Grieshog. Nieuwsbrief Nederlandse Ionagroep; nr 33, juli 2013 Van de redactie Dit is de eerste aflevering van de Grieshog in een geheel nieuwe opzet: een digitale nieuwsbrief met korte berichten. Wekt het bericht uw interesse op, klik dan op ‘Lees verder’. U kunt dan de uitgebreidere versie verder lezen op onze website. Daarmee zijn we afgestapt van de Grieshog als een tijdschrift. Hoewel, nog niet helemaal. Wie verknocht is aan de tijdschriftvorm, vindt op de website een pdf-bestand met daarin alle uitgebreide bijdragen. Met deze andere opzet hebben we ook de koppeling los gelaten met een financiële bijdrage aan de Nederlandse Ionagroep. Giften blijven altijd welkom. Maar de nieuwsbrief is vanaf heden gratis. U kunt haar dus ook naar zoveel belangstellenden doorsturen als u wilt. Graag zelfs. Zo worden de Iona Community en de Nederlandse Ionagroep alleen maar bekender.
GOEDE BOODSCHAPPEN Sommige keuzes zijn duidelijk goed of fout, bij andere keuzes ligt het veel ingewikkelder. Wekelijks bekruipt me de twijfel in de supermarkt. Koop ik biologische groenten óf groenten uit Marokko óf toch uit de Hollandse kas in de buurt? Kies ik voor ‘goed voor het milieu’, of liever ‘goed voor mijn budget’ of ‘goed voor de arbeidsomstandigheden’ of sponsor ik de lokale economie? De Iona-regiogroep Rotterdam selecteerde een aantal lastige dilemma’s: wasmiddel, kleding en groenten en fruit. Graag delen we onze bevindingen, met als conclusie dat het niet altijd eenvoudig is een “goede boodschap” te doen. We zullen vooral verwijzen naar de internet sites die ons op weg hebben geholpen. Wassen en wasmiddel
1
Water en energieverbruik zorgen voor milieubelasting. Let daarom ten eerste bij de aanschaf van een machine op het energie label. Probeer daarnaast ook het aantal wassen te verminderen. Dit kan door sommige kledingstukken wanneer mogelijk niet te wassen maar te volstaan met luchten. Was ook niet te heet, dit kost extra energie (richtlijn: vaatdoekjes/luiers 60C – beddengoed/ondergoed 40C, andere zaken 30C of lager). Wasmiddel is gelukkig lang niet meer zo fosfaatrijk als in het verleden, eigenlijk zijn alle wasmiddelen wat dat betreft een goede keuze. Vanwege het afval is het beter om compactpoeder te gebruiken waarvan je de doos bij het oud papier kan doen. Gebruik niet te veel per keer. Vloeibaar wasmiddel geeft meer afval. Er bestaat Ecowasmiddel, maar het is ons onduidelijk wat daar “eco” aan is. Ook zijn er zogenoemde wasbollen deze zouden veel wasmiddel besparen, de meningen zijn verdeeld over hun nut. Kleding Met de ramp in Bangladesh was dit onderwerp opvallend actueel. Op 1 bij bewuste kledingkeuzes staat de bewustwording dat de huidige goedkope kleding niet samen kan gaan met gunstige effecten 1
www.duurzaamthuis.nl – www.dialoog.be – www.consumentbond.nl
1
op milieu en arbeidsomstandigheden. De vraag bij de aanschaf moet dan ook zijn: Heb ik het nodig en kan het mogelijk tweedehands. Als je dan iets gaat kopen kun je op de site www.talkingdress.nl of de app zoeken welke winkel faire mogelijkheden biedt. De milieubelasting van kleding en textiel ontstaat op verschillende momenten. Tijdens de teelt van gewassen voor natuurvezels en tijdens de productie van synthetische vezels. Katoen kun je biologisch telen, maar ook dan is de impact op het milieu zeer groot door de grote behoefte aan water. Eigenlijk kan katoen niet duurzaam worden geproduceerd. Ook vervoer, productie en gebruik zorgen voor milieu belasting. Er zijn diverse labels die iets zeggen over de milieu impact van kleding, ook enkele over de arbeidsomstandigheden waaronder het gemaakt is. Een overzicht van de labels is te vinden op www.goedewaar.nl Groenten Net als bij wassen en kleding hoort ook bij groente eerst een algemene opmerking. De milieubelasting van weggegooide groenten door consumenten en bedrijven is groot. Om te zien hoeveel je zelf verspilt per jaar kun je een test doen op de site van www.milieucentraal.nl Groenten en fruit belasten ‘milieu’, ‘sociale zaken’ en ‘economische zaken’. Bij milieuzaken horen watermismanagement en vervuiling, grond uitputting, uitputtende veeteelt en luchtvervuiling. Bij sociale zaken horen de schending van land-eigendomsrechten, onredelijke werkuren, onveilige en ongezonde werkomstandigheden, verbod op het oprichten van vakbond. Bij economische zaken 2 horen hoge importtarieven, belastingontwijking en corruptie . Op www.milieucentraal.nl is een goed overzicht te vinden van de milieu impact van diverse groenten, inclusief het vervoer naar de supermarkt. In een kalender is weergegeven per maand welke groenten de minste milieu impact hebben. Dit overzicht gaat echter alleen over milieu impact, niet over sociale en economische zaken. Fenneke van Hasselt, Ionaregio Rotterdam
BIJEENKOMST VOOR GEASSOCIEERDE LEDEN IN YORK De Iona Community (IC) kent leden en geassocieerde leden. De leden ontmoeten elkaar jaarlijks. Voor de ca. 1500 geassocieerde leden is het onmogelijk een ontmoeting te organiseren. Zij ontmoeten elkaar via afgevaardigden. Vanuit de Nederlandse geassocieerde leden wordt ook de Nederlandse Iona Groep (NIG) vertegenwoordigd. Al jaren gaan Quirine Mertens en Annie Benjamin naar de jaarlijkse Associate Advisory Group in York. Omdat Quirine dit jaar niet kon, mocht ik met Annie naar York. We vertrokken donderdagavond 25 januari per boot van Europoort. Bij het inchecken keken we op een plattegrond van York. Annie wees mij waar de Minster, de kathedraal, staat, waar de kerkzaal is waar we gaan vergaderen en waar we zondag naar de kerk gaan. De mevrouw achter de balie hoorde dat en zei: “O, ik zie dat u een hut heeft vlak bij de bar. Ik zal dat veranderen in een hut die wat verder van de bar ligt; dat is wat rustiger.” Ze dacht vast dat mensen die naar zoveel kerken gaan behoefte hebben aan rust! In York ontmoetten wij vrijdagavond in de Minster bij de Evensong al een aantal afgevaardigden, Christoph uit Duitsland (die de Grieshog leest!), Peter uit Ierland en een aantal mensen uit York en omgeving. Met elkaar zijn we gaan eten en natuurlijk hebben we met elkaar gesproken. Via de mail hadden we van alle groepen verslagen gekregen van de activiteiten die de groepen afgelopen jaar hebben gedaan. Ook van de NIG was er een verslag over het Schoorlweekend, de regiogroepen, Columba’s Dag en andere activiteiten. Ik vond het leuk om te lezen wat andere groepen doen. Veel groepen hebben te maken met verspreid wonende leden en leden die vanwege gezondheid niet zo ver kunnen reizen. Dat maakt het moeilijk om elkaar te ontmoeten en ontmoeting is een essentieel kenmerk van Community. Op veel plekken zijn ontmoetingen met members, associate members en friends, net als in Nederland. In de zomer vinden er regelmatig ontmoetingen plaats die afgesloten worden met een picknick. Thema’s die veel worden besproken zijn voedsel, 2
www.fairfood.org
2
ecologische voetafdruk en vrede. Dit zijn herkenbare onderwerpen in de Nederlandse context. Veel groepen ontmoeten elkaar ook in de Adventtijd voor een Adventsbijeenkomst. Dat was voor mij nieuw; door de Sinterklaastijd hebben wij het misschien te druk in december. Door deze verslagen wisten we al wat meer van de groepen. Dat maakte het op de vergadering op zaterdag makkelijk om mensen aan te spreken en te vragen wat ze precies met een bepaalde activiteit doen. Het gaf mij weer leuke ideeën! De vergadering was in een kerkzaaltje wat zo herkenbaar een kerkzaaltje was dat ik mij er meteen thuis voelde: lange opklaptafels met stoelen die na afloop opgeruimd werden, een rolluik met daarachter een keuken, een prikbord met info, geen kapstokken. Wat heel Engels was, waren de koekjes en de cake bij de lunch! We begonnen met een kort ochtendgebed. In de vergadering spraken we over ontwikkelingen in de centra op Iona, het Community House in Glasgow, de viering op 9 juni in Glasgow, het betrekken van leden die weinig of niets van zich laten horen en in kleine groepen werd gesproken over de herziening van het lidmaatschap. Voor de geassocieerde leden gaat dit met name over de regel van Iona. Geassocieerde leden worden geacht dagelijks te bidden en regelmatig uit de Bijbel te lezen. Er zijn geassocieerde leden die zich aangetrokken voelen tot andere regels. Iemand stelde voor om geassocieerde leden uit de nodigen zich te houden aan de regels van de IC. Een speciale groep waarin Desirée van der Hijden namens het continent in zit, gaat verder met deze opmerkingen in de werkgroep die zich bezig houdt met de herziening van de regel. De meeste mensen vertrokken na de vergadering weer snel om door de inmiddels smeltende sneeuw op tijd weer thuis te komen. Met Christoph en Ruth, een member uit York, gingen wij eten bij een Italiaans restaurant dat gevestigd was in een gerestaureerde balzaal. De zaal was wel 10 meter hoog, een bijzondere en lekkere ervaring! Op zondagmorgen gingen we naar St. Olafchurch, een hoogliturgische Engelse kerk met een koor dat heel mooi zong, een uitnodigende gemeenschap en koffie en thee na de dienst waar we allerlei mensen spraken, o.a. een man die met zijn koor in Leiden had opgetreden. ’s Middags was er een soort open monumentendag en waren er kerken open. We gingen naar St. Martins church, een kerk die in 1942 is gebombardeerd, in 1968 herbouwd en die onderdeel is van de Community of the Cross of Nails. Deze Community zet zich in voor vrede en ‘healing the wounds of history’. Duitse kerken zijn ook bij deze Community betrokken. In Nederland zijn ook kerken die hierbij betrokken zijn: het Oecumenisch Laurensberaad rond de Grote of Sint Laurenskerk te Rotterdam, het Interkerkelijk Beraad in Den Haag-Bezuidenhout, het Oecumenisch Citypastoraat samen met de Raad van Kerken in de Stevenskerk te Nijmegen, de Citykerk in de Abdijkerk van Middelburg en de Walburgiskerk in Arnhem. Een hoopvolle beweging! Op weg naar het hotel om onze bagage op te halen zagen we nog een kerk die open was. De deur werd voor ons open gedaan door de man die we ’s morgens in de kerk hadden gezien en die in Nederland was geweest met zijn koor. We beginnen aardig in te burgeren in York! Maandagmorgen waren we weer in Nederland, vol van inspirerende ontmoetingen. Irene Stok
“SOVIEL DU BRAUCHST” KIRCHENTAG 1-5 MEI HAMBURG 3
Eind december ontvingen de Nederlandse Iona-gangers een oproep: de Duitse Iona groep kon wel wat ondersteuning gebruiken op de Kirchentag in Hamburg. Ik keek op de website van de Kirchentag. Het duizelde mij even een beetje. ‘Als er ruim 100.000 mensen worden verwacht en er is zo’n breed aanbod aan activiteiten, zal ik hierin dan niet verzuipen?’ was zo mijn gedachte. Leuk om contacten te leggen met Duitse Iona-gangers en ondersteunend aanwezig te kunnen zijn. Fijn dat negen anderen hier ook zo over dachten. Het thema was: ‘Zoveel je nodig hebt’ uit Exodus 16:18. Wat betekent deze belofte en uitdaging voor ons, mensen die leven in de wereld van vandaag de dag? Wat heb ik eigenlijk nodig in mijn leven? Welke sporen trekken wij voor hen die na ons leven? “Soviel du brauchst” zowel belofte als uitdaging. In dit thema zie ik sociale gerechtigheid, geestelijke verdieping en zorg voor het milieu (Gods Schepping) terugkomen. Thema’s waarmee ik mij in vele opzichten verbonden voel. Zowel om gezondheidsredenen als vanuit de behoefte om niet van activiteit naar activiteit te hollen, zocht ik een balans door te structureren en af te bakenen. Ik werd ondergebracht bij een familie waar ik niet alleen uitermate hartelijk werd ontvangen, maar waar ik tevens op een warme wijze het thema “Soviel du brauchst” mocht ervaren. Het waren sociaal en milieubewuste mensen woonachtig in de wijk Wilhemsburg. Zo’n wijk, daar in het zuiden van Hamburg waar niet iedereen wil wonen wegens de hoge concentratie allochtonen. Een kwartier met de bus hier vandaan lag de wijk Veddel en midden in deze wijk staat de ImmanuelKirche waar de activiteiten van de Duitse Iona groep waren geconcentreerd. Een wijk met een overconcentratie aan mensen van Turkse afkomst, met aanvullend nog wat andere nationaliteiten. Hoewel ik geloof in een multiculturele samenleving, voelde en zag ik hier de negatieve effecten die ontstonden door overconcentratie. Ik voelde mij hier als blanke westerse vrouw een vreemde eend in de bijt. De meeste Nederlandse en Duitse Ionagangers ontmoetten elkaar op 1 mei bij een schoolgebouw dat als onderkomen diende. Tevens kwam Jane Bentley (muziektherapeut uit Glasgow) die ons deze dagen aan het zingen en musiceren moest zien te krijgen. Met z’n allen naar één van de vier openingsdiensten op de Rathhausmarkt. Hoeveel mensen? Misschien 25.000? Was ik blij dat we achteraan stonden en niet midden in die meute. Er is mij weinig concreets bijgebleven van deze dienst. Te groot, te massaal. Jane zou ’s avonds iets doen. Door alle indrukken was mij even ontgaan hoe en in welke vorm. Voordat ik het goed in de gaten had stonden we met onze groep onder haar begeleiding te zingen op straat en werden er flyers uitgedeeld om mensen te attenderen op onze Ionadag in Vedder. Mijn PowerPoint presentatie over Iona die ik zelf wel op presentaties gebruik en die anderen bij mij bestellen, had ik in het Duits laten vertalen. En verder had ik het nodige materiaal meegenomen O.a. kaarten met inspirerende teksten in vier of vijf talen leken mij in de stand goed bruikbaar. Die zaterdag, iedereen was ’s ochtends om 9.00 uur aanwezig. Het team was inmiddels met nog een paar Duitse Iona leden en een paar Nederlanders versterkt.
4
Een kerkje met 250 zitplaatsen, er kwamen 240 mensen! Er vond een oecumenische dienst plaats in de stijl van Iona. Mensen uit Nederland, Schotland en Duitsland hadden hierin zo hun taak. Velen bleven voor de lunch waar veel werk van was gemaakt. Er was een boekentafel/informatiestand, de PowerPoint werd bekeken en vele gesprekken vonden er plaats. Duitsers, Engelsen, Nederlanders en zelfs Friezen mocht ik te woord staan. Voor mij persoonlijk een mooi moment: die vrouw die een paar kaarten wilde kopen. Ze bleek een Mennoniet (Doopsgezind en dat ben ik ook) te zijn uit Stuttgart en bleek Friese voorouders te hebben. Ik liet haar de kaarten en boekenleggers zien met o.a. Friese teksten erop. Ze straalde toen ik deze voorlas en wilde ze allemaal hebben. Die Schotse Jane met haar drums, enthousiast en onvermoeibaar kreeg ze de groep buiten op het grasveld nogmaals in beweging. Ik denk ook terug aan die tussendoor gesprekken met leden van de Duitse Iona groep. De Duitse groep, veel kleiner en losser georganiseerd dan de Nederlandse groep. De opzet, organisatie, grootte en wat de Nederlandse groep allemaal van de grond heeft gekregen, er werd met interesse naar geluisterd. Dit zijn waardevolle uitwisselingsgesprekken en ik denk dat het goed zal zijn om in de toekomst meer vorm te geven aan dit soort internationale contacten. De volgende Kirchentag zal in juni 2015 plaatsvinden in Stuttgart…. Ik kom nog even terug op het thema van deze dagen “Soviel du brauchst” en het onderwerp sociale gerechtigheid. In de gesprekken die ik had met mijn gastfamilie werd mij meer duidelijk over de sociale problematiek in Hamburg en hoe complex bepaalde zaken zijn. De Iona activiteiten, de ImmanuelKirche daar in de wijk Veddel, de juiste plek om deze activiteiten te laten plaatsvinden. Een wijk die door velen wordt gemeden maar nu bezocht werd door hoofdzakelijk blanke Duitsers die op zoek waren naar dat kerkje midden in die wijk. Onverwachts belandde ik in een grote evenementenhal in een Oecumenische Popmuziekdienst met avondmaal. Pfarrer Frans Meurer uit München werd aangekondigd als zijnde de luis in de pels van de lokale politiek. Ademloos luisterde ik naar zijn verhaal. “Der Sozialpastor” maakte ons op een pijnlijke, soms ontroerende, dan weer humoristische wijze duidelijk dat sociale ongerechtigheid onacceptabel is. Dat ieder mens recht heeft op een minimumloon waar hij of zij van kan leven. Dat dit momenteel in Duitsland niet in de wet is vastgelegd en velen aan de onderkant van de samenleving hard werken, onderbetaald worden en niet kunnen leven van hetgeen zij verdienen.
5
Het is een verontrustende tendens die ook gaande is in Nederland. Er is een grote groep die steeds slechter wordt betaald, er wordt bezuinigd op uitkeringen en voorzieningen. Als chronisch zieke uitkeringsgerechtigde die een beroep doet op de nodige voorzieningen, merk ik heel direct iets van die verharding. Is het nu werkelijk zo dat wij in een maatschappij leven waar velen geen bestaanszekerheid meer geboden kan worden en de meest kwetsbare groepen in het verdomhoekje terecht moeten komen? Ik denk niet dat dit zo zou hoeven zijn. Ik denk niet dat wij te maken hebben met een financiële maar met een morele crisis. Als zij die het (meer dan) goed hebben niet meer zouden nemen dan men nodig zou hebben, zouden zij die meer nodig hebben, genoeg kunnen ontvangen. “Soviel du brauchst……” Tjitske Bongers Een presentatie van de Kirchentag is te bekijken op: www.tjitskebongers.nl > contact > log in met code > 129374
VIERING 75 JAAR IONA COMMUNITY 75 jaar geleden werd de Iona Community (IC) opgericht; 1450 jaar geleden landde Columba op Iona en dit jaar bestaat het MacLeodCenter op Iona 25 jaar. Reden voor een feest. Alle leden, geassocieerde leden en vrienden van de IC waren uitgenodigd voor een weekend begin juni in Glasgow. De Nederlandse leden Jan Maasen, Desirée van der Hijden en Teun Kruiswijk Jansen waren daar aanwezig met Irene Stok, geassocieerd lid. Zij vertelt hoe ze het weekend heeft ervaren. Glasgow is voor mij een onbekende stad. Ik ken de stad alleen van overstappen met de trein, op weg naar Iona. Nu ik besloten heb om naar het feestweekend rond 9 juni te gaan, wil ik ook wat meer van de stad zien. Dus zit ik de donderdag voor het weekend 11 uur in de trein op weg naar Glasgow. (Met de nachttrein naar Lissabon als ‘leesgezelschap’.) Voor mijn CO2 voetafdruk lijkt me dat beter dan vliegen. In Glasgow overnacht ik in de jeugdherberg waar ik op een zaal van zes duidelijk de oudste ben; er zijn meiden uit Canada en Brazilië. Ik lig beneden in een stapelbed; die meiden kunnen wel klimmen. De vrijdag gebruik ik om wat van Glasgow te zien: de Columbakerk die dicht is, de kathedraal die ik indrukwekkend vind, de necropolis (een begraafplaats met mausolea en kleine gebouwen en veel Keltische kruisen) pleintjes, parkjes, winkels, terrasjes en ik zie leuke straatnamen: Holland Street, MacLeod Street, Bellstreet. Terug in de jeugdherberg zie ik Desirée en later ontmoet ik twee geassocieerde leden. Een van hen heb ik in York met de AAG ook ontmoet en de ander ken ik als vrijwilliger op Iona toen ik daar vorig jaar te gast was. En later op de avond ontmoet ik mijn kamergenoten: vier vrouwelijke members; nu blijk ik de jongste te zijn… Ik bied aan om op een bovenbed te gaan liggen maar dat hoeft niet. Totdat één van de dames het bovenbed op wil en dat lukt niet. We ruilen alsnog. Iedere keer als ik haar tijdens het weekend weer tegen kom, stelt ze me aan iemand voor als ‘kind Irene’, die zo goed was van bed te ruilen. Zaterdagmorgen is de ledenvergadering voor de members. Ik ga te voet naar Govan, de wijk waar het allemaal begonnen is. Lopend proef je meer van een stad dan via de Underground. Ik loop langs havens, het gebouw van de BBC Schotland, zit op bankjes, zie mooie gebouwen en sombere flatgebouwen. In Govan drink ik thee in een winkelcentrum om te zien wie daar wonen en leven. Ook ga ik naar de Old Parish Church, de kerk waar George MacLeod in 1938 predikant was en toen met mensen uit Govan naar Iona ging. ’s Middags begint het programma (in Govan) en dan is het ook voor de andere gasten. Er is een George MacLeod Memorial Lecture over democratie in het Midden Oosten, een moeilijk thema maar wel boeiend. Het moeilijke is dat het voor mij niet duidelijk is wat ik zelf kan doen en zo blijft het wat ver van mij weg. Het boeiende is de betrokkenheid van mensen en de kinderen van George MacLeod die dit organiseren en aanwezig zijn.
6
’s Avonds is er een toneelstuk over het begin van de Iona Community. Op het Schotse accent van de ‘bouwvakkers’ na is het goed te verstaan. Maar ach de Engelsen konden dat ook niet verstaan! Heerlijk hoe theologiestudenten als ‘wereldvreemde’ mensen neer worden gezet naast een stoere werkman. Het geeft een mooi beeld. Als na afloop iedereen gaat klappen, willen wij als Nederlanders gaan staan. Omdat iedereen blijft zitten, doen wij dat ook maar. En dan is het zondag 9 juni Columba’s Dag. Er is een viering om nieuwe leden in te zegenen (hallowing, géén ‘Halloween’ zoals iemand aan haar kleinkinderen had uitgelegd). Voor mij was dat het hoogtepunt van het weekend: met zoveel mensen bij elkaar, zingen, samenzijn, herdenken, dankbaar zijn, lachen, kinderen met ballonnen die regelmatig knapten, een bouwwerk met 75 erop en het uitspreken van de hernieuwing van de verbondenheid aan de Iona Community. Lid zijn van de IC ben je niet voor je leven, ieder jaar opnieuw committeer je jezelf weer. In Nederland doen de geassocieerde leden dat samen met de leden van de Nederlandse Iona Groep op 9 juni, Columba’s Dag. De leden doen dat tijdens een membersweek. Dit jaar was de ‘Act of Recommitment’ voor de leden van de IC ook op 9 juni. En omdat er zoveel geassocieerde leden aanwezig waren, werden zij daar ook in betrokken. Ik vond het bijzonder om uit te spreken: In the presence of our sisters and brothers, near (daar stond ik tussen!) and far (dat waren de mensen in Nederland die diezelfde middag ook hun commitment uit zouden spreken!), and in the name of God …….. En vervolgens zongen we: Gathered for God, gathered for God, caught in the net cast by the Lord. Wie de viering wil zien kan kijken op: http://player.vimeo.com/video/68219903 Over 25 jaar zal er vast weer een feest zijn. Mocht ik dat mee kunnen maken, dan mag ik vast in een benedenbed. Irene Stok COLUMBADAG 2013 Zondag 9 juni kwamen we bijeen in de Doopsgezinde Kerk in Utrecht voor de viering van Columbadag. Het was mooi om vanuit de drukte van de stad de rust van de kerk te ervaren. Maar ook de vreugde van elkaar te ontmoeten bij koffie en thee. Om 17.00 uur begonnen we met vieren. De regiogroep Utrecht 1 had deze Columbadag ontmoeting en viering voorbereid. Gebruik werd gemaakt van een liturgie gemaakt door Jan Sutch Pickard, “Bell , Book and Candle”; een liturgie die is samengesteld gedurende dit jaar van het gedenken en vieren dat het 1450 jaar geleden is dat Columba aankwam op Iona. Columbadag is de dag dat de geassocieerde leden van de Iona Community hun commitment vernieuwen. Ik vind het goed om elk jaar daar weer bewust toe te worden uitgenodigd of je je opnieuw wilt verbinden met de Iona Community. Zelf verruim ik het ook naar mijn commitment naar de Nederlandse Ionagroep. We waren ongeveer met 20 mensen bijeen, een aantal Associates, maar ook vrienden van de Nederlandse Ionagroep. En we werden opgeroepen door de bel, en uitgedaagd om het woord en het licht uit te dragen en te leven de wereld in. Speciaal vind ik altijd om terug te lezen wat ik een jaar eerder opgeschreven heb als commitment en daarna mijn commitment voor dit komende jaar te formuleren. De liturgie was mooi en we hebben prachtige liederen gezongen uit het Nieuwe liedboek voor de kerken. Gesterkt door het woord hebben we de ontmoeting voortgezet met een heerlijke maaltijd, soep en brood met veel lekkere extra’s.
7
Ik ervaar het als een rijkdom mij verbonden te weten met mensen overal op de wereld en in Nederland die geïnspireerd worden door de leefregel van de Iona Community. Annie Benjamin 'NEEM MIJ AAN' IN HET GAELIC In een week op Iona hebben we ons verdiept in de Keltische teksten die velen inspireren, teksten ui t Carmina Gadelica. Onze gids was Mary Low, een Engelse theoloog die als student al door deze teksten gegrepen werd. Ze merkte dat ze niet verder kwam als ze zich niet de oertaal, het Gaelic, zou aanleren. En zo gidste ze ons de eigen mogelijkheden van het Gaelic in. Met haar zongen we het lied 'Neem mij aan zoals ik ben'. Een nieuw lied, in het Engels geschreven, 'Take o take me as I am'. Als je dat naar het Gaelic overzet komt er vanzelf iets anders uit, omdat elke taal zijn eigen karakter heeft. Hier eerst de tekst, daaronder de uitspraak voor als je het wilt zingen, en dan de letterlijke vertaling. De letter 'χ' is de harde g die Noord-Nederlanders wél, maar Engelsen níet kunnen uitspreken: die van goochelen, niet van googelen. Gabh o gabh mi thugad fhein Mar a tha is mar a bhiteas mi Cur do chomharachadh air mo chridh is thig gom bhith Gav o gav mi hoecat heen mar a ha is marvie's mi coer do χoaragh er mo χree is hiek goem vie Neem, ja neem me bij jou zelf, zoals ik ben en zoals ik zal zijn, zet je merkteken in mijn hart en kom in mijn leven. Een paar opmerkingen: (f)hein: een veel gebruikt woordje in het Gaelic. 'Ciamar a ha sibh hein?' 'Hoe gaat het met u zelf?' Eigenlijk niet goed te vertalen – het drukt het echt eigene van de ander uit. 'Hoe gaat het dan met jou?', zouden wij misschien zeggen. 'do chomharachadh', uitspraak 'do χoaragh', is het merkteken dat de boer vroeger, voordat die lelijke plastic flappen kwamen, met een mes in het oor van de lammeren van zijn ooien zette, om ze later als ze groot zijn te kunnen herkennen als zijn eigen dieren. Belangrijk, in een gebied waar alle schapen op een groot gebied door elkaar grazen. In 'Liedboek, zingen en bidden en huis en kerk' is het lied nu trouwens ook opgenomen, Lied 833, met een iets gewijzigde vertaling: Neem mij aan zoals ik ben, wek in mij wie ik zal zijn, druk uw zegel op mijn hart en leef in mij. Roel Bosch
8
ROEL BOSCH, ER ZIJN Roel Bosch heeft met zijn nieuwste boek Er zijn (keltisch christelijk geloven) een mooie bijdrage geleverd aan de verdere kennismaking met het Keltisch-christendom. In een vlotte schrijfstijl neemt hij ons mee naar de vroegste tijd van het christendom in Schotland en Ierland, verbindt dit met Bijbel en muziek van toen en nu, het gedachtengoed van de Iona Community, en je proeft de sfeer van de uithoeken van Groot Brittannie door de reiservaringen van de auteur zelf. Het mooie van dit boek vond ik dat Roel een heleboel kennis bijeen brengt die je gaandeweg in contact met de Iona beweging langzamerhand wel opgedaan kunt hebben, maar nog niet zo bij elkaar gebracht hebt gezien. In die zin is het een rijk boek geworden met allerlei wetenswaardigheden. Gedachten rond God de Schepper, Christus, de Geest (als Adem en Wind) , en thema’s als ‘schuld en boete’, ‘pijn en lijden’, verbondenheid’ en ‘geaard geloven’ worden als kernpunten besproken. Het aantrekkelijke en tegelijk lastige van dit boekje is, wat mij betreft, dat er heel veel herkenbaar en als vanzelfsprekend passeert. Voor je het weet lees je in de herkenning echter te snel voorbij het echte verstaan. De gespreksvragen bij ieder hoofdstukje nodigen gelukkig uit tot stilstaan enwuitwisseling, waardoor de verdieping alsnog een goede kans krijgt. Er zijn (Keltisch-christelijk geloven), Meinema 2013, 144 blz. €.15,Teun Kruijswijk Jansen DE GLOSSY: ZINGEN MET IONA Na een viering met Iona-liederen ga je anders weg dan je kwam. Dat kan gebeuren, ongeacht je leeftijd. Jij was even helemaal aanwezig in het lied, je ging open – en dan ziet de Geest haar kans… (Dirk Strasser)
Jan Maasen en John Bell op 8 juni j.l. in Glasgow
9
De Iona-liederen zijn misschien wel de belangrijkste ‘ambassadeur’ van het gedachtengoed en de theologie van de Iona-Community in ons land. De presentatie van het Nieuwe Liedboek (zingen en bidden in huis en kerk), waarin een aantal liederen die door Wild Goose (de uitgeverij van de Iona Community) opgenomen zijn, was de aanleiding om een tweede Glossy uit te brengen. Dit werd Zingen met Iona. Door de artistieke en sprankelende vormgeving door Marleen B.Berg mogen we trots zijn op dit prachtige magazine, vol wetenswaardigheden over ‘zingen’ en de Iona-liederen. Naast enkele fonkelnieuwe vertalingen komt ook het zingen van dit materiaal in onze eigen omgeving ter sprake. Mooi is het verhaal van de Friese vertaling van The peace of the earth be with you.De Friese context vroeg om wad en strand, en niet zozeer om rivieren, zeeën en oceanen. Een mooie ‘link’ is de mogelijkheid om de nieuwe liederen via Ionagroep.nl te beluisteren. Na de publicatie van de twee Nederlandse zangbundels is dit een prachtige aanvulling! Teun Kruijswijk Jansen Te bestellen bij Docete in Utrecht (www.kerkboek.nl) of via de website van de Nedelandse Ionagroep. Kosten: € 6,00 excl. verzendkosten.
ALS JE DROOM WERKELIJKHEID WORDT.... Associate Hanny Langebeeke weet niet meer wanneer haar droom geboren is. Ze heeft al jaren de ziekte MS. Hanny: “Ik denk in het voorjaar van 2011 toen ik het middel gammaglobuline op de website van het Nationaal MS-fonds opzocht en daar informatie vond over de Actie ‘Klimmen tegen MS.’ Als dat toch eens werkelijkheid zou worden. Nog een keer de Mont Ventoux op fietsen... Dat zou toch fantastisch zijn?! Maar ja dat is een aardige dagdroom, dat zal nooit meer kunnen, dat zal een fantasie moeten blijven.” Haar droom werd werkelijkheid. De ziekte MS heeft mij inmiddels wel zover gesloopt dat niet alleen de oorzaak van de ziekte maar ook allerlei oplapmiddelen ontdekt moeten worden. En daar nog van dromen? Dat wordt in de psychologie een ontkenningstrategie genoemd en dan ben je iemand die meewarig bekeken wordt. Dan probeer je de harde werkelijkheid te ontkennen en dat schijnt heel dom te zijn (tussen haakjes: waarom eigenlijk?). En dan de Mont Ventoux beklimmen, dat is toch van een dwaasheid, zo’n droom kun je maar beter niet hardop verwoorden? Ik deed het toch wel, maar dan op schrift en schreef over de beklimming 24 jaar geleden en de jury van de droomwens gunde mij de prijs. De Mont Ventoux beklimmen op een bijzondere fiets op 20 mei 2013. Mijn droom mocht werkelijkheid worden! Het was een dag om van te dromen en er was 26 km de tijd voor dankbare gedachten. Nu hadden we de Mont Ventoux vanaf 2 kanten beklommen: 24 jaar geleden vanaf Malaucene en nu dan vanaf Sault. Op de terugweg naar Nederland droomde ik van de derde beklimming, die vanaf Bedoin. Volgend jaar? Of misschien al eerder? Wie weet..... De beste uitvinding die de mens heeft gedaan is volgens mij de fiets. En dan bedoel ik niet de tweewieler maar de driewieler. Want van piepjong tot hoogbejaard en van mensen met een gestoord evenwichtsorgaan tot aan mensen zonder benen: met een driewieler kun je er zelf op uit. En een bijzondere driewieler kun je koppelen aan elkaar en dan kun je er een tandem van maken en er samen op uit. Zo’n driewieler won ik met de DreaMSaward.
10
Het winnen van de DreaMSaward was een geschenk uit de hemel en gaf mijn leven een nieuwe toekomst. Sponsors benaderen voor de beklimming van de Mont Ventoux. Fietsen voor sponsorgeld voor Nationaal MS-fonds en tochtjes om conditie op te bouwen en te onderhouden. Nederlandse heuvels en bergen ontdekken en beklimmen. Grappige restaurantjes onderweg bezoeken, van een Grand-Cafe-strand-tent tot een schots-en-scheve bosuitspanning. Over dijken en langs rivieren en veel Hollands glorie wat zomaar langs de weg staat! Bijzondere mensen met boeiende verhalen ontmoeten. En als de Mont Ventoux beklommen kan worden dan zijn er veel meer avontuurlijke beklimmingen mogelijk en veel meer interessante tochten te maken! Dan zijn er nieuwe dromen mogelijk die werkelijkheid kunnen worden. Dan hoeft het voor mij niet bij (dag)dromen te blijven! Hanny Langebeeke PS. We zijn gesponsord door het Associates Common Fund met 100 pond toegekend op de AAG te York in januari jl.
MONT VENTOUX, DE (B)BERG VAN (S)SAMEN - EEN PINKSTERERVARING Tweede Pinksterdag 2013 was voor ons heel bijzonder. We waren in de Provence in Frankrijk met heel veel mensen die allemaal als supporters meegereisd waren, of die meehielpen in de organisatie of die daadwerkelijk meededen met een sponsortocht Klimmen-tegen-MS. Uit Nederland, en ook uit andere delen van Europa (de Geest spreekt vele talen). Uit Schiedam deden twee teams mee. Met Pinksteren waren we allemaal in de buurt van de berg waar het evenement plaats zou vinden. Een berg met een naam vol betekenis: de Mont Ventoux. De ‘berg van de wind’, of zelfs van de vele winden - de wind kan er namelijk van alle kanten komen. Een pinksterberg bij uitstek, want de wind speelt in het pinksterverhaal uit Handelingen 2 een opmerkelijke rol: “Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag.” De Geest zelf wordt met wind verbonden, maar ook de volgelingen van Jezus als we Johannes 3 goed lezen: “De wind waait waarheen hij wil; je hoort zijn geluid, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met iedereen die uit de Geest geboren is.” Niet alleen de Geest gaat naar onverwachte plaatsen, maar ook zij die door de Geest worden geïnspireerd tot onverwachte daden. Gods openbaring in de wind komt meerdere malen in bijbel voor. Soms als een zacht briesje, zoals in 1 Koningen 19 in een verhaal over Elia. In het boek Job echter is de storm de verschijningsvorm waaruit God spreekt. En zo zijn er meer voorbeelden te vinden. Mensen kunnen het idee hebben dat God in de wind spreekt. We denken dan aan het verhaal van een gemeentelid die vertelde over een openluchtdienst waar ze God vermoedde in het plotseling opvallende waaien van de bomen rondom. Natuurlijk is zoiets een interpretatie die door andere aanwezigen niet gedeeld hoeft te worden. Op Tweede Pinksterdag ging een groep van bijna 400 mensen omhoog: fietsend of wandelend. Gedreven door de Geest. Gefascineerd door de berg. Wat is dat trouwens toch, dat mensen bergen niet alleen als obstakel zien, maar ook als iets om te bedwingen, als iets om zich mee te meten? Mensen die de Alpe d’HuZes en sinds enkele jaren de Mont Ventoux beklimmen voor het inzamelen van geld in de strijd tegen diverse tot nu toe ongeneeslijke ziektes? Het heeft veel te maken met het gevoel dat zoals we de berg kunnen proberen bedwingen, we hopelijk binnen afzienbare tijd ziektes als MS, ALS en kanker ook kunnen overwinnen. De berg als metafoor. Voor het aangaan van de strijd. Voor de dagelijkse strijd ook die mensen die ziek zijn hebben te leveren. In het beklimmen van een berg is er een bovenkomen, een eind, een overwinning. Bij het omgaan, dagelijks, met een ziekte ligt dat anders. Zoals de organisator van Klimmen-tegen-MS schrijft in het fotoboek Overwinning over zijn moeder die al jaren MS heeft: “zij vecht iedere dag weer tegen een berg die iedere dag een stukje hoger wordt, er is geen top , er zijn geen bloemen.” Daaróm juist kan hij het beklimmen van de Ventoux beschrijven als een grote inspanning, symbolisch voor de inspanning die zieken elke dag moeten leveren, en tevens als een gezamenlijke strijd, met en voor elkaar.
11
Dat lijkt op wat professor Arij Lans Bovenberg, de Tilburgse econoom opmerkt in een interview bij het radioprogramma Schepper en Co: gebeurtenissen die je als hoogste geluk typeert moeten voldoen aan drie kenmerken: het moet je iets kosten (inspanning), je doet het samen, en je doet het voor een ander. Het is Bovenbergs vaste overtuiging dat we God beter leren kennen als we met Hem samenwerken ten behoeve van de groei en bloei van andere mensen in zulke gebeurtenissen. Hij voelde die goddelijke samenwerking aan den lijven toen hij in 1999 meedeed aan de beklimming van de Alpe d’HuZes (NCRV-gids 2 juni 2013). Overigens: prof. Bovenberg wil in 2014 de Mont Ventoux beklimmen als deelnemer aan het Klimmen-tegen-Ms evenement, zo merkte hij op in Schepper en Co van 2 juni j.l. Vanwege de strijd tegen een ziekte worden bergen dus beklommen. Maar natuurlijk kan dat ook nog om andere redenen. Bergen spreken op allerlei manieren tot de verbeelding. Een mooie illustratie daarvan zagen we toen we begin mei in Frankrijk waren en daar ‘toevallig’ hoorden dat er in het gemeentehuis in Malaucene (aan de voet van de Mont Ventoux) een Nederlandse film van Ariane Greep en Bas Steman vertoond werd die net was uitgebracht. De titel van de film is ‘Mont Ventoux, Scala Paradisi’ (Mont Ventoux, Trap naar de hemel). Daarin komen verschillende mensen aan het woord die spreken over hun verbondenheid met de berg. De één heeft haar doorzettingsvermogen ontdekt bij het beklimmen van de berg, een ander heeft op de berg zijn vrouw het jawoord gegeven, jeugdvrienden willen begraven worden op de berg en de makers en hun zoontje keren steeds terug naar de top bij belangrijke momenten in hun leven. Ook komt in de film Joanne aan het woord voor wie de berg voor altijd verbonden is met haar vader, Tom Simpson die op de flank van de Mont Ventoux overleed tijdens een beklimming in de Tour de France. Zij voelen zich allen verbonden met de berg en dat dat het gewone menselijke overstijgt is navoelbaar in en achter de woorden. De bewoners van de streek vieren op de top het midzomernachtsfeest en een groep mensen wordt gevolgd die het licht de berg op dragen. Ook kwam in de film Petrarca tot leven. Een schrijver en dichter die in 1336 een brief schreef aan zijn leraar over een berg die hij pas geleden beklommen had met zijn jongere broer. Deze brief die iets laat zien van het opkomende humanisme in die tijd, heeft een belangrijke rol gekregen in de geschiedenis en wordt beschouwd als het begin van het toerisme: het eerste getuigenis van een mens die een hoge top beklimt omwille van de prestatie zelf (zo Léon Hansen in Trouw 26/6/2008). Hij beschrijft daarbij wat de klimtocht innerlijk met hem deed. Hij merkt bijvoorbeeld op: “iedereen wil het doel bereiken, maar, zoals Ovidius zegt, ‘willen alleen’ is niet genoeg, een diep verlangen te slagen is noodzakelijk”. De beklimming is voor hem een goed beeld voor het gaan van de levensweg. Zijn broer als monnik ging in een rechte weg naar de top, luisterend naar het advies van een oude man. Petrarca ging zelf een eigen route, koos voor de makkelijkste, verdwaalde en moest zoeken en kwam dus veel later aan op de top... In elk geval, zo besluit de cultuurhistoricus Hansen aan de universiteit van Tilburg in Trouw: “Intuïtief weet elke klimmer wat Petrarca met zijn beroemde brief bedoelde: de berg is een gebed en in elk gebed moeten we een berg beklimmen.” In de film besluit Petrarca met een citaat van Augustinus. Deze zegt met zoveel woorden dat een mens zich graag laat afleiden van de inkeer in zichzelf door alles wat buiten hem is. Onze ervaring is een andere: de prachtige omgeving leidt je niet af maar brengt je juist tot verwondering, de grote inspanning leidt tot dankbaarheid, en het samen een dergelijk project ondernemen schept diepe verbondenheid. Zo werd Tweede Pinksterdag een pelgrimstocht, de beklimming van de Mont Ventoux een trap naar de hemel. Hanny Langebeeke en Gert Kwakkel De Grieshog is een uitgave van de Nederlandse Iona Groep. I: www.ionagroep.nl Redactie: Irene Stok, Teun Kruijswijk Jansen en Jan Maasen Het volgende nummer verschijnt in oktober. Bijdragen graag voor 1 oktober aan:
[email protected] Aanmelden of afmelden voor deze Nieuwsbrief bij:
[email protected]
12
