samenspelen 6
handboekje voor het jeugdwerk
Dit boekje is gericht op ieder die actief is in de begeleiding van groepen kinderen en jongeren in de leeftijd van vier tot zestien jaar. Zo’n groep wordt begeleid door één of (doorgaans) meerdere spelleid(st)ers. Zowel vrijwilligers, beroepskrachten als studenten kunnen dit boekje gebruiken. Het principe is: iedereen doet mee. In dit boekje worden veelzijdige activiteiten beschreven voor de maanden augustus, september, oktober en november die inspelen op de belevingswereld van kinderen in een bepaalde leeftijd. In dit boekje speciale aandacht voor de tieners!! Het zijn praktische, handzame en vooral bruikbare suggesties voor spelen en activiteiten. Het boekje is ingedeeld in spel actief, creatief actief en natuur actief. Het laatste hoofdstuk geeft praktische tips en heel veel activiteitensuggesties voor het organiseren van activiteiten voor tienergroepen!! inhoud 0 spel actief pagina creatief actief pagina natuur actief pagina werken tieners in het jeugdwerk tieneractiviteiten en projecten
04 tot en met 26 27 tot en met 48 49 tot en met 68 69 tot en met 71 72 tot en met 84
Redactie Fabiënne Houben, Sandra Stultiens, Emmie Beelen, Gé Jenniskens, Leo Janissen en Léon Hoenen Tekenwerk www.BertvanderMeij.nl Vormgeving hoenenenvandooren St. Odiliënberg Uitgave voorjaar 2012 Uitgever Jong Nederland Limburg Marijkelaan 11a, 6074 AP Melick telefoon 0475 52 00 20
[email protected] • www.jongnl.nl
2
samenspelen 6 handboekje voor het jeugdwerk
3
spel actIef ruiterbal speel het spel binnen of buiten nodig 2 emmers, voetbal voor 11 jaar en ouder tijdsduur 30 minuten opstelling met twee groepjes aantal 8+ aard van het spel competitie en behendigheid speluitleg Ruiterbal wordt door twee ploegen gespeeld die uit duo's bestaan. Deze duo’s fungeren als paard en ruiter. Het paard gaat met zijn benen in de spreidstand staan met voorovergebogen bovenlichaam; de ruiter springt vervolgens op de rug van het paard. Aan de twee verst van elkaar verwijderde wanden van het vertrek of het speelveld worden de emmers opgehangen, waarna een bal in het spel wordt gebracht. De twee ploegen ruiters proberen door de bal naar elkaar over te gooien, deze bij de tegenstanders in de emmer te krijgen. Elke score telt voor één punt. Na ieder gescoord punt wordt de bal door de spelleider opnieuw in het veld gebracht. De ploeg die het eerst tien punten haalt is winnaar.
4
spel actIef pas op voor de billenbijter speel het spel binnen of buiten nodig lint voor 7 - 10 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling in een groep aantal 10+ aard van het spel competitief en hilarisch
speluitleg Span vijftien meter van elkaar met lint twee lijnen op de grond. Tussen de lijnen is een woeste rivier waarin een gevaarlijke krokodil huist. De spelers staan aan één kant van de rivier en zingen: 'Krokodil, krokodil. Ik moet naar de overkant, bijt alsjeblief niet in mijn bil!' Daarna hollen alle kinderen naar de overkant van de rivier. De krokodil echter springt van links naar rechts door het water en probeert de kinderen te tikken. De aangetikte kinderen zijn verlamd door de beet van de krokodil. Ze moeten op de plaats blijven staan en mogen niet meer bewegen. De kinderen die de overkant halen zingen opnieuw en proberen weer ongedeerd de overzijde te halen. Dit wordt natuurlijk tussen de roerloze door moeten
steeds moeilijker omdat ze spelers in de rivier laveren.
5
spel actIef flippa speel het spel buiten nodig 4 emmers, bal, lint voor 7 – 11 jaar tijdsduur 30 minuten opstelling met twee groepen aantal 10+ aard van het spel competitie speluitleg Flippa is straattaal voor ‘gek worden’. Let dus op dat je niet gek wordt van dit snelle spel. Maak met het lint een speelveld van 25 bij 25 meter. Gerekend vanuit het midden van iedere lijn, bevindt zich 2 meter veld inwaarts, een doelgebied van 4 bij 4 meter. Hierin staat een emmer. Elk team krijgt 2 emmers. Om verwarring te voorkomen kun je de emmers in twee kleuren nemen. Of je markeert de emmers met een gekleurd lint. Om omkiepen te voorkomen verzwaar je de emmers met zand of een baksteen. Ieder team verdedigt de eigen emmers en probeert tevens al samenspelend zoveel mogelijk doelpunten te scoren in de emmers van het andere team. De bal wordt met geopende hand gespeeld, dus niet geslagen. Het spel ligt stil wanneer de bal langer dan 3 seconden door een speler wordt vastgehouden, de bal buiten de lijn van het speelveld komt of in het vak blijft liggen. De tegenpartij van degene die de bal het laatst heeft aangeraakt, heeft dan een vrije worp.
6
spel actIef kameradenspel speel het spel buiten nodig 6 doelpalen, lint voor 9 jaar en ouder tijdsduur 30 minuten opstelling met twee groepen aantal 8+ aard van het spel competitie en baltechniek speluitleg Het spel Homie komt oorspronkelijk uit de achterbuurten van New York. Homie is straattaal voor ‘kameraad’. Met het spel werd duidelijk welke homies goed waren met de bal. Maak drie goals (doelen) van 1,5 meter breed. Een op elke korte zijde van het veld en een doel in het midden op de lange zijde. Het spel wordt spannender als je met het lint tussen doelpalen een ‘bovenlat’ aanbrengt op 1 meter van de grond. Maak verder met lint een ‘doelcirkel’ voor de goals en vorm twee groepjes van minimaal 4 spelers elk. Er is geen keeper bij dit spel. Al voetballend en samenspelend proberen de spelers van beide partijen te scoren. De goals op korte zijde zijn elk van een partij en bij scoren van de tegenpartij levert dit 2 punten op. Op de goal op de lange zijde mogen beide partijen scoren en dit levert eveneens 2 punten op. Baltechniek staat centraal bij dit spel. Slidings, hard en ruw spelen, te hoog geheven been of te laag koppen, zijn verboden. De speeltijd is 2 x 5 minuten.
7
spel actIef met gespitste oren speel het spel binnen of buiten nodig oude kranten voor 7 - 9 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling in een kring aantal 6+ aard van het spel zintuigen oefenen
speluitleg Katten staan bekend om hun geruisloze manier van sluipen. De kinderen gaan in een niet te kleine kring op hun knieën zitten, met hun gezichten naar buiten gekeerd. In de kring liggen oude kranten. Hierop staat een speler die voor kat speelt. Terwijl de spelers in de kring de handen voor hun ogen houden om zich beter te kunnen concentreren, sluipt de kat in de richting van een geknielde speler. Lukt het om deze op de schouder te tikken, zonder dat hij hem heeft horen naderen over het krakend krantenpapier? Want hoort de geknielde speler de kat in zijn richting sluipen, dan moet hij roepen: 'Weg kattenkop!' In dat geval moet de kat opnieuw naar het midden van de kring. Wordt de kringspeler wel getikt, dan moet hij de plaats van de kat innemen. Het is dus een kwestie van uiterste stilte en de oren spitsen.
8
spel actIef ruige middeleeuwers speel het spel in een bos nodig verkleedkleren, dunne stok van 2 meter, 2 hoeden, 2 blinddoeken voor 10+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling met twee groepen aantal 6+ aard van het spel actief in groepsverband speluitleg Middeleeuwers hielden van lol trappen op een plein of een open plek in een bos. Vorm twee groepen en plaats een koffer met verkleedspullen op enkele meters afstand. Op een signaal gaan de eerste spelers van iedere groep proberen om binnen 2 minuten zoveel mogelijk kledingstukken aan te trekken. Bij het eindsignaal worden de kledingstukken geteld. Vervolgens moeten twee spelers hun schoenen uittrekken en krijgen ze een dunne stok, die door één mouw wordt gestoken en dan over de rug door de andere mouw naar buiten moet komen. Hierna proberen de spelers met hun ‘stijve’ armen zo snel mogelijk hun sokken uit te trekken. De scores worden opgeteld en bij het volgende onderdeel gaat van iedere ploeg één persoon op enkele meters afstand van zijn ploeggenoten staan. De spelers krijgen een hoed, die ze moeten proberen op het hoofd van een teamgenoot te mikken. De hoedvangers mogen tijdens het opvangen bewegen. Tot slot krijgen twee spelers van de twee groepen een blinddoek voor. Op aanwijzingen van hun teamgenoten moeten ze tussen de bomen op zoek gaan naar gekookte eieren. Na afloop worden die natuurlijk opgegeten. 9
spel actIef vliegende tapijten speel het spel buiten nodig gymmatten of oude dekens, blokfluit, grote ballen voor 7 - 10 jaar tijdsduur 20 minuten opstelling groepjes van drie spelers aantal 6+ aard van het spel samenwerken en fantasie stimuleren speluitleg Vorm groepjes van drie maxioren. Eén speler van ieder drietal neemt op een mat plaats en de andere twee spelers nemen de mat aan de linker- en rechterzijde vast. Zijn de matten te zwaar, dan kunnen oude dekens dienst doen. Zodra iemand van de leiding op de blokfluit speelt, trekken de tweetallen de matten of dekens vooruit. Op deze manier lijken de matten op vliegende tapijten. De kinderen die er op zitten mogen om beurten vertellen wat ze in hun fantasie zien. Vliegtuigen, wolkenkrabbers, kerktorens, ooievaars of misschien wel roofvogels? Bij de volgende reizen op het vliegend tapijt wisselen de trekkers reizigers van rol. variatie De passagiers op de vliegende tapijten kunnen onder het reizen een bal of meerdere ballen naar elkaar overgooien. Zowel de trekkers als reizigers moeten op deze manier heel goed samenwerken.
10
spel actIef kaarsenestafette speel het spel binnen nodig kaarsen voor 12+ tijdsduur 20 minuten opstelling in groepjes aantal 12+ aard van het spel behoedzaam en spannend
speluitleg Kaarsenestafette is een spookachtig spel dat tot besluit van een clubavond gespeeld kan worden. De senioren vormen twee groepen en zetten in de blokhut een parcours met hindernissen uit. Elke groep krijgt een brandende kaars, die als estafettestokje dienst doet. Natuurlijk gaat het er om welke groep als eerste met de brandende kaars over de eindstreep gaat. Loop je echter te vlug, dan waait de kaars uit en telt dit telkens voor 5 strafpunten. Als de winnaar 10 punten krijgt, wil dat nog niet zeggen dat deze groep de eindoverwinning mag opeisen. Want stel dat bij je groep de brandende kaars drie keer uitwaait en van het andere team slechts één keer, dan heeft het team alsnog gewonnen. Het motto is dus: snel maar behoedzaam te werk gaan.
11
spel actIef smack speel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing voor 6+ tijdsduur 15 minuten opstelling in groepjes aantal 5+ aard van het spel snel en met dynamiek
speluitleg Smack is een uitdrukking uit de straattaal die ‘slaan’ betekent. In dit smack-spel mag je een andere speler op zijn hand kletsen en deze moet hier snel op reageren. Het is een razendsnel en flitsend spel, waarbij een speler zich op één meter afstand met zijn rug naar de andere spelers moet keren. Deze speler steekt zijn rechterhand onder zijn linkeroksel door. De rechterhand onder de linkeroksel mag ook. Op een signaal kletst iemand van de andere spelers tegen die hand. Het is de bedoeling dat de afgewende speler zich hierop razendsnel omkeert en degene probeert aan te wijzen die zijn hand aangeraakt heeft. Raadt hij goed, dan moet de tikker zijn plaats innemen. Raadt hij mis, dan moet een volgende speler tikken. Na elk signaal mag slechts één speler tikken; wel mogen de andere spelers schijnbewegingen maken, om de aangetikte speler in de war te brengen. Razendsnel keren is dus de boodschap. Een spel met veel dynamiek voor alle leeftijden.
12
spel actIef Sioux contra Zwartvoetindianen speel het spel bij een beek of sloot nodig zie speluitleg voor 10+ jaar tijdsduur 60 minuten opstelling met 2 teams aantal 8+ aard van het spel wedijver
speluitleg Voor het spel heb je nodig: 2 rubberbootjes met peddels, 2 bogen en pijlen, grondzeilen, zachte zeep, totempaal van tempex met geschilderde vierkantjes en nummers. De indianen van de Sioux en de Zwartvoeten verdelen zich op een zomerse dag aan beide kanten van een beek met bomen langszij. Alle krijgers ontvangen een genummerde pijl. Deze indianen gaan op een boomtak zitten. Van iedere stam stappen vervolgens twee indianen met peddels in een rubberbootje. Ze weten niet welke nummers de pijlen van hun stamgenoten dragen, maar moeten die in de juiste nummervolgorde gaan ophalen. Dat wordt druk heen en weer peddelen. Vervolgens moet aan de overzijde van het water de boog van hun stam opgehaald worden. Die boog hangt in een boom in het 'moeras', dat gevormd wordt door enkele met zachte zeep ingestreken grondzeilen rond de boom. Met boog en pijlen moeten krijgers hierna terug naar de overzijde waar de totems van de stam staan opgesteld. De eigenaren van de pijlen die zijn teruggekeerd bij hun stamtotem, moeten om beurten schieten op de nummers in de hokjes van de totem. De stam die het snelste is wint, waarbij nog de punten van het schieten worden opgeteld. 13
spel actIef zoek de koningin speel het spel binnen nodig niet van toepassing voor 8+ jaar tijdsduur 15 minuten opstelling in een groep aantal 8+ aard van het spel grappig
speluitleg Eén speler gaat het vertrek uit. De andere kinderen staan door elkaar en zijn de bijen. De spelleider wijst een koningin aan. Nu komt de speler het vertrek binnen en probeert te achterhalen wie de koningin is. Want als hij in de buurt van de koningin komt, beginnen alle bijen heel hard te zoemen. En is de speler ver van de koningin verwijderd, dan klinkt het zoemen dus heel zwak. Elke speler mag twee keer raden wie de koningin is.
14
spel actIef wat is er veranderd? speel het spel binnen nodig niet van toepassing voor 8+ jaar tijdsduur 10 minuten opstelling met een groep aantal 8+ aard van het spel grappig en aandacht voor details
speluitleg De spelleider wijst een fotograaf aan. Deze moet uit het publiek zes tot acht kinderen kiezen, die hij op de foto wil zetten. Bijvoorbeeld drie kinderen die staan, twee die op hun hurken er voor zitten en één kind dat voor de groep op de vloer ligt. Nu neemt de fotograaf de foto terwijl hij 'knip!' roept en stuurt hij twee toeschouwers uit de groep het vertrek uit. Vlug verandert hij iets aan de opstelling van de kinderen die poseren. Bijvoorbeeld twee kinderen die staan en drie die hurken; of één kind dat met het gezicht van het publiek staat afgewend of twee handen in de hoogte steekt. De binnenkomers moeten raden wat er veranderd is. Zijn de kinderen al wat ouder, dan kan er van alles aan lichaamdetails veranderd worden, zoals op één been staan, één of twee handen in de zij plaatsen of de mond open houden. Wie heeft een scherp oog voor details?
15
spel actIef tuut-tuut, de trein komt spel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing voor 5 - 9 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling in een rij achter elkaar aantal 8+ aard van het spel humoristisch
speluitleg De kinderen gaan achter elkaar in een rij staan en houden de voorganger bij hun middel vast. De machinist staat vooraan en de trein vertrekt. De spelleiding geeft opdrachten. Bijvoorbeeld eerst langzaam rijden en steeds sneller. Een bocht naar links, een bocht naar rechts. De trein rijdt door een tunnel en iedereen bukt. Er staat een koe op de rails, dus moet er een fluitsignaal komen: 'Tuut-tuut!' De trein stopt bij een station en rijdt een stukje achteruit. Vervolgens rijdt de trein moeizaam tegen een berghelling op en aan de andere zijde met hoge snelheid omlaag. Maar wat is dat? Er bevindt zich een joekel van een rotsblok op de rails, dus uit alle macht remmen 'Tjieeep!' Alle kinderen botsen tegen hun voorganger op; wie op de vloer valt moet bij het volgende spelletje machinist zijn.
16
spel actIef vrouwen- of mannenhanden? speel het spel binnen nodig blinddoeken voor 11+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling met twee groepjes aantal 8+ aard van het spel tasten en raden
speluitleg De spelers vormen twee groepjes. Ieder groepje gaat aan een kant van het vertrek staan, met de ruggen naar elkaar toegekeerd. De onderlinge ruimte tussen de personen van elke rij dient ongeveer twintig centimeter te zijn. Van één groep krijgen de spelers vervolgens blinddoeken voorgebonden. De deelnemers van beide de groepen draaien zich om en lopen door het vertrek met vooruitgestoken armen naar elkaar toe. Het is de bedoeling dat de handen van de 'blinde' spelers de handen van de andere spelers vinden. De ‘ziende’ spelers mogen de zoekende handen van de 'blinde' spelers niet ontwijken. Bovendien mag bij dit spel niet gesproken worden. Zodra iemand van de 'blinde' groep een hand voelt, staan de beide spelers stil. Tastend over de handen proberen de 'blinde' spelers te achterhalen of er een vrouw of een man tegenover hem staat. Ze mogen dit nog niet zeggen en moeten wachten tot de spelleider hen hier naar vraagt. Pas als ze antwoord hebben gegeven mag de blinddoek af en mogen de spelers kijken of hun tastzin goed is ontwikkeld. En natuurlijk worden de rollen van de twee groepen bij het volgende spel omgedraaid. 17
spel actIef raambal speel het spel binnen of buiten nodig 4 stoelen voor alle leeftijden tijdsduur 15 minuten opstelling met 4 teams aantal 10+ aard van het spel actief opletten speluitleg Hang twee lange touwen met een tussenruimte van 50 centimeter op hoofdhoogte boven elkaar in het midden van een speelveld. De ruimte tussen deze touwen is 'het raam'. Twee meter van de middenlijn worden aan weerszijden op de vloer stippellijnen aangebracht met schilderstape. Vorm twee teams van bijvoorbeeld acht spelers. Aan elke kant van 'het raam' gaan van elke ploeg vier spelers staan. Er staan dus acht spelers aan iedere kant. De bal wordt in het veld gebracht en moet door het raam naar de andere kant van het veld geslagen worden. De bedoeling is dat een speler van dezelfde ploeg de bal probeert te vangen. Lukt dit, dan heeft die ploeg een punt. Vangt echter een speler van de tegenpartij de bal, dan moet deze speler evenzo de bal door het raam mikken en probeert een speler van zijn team de bal te vangen. De spelers mogen alleen buiten de stippellijnen slaan, gooien en vangen. In afwachting van het kiezen van een goede slag- en vangpositie, mogen de spelers eerst aan één kant van het raam samenspelen, alvorens ze de bal door het raam gooien. 18
spel actIef swingend doorgeefspel speel het spel binnen of buiten nodig ballen voor 10+ jaar tijdsduur 30 minuten opstelling in een kring aantal 6 - 14 aard van het spel samenwerken
speluitleg De kinderen staan dicht bij elkaar in een kring. Als de muziek gaat spelen gaat de bal de kring rond. Het kind dat de bal in zijn bezit heeft als de muziek stopt, geeft deze op een aparte manier door aan een andere speler. Bijvoorbeeld over het hoofd, door de benen of met een dribbelpasje. Dus telkens als de muziek stopt moet de speler die op dat moment de bal heeft deze op aan aparte manier doorgeven in de kring. Als die gekke kunstjes en gebaren maken het spel natuurlijk extra leuk. Spelers die de bal voor de tweede keer in hun handen krijgen, moeten hun eerste manier van doorgeven herhalen, maar er dan nog een extra kunstje bij doen. Dat wordt dus een swingend doorgeefspel.
19
spel actIef zo dans je de rumba speel het spel binnen of buiten nodig latin muziek voor 10+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling in een kring aantal 6 + aard van het spel actief en muzikaal
speluitleg De spelers staan in een kring en de muziek start. De eerste danser zegt: ‘Zo dans je de rumba’, waarna hij een beweging of danspasje maakt. Alle andere spelers doen deze bewegingen of de danspasjes na en zeggen: ‘We dansen de rumba, de rumba.’ De tweede speler zegt: ‘Nee, zo dans je de rumba’, waarna hij een nieuw danspasje uitvoert. De groep voert de twee danspassen na elkaar uit en zegt: ‘Wij dansen de rumba, de rumba’. Ook de derde spelers voegt een danspas aan de eerste twee toe en de overige spelers herhalen die weer. Zo gaan de danspasjes de hele kring rond en iedereen voegt een pasje aan de vorige toe, waarna de andere spelers die herhalen. Het wordt steeds moeilijker om al die danspasjes in de juiste volgorde uit te voeren. Tot slot voert iedereen vol overgave op eigen houtje deze bekende Zuid-Amerikaanse rumbadans uit.
20
spel actIef hou het balletje hoog speel het spel binnen nodig stukken stevig karton, pingpongballetjes voor 7 - 12 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling met groepjes in een kring aantal 6 + aard van het spel actief en behendig speluitleg De groep wordt opgedeeld in groepjes van 6 personen, die een kleine kring vormen. Iedere speler krijgt een stuk karton. Binnen iedere kring dient de pingpongbal zo lang mogelijk in de lucht te blijven. In welke volgorde de pingpongbal gespeeld wordt maakt niet uit, wel moet ieder kind één of meerdere keren tegen de pingpongbal slaan. Welk groepje weet het balletje het langst in de hoogte te houden? variant Iedere speler uit de kring mag maar één keer met het karton slaan en gaat dan op de grond zitten. De kunst is om elke speler tegen het balletje te laten slaan, voor dit op de grond valt. Raakt het pingpongballetje echter wel de grond voordat iedereen aan de beurt is geweest, dan begint de hele groep weer opnieuw.
21
spel actIef bokkensprongen speel het spel binnen nodig gedicht voor 6 - 9 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 6 + aard van het spel beweeglijk en beeldend
speluitleg De kinderen krijgen een gedicht te horen waarbij ze bewegingen gaan maken. Wanneer ze het gedicht en de bewegingen uit hun hoofd kennen, wordt het een echte bewegingsdans die een opkikker voor een groepavond kan zijn. Na een paar keren oefenen, zullen de kinderen het volgende gedicht al snel onder de knie hebben: Bokken springen (spring op en neer), slangen wringen (kronkel met je hele lichaam), duiven vliegen (sla met je armen op en neer), olifanten heupwiegen (wieg met je heupen), paarden draven (stamp met je voeten), honden graven (krab met je handen op de grond), leeuwen sluipen (loop op je plaats op handen en voeten) en kinderen kruipen (kruip allemaal rond in een kring).
22
spel actIef ra,ra,ra, wie heeft de ring? speel het spel buiten nodig ring, lang dun touw voor 8 - 11 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling in een kring aantal 6 + aard van het spel rustig raden speluitleg Neem het touw, schuif er een ring om en knoop de uiteinden aan elkaar. De kinderen staan schouder aan schouder in een kring en nemen het touw losjes met beide handen vast, zodat ze de ring kunnen verschuiven. Eén speler staat in het midden. De spelers in de kring schuiven hun handen heen en weer over het touw en geven op die manier ongemerkt de ring door. Op een signaal van de spelleider moet de speler in het midden raden wie op dat moment de ring in zijn handen heeft. Is het juist geraden dan wisselt de middenspeler met geraden speler.
23
spel actIef knievoetbal speel het spel binnen nodig bal, stoelen voor 12+ jaar tijdsduur 15 minuten opstelling in twee rijen aantal 10+ aard van het spel actief samenwerken
speluitleg Formeer twee teams. Elke speler neemt een stoel en de teams gaan in twee rijen tegenover elkaar zitten. De spelers slaan de knieën over elkaar en schuiven zo dicht naar elkaar toe, zodat dat de knieën van de teamspelers om en om naast elkaar komen. Vervolgens wordt in het midden van de rij knieën een bal gelegd. De ene ploeg probeert met bewegen en tikken van de knieën de bal aan het eind van de linkerzijde op de vloer te krijgen en de andere ploeg moet proberen de bal juist rechts van de rij op de vloer te krijgen. Wie scoort in vijftien minuten op deze manier de meeste punten?
24
spel actIef de blinde zeerover speel het spel binnen nodig tennisballen, mand, blinddoek, doosje in goudpapier verpakt voor 8 - 11 jaar tijdsduur 15 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 6+ aard van het spel actief en behoedzaam speluitleg Op een eiland voor de kust bewaakt een blinde zeerover een gestolen schat. Die schat heeft hij verstopt in een mand vol kanonskogels. Omdat de zeerover niet kan zien, moet hij zijn schat verdedigen op zijn gehoor. Kapers zijn echter op zoek naar de gouden buit. Telkens als de blinde zeerover een geluid hoort, gooit hij een kanonskogel in de vorm van een tennisbal in de richting van dat geluid. Hij mag echter ook in het wilde weg met ballen gooien. Raakt hij een van de kapers, dan moet die bewusteloos op de grond vallen. De kaper die het lukt om ongehoord de schat uit de mand weg te halen, mag de volgende ronde blinde zeerover zijn?
25
spel actIef wow, een popster speel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing voor 10+ jaar tijdsduur 15 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 6+ aard van het spel opletten en raden speluitleg De spelers en de spelleider lopen door elkaar heen en begroeten iedereen die ze tegenkomen met een handdruk. De spelleider knijpt echter stiekem één van de spelers in een hand; deze is hiermee een beroemde popster. Deze popster loopt tussen de andere spelers en knipoogt tegen iedere speler die hij of zij een hand geeft. Die spelers lopen echter verder alsof ze de knipoog niet hebben opgemerkt en tellen stil tot tien. Bij tien roepen ze (los van elkaar): ‘Wow, ik heb de popster ontmoet!’ en blijven dan roerloos van bewondering, als een echte fan staan. Na enkele minuten moeten alle spelers die de popster nog niet hebben ontmoet, raden wie de beroemdheid is. Ze roepen dan: ‘Popster’, gevolgd door de naam van de bewuste speler. Als iemand de popster juist heeft geraden, begint het spel weer opnieuw. De uitdaging voor de popster is om zoveel mogelijk groepsleden met een knipoog te begroeten, voordat hij wordt geraden.
26
CreatIef actIef mix plaatjes van gezichten speel het spel binnen nodig tijdschriften, vellen papier, plaksel, scharen voor 8+ jaar tijdsduur 30 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel creatief en vindingrijk speluitleg Laat de kinderen verschillende gezichten uit tijdschriften knippen. Zorg dat de afbeeldingen groot zijn, zodat er makkelijk de ogen, het haar of de oren uit te knippen valt. Door al die losse gezichtonderdelen te mixen kunnen de kinderen nieuwe combinaties maken. Bijvoorbeeld een lachend gezicht boos laten kijken of een vrouwelijk gezicht een mannelijk kapsel geven. Met piercings, oorbellen, lippenstift, bakkebaarden, snorren en tatoeages, is het mogelijk om een scala van gezichtuitdrukkingen ontwerpen Wie beschikt over de grootste creativiteit?
27
CreatIef actIef collage van jezelf speel het spel binnen nodig grote stukken papier of karton, viltstiften, scharen, plaksel voor 10+ jaar tijdsduur 30 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafels aard van het spel creatief jezelf ontdekken speluitleg Begin met een omtrek van een hoofd op papier of karton te tekenen. In tijdschriften zoek je vervolgens knipsels of plaatjes die iets over jou vertellen. Bijvoorbeeld over je sterrenbeeld of een kopie van notities uit je geboorteregister. Ook korte mededelingen en foto’s over je favoriete sport en hobby’s kunnen dienst doen. Of een foto van je huis of woonplaats. Evenals fotodetails uit je jeugd of van een activiteit bij Jong Nederland. Plak je hoofdomtrek vol met deze plaatjes. Op deze manier krijg je een artistieke collage van jezelf.
28
CreatIef actIef knutsel je hersenen speel het spel buiten nodig oude klokken, horloges en apparaten, groot papier, viltstift, lijm voor 8+ jaar tijdsduur 30 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel creatief en vindingrijk speluitleg Hoe werken je hersenen? Met deze knutselactiviteit kunnen de kinderen op een ludieke manier hun visie hierop geven. Zorg voor oude klokken, horloges en andere apparaten. Haal ze uit elkaar en bekijk uit welke losse onderdelen een horloge of klok bestaat. Teken de omtrek van een hoofd op het papier. Met de losse draadjes, schroefjes, wieltjes en veertjes, vullen de kinderen de plaats van de hersenen in de hoofdomtrek. Een zelfbedacht mechaniek dat vertelt hoe de kinderen de
werking van hun her-
senen zien.
29
Spel actIef een kunstwerk van afdrukken speel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 6 – 8 jaar tijdsduur 30 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel creativiteit met verschillende materialen speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: aardappelen, bladeren, boomschors, dennentakjes, vogelveren, steentjes. Zorg voor verschillende materialen waarmee je kunt stempelen; denk aan bladeren, boomschors, dennentakjes, halve aardappels, maïskolven en zo meer. Geef deze materialen een dun laagje verf, zodat je kunt gaan stempelen. Neem een groot wit vel papier en maak een mooi schilderij van de afdrukken. Ontdek op welke manieren je met deze bijzondere materialen een mooi kunstwerk kunt maken.
30
CreatIef actIef parachute met parachutist speel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 12+ jaar tijdsduur 2 maal één uur aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel werken met papier-maché speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig:ballonnen, oude kranten, behangplaksel, plakkaatverf, kwastjes, ijzerdraad, dun touw. Ieder groepslid gaat een ballon voor de helft bedekken met behangplaksel en oude kranten (papier-maché). Van deze kranten en het plaksel moeten meerdere lagen over elkaar gelegd worden. Wanneer alles goed droog is kan de ballon kapot geprikt worden. Er ontstaat dan een halve ballonvorm van papier-maché, waarvan de parachute gemaakt wordt. Van ijzerdraad, eveneens bekleed met lagen oude kranten en behangplaksel, wordt een poppetje gemaakt. Wanneer alles droog is kunnen bij een volgende groepsbijeenkomst de onderdelen geverfd worden met plakkaatverf. Hang tot slot het poppetje met dun touw onder de parachute. De zelfgeknutselde parachute met een parachutist zijn klaar en kunnen als blikvanger een mooie plaats aan het plafond krijgen.
31
CreatIef actIef graanpikkende kip speel het spel binnen nodig dun karton, scharen, vilstiften, lijm voor 6 - 8 jaar tijdsduur 25 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel actief en grappig speluitleg Teken twee identieke kippen en zorg dat deze gespiegeld zijn. De eerste twee voorbeelden kunnen gekopieerd worden, zodat ieder kind twee exemplaren krijgt voor een voor- en een achterkant. De kinderen kunnen de kippen kleuren en vervolgens uitknippen. Zorg dat de onderzijde van het gedeelte met de kippenpoten, een ronde vorm, heeft zodat het figuur kan schommelen. Maak van stevig papier enkele kleine kokertjes die je tussen twee kippen (de vooren achterkant) inplakt. Op deze manier kan de kip blijven staan. Omdat de kip beneden rond is, beweegt ze heen en weer als je ze aantikt. Het lijkt dus alsof ze graan pikt.
32
CreatIef actIef kleurige clowns speel het spel binnen nodig kleurpotloden, grote vellen papier, kleine kaartjes voor 6 - 8 jaar tijdsduur 30 minuten aantal groepjes van zes opstelling aan tafels aard van het spel creatief samenwerken speluitleg Noteer vooraf op afzonderlijke kaartjes de bekendste attributen voor een clown, zoals het gezicht, het haar, de hoed, het pak, de schoenen, de handschoenen of de dopneus. Schrijf er ook bij in welke kleur dit attribuut gedacht wordt. Zorg dat er geen twee dezelfde kleuren van een attribuut zijn. Vorm groepjes van zes kinderen. Per groepje gaan de kinderen nu op het grote vel papier hun eigen clown tekenen. Laat ieder kind hierna een kaartje uit de doos nemen. Aan de hand van de instructies op de kaartjes worden de verschillende attributen gekleurd. Tot slot verzint ieder groepje een grappige naam voor de clown. varianten In plaats van clowns kunnen ook andere groepstekeningen worden gemaakt zoals een auto voor het jaar 2025, een marsmannetje of een fantasiedier, zoals een krokokipfant.
33
CreatIef actIef een frisse fruitcocktail speel het spel binnen nodig blender, verschillende soorten fruit zoals bananen, kiwi, aardbeien, yoghurt, sinaasappelsap, messen, glazen, rietjes voor 10+ jaar tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels aard van het spel kokkerellen speluitleg Bedenk vooraf welke fruitsoorten je in je fruitcocktail wilt gebruiken. Maak het fruit schoon, snij het in blokjes en maak een mix van het fruit dat je in de blender stopt; schenk er ook een kopje sinaasappelsap of yoghurt bij. Pureer het fruit in de blender totdat het drinkbaar is. Bepaal zelf hoe dik je het mengsel wilt
hebben. Schenk de fruitcocktail in een mooi glas en steek er een rietje in. Een heerlijk frisse drank in zomerdag.
34
CreatIef actIef een feestelijke maaltijd speel het spel binnen nodig zie uitleg van het spel voor 12+ jaar aantal niet van toepassing tijdsduur 2 groepsbijeenkomsten opstelling in kleine groepjes aard van het spel koken speluitleg Gedurende de eerste bijeenkomst worden de leden verdeeld in kleine groepjes. Elk groepje kiest een gerecht: een voorgerecht, een hoofdgerecht of een nagerecht. De groepjes gaan nu recepten zoeken of bedenken, passend bij het gerecht dat ze hebben gekozen. De groepsleden doen samen de inkopen, zodat ze de volgende groepsbijeenkomst meteen aan de slag kunnen met het koken. Gedurende de tweede groepsbijeenkomst worden de gerechten bereid en aansluitend opgegeten. Vooraf wel proberen goed de tijd te schatten, omdat de voorbereidingen en het bereiden van de verschillende gerechten verschillen. Indien nodig kan een groepsavond eerder gestart worden of kunnen bepaalde gerechten bij iemand thuis bereid worden. Zorg ook dat de eettafels mooi gedekt zijn; dit maakt het samen eten nog gezelliger.
35
CreatIef actIef droomvlucht speel het spel binnen nodig grote tekenvellen, tekenmaterialen voor 6 - 8 jaar tijdsduur 25 minuten aantal niet van toepassing opstelling aan tafels aard van het spel fantasie speluitleg Geef elk kind een groot vel papier en tekenmaterialen en geef als opdracht om te tekenen hoe zijn of haar droomvlucht eruit ziet. Vertel ze vooraf een verhaal, bijvoorbeeld van een fee die op bezoek komt en ieder kind mee neemt op reis naar een droomwereld. Wat zien ze voor zich? Wat nemen ze mee op die reis? En hoe zien ze er zelf uit? Aan het eind kunnen de kinderen hun tekening presenteren en een toelichting hierop geven.
36
CreatIef actIef raad het gebarenspel speel het spel binnen nodig kaartjes voor 10+ jaar tijdsduur 30 minuten aantal niet van toepassing opstelling vrij in de ruimte aard van het spel fantasie en mime
speluitleg Vooraf worden kaartjes gemaakt waarop de uit de beelden opdrachten staan. Dat kan een beroep of een uitdrukking zijn. De kinderen mogen tijdens het uitbeelden niet praten, maar gebaren zijn wel toegestaan. De andere kinderen in de groep proberen te raden wie of wat dit kind uitbeeldt. Je kunt er ook voor kiezen om de opdrachten een bepaald thema te geven, zoals zomervakantie, strand of op een terras zitten. Laat de kinderen zien dat bij gezichtuitdrukkingen de emoties altijd een belangrijke rol spelen.
37
CreatIef actIef ontwerpen van een tegeltje speel het spel binnen nodig witte vellen, tegeltjes, porseleinverf, tekenpotloden voor 10+ jaar tijdsduur 45 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel creativiteit en fantasie speluitleg Ontwerp een tegeltje met een spreekwoord of gezegde. Zorg dat het een ontwerp wordt met een hedendaagse uitstraling. Kies een bestaande uitdrukking of gezegde en ga hiermee aan de slag met een ontwerp op papier. Daarna teken je de schets op het tegeltje. Gebruik als laatste de porseleinverf om het tegeltje mooi te versieren. En om dan maar enkele spreekwoorden te eindigen: Met beide voeten op de grond, kom je geen stap verder. Dus aan de slag, want: Een goed begin is het halve werk.
38
CreatIef actIef hoedje ontwerpen speel het spel binnen nodig witte vellen papier, tijdschriften, tekenspullen, knutselmaterialen voor 8+ jaar tijdsduur 25 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafels aard van het spel creativiteit speluitleg De hele groep gaat in een groot aantal verschillende tijdschriften op zoek naar hoeden. De plaatjes met hoeden worden uitgeknipt en op de grote vellen papier wordt hiervan een collage gemaakt. Ontwerp naar aanleiding van deze collages je eigen hoed. Dit kan door verschillende vormen en soorten hoofddeksels te combineren. Begin met een ontwerp op papier. Daarna wordt van de knutselmaterialen de hoed van je eigen ontwerp vervaardigd. En als alle grappige, deftige en malle hoofddeksels gereed zijn, kun je er een hoedententoonstelling van organiseren.
39
CreatIef actIef compositie van schilderijtjes speel het spel binnen nodig kleine witte schilderijdoeken, verfmaterialen voor 8+ jaar tijdsduur 40 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel creatief en artistiek speluitleg Verdeel de groep in kleine groepjes of geef elk kind een eigen wit schilderijdoek. Alle kinderen beginnen met een dekkende kleur op het doek aan te brengen. Even opletten dat hiervoor zoveel mogelijk verschillende kleuren gebruikt worden. Hierna wordt op de ondergrond de eigen creatie geschilderd. Ook hiervoor bij voorkeur veel variatie in onderwerpen en tinten aanbrengen. Op deze manier vormen al deze kleine schilderijtjes naderhand samen een mooi en verrassend geheel. Want door alle schilderijtjes aan een wand in de blokhut bij elkaar te hangen, ontstaat een mooie compositie. Het effect is heel verrassend, zeker als er het licht van enkele spotlights op staat.
40
CreatIef actIef gezellige groepsavond met ouders speel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 10+ jaar tijdsduur 60 minuten aantal niet van toepassing opstelling vrij in de ruimte aard van het spel koken en samenwerken speluitleg Organiseer eens een groepsavond waarbij de ouders of verzorgers welkom zijn en getrakteerd worden op een drankje en hapjes. Vooraf samen overleggen hoe je deze bijeenkomst vorm gaat krijgen. Bijvoorbeeld welke drank ga je serveren en welke hapjes komen op tafel. Praat ook over welke achtergrondmuziek en versieringen er moeten komen. Is het een goed idee om bij de entree een welkomstbord met versieringen op te hangen? Laat de ouders een half uur na de start van de groepsavond arriveren; op deze manier heb je nog voldoende tijd om de laatste voorbereidingen te treffen. Zorg dat tijdens deze bijeenkomst met de ouders alle kinderen een taakje hebben.
41
CreatIef actIef geheimschrift speel het spel binnen nodig vellen papier, potlood voor 8+ jaar tijdsduur 30 minuten aantal niet van toepassing opstelling met duo’s aan tafel aard van het spel creatief en geheimzinnig speluitleg Verdeel de groep in duo`s. Ieder duo bedenkt een geheimschrift. Naar eigen inzicht kan dat schrift bestaan uit tekeningen, cijfers, letters, codes of uit een rebus. Alles mag, als het maar origineel is. De geheimschriften worden vervolgens uitgewisseld en een ander duo probeert het raadsel op te lossen. Wie bedenkt het origineelste geheimschrift?
42
CreatIef actIef namen bingo speel het spel binnen nodig een potlood, bingokaarten voor 8 - 14 jaar tijdsduur 25 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel ontspannend speluitleg Deel de bingokaarten uit waarop een omschrijving staat; bijvoorbeeld: heeft een huisdier; heeft meer dan één voornaam; doet veel aan sport; is de oudste thuis, en zo verder. Zorg dat er op de bingokaart ook plaats is voor een vakje waarin men een handtekening kan zetten. De spelleider geeft opdracht om andere spelers in de groep te zoeken die beantwoorden aan één van de beschrijvingen op de kaart. Hebben ze zo iemand gevonden, dan moet deze een handtekening op de bingokaart zetten. De speler die als eerste vijf handtekeningen op een rij heeft verzameld (horizontaal, verticaal of diagonaal), roept: ‘Bingo!’. Als enige regel geldt dat niemand twee handtekeningen op dezelfde bingokaart mag zetten. Bij ‘Bingo!’ worden de namen op de kaart gecontroleerd en heeft diegene gewonnen.
43
CreatIef actIef ontwerp je eigen groepsvlag speel het spel binnen nodig oude lakens, verf en verfmaterialen voor 8+ tijdsduur 45 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel of op de grond aard van het spel creatief samenwerken speluitleg Bedenk samen een naam voor je groep. Bij zo’n naam hoort natuurlijk ook een passend logo. Werk dit beeldmerk met de groep uit en teken het groot uit op het laken. Zorg dat ieder kind met het tekenen, het verven of inkleuren aan de beurt komt. En als de groepsvlag klaar is, moet die natuurlijk een mooie plaats in het clublokaal krijgen.
44
CreatIef actIef een rondje rijmnamen speel het spel binnen nodig niet van toepassing voor 8+ tijdsduur 15 minuten aantal niet van toepassing opstelling in een kring aard van het spel rijmende beschrijvingen speluitleg Alle kinderen vormen een kring. Begin het spel door je eigen naam te zeggen. Bijvoorbeeld: ‘Ik heet Piet, maar iedereen noemt me Piet Friet, want ik ben dol op friet.’ Daarna zeggen alle groepsleden om de beurt hun voornaam, gevolgd door een woord dat erop rijmt, met dezelfde letters begint of een beschrijving geeft. Bijvoorbeeld Brave Bart, Daan de Danser of Aardige Anna. Na iedere ronde kun je de groep uitdagen door de al genoemde namen van voren af aan te herhalen, zonder de bijbehorende beschrijvingen te vergeten natuurlijk.
45
CreatIef actIef een rap schrijven speel het spel binnen nodig liedjes of melodieën, papier, pen, radio, computer voor 10+ jaar tijdsduur 30 minuten aantal in groepjes opstelling zittend aan tafel aard van het spel muzikaal samenwerken speluitleg De spelleider bedenkt met de kinderen een thema of onderwerp dat geschikt is om er een rap over te schrijven. Bedenk ook een liedje of melodie als leidraad voor de rap. Per groepje wordt een coupletje bedacht, passend bij het thema of onderwerp. Als elk groepje een coupletje heeft bedacht, worden alle stukjes onder elkaar geplaatst. beren of je de creatie kunt rappen.
46
En dan maar promet de hele groep
CreatIef actIef complimentenboom speel het spel binnen nodig droge twijgjes, kaartjes, verf, glazen potjes of flesjes voor 8 - 10 jaar tijdsduur 45 minuten aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel creatief en actief speluitleg Ieder groepslid brengt een twijgje mee naar de groepsbijeenkomst. Dit takje wordt eerst geverfd. Voor een extra mooi effect kan het twijgje ook meerdere kleuren krijgen. Zorg dat ook het potje of flesje, waarin het takje een plaats krijgt, mooi versierd wordt met bijvoorbeeld verf of vloeipapier. Hang aan het twijgje kaartjes waarop complimenten of lieve woordjes staan vermeld. Geef het complimentenboompje cadeau aan een iemand die een speciale betekenis voor je heeft. Leuk als origineel cadeautje bij een verjaardag.
47
CreatIef actIef een musical maken speel het spel binnen nodig spullen om je te verkleden, attributen die nodig zijn bij het uitbeelden van je rol voor 12+ jaar tijdsduur diverse groepsavonden aantal niet van toepassing opstelling zittend aan tafel aard van het spel groepswerk speluitleg Bedenk met je groepsleden een verhaal en een aantal personages. Ga bij deze personages teksten verzinnen. Zorg dat deze teksten van de personages ook passen bij het verhaal en dat door de teksten de verhaallijn duidelijk is voor het publiek. Passende kleding en attributen zijn natuurlijk ook vereist. Ontwerp tot slot een decor en zorg voor de aankleding van het podium. Denk ook aan affiches. Natuurlijk moeten ook de ouders en opvoeders weten wanneer jullie de musical gaan opvoeren. Met in de pauze en na afloop koffie, thee of fris te verkopen, spekken jullie ook de groepskas voor andere leuke activiteiten.
48
natuur actIef rupsenvraat speel het spel buiten bij een bos nodig 4 blinddoeken, materiaal om hindernissen te bouwen, dik touw, dun touw voor 6+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling groepjes van vijf of zes personen aantal 10+ aard van het spel actief samenwerken speluitleg Vorm groepjes van vijf of zes personen. De groepjes nemen plaats achter de startlijn. Voor elke groep liggen er touwen en blinddoeken gereed. Na het startsein neemt elke groep het dikke touw dat dient als ruggengraat. Iedere speler bindt zich met een dun touw hieraan vast. Vervolgens binden alle spelers van de groep zich een blinddoek voor, behalve de laatste speler. Hierna begeeft het lint van spelers dat een rups voorstelt, zich over het terrein in de richting van een afgebakend stukje bos. De rups moet hier de hindernissen nemen, voordat de eerste bomen van het bos bereikt worden. Daar aangekomen zoekt de rups een boom die ze kan aantasten. Een boom is aangetast door de rupsenvraat wanneer er een blinddoek van een van de spelers omgeknoopt wordt. Een boom die al aangetast is, mag niet meer gebruikt worden. Zo gaat de rups verder tot ze al haar blinddoeken kwijt is. Omdat de rups steeds beter kan zien, wordt ze sneller en beweeglijker. De rups die het eerst al haar blinddoeken kwijt is, loopt snel terug naar de startlijn. 49
natuur actIef veilige haven speel het spel buiten nodig sjortouw, sjorhout voor 10+ jaar tijdsduur 60 minuten opstelling met drie groepen aantal 15+ aard van het spel creatief bouwen speluitleg Op een open plek in de natuur voelen heel veel bosbewoners zich bedreigd. Daarom is het belangrijk dat ze allemaal een veilige thuishaven maken waar de hele groep kan schuilen. De drie groepen spelers werken gelijktijdig gedurende een uur aan hun sjorconstructie. Wanneer een groepje klaar is, moeten de spelers proberen om met zo veel mogelijk mensen op de constructie te gaan staan en te blijven staan gedurende een halve minuut. Het aantal personen op de constructie en het materiaal dat ervoor gebruikt werd, worden vervolgens gecontroleerd. Per persoon wordt een punt toegekend. Vanaf het vierde steunpunt worden voor elk bijkomend steunpunt twee strafpunten afgetrokken. De groep met de meeste punten heeft de veiligste thuishaven.
50
natuur actIef sluipend op zoek speel het spel in een donker bos of in het clubhuis met het licht uit nodig kaartjes, zaklampen voor 8+ jaar tijdsduur 45 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 10+ aard van het spel oplettend en actief speluitleg De leiding zet in een rebusvorm een boodschap op kaartpapier en verknipt deze in kleine stukken. Deze kaartstukjes worden op een open, duidelijk afgebakende, plek in het bos gelegd. De spelers sluipen vanaf een vertrekpunt in de richting van de kaartjes en proberen er minstens een stukje van te pakken te krijgen. Wordt een speler echter door de spelleiding ontmaskerd, omdat het licht van een zaklamp hem weet te vangen, dan moet deze speler het kaartje aan de leiding afgeven en opnieuw beginnen. De leiding legt de in beslag genomen kaartstukjes terug op de open plek. De spelers verzamelen alle veroverde kaartjes op het vertrekpunt. Het spel is afgelopen als alle kaartjes zijn verzameld of anders tot een vooraf bepaalde tijd is verstreken. Zien de spelers kans de boodschap van de rebus te achterhalen?
51
natuur actIef camouflagespel speel het spel in het bos nodig lakens, camouflagemateriaal uit de natuur voor 8+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling met twee ploegen aantal 10+ aard van het spel opletten en raden speluitleg Verdeel de spelers in twee groepen. In elke ploeg wordt iemand gecamoufleerd met materiaal uit het bos. Twee spelers van elke ploeg houden een laken omhoog waarachter de anderen spelers verborgen zijn. Na het startsignaal komt de gecamoufleerde persoon voor het laken staan en moeten de spelers van de andere ploeg raden wie hij is. Omdat ze de spelers achter het laken niet kunnen zien, moeten ze aan de hand van bijvoorbeeld de lichaamsbouw en zichtbare details, zoals schoenen, hoofdhaar of gedeelten van de kleding, proberen te raden wie de gecamoufleerde persoon van de andere groep is.
52
natuur actIef leven als een boom speel het spel binnen of buiten nodig geen materialen voor 6+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 5+ aard van het spel inleven en ontspannen
speluitleg In het bos gaan de kinderen op hun rug op het mos liggen. Iemand uit de groep leest heel langzaam het onderstaande suggestieve verhaal voor: Sluit je ogen, ontspan je hele lichaam. Armen en benen worden heel zwaar en zakken langzaam in de grond. Je ademhaling komt via je neus binnen, vult je luchtpijp en je longen en gaat steeds dieper tot in je onderbuik. Adem even vasthouden en dan langzaam laten ontsnappen. Eerst uit je onderbuik, dan uit je longen en tot slot uit je luchtpijp. Adem op deze manier rustig verder. Verzamel al je gedachten in een fantasiekoffer, maak dit dicht en doe het op slot. Je hoofd is helemaal leeg. Stel je nu voor dat je een boom bent. Welk soort boom ben je en waar sta je? Hoever reiken je wortels en hoe dik is je stam? Hoe ziet je omgeving eruit en in welk seizoen leef je? Hoe voelen de vogelpoten op je takken? Komen er ook andere dieren op bezoek? Wat zou je als boom willen vragen aan de mensen? Verlaat nu de boom en open je koffer met gedachten. Hoe vond je deze ervaring? 53
natuur actIef geluiden tekenen speel het spel buiten nodig potloden, tekenvellen, stukken karton voor 6+ jaar tijdsduur 15 minuten opstelling verspreid in de ruimte aantal 10+ aard van het spel luisteren en schetsen speluitleg De kinderen krijgen allemaal een tekenvel, een stuk karton en een potlood. Hiermee gaan ze buiten verspreid op een stil plekje zitten en luisteren een aantal minuten naar de geluiden die ze horen. Daarna leggen ze het papier op het karton en maken midden op het vel papier, een cirkel. Deze cirkel zijn ze zelf. Daaromheen tekenen ze de geluiden die ze horen, zoals fluitende vogels, brommende auto’s of sjirpende krekels. Best moeilijk, want bij het tekenen mogen geen woorden gebruikt worden. De schetsen moeten dus duidelijk maken wat ze gehoord hebben. Dus ook de wind in de boomtakken of een vallende dennenappel.
54
natuur actIef regenwormen vangen speel het spel buiten nodig stukken touw van 4 meter voor 4 + jaar tijdsduur 20 minuten opstelling met groepjes aantal 10+ aard van het spel opletten speluitleg Leg de kinderen uit, dat je regenwormen kunt lokken door de bodem te laten trillen. Bijvoorbeeld door een stokje in de grond te steken en ertegenaan te tikken of te slaan. Verdeel de groep in kleinere groepjes. Ieder groepje krijgt een touw van vier meter. Met dit touw gaan ze naar een grasveld en bakenen hiermee een vierkante meter af. In een kwartier moeten de kinderen binnen dit vierkant zoveel mogelijk regenwormen zien te vangen. Na een fikse regenbui komen de regenwormen het eerst te voorschijn. Aan het eind van de wedstrijd laten wij de wormen natuurlijk weer vrij, want ze doen ondergronds nuttig werk in de natuur.
55
natuur actIef geef de praatstok door speel het spel buiten nodig stok voor 4+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling vrij in de ruimte en in een kring aantal 10+ aard van het spel aandachtig luisteren speluitleg Iedereen zoekt buiten een rustig plekje uit en gaat daar zitten. De spelers nemen in zich op wat op hun heen gebeurt, wat ze ruiken, wat ze zien, wat ze horen en wat ze voelen. Na tien minuten komt iedereen terug naar een vooraf afgesproken plaats en gaan daar in een kring op de grond zitten. De spelleider geeft een speler de praatstok en deze vertelt wat hij in de afgelopen tien minuten aan indrukken heeft ervaren. Is de speler uitverteld dan geeft hij de praatstok door aan een volgende speler, die dan zijn ervaringen vertelt. Op deze manier mag iedereen zijn verhaal doen. Wanneer een speler de praatstok in zijn handen heeft, moeten de andere speler stil zijn. Bij de jongste spelers kan de spelleider vragen stellen in de vorm van: ‘En heb je ook wat geroken?’Of: ‘Heb je ook dieren gehoord of gezien?’
56
natuur actIef een natuurramp speel het spel buiten nodig materiaal uit de natuur, afvalmateriaal voor 8+ jaar tijdsduur 30 minuten opstelling in groepjes aantal 10+ aard van het spel creatief bouwen speluitleg De spelers worden ingedeeld in groepjes van vier of vijf personen. Elke groep maakt een andere natuurramp mee. Bijvoorbeeld: een aardbeving, een tornado, een tsunami, een bosbrand, een vulkaanuitbarsting of een lawine. Elk groepje moet op zoek gaan naar een manier om zich te beschermen voor de natuurramp waar zij mee te maken hebben. Dat kunnen materialen zijn om een soort kamp te bouwen waar ze veilig zijn. Elk groepje krijgt een half uur om hieraan te werken. Daarna komen allen samen om elkaars werk en ideeën te bekijken.
57
natuur actIef zintuigenspel speel het spel in een bos nodig blinddoeken, dropjes, allerlei voorwerpen uit het bos of van de bosrand voor 4 - 7 jaar tijdsduur 20 minuten opstelling in twee groepen aard van het spel voelen, ruiken en proeven speluitleg Een helft van de groep wordt geblinddoekt en de andere kinderen leiden hen rond. Eerst is iedereen stil en luistert naar de bosgeluiden. Fluit daar een vogel? En dat kraken, is dat van een boomtak? Dan wordt gewisseld van blinddoeken en krijgen de kinderen allerlei voorwerpen aangereikt. Hoe ruikt een dennenappel? En hoe ruikt gras en zand? De blinddoek wordt weer gewisseld en nu komt het voelen aan bod. Is dat boomschors? En die gladde voorwerpen, dat moeten eikels zijn, met en zonder dopje. Tot slot wordt na de wisseling geproefd. Zijn dat bosbessen of bramen? En hoe smaken tamme kastanjes precies? Als het spel is afgelopen houden alle spelers in twee groepen hun geopende handen op de rug. Ze krijgen allen een dropje en moeten zonder kijken raden wat ze in hun hand hebben. Niet te raden? Dan maar met de ogen dicht proeven. Dat moet lukken.
58
natuur actIef takkenmikado speel het spel buiten of binnen nodig takken voor 4+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 10+ aard van het spel concentratie
speluitleg Verzamel ongeveer dertig takken van ongeveer zestig centimeter lengte. Zoek ook enkele gevorkte takken of takken met een krom uiteinde, die als hefboom gebruikt kunnen worden. Houd de bundel takken vertikaal in je armen en laat ze vallen. De eerste speler moet takken van de stapel pakken - eventueel met behulp van een hefboom - zonder dat de andere takken hierdoor bewegen. Bij het wegwippen van een stok met de hefboom, moeten de andere spelers op een veilige plaats gaan staan. Beweegt er een andere tak, dan begint het spel opnieuw en is de volgende speler aan de beurt. Wie heeft aan het eind de meeste takken
verzameld?
59
natuur actIef blote voeten pad speel het spel bij voorkeur buiten nodig zand, mos, gladde kiezeltjes, graszoden, kleine stokken, waterbak voor 4 - 10 jaar tijdsduur 30 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met de hele groep aard van het spel creatief gebruik zintuigen speluitleg Leuk om te maken en leuk om te doen: een blote voeten pad. Buiten kunnen je het blote voeten pad permanent een onderdeel laten zijn van het speelveld. Maak een pad van bijvoorbeeld zes meter lengte. Elke meter bevat een andere ondergrond, zoals zand, mos, gladde kiezeltjes, graszoden of kleine stokken. Aan het einde van het pad staat een bak met water om de blote voeten weer schoon te maken. variatie De kinderen worden geblinddoekt en moeten met hun voeten voelen waar ze overheen lopen. Hebben ze het goed geraden?
60
natuur actIef regenmeter speel het spel buiten nodig frisdrankfles (petfles), scherp mesje, meetlint of dunne liniaal, ijzerdraad, paaltje, grote spijker voor 8+ jaar tijdsduur 30 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met de hele groep aard van het spel onderzoeken speluitleg Soms klagen mensen wel eens dat het veel regent. Maar is dit echt zo erg? Om te controleren hoeveel regen er in een bepaalde periode valt gaan de kinderen een regenmeter maken. Snij de petfles doormiddel of vraag een volwassene om dit te doen. Gebruik alleen het onderste gedeelte van de fles. Knip de eerste tien centimeter van het meetlint of liniaaltje en plak dit heel secuur op de fles: de nul precies gelijk met de bodem. Wikkel ijzerdraad stevig om de fles heen. Buig een ander stuk ijzerdraad in beugelvorm en bevestig de uiteinden aan de draad om de zijkanten van de fles. Even testen of de fles goed recht hangt. Sla een lange spijker in de bovenzijde van het paaltje. Het paaltje wordt buiten op een vrije plek in de grond gegraven of geslagen. Hang tot slot de regenmeter met de lus aan de spijker. Even draaien zodat de draad vast om de spijker zit. Nu kun je iedere week gaan kijken hoeveel regen er gevallen is. Leuk is om een grafiek te maken met daarop de resultaten van de neerslag.
61
natuur actIef zie jij wat ik zie? speel het spel in het bos nodig foto’s van dieren en voorwerpen uit een bos, enveloppen, potloden voor 4+ jaar tijdsduur 30 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met groepjes van 3 tot 4 kinderen aard van het spel zoektocht speluitleg Geef de spelers een envelop met de foto’s van bosdieren en voorwerpen uit het bos, zoals dennenappels, paddenstoelen, mos, bomen, konijnenkeutels enzovoorts. In groepjes gaan ze in het bos op zoek naar de dieren en voorwerpen van de foto’s. Telkens als ze een afbeelding van de foto tegenkomen, mogen ze op de achterzijde een kruisje plaatsen. Welk groepje weet de meeste kruisjes te verzamelen?
62
natuur actIef insectensafari speel het spel buiten nodig spa, stevig papier, insectengids, fototoestel voor 4+ jaar tijdsduur 15 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met de hele groep aard van het spel onderzoeken speluitleg Steek met een spa een graspol met wortels van twintig centimeter in het vierkant uit en plaats deze op een stevig stuk papier. En nu opletten hoeveel insecten hier uit komen kruipen. Probeer in een insectengids te achterhalen hoeveel verschillende soorten er te voorschijn komen en maak eventueel een foto van de diertjes. Met deze foto’s kun je later ook op internet naar meer bijzonderheden van de insecten op zoek gaan. Als je deze proef elk seizoen uitvoert, kom je beslist meer te weten over de insectenwereld door het jaar heen.
63
natuur actIef sporen van champignonhoed speel het spel binnen en buiten nodig champignons, mesje, fixatief, gekleurd papier voor 6+ jaar tijdsduur 10 minuten opstelling aan tafels aantal met de hele groep aard van het spel onderzoekend en creatief speluitleg Snij de kop van een champignon af of laat een volwassene dit doen. Plaats de paddenstoelkop op gekleurd papier. Laat de champignonhoed twee dagen op dezelfde plaats staan en verwijder hem dan heel voorzichtig van het papier. Er komt een fraaie afdruk van de onderkant van de champignonkop te voorschijn. Leg de sporen van de paddenstoelhoed op het papier vast met fixatief. Op deze manier kun je van verschillende champignonhoeden ook een heel verrassend sporenschilderijen maken.
64
natuur actIef sterren kijken speel het spel buiten of binnen bij een raam nodig boeken over sterrenkunde of astrologie, telescoop voor 6 - 16 jaar tijdsduur 10 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met de hele groep aard van het spel onderzoek sterrenhemel speluitleg Een mooie avond met heldere hemel leent zich uitstekend om samen naar de sterren te gaan kijken. Sla er wat boeken op na, leg wat kussens of matrassen op de grond en ga aan de slag. Misschien kunnen de sterrenkundigen in de dop eens een astronoom uitnodigen. Laat die sterrenkundige vertellen over de hemellichamen. Voelen de kinderen meer voor een astroloog, dan kunnen ze die ook uitnodigen en laten vertellen over de verschillende sterrenbeelden en wat er volgens astrologen zoals in de sterren geschreven staat.
65
natuur actIef bosdieren raden speel het spel binnen en buiten nodig A4-vellen, illustraties/foto’s van bosdieren, lijm voor 4 - 8 jaar tijdsduur 10 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met de hele groep aard van het spel opletten en raden speluitleg Ga de natuur in en maak foto’s van bosdieren. De foto’s kunnen ook van internet worden gehaald. Op een A4-vel papier, met de brede kant naar beneden gelegd, wordt een foto of tekening van het bosdier geplakt. Aan de zijkant van het papier wordt ter hoogte van de afbeelding een puntenverdeling van 1 tot en met 10 aangebracht; het cijfer 10 moet bovenaan staan. Vervolgens wordt de illustratie afgedekt met een vel papier. Een speler gaat achter de afgedekte tekening zitten en mag het afdekvel voorzichtig naar beneden schuiven. Zodra een kind denkt te weten wat de illustratie voorstelt, mag het dit zeggen. Het laagste cijfer opzij dat op dat moment zichtbaar is, telt als score. Iemand die fout raadt krijgt uiteraard geen punt. De spelers kunnen ook met vier tegelijk raden. In dat geval kun je vier groepen maken en aan elke kant van de tafel een afgedekte tekening gereed leggen.
66
natuur actIef boshonkbal speel het spel in een bos nodig dennenappel, stevige dorre tak voor 8+ jaar tijdsduur 20 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal 10+ aard van het spel actief in de buitenlucht
speluitleg De spelers gaan in het bos honkbal spelen. Boshonkbal wel te verstaan. Dus met spelmateriaal uit het bos. En al die bomen dan die in de weg staan? Het is natuurlijk een uitdaging om die niet uit de weg te gaan. Misschien kun je de boomstammen wel gebruiken om de bal te laten afketsen. Bal? Is er dan wel een bal? Ben je mal, zoek maar een beetje een grotere dennenappel die hiervoor gebruikt kan worden en een dorre tak als slagwapen. En het honkbalterrein kun je ook uitzetten met dor hout, want wij laten het groen intact. Wedden dat dit een ruig spel wordt, waarbij ijverig geïmproviseerd moet worden.
67
natuur actIef zoek boswoorden speel het spel in het bos nodig vellen papier, potloden voor 6+ jaar tijdsduur 10 minuten opstelling vrij in de ruimte aantal met de hele groep aard van het spel vindingrijk speluitleg De kinderen zijn in het bos en bedenken zoveel mogelijk woorden die in deze omgeving thuis horen. Liefst bij elke letter van het alfabet één woord zoeken dat iets met het bos te maken heeft. Zoals A: Amerikaanse eik; B: berk, C: citroenvlinder, D: den of E: egel. Deel de vellen papier en de potloden uit en laat de kinderen eerst van boven naar beneden de letters van het alfabet opschrijven. Hierna gaat de tijd in en mogen ze tien minuten naar themawoorden zoeken. Wie is sterk in boswoorden?
68
beGeLeIdING IN de praktIJk Activiteiten voor tieners JongNL heeft tieners iets te bieden en daar willen we voor gaan! De JongNL-begeleiding ziet het gedrag van tieners niet als een probleem. Tieners hebben immers afwijkend gedrag nodig om te kunnen groeien op hun weg naar volwassenheid. JongNL wil meer tieners voor haar doelstellingen winnen. Dat doen we door met het spelaanbod voor tieners aan te sluiten bij hun belevingswereld en te werken aan kwaliteitsverbetering van het aanbod en dus van de activiteiten. Tieners zijn immers kritisch, zeker als het gaat om hun vrije tijd. Keuzes hierin maken ze zorgvuldig. Alleen het beste of coolste is goed genoeg en het nieuwste is al achterhaald. De activiteiten moeten aansluiten bij de tiener van nu. Lees dit boekje en je leert de tiener van nu nog beter kennen.
werken aan professionaliteit van het tienerwerk Binding van tieners bij JongNL ontstaat door professionalisering van het aanbod, de manier van programmeren en de wijze waarop de tieners bij de programmering van activiteiten betrokken worden. Belangrijk is dat deze leeftijdsgroep binnen JongNL ervaart dat het aanbod aan activiteiten voor hen herkenbaar is als een apart product, waar ze iets van hun gading vinden. Tieneractiviteiten vereisen dus een aparte aanpak. Die aanpak is een TienerTop5 die moet zorgen voor meer binding met tieners bij JongNL. Tieners kiezen binnen de TienerTop5 69
zelf een gevarieerd aanbod ‘special for you’. Ze moeten het gevoel hebben dat ze ergens bijhoren. JongNL mogen ze daarom niet missen; want dáár gebeurt iets van betekenis, dáár valt voor tieners iets te halen. Tieners willen bij JongNL • ertoe doen en bijzonder zijn • avontuur, spanning en attractie • ontspanning, plezier en ontmoeting met anderen • experimenteren en leren van levensechte activiteiten • zich afzetten, extreem en exclusief zijn • beweging, actie en snel resultaat Begeleid zelfbestuur Gelet op de eigenschappen en kenmerken van tieners en de groepen waarin ze zich thuis voelen, heeft JongNL een methodiek ontwikkeld als basis voor de jaarplanning van tienergroepen. Het zijn een vijftal items die samen voor een volwaardige, afwisselende planning kunnen zorgen. Centraal staat dat tieners hun activiteiten zelf programmeren, organiseren en evalueren. Een en ander ondersteund door een begeleider. We noemen deze werkwijze: begeleid zelfbestuur. Voor elke geplande activiteit worden twee kartrekkers uit de tienergroep aangewezen die het voortouw nemen. Iedere tiener binnen de groep is voor minstens één activiteit (per jaar) kartrekker. Zorg dat bij elke activiteit de talenten van iedere tiener het best benut wor70
den, maar ben ook niet bang om iemand ergens in te zetten als leerervaring. JongNL wil een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de tiener tot een volwassen mens. Een onderdeel van de ontwikkeling is dat tieners zich bewust worden van de wereld om hen heen. Een wereld met veel gezichten, stromingen en overtuigingen. De activiteiten van de tienergroep binnen JongNL willen tieners (levens-)ervaring laten opdoen en hen daardoor helpen (te experimenteren met) keuzes te maken. JongNL biedt tieners een groep waarmee ze, eventueel zelf georganiseerde, activiteiten kunnen ondernemen, ervaringen kunnen uitwisselen met andere tienergroepen, kunnen experimenteren en zich als groep ergens sterk voor kunnen maken. De TienerTop5 biedt de mogelijkheid om op een eenvoudige wijze activiteiten te programmeren. De TienerTop5 van JongNL 1 Uitwisselingen met anderen Tienergroepen via de hyves en facebook 2 Groepsavonden met losse activiteiten 3 Werken aan een project 4 Geldacties 5. Voorbereiden op het leiderschap In dit samenspelenboekje geven we voorbeelden van ideeën die horen bij TienerTop nummer 2 en 3. We geven dus leuke ideeën voor losse activiteiten tijdens groepsavonden en enkele voorbeelden van projecten. 71
Groepsavonden met losse activiteiten Smartphone tocht Praktisch alle jongeren zijn inmiddels in het bezit van een smartphone met internetverbinding. Bereid als leiding de smartphone tocht voor door een aantal detailfoto’s te maken in de directe omgeving van de blokhut. Iemand van de leiding is de smartphone master. De leden lopen in kleine groepjes (denk aan de veiligheidshesjes) de wijk in. De s-master stuurt hen om de beurt een verschillende foto waar ze naar toe moeten lopen om daar een groepsfoto te maken. Deze foto sturen ze naar de s-master en die stuurt ze een nieuwe foto. Ze moeten naar de locatie van deze foto lopen en daar bijvoorbeeld een vraag beantwoorden over een standbeeld of iets anders uit te omgeving. Dit sms-en of appen ze door naar de s-master. Op deze manier zijn er een aantal opdrachten te verzinnen. Bijvoorbeeld stuur een filmpje waarbij je uitleg geeft over een bepaalde straatnaam. Waarom is gekozen voor die straatnaam? Het filmpje kan in dat geval worden opgenomen onder het straatnaambordje. De s-master houdt in de gaten waar de groepjes zich bevinden en waakt er voor dat ze allemaal weer op tijd in de blokhut zijn. Een week later kunnen alle filmpjes en foto’s via een computer of beamer bekeken worden.
72
Minute to win it De spelletjes uit deze spelshow doen het altijd goed tijdens een groepsbijeenkomst zoals: • Een ballon met een waterspuit door de lucht naar een bak spuiten. • Op een badmat al slalommend over een parkoers bewegen. • Bellenblazen en de bellen al blazend hoog houden en door een hoepel proberen te krijgen. • Blaas een ballon op en laat die leeg lopen, terwijl je probeert met de ontsnappende lucht zoveel mogelijk lege plastic bekertjes van een tafel te blazen. • Doe de schoenen uit en plaats die 2,5 meter van een tafel die tegen een muur staat. Probeer met de voeten de schoenen op de tafel te krijgen. • Probeer plastic flessen die half met water gevuld zijn, van een afstand van 1,5 meter op een tafel te mikken; wel op zo’n manier dat de fles rechtop blijft staan. • Watjes vanuit een bak met je neus pakken (door plaklaagje op je neus) en proberen te verplaatsen. • Een lampenkap op je hoofd rondjes laten draaien. • Zittend op een stoel en gebruikmakend van gezichtsbewegingen, moeten deelnemers 3 koekjes van het voorhoofd naar de mond verplaatsen.
73
Cakepop en cake push-up maken Voor deze gezellige bakactiviteit is een oventje nodig. Een cakepop is een ‘cupcakeje’ op een lollystokje. Deze lolly wordt gemaakt van een speciale cakesoort (cakepop bakmix), gedompeld in chocola en versierd met kleine zoetigheden. Een cakepush-up is een kokertje op een stokje, dat je met laagjes vult en bij het opeten omhoog duwt. De cakepush-ups houders koop je bij jamin.nl. Etagère maken Etagères gemaakt van een oud servies zijn altijd leuk. Met oma’s serviesgoed of oud glaswerk, kun je er een heel persoonlijke tint aan je presentatie geven. Je verzamelt oud-serviesgoed of het glaswerk en je plakt een paar schoteltjes of glazen, in grootte oplopend, op elkaar met daartussen bijvoorbeeld een kopje, een suikerpotje, een glaasje of een eierdopje. Op rommelmarkten is genoeg serviesgoed te koop. Voor het lijmen gebruik je porseleinlijm. Creatief met pallets Verzamel pallets of sloophout en laat de jongeren hier loungemeubelstukken voor buiten van maken. Tijdens groepsbijeenkomsten kunnen de tieners hierop zitten bij een sfeervol kampvuurtje. Eerst op papier een ontwerp maken, stimuleert de fantasie. Monteer de diverse meubelstukken stevig met houtschroeven. Goed schuren, in de grondverf zetten en aflakken in 74
je favoriete kleur, zijn de volgende stappen. En als je ergens goedkoop nog kussens kunt vinden, krijgt het buiten zitten nog meer comfort.
Samenwerkingsspelen Om het groepsgevoel te versterken kun je bij een aantal spelen samenwerken voor het beste en leukste resultaat. Levende flipper Met elkaar een levende flipperkast maken is een sensatie, ook al moet je de geluiden er zelf bijmaken. Alle spelers op één na, gaan in een kring staan met de gezichten naar buiten gekeerd en de benen gespreid. De voeten van de spelers sluiten bij elkaar aan. Voorovergebogen met de armen tussen de benen speelt iedereen voor flipper. De flippers slaan met hun handen de bal naar de middenspeler die de bal probeert te ontwijken. Deze middenspeler mag lopen, vallen, wegspringen en zo verder, maar hij mag de bal niet aanraken. De flipper die ‘raak schiet’ mag daarna als middenspeler fungeren.
75
Touw spannen Span tussen 3 of 4 bomen een touw. Ga vervolgens met de hele groep op dit touw staan; niemand mag dus nog contact met de grond hebben. Tennisbal als bom Een intens gevaarlijke bom bedreigt de wereld en het leven er op. De groep tieners kan ingrijpen en is dus verantwoordelijk om de wereld van de ondergang te redden. Alleen door samen te werken kunnen ze de bom onschadelijk maken. Een terrein van ongeveer 5 bij 3 meter wordt afgebakend. Midden op dit terrein is de bom te vinden: een tennisbal op een omgekeerde emmer. Deze bom moet onschadelijk gemaakt worden. Als hulpmiddelen mogen twee lange touwen gebruikt worden. Niemand mag binnen het afgebakende terrein komen. Bovendien mogen de touwen niet de grond raken, want de bom staat in een vloeistof die alles oplost. De emmer mag dus ook niet over de grond worden verschoven. De spelers krijgen een half uur de tijd om een oplossing te bedenken. De bom explodeert als de tennisbal voor de tweede keer van de emmer afvalt. Gordijnbal Gordijnbal is een variatie op volleybal. Je kunt hierbij geen punten, maar spelers scoren. Hiervoor heb je een bal, touw en doek nodig. Span het doek in het midden van de ruimte. Aan iedere zijde van het doek wordt een ploeg opgesteld. Om beur76
ten slaat of gooit een speler van elke ploeg de bal over het gordijn in het veld van de andere partij. De andere partij moet ervoor zorgen dat de bal wordt opgevangen en teruggegooid. In ieder geval mag de bal niet op de grond komen. Raakt de bal toch de grond, dan mag de tegenpartij de naam van een speler noemen die naar het andere vak moet. Het spel gaat door totdat er nog maar één partij over is. Sterke verhalen Hoe sterke verhalen ontstaan zul je merken bij dit spel. De spelers zitten in een kring, bijvoorbeeld rond een kampvuur, en vertellen de linkerbuur een alledaagse gebeurtenis van die dag. Organiseer het zo dat er om en om eerst geluisterd c.q. verteld wordt. In elke volgende vertelronde gaat het net zo, maar dan wordt het verhaal dat je net gehoord hebt, doorverteld en ietsje overdreven. Tenslotte komen alle sterke verhalen terug bij de oorspronkelijke verteller. Die mag dan zijn aanvankelijke verhaal doen en het vertelsel dat er uiteindelijk van gemaakt is.
77
Squash kriskras De spelers komen elk om de beurt aan de bal. Het is de bedoeling dat ze met hun racket de bal tegen de muur slaat. De bal moet hoger dan 1 meter boven de grond tegen de muur belanden. Tegelijkertijd kunnen er ook meerdere muren, of zelfs het plafond gebruikt worden. Omdat je meer muren gebruikt dan bij gewone squash, is dit spel veel intenser en grappiger. De bal vliegt immers kriskras door de hele ruimte. Om de moeilijkheidgraad te verhogen, kunnen ook obstakels zoals vensterbanken of tafels in het squashveld dienst doen. Hoe ben ik? Iedereen van de groep krijgt een sticker op het voorhoofd geplakt, met daarop een bepaald typetje of karakteristiek geschreven. De personen weten zelf niet wat er op hun voorhoofden staat. Geef daarna de groep een gezamenlijke opdracht die ze moeten uitvoeren, zoals iets bouwen, het verzinnen van een kort toneel of gewoon het spelen van een bepaald spel. Let wel, de opdracht mag niet te gemakkelijk zijn, omdat enige vorm van discussie nodig is; maar ook niet te moeilijk, omdat de opdracht het hanteren van de kenmerken niet in de weg mag staan. Maak de spelers duidelijk dat ze tijdens de opdracht elkaar moeten behandelen volgens de aanwijzing op sticker op het voorhoofd. Draagt iemand bijvoorbeeld een sticker met de tekst ‘lui’, dan moet deze persoon ook behandeld worden als 78
iemand die altijd lui is, zonder dat dit woord expliciet uitgesproken wordt. Op het einde mag iedereen raden welke eigenschap op de eigen sticker staat. Bij de nabespreking van dit typetjesspel is het belangrijk dat iedereen zijn zegje kan doen. Vaak verbergen mensen zich in dergelijke gevallen achter een lach of een grap. Probeer daarom de achterliggende gevoelens naar voren te laten komen. Mogelijke vragen bij de nabespreking kunnen zijn: • Hoe voelde jij je tijdens de opdracht? • Was het moeilijk om de anderen volgens de stickers te behandelen? • Was het inderdaad zo dat sommigen deelnemers zich gingen gedragen volgens de tekst op de sticker? Bijvoorbeeld dat iemand met de sticker ‘dom’ op zijn voorhoofd na een tijdje stopt met participeren? Of dat iemand met de tekst ‘baas’ ook echt de baas probeerde te spelen? • Welke stickers gebruiken we in het echte leven? Denk aan vooroordelen. • Is een leven zonder stickers mogelijk? Nog een stapje verder kun je met de groep proberen na te gaan of mensen soortgelijke ‘stickerteksten’ bewust of onbewust met zich meedragen. Klopt dit met het beeld dat de personen in kwestie van zichzelf hebben?
79
Het werken in projecten In de TienerTop5 van JongNL wordt gesproken over het werken in projecten; een nieuw middel om activiteiten met tieners te ondernemen. Het is immers moeilijk om samen met de tieners tot een goede programma-invulling te komen. Telkens terugkerende activiteiten worden ook dikwijls op het programma gezet, omdat er geen andere ideeën zijn en iedereen ‘leeg’ is. Want woorden als dropping, karten of gamen, vallen talloze malen als er programma’s voorbereid worden. Vaak gewoon een gebrek aan nieuwe ideeën. Daarom bestaat de TienerTop5 onder andere uit projecten waar een goede activiteit in zit. Niet alles zal passen, want de een wil dit en de ander dat. Het gaat er dan ook om een aantal tips en ideeën aan te reiken. Soms is een combinatie van projecten mogelijk. De TienerTop5 heeft een facebook en hyvespagina waar ideeën voor activiteiten voor en van tieners kunnen worden uitgewisseld. Ook is er een wikepedia met spellen en activiteiten. Doe er je voordeel mee. JongNL heeft een boekje ‘professionalisering van het werken met tieners’ uitgegeven. Bestel het via www.jongnl.nl In het boekje staat op pagina 29 en 30 achtergrondinformatie over het werken met tieners in projecten. We geven hier een aantal voorbeelden van projecten.
80
Fiets- of bromfietswerkplaats De tieners starten in een hoek of bijgebouw van de blokhut een werkplaats voor fietsen of bromfietsen. Kinderen van JongNL kunnen hun rijwiel aanbieden voor reparatie. In veel dorpen en stadswijken is immers geen fietsenmaker meer en veel kinderen en ouders weten vaak niet hoe ze een band moeten plakken. De werkplaats kan ook andere klussen aanpakken, zoals het installeren van computers, het uitleg geven over mobiele telefoons en zo meer. Door middel van de werkplaats werk je ook aan de naamsbekendheid van JongNL. Misschien zijn er wel mensen in het dorp die overdag in de werkplaats klussen willen uitvoeren. Fietscross Nodig een aantal teams van verenigingen uit jouw dorp of wijk uit voor een fietscross. Maak er een behendigheidsrace van met een wip, evenwichtsbalk, slalom of bal door een poortje manoeuvreren. Om aan deelnemers te komen zijn tweetberichten, een facebookpagina, advertenties en persoonlijke gesprekken nodig. Voor de cross zelf moet het parcours aangelegd worden; verder versiering, een EHBO-post, scheidsrechters en zo meer. Maak een goede taakverdeling zodat iedereen het gevoel heeft er bij betrokken te zijn. Bij succes kun je van de fietscross een jaarlijkse traditie maken.
81
Skelters bouwen Vooral jongens vinden het sjiek om constructief en experimenteel aan de slag te gaan. In dit project gaan de tieners een skelter bouwen van ontwerp tot de presentatie of ze organiseren een wedstrijd tussen verschillende tienergroepen. De bedoeling is dat de tieners zoveel mogelijk zelf doen, maar wel een vakman (automonteur) inschakelen om adviezen te geven. Een ideaal project omdat de werkzaamheden bestaan uit een grote diversiteit, waardoor er voor elk wat wils in dit project te vinden is. Heerlijk knutselen aan een motor, maar ook een creatief ontwerp bedenken of het organiseren van een skelterrace. Pionierproject Pionieren is een echte JongNL activiteit. De meeste tieners hebben ooit een tafel gesjord of een driepoot, maar vaak is het daarbij gebleven. Juist door een groot object te bouwen met hout en touw, ontstaan verrassende effecten en is er meer tienerplezier bij het pionieren. Een goed voorbeeld van het opkrikken van een activiteit naar het niveau van tieners. Op internet zijn veel pionierobjecten te vinden. Het gaat dan om grote openingspoorten, vlaggenmasten, een reuzenrad, een grote wip en zo meer. Het ontwerpen van een model en het werk eerst uitvoeren op schaal, is een goede manier om tot snelle uitvoering te komen. Ook kun je op deze manier prima berekenen welke materialen je voor je constructie nodig hebt. Zo weet je ook of je voldoende palen en touwen hebt en of 82
materiaal misschien geleend moet worden bij een andere afdeling. Het grote pionierswerk leent zich uitstekend voor constructies van blijvende aard. Een leuke openingspoort kan gebruikt worden om de blokhut meer in de picture te krijgen. Een ander project zou kunnen zijn het bouwen van een hoge toren, om tijdens de open dag de kinderen het dorp of de wijk van boven te laten zien. Voor 50 eurocent mogen belangstellenden de toren beklimmen en van het uitzicht genieten. Maak een film Ook een promotiefilmpje voor op youtube, facebook of hyves, doet het goed. De tienergroep komt er mee onder de aandacht. Bij JongNL kun je voor een gering bedrag een camera huren waarmee je professionele opnames kunt maken. Het werken met de camera is eenvoudig en snel te leren. Wel is het belangrijk een goed script voorhanden te hebben. Maak een taakverdeling. Wie is de regisseur, de cameraman, of de geluids- en lichtvrouw; en wat doe je met kleding, achtergronden, tekstbalken en zo meer? Natuurlijk is er een première van de film in de blokhut met als afsluiting een feestje. Denk ook eens aan de mogelijk voor een tekenfilm. Voettocht naar onbekend gebied De tieners maken als project kennis met een onbekend gebied. Neem de landkaart en zoek een plaats of gebied waar nog niemand van de tieners ooit geweest is. Er wordt een weekend ge83
pland om dit gebied te verkennen. Ieder krijgt een taak om iets uit te zoeken. Hoe komen we er? Waar kunnen we overnachten? Welke activiteiten kunnen plaatsvinden? Zijn er ook leeftijdgenoten waarmee we in contact kunnen komen? Is het een leuk idee om dit project op de film te zetten? En wie weet gaan de tieners na afloop een promotiefolder of promotiefilmpje maken van deze onbekende plek. Interessante hobby of sport Ieder jaar een aantal clubs of organisaties bezoeken kan evenzo een leuk project zijn. Aan het begin van het seizoen gaan twee tieners op internet leuke, maffe, uitdagende, sportieve verenigingen zoeken. De club wordt gebeld met de vraag of ze bereid zijn voor de JongNL-tienergroep een demonstratie te geven. Bij voorkeur iets actiefs; dus niet alleen praten maar ook doen. Zo zijn er in Limburg nogal wat clubs die zich met sportduiken bezighouden. Een uitdaging om met een snorkel voor neus en mond een duik te nemen in een grindgat en de onderwaterwereld te ontdekken. Zoek op internet zo’n club bij jou in de buurt. Ongetwijfeld willen ze voor de tieners een demonstratie verzorgen. En, bel vooraf voor de veiligheid even de verzekering van JongNL. Kijk voor meer informatie over het werken met tieners op www.jongnl.nl 84
