'ers

13

ROC

30

Hogeschool

13

E-learningbedrijven

3

Anders, namelijk

0 0

10

20

30

40

50

60


38


24 Ja

Nee

76

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector AgroFood volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen die het beste scoren staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 (mag absoluut niet ontbreken).


39

Grafiek 46 – Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector AgroFood, in % (n=38-44) Gemiddelde score (op schaal 1 t/m 7) Analytisch vermogen

24

Leidinggeven

26 31

Voedselkwaliteit

19

12

29

Bedrijfskunde

27

20

Hygiëne Warenkennis

22

Voedingsmiddelentechnologie Procestechniek

24

17

29

Wiskunde

20

Robotisering

19

Mechatronica

16

0 Mag niet ontbreken

15 20

4,9 4,6 4,5 4,5

15

4,3

5 11

4,2

2

3,9

23

24

4,9

10

32

Besturingstechniek

5,1

20

30

Programmeren (zoals CAD/CAM)

5,1

22

22

15

5,1

24 20

20

5,1

35 29

Mechanica

5,3

32

25 13

29

24

20

8

5,4

29

22

Ondernemerschap

29

2

3,9

40

60


80

100


Met betrekking tot een ad-programma, hechten werkgevers op totaalniveau veel waarde aan de competenties analytisch vermogen, leidinggeven en ondernemerschap. Op het gebied van kennis vinden zij voedselkwaliteit, bedrijfskunde en hygiëne belangrijk. Onderscheid primaire productie en voedingsmiddelenindustrie De sector AgroFood bestaat uit twee belangrijke sub-sectoren, te weten primaire productie (landbouw, bosbouw en visserij) en de voedingsmiddelenindustrie. Volgens werkgevers die zich in de primaire productie begeven, mogen de onderdelen analytisch vermogen en mechanica absoluut niet ontbreken in een ad-programma. Werkgevers in de voedingsmiddelenindustrie hechten de meeste waarde aan de onderdelen voedselkwaliteit, hygiëne, voedingsmiddelentechnologie en warenkennis.


40



6


39

22

40

0%

20%

13

40%

22

27

60%

11

7

13

80%

Voltijd




100%


2.7.2.1

Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing 85% van de werkgevers in de AgroFood-sector schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is iets meer dan het gemiddelde van de zeven sectoren (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, doet de grootste groep (78%) dat door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken hierbij nu voornamelijk gebruik van brancheorganisaties/ kenniscentra (40%), particuliere opleidingsinstituten (40%), en/of ROC’s (30%). - Ruim een derde (36%) van de werkgevers hecht meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aan een certificaat of bewijs van deelname. De sector scoort hiermee fors lager dan het gemiddelde van alle zeven onderzochte sectoren samen (56%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk associate degree-programma Volgens werkgevers uit de primaire productie binnen de sector AgroFood, mogen de onderdelen analytisch vermogen en mechanica absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Werkgevers in de voedingsmiddelenindustrie binnen de sector AgroFood hechten de meeste waarde aan de onderdelen voedselkwaliteit, hygiëne, voedingsmiddelentechnologie en warenkennis. Vorm mogelijk associate degree-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittende (huidig) personeel, dan heeft de grootste groep (39%) van de werkgevers een voorkeur voor een deeltijdvariant. - Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (40%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in voltijdvorm hebben gevolgd, terwijl 27% een voorkeur heeft voor een duale variant.


41

2.8

Bouw Het is twijfelachtig of bouwsector een kansrijke sector is voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. De kansrijkheid wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde.

2.8.1 2.8.1.1

Kansrijkheid Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken De bouw is met 6.800 banen een kleine sector in Flevoland. Ondanks het feit dat tussen 2008 en 2012 de groei van bijvoorbeeld het aantal woningen in Flevoland niet is afgenomen, is het aantal banen in de bouwsector sinds 2008 met meer dan 2.000 gedaald.8 Verder is het aantal bouwbedrijven in Flevoland relatief klein. Verklaringen hiervoor zijn de jonge leeftijd van de provincie Flevoland en de beter ontwikkelde bouwsector in bijvoorbeeld Friesland en het oosten van Nederland. Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod Het huidige opleidingsaanbod op mbo-niveau sluit slecht aan op het werkveld. Op hbo-niveau is deze aansluiting beter. Werkgevers vinden vooral het niveau van mbo-4-geschoolden te laag. Deze missen technische kennis en kennis van materialen en zijn onvoldoende up-to-date geschoold. Ontwikkelingen die van invloed zijn op toekomstige taken en functies in de bouw zijn de toenemende prefabricage, duurzaamheidsoplossingen en -berekeningen en de toename van elektronica in de bouw. Ruimte voor een associate degree-programma Een ad-programma in de bouw zou een goede aanvulling zijn op het opleidingsaanbod. Het gebrek aan kennis en vaardigheden, vooral in de voorbereidende bouw, zou zo gereduceerd kunnen worden. Werkgevers zien veel waarde in de duale variant, omdat dit de alertheid van de studenten tijdens het leren vergroot. Ook kan een ad-programma de stap naar het hbo laagdrempeliger maken, wat de doorstroom verhoogt en mogelijk de uitval verlaagt. Marktpotentieel In de sector bouw hebben in totaal 75 werkgevers aan het onderzoek deelgenomen. De totale populatie in Flevoland in deze sector bedraagt 514 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage bedraagt hiermee 14,6%. Marktpotentieel associate degree Circa 18 werkgevers (na conversie) binnen de sector bouw in Flevoland gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 33 en maximaal 79 medewerkers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 4 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 5 en maximaal 10 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 32 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 62 en maximaal 148 werknemers.

8

Bron: CBS en Provincie Flevoland (laatste update 20 juni 2014) EINDRAPPORT HAALBAARHEIDSONDERZOEK AD-PROGRAMMA’S – WINDESHEIM FLEVOLAND EN CAH VILENTUM –JUNI 2015

42

Het gaat hierbij veelal om de volgende functies en/of werkzaamheden: werkvoorbereider en calculator. Marktpotentieel bachelor Circa 31 werkgevers binnen de sector bouw gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 68 en maximaal 149 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 13 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 30 en maximaal 68 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 49 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 105 en maximaal 230 werknemers. 2.8.1.2

Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma In de volgende grafieken komen andere aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de kansrijkheid van een ad-programma. Grafiek 48 – Opleidingsniveau nu en over 3 jaar in de sector bouw (n=59-62) 8,4 8,7

master

12,6 14,8

bachelor


8,4 9,2

associate

36,7 35,4

mbo-4

33,9 32,0

mbo-3 of lager 0

10

20

30

40


5

0%

5

10%

Zeer slecht

21

20% Slecht

23

30% Onvoldoende

40%

21

50%

60%


26

70% Voldoende

80% Goed

90%

100%

Zeer goed


43


53

0%

10%

8

20%

30%


40%

2

3

8

50%

60%

4=Neutraal

5

18

70% 6

8

80%

5

90%

3

100%




33


2

25

7


10

4

17

19

12

50


7

20%


2

40%

3

16

5 32

54 0%

12

21

46


9

5

11

11

14

5

11

12

9

19

3 5

9

19

60%

4=Eens noch oneens

17

80%

6

100%

7=Volledig mee eens


21

0%

10%

10

20%

5

30%


18

40%

2

8

50%

3

18

60%

4=Neutraal

5

70%

6

20

80%

90%

100%



44

2.8.1.3

Conclusie kansrijkheid bouw Het is twijfelachtig of de sector bouw een kansrijke sector is voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Bedreigingen - Het marktpotentieel van ad-programma’s in de sector is te typeren als klein en van bacheloropleidingen als redelijk: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval nemen 4 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 5 en maximaal 10 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval nemen 13 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 30 en maximaal 68 medewerkers per jaar. - De bouw is met 6.800 banen een kleine sector in Flevoland. Sinds 2008 is het aantal banen met 2000 gedaald. Kansen - Bijna een derde (31%) van de werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4-opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk binnen de bouwsector. Dit percentage ligt hiermee iets hoger dan gemiddeld (26%). - Ruim een derde (37%) van de werknemers binnen de bouw is momenteel mbo-4-opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is daarmee een stuk groter dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (28%). Werkgevers verwachten bovendien dat het opleidingsniveau in de sector de komende drie jaar gaat stijgen. - Het percentage werkgevers in de bouwsector dat binnen nu en drie jaar mbo-4-geschoold zittend personeel gaat bijscholen naar ad-niveau is net zo hoog (16%) als het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (16%).


45

2.8.2



20


69

MHBO

0

Associate degree

7

Hbo Duaal

7

Hbo Deeltijd

4

Andere

16 0

10

20

30

40

50

60

70

80



40


40


67

ZZP'ers

7

ROC

33

Hogeschool

17

E-learningbedrijven

7

Anders, namelijk

0 0

10

20

30

40

50

60

70


46


22 Ja

Nee

78

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector bouw volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen met de hoogste scores staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 ( mag absoluut niet ontbreken).


47

Grafiek 56 – Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector bouw, in % (n=52-54) Gemiddelde score (op schaal 1 t/m 7) Communicatieve vaardigheden

19


20

Bouwconstructie

25 19

11

Duurzaam bouwen (zoals het gebruik van alternatieve energiebronnen, materiaaltoepassing etc.) Leidinggeven

11

15

Bouwkundig schetsen en tekenen (o.a. met AutoCAD)

13

13

17

Mechanica

15

Bouwrecht

11 0

Mag niet ontbreken

28

5,2

36

4,9

33

9

4,8

28

21

Productieprocessen

5,3

27

30

Kennis van nieuwe materialen (zoals composieten)

Logistiek proces in de bouw

5,3

38 42

15

5,6

39

25

8

5,8

42

19 15

19

4,6 17

4,6

20

4,4

15

20

40


4,2 60

80

100


Met betrekking tot een ad-programma, hechten werkgevers de meeste waarde aan communicatieve vaardigheden en praktijkgericht en ervaringsgericht onderwijs. Daarnaast vinden zij kennis op het gebied van bouwconstructie en duurzaam bouwen belangrijk.


48



7


33

20

0%

20

20

20%

33

47

40%

60%

7

7

80%

Voltijd




7

100%


2.8.2.1

Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing Acht op de tien werkgevers in de bouwsector schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is ongeveer gelijk aan het gemiddelde van de zeven sectoren (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, doet de grootste groep (69%) dat door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken hierbij nu voornamelijk gebruik van brancheorganisaties/ kenniscentra (67%), particuliere opleidingsinstituten (40%) en/of interne academies/ opleidingsscholen (40%). - Bijna de helft (46%) van de werkgevers hecht meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aan een certificaat of bewijs van deelname. De bouwsector scoort hiermee iets lager dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (56%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk associate degree-programma Communicatieve vaardigheden en werkend leren (praktijk- en ervaringsgericht onderwijs) mogen volgens werkgevers in de bouwsector absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Andere onderdelen die niet mogen ontbreken zijn: - Bouwconstructie - Duurzaam bouwen (zoals het gebruik van alternatieve energiebronnen, materiaaltoepassing, etc.) - Leidinggeven Vorm mogelijk associate degree-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittende (huidig) personeel, dan hebben werkgevers een voorkeur voor een deeltijdvariant (33%) of een duale variant (33%). - Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (47%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in een duale variant hebben gevolgd.


49

2.9

Vervoer en opslag Het is twijfelachtig of de sector vervoer en opslag een kansrijke sector is voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. De kansrijkheid wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde.

2.9.1 2.9.1.1

Kansrijkheid Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken De sector vervoer en opslag is een relatief kleine sector in Flevoland met circa 6.300 banen in 2014. De sector is vrij stabiel: de afgelopen vijf jaar is het aantal banen ongeveer gelijk gebleven.9 De sector bestaat uit vervoer over land en water, luchtvaart, opslag post en koeriers en dienstverlening voor vervoer. Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod Een groot aantal werkgevers in de sector heeft mbo-geschoold personeel in dienst. Huidige mboopleidingen sluiten goed aan op de arbeidsmarkt. Het gaat hier veelal om mbo-2- en mbo-3-functies, zoals chauffeurs en magazijnmedewerkers. Er speelt een aantal ontwikkelingen in de sector. Zo ontstaan er steeds grotere transportbedrijven en vallen kleinere bedrijven om. Er vindt voornamelijk concurrentie op prijs plaats. De marges worden kleiner, waardoor er schaalvoordelen gecreëerd dienen te worden. Er worden andere manieren van transport ingezet (multimodaliteit), zoals transport via water (havenontwikkeling), spoor en lucht. In warehouses vindt steeds meer robotisering plaats. Mede door bovenstaande ontwikkelingen ontstaat er een behoefte aan logistiek medewerkers en planners. Op het gebied van kennis is coördinatie van planningsactiviteiten vereist. Het gaat hier om werknemers die planningsmodellen kunnen ontwikkelen en zicht hebben op de hele supply chain. Daarnaast wordt customer service control steeds belangrijk: het beheren van een klant. Het gaat hier onder meer om het kunnen vertalen van contracten naar werkbare processen. Stressbestendigheid, overzicht, analytische vermogen, natuurlijk overwicht (bijvoorbeeld bij het aansturen van meerdere chauffeurs) zijn competenties die belangrijk zijn. Werkgevers geven aan dat deze lastig in de schoolbanken zijn te leren. Ook zijn commerciële vaardigheden belangrijk, zoals het in- en verkopen van vracht om een maximale efficiency te bereiken. Ruimte voor een associate degree-programma Werkgevers in de sector vervoer en opslag geven aan dat werknemers met bovenstaande kennis en competenties lastig zijn te vinden in Flevoland. Het zijn typisch werknemers die zich op het niveau tussen mbo-4 en hbo begeven. Werkgevers zien hier ruimte voor een ad. Marktpotentieel In de sector vervoer en opslag hebben in totaal 34 werkgevers deelgenomen. De totale populatie in Flevoland in deze sector betreft 272 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage bedraagt hiermee 12,5%.

9


50

Marktpotentieel associate degree Circa 11 werkgevers (na conversie) binnen de sector Vervoer en Opslag in Flevoland gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 43 en maximaal 130 medewerkers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) neemt 1 werkgever nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 5 en maximaal 17 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 21 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 87 en maximaal 249 werknemers. Marktpotentieel bachelor Circa 12 werkgevers binnen de sector vervoer en opslag gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 84 en maximaal 193 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) neemt 1 werkgever nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 1 en maximaal 2 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 24 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 169 en maximaal 386 werknemers. 2.9.1.2

Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma In de volgende grafieken komen andere aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de kansrijkheid van een ad-programma. Grafiek 58 – Opleidingsniveau nu en over 3 jaar in de sector vervoer en opslag (n=27-32) 2,8 4,1

master

11,9 10,7

bachelor


6,3 8,5

associate

27,5 28,5

mbo-4

51,6 48,1

mbo-3 of lager 0

20

40

60


4

0%

8

13

10%

20%

Zeer slecht

Slecht

4

46

30%

40%

Onvoldoende

50%

25

60%


70% Voldoende

80% Goed

90%

Zeer goed


51

100%


61

0%

10%

20%

22

30%


2

40%

50%

60%

3

4=Neutraal

70%

5

6

9

80%

4

4

90%

100%




17


10


10

14

31

3

14

30


17

19

40



2

7

3

10

60%

4=Eens noch oneens

5

7

4

13

10

40%

3

17

21

19

23

20%

10

21

13

37

0%

14

15

10

10

7

10

7

7

80% 6

100%

7=Volledig mee eens


6

0%

6

10%

9

25

20%

30%


6

40% 2

34

50% 3

60%

4=Neutraal

5

70% 6

13

80%

90%

100%



52

2.9.1.3

Conclusie kansrijkheid Vervoer en Opslag Het is twijfelachtig of de sector vervoer en opslag een kansrijke sector is voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Bedreigingen - Het marktpotentieel van ad-programma’s en bachelor-opleidingen in de sector is te typeren als zeer klein: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval neemt 1 werkgever binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 5 en maximaal 17 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval neemt 1 werkgever binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 1 en maximaal 2 medewerkers per jaar. - De sector vervoer en opslag is met 6.300 banen een kleine sector in Flevoland. Het aantal banen is de afgelopen vijf jaar ongeveer gelijk gebleven. Kansen - Een kwart van de werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4 opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk binnen de sector. Dit percentage is hiermee ongeveer gelijk aan het gemiddelde (26%). - Iets meer dan een kwart (28%) van de werknemers binnen de vervoer en opslag is momenteel mbo-4-opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is daarmee even groot als het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren. Werkgevers verwachten dat het opleidingsniveau in de sector de komende drie jaar gaat stijgen. - Het percentage werkgevers in de bouwsector dat binnen nu en drie jaar mbo-4-geschoold zittend personeel gaat bijscholen naar ad-niveau is ongeveer net zo hoog (17%) als het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (16%). - Iets meer dan de helft (53%) van de werkgevers hecht meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aan een certificaat of bewijs van deelname. De sector scoort hiermee ongeveer net zo hoog als het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (56%).


53

2.9.2



38


58

MHBO

4

Associate degree

4

Hbo Duaal

4

Hbo Deeltijd

0

Andere

8 0

10

20

30

40

50

60



64


27


55

ZZP'ers

0

ROC

18

Hogeschool

0

E-learningbedrijven

0

Anders, namelijk

0 0

10

20

30

40

50

60

70


54


16 Ja

Nee

84

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector vervoer en opslag volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen met de hoogste scores staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 (mag absoluut niet ontbreken).


55

Grafiek 66 – Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector vervoer en opslag, in % (n=25-28) Gemiddelde (op schaal 1 t/m 7) Planning

8

27

Analytisch vermogen

22

Stressbestendigheid

Leidinggeven

7

23

Supply-chain management

12

Technische logistiek (meer wiskunde en statistiek en gericht op logistieke procesoptimalisatie en innovatie)

20

8 0

4,6

18

19

15

4,6

24

21

15

Warehousemanagement

5,0

19

29

18

Ondernemerschap

5,1

31

31

11

5,1

33

19

Economische logistiek (meer bedrijfseconomie en bedrijfsadministratie en gericht op management en de controle van logistieke processen)

Mag niet ontbreken

11

15

5,7

46

4,5

19

4,4

19 20

4,2 40


60

80

100


Volgens werkgevers mogen kennis en vaardigheden op het gebied van planning absoluut niet ontbreken in een ad-programma. Daarnaast vinden zij analytisch vermogen, stressbestendigheid en leidinggeven belangrijk.


56



14

43

14

29


14

43

14

29

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Voltijd





2.9.2.1

Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing Ongeveer zes op de tien (62%) werkgevers in de sector schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is fors lager dan het gemiddelde van de zeven sectoren (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, doet de grootste groep (58%) dat door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken nu voornamelijk gebruik van particuliere opleidingsinstituten (64%), brancheorganisaties/kenniscentra (55%), en/of interne academies/ opleidingsscholen (27%). - Ongeveer één op de zes (16%) werkgevers is bekend met de term associate degree. Dit is lager dan het gemiddelde van de zeven sectoren (25%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk associate degree-programma Planning mag volgens werkgevers in de sector vervoer en opslag absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Andere onderdelen die niet mogen ontbreken zijn: - Analytisch vermogen - Stressbestendigheid - Leidinggeven Vorm mogelijk associate degree-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittende (huidig) personeel, dan hebben werkgevers een voorkeur voor een duale variant (43%). - Voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (43%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma in een deeltijdvorm hebben gevolgd.


57

2.10 Gezondheidszorg en Welzijn De sub-sector sociaal maatschappelijk domein binnen de gezondheidszorg en welzijn is een minder kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. In de eerste paragraaf wordt de kansrijkheid van deze sector toegelicht. De kansrijkheid wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. In paragraaf twee komen vervolgens inhoudelijke onderdelen van een mogelijk ad-programma aan de orde. 2.10.1 Kansrijkheid 2.10.1.1 Hoofdaspecten kansrijkheid associate degree-programma Sectorkarakteristieken De sector gezondheidszorg in Flevoland is een grote sector met circa 26.000 banen. Tussen 2004 en 2013 is de sector met meer dan 9.000 banen gegroeid.10 De vraag naar zorg is in mindere mate afhankelijk van het economisch klimaat dan bijvoorbeeld de zakelijke en financiële dienstverlening. Dit maakt de sector gezondheidszorg crisisbestendig. De bevolkingsgroei en de vergrijzing zijn belangrijke factoren die groei van de sector stimuleren. Recentelijk is het aantal banen in de gezondheidszorg echter gedaald als gevolg van het huidige regeringsbeleid waarin maatregelen worden genomen om de al maar stijgende zorgkosten terug te dringen. Deze trend zet zich de komende jaren voort. Tegelijkertijd volstrekt zich een transitie in de gezondheidszorg die op onderdelen nieuwe kansen biedt. Visie van de sector op het huidige en gewenste onderwijsaanbod Het huidige opleidingsaanbod sluit redelijk tot goed aan op het werkveld. Volgens de werkgevers is de eerstkomende jaren meer behoefte aan hbo’ers (met name hbo-V’ers) dan aan mbo’ers niveau 4 of ad’ers in de sector. Over een aantal jaren kan deze behoefte weer verschuiven ten faveure van mbo-4 en ad’ers. Wetgeving kan hierbij ook een bepalende factor zijn omdat voor de uitvoering van bepaalde taken en functies een minimum opleidingsniveau wordt voorgeschreven. Ten gevolge van de decentralisaties en transities in de zorgsector worden competenties als samenwerken, ondernemen en regisseren steeds belangrijker voor toekomstige taken en functies in de zorgsector. Er ontstaan nieuwe functies op het snijvlak van zorg en welzijn bij de zorginstellingen en bij gemeenten. Hierbij kan gedacht worden aan medewerker wijkteam, verpleegkundige anderhalvelijnszorg, Wmo-consulent, gezinscoach, zorgondernemer nieuwe stijl, etc. Ruimte voor een associate degree-programma Naar aanleiding van de transformatie in de zorgsector ontstaan er kansen voor een (ad)programma dat hierop inspeelt. Dit programma dient aandacht te besteden aan kennisontwikkeling die aansluit op de nieuwe ontwikkelingen in de markt (werken in wijkteams, zelfredzaamheid), competentieontwikkeling gericht op samenwerken, regisseren, onderhandelen en ondernemen, en kennis van nieuwe weten regelgeving. Bovengenoemde ontwikkelingen hebben voornamelijk betrekking op het sociaal maatschappelijk domein (SMD) in de sector gezondheidszorg. Werkgevers zien hier ruimte voor een ad-programma. Het onderzoek in fase 3 is daarom alleen binnen het sociaal maatschappelijk domein uitgevoerd. Deze sub-sector bestaat onder meer uit verpleging, verzorging en begeleiding, maatschappelijke dienstverlening (zoals thuiszorg, welzijnswerk voor ouderen en ambulante jeugdzorg), maar ook gemeenten. Marktpotentieel In de sub-sector sociaal maatschappelijk domein (onderdeel van de sector gezondheidszorg en welzijn) hebben in totaal 38 werkgevers deelgenomen. De totale populatie in Flevoland in deze sector

10


58

betreft 107 bedrijven met twee werknemers of meer. Het responspercentage bedraagt hiermee 35,5%. Marktpotentieel associate degree Circa 5 werkgevers (na conversie) binnen de sector sociaal maatschappelijk domein in Flevoland gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op associate degree-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 9 en maximaal 17 medewerkers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) neemt 1 werkgever nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 2 en maximaal 4 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 8 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 16 en maximaal 30 werknemers. Het gaat hierbij veelal om de volgende functies en/of werkzaamheden: leidinggeven en coördineren. Marktpotentieel bachelor Circa 13 werkgevers binnen de sector sociaal maatschappelijk domein gaan binnen nu en drie jaar nieuw personeel aannemen op bachelor-niveau. Het gaat hierbij om minimaal 33 en maximaal 78 werknemers per jaar. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de onnauwkeurigheid van de resultaten: - In het meest ongunstige geval (bij de ondergrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 7 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 17 en maximaal 41 werknemers. - In het meest gunstige geval (bij de bovengrens van de onnauwkeurigheidsmarge) nemen 19 werkgevers nieuw personeel aan. Het gaat dan om minimaal 49 en maximaal 115 werknemers. 2.10.1.2 Overige aspecten kansrijkheid associate degree-programma In de volgende grafieken komen andere aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de kansrijkheid van een ad-programma. Grafiek 68 – Opleidingsniveau nu en over 3 jaar in de sector sociaal maatschappelijk domein (n=33) 10,8 12,1

master

42,7 46,2

bachelor 5,9 7,9

associate


24,8 23,6

mbo-4 mbo-3 of lager

10,2

15,8

0 10 20 30 40 50 Grafiek 69 – In hoeverre sluiten de huidige opleidingen van mbo-4-gediplomeerden aan op het werk dat moet worden verricht binnen uw organisatie? Op een schaal van 1=zeer slecht t/m 7=zeer goed (n=23; in %) 4 0%

4

9 10%

Zeer slecht

9 20% Slecht

30 30%

40%

Onvoldoende

35 50%

60%

70%


9 80%

Voldoende

90%

100%

Goed

Zeer goed


59


27

0%

10%

14

20%

5

30%


2

27

40%

50%

3

4=Neutraal

14

60%

70%

5

6

14

80%

90%

100%




41


9

22


14


7


9

7

7

13

13

10

2

10

13

13

6

16

7

19

17

10

39

17

17

60%

4=Eens noch oneens

9

19

24

40%

3

9

21

20%


6

17

7

0%

16

22

5

13

80%

6

100%

7=Volledig mee eens


3

0%

7

10

10%

17

20%

30%


13

40% 2

50

50% 3

60%

4=Neutraal

5

70% 6

80%

90%

100%



60

2.10.1.3 Conclusie kansrijkheid Sociaal Maatschappelijk Domein (SMD) De sector SMD is een minder kansrijke sector voor een ad-programma en daaraan gekoppeld een bachelor-opleiding. Dit wordt hoofdzakelijk bepaald door het marktpotentieel. Daarnaast spelen andere aspecten een rol. Bedreigingen - Het marktpotentieel van ad-programma’s en bachelor-opleidingen in de sector is te typeren als zeer klein: o Ad-programma’s: in het meest ongunstige geval neemt 1 werkgever binnen nu en drie jaar nieuw personeel op ad-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 2 en maximaal 4 medewerkers per jaar. o Bachelor-opleidingen: in het meest ongunstige geval nemen 7 werkgevers binnen nu en drie jaar nieuw personeel op bachelor-niveau aan. Het gaat hierbij om minimaal 17 en maximaal 41 medewerkers per jaar. - De sector SMD is met 11.600 banen een middelgrote sector in Flevoland. - Eén op de zes (17%) werkgevers geeft aan dat de huidige mbo-4 opleidingen onvoldoende aansluiten op het werk binnen de sector SMD. Dit percentage ligt hiermee lager dan het gemiddelde (26%). Kansen - Een kwart van de werknemers binnen het SMD is momenteel mbo-4-opgeleid. De groep met potentiële ad-studenten is daarmee ongeveer even groot als het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (26%). Werkgevers verwachten dat het opleidingsniveau in de sector de komende drie jaar gaat stijgen. - Bijna drie op de tien (28%) werkgevers gaat binnen nu en drie jaar mbo-4-geschoold zittend personeel bijscholen naar ad-niveau. Dit percentage ligt hiermee een stuk hoger dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (16%). - Acht op de tien werkgevers hechten meer waarde aan een door de overheid erkend diploma dan aaneen certificaat of bewijs van deelname. De sector SMD scoort hiermee fors hoger dan het gemiddelde van de zeven onderzochte sectoren (56%).


61

2.10.2 Inhoud mogelijk associate degree-programma In de volgende grafieken komen de aspecten aan bod die een rol spelen bij het bepalen van de inhoud en vorm van een mogelijk ad-programma. Grafiek 73 – Op welke manier(en) wordt (nieuw) personeel op mbo-4-niveau binnen uw organisatie bijgeschoold? (meerdere antwoorden mogelijk; n=24; in %)


4


96

MHBO

4

Associate degree

0

Hbo Duaal

8

Hbo Deeltijd

13

Andere

8 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100



50


73


27

ZZP'ers

14

ROC

14

Hogeschool

32

E-learningbedrijven

9

Anders, namelijk

0 0

10

20

30

40

50

60

70

80


62


34

Ja

Nee

66

Onderdelen van een mogelijk associate degree-programma De interviews met werkgevers in fase 2 van het onderzoek hebben geresulteerd in een aantal onderwerpen die mogelijk interessant zijn voor een ad-programma. Deze onderwerpen zijn in de derde fase van het onderzoek aan werkgevers voorgelegd. De volgende grafiek laat zien welke onderdelen van een mogelijk ad-programma voor de sector sociaal maatschappelijk domein volgens werkgevers niet mogen ontbreken. Hierbij is een 7-puntsschaal gehanteerd, van 1=mag absoluut ontbreken t/m 7=mag absoluut niet ontbreken. Per onderdeel is een gemiddelde score berekend. Hoe dichter de score bij de zeven ligt, hoe meer waarde werkgevers aan het betreffende onderdeel hechten. De onderdelen die het beste scoren staan bovenaan. De grafiek zelf geeft de percentages weer van de antwoordmogelijkheden 5 (mag niet ontbreken), 6 (mag zeker niet ontbreken) en 7 (mag absoluut niet ontbreken).


63

Grafiek 76 – Onderdelen die niet mogen ontbreken in een associate degree-programma voor de sector sociaal maatschappelijk domein (onderdeel van gezondheidszorg), in % (n=28) Gemiddelde score (op schaal 1 t/m 7)

Samenwerken en regisseren

7

Verandermanagement

36

18

Kennis van nieuwe wetgeving (Wmo, Wet op de Jeugdzorg, Participatiewet en Wet langdurige Zorg)

11

Mensgericht- en wijkgericht werken (Sociale Wijkteams)

11

Ondernemen in de zorg

18

Financieel management

18

0

5,2

29

18

21

18

5,3

39

32

7

5,4

43

50

25

Leidinggeven in de zorg

Mag niet ontbreken

14

11

Kennis van de verschillende stakeholders in de zorgen welzijnssector

5,8

39

5,0

18

4,8

32

14

20


4,8

25

40

4,5 60

80

100


Werkgevers hechten de meeste waarde aan de onderdelen samenwerken en regisseren, verandermanagement en kennis van nieuwe wetgeving omtrent de drie decentralisaties.


64



20


30

50

30

0%

30

20%

40%

40

60%

80%

100%

Voltijd





2.10.2.1 Conclusie inhoud associate degree-programma Huidige situatie van bijscholing Bijna alle werkgevers (96%) in de sector schoolt zijn huidige mbo-4 personeel bij. Dit is hoger dan het gemiddelde van alle zeven sectoren (82%). - Van de werkgevers die hun personeel op mbo-4 niveau bijscholen, doet 96% dat door middel van trainingen of korte cursussen. - Werkgevers maken hierbij nu voornamelijk gebruik van interne academies/opleidingsscholen (73%), particuliere opleidingsinstituten (50%) en hogescholen (32%). - Een derde van de werkgevers is bekend met de term associate degree. Dit is hoger dan het gemiddelde van de zeven sectoren (25%). Inhoudelijke onderdelen mogelijk associate degree-programma Samenwerken en regisseren mag volgens werkgevers in de sector SMD absoluut niet ontbreken in een mogelijk ad-programma. Andere onderdelen die niet mogen ontbreken zijn: - Verandermanagement - Kennis van nieuwe wetgeving (WMO, Wet op de Jeugdzorg, Participatiewet en Wet langdurige zorg) - Mensgericht- en wijkgericht werken (sociale wijkteams) - Ondernemen in de zorg Vorm mogelijk associate degree-programma - Als het gaat om bijscholing van het zittende (huidig) personeel, dan heeft de grootste groep werkgevers een voorkeur voor een modulaire opbouw (50%). - Ook voor nieuw aan te nemen personeel heeft de grootste groep (40%) werkgevers een voorkeur voor afgestudeerden die een ad-programma met een modulaire opbouw hebben gevolgd.


65

2.11 Cross-overs Onderstaande tabel laat zien welke onderdelen van een ad-programma door meerdere sectoren belangrijk worden gevonden. Tabel 4: cross-overs tussen onderdelen van associate degree-programma’s Analytisch LeidingCommunicatieve OndernemerSector vermogen geven vaardigheden schap Groot- en x x x detailhandel ICT x x HTSM x AgroFood x x x Bouw x x Vervoer en Opslag x x Sociaal Maatschapx pelijk Domein Totaal 4 4 3 3

Planning

Programmeren

Techniek

x x x x

x x

3

2

x

2

Analytisch vermogen Werkgevers in de sectoren ICT, HTSM, AgroFood en Vervoer en Opslag vinden de competentie analytisch vermogen een belangrijk onderdeel van een mogelijk ad-programma. Leidinggeven Leidinggeven is op associate degree-niveau een belangrijk onderdeel binnen de sectoren Groot- en Detailhandel, AgroFood, Bouw en Vervoer en Opslag. Communicatieve vaardigheden Aan de competentie communicatieve vaardigheden hechten werkgevers in de sectoren Groot- en Detailhandel, ICT en Bouw veel waarde. Ondernemerschap Ondernemerschap wordt als belangrijk onderdeel ervaren binnen de sectoren Groot- en detailhandel, AgroFood en het Sociaal Maatschappelijke Domein. Planning Kennis op het gebied van planning is belangrijk in de sectoren Groot- en detailhandel en Vervoer en Opslag. Programmeervaardigheden Programmeren wordt in de sectoren ICT, AgroFood en HTSM als belangrijk onderdeel ervaren. Binnen de sectoren AgroFood en HTSM gaat het dan voornamelijk over CAD/CAM. Techniek Werkgevers in de in de sectoren HTSM en AgroFood (met name de sub sector primaire productie) hechten veel waarde aan kennis van technische vakken, zoals mechanica.


66

Haalbaarheidsonderzoek associate degree-programma s Windesheim Flevoland en CAH Vilentum

Recommend Documents