GROOTSPOOR. Uitgave van de GrootSpoorGroep Nederland NUMMER 95

GROOTSPOOR December 2012

Verschijnt 6x per jaar

Uitgave van de GrootSpoorGroep Nederland

In deze uitgave: - De Kent & East Sussex Railway - Hulp bij het programmeren - Festival GrootSpoorGroep 2013 - LGB in Cuijk - De kerstpuzzel - Zomaar een verrassing

NUMMER 95

2

Informatie GrootSpoorGroep Hoe komen we in Zetten? Via de A15 (RotterdamGorinchem-Tiel-Valburg), afslag nr37. Richting Zetten volgen. In het centrum links af, dit is het Schweitzerpark.

-------------------------------------------------------------------GSG agenda voor 8 december 2012 13:00 Aanvang GSG vergadering 1. Opening en verwelkoming nieuwe leden 2. Vaststellen van de agenda 3. Notulen van de vorige vergadering 4. Mededelingen 5. Ingekomen en verzonden stukken 6. Evenementencommissie 7. Wat verder ter tafel komt 8. Rondvraag 9. Sluiting

Partycentrum “de Wanmolen” tel: 0488 - 45 40 46

Colofon GROOTSPOOR is een uitgave van de GROOTSPOORGROEP NEDERLAND, statutair gevestigd te Zetten, KvK te Arnhem nr. 40146950. ING-bank nr. 7287852 t.n.v. GrootSpoorGroep te Oss. Verschijnt 6x per jaar. Advertentie tarief: op aanvraag bij het secretariaat. Kleine mededelingen leden gratis vermelding in de GrootSpoor.

--------------------------------------------------------------------

Bestuur GSG Nederland. Voorzitter: Klaas Robers 040-2013532 [email protected] Secretaris

Huub Graus 06-53423059 Schipleisingel 64 6652 GK Druten [email protected].

Penningmeester:

Gerard Visker 073-5118088 Haarsteegsestraat 66 5254 JS Haarsteeg [email protected]

Ledenadministratie:

2 februari 23 maart 20+21 april 1 juni 21 september 2 november 7 december

Willem van Oers 0416-341312 [email protected]

Public Relations: Advertenties:

Henk Gorthuis 06-54960041 [email protected]

Agenda voor 2013 GSG clubdag te Zetten GSG clubdag te Zetten GrootSpoorfestival te Zetten GSG clubdag te Zetten GSG clubdag te Zetten GSG clubdag te Zetten GSG clubdag te Zetten

-------------------------------------------------------------------------------Redactie: Ad Spaan, Klaas Robers, René Janson Emailadres: [email protected] De redactie heeft het recht om ingeleverde stukken te weigeren indien deze in strijd zijn met de grondwet of mensen schaden. Iedereen heeft recht op weerwoord.

Willem Reij 020-6974863 Wethouder Insingerstraat 32 1107 XB Amsterdam Zuidoost Tevens adres info & opgave nieuwe leden [email protected]

Evenementen:

Agenda voor 2012 GSG clubdag te Zetten

8 december

Contributie:

Leden 2013: Gezinsleden 2013: Inschrijfgeld 2013: Internet: http://www.grootspoorgroep.nl

€ 32,00 € 16,00 € 18,00

-------------------------------------------------------------------Bij de omslag: Op deze foto een typisch Engelse stoomlocomotief. In een artikel over de Kent & East Sussex Railway beschrijft Rein Nonnekes een aantal interessante wetenswaardigheden over enkele museumspoorlijnen in dit gedeelte van Engeland.

Inhoudsopgave clubblad nummer 95 2. 3. 4. 5. 6. 8. 13. 14.

Advertentiepagina Colofon en inhoudsopgave Verslag van de vergadering GSG clubdag Hallo medewerkers van de redactie De Kent & East Sussex Railway Zomaar een verrassing Hulp bij het programmeren

15. Verslag Hobbybeurs Veendam 16. Festival GrootSpoorgroep 17. Nieuwsvaria 18. Kerstpuzzel 20. Evenementenagenda 22. Een kleine van Massoth 24. LGB in Cuijk 27. Nieuwe beschrifting

Clubblad 96 verschijnt in week 4-2013

Deadline inleveren kopij: 25 januari 2013

De in deze uitgave opgenomen gegevens zijn door de auteur(s) met uiterste zorgvuldigheid verzameld. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden auteur(s) en redactie geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich gaarne aanbevolen.

3

Clubdag 3 november in Zetten Door Huub Graus De Rotterdamse Rijdagen die traditiegetrouw in het eerste weekend van oktober werden gehouden waren een succes. Alleen jammer dat er, zeker op de zondag, weinig clubleden langskwamen. De data voor de clubdagen en het Festival in 2013 zijn afgelopen week definitief bevestigd en blijven dus zoals ze in clubblad nr. 94 op pag. 4 zijn gepubliceerd. Naar aanleiding hiervan doen meerdere leden een oproep aan het bestuur om vanaf 2014 de datums beter te spreiden bijv. door na de zomervakantie eerder een eerste bijeenkomst te plannen. Tijdens de daarop volgende rondvraag roept Theo, als materiaalbeheerder, iemand te hulp om op de volgende bijeenkomst (8 december) rond 9 uur aanwezig te zijn teneinde te helpen bij het tellen van het materiaal. Diny biedt zich aan. Ad Spaan roept iedereen op om artikelen lang of kort aan te leveren voor het blad daar de bodem van de voorraadkast in zicht is…….. Koos attendeert erop dat een van de zender/ontvangers nog steeds defect is. Uiteindelijk wordt afgesproken dat hij ervoor zorg zal dragen dat deze gerepareerd wordt. Tenslotte laat Ton weten dat vandaag de nieuwe versie (nr. 8) van Koploper is verschenen.

Verslag Clubbijeenkomst In verband met afwezigheid van de voorzitter heet Willem van Oers om even voor een uur iedereen welkom, waaronder een nieuw lid: Gido Strik die al sedert 27 jaar een buitenbaan bij zijn huis in Ooij heeft liggen die hij digitaal aanstuurt. Door velen opgemerkt: deze keer zat er geen nota voor de contributie 2013 bij het clubblad. Deze nota zal bij het eerstvolgende blad, dat begin december verschijnt worden toegevoegd.

Contributie voor 2013 door Gerard Visker Intussen hebt u, als het goed is, per e-mail uw factuur ontvangen. Hebben wij geen e-mailadres van u, dan kreeg u het met de post. Dit is een nieuw experiment, waarmee wij ons het werk gemakkelijker proberen te maken en tegelijkertijd geld van de club uitsparen.

Mochten wij uw e-mailadres niet hebben, maar u hebt dat wel, of krijgt u een ander e-mailadres, geef dat dan a.u.b. door aan Willem Reij, de ledenadministratie, zodat wij daar voor dit belangrijke doel gebruik van kunnen maken.

Een nieuw clubjaar, een nieuw initiatief door Huub Graus Zoals in het verleden ook een aantal malen georganiseerd, willen we proberen om in het komende jaar op de clubdagen telkens een onderwerp rond onze hobby in een korte sessie aan de orde te stellen en voor belangstellenden te behandelen. Hierbij denken wij (Ton en Huub) bijv. aan aspecten rond de automatisering van de baan. Veel leden gebruiken hiervoor Koploper en regelmatig komen vragen naar boven hoe bepaalde zaken werken of geprogrammeerd moeten worden. Zo zijn er vragen gesteld over: “hoe programmeer ik een wissel?”, “hoe maak ik een wisselstraat?”, “hoe gebruik ik reedcontacten?” of “hoe

gebruik en programmeer ik functietoetsen op de Navigator of in Koploper?”. Maar ook heel andere aspecten van onze hobby kunnen aan bod komen. Een en ander staat of valt natuurlijk met de belangstelling van de leden. Heb je belangstelling hiervoor of heb je een ander onderwerp dat je graag behandeld wilt hebben? Laat dit dan weten via een mailtje aan Huub Graus: [email protected]. Wij zullen aan de hand van de reacties een “agenda” samenstellen op welke datum welk onderwerp “geprogrammeerd” wordt en dit publiceren in het eerste clubblad dat in 2013 verschijnt. 4

GSG clubdag 3 november 2012 Door Ad Spaan Veel GSG-leden komen eens per twee maanden naar de Wanmolen in Zetten om bij te praten over onze fascinerende hobby. Dan kan men met eigen treinen rijden, informatie uitwisselen, video kijken, elkaars aanwinsten van modellen of aankopen bewonderen. Een veelgestelde vraag is: "Wat was er te zien op de clubdag in Zetten?" Het antwoord is te vinden op deze pagina. De volgende clubbijeenkomst is op 8 december in Zetten.

De foto’s op deze pagina geven een aardig beeld van een clubdag: alle bekende spoorwegmaatschappijen kunt u hier aantreffen. 5

Hallo medewerkers van de redactie! door Loek Achterberg Daar is Loek Achterberg weer, nu met een berichtje over onze vakantie in de Harz. Wij waren daar van de eerste tot de 22e september 2012 en hebben ons absoluut niet verveeld, alleen al het HSB-gebeuren is prachtig. We zijn de hele Harz zo'n beetje rond geweest maar nog niet alles gezien. Wel in Thale geweest. Ik had gelezen dat daar ook nog wat te zien was, vlak bij de kabelbaan en bij het station van Thale. Het is een museum over een fabriek die daar gestaan heeft. Het is prachtig om te zien hoe groot die machine is en zeker als hij draait. En dan de uitleg van een flinke dame, met toch veel kennis over de machine. Buiten staat nog een machine zonder vuur, dus een loc die vooraf gevuld wordt met stoom. Er is ook nog een DDRmuseum, dat is niet zo veel, maar wel leuk om gezien te hebben.

Wij reden twee keer naar Drei Annen Hohne, gingen er daar uit en genoten dan in het zonnetje en langs de baan van al het heen en weer gerij met die mooie grote locs. Het blijft een mooi gezicht en gehoor, al dat geweld. Als je daar door het bos gaat lopen en je begint bij het hotel, voordat de trein de weg over steekt, dan kun je daar met volle teugen genieten van de natuur en als dan de trein er aan komt klimmen, dan kan ik er geen genoeg van krijgen, het blijft mooi.

Verder zijn we nog in Hasselfelde geweest, waar nog een loc staat die buiten bedrijf is, en een oude sneeuwruimer. Er is daar nog genoeg te zien in de Harz Zo is er in Gernrode een hele grote koekoeksklok met muziek en een grote koekoek die naar buiten komt en de uren aftelt. Er is ook een fabriekje bij dat je kunt bezoeken. Als je binnendoor rijdt dan zie je veel mooie plekjes en huizen en stuwmeren. 6

Ook een bezoekje aan de tuinbaan van Herr Cramer in Walkenried is leuk om te doen. De man neemt alle tijd voor je en je kunt er ook nog leuke ideeën op doen. Ik vind het altijd weer mooi om bij zo'n grote loc te staan met hetzelfde nummer als je zelf thuis in het klein hebt rijden. Vooral ook de kleine is een mooie machine. Volgend jaar moesten we daar maar eens een ritje mee maken van Gernrode naar Alexisbad. Je ziet moeders ook volop genieten als ze mee is, net als thuis als de

treinen rijden. Maar als ze dan naar de kruidentuin in Altenau wil moet je ook geen nee zeggen, want dan gaat ze ook niet meer naar de treinen. Je moet blijven geven en nemen en genieten van al het mooie dat je ziet. We hebben nu de tijd nu ik met pensioen ben. Toen we zaterdagavond hadden gegeten, moesten we nog even ruiken bij het spoor. Daar stond net de oude Triebwagen uit 1933. Prachtig om te horen en zien hoe hij dan wegrijdt met al zijn lichtjes aan.

www.lgbshop.de 7

De Kent & East Sussex Railway. door Rein Nonnekes Afgelopen herfstvakantie was de bestemming Kent. Zoals bekend mag worden verondersteld, ligt dat in de zuidoosthoek van Engeland, meer precies: Groot Brittannië, is tenslotte de bakermat van de spoorwegen. Als u de kans krijgt moet u beslist eens het National Railway Museum in York bezoeken. www.nrm.org.uk. Maar het ging over Kent tenslotte. Daar heb je verschillende (museum) spoorlijnen. Helaas zijn in de loop der jaren vele lijnen opgeheven, maar wat erger is, is dat die dan vaak ook volledig ontmanteld zijn. Wat dan weer wel leuk is, is dat men er steeds meer van doordrongen is geraakt om meer toeristische voorzieningen aan te leggen. Dat doen ze dan door de routes van bijvoorbeeld lange-afstands-wandelpaden over de voormalige tracés te laten lopen, maar ook worden er fietspaden over aangelegd. Heel vaak als je per auto het Engelse platteland doorkruist, kom je zo’n prachtig gemetseld viaduct tegen waar de weg de voormalige spoorbaan kruist. Oude spoorgebouwen ken ik op deze manier niet zo erg.

Als je in Dover met de ferry of in Folkestone via de tunnel Engeland binnen komt, ligt er al gelijk een klein stukje naar het westen, de “Romney, Hythe and Dymchurch Light Railway”, The world’s smallest public railway (www.rhdr.org.uk) Dat betreft een uit de jaren twintig stammende 15 inch spoorbaan, op 1/3 van de ware grootte. Heeft altijd als openbaar vervoer gefunctioneerd en heeft zelfs in de 2e Wereldoorlog een belangrijke rol gespeeld. Zeer de moeite waard om te bezoeken! Ze hebben heel fraai materieel. Meer het binnenland in heb je westelijk van Royal Tunbridge Wells de Spa Valley Railway; verder zuidwestelijker, bij Haywards Heath de Bluebell Railway. Maar Tenterden is de basis van de Kent & East Sussex Steam Railway. De lijn loopt van Tenterden naar Bodiam en loopt daarbij langs plaatsjes als Rolvenden,

Station Tenterden. Het loket, de hekjes, de geparkeerde auto's, de koffers op het perron, alles ademt de sfeer uit van het reizen per spoor zo'n 100 jaar geleden. 8

nostalgisch speelgoed, maar vooral de trapauto’s, vanaf 1890 tot de dag van vandaag. Van die laatste stonden er twee, een Silberpfeil replica in 1:2 van Auto Union (Audi) ca. 10.000 pond en de 2/3 scale Morgan 3wheeler. Die laatste voor 2700 pond. (even terzijde: ikzelf ben nog op zoek naar een Austin J40) Kijk ook maar eens op www.themilltoymuseum.com

Wittersham, Northiam. In Bodiam staat een prachtig kasteel, zoals ook kinderen een kasteel zouden tekenen, zie onder en www.nationaltrust.org.uk/bodiam-castle. In Tenterden is er naast het ontzettend leuke stationnetje ook een museum gewijd aan de oprichter Colonel Stephens “an English eccentric and briljant railway engineer”. Dat was een bezig baasje, want hij heeft nog 16 light railways op zijn naam staan. Vertrokken uit Kent daal je langzaam naar het dal van de Rother in East Sussex. De grens wordt gepasseerd via een brug over de Rother.

In het dal van de Rother en de aanliggende glooiende landbouwgronden wordt traditioneel veel hop verbouwd. Vlak voor Bodiam liggen de voormalige hop-gronden voor de beroemde Guinness.

In Northiam is aan de overkant van de weg, het stationnetje staat naast de overweg, het Mill Toy and Pedal Car Museum. Een erg leuk museum vol

Vlakbij Northiam heb je ook Great Dixter, een middeleeuws huis in de beste Engelse zin van het woord, voor-

9

verfpot in de weer te gaan! Die overwegen zijn ook heel apart: die worden gesloten middels hekken, die overal dezelfde vorm hebben. Ze kennen nauwelijks slagbomen. Die hekken sluiten normaliter het spoor af, staan dus haaks op de rails. De overwegwachter(s) sluiten de hekken door ze dwars op de weg te draaien. In het midden van de witte hekken is een grote rode cirkel aangebracht als een soort stopsein.

zien van prachtige tuinen (typisch voor Kent overigens) en tot voor kort toebehorende aan de inmiddels overleden Christopher Lloyd. Hij was een beroemde tuinarchitect annex plantendeskundige. De treinen zelf zijn een waar allegaartje. Diverse locs en nog meer diverse rijtuigen. In een loods stonden verschillende rijtuigen onder restauratie. Eigenlijk niet anders dan bij welke museumlijn dan ook. De stationnetjes zagen er allemaal verzorgd uit, hoewel hier en daar inmiddels wel een lik verf nodig was. Laat staan bij alle attributen langs het spoor die natuurlijk allemaal van ijzer zijn en zwart-wit geschilderd. Evenals de overwegen. Mijn handen jeukten om eens goed met de

Een bekend fenomeen van de enkelbaans spoortrajecten met tegengesteld verkeer, zijn de ‘tokens’ die de machinisten aan elkaar overgeven bij het voorbijrijden op een passeerspoor. In dit geval steeds bij een station.

10

Onderweg passeerden we nog een soort depot, in the middle of nowhere, waar allerhande materieel stond opgesteld. Waaronder een grote spoorkraan. Goed in het vet (dat wel), maar ook hier zou een lik verf wonderen doen. Wat zij ook aanbieden, en wat de stoomtram HoornMedemblik ook een tijdje heeft gedaan (Candle Light Express), is het dineren tijdens de rit. Die zondag stond er inderdaad een speciale trein gereed in Northiam: the Wealden Pullman. Meestal gebruikt voor de zaterdagavonden voor een vijfgangen diner, in dit geval de befaamde Sunday Lunch. Ook dat is een fenomeen in the UK, ook wel bekend als de Sunday Roast. Onze trein moest nog arriveren, maar de gasten voor de Pullman stroomden gestaag binnen. Allemaal ‘dressed for the occasion’ en een genot om te zien. Op het platform (perron) werden ze opgewacht door de gerant, keurige zwarte broek met bies en kort wit jasje met gouden tressen. Prachtig! Daar werden de reserveringen gecheckt. Als er even geen gasten aan kwamen, raakten wij in gesprek en hij begon met Good morning! Maar een blik op mijn horloge leerde toch echt dat het na twaalven was. Dus ik nog: Good afternoon. Maar zoals Engelsen zijn, die hebben voor alles een reden of oplossing: nee, het is pas ‘afternoon’ ná de lunch!!, wanneer die dan kennelijk ook is. Alle Pullman-personeel was period-style gekleed, evenals het gewone treinpersoneel en ook op de stations. Verder waren de stations compleet aangekleed met de gebruikelijk attributen als bagagekarretjes, koffers en wat dies meer zij. Kijk voor meer stations-nostalgia eens naar afleveringen van de BBC-serie ‘Oh Dr. Beeching’. Dr Beeching was in de jaren zestig de baas van British Railways en heeft de zaak toen geherstructureerd. In die serie speelt een stationnetje (Hatley Station) de hoofdrol met het bijbehorende personeel. Schitterende sfeerplaatjes uit die tijd. Het was de strijd of dit station open zou blijven. Er worden inspanningen gepleegd om de lijn vanaf Bodiam door te trekken naar Robertsbridge om aan te sluiten op de reguliere lijn van British Rail. Dit gebeurt door de Rother Valley Railway. Als laatste is nog te vermelden de band die bestaat tussen de Chemin de Fer de la Baie de Somme in NoordFrankrijk. O.a. worden er locs uitgewisseld.

Het seinhuis in Rolvenden en een armsein dat met van die trekdraden van hieruit bediend wordt. Toys) niet op, omdat dat oorspronkelijk uit Wales afkomstig is. (Swansea). Frank Hornby (1863-1936) was de godfather. Hij richtte in 1907 de Meccano Ltd. op, wat weer de ‘moeder’ was van de bekende Dinky Toys (sinds 55 jaar een andere hobby van mij). De elektrische treinen kwamen in 1925, eerst op 240V!, pas in 1929 op het veiligere 6v; in 1938 de Hornby Dublo (schaal 00, dubbel nul); in 1964 samen met Tri-ang die de fabriek in Margate al had; later weer overgenomen door Lines Bros in 1965

Waar we op de laatste dag van ons verblijf geweest zijn, stond al járen op mijn lijstje maar kwam er steeds maar niet van: De Hornby Experience in Margate, eigenlijk het Hornby Visistor Centre, gevestigd in de oude ‘plant’, zo’n typisch Engels bakstenen industriegebouw. Het herbergt alle bekende Engelse namen op hobbygebied: Airfix, Scalextric, Humbrol, Corgi en natuurlijk Hornby zelf. Het zijn allemaal iconen van Engelse bodem, al gaat dat voor Corgi (vroeger Corgi 11

grote displays van merken als Lima, Joueff, Lilliput en zelfs Rivarossi. Het werd niet duidelijk of zij daar de Engelse vertegenwoordiging van hadden of dat die tot de Hornby Group behoorden. Ook een paar grote treinbanen van Hornby waren te bewonderen, alles naar Engels voorbeeld natuurlijk. Naar mijn smaak is dat een verademing in vergelijk met al die Duits georiënteerde banen die wij zo gewend zijn. En van de beurzen kennen we inmiddels wel de Engelse hang naar detaillering en perfectie. Zie o.a. de banen van Guillaume, de laatste keer nog op het Festival. En door het Dinky Toys virus heeft Hornby Dublo natuurlijk ook mijn bijzondere aandacht. In wat antiekwinkeltjes, wel wat Een mooie doos Hornby-Dublo in schaal 00 (dubbel nul). Dit wijkt af laagdrempeliger dan hier te lande van H0 (half nul). Kijk maar op: www.railmania.co.uk/gauge-scale gebruikelijk, scoorde ik een aantal en verder onder de naam Tri-ang Hornby; en tenslotte leuke items voor idem leuke prijsjes. Daar hebben c.q. in 1972 onder de naam Hornby Trains. Het geheel viel krijgen ze niet gelijk dollar-, sorry pondtekens in hun uit historisch perspectief een beetje tegen, zeker als je ogen! Ik ben dan ook benieuwd wat ‘Houten’ in dat andere fabrieksmusea gewend bent, als bijv. LGB. opzicht te bieden heeft. Maar ook zo’n 20-25 jaar geleden was ik al met m’n gezin als Corgi Collector te gast in het fabrieksmuseum van Corgi Toys in Wales. Dat kan beter! Er waren ook

12

Zo maar een verrassing door Gerard Visker Capturing Clervaux: als je wat om treinen geeft is Eurospoor natuurlijk ook een van de evenementen waar je je hart kunt ophalen. Veel banen dit jaar (jammer genoeg slechts 1 baan van ons formaat) en uiteraard de 2e handsmarkt en de beroepshandelaars. Waar loop je dan tegen aan. Een diorama van 3,5 meter bij 2,2 meter. Het diorama is van het kasteel Clervaux in schaal 1 : 35. De maker? De goed pratende Claude Joachim. Een deskundig bouwer die zich volledig heeft overgeven aan het bouwen van deze diorama's. Het gaat over de slag in de Ardennen. Claude had vooraf veel speurwerk gedaan voordat hij aan dit diorama van Clervaux kon beginnen. Dit is ook terug te zien in de gedetailleerdheid van het diorama.

Zo had hij gelezen dat er boven in het kasteel muziek werd gemaakt in een van de zalen. Er werd piano gespeeld. Dus kwam er in een van de zalen een piano. Mooi was ook de inrichting van de diverse andere ruimtes in het kasteel. In de kelder is de keuken waar de soldaten zaten bij te komen en er eten werd gekookt. Voor de ontspanning was, in een andere ruimte, het biljart in gebruik en voor de rust was er een mogelijkheid boven in de kapel. De figuurtjes had hij gekocht en hier en daar aangepast waardoor alles heel natuurge-

trouw werd nagebootst. De buitenkant van de gebouwen was ook natuurgetrouw nagebouwd. Veel foto’s uit het verleden hadden hem een goed beeld gegeven van de omgeving en van de situatie. Het was natuurlijk oorlog dus het pleisterwerk was in slechte staat en ook de gevechten tussen de Engelsen en de Duitsers had de nodige schade te weeg gebracht. Claude had het oorlogsgeweld goed uitgebeeld, gaten in de muren en in de daken waren zonder beperking uitgevoerd. Het had allemaal een verwoestende uitstraling. Echt prachtig. Claude Joachim is bijna klaar met zijn diorama. Hij moet nog twee modules maken die uitkomen bij de rivier en dan heeft hij er tussen de 6000 en 7000 uur op zitten om dit schitterende project te realiseren. Nieuwsgierig geworden? Dan hoop ik dat je hem tegen komt op een van de beurzen waar hij regelmatig staat of kijk op de website www.dioramaclervaux.com. Wij hopen dat je dan net zoveel kijkplezier hebt zoals wij hebben gehad. Henny en Gerard Visker 13

Hulp bij het programmeren door Erik Thissen Digitaal rijden zijn de toverwoorden tijdens de clubdagen in Zetten. Het lijkt zo vanzelfsprekend als je onze digitale experts mag geloven: het juiste locadres instellen en hier en daar nog wat CV instellingen bijregelen en rijden maar. Soms is de realiteit net wat anders en dan is het maar wat handig als je lid bent van de GrootSpoorGroep! Tijdens de clubdag van 22 september werden weer verschillende modellen digitaal ‘onder handen genomen’ door onze Huub. En…uw redacteur keek mee over de schouders en stelde de onvermijdelijke vraag: "Schrijf de ervaringen eens op en stuur die naar de redactie-email. En zo is het gekomen…..

Tijdens de club bijeenkomst van 22 september heeft Huub Graus ons geholpen met het programmeren van 2 locs. Het gaat om de V200 (21940) en de Schlepptenderloc (22150). Het probleem was dat de programmering van de 22150 helemaal verpest was en we hem zelf niet meer goed kregen. Samen met Huub hebben we alles stap voor stap geprogrammeerd en dat leidde tot een geweldig resultaat. Met de V200 was eigenlijk niets mis maar omdat we toch bezig waren hebben we die ook maar meteen iets mooier af gesteld. Ook hiervan is het resultaat fantastisch geworden. En dankzij Huub weet ik nu hoe de belangrijkste CV’s werken. 14

GSG op de Hobbybeurs in Veendam door Bram Overvoorde Zo af en toe vragen leden of zij in naam van de club op een evenement onze gezamenlijke hobby mogen uitdragen. Logisch dat je zoiets wilt. Zo gebeurde dat onlangs op de Hobbybeurs in Veendam. Leo van Gelder en ondergetekende hebben op deze beurs de GrootSpoorGroep gepromoot met een grote LGB-baan met afmetingen van 16 meter lang en 2,70 meter breed. Er was veel interesse en veel belangstelling voor deze baan. Er werden veel vragen gesteld van wat er op de club gedaan wordt en veel over het digitale

gebeuren en of het ook weerbestendig is. Het was een leuk en fijn weekend. De rails, wissels en de centrale waren beschikbaar gesteld door de club, het rollend materieel van ons. Dit was een goede combinatie. Voor herhaling vatbaar en zeker een idee voor andere clubleden om ook zoiets te organiseren.

De grote demonstratiebaan op de Hobbybeurs in Veendam. Hierboven Bram en Leo in GSG-outfit. 15

Festival GrootSpoorGroep 2013 door Willem van Oers Het opbouwen vindt weer een dag eerder plaats op 19 april. Als u denkt iets te kunnen bijdragen aan het festival of U wilt mee helpen opbouwen dan kunt u contact opnemen met Willem van Oers, [email protected] . We proberen zo snel als mogelijk flyers te maken om op te hangen bij uw winkelier in de buurt of om gewoon uit te delen aan anderen. Diegenen die zich hebben aangemeld, krijgen t.z.t. een update van de deelnemerslijst via de mail. Controleer dan of het goed is ingevuld, zo niet dan ook graag een berichtje naar Willem van Oers. Wij hopen heel veel clubleden te verwelkomen.

Voor de zesde keer organiseert de GrootSpoorGroep een festival in De Wanmolen in Zetten. U komt toch ook? Het festival vindt plaats op zaterdag 20 en zondag 21 april 2013. De openingstijden zijn vanaf 10.00 uur tot 17.00 uur. Er zal weer van alles te zien en te beleven zijn, onder meer diverse clubbanen. Ook zullen de Lifesteamers weer aanwezig zijn en zullen presentaties te zien zijn van clubleden. Natuurlijk veel informatie in diverse infostands. Hobbytime met de bekende merken Pola en Massoth en vier grote winkels zullen er in ieder geval weer zijn. Over andere zaken wordt nog nagedacht. Ideeën zijn altijd welkom.

Op deze pagina een paar beeldindrukken van het vorige festival. U ziet wat een bijzondere dingen er te bewonderen waren. Dit jaar gaan we dat zeker weer zo doen. Reserveer alvast dit weekend in uw agenda voor 2013.

16

Nieuwsvaria door Ad Spaan In deze nieuwsvaria besteden we weer aandacht aan het grote en kleine nieuws bij het grote spoor en de grootspoorhobby. Als eerste natuurlijk nieuws over Märklin: er is mogelijk een overnamekandidaat. En net na het verschijnen van ons vorige clubblad presenteerde Piko het langverwachte model van het TEE treinstel. hun jeugd een geliefd tijdverdrijf van Wolfgang Richter en zijn broer Eberhard. In de jaren ’60 werd "LGB" op de markt gebracht. Na de vroege dood van zijn broer (eind 1984) was Wolfgang Richter verantwoordelijk voor de commerciële activiteiten. In 1999 gaf Wolfgang Richter de dagelijkse leiding over aan de vierde generatie, maar bleef nog een aantal jaren het gezicht van het bedrijf. Bijzonder was ook het nauwe contact met de verschillende LGB clubs. Piko Op 25.10.2012 vond in het Bahnpark Augsburg de feestelijke presentatie van het PIKO dieseltreinstel VT 11.5 (Trans Europa Express). Het Bahnpark in Augsburg werd bewust gekozen als presentatieplaats, omdat hier twee complete TEE garnituren staan opgesteld en er het omvangrijke TEE museum is gehuisvest. Met het model van de VT 11.5 verschijnt bij PIKO de 8ste vormnoviteit van locomotieven voor het G-spoorformaat sinds de introductie van het eerste Piko spoor G product zo’n 6 jaar geleden. Het driedelige dieseltreinstel VT 11.5 kan worden uitgebreid met twee bijpassende aanvullingsrijtuigen en is vanaf begin november in de vakhandel verkrijgbaar. Enkele technische details: aandrijving door twee motoren alsook kogelgelagerde aandrijfassen met verchroomde loopwielen. Voor een fotoreportage zie: www.piko.de/.

Nieuws over Märklin De Süddeutsche Zeitung publiceerde op 14 november een artikel waarin werd gemeld dat het speelgoedbedrijf Simba-Dickie een intentieverklaring heeft getekend om Märklin over te nemen. Onder de paraplu van de Simba-Dickie is een aantal bekende namen zoals Bobby Car. Het Märklin merk (LGB zal ook worden verworven) zal een onafhankelijk bedrijf blijven, echter de aankooponderhandelingen zullen naar verwachting nog enkele maanden duren. Bij de herstructurering van Märklin in 2009 was het doel om het bedrijf snel te verkopen aan een investeerder. Tot op heden is er geen koper gevonden en kon Märklin op eigen kracht verder (met steun van enkele banken). De verwachting is dat de definitieve verkoop tijdens de internationale speelgoedbeurs in Neurenberg wordt aangekondigd. Wolfgang Richter overleden Wolfgang Richter - de mede-uitvinder van LGB (de LehmannGrossBahn) - is woensdag 21 november j.l op 84 jarige leeftijd overleden. Wolfgang Richter werd geboren op 29 April 1928 in Brandenburg en groeide op in een speelgoedbouwersfamilie. De bouw van auto- en scheepsmodellen was in 17

Kerstpuzzel 2012 ontworpen door Frans Lut Voor de donkere en koude dagen rond het einde van het jaar maakte Frans Lut deze puzzel voor ons. Hij is een groot liefhebber van woordpuzzels, hij liet ons wel eens trots zijn verzameling woordenboeken zien, die speciaal gemaakt zijn om te puzzelen. Behalve puzzels oplossen kun je er blijkbaar ook puzzels mee maken.

S P O O R W E G P O L I T I E B U S A E I M V IJ N K V N L M H E G A A L K R I N G E A E V G G K U A G L R E D R N N K R R A L E N E I T E E S U L O S G W W A V A V A R S

I D E L D

E N P R E A A T A A T S W L J W T S G V E G E S C H I L S E E T A A A I E E C U A A L H I E R K R A P C C U D R T L S T R O T O E O K L U H H H N L E R Z J B S O E O Z E I E T T T E I U C A L E P E P R , R B N O B K Z C R P H P S

I G M T S E A V D A R

I H O I O T T T A O L D H N R E A E U T T O O L B A N G D U E U T U N W D I L O E O N A G E L E K E I R R E G N R T E N L L N P G K N E U S L G I G U R I A A S A K E S E M Z L J N T E E E T A P G W T G Z B K E O B E R N M I K R E A E E O O E N E T A M E O G O E N D L U C O H D N T J

! A

D E B I T E U R E N G E G E V E N S 18

Dan volgen hier in alfabetische volgorde de woorden die in de woordpuzzel verborgen zitten. De letters van deze woorden doen niet mee. De overblijvende letters en tekens vormen samen de oplossing van de puzzel. ACHTBAAN, ALHIER, BEDDENSPREI, BEST, BLOOT, BOEK, BOEREN, BOKAAL, DEBITEURENGEGEVENS, DEGEL, DERTIGDUIZEND, DEURSLOTJE, DOMEINNAAM, DRUKKETEL, EGAAL, ELLENDE, ETENSGEUR, GELDKAS, GESCHIL, GESLACHT, GESLOOPT, GETRAPT, GODEN, GRATIE, GROOTSPOOR, HOSPITAAL, HULPAGENT, IMKER, INLOOP, INSPECTEUR, KELDER, KIND, KNEUS, KWADE, MATEN, NAGEL, NALATIGE, NEUSJE, ONGEVAL, OVERVAL, OVERWEG, PERRONVERLICHTING, PEZEN, PINK, POLITIEBUS, POORTJES, RECHTBANK, REUTELT, RIOOL, ROERSTANG, RUMBOON, SAMENGEWERKT, SEINWACHTERSHUISJE, SPOORWEGPOLITIE, STROT, TALIBAN, TEGELS, THUISDUELS, THUISWERKER, TOEGANG, VASAL, VLAAI, WACHT, WIELAS, WRAK, WREED Vraag aan [email protected] een uitprintbare file van deze puzzel. Stuur uw ingevulde puzzel vóór 31 december 2012 per e-mail naar bovenstaand adres, of per post naar: F.B. Lut, Beethovengaarde 8, 5344 CH Oss, of inleveren op onze clubdag van 8 december.

De trekking van de winnaars vindt plaats te Zetten op 2 februari 2013 in de eerste clubdag van het nieuwe jaar. De prijzen die beschikbaar worden gesteld voor deze puzzel komen op de GSG website en in het volgende nummer van GrootSpoor.

19

Evenementenagenda winter 2012 door René Janson 26 december Zuid Holland/Zeeland Kerstritten door de duinen en over de dijk. Rijdend Tram Museum RTM. Info:www.rtm-ouddorp.nl

Nederland 1 december Zuid Holland Sinterklaasexpress. Sinterklaas komt op bezoek. Reserveren vereist. Stoomtrein Valkenburgse Meer. Info: www.smalspoormuseum.nl

27 december Gelderland Kerstdiner in de stoomtrein. In onze historische Wagons-Lits en Mitropa-restauratierijtuigen geniet u van brunch of diner, terwijl u langs het Veluwsche landschap rijdt. VSM Info: www.stoomtrein.org

2 december Zuid Limburg De Pietentrein rijdt vanaf Schin op Geul. of Kerkrade en brengt een bezoek aan Sinterklaas. Kaartjes vooraf reserveren! ZLSM. Info: www.zlsm.nl

27 en 28 december Groningen Winterritten met oliebollen en Glühwein. S.T.A.R. Info: www.stadskanaalrail.nl

5 december Noord Holland Met de stoomtram naar het verblijf van de Goedheiligman: de Pakjesboot, die in Medemblik aanlegt. Zwarte Pieten houden ons gezelschap. Reserveren verplicht. SHM Info:www.museumstoomtram.nl

29 en 30 december Zuid Holland De speciale oliebollenrit op beide dagen. Het Nationaal Smalspoormuseum is nog geheel in kerstsfeer. Stoomtrein Valkenburgse Meer. Info: www.smalspoormuseum.nl

8 t/m 23 dec Zuid Limburg De kerstman is met zijn cadeaudepôt aanwezig in het station Simpelveld tijdens de normale winterdienst. ZLSM. Info: www.zlsm.nl

België 1 december Wallonië In Musee du Rail te St. Ghislain is een grote ruilbeurs en verkoping. Bezoek van Sinterklaas. Show van eigen museummaterieel. PFT/TSP Info: www.pfttsp.be

16 december Groningen Kerst in Dickensstijl met kerstmarkt in de rijtuigenloods. Een treinrit in sfeervolle rijtuigen tussen Stadskanaal en Veendam. S.T.A.R. Info: www.stadskanaalrail.nl

1 en 2 december Ardennen Sinterklaastrein in de vallei tussen Cindy en Purende. Gemini de Ferd de Bock. CFB Informatie: www.cfbocq.be

22 december Utrecht Winter Station. In de grote hal is voor de bezoeker t/m 6 januari 2013 een ijsbaan. Een bijzondere ervaring om op de gladde ijzers langs reusachtige treinen te glijden. Het Spoorweg-museum. Info: www.spoorwegmuseum.nl

22 en 23 december Wallonië Speciale rit met de kerstman in de warme stoomtrein der drie valleien. Kinderen krijgen snoepgoed. CFV3V Info: www.cfv3v.in-site-out.com

22 en 23 december Zuid Holland Maak een sfeervolle winterse rit met de stoomtrein langs het Valkenburgse Meer. Stoomtrein Valkenburgse Meer. Info: www.smalspoormuseum.nl

14 t/m 17 februari Vlaanderen. De Valentijntrein brengt u een perfect meergangenmenu, dranken inbegrepen, voor u en uw geliefde. Stoomcentrum Maldegem. Info: www.stoomcentrum.be

23 december Noord Holland In een verwarmde stoomtram op avontuur naar de Kerstman! Dagelijks vanaf 23 - 29 december. Vertrektijden Hoorn: 10.30, 12.30 en 14.30 uur SHM. Info: www.museumstoomtram.nl

Duitsland 14 t/m 23 december Gilrath De zogenoemde Sint Nicolaasritten worden ook na 6 december op weekeinden uitgevoerd. Zie: Kleinbahnmuseum Selfkantbahn. Info: www.selfkantbahn.de

20

Beursagenda 2012 - 2013 15 december (10-16 u) Houten. Expocenter Euretco Treinenbeurs. Info: www.modelspoorbeurs.nl 16 december (10-15 uur) Haarlem Miniatuurtrein- en modelautobeurs. Spaarnehal, Fie Carelsenplein 1, 2036 AM (Schalkwijk) Info: www.eurospoor.nl/beurzen.html 5 januari (10-16 uur) Lochem, Cafe Restaurant Bousema, Zutphensewg 35. Modeltreinenmarkt. Info: www.freebit.nl 11-13 januari [10 -18u ] Karlsruhe. Echtdampf Hallentreffen in Messe Karlsruhe, Messeallee 1. Info: www.echtdampf-hallentreffen-messe.de 12 januari (10-15 uur) Houten, Expo Houten, Doornkade 24. Modelspoorbeurs. Info: www.modelspoorbeurs.nl 12 en 13 januari [10 – 18u ] Lingen (D) Emslandhalle, Lindenstrasse 24a Info: www.breidenbach-veranstaltungen.de 19 en 20 januari [10:00-17:00 uur] Rijswijk. De Broodfabriek, Volmerlaan 12. Nederlandse Modelspoordagen 2013. Info: modelspoordagen.nl 26 januari [10-17 u] Joure. Partycentrum 't Haske, Vegelinsweg 20. Modeltreinbeurs Info: www.eurospoor.nl/beurzen.html 26 en 27 januari [ 10 – 18u] Bremen. German Rail in Messe Bremen. Modeltreinenbeurs. Info: www.breidenbach-veranstaltungen.de 27 januari [10 – 17 u] Haarlem. Spaarnehal, Fie Carelsenplein 1.O.a. Modeltreinen. Info: www.eurospoor.nl/beurzen.html 2 februari [10-17 u] Amstelveen. Amstelveencollege, Startbaan 12. Modeltreinbeurs. Info: www.eurospoor.nl/beurzen.html 2 februari [10:00-15:00 uur] Mariaparochie. Restaurant Partycentrum Catering Tibbe, Almeloseweg 214. Treinhobbyclub Almelo. Info: www.thca.nl 16 en 17 februari [ 10-18 u] Oldenburg. Weser-Emshalle,. Hal 7 , Europaplatz. O.a. modeltreinen. Info: www.breidenbach-veranstaltungen.de 22 februari [10:00-17:00 uur] Houten,. Expo Houten, Doornkade 24. Modelspoorbeurs. Info: www.rail.nl 23 februari [10-17 u] Joure. Partycentrum 't Haske, Vegelinsweg 20. Modeltreinbeurs Info: www.eurospoor.nl/beurzen.html 21

Een kleine van MASSOTH door Ton Duffels Op een vorig festival heb ik voor de kleinkinderen een gebruikte startset van LGB gekocht, zodat zij analoog en onafhankelijk van het weer, buiten of binnen zelf met de trein konden rijden. In de set zat een diesellocje nr. 2090 en twee oranjegele platte wagons. Zelf had ik nog wat extra rails, waaronder R1 bogen en twee R1 wissels, voor hen voldoende. Maar ja, ook moest er dan meteen een buffer in, want die kleine 2-assige locjes willen, zeker als ze wat langzamer rijden, nog al eens blijven steken op wissels of vuilere plekken van de buitenbaan. Een ander voordeel zou zijn, dat de kleinkinderen niet met mijn grotere, duurdere locs hoefden te rijden maar zelf een locje hadden, wat dan voor zowel analoog als digitaal rijden geschikt is.

De eMOTION M Op wat ruzies tussen de kleine dame en de nog iets kleinere heer na, vonden ze het prachtig. Het enige punt van discussie bleef de snelheid. De kleinzoon wilde zo hard mogelijk, maar dat mocht niet van zijn zus, want dan vielen haar poppen van de platte wagons. Helaas is het analoog wat moeilijker de snelheid te begrenzen, dus waren er soms ruzies. Echter dit voorjaar, de kleindochter kan nu lezen en schrijven en ook al aardig overweg met de PC, wou ze toch liever op opa’s buitenbaan rijden met de trein via opa’s handbediening (ze bedoelde de Navigator), of middels het beeldscherm en muis. De reden was dat a: de baan groter is en b: misschien wel belangrijker voor haar, ze had geen last meer van haar broertje (hoopte ze). Die kon dan op het kleine baantje met het dieseltreintje rijden. Alleen ik rij digitaal en de loc was nog analoog. Dat betekende dus een decoder inbouwen, wat wel meteen als voordeel had dat ik de snelheid kon begrenzen.

Naast elkaar: eMOTION M, ESU en LGB Dan krijg je de vraag: welke decoder neem ik? Ik had nog een oude LGB decoder liggen. Ook heb ik, weliswaar voor mijn H0-baan, altijd wel een paar H0 decoders van ESU liggen. Of moest ik een nieuwe kopen? Zo ja, welk merk en type? Uiteindelijk besloten tot dat laatste, omdat de LGB-decoder toch wel erg groot was en als er dan nog een powerbuffer bij moet de ruimte wat krap wordt. De beschikbare ESU was niet voorbereid op het aansolderen van een buffer. Dat was wel jammer, want de ESU was wel lekker klein. Echter op de site van Massoth bleek ook Massoth een heel kleine decoder te hebben, de eMOTION M, met als afmetingen 27 x 14 x 6,5 mm. Hij is zelfs iets smaller dan de ESU maar wel langer. Verder is hij ongeveer even dik. Het enige nadeel is, dat deze decoder ongeveer 50% duurder is dan een ESU, al is het de goedkoopste van Massoth. Een voordeel van deze decoder is dan wel weer dat er ruime soldeervlakjes aanwezig zijn om draden voor functies, licht, een buffer, een SUSI/Massoth-bus e.d. aan te sluiten. Daarom toch maar de eMOTION M decoder gekocht en daarmee kon de inbouw van start gaan. 22

Blijft over het aansluiten van de decoder. De draden naar de motor en de slepers zitten er, inclusief de stekkers, al mooi aan. Alleen, waar laat ik de vier draden? Want er zitten maar drie pennen op het motorblok. Voor de gele draad is geen aansluiting. Op het motorblok waren de gele en de witte doorverbonden. Dat heb ik dus aan moeten aanpassen, want motor en rails mogen bij digitaal rijden niet direct met elkaar in verbinding staan. In het blok heb ik de interne verbinding met de motor verwijderd en een nieuwe draad met stekker van buiten het blok naar de motor aangebracht.

Ja, dan ligt de loc op tafel en dan zie je wat je feitelijk ook wel weet en dat is dat er aan de achterzijde geen licht op zit. De vorige eigenaar had zelf wel aan de voorzijde lampjes aangebracht maar verder niet. Ik vermoed, dat de loc standaard helemaal geen licht had. Dus eerst maar middels twee rode en drie gele LED-jes licht aan gebracht. Vergeet hierbij niet om de weerstand aan te brengen die nodig is om de stroom tot een voor de LED's geschikte waarde terug te brengen. Alleen moet ik nog blanke glaasjes kopen. Vóór heb ik de lampjes maar even laten zitten, omdat ik anders naar mijn smaak iets te veel moest gaan verbouwen. Ik zal tegelijk met de blanke glaasjes wel nieuwe lamphouders voor de voorkant kopen. Dan kan ik daar ook rood en geel licht aanbrengen.

Na de draden voor de buffer aan dek+ (plus) en GND (min of massa) en voor de verlichting aan dek+ en aan respectievelijk LH (licht bij achteruit rijden) en LV (licht bij vooruit rijden) te hebben gesoldeerd, bleek dat de decoder nog mooi onder het ballastgewicht paste. Nu restte alleen nog maar het testen van het geheel en het daarna weer in elkaar zetten van de loc.Na eerst enkele proefrondjes succesvol gereden te hebben moest alleen nog de loc of beter gezegd de decoder op een specifiek adres gezet worden. Het fijne van de huidige generatie decoders en centrales is, dat je voor het heradresseren van je loc/decoder je niet hoeft te beperken tot 22 of 127 adressen, maar kunt gaan tot, ik dacht, 9998 adressen. Dus heeft de loc/decoder via “lange adressen” het op het huis staande LGB-adres 2090 gekregen. Verder heb ik de max. snelheid wat beperkt zodat de kleinkinderen geen ruzies meer hoeven te maken over de snelheid waarmee gereden moet/mag worden.

Dan de buffer. Die maak ik meestal zelf, volgens een schema uit “Gartenbahn” van enkele jaren terug. Een condensator van 22000 µF, een stabilisator-IC 7824, een diode en een schakelaar; even in elkaar solderen en je bent klaar. Blijft alleen de vraag waar laat je die “grote” condensator. Nou, voorin onder de huif en net voor het ballastgewicht van de loc. De schakelaar, die je nodig hebt om de buffer uit te schakelen tijdens programmeren of analoog rijden, kon mooi een plekje krijgen in het machinistenhuis. Dan kan de machinist er wanneer dan nodig is mooi bij.

23

LGB in Cuijk door Ronand Luijters Na mijn verhuizing naar Duitsland in 1992 kwam ik in aanraking met LGB. Deze hobby wordt daar veel meer bedreven, de tuinen zijn er in het algemeen vele malen groter dan in Nederland en tenslotte is ook het stoomverleden van Duitsland roemruchtiger en wordt meer in ere gehouden. Daar ik ook veel ruimte in en om het huis had, ben ik mij gaan toeleggen op deze hobby. Mijn eerste locs waren de groene Stainz (2010) en de kleine zwarte loc met tender (2015). Naderhand heb ik de Rügenloc Nicky & Frans S. (20261) en de grote SEG Malletloc (20851) erbij gekocht. (foto 1 en foto 2) Tenslotte is de Corpet Europaloc bij de collectie gevoegd (foto 3).

Eind 2010, vlak voor mijn pensioen, kreeg ik een aanbod om voor een zorgboerderij in Mill een grote tuinbaan (170m) aan te leggen, die ook door de kinderen kon worden bekeken. Met dit project ben ik nu zo’n twee jaar bezig en het vordert gestaag. Inmiddels ligt het gehele traject aangesloten en kan worden begonnen met het aanbrengen van cement op alle stenen voor het creëren van bergen en het aanbrengen van de railbedding. De tuinbaan bestaat uit een hoefijzervormig landschap waarin een enkelvoudige baan in 4 lussen met 13 bruggen en 8 tunnels rond loopt (foto 6). Het middengedeelte is verdiept waardoor er makkelijk aan de (stoom)treinen kan worden gewerkt. Op beide zijden van het traject kan gescheiden worden gereden door de aanwezige wissels tussen de 4 lussen. De gehele tuinbaan wordt gedigitaliseerd, maar ik ben nog zoekende naar het juiste en meest handzame systeem.

Foto 1

Foto 3

Foto 2 Zowel de Europaloc als de groene Stainz heb ik inmiddels aangepast en voorzien van een tender in dezelfde kleur (foto 4). Bij alle verhuizingen in Duitsland heb ik mijn banen telkens weer afgebroken en op het nieuwe woonadres weer opgebouwd. Na mijn terugkeer in Nederland in 2000 ben ik thuis begonnen met een tuinbaan (33m) op basis van twee keerlussen met 4 bruggen een 1 tunnel, die tot op heden nog aanwezig is (foto 5). Om deze goed te kunnen onderhouden heb ik twee jaar geleden een reinigingsloc aangeschaft. Voor een videopresentatie van mijn baan in Cuijk zie YouTube: LGB-baan in Cuijk.wmv.

Foto 4 De Coupet en de Stainz beide met tender 24

Foto 6 Apeldoorn heb ik de Regner 995603 Vulcan gekocht als bouwmodel. Het geeft zeer veel voldoening om een stoomloc zelf te bouwen en daarna te zien rijden.

Op de volgende pagina een kleine foto-impressie van de tuinbaan en de bruggen. De bruggen zijn allemaal eigenbouw, waarvan de meesten zijn gemaakt van aluminiumstrips met diverse vormen. Zij hebben lengtes tussen 50cm en 200cm. De tunnels zijn gemaakt van 25cm pvc-rioolbuizen en hebben een lengte tussen 50 cm en 200cm. Verder heb ik twee stenen bruggen gebouwd van de bekende Ytong-blokken. Voor deze baan, die voornamelijk een ruw berglandschap zal laten zien met hier en daar wat huizen, heb ik toch besloten om ook een Amerikaanse Baldwin 4-6-0 te kopen van het merk Bachmann. Een bijzonder mooie loc, die qua technische kwaliteit zeker minder is dan het LGB, PIKO en zeker het KISS–materiaal, maar een uitzonderlijke detaillering te zien geeft. Na diverse aanpassingen en weathering heeft de loc een zeer echte uitstraling gekregen. Tevens ben ik in de wereld van “Live Steam” gestapt, omdat het rond rijden met echte stoomlocs het summum is binnen deze hobby. Enthousiast geraakt door alle verhalen van de heer Henk Bunte uit 25

De loc is geheel radiografisch aangestuurd, de stoomfluit inbegrepen, en wordt binnenkort aangevuld met een tender van de Fa. Regner. Ik wil zeker het rijden met live steam locs blijven combineren met de digitale wereld van LGB. Voor de grote tuinbaan heb ik uiteraard veel sponsors en geld nodig. Om die reden laat ik een site ontwerpen, waarin zowel de tuinbanen, het rollend materiaal, de bruggen, als de toekomstige sponsors te zien zijn. Uiteraard hoop ik met deze site ook de nodige enthousiaste vrijwilligers te vinden. Tevens biedt de site de mogelijkheid voor bezoekers en modeltreinliefhebbers om te komen kijken en eventueel tegen een kleine vergoeding te kunnen rijden met eigen materiaal. E.e.a. zal op de duur wel leiden tot een vereniging of stichting om alles in goede banen te leiden, maar zover zijn we op dit moment nog niet. Ik houd mij dus aanbevolen voor elk advies en elke ondersteuning vanuit de GSG om mijn tuinbaan te doen slagen.

Foto 5 Kolom links: diverse bruggen en kunstwerken in de tuinbaan van de zorgboerderij in Mill. Er zijn geheel verschillende materialen gebruikt. Rechtsboven: de Bachmann Baldwin 4-6-0. Hierboven: De baan in mijn eigen tuin in Cuijk. 26

Nieuwe beschrifting op oude wagon door: Koos Schreuder Op een van onze speurtochten op internet kwamen wij een oude gesloten goederenwagon tegen. Deze wagon was geheel zwart geschilderd en zag er niet meer uit. Na wat onderhandelen was de koop gesloten en kwam de wagon naar Apeldoorn. Eenmaal uitgepakt zagen wij aan de onderzijde en de binnenkant dat het ging om een HSB Feuerlöschwagon in de kleur rood. symbolen e.d. Al snel was er antwoord en gaven wij akkoord om het te maken. Na enige tijd meldde Johan ons dat de “stickers” onderweg waren. Keurig verpakt, met een duidelijke beschrijving hoe het aangebracht moet worden, ontvingen wij twee zakjes, een voor de HSB Feuerlöschwagon en een voor de Unkrautbekämpfungswagen. Johan heeft een prima stukje werk geleverd. De HSB Feuerlöschwagon ziet er weer prachtig uit met zijn DR tekst. Het laat zich heel gemakkelijk aanbrengen en door het goed na te wrijven zit het prima vast als je alleen binnen rijdt. Voor buitenbanen adviseert Johan om het met matte vernis over te spuiten voor optimale hechting en bescherming. Nu moet de Unkrautbekämpfungswagen nog beletterd worDat was mazzel hebben, omdat wij HSB als thema hebden, maar daar zijn wij nog niet aan toe gekomen. ben op onze nieuwe modulebaan. Nadat wij de wagon Met dank aan Johan Nab en zijn JN Scalemodel be“gesloopt” hadden, hebben wij de oude zwarte verflaag drijfje zijn wij weer een prachtig LGB-stuk rijker. Kijk verwijderd. Omdat ik daar geen ervaring mee had, ging eens op zijn website www.jnscalemodel.nl en laat je verassen. Ons is het zeer goed bevallen en het smaakt ik nogal rigoureus te werk met afbijt. Ja, u leest het naar meer. Op de clubdag zullen wij deze rode HSB goed: verfafbijt. Het leek heel goed te gaan. De verf liet Feuerlöschwagon laten zien. gemakkelijk los. Maar….na een korte tijd werd ook het kunststof aangetast. De aanpak moest dus gewijzigd worden. Snelheid na het opbrengen van de afbijt was geboden. Toen uiteindelijk alle verf was verwijderd en het kunststof droog en weer hard was geworden, was het tijd voor de “staalborstel”. Met een kleine borstel op de elektrische multitool en een hoop geduld en voorzichtigheid kwam er en fraaie structuur naar boven. Het leek precies op het originele model waarbij de oude houten planken die prachtige verweerde look hebben. Maar door al dat verwijderen en geborstel was de beschrifting nagenoeg verdwenen. Dat was pech hebben. Nu had ik zelf al eens stickers laten maken van DR. Dat zijn redelijk grote letters en dus niet zo moeilijk te maken en aan te brengen. Maar de tekst van deze Feuerlöschwagon was wel even wat anders. Kleine fijne letters! Nu wilde het toeval dat ik tijdens het VSM weekend “Terug naar Toen” in Beekbergen Johan Nab had gesproken, waarbij hij vertelde dat hij voor zichzelf een bedrijfje was begonnen: JN Scalemodels. Met hem besprak ik mijn probleem en de wensen die wij hadden. Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. Omdat Martijn ook een Unkrautbekämpfungswagen bouwde, waren er twee wagons die van een nieuwe beschrifting moesten worden voorzien. Nadat wij foto’s en maten aan Johan hadden doorgemaild was het wachten of dit mogelijk was. Het was niet alleen tekst maar ook 27

De laatste pagina is in kleur door Ad Spaan De foto op deze pagina hoort bij de bijdrage van Gerard Visker “zomaar een verrassing“. In dit artikel wordt een verrassende kennismaking beschreven met de dioramabouwer Claude Joachim. Bijzonder lezenswaardig!

28