Projectblad Regionaal Groenprogramma 1. Naam project: Regionaal archeologisch park/ groene schakel Matilo
2. Gegevens aanvrager Gemeente Leiden Postbus 9100 2300 PC Leiden Inhoudelijk contactpersoon: Joyce Langenacker (projectleider)
Projectmanager PMB Bezoekadres: Stationsplein 107, kamer 412 Postadres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden 071-5165979 of 06-15169889
[email protected] Raadsbesluiten:
Rv.nr.:08.0073; Kaderbesluit Archeologisch Park Matilo, oktober 2008. Rv.nr.:09.0042; Uitvoeringsbesluit 1e fase Archeologisch Park Matilo, juni 2009. Rv.nr.:10.0006; Uitvoeringsbesluit 2e en 3e fase Archeologisch Park Matilo, februari 2010.
impressie van een castellum
structuurkaart Matilo Ontwerp Park matilo
Projectblad Regionaal Groenprogramma 3. Locatie Het Archeologisch park Matilo ligt aan de zuidkant van Leiden tegen het oude centrum aan. Het plangebied ligt ingeklemd tussen de bestaande wijk Meerburg en de nieuwe wijk Roomburg. Het plangebied is ongeveer 8 ha groot. Het gebied bevindt zich verder op de grens van drie gemeenten: gemeente Leiden, gemeente Leiderdorp en gemeente Zoeterwoude. De stedelijke regio heeft weinig groen in de stad en veel groen in zijn omgeving. Archeologisch park Matilo kan gezien worden als schakel in de regionale groenstructuur waarin Archeologisch park Matilo tevens een belangrijke verbinding wordt tussen stad en ommeland.
Het plangebied Het plangebied vormt een groene enclave in een stedelijke omgeving. Het gebied had een rommelig beeld: oude kassen en opstallen, volkstuintjes en slecht onderhouden groen. Dit rommelige beeld verraadt niet wat voor uniek verhaal er onder de grond ligt. Het bevat namelijk een archeologische bodemschat, bestaande uit een Romeins Castellum, Vicus, Limes gelegen aan de oude Corbulogracht. Kortom een Rijksmonument met een uniek verhaal dat wacht om verteld te worden. De vier fasen van het park Gekozen is om het gedeelte aan de kant van Roomburg reeds in te richten als wijkpark (fase 1). Hierin worden speelplekken gemaakt en is een loods voor en door de buurt beheerd, behouden. De aanbesteding en aanleg van deze fase loopt ten einde en heeft een wijkfunctie gekregen met Romeinse elementen. Deze eerste fase van het park, valt buiten de aanvraag die hier wordt ingediend. De investeringen die de komende jaren gedaan moeten worden, richten zich op de aanleg van het Archeologische park met als hoogte punt de visualisatie van het Castellum. Dit archeologische gedeelte (fase 2, 3 en 4) heeft een stedelijke en regionale functie. Het is de bedoeling om naast het visualiseren van de rijke geschiedenis van dit gebied, ook een levendig park te maken, waarin iedereen zich kan vermaken. Het ontwerp voor fase 2 en 3 zijn inmiddels door de gemeenteraad vastgesteld en worden in oktober 2010 aanbesteed. Ramingen voor deze fasen zijn nauwkeurig. Fase 4 zit in ontwerpfase. Afhankelijk van de subsidie van Holland Rijnland en andere subsidiegevers wordt dit ontwerp verder uitgewerkt en uitgevoerd vanaf 2011.
Projectblad Regionaal Groenprogramma 4. oppervlakte fase 1,2,3 en 4 zijn gezamenlijk ca. 9,5 ha groot. De eerste fase van het park bevindt zich aan de westkant van het Castellum, tegen de woonwijk Roomburg aan.
Meerburg
Roomburg
A4
Projectblad Regionaal Groenprogramma 5. toelichting
Leiden heeft met Matilo één van de meest bijzondere en vrij liggende Castella van Nederland. Een rijksmonument, in eigendom, klaar voor ontwikkeling. Gemeente Leiden heeft aangegeven om samen met de partners RCE (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed) en Provincie Zuid-Holland de mogelijkheid te verkennen voor het onwikkelen van een Archeologisch Park op dit unieke monument. In de zomer van 2009 heeft de gemeenteraad het ontwerp voor de 1e fase van het park vastgesteld. In februari 2010 is het ontwerp voor fase 2 en 3 goedgekeurd door gemeenteraad. In dit ontwerp zijn het Romeinse fort, het Corbulo kanaal, de Limes en de Vicus (kampdorp), gevisualiseerd. Samen met partners, bewoners, archeologen en ontwerper is dit ontwerp tot stand gekomen waarin dit unieke verhaal verteld, zichtbaar gemaakt en straks moet beleefbaar moet worden. Dit kan de gemeente niet alleen! Hiervoor zijn partijen nodig die kennis, programma en financiën inbrengen. Samen met partijen is de gemeente Leiden bezig bovenstaande ambitie vorm te geven: Hiervoor zijn in 2008 afspraken gemaakt: - grondverwerving is rond voor fase 2 en 3 en is nog nodig voor fase 4. - het bestemmingsplan is geregeld; - de gemeente Leiden heeft 3.75 miljoen beschikbaar gesteld voor de aanleg van het park fase 1 t/m 4. 2009: - een intentieverklaring gesloten met de partners voor het ontwerpproces - besluitvorming 1e fase park Matilo; - startevenement waarin de aanleg van het park met de partners en de wijk is gevierd. - werkvoorbereiding en aanbesteding fase 1. 2010: - afronding fase 1. - besluitvorming 2e en 3e fase. - werkvoorbereiding 2e en 3e fase. 2011-12: - uitvoering en afronding van het Archeologisch Park Matilo, fase 2 en 3. - besluitvorming 4e fase park Matilo. 2013: - Uitvoering 4e fase park Matilo. 6. Regionaal belang Welke ambitie wordt hiermee gerealiseerd? X Het verbeteren van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van (delen van) het landelijk gebied voor recreatief medegebruik. Welke doelstelling wordt hiermee gerealiseerd? X Het bevorderen van de bereikbaarheid, toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van het landelijk gebied voor recreatie X Realisatie van groene en recreatieve verbindingen X Versterken van de samenhang en de herkenbaarheid van de cultuurhistorische elementen Overige X Samenhang met andere groene projecten X Aandacht voor streekeigen beplanting X Bijdrage aan de wateropgave X Toepassen meervoudig ruimtegebruik
Projectblad Regionaal Groenprogramma 7. Beleidskader Regionale Structuurvisie Holland Rijnland 2020, 2009 Bestemmingsplan Roomburg (wil het gebied omvormen tot openbaar groen gebied met recreatieve en archeologische betekenis) Rijksmonument RACM (Het zichtbaar en beleefbaar maken van de Romeinse ontstaansgeschiedenis van Leiden langs de Nationale Limes) Structuurvisie Leiden 2030, 2009 GroenActiePlan (GAP), 2008 (aangemerkt als strategische link tussen vele groenstructuren) Landschapsbeleidsplan Leidse Regio en Warmond, 2002 Ecologisch Beleidsplan Leiden (EBL), 1998
8. Projectorganisatie Bestuurlijk verantwoordelijk: Jan Jaap de Haan (wethouder Cultuur, Leiden) Opdrachtgever: gemeente Leiden Projectleider: Joyce Langenacker Partners: RCE, RMO, Archeon, Provincie ZH, Onderwijsinstellingen. Projectbureau LIMES,
Portaal, Erfgoedkoepel, Bewoners Roomburg en Meerburg, Libertas 9. Grondverwerving De gemeente Leiden heeft inmiddels ongeveer 95% van de grond in handen. De ontwkkelingen voor fase 2 en 3 kunnen volledig worden uitgevoerd. Voor de aanleg van fase 4 is nog enige grond nodig.
Projectblad Regionaal Groenprogramma
10. Financiën Kostenraming: Investeringsvoorstel:
Fase 2 en 3 : (zie bijlage met kostenindicatie) Fase 4: (zie bijlage met kostenindicatie) Totale investering fase 2 t/m 4 Aanvraag aandeel Holland Rijnland (25%) Bijdrage gemeente Leiden (69%)* Subsidie en bijdragen overige partners (6%)**
€ 2.871.420,00 € 1.108.817,00 € 3.980.237,00 € 995.059,25 € 2.737.572,00 * € 247.605,80**
*Gemeente Leiden heeft de afgelopen tien jaar veel geïnvesteerd om dit Archeologisch Park Matilo te kunnen aanleggen. Er is meer dan € 5.000.000,- uitgegeven aan de grondverwerving in het gebied. Voor de 1e fase van het park is € 1.250.000,- gereserveerd en grotendeels uitgegeven. Op het moment dat in fase 1 geld overblijft , zal dit worden ingezet voor de volgende fasen. Daarnaast wordt er in Leiden een structureel bedrag van € 64.000,- jaarlijks voor fase 1 en € 68.000,- voor de volgende fasen tot 2013. (totale beheerkosten park 132.000,- tot 2013 en vanaf 2014: € 145.000,-) **In juni 2009 is een intentieverklaring afgesloten met de Rijksdienst voor cultureel Erfgoed (RCE) en met de Provincie Zuid-Holland om zowel te zoeken naar financiële ondersteuning als naar het leveren van expertise. Dit laatste gebeurt in ieder geval. Er wordt op dit moment gekeken naar mogelijkheden door Provincie Zuid-Holland om ook financieel bij te dragen. Verder worden meerdere bouwopdrachten uitgevoerd door het ROC / Bouwforce en is een ontwerp gemaakt voor een onderdeel van het park door leerlingen van het Wellantcollege. Als laatste zoeken we samenwerking met de Stichting Bouwloods in Utrecht om mensen die op grote afstand tot de arbeidsmarkt werk te bieden in de houtbewerking. Onderzocht wordt in hoeverre er individuele partijen geïnteresseerd zijn in het financieren van specifieke onderdelen van het park zoals de Romeinse torens.
Projectblad Regionaal Groenprogramma
11. Inrichtingsplan
In de zomer van 2009 heeft de gemeenteraad het ontwerp voor de 1e fase van het park vastgesteld. In februari 2010 is het ontwerp voor fase 2 en 3 goedgekeurd door gemeenteraad. In dit ontwerp zijn het Romeinse fort, het Corbulo kanaal, de Limes en de Vicus (kampdorp), gevisualiseerd. Samen met partners, bewoners, archeologen en ontwerper is dit ontwerp tot stand gekomen waarin dit unieke verhaal verteld, zichtbaar gemaakt en straks moet beleefbaar moet worden.
verbinding centrum leiden
verbinding Leiderdorp
groenparkeren bezoekers
Projectblad Regionaal Groenprogramma
12. Planologische verankering De fase 1 t/ 4 passen in het bestemmingsplan. Afhankelijk van programmering in het Castellum en de vestiging van een Scouting aan de hoofdentree van het park, kan voor het zuidelijke deel van het plangebied een herziening nodig zijn van het bestemmingsplan. Dit zal starten bij het toetreden van geïnteresseerde partijen.
13. Relevante wet- en regelgeving Omdat het park wordt gerealiseerd op een rijksmonument, is een monumentenvergunning noodzakelijk. De gemeenteraad heeft in februari 2010 het ontwerp voor fase 2 en 3 vastgesteld. tot en met de zomer van 2010 worden de bestekken uitgewerkt. In september 2010 start de procedure rondom de rijksmonumentenvergunning. Deze procedure duurt maximaal 26 weken. Eenzelfde procedure moet worden gevolgd voor fase 4. Daarnaast worden voor het verwijderen van bomen, een kapvergunning aangevraagd. Bij het plaatsen van eventuele bouwwerken moet een bouwvergunning aangevraagd worden. 14. Eigendom, beheer en onderhoud In 2010 wordt gewerkt door gemeente Leiden aan een beheerplan. In dit beheerplan komen zowel de fysieke al de sociale aspecten aan de orde. Het is de bedoeling dat het park een nieuw ‘Forum’ van Leiden wordt. Een open podium waar kunst, geschiedenis en cultuur elkaar ontmoeten. Een open groene verblijfsplek tegen de binnenstad, goed bereikbaar, parkeervoorzieningen en met betekenis voor Stad en Regio. Gemeente Leiden heeft voor het beheer van het hele park jaarlijks een bedrag van € 145.000,gereserveerd vanaf 2015. Daarnaast nemen verschillende partners deel aan het beheer van het gebied. Bewoners zijn actief in de loods en de schooltuinen in het park. De stichting Stadstuinen neemt het beheer van het tuinengebied in het park (1/3 aan oppervlakte) voor haar rekening. 15. Afbreukrisico Het project krijgt veel steun en heeft veel draagvlak in de stad en de regio. Het is belangrijk dat er niet alleen wordt geïnvesteerd in het groen in het park maar ook in de levendigheid van het park. Door programmering en partners betrokken te houden, zodat het een belangrijke aantrekkingskracht heeft en interessant is voor jong en oud.
