Grip op menselijk falen met FlowZ
Simona Orzan en Peter Van Gestel Delta PI AMC Seminar, Den Helder, 3 november 2011
“Errare humanum est”
Wat is een menselijke fout? Een menselijke fout is het niet of onjuist uitvoeren van een gewenste taak taak.… … gegeven dat voldoende voorwaarden voor correcte uitvoering aanwezig zijn.
Grip? • Menselijke fouten zijn niet te controleren, maar foutbevorderende situaties wel • Hoe kunnen we inschatten, voorkomen en managen foutbevorderende situaties? • Hoe waarschijnlijk is een menselijke fout in een gegeven situatie?
Menselijk Handelen Analyse • Met een Menselijk Handelen Analyse (MHA) wordt het menselijk gedrag in een professionele omgeving beschreven in termen van succes en faalkansen • Veelal is een MHA onderdeel van een risicoanalyse gericht op de werking (en het falen) van een (technisch) systeem
MHA Taakanalyse
Faalanalyse
• Logische beschrijving van de geanalyseerde taak • Consensus gezocht
• Mogelijke soorten falen • invloedsfactoren
Maatregelen
Kansbepaling
• preventie • mitigatie
• Kwantificering
MHA Taakanalyse
Faalanalyse
• Logische beschrijving van de geanalyseerde taak • Consensus gezocht
• Mogelijke soorten falen • invloedsfactoren
Maatregelen
Kansbepaling
• preventie • mitigatie
• Kwantificering
1. Taakanalyse
Voorbeeld van een Hierarchische taak analyse
Testen Nooddiesel
Diesel op handbediening nemen (monteur)
Diesel lokaal controleren (monteur)
Diesel test uitvoeren
Diesel terug naar automaat (monteur)
Diesel starten (bedienaar)
Diesel 1 uur laten draaien (bedienaar)
Diesel stoppen (bedienaar)
Tests / metingen uitvoeren (dieselspecialist)
1. Taakanalyse
Voorbeeld van een procedure Hoofdproces: 3.2 Werkstroombeheersing Deelproces: 3.2.5 Werkuitgifte, uitvoering en afsluiting
Input
Proces
File:
Output
werkbon
Werkbon Incl. werkinstructies
3.2.5.1 Werkuitgifte
Vereiste materialen/ diensten
Afname protocol
3.3.2 Materiaal uitgifte
3.3.5.3 Uitvoerder (aannemer) Voordat de uitvoering kan aanvangen, moeten eerst de vereiste artikelen beschikbaar worden gesteld door deze o.a. uit het magazijn te halen en te registreren volgens proces materiaaluitgifte.
3.3.5.4 Uitvoerder (aannemer) Uitvoeren van de opdracht kan aanvangen.
3.3.5.4 Uitvoering opdracht
3.3.5.5 Werkgereed?
Status: In uitvoering
Nee
3.3.5.3 Uit magazijn halen
Werkbon
3.2.5.1 Technisch operationeel coördinator Aan begin van het werk worden de werkopdrachten uitgeprint inclusief werkinstructies en verdeeld aan de contractmanager, waarop de activiteiten zijn omschreven. 3.2.5.2 Uitvoerder (aannemer) Als er geen materiaal nodig is, kan tot uitvoering overgegaan worden.
3.2.5.2 Materiaal Nodig? Ja
Infor EAM 8.3 functie
Algemeen: Het proces werkvoorbereiding wordt niet ondersteund door het OMS, loopt buiten het OMS om, omdat dit proces is uitbesteed aan diegene die het werk heeft aangenomen.
Start Werkuitgifte, uitvoering en afsluiting
Weekplan
Revisienr: 1.0
Beschrijving
Nee
3.2.1 Plannings
3.3.5.5 Uitvoerder (aannemer) Tijdens de uitvoering wordt de voortgang bijgehouden. Wanneer het werk niet gereed komt volgens planning, wordt de opdracht via planningsproces weer ingepland. Betekent dat aan het einde van de week dit doorgegeven moet worden aan de technisch operationeel coördinator die de weekplanning voor de komende week aanpast.
Ja 3.3.5.6 Werkorder inclusief werkinstructie inmemen
3.3.5.6 Manager contract De contractmanager neemt de werkopdracht incl. werkinstructie in. De analyse van de storing is hierop vastgelegd. Opmerking: Proces wordt binnen het corridorteam afgestemd 3.3.5.7 Manager contract Wanneer de werkzaamheden volgens opdracht zijn uitgevoerd wordt de opdracht gereed gemeld.
Werk gereed
3.3.5.7 gereedmelding
Relevante gegevens
3.3.5.8 Administratie gereedmelding
3.3.5.8 Senior medewerkers C, E en W Wanneer alle relevante gegevens incl. inspectieresultaten van de aannemer geregistreerd zijn, kan de opdracht administratief worden afgesloten (medewerkers OBH registreren de gegevens in het OMS).
3.3.5.9 Werkopdracht afmelden
3.3.5.9 Technisch operationeel coördinator Als laatste stap wordt de werkopdracht afgemeld en naar de historie geschreven. Controle of alle gegevens juiste zijn ingevuld.
3.2.6 Evaulatie Status: Definitief
Status: Technisch gereed
Status: Administratief gereed
Status: Afgesloten
3.2.6 Senior medewerkers OSK C, E en W Periodiek wordt een evaluatie gemaakt van de werkopdrachten. Proceseigenaar: Manager contract
Pagina 1 van 1
1. Taakanalyse
Voorbeeld van een werkinstructie
1. Taakanalyse FlowZ
Startpunt van analyse: flowchart • beschrijvingen van procedures voor operationele activiteiten, onderhoud, besluitvorming enz.; • momenteel met 3 “ flowchart bouwstenen”: handeling, beslissing, einde • flowchart editor
1. Taakanalyse FlowZ
Taakvoorbeeld:
achteruit inparkeren
MHA Taakanalyse
Faalanalyse
• Logische beschrijving van de geanalyseerde taak • Consensus gezocht
• Mogelijke soorten falen • invloedsfactoren
Maatregelen
Kansbepaling
• preventie • mitigatie
• Kwantificering
2 Faalanalyse • Het identificeren van de (potentiële) menselijke fout; • Het identificeren van de oorzaak; • Het vaststellen van de gevolgen van de menselijke fout; • Nagaan of er herstelmogelijkheden zijn.
2 Faalanalyse • Classificatie menselijke fouten (voorbeeld): – Verzuimfouten – Uitvoeringsfouten – Toegevoegde acties – Herstelfouten Niet alle fouten zijn even relevant!
2 Faalanalyse FlowZ
Toevoegen van faal- en herstel-gedrag en gevolgen
MHA Taakanalyse
Faalanalyse
• Logische beschrijving van de geanalyseerde taak • Consensus gezocht
• Mogelijke soorten falen • invloedsfactoren
Maatregelen
Kansbepaling
• preventie • mitigatie
• Kwantificering
3 Kansbepaling FlowZ
Per handeling/beslissing: HEP berekening –
Human Error Probability (HEP) is een 0..1 waarde die de menselijke faalkans voor een handeling inschat;
–
Nominale waarde gebaseerd op generieke classificaties en geregistreerde faaldata
–
afhankelijk van invloedfactoren (stress, opleiding enz.)
Elke bekende HRA methode werkt met een eigen set geïdentificeerde factoren en bijbehorende kwantitatieve waarden, maar het algemene principe is hetzelfde: Vragenlijst in, HEP uit.
3 Kansbepaling FlowZ
3 Kansbepaling FlowZ
Berekenen van de kans op succes en kans op falen voor de hele taak (=flowchart)
3 Kansbepaling FlowZ
Verschillende scenarios Veel ervaring, goede auto, goed zicht faalkans 5 · 10-7 Onervaren chauffeur, druk verkeer faalkans 8 · 10-3
3 Kansbepaling FlowZ
Verschillende scenarios Veel ervaring, slechte auto faalkans 2 · 10-3 Onervaren chauffeur, goede auto faalkans 1 · 10-3
3 Kansbepaling FlowZ
• Getallen beter niet absoluut gebruiken • Maar om scenario’s te vergelijken • En volgorde van maatregelen te bepalen
MHA Taakanalyse
Faalanalyse
• Logische beschrijving van de geanalyseerde taak • Consensus gezocht
• Mogelijke soorten falen • invloedsfactoren
Maatregelen
Kansbepaling
• preventie • mitigatie
• Kwantificering
4.Maatregelen • • • •
Checklists, regels, afspraken, best practices.. Ontwerp beslissingen – zie human factors Trainingen, problem awareness Vernieuwde werk instructies
4.Maatregelen Mensen vervangen door software!
Conclusie • Modelleren geeft inzicht – Faalwijzen – Herstelmogelijkheden
• Kwantificeren geeft nog meer inzicht – Verschillende werkwijzen – Mens vs techniek – Knelpunten
Conclusie • Modelleren geeft inzicht
• Kwantificeren geeft nog meer inzicht
Conclusie
Modelleren + kwantificeren geeft inzicht
Conclusie
Menselijk Handelen Analyse geeft inzicht