19-6-2013
Greten Raadgevende Ingenieurs Onafhankelijk adviesbureau Adviseert bedrijven, overheden, architecten, projectontwikkelaars, horeca-exploitanten, woningbouwverenigingen en particulieren. Onze vakgebieden: Akoestiek Bouwfysica Trillingsmetingen, Luchtkwaliteit Windturbineparken
Bestrijding van horecalawaai
Pitch waarneming (1)
Horeca is gezelligheid, bier en muziek. Horeca is ook geluidoverlast bij omwonenden.
Eigenschap van het auditief systeem waarbij geluiden kunnen worden onderverdeeld in “laag” en “hoog”.
Bouwkundige oplossingen kostbaar en ingrijpend.
Pitch is een subjectieve auditieve waarneming.
Alternatief: elektro-akoestische oplossing gebaseerd op het principe van de “ontbrekende fundamentele frequentie” (“de missing fundamental”).
Pitch is geen fysische grootheid en kan dus niet gemeten worden.
Lage toon wegfilteren en vervangen door een tooncomplex bestaande uit hogere harmonische frequenties van die toon.
Pitch is belangrijk bij muziek (melodie en harmony) en spraak (spraakklanken, het ritme, de klemtoon en de intonatie).
Pitch waarneming (2)
Pitch waarneming (3)
Bij een zuivere toon is de pitch waarneming afhankelijk van de frequentie.
Bij harmonie / meerstemmigheid: meerdere pitches.
Echter, de amplitude, de duur en de vorm van het tijdverloop hebben invloed op de pitch.
Zelfs bij ruisachtige geluiden (ruisen van de zee) kan een pitch worden waargenomen.
Tonen van instrumenten (klarinet e.d.) zijn complexe tonen.
Wij noemen dit een non-tonal pitch.
Ondanks dit complexe karakter toch een pitch waarneming.
1
19-6-2013
Pitch waarneming (4)
Pitch en zuivere tonen (1)
Het gehoorsysteem van de mens is in staat tot relatieve pitch herkenning.
De Mel schaal (Stevens, 1937)
Hierdoor kunnen wij melodieën herkennen en opslaan in ons geheugen. Sommige mensen (zeer zeldzaam) hebben een absolute pitch herkenning (een absoluut gehoor). Mensen met een absolute pitch herkenning kunnen de toonhoogte van een toon herkennen zonder gebruik te hoeven maken van een referentie.
Pitch en zuivere tonen (2)
Pitch en zuivere tonen (3)
Relatie tussen pitch en amplitude bij een zuivere toon: Toon groter 1000 Hz =>
Pitch wordt lager als de amplitude groter wordt. Toon tussen 1000 en 2000 Hz => Pitch blijft onveranderd bij veranderende amplitude. Toon groter dan 2000 Hz => Pitch wordt hoger als de amplitude groter wordt.
dB
dB
Tijd ->
Pitch van een complexe toon (1)
Pitch van een complexe toon (2) Bij een complexe toon wordt de pitch waarneming bepaald door de harmonische componenten. Deze harmonische componenten kunnen lagere of hogere harmonischen zijn. Ondanks het weglaten van de grondtoon (de “missing fundamental”) blijft de pitch onveranderd. Let op : de klankkleur verandert wel !
2
19-6-2013
Pitch van een complexe toon (3)
Praktijktoepassing Elektro-akoestisch effect apparaat. Het effect apparaat gebaseerd op de missing fundamental werd door ing. Peter Swarte gedoopt tot de elegante naam dormant Bass.
dB
Later werd de dB door de firma Ampco omgedoopt tot de commerciële naam Bass Creator. dB
Tijd ->
Functie van het Effect Apparaat De functie van het effect apparaat is het elektronisch filteren van overlast gevende basfrequenties, waarbij door het toevoegen van harmonische componenten de kwaliteit van de muziek zoveel als mogelijk behouden blijft.
Werking van het Effect Apparaat (2)
Werking van het Effect Apparaat (1) Het inkomende muzieksignaal wordt gesplitst in 2 parallelle sporen. In het 1e spoor is een zogenaamd bandsperfilter aanwezig dat de hinderlijke bastonen wegfiltert (spoor 1).
Voorbeeld inzet Effect Apparaat (1)
2e
In het spoor zit een complementair filter van het gebruikte bandsperfilter. Dit filter laat alleen de hinderlijke bastonen door. Van deze hinderlijke bastonen worden harmonischen gecreëerd met dezelfde amplitude als de grondtoon (spoor 2). Tot slot worden de signalen van de 2 sporen samengevoegd. Resultaat: een signaal zonder hinderlijke lage bastonen maar met extra hogere harmonischen van deze bastonen (de toonhoogte / pitch van de verdwenen bastonen is nog steeds waarneembaar).
3
19-6-2013
Voorbeeld inzet Effect Apparaat (2)
Voorbeeld inzet Effect Apparaat (3)
Voorbeeld inzet Effect Apparaat (4)
Voorbeeld inzet Effect Apparaat (5)
Voorbeeld inzet Effect Apparaat (6)
Eigenschappen Effect Apparaat
Zonder effect:
Maximale reductie ca. 6 - 8 dB(A). Let op: dit is veel! Grotere reducties resulteren in teveel kwaliteitsverlies. Goed toepasbaar bij mechanische muziek
(denk aan draaitafels met een vaste opstelling). Met effect:
Beperkt toepasbaar bij live muziek. De ervaring leert: niet toepassen bij klassieke muziek of afzonderlijke instrumenten.
4
19-6-2013
Wanneer Effect Apparaat inzetten
“Nadelen” inzet Effect Apparaat
Altijd eerst, indien mogelijk, bouwkundige maatregelen toepassen.
Inregelen / instellen van het Effect Apparaat moet uitgevoerd worden door een ervaren akoestisch adviseur.
Alleen inzetten als de overlast wordt bepaald door bij voorkeur smalbandige lage (bas)tonen. Goed toepasbaar om residu overschrijdingen teniet te doen (de “laatste loodjes”).
Simultaan geluidmetingen uitvoeren op twee locaties: in de horeca-inrichting en bij de bewoners => Dit betekent dat een dergelijk onderzoek tijdrovend en technisch relatief gecompliceerd is. Het bevoegd gezag moet achter het gebruik van het apparaat staan. Om misbruik met het Effect Apparaat te voorkomen moet het verzegeld worden door het bevoegd gezag.
Vragen?
5
