GRENZENLOOS MAGAZINE
Grenzenloos.nl
Voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters
NR
9
Okt 2014
LA GUINGUETTE HOLLANDAISE Liesbeth Arts boeit opnieuw in tweede boek
MUGGEN MAKEN HET LEVEN ZUUR Op de Caribische eilanden
Uitgeverij
1
Grenzenloos
Welkom
Colofon GRENZENLOOS MAGAZINE Gratis online magazine voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters. Verschijnt 12 x per jaar, elke laatste vrijdag van de maand. Een uitgave van Uitgeverij Grenzenloos, een imprint van VanDorp Uitgevers Voor meer informatie of adverteren, kijk op www.grenzenloos.nl of mail naar
[email protected] In dit nummer staan bijdragen van: Mineke de Vries Ludique le Vert Liesbeth Arts Stef Smulders Marjan van den Dorpe Eric Jan van Dorp
DE KRIEBELS KRIJGEN
E
en prachtige zomer en een fraai najaar tot nu toe zorgen ervoor dat we over het weer niet mogen klagen. Maar in de herfst, met de winter in het vooruitzicht, begint het bij velen toch te kriebelen. Sneeuwliefhebbers kijken jaloers naar webcams in Scandinavië, waar de eerste sneeuw van het jaar de velden en bossen meteen in een sprookjeslandschap lijkt te veranderen. Zonaanbidders zien dat de temperatuur in Zuid-Spanje nog moeiteloos over de 25 graden heenstapt. Toch maar snel een reisje boeken? Of durven we de stap aan, gaan we voor langere tijd de grens over...? Laat u inspireren door de verhalen in dit magazine. Uw reacties en tips worden altijd gewaardeerd. Wij zijn te bereiken via
[email protected] Grenzenloos Magazine verschijnt 12 x per jaar, elke laatste vrijdag van de maand. Veel leesplezier!
Eric Jan van Dorp - Uitgever/hoofdredacteur Twitter: @ericjanvandorp
Coverfoto: POR70 Copyright©2014 VanDorp Uitgevers Op de teksten en foto’s in deze uitgave rust auteursrecht. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen, gekopieerd of op andere wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of verspreid, zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van de uitgever.
2
Inhoudsopgave
4
Nieuws
La Guinguette Hollandaise
10
Novelda
Muren bikken
22
14
Een Zweeds persoonsnummer
Muggen maken het leven
28
6
Huizenjacht en vuurwerk 3
24
Nieuws 7 MILJOEN EUROPEANEN WERKEN IN HET BUITENLAND WAARONDER 240.300 NEDERLANDERS
D
rie procent van alle werkende Nederlanders heeft een baan over de grens. Dat zijn er bijna een kwart miljoen. Van alle EU-inwoners werken er ruim 7 miljoen in een ander land. De afgelopen jaren waren met name Belgie, Duitsland, Oostenrijk en de Scandinavische landen in trek. De populariteit van landen in Zuid-Europa nam sterk af, dit uiteraard als gevolg van de economische crisis.
Mobiliteit laag De mobiliteit van Europeanen is overigens in vergelijking met bijvoorbeeld Amerikanen erg laag te noemen. Slechts 0,2 procent van alle EU-burgers verhuisde vorig jaar naar een andere lidstaat. Van alle Amerikanen verhuisde er in dezelfde periode 2,7 procent naar een andere staat.
HELFT VAN ALLE VERMOGENDE CHINEZEN WIL EMIGREREN LIEFST NAAR SINGAPORE OF CANADA Bijna de helft van alle vermogende Chinezen wil de komende vijf jaar emigeren. Dat blijkt uit een recent onderzoek van Barclays. Voor dit onderzoek werden ruim tweeduizend vermogenden uit diverse landen met minimaal anderhalf miljard (!) dollar op de bank geinterviewd. Kinderen, klimaat, economie Voor de rijke Chinezen China zijn de belangrijkste redenen om te verhuizen de opleiding voor hun kinderen, economische stabiliteit en een beter klimaat. Daarvoor hebben ze vooral Hong Kong en Canada op het oog. Nederland is totaal niet in beeld. Ook ongeveer de helft van alle miljardairs uit Groot-Brittanië en Singapore gaven aan dat ze rondlopen met emigratieplannen, met vrijwel dezelfde redenen als de rijke Chinezen.
4
Nieuws ZWITSERLAND RIJKSTE LAND VAN DE WERELD BELGIE OP NUMMER 3, NEDERLAND OP 4
Z
De hele wereld is overigens in 2013 een stuk rijker geworden. Het totale vermogen van particuliere huishoudens op de wereldbol steeg met maar liefst 10 procent naar een recordhoogte van 118 biljoen euro. Deze groei is onder andere het gevolg van de goed presterende aandelenbeurzen in de VS, Japan, en Europa in vergelijking met het jaar 2012.
witserland is het rijkste land ter wereld, althans wanneer je dat afmeet an het gemiddelde vermogen van de inwoners. De gemiddelde Zwitser heeft een netto vermogen van 146.540 euro. Amerikanen moeten het doen met gemiddeld 119.570 euro en Belgen met 78.300 euro. Nederlanders volgen op de vrierde plaats met een gemiddeld eigen vermogen van 71.430 euro.
5
LA GUINGUETTE
HOLLANDAISE 6
Frankrijk
J
e kon er letterlijk op wachten, want de laatste woorden in Toekomstmuziek in Frankrijk waren: ‘Wordt vervolgd...’ En dus klom Liesbeth Arts opnieuw in de pen om het tweede deel van haar emigratie avontuur met man Henk te beschrijven. Ditmaal met de titel ‘La Guinquette Holandaise - de toon is gezet.’ En wie met veel plezier het eerste boek heeft gelezen, zal zich met deel twee ook prima vermaken! Een voorproefje:
spreiding te hebben en dus zo weinig mogelijk kans op storing. Ron heeft een heel plan getekend. De mannen zijn begonnen met draden trekken. Het achterste pand is al klaar en nu is het voorste pand aan de beurt. Aangezien de zolders niet bewoonbaar zijn laten ze alle kabels die de kamertjes met elkaar verbinden via deze zolders lopen, dan zijn ze mooi weggewerkt. Het is altijd spannend om oude zolders te betreden, je weet nooit wat je vindt. De zolder van het achterste pand is leeg maar in een hoek vinden ze toch nog een oude accordeon, helaas iets te ver verweerd om nog op te spelen, maar zeker leuk om te vinden. De zolder van het voorste pand is erg laag, het is meer een soort kruipruimte. Het is ook moeilijk om erop te komen want er is geen deur of trap die toegang geeft. Nee, je moet door een luikje van dertig bij vijftig centimeter klimmen dat zich in de muur bevindt boven het trapgat van de trap die het voorste en achterste pand met elkaar verbindt. Dit is wel een erg smal luikje om op een zolder te komen. Aangezien zowel Henk als Ron hier niet doorheen kunnen, breken ze het nog een beetje uit, maar veel ruimte is er niet. Nu is Ron niet al te dik, aardig lenig en gelukkig ook niet, zoals Henk, claustrofobisch aangelegd, dus wurmt hij zich erdoor. We zijn wat giechelig als hij gewapend met een zaklantaarn door het luikje de zolder op verdwijnt. “En, lukt het? Kun je er overheen? Wat zie je?” vragen wij nieuwsgierig onder aan het luikje. “Nou het is redelijk stoffig, veel spinnenwebben, maar het gaat wel”, antwoordt Ron. We horen hem wat scharrelen en hier en daar kreten slaken. “Er ligt nog best veel oude
S
tel je eens voor: je koopt een huis in Frankrijk en tijdens het opknappen vind je op zolder een stoffige kist vol met geld. Een droom? Een sterk verhaal? Nee hoor, gewoon echt gebeurd... Vriend Ron uit les Cevennes is bij ons om een hele nieuwe stroominstallatie aan te leggen, het enige wat Henk echt niet zelf kan. Hij zou in februari al komen maar toen moest hij onverwachts bomen gaan zagen. Ondertussen is het begin mei en eigenlijk is het wel fijn dat hij er wat later is want nu is het lekker lenteweer. Ron is al vanaf het prille begin bij onze plannen betrokken. Omdat hij al bijna twintig jaar in Frankrijk woont en ook al een aantal ruïnes verbouwd heeft, is hij voor ons dé Frankrijkkenner en verbouwexpert bij uitstek. Hij weet alles van de officiële bouwregels, ook van de stroom bijvoorbeeld. We zijn dan ook ontzettend blij dat hij ons wil komen helpen. Bij de ‘Brico Depot’, een Franse Gamma, hebben we drie stoppenkasten, meters kabel en heel veel stopcontacten gekocht. Omdat we cd-opnames willen gaan maken moeten er verschillende ‘groepen’ zijn om zoveel mogelijk
7
Frankrijk troep”, zegt hij, “hier pak aan!” Door het luikje reikt hij half verweerde en stoffige oude reclameborden, wat leuke potten, een vergane pet en zowaar een echte trouwjurk aan. “Straks vind je nog een schat”, grapt Henk terwijl Ron weer het donker in verdwijnt. Henk sleept de spulletjes als trofee mee naar beneden en gaat de kabels halen zodat Ron aan de slag kan. Ik ga weer naar mijn verfpotten. Ik hoor de mannen gemoedelijk samenwerken. Eén beneden en één boven, elkaar de kabels door het plafond aangeven. Een golf van geluk gaat door me heen, wat is dit gezellig, wat schieten we op en wat wordt het mooi allemaal! Na de lunch gaan de mannen aan de rechterzijde van het luikje beginnen. Ook hier vindt Ron weer oude spulletjes. Om een geintje met Henk uit te halen roept hij jolig naar beneden: “Ik geloof dat ik een schat gevonden heb.” Dan is het even stil en voegt hij er met een van spanning ingehouden stem achteraan: “Shit, Henk, ik heb écht een schat gevonden!” Hij weet niet hoe snel hij door het luik terug moet klimmen, bij zich heeft hij een oud vierkant koekblik. Hij opent het voor ons en we zien dat het tot de rand toe gevuld is met oude Franse franken. Onze mond valt open van verbazing. Wat is dit? Snel gaan we naar beneden om het beter te bekijken. Het geld is zeer ordelijk door middel van een elastiekje in pakketjes van tien biljetten bij elkaar gebonden. En het is veel geld! Wel dertig pakketjes met briefjes van vijfhonderd frank en ongeveer hetzelfde aantal met honderd frankbiljetten. We staan perplex, dit kan niet waar zijn, een echte schat! “Is het nog wat waard?” vraagt Henk gretig. Ron denkt van wel. “Dat is ook wat,” lacht hij, “heb ik zoveel ruïnes verbouwd, nooit iets gevonden, en
8
dan vind ik hier een schat. Dat is mijn geluk weer!” We moeten alle drie lachen. “Wie laat nu zoveel geld zomaar op zolder liggen? Van wie zou het zijn?” vraag ik peinzend. Pakketje na pakketje bekijk ik de biljetten. Het oudste biljet is van 1960 en de recentste datum die ik vind is 1987, dat is nog betrekkelijk kort geleden. “Ja, het is ongelooflijk, dit is echt geen bedrag dat je zomaar vergeet,” zegt Ron, “in de jaren tachtig kon je hiervoor gewoon nog een huisje kopen,” voegt hij er als deskundige aan toe. Eind jaren tachtig behoorde het makelaarschap tot één van zijn vele beroepen. “Dit zou je nu nooit verwachten van die zuinige Auvergnats, elke cent draaien ze drie keer om voor ze hem uitgeven, laat staan dat ze zo’n bedrag vergeten!” zeg ik licht spottend. “Inderdaad vreemd,” beaamt Henk, “maar wat ik op dit moment interessanter vind is of dit geld nu van ons is?” Ron weet te vertellen dat er een aantal jaren geleden een rechtszaak is geweest en dat daar toen jurisprudentie is geschreven. In principe is dat wat je vindt van jou als er geen rechtmatige eigenaar wordt gevonden. Is deze wel bekend dan wordt er meestal gedeeld. “Nu hoeven we natuurlijk niets te zeggen, geen haan die er naar kraait,” opper ik lachend. Gelijktijdig zie ik de vorige eigenaar voor me, zo’n vriendelijk oud baasje. Vanochtend reed hij op zijn tractor nog zwaaiend voorbij. Dit mannetje is zo aardig voor ons, we krijgen altijd groente uit zijn tuin. “Nee, dat kunnen we toch niet maken,” zeg ik schuldbewust, “ ik zou die man nooit meer recht in de ogen kunnen kijken bij het idee dat wij dat geld ingepikt hebben.” Henk is het helemaal met me eens. “Daarbij,” vult hij aan, “als we niets zeggen, dan zullen we ook nooit het raadsel van dit geldkistje te weten komen.”
Frankrijk Nu verkrijgbaar:
La Guinguette Hollandaise De toon is gezet Elisabeth Arts Het opzetten van een centrum voor muziek en levenskunst in een oud Frans hotel in een dorpje midden in de Auvergne, dat gaat niet zomaar. Dat ervaren Henk en Lies Arts als ze denken de perfecte locatie voor hun plannen te hebben gevonden, maar de werkelijkheid laat zich anders aanzien. Wat volgt is een tumultueus jaar in Frankrijk waarin wonderlijke en bizarre situaties eerder regel dan uitzondering zijn. Elisabeth Arts maakte er een emotioneel verslag van, dit boek. Een tragikomisch verhaal over jagers en boeren, boekhouders, muzikanten en andere passanten. Uitgeverij Grenzenloos
ISBN 9789461851093
Te koop via: Bol.com en Emigratieboek.nl
Lees ook het aanstekeleijke eerste deel van de Frankrijk avonturen van Liesbeth en Henk!
Toekomstmuziek in Frankrijk Dromen over de grens Elisabeth Arts Uitgeverij Grenzenloos ISBN 9789461850638 O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl
9
NOVELDA MARJAN VAN DEN DORPE 10
Onbekend Spanje
W
anneer je, zoals wij, regelmatig de omgeving afzoekt, kom je af en toe op verrassende plekjes. Zo ook die middag dat we besloten om naar Novelda te gaan. Een plaatsje een half uurtje rijden van ons vandaan.
het een kolkende rivier worden. Zowel de kerk als het kasteel hebben unieke onderdelen. Zo werd eind 14e eeuw aan de kerk een bijzondere driehoekige toren bijgebouwd. Een dergelijk bouwwerk is uniek in Europa. Vrouwfiguren In 1931 werden zowel kerk als kasteel tot monument van Nationaal Historisch en Artistisch en Cultureel Belang verklaard. De originele plattegrond van de kerk is in de vorm van een zalvingstuk. Er zijn diverse symbolische materialen gebruikt meestal afkomstig uit de streek. Aan de buitenkant vallen de versierende motieven vooral op. Deze motieven stammen uit de tijd van het Modernisme. Een artistieke beweging die zich ontwikkelde tussen het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw. Veel voorkomend in die tijd zijn dan ook gevels van steen voorzien van ceramiek en smeedijzer. Verder zijn er veel ronde muren voorzien van weelderige decoraties van bloemen en vrouwfiguren.
Bovenop een hoog rotsplateau staan een kerk en de restanten van den kasteel. Niet zomaar een kerk maar een kerk gebouwd door José Sala Sala, een leerling (en inwoner van Novelda) van Antonio Gaudi. In ongeveer dezelfde stijl als de Sagrada Familia in Barcelona is dit kerkje gebouwd vlak bij het kasteel van De Mola. Vanaf de snelweg kan je het kasteel en het kerkje al zien liggen, maar de weg door Novelda heen is kronkelig en af en toe smal. Maar absoluut de moeite waard. Vinalopó Het kasteel werd gebouwd door de Almohaden eind 12e eeuw. Een gedeelte van de muren en de vierkante toren zijn bewaard gebleven en als de kerk open is ook de toren te bezichtigen en te beklimmen. Vanaf de toren, die te bereiken is door een smalle stenen trap, is het uitzicht op Novelda en omgeving prachtig. De rots, waarop zowel kerk al kasteel gebouwd zijn, heet La Mola en ligt 360 meter boven zeeniveau. Het kasteel maakt deel uit van de groep Castillos del Valle del Vinalopó, tussen de kust en de Spaanse hoogvlakte. De Vinalopó is de naam van de rivier die door het dal stroomt. In de zomer niet meer dan een traag stromend stroompje, maar na de beruchte ‘Gota Fria’ (de eerste hevige regenbui na de hete zomer) kan
Orgel Met de auto kan je dichtbij de kerk en het kasteel komen, maar het laatste stuk moet
11
Spanje
lopend worden afgelegd. Overal staan banken en tafels waaraan bezoekers hun, eventueel, meegebrachte lunch op kunnen eten. Boven gekomen sta je toch wel even perplex. De kerk staat daar op een plein in haar volle glorie. Bruinstenen muren. Niet egaal maar ingelegd. Met ongelijke ronde natuurstenen uit de omgeving bijeengeraapt. Hier en daar een beetje schots en scheef. De ramen zijn afgezet met bruine baksteen. Ook zijn er vierkante pilaren en ronde torens beiden voorzien van beelden. Boven de ramen zijn vaak mozaïek ingelegde stukken te zien, vaak met bloemmotieven of vrouwfiguren. In de tuin rondom de kerk staat een grote zonnewijzer en een beeldengroep.
In de tuin, die mooi is aangelegd, groeien en bloeien cactussen en struiken. In de kerk is het tweede unieke object te zien én te horen. Als enige in de hele wereld heeft de Santuario Santa Maria Magdalena, zoals de kerk officieel heet, een orgel gemaakt van marmeren orgelpijpen. Maria Magdalena van Novelda Tientallen bruin-wit geaderde pijpen staan daar van groot naar klein en van klein naar groot opgesteld. Vastgebonden aan een soort metalen hekwerk. Hoog in de kerk, vlak boven de ingang, hangen enkele hele grote, witte ovaalvormige schalen die ook onderdeel uitmaken van het totale orgel. De lucht wordt onder in de holle pijpen geblazen en komt via een gleuf er weer uit. Door die gleuf krijgt het zijn klank. Fascinerend om te zien en te horen. Vlak naast de kerk, op een heuveltje, is het centro de turismo (VVV-kantoor). Daar kan je alle informatie krijgen over Novelda en omgeving zoals de viering van de ‘fiestas’. Toegewijd aan de Heilige Maria Magdalena van Novelda. Een bezoek aan Novelda, de kerk en het kasteel is de moeite waard en prima te doen op een niet al te warme dag. Een echte aanrader! Tekst en foto: Marjan van den Dorpe
12
Onbekend Spanje
Over Marjan van den Dorpe
Enkele jaren geleden zijn Marjan van den Dorpe en haar man Tom naar Spanje geëmigreerd. In haar eerste bundel Leven onder de Spaanse zon deed Marjan daar verslag van. Na enkele woelige jaren zijn ze nu in een rustiger vaarwater gekomen. Wel is gebleken dat je hier in dit nieuwe vaderland veel meer op elkaar aangewezen bent en dat het spreken van de taal van levensbelang is. Omdat de meeste opstartproblemen opgelost zijn is er meer tijd voor het maken van tochten in de omgeving en het ontdekken van prachtige plekjes in de omgeveing. In haar tweede boek, Een zonnig leven in Spanje, neemt Marjan u mee op deze tochten, vertelt ze over het echte leven in het binnenland van Spanje en laat u meegenieten van alles wat ze de afgelopen jaren beleefd hebben. Een boek voor iedereen die van het ‘andere’ Spanje houdt en daar misschien ook wil gaan
Beide boeken zijn te koop via Bol.com en Emigratieboek.nl
wonen.
13
Wonen in Frankrijk
LUDIQUE MUREN BIKKEN
L
udique is het pseudoniem van een ouddocent die na zijn pesionering samen met zijn vrouw Maria (Lief) emigreerde naar Zuidwest-Frankrijk. Het tweetal woont en ‘werkt’ in en rond hun oude boerderij op het Franse platteland. Ludique is een begenadigd verteller/schrijver die anderen laat meegenieten van zijn dagelijkse belevenissen.
Als enige in het voor het overige oer-Hollandse kaaskoppengezin van ouders, broers en zus, waarmee Lief dan ook geen enkele gelijkenis vertoont. Een geval apart, zeg maar. Opmerkelijk, maar ik dwaal af. Ikzelf haat koude. Dat is mogelijk wat te krachtig uitgedrukt, maar ik was al blij wanneer de zomer in Nederland eens in het weekend viel. Zelden voorgekomen. Dus wij vertrokken naar Frankrijk. Onze romantische veronderstelling hier een winter gelijk een Nederlandse zomer aan te treffen, kan per direct bij het grofvuil. Een mens moet de Goden ook niet verzoeken. Het heeft hier nota bene gesneeuwd en
Het zal u wellicht verwonderen, maar ons vertrek naar Frankrijk is met name ingelepeld door de belofte van een zonnig klimaat. We zijn zonnekinderen, moet u weten. Lief is van nature zuidelijk geboetseerd.
14
Ludique Koning Winter regeert met straffe hand en snijdende koude. De kille bruut heeft ons aldus veroordeeld tot detentie in onze, voor dat doel toch bepaald krap bemeten, séjour. En onze veestapel, bestaande uit twee honden en een heel kwintet katten, vertikt het om onder deze omstandigheden naar buiten te gaan. We hebben maar twee stoelen, dus u begrijpt…… Oh jawel, de boerderij telt nog meer vertrekken. Het is geen bushokje. Maar, de keuken is in een prematuur stadium van aanbouw en mist vooralsnog een kloek dak. Frisjes. Een kwestie van planning. De eetkamer is sinds een week gesloten. In de zomer werkt men hier immers buiten en in de winter binnen. Ik had aldaar het pleisterwerk van een natuurstenen muur, links van het venster, afgebikt. Het spul vertoonde namelijk enorme scheuren en kwam op veelal hoogst ongelegen momenten, bij voorkeur tijdens het eten, onaangekondigd tegemoet aan de wet van de zwaartekracht. Ik had afbikken en opnieuw pleisteren voorgesteld . Maar Lief wenste een authentieke natuurstenen muur. Dus, afgebikt en gevoegd. Ramen en luiken geopend. Stof, gruis en puin konden zo naar buiten. Het was toen nog mooi zacht winterweder. Klaar ermee. Prachtig! Niks meer aan doen. De eetkamer kon weer in gebruik worden genomen. Lief echter meende rond enig middernachtelijk uur dat het nog strakke en geheel gave pleisterwerk rechts van het venster, nu maar beter ook meteen kon worden afgebikt. Decoratief gezien heeft Lief alleraardigste ideetjes. Het is hooguit haar ‘timing’ die wat vragen oproept. Ik sputterde heftig tegen. “Laten we dat maar een andere keer doen,
Lief. We hebben genoeg andere dingen te doen die eerst moeten.” Haar Spaanse blik torpedeerde mijn argument als onvolledig of in ieder geval irrelevant. “De eetkamer is net weer helemaal opgeruimd en schoon”, hervatte ik mijn offensief tegen sloopwerk in de verlenging. “Ja, en?” “Ik weet evenmin hoe die muur er daaronder uitziet. Er lopen ook elektriciteitsleidingen”, zei ik en tilde het dispuut daarmee op een hoger gelegen bouwkundig niveau. “Nou, weet je, dan bikken we een piepklein stukje af om te kijken hoe het er daaronder uitziet”, besloot Lief en hakte, de daad bij het woord voegend, krachtig met de ijzeren kachelpook op de muur in. Er donderde, in een wolk van stof en gruis, meteen een flinke lap pleisterwerk via de vensterbank op de vloer. “Kijk,” sprak Lief hoestend en proestend en ook volslagen overbodig, “dit zit eronder. Natuurstenen!” De telefoon, de zender voor draadloos internet en het eten van de poezen waren onder het puin bedolven. Middernacht. “Laat mij eens”,
15
Wonen in Frankrijk
want ik kreeg er nu toch ook trek in. Op de tast een moker en beitel uit de grote werkplaats in de grange gehaald.
Het meest zuidelijke puntje graag. En Lief had nog meer lollige ideeën. Zo had ze vrienden, die de hoogst absurde gewoonte hebben om uitgerekend gedurende de wintermaanden in Nederland te verblijven, spontaan toegezegd wat fotoprentjes van hun huis in Frankrijk te zullen maken als het er zou hebben gesneeuwd. Dat zouden die lieverds anders nooit eens kunnen zien. Schattig niet? Ik doe dan wel mijn uiterste best om dergelijke ongevraagde, impulsieve erupties van Lief onmiddellijk te deleten. Ik waarschuwde haar aldus subtiel voor de mogelijkheid dat er in dat
Ik beitelde en mokerde dat het een lieve lust was en Lief voerde telkens met twee volle emmers in de handen en een zaklantaarn in de mond, in het nachtelijke pikkedonker, het puin af naar een plek ergens achter op het erf. Ze had een kompas bij zich. Om half drie in de nacht was de klus in de eetkamer geklaard. Alles, maar dan ook alles, lag opnieuw onder een dikke laag gruis en stof. Overal. Zelfs de zwarte kat was egaal grijs. Er hing een grauwe sluier van mist tot in de slaapkamer. U wil het niet weten. Het is hier binnen dus gewoon een bouwput. En nu ligt er buiten zomaar ineens een laag sneeuw. Ik overwoog een acute emigratie richting Portugal.
geval wellicht ook sneeuw bij ons zou liggen en het nakomen van haar belofte in een riskante, glibberige en koude expeditie van tachtig kilometer heen en weer terug zou kunnen resulteren. Ik druk me voorzichtig uit. En jawel, er lag sneeuw en Lief schalde al vanonder de douche dat we de gewraakte fotoprentjes vandaag moesten gaan maken. We hadden het tenslotte beloofd, voegde ze er in koninklijk meervoud aan toe. Ik had namelijk helemaal niets beloofd, dacht ik in mijn nachthemd met een kop koffie bij de snorrende houtkachel en de huiselijk gezellig zingende waterketels. “Het is koud, nat en glad, Lief!” probeerde ik nog. Geen reactie.
16
Ludique
“We moeten dan met de bestelbus lieverd, die koektrommel op wielen glibbert alle kanten uit.” deed ik nog een verfijnde poging tot ontmoediging. De kleine, compacte Quatrelle van Lief, die veel geschikter is voor sneeuw en smalle weggetjes richting Nova Zembla, stond in de grange. Gedeeltelijk gedemonteerd voor enig dringend onderhoud. Een binnenklus en dus voor de winter gepland. “De blower van de bus is kapot, schat!” pruttelde ik er nog achteraan. Alles tevergeefs.
Wie van Frankrijk en het Franse leven houdt of wie overweegt om zelf een huis in Frankrijk aan te schaffen, is ‘Hilarisch Frankrijk’ absolute verplichte leeskost.
En dus hulde ik me in een knalrode legging van Lief, twee paar sokken, een dikke pantalon, robuuste bergschoenen, een t-shirt, twee schipperstruien, een onverschrokken winterjas, vette handschoenen, een wollen muts en daar bovenop een schipperspet. Ik was er klaar voor. Na twee uren glibberen en glijden in een nagenoeg onverwarmde bus, beslagen ramen, een uiterst krappe ontmoeting langs een ravijn met een tegemoetkomende vrachtwagen op een onbedoelde skipiste en een warme pizza van het cafetariatype ‘Vet van Fred’ uit een verdwaald hokje, kwamen we tot stilstand bij het, hoog tegen een steile helling aangeplakte, huisje van onze dierbare vrienden.
Hilarisch Frankrijk Hoe wij vertrokken Ludique le Vert
“Zie je nou wel? We zijn er al”, juichte Lief. “Ik heb alle vertrouwen in jouw rijkunsten. Je hebt per slot van rekening vroeger rally’s gereden. Bij jou ben ik nooit bang in de auto!” “Jaja, daar hebben we nog veel plezier van”, mompelde ik licht sarcastisch. Lief klom uit de
UItgeverij Grenzenloos ISBN 9789461851024 Prijs € 16,95 O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl
bus en schoot haar prentjes. ‘We’ hadden het hen tenslotte beloofd....
17
Toekomst & Tapas EEN EIGEN RESTAURANT AAN DE ZONNIGE COSTA
Robert en Ariane zijn net dertig als zij hun internetbedrijf in Nederland verkopen. Tegen alle verwachtingen in investeren ze hun geld in een Bagles & Salads restaurant in Nerja, Andalusia. In het boek Toekomst & Tapas beschrijft Ariane op meeslepende wijze het avontuur dat volgt. Een absolute must-read voor iedereen met interesse in wonen en/of ondernemen in Spanje. Toekomst & Tapas Ariane van Wijk isbn 978 94 61851 000 Uitgeverij Grenzenloos Te bestellen o.a. via Bol.com Amazon.es Emigratieboek.nl w w w. e m i g r at i e b o e k . n l
w w w. g re n z e n l o o s . n l
oom
VERZEKERINGEN RINGEN
Hollandse zekerheid tijdens uw buitenlands avontuur! Kijk op www.oomverzekeringen.nl of bel +31(0)70 353 21 00.
OOM Verzekeringen
18
ziektekosten | SOS | reis | ongevallen | inboedel aansprakelijkheid | rechtsbijstand | annulering
Facebook
GRENZENLOOS MAGAZINE OP FACEBOOK EN TWITTER
Elke laatste vrijdag van de maand verschijnt er een nieuwe editie van Grenzenloos Magazine. Maar wist u al dat Grenzenloos Magazine dagelijks actueel interessant nieuws publiceert via Facebook en Twitter? Speciaal uitgezocht voor (potentiele) emigranten, expats en bezitters van een tweede huis over de grens. Nieuws waarmee u op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen die ook voor u belangrijk kunnen zijn.
Wanneer u de Grenzenloos Magazine Facebook pagina liked blijft u dagelijks op de hoogte van al het belangrijke ‘grenzenloos’ nieuws. U vindt de pagina op dit adres: www.facebook.com/grenzenloosmagazine Daarnaast rapporteert Grenzenloos Magazine al het actuele nieuws ook op Twitter. Volg ons dus ook daar. https://twitter.com/GrenzenloosMag
19
Grenzenloos uitzicht Foto: R. Potvin
20
21
Zweden HOE KRIJG JE EEN ZWEEDS PERSOONSNUMMER? BELANGRIJKSTE DOCUMENT BIJ EMIGRATIE NAAR ZWEDEN
E
en Zweeds persoonsnummer is essentieel om in Zweden te kunnen wonen en werken. Wie gaat emigreren naar Zweden ontkomt er niet aan om een dergelijk nummer aan te vragen. Maar hoe krijg je het? Nog altijd heerst er verwarring over hoe je als Nederlander of Belg in Zweden een persoonsnummer kunt krijgen. Veel problemen kunnen worden voorkomen als emigranten zichzelf beter informeren voordat ze gaan verhuizen. Voor mensen die op basis van eigen vermogen in Zweden willen wonen, is er wel een struikelblok dat soms niet te nemen blijkt: het aantonen van een geheel dekkende ziektekostenverzekering. Zonder werk of vaste inkomsten naar Zweden verhuizen, is dan ook riskant, zelfs al heb je al veel geld op de bank. Wat is een persoonsnummer? Het persoonsnummer is te vergelijken met het Nederlandse burgerservicenummer en het Belgische rijksregisternummer. Het is uniek voor elke inwoner van het land. De Zweden gebruiken het echter veel meer dan Nederlanders en Belgen. Het nummer wordt gevraagd om een telefoon- of elektriciteitsabonnement te kunnen afsluiten, om een postpakketje te gaan afhalen, om naar de dokter te gaan, als je op een wachtlijst voor een huurwoning wilt staan, om via Internet iets te kopen… Wie in Zweden een normaal leven wil leiden, kan niet zonder persoonsnummer. Nederlanders, Belgen en andere EU-burgers die
via emigratie naar Zweden komen, moeten het nummer zelf aanvragen. Skatteverket, de Zweedse belastingdienst, houdt het bevolkingsregister bij. Je moet voor de aanvraag persoonlijk naar een van de regionale belastingkantoren. Het is verstandig om dit zo snel mogelijk na aankomst in Zweden te doen. Hiervoor moet je de volgende papieren meenemen: • paspoort of Europese identiteitskaart • documenten die je verblijfsrecht aantonen (hierover later meer) • trouwboekje, samenlevingscontract, verklaring van wettelijk samenwonen of andere documenten die je burgerlijke staat aantonen • geboorteakten van eventuele kinderen • verblijfsvergunning als je geen EU/EERburger bent Verblijfsrecht aantonen Tot voor kort moest je ook bij de Zweedse immigratiedienst verblijfsrecht aanvragen. Dit is niet meer nodig zolang je aan de voorwaarden hiervoor voldoet. Die voorwaarden hangen samen met je inkomsten. Om een persoonsnummer te krijgen moet je bij Skatteverket aantonen dat je verblijfsrecht hebt. Dit heb je als je behalve de bovenstaande documenten ook…
Persoonsnummer • een baan hebt in Zweden voor minstens een jaar, of een eigen zaak (begint) • óf studeert in Zweden en een dekkende ziektekostenverzekering hiervoor bezit • óf voldoende eigen vermogen hebt om van te leven plus een dekkende ziektekostenverzekering voor een jaar. Kom je met een heel gezin, dan hoeft slechts één gezinslid hieraan te voldoen. Partner en kinderen krijgen in dat geval automatisch ook verblijfsrecht. Voor het aantonen van je verblijfsrecht neem je het volgende mee (al naar gelang je situatie): • een ondertekend arbeidscontract van je Zweedse werkgever • óf papieren die aantonen dat je een eigen zaak hebt of gaat starten zoals facturen, kvitanties, inschrijfbewijs van een een onderneming, een huurcontract van een bedrijfspand, een diploma of relevant getuigschrift • óf inschrijfbewijs van een onderwijsinstelling in Zweden plus een verzekeringspolis voor een jaar en iets wat aantoont dat je voldoende geld hebt om een jaar van te leven • óf bankafschriften die je eigen vermogen aantonen plus een verzekeringspolis voor een jaar • óf bewijzen dat je pensioen, WAO of invaliditeitsuitkering hebt, plus een bewijs dat je een verzekeringspolis voor een jaar hebt. Zolang je werk hebt of overtuigend kunt aantonen dat je een eigen zaak hebt of gaat starten, is er in de regel geen probleem. Je kunt dan binnen enkele weken het persoonsnummer
in de brievenbus verwachten. Hierna kun je je inschrijven bij het Zweedse ziekenfonds Försäkringskassan en ben je ook verzekerd tegen ziektekosten. Ziektekostenverzekering Mensen die op basis van eigen vermogen in Zweden willen wonen lopen wel vaak tegen problemen aan. Zij moeten aantonen een dekkende verzekering te hebben voor een jaar. Skatteverket kan immigranten in dit verband vragen naar formulieren van de types S1, E106, E109 of E121. Het probleem hiermee is dat Nederland dit soort formulieren lang niet altijd verstrekt omdat Nederland andere regeltjes hanteert dan Zweden. Soms volstaat het laten zien van een verzekeringspolis van de Nederlandse maatschappij OOM om toch ingeschreven te worden in Zweden. In minder fortuinlijke gevallen kan het leiden tot langdurige discussies tussen Skatteverket en de aanvrager van het persoonsnummer. Al die tijd is er geen persoonsnummer. Soms is een particuliere Zweedse verzekeraar bereid om een ziektekostenverzekering te verstrekken. Echter, als deze niet geheel dekkend is, kan ze toch worden afgewezen door de belastingdienst. Het komt voor dat Skatteverket de aanvrager na verloop van tijd toch accepteert. Er zijn ook diverse gevallen bekend waarin dit niet gebeurde en EU-burgers ook na maanden aandringen en geduldig wachten geen persoonsnummer kregen. Bron: DeNieuweZweed.com
Cariben
MUGGEN MAKEN HET LEVEN ZUUR OP DE CARIBISCHE EILANDEN
E
r is geen medicijn, geen vaccinatie. Maar Dengue en sinds kort de minstens zo vervelende ziekte Chikungunya verspreiden zich razendsnel over de Caribische eilanden. Medisch entomoloog Bart Knols houdt zich bezig met bestrijding en uitroeiing van de mug die hiervoor verantwoordelijk is. De door zijn bedrijf ontwikkelde ‘vallen’ zijn inmiddels op de eilanden ingevoerd.
Het is daarmee de snelst groeiende tropische infectieziekte. “Je krijgt Ebola-achtige taferelen, het begint in Afrika en is in no time in de V.S., België, Engeland. Door de globalisering, urbanisering, het transport van mens en product is de wereld eigenlijk nog maar een dorpje.” En nu komt Chikungunya, dat vorig jaar december in de Cariben de kop opstak erbij. Via Guadeloupe en Martinique zijn zo’n vierhonderd gevallen op Sint Maarten vastgesteld, zeker zestig op Curaçao, recent 22 nieuwe gevallen op Sint Eustatius en ook op Bonaire en Aruba zijn gevallen bekend. “De ziekte grijpt hard om zich heen met inmiddels een half miljoen gevallen. We schreeuwen om iets nieuws om het tegen te gaan.”
“Als wetenschappers waarschuwden we vanaf begin jaren tachtig voor een uitbraak als deze. Nu gaat het echt gebeuren, het is schokkend,” zegt Bart Knols. Dengue, dat al in honderd landen voorkomt, treft wereldwijd 390 miljoen mensen per jaar, van wie er 25.000 overlijden.
24
Muggen
Slavenschepen Dezelfde mug die Dengue verspreidt, zorgt voor het overbrengen van Chikungunya. Het gaat om de gele koortsmug, de Aedes aegypti. Van alle bekende drieduizend muggensoorten wereldwijd komen er maar een paar voor op de Cariben - naar we weten vier op Aruba en hiervan is dit de enige gevaarlijke.
te spuiten om zo de epidemie te stoppen. Chikungunya -ofwel shrivel up fever, vanwege het in elkaar krimpen van de zieke - heeft dezelfde ziekteverschijnselen als Dengue: hoge koorts, gewrichtspijnen, hoofdpijn, huiduitslag, soms bloedingen, blauwe plekken. Van de extreem hoge koorts gaan mensen hallucineren; zo vertelde een vakantieganger die Dengue had opgelopen dat ze sprinkhanen op fietsjes had gezien. De verschijnselen van Dengue, vanwege de vreselijke pijn aan de botten ook break bone fever genoemd duren twee tot drie weken, tenzij complicaties
De oorspronkelijke mug uit Afrika kwam mee op slavenschepen Voor een getraind oog is zij te herkennen aan haar gestreepte uiterlijk. Zij brengt de ziekte over van (geïnfecteerd) mens naar mens. Sporadisch zien we naast deze horizontale transmissie ook verticale transmissie: een besmette mug brengt het virus over op zijn nakomelingen. Als je bedenkt dat een mug zo’n 75 eitjes legt in een dag of twee, drie gaat de vermenigvuldiging razendsnel. In haar gehele leven van een week of zes betekent dat maar liefst driehonderd tot vijfhonderd eitjes. Overigens leeft het mannetje maar een dag of tien. “De oorspronkelijk in Afrika voorkomende mug kwam mee met de slavenschepen, waar zij broedde in de vaten drinkwater. Ook slaven zelf hadden het Dengue-virus bij zich, dus én mug én virus kwamen zo in het Caribisch gebied terecht.” Het aan Dengue verwante Chikungunya werd in 1954 ontdekt
ontstaan. Complicaties ontstaan als je een volgend type Dengue krijgt. “Er zijn vier typen bekend. Loop je type 1 op en overleef je die, ben je daarvoor immuun, maar krijg je een tweede type, richt de afweer zich tegen jezelf, waardoor complicaties ontstaan.”
en is via een eiland voor de kust van Kenia onder andere naar het Franse eiland Réunion verspreid, waar in 2006 250.000 mensen geïnfecteerd werden. Achthonderd Franse militairen werden ingezet om het eiland plat
de ‘echte wereld’ startte hij met een collega In2care, waar inmiddels acht man werken. “Het is een onderzoeksbedrijf dat nieuwe producten ontwikkelt om muggen het leven zuur te maken.” Hun Wageningse laboratorium
Je kunt de ziekte overigens bij je hebben zonder er iets van te merken, maar er ook aan doodgaan en daartussen alles. Een snelle diagnose is lastig - vaak wordt eerst aan malaria gedacht - omdat laboratoria pas na weken de definitieve uitslag kunnen bevestigen. De patiënt is dan vaak alweer beter maar heeft wel het virus doorgegeven aan bijtende muggen. Laboratorium-muggen Knols studeerde biologie aan de Wageningen Universiteit en werkte daar als wetenschapper tot 2009. Omdat hij vond dat te weinig onderzoeksresultaten werden vertaald naar
25
Cariben
staat vol met bakken met muggen. In de warme kamers zwemmen larven in plastic doosjes van de Chinees, maar er zijn ook gedroogde eitjes. “Hebben we volgende week een paar honderd muggen nodig, kan ik die zo maken.” Knols heeft ze in drie soorten, gemakkelijk van elkaar te onderscheiden, zwarte en bruine en de een zit plat tegen het oppervlak, de ander onder een hoek van 45 graden. Er staan verder testapparaten waar je aan twee kanten een geur inbrengt om te testen welke kant de muggen prefereren.
het de aanwezige larven doodt. Het uitroeien van zijn soort doet de mug dus zelf. Een tweede poeder, de schimmel Beauveria bassiana - een biologische insecticide dus zorgt ervoor dat de besmette mug zelf na een paar dagen doodgaat, omdat de schimmel naar binnen groeit. Knols, die elf jaar in Afrika werkte: “We kwamen op het idee van een schimmel toen we in Kenia bezig waren met de bestrijding van de tseetseevliegen, die succesvol werden geïnfecteerd door de schimmels. Ook in Tanzania konden we de muggenpopulatie zo fors terugbrengen.”
Schimel Binnen een jaar onderzoek was het concept voor een muggenval klaar. “Bedenk dat we met drie biologen gepromoveerd op muggen zijn. Als je kennis bundelt, gaat het hard.” De muggenval heeft als basis een zwarte bloempot - zwart vanwege het contrast met de omgeving
Consument De val zelf is een eenmalige koop, het gaasje moet tweemaandelijks worden vervangen. “Het is het Oral B-systeem, de tandenborstel is de uitgave niet, maar de
en donker trekt muggen aan - met daarin een vlotter en een soort trechter erbovenop. In de pot voeg je aan het water een tabletje toe met een geurstof die vrouwtjesmuggen aantrekt. Deze geur is een indicator voor veel voedsel, een prima plek dus om eitjes te leggen. En het feit dat ergens (oudere) larven zijn, trekt weer andere vrouwtjes aan. Veel larven moet wel een goede broedplek betekenen, aldus de mug. De vlotter bestaat uit een gaasje waarop poeders zitten. Eén daarvan neemt de mug aan haar pootjes mee naar andere broedplaatsen waar
borsteltjes moeten steeds opnieuw worden aangeschaft.” De val heeft geen enkele zin als je het gaasje niet consequent vervangt en een verse geurtablet toevoegt. “Vanwege die controle hebben we het alleen nog op de professionele markt uitgezet. Door middel van een contract met Professional Pest Control (PPC) Aruba-Bonaire-Curaçao, weten we dat het servicen goed gebeurt.” Naast de pest controlbedrijven werken ze samen met de lokale gezondheidsdienst. “We verkopen
26
Muggen
ze in de toeristensector, resorts, hotels. Het is namelijk een grote dreiging voor het toerisme, dé inkomstenbron voor de eilanden.” Met de sporen, die ze per kilo uit Engeland krijgen geleverd, vullen ze zo’n 12.000 vallen per kilo. “Maar we onderzoeken ook afzet voor de consumentenmarkt, het moet bij Building Depotachtige winkels komen te liggen. De consument moet echterdoordrongen zijn van de noodzaak van het vervangen van de gaasjes. Je kunt wel voorraden inslaan, de sporen van de schimmels overleven twee jaar in de koelkast.” Er zijn inmiddels tweeduizend vallen geleverd aan Aruba. Ook is een groot aantal naar een Amerikaanse partner verscheept voor distributie in Centraal en Zuid Amerika. Zo zal een land als Brazilië dat jaarlijks een miljard aan dengue-bestrijding uitgeeft, naar verwachting zeker belangstelling hebben. Inmiddels lopen in achttien landen registratieprocedures voor de val. Indien nodig kan In2Care grote volumes vallen per week produceren.
met een geïntegreerde aanpak Dengue uit te roeien.” Dat betekent broedplaatsen verwijderen, vallen plaatsen, inspecties uitvoeren, zwerfafval dat mogelijke broedplaatsen vormt opruimen en goede voorlichting geven. Op Aruba wordt een trial in één buurt voorbereid. “We plaatsen in een vierkante kilometer vallen bij alle huizen en ruimen alles eromheen waar stilstaand water is op. Juist in en om de tuin, in het water in autobanden, emmers, autowrakken, blikjes, de schoteltjes onder een plant, broedt de Dengue-mug - niet in waterplassen aan de grond, ook niet in natuurgebieden. Zo kijken we of we het per buurt schoon kunnen krijgen.”
Uitroeien Volgens Knols kan Dengue wel degelijk worden uitgeroeid. “Dan moet wel de attitude van
Hotspot Dengue en ook Chikungunya kennen een lokale uitbraak, het is een zogenaamde hotspot-ziekte. In de ene buurt wordt de een na de ander ziek, je kind, dan de overbuurvrouw, de man van twee huizen verder en in de buurt ernaast gebeurt niks. Dit komt omdat de mug slechts 250 meter vliegt rondom de plaats waar zij is uitgekomen. In dat gebied infecteert zij mensen, niet verder, tenzij zij met een auto of vliegtuig
de bevolking daarnaar zijn.” In 1952 was de mug op Aruba vanwege intensieve bestrijding verdwenen en ook in 1970 was het eiland voor veertien jaar Dengue-mugvrij. Voor een nieuw project op Aruba in 2011 kreeg Knols helaas de 5,4 miljoen euro die ervoor nodig was niet bij elkaar. Hij is nu bezig met een project op Sint Eustatius, overzichtelijk vanwege de kleinschaligheid. “Als we de financiering rond krijgen proberen we met medewerking van de lokale overheidsdiensten op Sint Eustatius
meereist. Maar dan nog, met één mug krijg je geen nieuwe populatie, daarvoor zijn tussen de vijftig en vijfhonderd nieuwe muggen nodig. “Zaak is dus je huis en alles eromheen schoon te houden, hoe schoner, hoe minder last. Maar dat moet dan iedereen in je naaste omgeving doen. “En heb je een case, moet je direct rondom je hotspot intensief muggen bestrijden. Dat gaat tot nog toe niet goed. Je draagt het virus vier dagen bij je, de diagnose komt pas na een week, dus dan heb je het al verspreid naar nieuwe muggen.”
27
Cariben
Als de mug is uitgeroeid, moet je ook kunnen meten of herinvestatie plaatsvindt, oftewel, komt hij weer terug. Dat maakt de kans op duurzaam elimineren groter. “Daarvoor worden vallen, gefabriceerd door Duitse collega’s bij lucht- en zeehavens geplaatst.” Omdat deze val muggen moet aantrekken die op zoek zijn naar bloed, bevat hij menselijke geurstoffen als ammonia en melkzuur.
‘Deet werkt maar is geen fijn middel, je kunt er zelfs plastic mee oplossen’ Het uitroeien van een soort ligt overigens voor biologen erg gevoelig. Het feit echter dat de dengue-mug een invasieve soort is, een soort die niet in de natuurlijke fauna van dit gebied thuishoort, maakt het voor Knols een ander verhaal. Geen Deet Duurzaam elimineren is het meest effectief, maar wat je zelf kunt doen naast je huis schoonhouden, is smeren met antimuggenmiddelen. Probleem is dat muggen behoorlijk resistent zijn geworden. Dat betekent vaker smeren en hogere concentraties gebruiken. “Je hebt minimaal dertig procent Deet nodig als bestanddeel, met een lager percentage moet je vaker smeren. Daarbij komt dat de gele koortsmug, die alleen overdag zou steken, inmiddels ook ’s nachts steekt; 24/7 smeren dus, wat je als toerist misschien doet, de lokale bevolking niet.”
Deet is geen fijn middel - je kunt er plastic mee oplossen - en twintig procent wordt door de huid geabsorbeerd. Bij veelvuldig gebruik kunnen neurologische aandoeningen voorkomen. “We hebben eindeloos veel tests gedaan met alle gangbare middelen, maar niets behalve Deet werkte. Maar nu hebben we een middel met eucalyptusolie als basis. Een middel zonder Deet is een enorme vooruitgang. Het is getest op dengue- en malariamuggen en werkt acht uur. Omdat het op natuurlijke basis is, kunt je je er dagelijks zonder probleem mee insmeren.” In2Care bekijkt momenteel de mogelijkheden voor afzet van dit middel in de Cariben. De huis-, tuin- en keukenmiddeltjes moeten op deze plaats toch ook nog worden aangestipt. Het bekende druppeltje afwasmiddel of olijfolie in plassen water mag dan niet tot uitroeien leiden, het werkt uitstekend. “De werking zit hem erin dat je de oppervlaktespanning van het water verlaagt. Muggen hangen op hun kop aan het wateroppervlak met hun kont omhoog, waar ze door ademen. Doordat de spanning van het water verlaagt, kunnen ze niet aan de oppervlakte blijven en zakken steeds onder water, tot ze uiteindelijk door uitputting verdrinken.” Gewoon blijven doen dus dat afwasmiddel, in afwachting van een eiland zonder gele koortsmug. Tekst: Mineke de Vries Uit: Met de zon in de rug
28
MET DE ZON IN DE RUG Met een Caribische achtergrond leven in Nederland
In hoeverre is de warmte van de tropenzon waarin je bent opgegroeid en die je in je draagt een garantie voor het welslagen overzee? met de zon in de rug bevat de verhalen van mensen die vanuit de Cariben een bestaan opbouwen in de nederlandse maatschappij of op een andere manier nauw betrokken zijn bij de Antillen. voor de één betekent de tropische basis een steun in de rug om talenten vorm te geven. de ander komt door diezelfde zon in zijn eigen schaduw te staan. Maar de reportages samen vertellen ook het verhaal van de verstrengeling van twee samenlevingen die elkaar blijvend wederzijds beïnvloeden. dit uit zich in een professionele samenwerking waar het gaat om zorg, detentie en sociaal maatschappelijke problematiek, maar ook in een waardevolle diversiteit op het gebied van kunst en cultuur, taal, wetenschap en ondernemerschap. een onafscheidelijkheid, gevormd door de tijd en strijd van tweehonderd jaar koninkrijk, die niet meer is weg te denken uit de Nederlandse samenleving.
MET DE ZON IN DE RUG Mineke de Vries Is vanaf 10 oktober 2014 overal verkrijgbaar
Het is een eer om ook in dit boek te staan, zonder ooit op de Antillen te zijn geweest. De verhalen in dit boek sterken mij in de gedachte dat een goede inburgering en meer kennis over elkaar cruciaal is om de kansen van deze generatie te verbeteren. Mogen de prachtige verhalen met humor en ontroering uit deze bundel daaraan een bijdrage leveren. Eberhard van der Laan, burgemeester Amsterdam
Italie
HUIZENJACHT EN VUURWERK STEF SMULDERS
“I
s het vandaag de 19e?” vroeg ik aan Nico. “Ja het is de 19e” antwoordde hij beslist. “Oké, dan is dat spettacolo pirotecnico in Nibbiano vanavond, laten we gaan kijken.” Ieder jaar sinds we hier in de Oltrepò Pavese woonden, hoorden we achteraf van Leda (onze kookleskokkin) hoe prachtig het vuurwerk in Nibbiano was geweest en wisten we dat we ook dat jaar weer te laat waren. Zo ging het al sinds 2008 maar dit jaar zou het ons niet weer overkomen, besloten we. Dit keer gingen we het echt zien, dat vermaarde wereldvuurwerk. Nibbiano is een klein dorpje niet ver bij ons
vandaan in de provincie Piacenza. Het is een leuk gerestaureerd plaatsje met voornamelijk natuurstenen huizen. Eenmaal per jaar is er een wijds bekende antiekmarkt die dagen duurt en ‘s zomers is er een jaarmarkt die dus wordt afgesloten met het beruchte vuurwerk, een spektakel dat zijn weerga niet schijnt te kennen. Het was vandaag alleen nog maar een kwestie van op tijd vertrekken en onze missie zou met succes worden volbracht. Nog even op de kaart kijken voor de route en ons kon niks meer gebeuren. Ach nee, dat kwam ook goed uit: op weg naar Nibbiano kwamen we langs Caminata, zag ik. Laten daar
30
Column nou net twee huisjes te koop staan die we voor vrienden (op zoek naar een vakantiehuis in onze streek) wilden gaan bekijken! Daar konden we onderweg dus mooi even langs gaan om wat foto’s te maken. Uit de annunci, de advertenties, hadden we de adressen en Caminata is klein, dus het kon geen probleem zijn om de huizen te vinden. Op de kaart zag ik ook nog dat de route die naar Nibbiano over een spannend stuk weg voert: een soort skihelling met een twintigtal haarscherpe bochten, categorie donkerrood schat ik. Dit stuk is kennelijk zo lang en steil en bochtig dat het zelfs op een kaart van een
moest wel raar lopen wilden we dit huis niet kunnen vinden. Dachten we. Maar het liep raar. De straat in dit leuke dorpje met knusse steegjes en natuurstenen gebouwen was snel gevonden. En ook bestond er een huis met het juiste nummer, maar of dit nu op het huis uit de advertentie leek? Het plaatje dat ik thuis had gezien, wilde mij maar niet te binnen schieten. We zagen ook geen tekoop-bordje en het leek nog wel bewoond maar er was niemand thuis. Over een rekje met wasgoed keek een nieuwsgierige buurvrouw vanaf haar balkon naar ons. “Scusa, ma è in vendita la casa?”
redelijke schaal nog is weergegeven als een slingerlijn. Spannend! Dat deze weg symbool zou staan voor ons uitstapje naar Caminata en Nibbiano wisten we toen nog niet ...
vroegen we maar eens, “Is dit huis te koop?” “No, no quella non è in vendita, ma quell’altra li si” antwoordde ze, “Dit huis is niet te koop, maar dat daar verderop wel.” Daarbij wees ze naar een rustico, een gammel schuurtje verderop. Nee, dat kon het niet zijn,beseften we, ook al niet omdat het adres van het huis waar we voor stonden toch duidelijk klopte. “Anche la mia casa è in vendita”, probeerde la vicina nog, maar in haar appartement waren we niet geïnteresseerd.
Nadat ik de adressen had genoteerd en mij de foto’s van de huizen had ingeprent, gingen we op weg. Het eerste huis lag in een gehuchtje van maar één straat, op nummer 14. We bereikten de località zonder problemen via een weg met alweer wonderbaarlijk mooie panorama’s. Hoe klein dit buurtschap ook was, toch lag er nog een kerk in het midden. Daaromheen zagen we huizen met de nummers 11, 12, 13, 15, 17 maar geen 14. Een beetje uit de richting, dichter bij huizen met lagere nummers, lag nog wel een bouwvallig huis maar of dat nou op dat huis van de advertentie leek? Het huisnummer konden we niet zien, want de voorkant van het huis was onbereikbaar door het hoge struikgewas waarmee het omgeven was. Nou ja, als dit nummer 14 zou zijn, viel het toch af want dit leek meer een ruïne dan een bewoonbaar huis. Gelukkig hadden we nog een tweede kandidaat en deze lag in het dorp Caminata zelf en het
Later, thuis, zag ik dat het tweede huis in de verste verte niet leek op dat wat we in werkelijkheid hadden gezien, op exact het adres dat in de advertentie stond. Zou op dat adres soms de verkoper van het eigenlijke huisje wonen? Helaas kregen we nooit enige reactie op het bericht dat we via de advertentiewebsite verstuurden. We hadden zorgvuldig twee huizen uit de
31
Italie
advertenties op internet geselecteerd en die bleken dus allebei onvindbaar. Hoe was het mogelijk? Het bracht ons wel gelijk onze avonturen bij het vinden van een appartement in Pavia en later bij het zoeken van een koophuis in deze streek in herinnering. Ook toen maakten we de gekste dingen mee: Italiaanse toestanden! Gelukkig hadden we nóg een pijl op onze boog: het vuurwerk in Nibbiano. We waren er toch niet helemaal voor niets op uit getrokken! Om bij te komen van de mislukte speurtocht namen we eerst maar even een espresso in een bar in Caminata. Het bleef een leuk
geprijsd alleenstaand huis in de bossen rond het Trebecco stuwmeer, niet ver bij Caminata vandaan. Dat zag er leuk uit! Maar zou het te vinden zijn? Zou dit huisje wél echt bestaan?. Over de man die dit kaartje had gebracht, wist onze barista niet meer te melden dan dat deze Claudio heette. Nou ja goed, dit huis bewaarden we maar voor een volgende keer, we gingen nu echt eerst naar het vuurwerk, eindelijk, na zoveel jaar. Verheugd stelden we de barman op de hoogte van ons vermetele plan. Deze zat inmiddels aan een tafeltje, verzonken in de krant. De krant van vandaag,
plaatsje tenslotte.
maandag de 18e. Even keek hij op en verscheen er zowaar en glimlach om zijn mond. ”Dat vuurwerk is morgen,” zei hij droog, “Morgen, dinsdag de 19e.”
We deden de barista van het café verslag van onze wederwaardigheden, wat een ironisch glimlachje op zijn verder mistroostige gelaat verschijnen deed. Hij kende de adressen van onze huizen niet maar wees ons wel op een geplastificeerd A4’tje dat op de bar stond. Het bleek de advertentie van een leuk
Tekst en foto’s: Stef Smulders www.duepadroni.it
[email protected]
32
Italiaanse toestanden Leven en overleven in Italië Humoristische korte verhalen over het emigreren naar Italië en de kennismaking met tal van karakteristieke Italianen. Vijf jaar na de emigratie, doet de Stef Smulders verslag van zijn belevenissen in tientallen verhalen waarin evenzovele problemen op geheel Italiaanse wijze worden opgelost, wat vaak tot humoristische taferelen leidt. Het kopen en verbouwen van een huis, het importeren en laten keuren van een auto, het afsluiten van een verzekering: het levert allerlei moeilijkheden op, die vaak op verrassende manier tot een oplossing komen.
Meer ervaringsverhalen over Italië:
Dag Nederland! Ciao Italia! Een eigen Bed & Breakfast in Italië Heleen Sloots
Huizenjacht in Toscane Speciaal voor Italië-liefhebbers Ronald. A. Lever
33
Het volgende nummer van Grenzenloos Magazine verschijnt op 31 oktober Schrijf u in op Grenzenloos.nl om op de dag van uitkomen een e-mail als herinnering te krijgen.
Emigratieboek.nl BOEKHANDEL VOOR LANDVERHUIZERS
GIDSEN TAALCURSUSSEN ERVARINGSVERHALEN
Kijk regelmatig op Emigratieboek.nl en ontvang ook onze wekelijkse nieuwsbrief Volg ons op Twitter (@emigratieboek) en Facebook (fb.com/emigratieboek)
34
