Graft-De Rijp. vol van cultuur en historie!

Graft-De Rijp

vol van cultuur en historie!

graft-de rijp vol van cultuur en historie!

cultuurnota

opdrachtgever nummer datum

: : :

gemeente Graft-De Rijp 130.11174.00 maart 2005

auteur(s)

:

drs F.V. Marcus

drs P. Hospers

Voorwoord

De afgelopen tijd hebben we ervaren wat meer inzet en samenwerking op het gebied van cultuur en toerisme in onze gemeente voor iedereen oplevert. Vele nieuwe activiteiten kwamen van de grond, zoals een filmeducatieproject, kindertheater en de Haring- en Henneproute. Een eerste tastbaar resultaat vanuit het recent opgerichte Cultureel Platform is een maandelijks verschijnende Evenementenkalender. Graft-De Rijp wil zich in de toekomst meer profileren als "cultuurgemeente". Deze Cultuurnota is het gemeentelijk beleidskader, van waaruit we onze positie meer betekenis willen geven. De gemeentelijke rol daarbij is vooral stimulerend en faciliterend. De regisserende kracht van de gemeente ligt in het bijzonder in het bijeenbrengen van alle partijen, die zich in Graft-De Rijp met cultuur bezighouden. Van daaruit kunnen allianties ontstaan, die leiden tot nieuwe activiteiten, kwalitatieve versterking van het bestaande aanbod en het bereiken van een breder publiek. Met de verdere ontplooiing van het "culturele hart" van onze gemeente willen we nadrukkelijk ook de verbinding leggen met een gerichte toeristische ontwikkeling. Naast het versterken en promoten van de eigen kwaliteiten, zoeken we daarbij vooral de samenwerking met betrokken organisaties in de gemeente en de regio. Om succesvol te zijn, moeten we de creatieve krachten zien te bundelen van overheden, organisaties én bedrijfsleven. We staan hierbij een pragmatische aanpak voor. Dat betekent aansluiten op de eigen kwaliteiten en vooral met concrete projecten inhoud geven aan een gezamenlijk gedragen visie. In een kleine gemeenschap als Graft-De Rijp spelen daarbij het verenigingsleven en het particulier initiatief een fundamentele rol. In dat opzicht heeft onze gemeente een sterke uitgangspositie: een combinatie van een rijk zichtbaar verleden én een rijk gevarieerd cultureel leven. Graft-De Rijp is dus vol van cultuur en historie!

H.R. Oosterop – van Leussen Burgemeester en portefeuillehouder Kunst, Cultuur en Recreatie

Inhoud 1. Aanleiding, doel en belang van cultuur 2. Fundament van de visie: sterkte-zwakteanalyse

1

blz. 3 9

3. Enkele trends en verwachte toekomstige ontwikkelingen

11

4. Inspiratie vanuit beleidskaders

13

5. Visie en speerpunten van het beleid

15

6. Relatie met cultuurhistorie en toerisme

19

7. Actieprogramma met projecten

21

8. Uitvoering

29

Bijlagen: 1. 2. 3. 4. 5.

Samenvattend verslag debat kunst en cultuur. Deelnemers expertmeeting. Doelstelling en deelnemers Cultureel Platform. 350 jaar herbouw Grote Kerk De Rijp. Financieel overzicht.

Inhoud

blanco pagina

2

1. Aanleiding, doel en belang van cultuur

3

Aanleiding Waarom is deze nota geschreven? De voornaamste reden is: omdat onze bevolking heeft gevraagd om een meer samenhangend cultuurbeleid. Deze wens kwam enkele jaren geleden helder naar voren op een aantal openbare debatten met bewoners, ondernemers en organisaties over de toekomst van onze gemeente. Die debatten hebben geresulteerd in de breed gedragen Toekomstvisie "Focus op vitaliteit". Daarin wordt het stimuleren van kunst en cultuurtoerisme van groot belang geacht voor de sociaal-economische vitaliteit en de identiteit van de gemeente.

Belang van cultuur voor Graft-De Rijp Met deze Cultuurnota geeft het gemeentebestuur een nadere uitwerking van een beleidsspeerpunt uit de Toekomstvisie "Focus op vitaliteit". Deze visie laat een aantal dwarsverbanden zien van een verder ontwikkeld cultuurbeleid voor de vitaliteit van onze gemeente. Ten eerste is een stimulerend cultureel klimaat aantrekkelijk voor de eigen bevolking: mensen kunnen zich uiten en genieten. Het is daarmee een belangrijke, bindende factor in onze leefgemeenschap. Dat geldt in het bijzonder voor jongeren en ouderen, die daarom in ons beleid ook specifieke doelgroepen vormen. Ten tweede kunnen culturele activiteiten als toeristische trekker een economische impuls betekenen voor onze gemeente. Daarbij zijn niet alleen bestedingen van bezoekers van belang, maar ook de mogelijkheid voor het aantrekken van nieuwe functies die het cultureel karakter van de gemeente versterken. Dit is vooral een kans voor het centrum van De Rijp. Ten derde is er de komst van het nieuwe hotel in De Rijp, dat zich vooral richt op het bieden van arrangementen voor gehandicapten in groepsverband. Onze gemeente wil nadrukkelijk een goede integratie bewerkstelligen met het hotel en de bezoekers. Dat doen we vooral door te zorgen voor adequate toegankelijkheid van de openbare ruimte en voorzieningen.

Aanleiding, doel en belang van cultuur

4

Tot slot is er het Actieplan Cultuurbereik van de provincie, waar we een actieve eigen invulling aan willen geven. Basis is betrokkenheid van bevolking De basis voor het cultuurbeleid ligt in de betrokkenheid van de bevolking bij deelname aan de verschillende activiteiten. De inwoners zijn trots op hun dorpen en willen dat graag uitdragen. Daarbij kan Graft-De Rijp bogen op unieke monumentale dorpskernen, gelegen in een cultuurhistorisch waardevol landschap. De combinatie van het fraaie dorpsschoon, een gaaf landschap en een cultureel actief betrokken bevolking, vormt de voornaamste drager van de eigen identiteit en daarmee de bijzondere culturele en toeristische potenties van Graft-De Rijp. Zoals gesteld, zien wij als basis voor versterking van cultuur in Graft-De Rijp de betrokkenheid van de plaatselijke bevolking bij lokale initiatieven. Naast het behouden van cultuur als belangrijke waarde op zichzelf ("als intrinsieke kwaliteit"), is het belang gelegen in het bieden van een aantrekkelijke vorm van vrijetijdsbesteding, die bovendien bijdraagt aan de ontplooiingsmogelijkheden van mensen.

Kwaliteit van leven en leefomgeving Cultuur laat zien wie je bent. Als gemeenschap, individueel, maar ook in relatie tot anderen. Het versterkt je identiteit, onderscheidt, brengt in contact, verbroedert, accentueert en relativeert sociaal-economische ontwikkelingen. Daardoor bevordert cultuur de sociale cohesie in onze gemeente en vormt het een bindende factor, waardoor het in Graft-De Rijp prettig is om te leven. Daarnaast maakt cultuur ons meer van het verleden bewust, het accentueert het heden en kan een brug slaan naar de toekomst. Cultuur verrijkt de mens in zijn eigen ruimte, maakt de mens bewust van zijn kansen, inspireert, vermaakt, prikkelt en daagt uit. Kortom, het verhoogt de kwaliteit van het leven en zijn omgeving. En daarmee zijn we weer terug bij onze brede Toekomstvisie, waarin we op een samenhangende manier de vitaliteit van onze gemeente willen waarborgen. Kort samengevat draagt cultuur in Graft-De Rijp dus bij aan het welzijn van de inwoners en de levendigheid van onze dorpen. Met cultuur kunnen we ons imago versterken. Dit kan tevens bijdragen aan de versterking van de centrumfunctie van De Rijp en het voor toeristen aantrekkelijker van al onze dorpen. Totstandkoming Als opmaat voor de Cultuurnota is het gemeentebestuur teruggegaan naar de bevolking. Met de organisatie in november 2002 van een openbaar debat over de toekomst van kunst en cultuur


5

in de gemeente is verder ingezoomd op de culturele behoefte. Op een drukbezochte avond hebben meer dan honderd vertegenwoordigers van lokale culturele instellingen en geïnteresseerde burgers enthousiast hun wensen, mogelijkheden en visies naar voren gebracht. Dat heeft veel goede ideeën opgeleverd, draagvlak om bij te dragen aan het verdere proces en samenwerking tussen verschillende betrokken partijen in een nieuw Cultureel Platform. Zie bijlage 1 voor een samenvattend verslag van het debat "Rijp voor Cultuur?". In april 2003 zijn er twee vervolggesprekken gehouden met afgevaardigden van de culturele organisaties in de gemeente om de ideeën verder uit te werken. Om de kansen voor de verdere ontwikkeling van cultuur en toerisme in Graft-De Rijp af te tasten, heeft in november 2003 een expertmeeting plaatsgevonden. Hieraan heeft een aantal externe deskundigen deelgenomen, alsmede een aantal lokale sleutelfiguren. Op deze manier hebben we enkele ideeën getoetst vanuit de markt op haalbaarheid en op lokaal draagvlak. Tevens hebben we advies gekregen over onze positie, kansen, doelgroepen, actiepunten en promotie. Zie bijlage 2. De conceptnota is in 2004 twee keer in de raadscommissie behandeld. Nadat op onderdelen enkele bijstellingen hebben plaatsgevonden, kon de commissie zich hierin goed vinden. In het najaar van 2004 is de nota ten slotte nog besproken met ambtelijke vertegenwoordigers van de provincie Noord-Holland. Dit heeft de geleid tot de uitwerking van enkele provinciale beleidsaccenten. Daarna heeft het college van burgemeester en wethouders de nota vastgesteld. Doel van de nota Het hoofddoel van deze nota is vanuit een heldere visie een samenhangend cultuurbeleid te voeren, vergezeld van een aantal concrete projecten. Daarbij wordt aangehaakt op de eigen kracht van Graft-De Rijp, verwachte sociaal-culturele ontwikkelingen en een aantal relevante beleidskaders. De beleidsvisie legt tevens een expliciete relatie met het vergroten van de toeristische aantrekkelijkheid van onze gemeente en regio.

Specifieke doeleinden Vanuit de rijksoverheid, en in het kielzog daarvan de provincies, is een meer specifieker doel het cultuurbereik te vergroten. In grote lijnen is hun inzet het culturele bewustzijn van de burgers te versterken door het vergroten van zowel publieksbereik als de actieve deelname aan cultuur. De provincie legt hierbij nadruk op culturele infrastructuur, culturele diversiteit en cultuureducatie. Daarbij wordt extra aandacht gegeven aan de jeugd. Onze gemeente wil hier graag op aansluiten. Juist als zoveel mogelijk partijen vanuit dezelfde strategische uitgangspunten handelen, is het mogelijk de effectiviteit van het eigen beleid te vergroten.


6

Hoewel Graft-De Rijp een sterke eigen identiteit heeft met een eigen cultureel leven, is onze gemeente geen cultureel eiland. We maken een hecht onderdeel uit van het toeristische samenwerkingsverband "Land van Leeghwater" met Beemster en Schermer. Daarnaast zijn er duidelijke relaties met een groter gebied, globaal tussen Alkmaar en Amsterdam. De hoge culturele en historische kwaliteiten van Graft-De Rijp hebben echter de potentie tot het ontwikkelen van bredere relaties naar de Randstad, de rest van Nederland en het buitenland. De Rijp wordt gerekend tot de top van de "plus beaux villages" van ons land. Maar ook de historische kernen van Graft, de beide Graftdijken, Markenbinnen en Noordeinde hebben bijzondere kwaliteiten. Internationaal gezien vormen zij een mogelijkheid tot het beleven van "Holland op zijn best in zakformaat". In onze promotie willen we dicht bij onze eigen identiteit blijven. Maar we hoeven geen kansen te laten liggen door valse bescheidenheid. Dat bewijst onder andere het succes van het initiatief "Kunst op Kamers", dat publiek uit alle windstreken heeft weten te trekken.

Naast het aansluiten op een aantal strategische uitgangspunten van andere overheden en het benutten van kansen in een bredere setting, hebben wij nog vijf meer specifieke doeleinden geformuleerd: scheppen van voorwaarden voor het beoefenen en beleven van kunst en cultuur door de eigen bevolking, zowel op professioneel als op amateurniveau; stimulering van verbreding van het lokale aanbod; betere verdeling van het aanbod over het jaar; versterking van samenwerking tussen verenigingen onderling en tussen verenigingen, bewoners, bedrijven en overheid; effectievere promotie van de eigen activiteiten en kwaliteiten. Definitie van cultuur De vraag rijst: wat is cultuur eigenlijk? Voor een omschrijving hiervan sluiten wij aan bij de brede definitie van de provincie Noord-Holland: cultuur omvat zowel hedendaagse kunsten cultuuruitingen als cultuurhistorie, waarbij drie betekenissen zijn te onderscheiden: algemeen proces van intellectuele en esthetische ontwikkeling; manier van leven van een volk, een periode of groep; producten van intellectuele en artistieke kwaliteit. Cultuur is het verhaal van mensen in een bepaald gebied. In dat opzicht is het dus een tijdelijke definitie van een samenleving. Het is een voedingsbodem voor talenten om zich te ontwikkelen.


7

Cultuur komt voort uit het verleden. Daarom is het onderscheid tussen cultuur en cultuurhistorie vaak klein. Cultuur zit in mensen maar dé cultuur is een mythe. Ook dé cultuur van Grafters en Rijpers bestaat niet. Cultuur is steeds in beweging, is terug te vinden in gebouwen, kunstuitingen en verenigingsleven, maar zit ook in structuren van de samenleving. Veel cultuur is "mainstream", maar wat is nu is specifiek voor Graft-De Rijp? Dat is niet eenvoudig met een enkel woord of zin aan te geven. Het heeft in onze gemeente in ieder geval te maken met vooral kleinschalige uitingen van beeldende kunst, muziek en podiumkunst, die voortkomen uit de eigen actieve bevolking. Een bevolking die zich verder kenmerkt door een zekere ingetogenheid en behoudendheid. Die laat zien dat door een grote maatschappelijk-culturele samenhang, veel mogelijk is en die door zijn bijzondere historie een gemeenschappelijk verhaal heeft. Deze culturele uitingen spelen zich af in een uniek decor van monumentale dorpskernen en middeleeuwse landschapspatronen.

Meer specifiek gaat het in onze gemeente om historische architectuur, stedenbouw en monumenten, historische landschapspatronen, maar ook om musea en alle kunsten. Onder kunst worden met name begrepen de podiumkunst, beeldende kunst, scheppende kunst, audiovisuele media, kunsteducatie en amateurkunst. Daarnaast kunnen hedendaagse architectuur en vormgeving ook als kunstuiting worden opgevat. De culturele infrastructuur Graft-De Rijp kent een buitengewoon rijke "culturele infrastructuur", bestaande uit veel verschillende culturele instellingen en historische gebouwen. Hieruit komt voor een kleine gemeente een bijzonder groot aantal culturele activiteiten voort. Daaruit zijn vijf pijlers te onderscheiden die deze infrastructuur als het ware dragen: de professionele beeldende kunst; de amateur-podiumkunst met toneel en theater; muziek met vooral klassieke concerten van hoog niveau en amateur-beoefening; de jongerencultuur; historische instellingen. Professionele beeldende kunst Binnen de professionele kunst domineren twee opvallende initiatieven. Dat is het tweejaarlijkse evenement Kunst op Kamers, waarbij professionele kunst te zien is in verschillende historische panden in De Rijp. Voorts organiseren vijf professioneel werkende "Rijper kunstenaars" af en


8

toe gezamenlijke exposities en een atelierroute. Meerdere accommodaties en galerieën bieden regelmatig onderdak aan wisselende kunstexposities. Verschillende beelden en objecten sieren de dorpskern en het buitengebied van De Rijp. Podiumkunst De toneelverenigingen Benedictus in De Rijp en Nieuw Leven in West-Graftdijk geven meerdere keren per jaar grote voorstellingen. Benedictus organiseert ook kleinere projecten voor bijvoorbeeld kinderen. Daarnaast zorgt musical en operettevereniging Arti voor diverse podiumevenementen, vaak in samenwerking met andere verenigingen. Samen met het popkoor Popart telt de vereniging ongeveer honderd leden.

Muziek Bijzonder zijn de maandelijkse concerten van klassieke kamermuziek in de kerk van Markenbinnen. Een speciale culturele commissie organiseert deze succesvolle series, bewaakt de hoge kwaliteit en zorgt voor een goede promotie. Dat geldt ook voor de Stichting het Plein, die regelmatig concerten organiseert in de kerk van West-Graftdijk. Een aantal kerkkoren, een smartlappenkoor en het al genoemde popkoor maken de zangkunsten compleet. Naast het geven van concerten, staat Muziekvereniging De Waag altijd paraat om officiële gelegenheden op te luisteren. Jongerencultuur Stichting de Groene Zwaan biedt in haar Lutherse kerk een plek aan jongeren om hun activiteiten te kunnen ontplooien. De vaste vrijdag- en zaterdagavonden geven jongeren de gelegenheid elkaar te ontmoeten en muziek te maken. De plek fungeert op deze manier ook als broedplaats voor andere activiteiten, zoals popconcerten en dance-avonden met verschillende muziekstromingen. Ook huist hier Follow Up met activiteiten voor 12-14 jarigen. Historie Maar liefst vijf instellingen houden bezig zich met verschillende onderdelen van de geschiedenis van Graft-De Rijp. Museum In 't Houten Huis in de Rijp vormt daarin het boegbeeld. Het museum laat de historie zien van het gehele Schermereiland en organiseert wisselende exposities over speciale onderwerpen. Een tweede museum is het Walhuis in De Rijp met een kleine expositie over de geschiedenis van rederij Jan Boon. Verder is er een oudheidkundige vereniging die lezingen en excursies organiseert en publicaties verzorgt.


9

Een aparte stichting in Graft maakt zich sterk voor de restauratie van de zerkenvloer aldaar. In Alkmaar is het Regionaal Archief gevestigd, waarin ook belangrijke documenten van Graft-De Rijp zijn ondergebracht. Verder is er een Openbare Bibliotheek waar lezingen en exposities worden gehouden, een dependance van de Muziekschool in verenigingsgebouw De Witte Ezel in De Rijp, een Stichting die de Kunstzinnige Vorming op de basisscholen begeleidt en een stichting die regelmatig volksfeesten in De Rijp organiseert. Als er ijs ligt, organiseren de ijsclubs traditionele streekeigen balgooiwedstrijden.

Relaties Museum In 't Houten Huis en de bibliotheek hebben samenwerkingsverbanden met de basisscholen in de gemeente op het gebied van educatie. Het museum stelt leskisten in combinatie met lesprogramma's ter beschikking. Ook de bibliotheek biedt speciale lesprogramma's aan. Buiten schooltijd organiseren beide instellingen jeugdeducatieve activiteiten. Cultureel Platform Sinds kort functioneert een Cultureel Platform in de gemeente ter bevordering van de samenwerking, afstemming en organisatie van activiteiten. Hierin zijn de meeste culturele instellingen, de VVV en de gemeente vertegenwoordigt (zie bijlage 3).


blanco pagina

10

2. Fundament van de visie: sterkte-zwakteanalyse

11

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van sterke en zwakke punten, alsmede kansen en bedreigingen van Graft-De Rijp op het gebied van kunst en cultuur. Omdat wij als uitgangspunt hebben gekozen aan te sluiten bij de kracht en kwaliteiten van onze eigen gemeente, hebben wij daarover een oordeel gevraagd van alle betrokkenen op cultureel gebied. Het openbaar kunstdebat en de expertmeeting leverden op deze manier bruikbare gegevens op voor een sterkte-zwakteanalyse. Daarmee is een degelijk fundament ontstaan voor onze beleidsvisie.

-

-

-

-

-

Sterke punten Dorpse identiteit en kleine hechte gemeenschappen. Dorpen met veel historie in symbiose met de omgeving en cultuurhistorische elementen die van deze historie getuigen, waaronder vele monumentale woningen en een eigen museum. Ligging in een aantrekkelijk landschap. Vrij open cultuur; mensen van buiten de gemeenschap kunnen via de verenigingen binnentreden. Actieve bevolking met veel vrijwilligers en leden van verenigingen. Vrij groot en divers aanbod aan culturele activiteiten. De aanwezigheid van een groot hotel met een zaal die beschikbaar is voor culturele activiteiten. Grote bereidheid en positieve sfeer om samen te werken, zowel bij organisaties/verenigingen onderling als tussen bewoners, organisaties/verenigingen en gemeente. Zwakke punten Relatief gering inwoneraantal met daardoor een beperkte spankracht voor activiteiten. Vaag beeld van Graft-De Rijp als kunstenaarsdorp buiten de eigen gemeente. Onvoldoende bekendheid bij de eigen bevolking van het aanbod aan kunst en cultuur. Tekort aan aanbod van kunst en cultuur voor jongeren. Ontbreken van een goede (multifunctionele) accommodatie en atelierruimte. Enigszins afzijdige positie in de polder tussen Purmerend en Alkmaar. Kansen Het bij elkaar brengen van scholen en culturele organisaties om het cultureel bewustzijn van de jeugd in een doorgaande leerlijn te ontwikkelen. Het bij elkaar brengen van kunst en commercie, door verbindingen te leggen tussen bijvoorbeeld professionele kunst en amateurs, middenstand en culturele activiteiten. Door samenwerking meer aantrekkelijke combinaties maken rond bepaalde evenementen, (bijvoorbeeld de boekenmarkt, concerten en historische gebeurtenissen) zowel binnen de eigen gemeente als met omliggende gemeenten. Verder uitwerken van de historie van De Rijp als belangrijk walvisvaarders- en haringvissersdorp, inclusief inbedding van dat dit onderwerp in het lesprogramma van de scholen en het educatief aanbod van het museum. Meer mensen bereiken door een betere spreiding van activiteiten over de verschillende dorpen en over het seizoen. Betere benutting voor verschillende activiteiten van uiteenlopende locaties (zoals de Grote kerk en andere kerken, leegkomend museumpand, sporthallen, gymzalen, hotel de Rijper Eilanden) door een goede samenwerking en programmering. Sterkere krachtenbundeling van Beemster, Schermer en Graft-De Rijp (o.a. door project het Land van Leeghwater) ter vergroting van de bovenregionale uitstraling. Versterking van de relatie tussen cultuur(historisch) aanbod en toerisme, waardoor het mogelijk is meer toeristen langer vast te houden in Graft-De Rijp.

Fundament van de visie: sterkte-zwakteanalyse

-

-

12

Bedreigingen Een "overstroming" van Graft-De Rijp door toeristen als gevolg van een te sterke gerichtheid op toerisme; negatief gevolg kan zijn een verwaarlozing van de ontwikkeling van activiteiten van de eigen bevolking. Kwetsbaarheid van het verenigingsleven, door teruglopende belangstelling van vrijwilligers voor deelname aan activiteiten, organisatie en bestuur. (Te) grote afhankelijkheid van een beperkte groep actieve mensen bij organisaties en verenigingen, waardoor de continuïteit in gevaar kan komen indien één of enkele personen vertrekken.

Enkele conclusies voor de visie Graft-De Rijp heeft een aantal specifieke kwaliteiten, die vooral voor de eigen inwoners van belang zijn: een actief verenigingsleven en een divers aanbod van culturele activiteiten in de verschillende dorpskernen voor verschillende doelgroepen. Dit zijn belangrijke aspecten, die daarom deel uitmaken van onze visie op de ontwikkeling van cultuur in onze gemeente. Het decor van Graft-De Rijp vormt een andere bijzondere kwaliteit: de cultuurhistorische elementen in de dorpen en de symbiose hiervan met het polderlandschap. Gecombineerd met de geschiedenis van De Rijp als belangrijk walvisvaardersdorp, heeft dit decor een grote aantrekkingskracht op bezoekers van binnen en buiten de regio. Dit biedt een zeer bruikbaar aanknopingspunt voor de beleidsvisie.

Naast deze positieve aspecten is ook een aantal zorgelijke zaken te noemen. De beperkte spankracht en het teruglopen van vrijwilligers in het bestuur van organisaties zijn voor een kleine gemeente als Graft-De Rijp twee kwetsbare punten. Deze kunnen de continuïteit en kwaliteit van het bestaande aanbod bedreigen. Daarom zijn dit belangrijke aandachtpunten, die overigens niet alleen gelden voor culturele activiteiten. Daarnaast is het zaak te bewaken dat de aard, schaal en intensiteit van culturele activiteiten blijft passen binnen het karakter van onze gemeente.

3. Enkele trends en verwachte toekomstige ontwikkelingen

13

Algemene trends op het gebied van kunst en cultuur hebben invloed op de lokale ontwikkelingsmogelijkheden. Hieronder volgt een kort overzicht met afsluitend de betekenis hiervan voor onze gemeente. Er zijn belangrijke veranderingen in (vrije) tijdsbesteding: er ontstaat een zapcultuur, mensen wisselen voorkeuren en vrijetijdsbestedingen in een hoog tempo af ("seen it, done that, been there"); mensen hebben steeds minder (vrije) tijd, die verdeeld wordt over steeds meer activiteiten ("I want it all and I want it now"); de concurrentie om de vrije tijd van mensen neemt toe, er zijn steeds meer evenementen maar ook andere vormen van vrijetijdsbesteding; het verwende publiek vraagt om vernieuwing, kwaliteit en sfeer ("bigger, better, more"). Ook de leeftijdsopbouw en verschillen in vrijetijdsbestedingen tussen leeftijdsgroepen zijn aan verandering onderhevig: onder ouderen neemt de belangstelling voor kunst toe; de vergrijzing stelt eisen aan toegankelijkheid (dicht bij huis of vervoer op maat); jongeren tonen weinig interesse in het meer traditionele kunsten cultuuraanbod; belangstelling voor 16-40 jarigen voor klassieke kunstuitingen neemt af; de participatie van allochtonen aan traditionele kunstuitingen is gering; het bezoek aan culturele instellingen is sinds eind jaren zeventig gestegen, maar het bereik is beperkt gebleven tot vooral ouderen, hoger opgeleiden en inwoners van grote steden.

Andere opvallende trends op het gebied van (bezoek aan) kunst en cultuur: de participatie via de amateurkunst is veel groter dan het bezoek aan culturele instellingen: bijna de helft van de bevolking neemt deel aan enige vorm van amateurkunst; kunst krijgt meer maatschappelijk waarde naarmate meer mensen ervan kunnen genieten (geen l'art pour l'art); ontwikkelingen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie hebben invloed op de aard en soort kunstuitingen, maar ook op het bereik en de promotie; door het ontstaan van cultureel ondernemerschap ontstaat een groter rendement uit culturele voorzieningen, zowel artistiek, zakelijk als maatschappelijk; dit komt mede omdat kunst en commercie steeds vaker een brug naar elkaar weten te slaan;

Enkele trends en verwachte toekomstige ontwikkelingen

-

14

door de groei van een hoogopgeleid en koopkrachtig publiek ontstaat een grotere potentiële afzetmarkt voor verschillende culturele uitingen; groeiende belangstelling voor cabaret, (wereld-)muziek en keramiek; toenemende de populariteit van wat voorheen "low culture" werd genoemd; meer kleinschalige evenementen op onverwachte locaties; meer grootschalige evenementen met grotere technische aspecten.

Betekenis voor enkele beleidskeuzes in Graft-De Rijp Wat betekenen deze algemene trends voor de culturele ontwikkelingsmogelijkheden van onze gemeente? De brede deelname aan amateurkunst en de vergrote aandacht voor het (maatschappelijke) rendement van kunst en cultuur zijn ontwikkelingen die ook in Graft-De Rijp zichtbaar zijn. Het gaat hier vooral om het aanbod: wordt gekozen voor brede deelname aan "low culture" of hoge kwaliteit voor selecte doelgroepen? Vertaald naar onze situatie: wordt de deelname aan (amateur)verenigingen ondersteund, of wordt juist ingezet op een beperkt cultuuraanbod van topkwaliteit met landelijke uitstraling? Of zijn ook beide wegen in onze gemeente succesvol te bewandelen? Kwaliteit is hoe dan ook belangrijk. Het steeds meer verwende publiek vraagt om afwisseling en kan kiezen uit een alsmaar toenemend aanbod. De grotere groep ouderen is in potentie een groeiende groep cultuurklanten. Deze groep heeft echter specifieke wensen, die ten aanzien van aanbod (kunstvorm) en toegankelijkheid sterk verschillen van de wensen van een andere doelgroep, de jongeren. Voor de vitaliteit van ons culturele leven is het van groot belang, dat er voor deze laatste doelgroep een aansprekend aanbod voor handen is en dat er een stimulerend klimaat is om deel te nemen aan verschillende activiteiten.

De zapcultuur en vergrijzing maken het moeilijk om vrijwilligers en bestuurders van verenigingen te blijven vinden en vast te houden. Dit kan een gevaar vormen voor de continuïteit van het culturele leven in onze gemeente. Moet een oplossing gezocht worden in tijdelijkheid, met ad hoc-coalities van bestaande verenigingen en projecten, die zich dan weer op ouderen richten, dan weer op jongeren? Of is juist aandacht voor duurzaamheid van belang, door het bieden van bestuurlijke ondersteuning en het op gang brengen van een proces van schaalvergroting? Ten slotte kan het interessant zijn voor onze gemeente om in te spelen op de trend van kleinschalige (muzikale en cabareteske) evenementen op onverwachte locaties. Daarbij zijn goede mogelijkheden voor het leggen van nieuwe verbindingen met andere cultuuruitingen en commerciële activiteiten. Dit biedt tevens de gelegenheid voor het eigen verenigingsleven en het particulier initiatief om het publiek te blijven verrassen in de concurrentieslag om de vrijetijdsbesteding.

4. Inspiratie vanuit beleidskaders

15

Rijk: cultuur als confrontatie De speerpunten in het landelijk beleid zijn kort samengevat: versterken van de programmering; ruim baan geven aan culturele diversiteit; investeren in de jeugd; het cultureel vermogen beter zichtbaar maken; culturele planologie op de agenda zetten. Provinciaal beleid Provinciale prioriteiten zijn: voortzetting Actieplan Cultuurbereik, en intensivering cultuur en school; subsidiëring jeugd met extra aandacht voor het bereik van de jeugd op elk cultureel gebied; daarbij niet alleen inzet vanuit de reguliere instellingen maar ook ruimte voor initiatieven van en door jongeren; intensivering culturele planologie; verbetering en vergroting publieke toegankelijkheid van culturele voorzieningen; actieve inbreng cultuurhistorie in ruimtelijke planvorming en toetsing; integratie in toerisme; ontwikkeling van een aantal basisstructuren zoals de Stelling van Amsterdam; herijking van de provinciale monumentenlijst. Voorts zijn vanuit het provinciaal beleid de volgende zaken van belang: er komen meer middelen voor cultuureducatie; er komen meer middelen voor cultuurinformatie; de aandacht voor cultureel ondernemersschap neemt toe; er is een verschuiving gaande van individuele projectsubsidies naar meeromvattende programmagelden.

Inspiraties voor het cultuurbeleid in Graft-De Rijp Bovengenoemde speerpunten bieden een bruikbaar kader voor het ontwikkelen van de culturele potenties van onze eigen gemeente. De historische dorpskernen en het landschap van Graft-De Rijp vormen perfecte ingrediënten om het begrip culturele planologie van het rijk meer handen en voeten te geven. Rijp en Groen, zou je kunnen zeggen. Investeren in de jeugd is noodzakelijk om ook in de toekomst nog te kunnen bogen op een rijk en gevarieerd cultureel klimaat. En verder zal een grotere culturele diversiteit onze gemeente aantrekkelijker maken voor bredere doelgroepen uit een wijdere omgeving. Daarbij is er ruimte voor cultureel ondernemersschap en het integreren van passende toeristische ontwikkelingen.

Inspiratie vanuit beleidskaders

blanco pagina

16

5. Visie en speerpunten van het beleid

17

Positionering gaat niet alleen om wat je als gemeente bent (identiteit), maar ook om wat je als gemeente wilt zijn (imago). De bestaande kwaliteiten van Graft-De Rijp zijn daarbij een belangrijke leidraad voor het formuleren van onze ambities. Graft-De Rijp onderscheidt zich door zijn rijke historie, die is terug te vinden in cultuurhistorisch waardevolle gebouwen en een bijzondere omgeving. Dit decor kan als kader dienen voor het ontplooien van activiteiten.

Visie en speerpunten van het beleid

18

Het voorafgaande en het gestelde in het eerste hoofdstuk over het brede belang van cultuur voor onze gemeente hebben geleid tot de formulering van de volgende centrale visie voor het cultuurbeleid:

Centrale visie: het dorp als decor én podium Graft-De Rijp wil zich verder ontwikkelen als gemeente vol cultuur en historie met de authentieke kernen als decor én podium voor allerlei culturele activiteiten. De aard, schaal en intensiteit van deze culturele activiteiten blijft passen binnen het karakter van onze gemeente. We willen daarbij steeds aansluiten bij de spankracht en creativiteit van de eigen bevolking. Hierdoor ontstaan nieuwe initiatieven, die een kwalitatieve versterking van het aanbod betekenen. Samen met een betere programmering van de culturele activiteiten, biedt dit de mogelijkheid een breder publiek te bereiken uit de eigen gemeente maar ook uit een steeds wijdere omgeving. Extra aandacht geven wij daarbij aan de cultuurparticipatie van de doelgroepen jeugd en ouderen om het cultureel bewustzijn te versterken. Daarbij zullen accommodaties en hun omgeving steeds goed toegankelijk zijn voor gehandicapten. De gemeentelijke rol richt zich vooral op het stimuleren en faciliteren van nieuwe culturele initiatieven, als ook de samenwerking tussen betrokken organisaties in de gemeente en de regio. Een effectieve gezamenlijke promotie moet de identiteit van Graft-De Rijp als cultuurgemeente versterken. Dit alles draagt bij aan een aantrekkelijker toeristisch product, waardoor bezoekers met belangstelling voor cultuurhistorie langer in de regio blijven.

Bij de keuze voor de invulling van dit podium gaan wij uit van de eigen kracht, de bestaande activiteiten en energie van de bevolking, die tot uitdrukking komt in het rijke verenigingsleven. Deze sociale en culturele kwaliteiten vormen voor de inwoners van Graft-De Rijp een belangrijk element in de waardering van hun leefomgeving. We moeten beseffen dat het effect van onze (her-)positionering pas na verloop van tijd zichtbaar wordt. Daarbij is het van belang dat we een duidelijke keuze maken in waar we als gemeente naar toe willen groeien. We gaan daar aan vasthouden en ook samen met alle betrokkenen verder aan werken. We zullen bewust en trots uitstralen dat we een unieke gemeente zijn, waar op cultureel en historisch gebied iets bijzonders is te beleven. Of het nu om een wandeling, museumbezoek of een voorstelling gaat. We zoeken steeds synergie om met elkaar te genieten van onze culturele en historische kwaliteiten.

De activiteiten moeten wel blijven passen bij zowel het "mentale als het fysieke karakter" van Graft-De Rijp, wil onze gemeente niet het gevoel krijgen te worden overlopen door toeristen. Het is onverstandig om door korte termijnsuccessen uiteindelijk op lange termijn "de kip met de gouden eieren te slachten".


19

Speerpunten van beleid Wij vertalen de centrale visie in de volgende vijf speerpunten voor het beleid: 1.

Het cultureel bewustzijn versterken door het vergroten van zowel publieksbereik als de actieve participatie aan kunst en cultuur. Het bestaande kunsten cultuuraanbod behouden en waar mogelijk kwalitatief versterken, verbreden of vernieuwen. Daarbij wordt gestreefd naar: meer cultuureducatie voor en participatie van vooral jongeren; grotere diversiteit in cultuurvormen en -uitingen, mede door het maken van nieuwe combinaties en verbindingen tussen bestaande activiteiten; een goede inhoudelijke programmering, spreiding over het jaar, locatie en afstemming op doelgroepen.

2.

Het bevorderen van activiteiten die binnen het monumentale en landelijke decor van GraftDe Rijp hun podium vinden. Daartoe de bestaande cultuurhistorische elementen, zowel in dorp als landschap, optimaal benutten en onder de aandacht brengen. Hierbij zijn van belang: instandhouding cultuurhistorische elementen (monumentenzorg, landschapsbeheer); bewustwording historie (relatie cultuur en educatie, museum); erfgoededucatie vooral bij jeugd; versterking cultuurtoerisme: verbindingen tussen cultuurhistorie en toerisme.

3.

Het streven naar kwalitatief en kwantitatief voldoende accommodaties voor repetitie en uitvoeringen van verenigingen, die tevens goed toegankelijk zijn voor gehandicapten.

4.

Stimuleren van samenwerking tussen verenigingen onderling, zowel binnen de gemeente als regionaal.

5.

Het uitdragen en versterken van het beeld van Graft-De Rijp als gemeente vol van cultuur en historie. Daartoe is promotie nodig van Graft-De Rijp als culturele gemeente in zowel gezamenlijke als individuele uitingen, onder de eigen inwoners en die in de regio/nationaal. Daarmee worden tevens bredere doelgroepen uit een steeds wijdere omgeving bereikt.

Doelgroepen Er is onderscheid te maken in twee hoofddoelgroepen: bewoners en bezoekers. De eigen bevolking is de primaire doelgroep van ons beleid. Hierbinnen zijn diverse subgroepen te onderscheiden: jongeren en ouderen, de specialist en de veelvraat, de deelnemer en de observant. Vanuit de doelstelling het cultuurbereik te vergroten, zal speciale aandacht worden besteed aan


20

de doelgroepen jongeren en ouderen. De nadruk ligt op de stimulans aan culturele activiteiten deel te nemen of deze te bezoeken. De bezoeker van buiten de gemeente vormt de tweede hoofddoelgroep, die door de verbinding tussen kunst, cultuur en toerisme bereikt wordt. Bij de doelgroep bezoekers zetten wij vooral in op kleinschalig kwaliteitstoerisme en niet op grootschalig massatoerisme. Het ontwikkelen van arrangementen en regionale samenwerking nemen hierbij een belangrijke plaats in. Jongeren Van groot belang voor de toekomst van ons culturele leven is het "cultureel bewustzijn en cultureel vermogen" van de jongeren in Graft-De Rijp. Vooral het in aanraking komen met verschillende culturele uitingen draagt bij aan het cultureel bewustzijn. Daartoe is een gerichte versterking en verbreding van het aanbod nodig voor verschillende leeftijdscategorieën. Jeugdtheater is daarvan een aansprekend voorbeeld. Er ligt een forse uitdaging om vanuit de bestaande culturele instellingen meer specifieke evenementen en activiteiten voor de jeugd te ontwikkelen. Ook de basisscholen kunnen zich meer richten op het beleven van diverse vormen van cultuur. Cultuurparticipatie en cultuureducatie moeten dus een vast onderdeel worden in het integraal jeugdbeleid.

Voor het versterken van het cultureel vermogen is vooral van belang het leren en het doen, ofwel educatie en participatie. De muziekschool, cultuur op school en opleidingen vanuit bestaande culturele instellingen vormen hierin essentiële elementen. Maar nadrukkelijk hoort hierbij ook het creëren van mogelijkheden voor uitingen van jongerencultuur voor de leeftijdsgroep van 16 tot en met 24 jaar. Voor veel jongeren is het belangrijk om over een eigen plek te beschikken voor het ontwikkelen en beoefenen van eigen cultuuruitingen. Met name muziek is een belangrijk communicatiemiddel. De vernieuwende muziekstromingen, waaronder dance met dj's en vj's, staan in Nederland op een hoog artistiek niveau. Aanraking van jongeren met deze culturele uitingen kan bijdragen aan hun cultureel bewustzijn en vermogen. Ouderen Voor ouderen is vooral van belang een geschikt aanbod in de directe omgeving te hebben. Voor deze groep wordt het steeds moeilijker om, vooral 's avonds, naar een culturele voorstelling of tentoonstelling in een naburige stad te reizen. Net als bij jongeren is niet alleen aandacht nodig voor het beleven maar ook voor het deelnemen aan en beoefenen van verschillende culturele activiteiten. Voor de hand liggen specifieke op ouderen gerichte activiteiten. Maar te denken valt ook aan mengvormen, waar andere leeftijdsgroepen aan deelnemen. Dit kan bijdragen aan de overdracht van bepaalde culturele waarden en continuïteit van het verenigingsleven.


21

Toegankelijkheid voor gehandicapten Bij alle culturele en toeristische activiteiten streven wij er nadrukkelijk naar deze toegankelijk te laten zijn voor mensen met een functiebeperking. Wij zetten daarom ons beleid voort om de accommodaties, hun entree en hun directe omgeving "rolstoelvriendelijk" in te richten. In het bieden van overnachtingsmogelijkheden voor gehandicapten is Hotel de Rijper Eilanden een belangrijke schakel. Dus alles bereikbaar voor iedereen. Het recent geherhuisveste museum biedt aan deze doelgroep adequate toegang en heeft samen met het hotel en fort Spijkerboor speciale (vaar)arrangementen ontwikkeld. De laatste drempel is nu geslecht door de Grote Kerk toegankelijk te maken. Een vervolgstap is om hier meer bekendheid aan te geven.


blanco pagina

22

6. Relatie met cultuurhistorie en toerisme

23

Door de cultuurhistorische kwaliteiten van Graft-De Rijp te versterken en verder uit te dragen, en de diversiteit en kwaliteit van de cultuuruitingen te verbeteren, kan het toeristisch potentieel van Graft-De Rijp worden vergroot. In het bijzonder De Rijp met de status van "Beschermd Dorpsgezicht" speelt hierbij een belangrijke rol. Zo kan Graft-De Rijp meer toeristen aantrekken die langer blijven. Dit heeft positieve economische effecten. Het is hierbij van belang een link te leggen tussen de cultuurhistorie en het culturele aanbod. Decor voor culturele activiteiten Een eerste mogelijkheid voor het leggen van verbindingen met toerisme is door optimaal gebruik te maken van het decor van de authentieke kernen in Graft-De Rijp en hun omgeving. Voorbeelden hiervan zijn: buitenfestivals; straattheater; kunstmarkt; beeldende kunst en fotografie in de openbare ruimte; kunst op onverwachte locaties. In de verbinding tussen cultuurhistorie en toerisme vervult ook het museum een belangrijke rol. Het nieuwe onderkomen biedt een uitstekende gelegenheid voor professionele presentaties. Daarbij is aandacht gewenst voor een ruimere openstelling en voor educatie. Het werkgebied is het gehele Schermereiland, dat tevens het uitgangspunt is voor cultureel-toeristische routes, zoals de Haring- en Henneproute.

Ontwikkeling en promotie toeristische infrastructuur in het Land van Leeghwater De gemeenten Beemster, Schermer en Graft-De Rijp werken hecht samen om de toeristische infrastructuur verder te ontwikkelen en als herkenbaar product te promoten: het Land van Leeghwater. Daarbij werken zij samen met allerlei partijen die hierin iets kunnen betekenen. Speerpunten van de samenwerking zijn: het stimuleren van het uitbreiden van basisvoorzieningen zoals verblijfsaccommodaties, infrastructuur en bewegwijzering; het aanbieden van een breed voorzieningenpakket door het ontwikkelen van routes, arrangementen en evenementen;

Relatie met cultuurhistorie en toerisme

-

24

verbeteren van communicatie met betrokken partijen, stroomlijnen van informatieverstrekking en promotie.

Hierbinnen is afgesproken om op het gebied van kunst en cultuur nauwer te gaan samenwerken met de musea en de culturele instellingen, onder andere door de ontwikkeling van gezamenlijke producten, zoals routes, arrangementen en folders. De activiteiten binnen onze gemeente krijgen op deze manier een bredere bedding en een grotere uitstraling. In 2003 is fase 1 van de Haring- en Henneproute geopend, die de rijke geschiedenis vertelt van het voormalige Schermereiland aan de hand van presentaties in onder andere historische monumenten, kerken en het museum in De Rijp. In 2004 is het project uitgebreid met gemeente Beemster en Schermer.

Een bijzonder jaarlijks evenement is Uit! in het Land van Leeghwater. Op drie zondagen profileren de drie gemeenten zich als een interessante toeristische regio met allerlei festiviteiten. Wij stimuleren dat culturele activiteiten daarin een grotere rol gaan spelen. Een gezamenlijke kunstroute en een regionale activiteitenkalender voor culturele activiteiten kan de reikwijdte van onze eigen inspanningen in de toekomst verder vergroten. Architectuurtoerisme Ook willen we de kansen benutten voor architectuurtoerisme. Door het maken van speciale arrangementen (bijvoorbeeld in het kader van het project "Uit! in het Land van Leeghwater") is het verblijf aangenamer als daarin ook enkele culturele activiteiten zijn opgenomen. Andersom kunnen ook culturele evenementen via toeristische arrangementen in de markt worden gezet. Te denken valt aan een meerdaags verblijf rond belangrijke evenementen. Nieuwe media Bij het zichtbaar maken van ons cultureel erfgoed willen we nadrukkelijk de nieuwe media inschakelen. Met name Internet biedt interessante mogelijkheden om een voorproefje te geven van wat er IRL (In Real Life) is te beleven.

7. Actieprogramma met projecten

25

Bij een voornamelijk stimulerende en regisserende rol van de gemeentelijke overheid, past bescheidenheid ten aanzien van de formulering van een actieprogramma. Het zijn ten slotte vooral de betrokken instellingen, particulieren en bedrijfsleven die inhoud geven aan het culturele leven. Toch willen we een impuls geven aan de realisering van onze visie zoals beschreven in hoofdstuk 5, om de gemeente meer te ontwikkelen als decor en podium voor allerlei culturele activiteiten. Wij dagen dan ook alle betrokkenen uit het "culturele vermogen" van Graft-De Rijp de komende vijf jaar verder te ontwikkelen en uit te dragen met vijf concrete projecten. Daarnaast zullen wij als gemeente in bredere zin cultuur in ons beleid verweven. Te denken valt aan doorwerking in het ruimtelijk beleid, accommodatiebeleid, jeugdbeleid en sociaal-maatschappelijke zaken. Dit hoofdstuk begint met de vijf belangrijkste projecten en eindigt met een gerubriceerd overzicht van denkbare activiteiten, waar vooral vanuit het Cultureel Platform verder invulling aan kan worden geven. Dat overzicht is vooral bedoeld als richtinggevende inspiratiebron.

Vijf projecten voor de komende vijf jaar Het is verstandig niet alles op te pakken, maar keuzes te maken. Dat zal het effect van de inspanningen vergroten, mede vanwege de beperkte spankracht van alle betrokkenen. In het verlengde van onze visie en de speerpunten van beleid willen wij ons daarom de komende vijf jaar concentreren op een vijftal projecten. Daarbij geven wij tevens zoveel mogelijk aan wie als trekker kan functioneren, wie er bij betrokken zijn en wat we wanneer willen bereiken.

Project 1

Samenwerking tussen culturele organisaties

Projecteigenaar

Cultureel Platform

Doel

Verbetering van de onderlinge samenwerking binnen de gemeente tussen de culturele organisaties. Het recent opgerichte Cultureel Platform is daartoe het aangewezen orgaan. Een evaluatie van het functioneren van het Cultureel Platform is voorzien eind 2005, waarna de koers verder kan worden bepaald (zie bijlage 3, de opzet van het Platform). Bijzondere opdrachten zijn het beter programmeren en promoten van het aanbod. Tevens vormt het Platform een belangrijke katalysator in de totstandkoming van nieuwe combinaties tussen de verschillende culturele organisaties.

Actieprogramma met projecten

26

Dit project geeft in het bijzonder inhoud aan het vierde speerpunt van ons beleid in hoofdstuk 5. Trekkers

Deelnemende instanties aan het Cultureel Platform.

Financiën

Gemeentelijke bijdrage voor het Cultureel Platform.

Project 2

Verbreding en vernieuwing van het cultuuraanbod

Projecteigenaar

Cultureel Platform

Doel

Het jaarlijkse aanbod uitbreiden met minimaal één nieuwe culturele activiteit of evenement dat een duidelijk aanwijsbare aanvulling betekent op het bestaande cultuuraanbod. Prioriteit hebben activiteiten die binnen het monumentale en landelijke decor van Graft-De Rijp hun podium vinden. In het Cultureel Platform vindt steeds voorafgaande aan het jaar van uitvoering afstemming en besluitvorming plaats over de keuze van de nieuwe activiteiten. Daarbij kan sprake zijn van een thematische aanpak. De gemeente zal vooral toezien op een goede afstemming tussen de professionele activiteiten en die van amateurs. Een optie is om de Museumnacht te koppelen aan het Tuingrachtconcert. Het concert moet worden gezien als een "rondje concerten" in Museum In 't Houten Huis, de Grote Kerk, de Groene Zwaan. In 2005 voortzetting c.q. uitbouw bestaande evenementen: Uit! in 't Land van Leegwater, Kunst op Kamers, Midwinterfeest. Nieuw is een thematisch programma rond de herdenking van de herbouw van de Grote Kerk in De Rijp in 1655. Zie de bijlage 4 voor het programma. Dit project geeft vorm aan de eerste twee beleidsspeerpunten van onze visie in hoofdstuk 5.

Trekkers

Nederlands Hervormde gemeente, museum In 't Houten Huis en overige individuele organisaties, in samenspraak met het Cultureel Platform.

Project 3

Cultuureducatie en -participatie van jongeren en ouderen

Projecteigenaar

Gemeente

Doel

De komende vijf jaar zal een groter deel van bevolking meer in contact komen met cultuur, zowel actief als passief. Voor met name jongeren stellen wij als doel een stijging van 5% per jaar van de deelname aan culturele ui-


27

tingen. Daarbij hoort tevens de zorg voor kwalitatief en kwantitatief voldoende accommodaties voor repetities en uitvoeringen. In dat kader passen de nodige onderzoeken naar de realisatie van een filmhuis, ateliers en de kunstuitleen. Dit project geeft vorm aan ons eerste beleidsspeerpunt van de visie in hoofdstuk 5. Jongeren. Bijzonder aandachtspunt vormt ruimte geven aan de jongerencultuur. Allereerst voor de basisschooljeugd door meer culturele activiteiten toe te voegen aan o.a. de zomervakantieweek, zoals poppentheater, film, schilderen met een kunstenaar. Daarnaast voor jongeren 12-16 jaar door onder andere het belichten van de skate-subcultuur met demonstraties, film en kleding. Ook andere jeugdeigen activiteiten moeten aan bod kunnen komen: dj-en, workshops breakdance en tentoonstellingen over onderwerpen die de jongerencultuur aan gaan. Extra aandacht is er voor cultureel erfgoed door middel van het stimuleren van het versterken en aangaan van een duurzame relatie tussen scholen en het museum. Maar ook door buiten schooltijd een aanbod te hebben op het gebied van erfgoededucatie. Hierbij is een speciale rol weggelegd voor het museum en de bibliotheek. Ouderen. De nadruk ligt op versterking van de centrumfunctie van De Mieuwijdt voor verschillende activiteiten, zoals tentoonstellingen en workshops. Trekkers

Verenigingen, Stichting Kunstzinnige Vorming voor de basisscholen, muziekschool, bibliotheek, museum, Stichting De Groene Zwaan, gemeentelijke jongerenwerker en professionals.

Financiën

Inzet en bundeling van bestaande geldstromen, extra financiën voor jeugdactiviteiten.

Project 4

Cultuur(-historie) en toerisme

Projecteigenaar

Gemeente

Doel

De cultuurhistorische kwaliteiten van Graft-De Rijp optimaal benutten en een belangrijk onderdeel laten vormen van de gemeentelijke (regionale) promotie.


28

Museum In 't Houten Huis In de verbinding tussen cultuurhistorie en toerisme vervult het museum een belangrijke rol. Het nieuwe onderkomen biedt een uitstekende gelegenheid voor professionele presentaties. Concreet is het streven een groei te bereiken van het aantal bezoekers van het museum ten opzichte van 2004 met 20% (in 2004 kwartaal gesloten geweest!). Het ontwikkelen van routes en arrangementen Het doel is om binnen 5 jaar te beschikken over een uitgebreid en afgewogen aanbod van (cultureel) toeristische routes en arrangementen. Een belangrijk onderdeel is een aanbod van (cultuurhistorische) arrangementen: rondwandelingen, fietsroutes en vaarroutes. De VVV vervult hierin ook een belangrijke rol. Een goed voorbeeld van een cultuurhistorische route is de Haring en Henneproute. Eind 2004 is de route uitgebreid naar Beemster en Schermer. Door middel van evaluatieformulieren wordt de belangstelling gemeten. Trekkers

Museum "In 't Houten Huis", VVV.

Project 5

Promotie van Graft-De Rijp als culturele gemeente

Projecteigenaar

Cultureel Platform

Doel

Grotere bekendheid van Graft-De Rijp als culturele gemeente. De lokale, regionale en landelijke bekendheid onder het publiek moet jaarlijks toenemen met 5%. Dit kan worden bereikt door middel van zowel gezamenlijke als individuele uitingen, onder de eigen inwoners en die in de regio/nationaal. Hiermee geven we vorm aan het vijfde beleidsspeerpunt van onze visie. Imago/motto. Tot onze kernactiviteiten voor de komende jaren behoort het beter bekendmaken onder het publiek van het huidige culturele aanbod. Als bijdrage aan de versterking van het imago van Graft-De Rijp als cultuurgemeente, willen wij dat doen onder een bepaald motto. Dat motto moet vervolgens tot uitdrukking komen in een wervende, krachtige slagzin. Deze kan dan steeds worden gebruikt bij de gezamenlijke en individuele promotie van culturele activiteiten. Wij willen dit graag met alle betrokkenen in het Cultureel Platform uitwerken. Bij het verbeteren van de promotie, willen wij tevens nauwer aansluiten bij initiatieven op een regionaal schaalniveau, zoals Uit! in het Land van Leeghwater. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt tussen brede horizontale promotie (dorp) of sectorale promotie (bijvoorbeeld muziek, dans etc.).


29

Daarnaast willen we bereiken dat ook bij individuele promoties (zoals een expositie, een voorstelling etc) steeds de gemeente als totaal wordt gepromoot. Dat kan in mailing, brochures, jaarprogramma’s, cursusgidsen, eigen websites, doorlinken etc. Hiermee dragen we bij aan een grotere aantrekkingskracht van onze gemeente in de serieuze concurrentieslag om de vrijetijdsbesteding. Door een professionele aanpak zijn er kansen om het bedrijfsleven erbij te betrekken. Dat levert meer bestedingen op en vervolgens weer meer geld om te investeren. Voorts willen wij de volgende promotiemogelijkheden verder ontwikkelen: - de inmiddels maandelijks in "de Uitkomst" verschijnende Uitagenda bijhouden en verder verbeteren; - gezamenlijke promotie (Alkmaar, Bergen, Schermer en Beemster) in de provinciale VVV-gidsen; - plaatsing gegevens op Internet - "uit in Noord-Holland" (provincie), Toerisme Noord-Holland; - neerzetten van informatiepanelen en plakplaatsen in de dorpen; - het maken van een kunstvitrine in het winkelcentrum van De Rijp; - organisatie van een Uitmarkt; - banden versterken met het onderwijs. De grotere bekendheid van Graft-De Rijp als cultuurgemeente en de effecten van een effectieve promotie van de verschillende culturele activiteiten moeten leiden tot: - een toename van het aantal bezoekers aan culturele evenementen en daarbinnen de verschillende te benoemen doelgroepen aan het museum en andere culturele voorzieningen; - stijging van het bezoek aan de VVV en de websites; - stijging van de bezettingsgraad in het hotel en de overige verblijfsaccommodaties (B&B, campings). Trekkers

Gezamenlijke en afzonderlijk partijen in het Cultureel Platform, waaronder de VVV in het bijzonder.

Financiën

Maandelijks verschijnende Uitagenda in Graft-De Rijp: € 3.000,- per jaar. Gemeentelijke stimulering extra promotie, ook via VVV € 1.500,- per jaar.

Ter inspiratie volgt hieronder volgt een overzicht van overige denkbare activiteiten en ambities. Het is vooral aan de deelnemers van het Cultureel Platform om hier verder invulling aan te geven. Het zijn suggesties die in de verschillende bijeenkomsten met bevolking, organisatie en experts naar voren zijn gekomen. Daarnaast geven wij enkele hoofdlijnen aan voor een flankerend beleid, waarmee onze culturele ambities kracht worden bijgezet.


30

Overige denkbare activiteiten en flankerend beleid

-

-

-

-

Cultuuruitingen Podiumkunst Theater-, toneel-, dans-, zang- en operettevoorstellingen ook in de openlucht; daarbij specifieke aandacht voor jeugdtheater en musicals; hierbij proberen nieuwe verrassende combinaties te maken met andere organisaties en andere cultuuruitingen; voorbeelden zijn nu al het naspelen van De Grote Brand van 1654 en het Midwinterfeest. Muziek; organisatie van een jaarlijks terugkerend evenement, bijvoorbeeld een Tuingrachtconcert; ruimte bieden voor diverse stromingen (zoals pop-klassiek-jazz-dance) en ook hierbij proberen door samenwerking nieuwe combinaties te maken zoals destijds met het muzikale evenement The Proms; tevens stimuleren van zelf componeren en uitvoeren. Beeldende kunst Regelmatige exposities van (Rijper) kunstenaars (museum, bibliotheek, restaurants, buiten). (Permanente of tijdelijke) plaatsing van beelden in de openbare ruimte en gebouwen. Onderzoek naar de gemeentelijke kunstcollectie in relatie tot kunstuitleen en tijdelijke exposities, etc. Onderzoek naar mogelijkheden tot uitbouw en verbetering van de kunstuitleen. Kunst in het landschap. Organisatie van jaarlijkse atelierroute, eventueel in regionaal verband; zo mogelijk koppelen aan andere evenementen, bijvoorbeeld Open Monumentendag. Letteren Stimuleren van proza en poëzie mede refererend aan het cultuurhistorisch erfgoed. Houden van een jaarlijkse "Leeghwaterlezing".

-

Media Stimuleren van film en multimedia-uitingen, in het bijzonder onder jongeren. Onderzoek naar de mogelijkheid van de vestiging van een filmhuis; daartoe samenwerking zoeken voor de opzet en exploitatie met instellingen in de regio (o.a. Purmerend). Kans geven aan E-culture, (bijvoorbeeld op gemeentelijke- website). Uitbuiting mogelijkheden Internet.

-

Vormgeving Meer aandacht voor grafische vormgeving en toegepaste kunst.

-

Subculturen -

Jongerencultuur Veelkleurige activiteiten in een vaste eigen accommodatie. Stimuleren van meer oefenruimte voor bandjes. Organisatie van vakantieactiviteiten voor de jeugd met theater, film, schilderen, kleding, skaten, dans, muziek, DJ. Het houden van afstudeerpresentaties van jongeren in de eigen gemeente. Goed communiceren met de jeugd om te kunnen inspelen op specifieke wensen.


-

-

31

Ouderen In goed overleg aansluiten op de wensen van ouderen. gelegenheid bieden voor educatie, uitvoeren, exposeren en beleven van kunst en cultuur. start vanuit De Mieuwijdt. Volkscultuur Stimuleren van dorpse evenementen. Instandhouden oud-Hollandse spelen. Midwinterfeest als voorbeeld van samenwerking (tussen muziek- en toneelverenigingen en de lokale middenstand) en een verlenging van het seizoen. Opvoering opera Verdi rond 5 mei. Concours (muziek).

Accommodaties -

-

-

-

-

Grote Kerk, maar ook de andere kerken Meer benutten voor verschillende culturele activiteiten. Van voorjaar tot en met najaar 2005 een veelomvattend thematisch programma met gemeentebrede activiteiten opzetten rondom de start van de herbouw van de NH-kerk 350 jaar geleden. In mei 2005 festiviteiten organiseren rond het 350-jarig bestaan van De Noordeinder Vermaning. Voortzetting succesvolle programmering van exposities en concerten in de kerken van Markenbinnen en West-Graftdijk. Uitbouwen van de culturele (jongeren-)activiteiten in De Groene Zwaan. Mieuwijdt Nieuwe zaal meer openstellen voor andere activiteiten, waarbij ook jongeren zijn betrokken. Museum Interactief en levend de historie laten zien van zowel de gebouwde omgeving als het landschap, zo mogelijk in samenwerking met andere disciplines zoals theater, zang en letteren. Meer doen aan educatie: workshops voor jongeren, toelichting van kunstenaars of kunstkenners, kinderspeurtocht (met verkleding), etc. Jaarlijks museumweekend met "museumnacht", waarin tevens combinaties met andere cultuuruitingen (zoals muziek, dans en mime) plaatsvinden. Wisselende exposities, ook met Rijper kunstenaars. Bij de inhoud van presentaties het gehele Schermereiland betrekken en promotie mede richten op bezoekers van buiten de gemeente.

Galerieën Stimulering nieuwvestiging op sfeervolle locaties, zo mogelijk in de historische centra van de kernen. Gezamenlijke openstelling afstemmen (zoals in Wijk bij Duurstede iedere eerste zondag van de maand).


-

-

32

Bibliotheek Door meer samenwerkingsverbanden meer aansluiten bij evenementen in de gemeente en regio. Hotel de Rijper Eilanden Ruimte voor organisatie van activiteiten ter verbreding van het aanbod en met kansen voor vernieuwing. Culturele activiteiten als concerten en toneelvoorstellingen, maar ook toeristische evenementen als antieke- autodagen, enz. Meer en nieuw publiek trekken uit een gebied in een straal van 25 km; daarbij ook proberen het publiek naar de dorpen te krijgen (winkels, horeca, museumbezoek, etc.).

Cultuureducatie -

-

Streven naar instandhouding muziekeducatie. Meer aandacht voor cultuureducatie op de basisschool (zoals zelf doen en samenspel van drama, muziek, dans, schilderen, fotografie, film, bezoek exposities met uitleg, projectgericht aan de slag onder leiding van een professional). Actief inschakelen van de bibliotheek in bepaalde projecten. Stimuleren van creatieve ateliercursussen, museumworkshops, etc. voor brede doelgroepen. Naast het bieden van leertrajecten binnen de bestaande amateuristische kunstbeoefening ook ruimte bieden voor professionele inbreng om toekomstige vernieuwing een impuls te geven.

Ruimtelijk beleid -

-

-

Ontwikkeling historisch centrum De Rijp als bruisend brandpunt c.q. podium voor passende culturele activiteiten en accommodaties (bijvoorbeeld galerieën); ook de historische centra van de overige kernen hierbij nadrukkelijk inschakelen. Zorgdragen voor behoud monumenten en dorpsgezichten. Een bredere opzet organiseren rond de Open Monumentendag aansluitend op het jaarlijks wisselende thema. Bij stedenbouwkundige vormgeving en architectuur het streekeigen karakter versterken, bijvoorbeeld bij woningbouw, bedrijventerreinen, pleinen, winkelgebieden en de vormgeving van straatmeubilair. Stimulering van de bouw van ateliers(-woningen) in nieuwbouwprojecten. Zorgdragen voor archeologie (voorwerpen en sporen), boven en in de bodem. Bestaande cultuurhistorische waarden behouden op het gebied van landschap, natuur en water.

Cultureel klimaat -

Instellen gemeentelijke cultuurprijs voor persoon of instelling die op een bijzondere manier heeft bijgedragen aan de vormgeving van de Cultuurvisie van Graft-De Rijp. Bevorderen van zowel professionele als amateurkunst. Ontwikkelen van beleid om vrijwilligers te werven en te behouden voor het verenigingsleven.

8. Uitvoering

33

Samenwerking binnen Cultureel Platform Om onze culturele kant als gemeente verder te ontwikkelen met de kernen en het landschap als decor en podium is samenwerking noodzakelijk tussen alle betrokken. We kunnen daarmee het culturele aanbod versterken, vernieuwen en verbreden. Tevens kunnen we hierbij extra aandacht geven aan de doelgroepen jeugd en ouderen. Samenwerking tussen organisaties is tevens van belang om het aanbod beter op elkaar af te stemmen, zowel tussen de organisaties binnen onze gemeente als met omliggende gemeenten. Door een goede programmering van de culturele activiteiten voor de eigen bevolking wordt onnodige concurrentie voorkomen en kan een completer aanbod ontstaan. Het gaat hier zowel om afstemming over data als om afstemming over programmering. Daarnaast is samenwerking tussen verenigingen op bestuurlijk niveau nodig om de aanwezige bestuurskracht optimaal te benutten. Een belangrijke stap is gezet door de oprichting van het Cultureel Platform waarin 12 culturele verenigingen en organisaties vertegenwoordigd zijn. Hieruit blijkt de sterke bereidheid onder inwoners en organisaties binnen Graft-De Rijp om samen te werken.

Het Cultureel Platform heeft een centrale rol bij de verdere afstemming, ontwikkeling en promotie van culturele activiteiten in onze gemeente. Binnen onze mogelijkheden zullen wij de instandhouding en uitbouw hiervan van harte ondersteunen. Organisatie, menskracht en middelen Als gemeente hebben we ons de volgende rollen toebedacht: aanjager: stimuleren, inspireren en aanmoedigen; regisseur: coördineren, en netwerken; voorwaardenschepper: faciliteren, ondersteunen; partner: samenwerking stimuleren.

Uitvoering

34

Menskracht Nodig is voldoende bestuurskracht, vrijwilligers en professionals. Naast de aandacht voor het opzetten van activiteiten, is het ook nodig om aandacht voor elkaar te blijven hebben. Daarbij zullen we elkaar steeds moeten inspireren en stimuleren en bezien of we gezamenlijke oplossingen kunnen bedenken voor organisatorische vraagstukken.

Middelen Om de ons toebedachte gemeentelijke rol te kunnen vervullen, is de inzet van specifieke ambtelijke ondersteuning onontbeerlijk. Ter stimulering van de uitvoering van het actieprogramma willen wij allereerst bestaande geldstromen gaan bundelen. Daarnaast gaan wij de subsidiecriteria steeds meer toepassen om de vastgestelde doelstellingen te bereiken. In de afgelopen jaren 2001-2004 is er door de subsidie van de provincie in het kader van het Actieplan Cultuurbereik veel bereikt. Ook in de komende periode zullen wij niet zonder extra geldstromen onze ambitie waar kunnen maken. In een aantal gevallen zullen wij hierin het initiatief nemen om de kansen optimaal te benutten. Een groot deel van de mogelijkheden hiertoe liggen bij het culturele veld. Tot slot willen wij een actieve houding aannemen bij het stimuleren van het ontstaan van nieuwe samenwerkingsvormen van het culturele veld met het bedrijfsleven. De begroting van 2005 geeft inzicht in wat er in het eerste jaar van de Cultuurnota aan middelen is gereserveerd (zie bijlage 5).

Bijlage 1. Samenvattend verslag debat kunst en cultuur

1

Rijp voor Cultuur? debat over kunst en cultuur in Graft-De Rijp woensdag 20 november 2002 zaal Oudejans De Rijp

Evaluatie debat Functie van Cultuur: "De overheid moet het plezier van kunst en cultuur faciliteren, ondersteunen en aanmoedigen. De overheid kan dat plezier niet maken. De burgers kunnen dat en zij doen dat ook. Wil de overheid erachter komen wat zij nu precies moet faciliteren, ondersteunen en aanmoedigen dan moet zij goed luisteren naar de burgers". (H. de Vries, cultuurfilosoof UVA) Aanleiding Maart 2002 heeft de provincie besloten subsidie te verlenen voor het project "Cultureel Activiteitenaanbod Graft-De Rijp" voor 2002. De aanleiding voor het de aanzet van kunsten cultuurbeleid in onze gemeente komt voort uit een behoefte aan een samenhangend beleid. Onder het beleidsveld kunst en cultuur wordt verstaan het beleid dat voorwaarden schept (stimuleert, faciliteert) voor het beoefenen en beleven van kunst en cultuur, zowel op professioneel- als op amateurniveau. De gemeente heeft zich in de Toekomstvisie uitgesproken dat kunst en cultuur, maar ook toerisme, speerpunten in het toekomstige beleid zullen zijn. Toerisme en cultuur zijn in Graft-De Rijp nauw met elkaar verbonden. Toeristen komen naar deze streek vanwege de cultuurhistorie, het ‘kunstenaarsdorpimago’ en de recreatie in het buitengebied. Allereerst is kunst en cultuur belangrijk voor de eigen inwoners: naast de intrinsieke waarde heeft het ook een sociale functie en draagt het bij aan het algemeen welzijn. Onze aanpak en doelstelling zijn gebaseerd op de Toekomstvisie van Graft-De Rijp, en het cultuurbeleid van de landelijke en provinciale overheid: Het inzetten van een samenhangend en voorwaardenscheppend kunsten cultuurbeleid: Het aan kunnen bieden van een betere programmering op het terrein van kunst en cultuur, maar ook op het gebied van cultuurtoerisme. Beter in de zin van een grotere diversiteit en samenhang in het aanbod, zodat meerdere doelgroepen worden bereikt, niet alleen gericht op inwoners van Graft-De Rijp maar ook daarbuiten (regio, landelijk) en meer verspreid over het hele jaar. Na uitgebreid overleg met andere beleidsmakers en specialisten is gebleken dat het belangrijk is om de organisaties, maar ook de inwoners zo breed mogelijk en goed te informeren, op de hoogte te raken van hun wensen en ideeën, en zo ook te zorgen voor participatie in het proces. Gekozen is voor het openbaar debat. Een breed opgezet debat fungeert ook als een soort startsein. Op 20 november j.l.is dit debat in onze gemeente georganiseerd na een uitgebreid voortraject. Het doel van het debat was: Het in kaart brengen van de culturele behoefte vanuit de bevolking in Graft-De Rijp, als stap naar de vorming van een samenhangende beleidsvisie met actieplan voor kunst en cultuur,


2

waarbij verschillende activiteiten op elkaar zijn afgestemd en de betrokken instanties met elkaar samenwerken. De doelstelling is tweeledig: 1. draagvlak creëren / samenbrengen van partijen om samenwerking te bevorderen; 2. informeren / wensen, problemen en visies inventariseren. Aan de hand van de uitkomsten interviews, individuele inbreng, het werken in groepen hebben wij gekeken in hoeverre de hierboven geformuleerde doelstelling is bereikt. 1. Draagvlak en samenwerking De opkomst, ca. 110 personen vertegenwoordigden de volgende partijen: vertegenwoordigers van verenigingen (30%): waaronder de toneelverenigingen uit De Rijp, Graftdijken, het popkoor, muziekvereniging de Waag en een aantal zangverenigingen; organisaties en instellingen (30%), waaronder: het museum "In ’t Houten Huis", Culturele Commissie Markenbinnen, Stichting Het Plein in West-Graftdijk, VVV, Toeristisch PlatVorm, bibliotheek, Rijper kunstenaars en Stichting Kunst op Kamers; afgevaardigden specifieke doelgroepen: gehandicapten, ouderen, jongeren(partij) (20%); individuelen: (20%). Zowel de vraag- als aanbodkant (40% - 60%) was goed vertegenwoordigd. Wat is er bereikt? Aan de opkomst en de positieve opstelling van de aanwezigen, concluderen wij dat er een groot draagvlak is om geïnformeerd te worden en een bijdrage aan het proces te leveren. Het debat werd als initiatief goed ontvangen. Als positief werd door alle aanwezigen genoemd dat er "al heel veel wordt gedaan, en dat er veel gebeurt in een inspirerende omgeving". Samenbrengen van partijen Met name bij de verenigingen constateerden wij een sterke behoefte aan samenwerking, het uitwisselen van expertise en middelen. Ook door de culturele commissies /organisaties werd aangegeven dat het afstemmen van activiteiten voor hen belangrijk is. De mix in groepjes gedurende het debat had een positieve uitwerking op de uitwisseling, "elkaar leren kennen". Op deze avond zijn ook al de nodige nieuwe contacten gelegd. 2. Informeren / wensen, problemen en visies inventariseren Het debat werd ingeleid door burgemeester Oosterop - van Leussen waar zij de aanwezigen informeerde over het kunsten cultuurbeleid, wat er al gedaan is, wat de gemeente op korte en langere termijn denkt te gaan realiseren en wat zij van de aanwezigen op deze avond verwacht. Er was een algemeen gedeelte, waar de sterke en zwakke punten konden worden aangeven, en wat als kansen en bedreigingen wordt gezien. Naast de onderwerpen die hierna, specifiek aan de orde komen, werd een aantal zaken genoemd zoals: het feit dat er zo weinig gebeurt in vergelijking met vroeger, m.n. in het centrum van De Rijp; of er geld beschikbaar is voor kunst en cultuur; en of er wel een goede inventarisatie aanwezig is van het aanbod. Aan de hand van enkele stellingen / vragen kregen de aanwezigen vervolgens de opdracht om een beleidsvisie en actieprogramma te ontwerpen. De uitgereikte vragen bij de groepsdiscussies diende als leidraad. In de meeste gevallen waren de antwoorden gericht op zeer concrete zaken. Er werden veel wensen en ambities geuit, in mindere mate werden er problemen en visies geformuleerd. Burgemeester Oosterop sloot het debat af waarbij zij een aantal gestelde vragen ook al beantwoorde: er is geld bij de gemeente aanwezig voor kunsten cultuur, zeker door de huidige ondersteuning van de provincie; dat zij door deze avond nog meer initiatieven verwacht, waarbij de gemeente een ondersteunende en coördinerende rol kan vervullen; dat er een inventarisatie is gemaakt die gepubliceerd zal worden.


3

De totale bijeenkomst leverde de volgende duidelijke onderwerpen op, die als rode draden door het gehele debat heenliepen: samenwerking; activiteiten voor specifieke doelgroepen, zowel actief als passief; werkplaatsen: cursussen / workshops; accommodaties (en programmering). Samenwerking Zoals eerder genoemd was er sprake van een behoefte aan gemeentebrede samenwerking en afstemming van activiteiten en initiatieven. Daarbij werd ook gedacht aan uitwisseling, elkaars initiatieven versterken, en het faciliteren van elkaar. De mogelijkheid om door samenwerking "iets groots" te kunnen organiseren. Ook gezamenlijke publiciteit werd genoemd. Concrete ideeën waren o.a.: het opstellen van een evenementenkalender (ook samen met de omliggende gemeenten), het realiseren van een aanplakplaats voor gezamenlijke promotie en het verspreiden van een inventarisatie om duidelijk te krijgen "wat er al is". Activiteiten voor specifieke doelgroepen, zowel actief als passief Een aantal doelgroepen werd belangrijk geacht: kinderen / jeugd en ouderen. Het belang van een brede culturele ontwikkeling en kennis van jongeren werd benadrukt. Zowel de algemene disciplines: theater, beeldende kunst, cultuurhistorie e.d., als de jeugdeigen cultuuruitingen, zoals popmuziek, (street)dance. Er werd gesproken over receptieve en actieve activiteiten: zowel theatervoorstellingen en concerten als het aanbieden van workshops. Ook de samenwerking tussen de plaatselijke verenigingen en jeugd (scholen) zou gestimuleerd moeten worden. Door ouderen werd aangegeven dat vervoer een probleem is en dat de aanwezigheid van diverse activiteiten dicht bij huis steeds belangrijker wordt. Werkplaatsen: cursussen / workshops Door verschillende partijen werd de behoefte uitgesproken aan (openbare) werkplaatsen / ateliers. Ook in dit kader de behoefte aan cursussen en workshops, ook weer voor de doelgroepen ouderen en jeugd (schilderen / fotografie). De ABC-hallen in Graft werden genoemd als accommodatie die eenvoudig om te bouwen is tot meerdere ateliers. Accommodaties (en programmering) Accommodaties die er zijn moeten beter benut worden, een actievere programmering in de aanwezige accommodaties, met name in het centrum van De Rijp, zoals de Groene Zwaan en de Grote Kerk. De ambitieuze wens van een nieuw, groot multifunctioneel centrum, met podia, ateliers/werkplaatsen, een apart deel voor de muziekschool en andere ruimten voor cursussen, werd uitgesproken. Naar aanleiding van het verdwijnen van zaal Oudejans gaf de eigenaar van Hotel ABLE de mogelijkheid aan voor verenigingen gebruik te maken van de zaal / zalen in het hotel. Met betrekking tot het organiseren van de programmering en andere activiteiten werd door velen steeds benadrukt dat een actieve, goed functionerende groep vrijwilligers een vereiste is. Nieuwe en originele ideeën waren o.a. een Tuingrachtconcert, een museumnacht, een verplaatsbare muziektent en een culturele uitmarkt aan het begin van het seizoen. Als conclusie kan gesteld worden dat het doel van het debat op een groot aantal punten is bereikt. Een aantal punten dient nader onderzocht en uitgewerkt te worden. Vervolg In het vervolgtraject zullen de voornoemde onderwerpen verder moeten worden uitgewerkt en onderzocht, wat er al is, wat er nodig en haalbaar is: -

samenwerking / programmering; activiteiten voor specifieke doelgroepen; werkplaatsen: cursussen / workshops; accommodaties


4

Voorstel voor een plan van aanpak Vervolgbijeenkomsten Er is gepland om een aantal vervolgbijeenkomsten, op een kleinschalige manier, te organiseren met vertegenwoordigers van verschillende lokale organisaties en instellingen. Hier zullen de voornoemde en specifieke thema’s, en de beoogde beleidsvoornemens worden besproken. Cultuurhistorie en toerisme Ondanks de aanwezigheid van een goede afvaardiging van deze disciplines op het openbaar debat is dit aspect niet uit de verf gekomen. Omdat dit een belangrijk onderwerp is voor de gemeente, "speerpunt cultuur en toerisme", zal dit in een vervolgbijeenkomst moeten worden onderzocht, bijvoorbeeld met de volgende partijen: VVV- museum "In ’t Houten Huis"Toeristisch. PlatVorm – hotel ABLE. Samenwerking /programmering Programmering is een belangrijk onderwerp. Er zijn veel betrokkenen: de verschillende amateurverenigingen en de accommodaties. De accommodaties waar de culturele activiteiten worden ontplooid (concerten, theater- en cabaretvoorstellingen) liggen verspreid over de gemeente. Voor deze groep/discipline ligt het voor de hand dat er wordt gekeken hoe dit beter op elkaar kan worden afgestemd en wat voor mogelijkheden er zijn. Tijdens het debat is het belang van "het samenbrengen" aangetoond en zijn de eerste mogelijkheden op het gebied van samenwerking al besproken. Verdere uitwerking bijvoorbeeld met de volgende partijen: de verschillende (toneel/muziek) amateurverenigingen, Stichting Het Plein in West-Graftdijk, Stichting Noordeinder Vermaning in Noordeinde, de Culturele Commissie Markenbinnen, Stichting "de Groene Zwaan" en de Grote Kerk in De Rijp (bibliotheek en muziekschool). Accommodaties: Ook intern, bij de gemeente, moet worden onderzocht of wij een bijdrage kunnen leveren aan onderzoek naar de mogelijkheden van verschillende accommodaties, speciaal naar die van De Groene Zwaan. De heer M.Leek van hotel ABLE zal uitgenodigd worden om te praten over de reële mogelijkheden voor gebruik van de zalen. Educatie Bij alle activiteiten zullen de specifieke doelgroepen, jongeren en ouderen (en gehandicapten) aandacht moeten krijgen. Aan de uitgesproken behoefte aan cursussen en workshops voor jeugd en ouderen zal speciale aandacht moeten worden gegeven. (partijen: doelgroep jeugd / ouderen, jongerenwerker en educatieve instanties: muziekschool, bibliotheek, museum, Stichting Kunstzinnige Vorming). Denktank / regiegroep Daarnaast zal een groep worden geformeerd om het totale proces te begeleiden. Hierbij wordt gedacht aan de portefeuillehouder en ambtenaar kunst en cultuur van de gemeente, een cultureel ambtenaar van de provincie, en een aantal andere deskundigen.

Bijlage 2. Deelnemers expertmeeting Expertmeeting: De heer P.I.H.M. van de Kamer, bureau Cultuur en Educatie, provincie Noord-Holland de heer C.Himmelreich coördinator Stichting Kunstzinnige Vorming Noord-Kennemerland de heer D. Hansen, directeur theater de Purmaryn de heer R. Nuyens, voormalig directeur van de provinciale VVV Noord-Holland mevrouw E. Vogelpoel, galerie Le Pignon Grootschermer de heer R. Steen, organisatie Kunst op Kamers De Rijp de heer T. de Boer, voorzitter van drie zangverenigingen in Graft-De Rijp

Bijlage 3. Doelstelling en deelnemers Cultureel Platform

1

Opgericht op 25 november 2003 Voorzitter en vertegenwoordiger van Arti en PopArt: de heer Tim de Boer Museum In ’t Houten Huis: dhr. Aldert Pilkes Kunst op Kamers: dhr. Ronald Steen Openbare Bibliotheek: mw. Andriesje van der Weide Stichting De Groene Zwaan: mw. Maaike Bosma Stichting De Noordeinder Vermaning: dhr. Weijert de Boer Culturele commissie Markenbinnen: dhr. Deed Stolp Stichting Het Plein: dhr. Sjoerd Boersma VVV Graft-De Rijp: mw. Roos Wels Toneelvereniging Benedictus, mw. E. Kok Toneelver Nieuw Leven dhr.J. Berger Ned. Hervormde Gemeente / Grote Kerk: geen vaste vertegenwoordiger Muziekvereniging De Waag geen vaste vertegenwoordiger

Algemene doelstelling Het inzetten van een samenhangend en voorwaardenscheppend kunsten cultuurbeleid: Het aan kunnen bieden van een brede programmering op het terrein van kunst en cultuur, maar ook op het gebied van cultuurtoerisme. Beter in de zin van een grotere diversiteit en samenhang in het aanbod, zodat meerdere doelgroepen worden bereikt, niet alleen gericht op inwoners van Graft-De Rijp maar ook daarbuiten (regio, landelijk) en meer verspreid over het hele jaar. Beleid op hoofdlijnen door gemeente. Daarnaast functioneert het platform.

Cultureel Platform Cultureel Platform (uit "een handleiding cultuurbeleid" VNG, pag: 129) Het idee is dat een geselecteerd gezelschap periodiek wordt geraadpleegd over de te volgen beleidslijnen. Het platform hoeft geen juridische status te hebben, bijvoorbeeld drie keer per jaar bijeenroepen om van gedachten te wisselen. Een voordeel is dat een relatief groot aantal mensen eraan kan deelnemen, belangrijk is een goede voorbereiding en een goede verslaglegging. Deelnemers: vertegenwoordigers van de lokale culturele instellingen en de culturele verenigingen.

Bijlage 3. Doelstelling en deelnemers Cultureel Platform

2

Omschrijving van de taken van een platform: 1. Overlegorgaan van culturele instellingen 2. Adviesorgaan voor de gemeente 3. Uitvoerder (ook op eigen initiatief) van bepaalde culturele activiteiten Voorwaarden: - Het platform zal zoveel mogelijk zelfstandig moeten functioneren maar wel steeds in rechtstreeks overleg met de aanbieder, in ons geval de gemeente. • Zelfstandig om dat het panel een eigen geluid moet kunnen laten horen. Dit kan vooral door een voorzitter uit de panelleden te kiezen. • Rechtstreeks overleg omdat dit de bureaucratie vermindert en voor de helderheid in de communicatie. - Het panel dient voldoende ondersteuning te krijgen op zowel inhoudelijk als administratief vlak: verslaglegging en gespreksleiding: verslaglegging: de gemeente stelt hier een budget voor beschikbaar: bureaukosten; (of stelt notulist beschikbaar) voorzitter: een vaste voorzitter, die ook zodanig naar buiten treedt. - Overleg vindt minimaal twee maal plaats in bijzijn van de portefeuillehouder - Vast aanspreekpunt bij de gemeente: Ellen Bokhove - Bij verhindering zorgdragen voor vervanger Wij denken er aan om het platform de volgende vraag/opdracht mee te geven: Het ontwikkelen van een brede programmering, door alle organisaties, in de gehele gemeente, en voor verschillende doelgroepen; hierin meenemen: -

te zoeken naar oplossingen om de levendigheid in de oude dorpskern van De Rijp te behouden / te herstellen door het organiseren van culturele activiteiten en evenementen dit te laten resulteren in een cultuuragenda

Aanloopperiode van ca. twee jaar: evaluatie, hoe nader vorm te geven/ status.

Bijlage 4. 350 jaar herbouw Grote Kerk De Rijp

1

Programma 2005

dec 04 t/m febr 2005

Onder leiding van de in de gemeente Graft-De Rijp wonende filmregisseuse Marjan Geveling is met kinderen van vier basisscholen in Graft-De Rijp een film gemaakt in en over de Grote Kerk: Het geheim van de kerk. De film wordt in de zomer geregeld in de Grote Kerk vertoond.

24 april

Feestelijke kerkdienst ter viering van de herbouw van de Grote Kerk 350 jaar geleden. Aanvang 10.00 uur.

april – mei

Op 26 maart opent het museum In ’t Houten Huis de voorjaarsexpositie “De jarige kerk”. Er zijn vier thema’s die met de herbouw van de kerk te maken hebben: architectuur, ramen, religie en muziek. De expositie is mede bedoeld als voorbereiding voor de basisscholen op een speurtocht in april en de invulling van de website www.dekerkisjarig.nl Deze expositie wordt in juli/augustus gedeeltelijk in de Grote Kerk voortgezet. In april maken kinderen van de basisscholen een website rond vier thema’s uit de geschiedenis van De Rijp en Grote Kerk. Met deze website wordt aandacht geschonken aan de feestelijke herdenking van de herbouw. Naar de kerk ervaren de kinderen om hoe de akoestiek in de kerk werkt. Met zingen, echo´s, waves en vraag en antwoord. Vervolgens wordt een puzzeltocht gehouden waarbij bijzonderheden in en rond de kerk worden bekeken. Mensen die als historische figuren verkleed zijn, zullen de kinderen gidsen. Voor alle scholen in de regio vindt een serie theatervoorstellingen plaats in de kerk voor de onderbouw en een andere serie voor de bovenbouw. Als afsluiting van deze jeugdmaand worden er honderden ballonnen opgelaten met daaraan een kaartje dat verwijst naar de feestelijke herdenking van het 350 jarige bestaan van de Grote Kerk.

11 mei

Tijdens de brand in 1654 zijn honderden huizen verwoest. Veel gezinnen zijn toen opgevangen in het buurtschap Noordeinde. Dat is de reden dat Het Noordeinde ook bij deze herdenking wordt betrokken. In de Noordeinder Vermaning houdt prof. Dr. P. Visser een voordracht onder de titel ‘Van Compasmennisten, Schedemakers en Komenjansvolk tot Waterlanders, Vlamingen en Friezen. Het Babel der Weder-doperen in Noord-Holland boven het IJ (circa 1530 – 1630)’.

Bijlage 4. 350 jaar herbouw Grote Kerk De Rijp

2

Deze avond wordt georganiseerd door de Stichting Noordeinder Vermaning en de Oudheidkundige Vereniging Het Schermereiland. Aanvang 20.00 uur. 13 mei

Een concert in de Noordeinder Vermaning gegeven door het hobostrijkkwartet Cantclos, bestaande uit 4 leden van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Aanvang 20.00 uur.

21 mei

Taxatie van antieke bijbels en oude boeken in het algemeen, met toelichting door een bekende antiquair en historicus. Dit vindt plaats in de Grote Kerk.

4 juni

Eind 2004 werd de Rijper muziekvereniging De Waag opgeheven. Een aantal leden is lid geworden van het Stedelijk Orkest te Purmerend, waarmee De Waag reeds een vriendschappelijk band had (gezamenlijke concerten ed.). Het Stedelijk Orkest zal het concertstuk Moby Dick in de Grote Kerk ten gehore brengen.

18 juni

Een regionale korendag.

3 juli

De vrijwillige brandweer geeft op de Tuingracht een demonstratie met blusmiddelen die vanaf 1500/1600 tot heden zijn gebruikt. De eerste branden werden getracht te blussen met het doorgeven van leren emmertjes gevuld met water. Ook de handpomp Jan van der Heijden zal te zien zijn. Daarnaast zullen een door paarden getrokken stoomspuit, oude ladderwagens etc. worden gedemonstreerd. Brandweerorganisaties uit de gehele provincie doen mee.

juli en augustus

In de Grote Kerk wordt gedurende de vakantiemaanden juli en augustus een tentoonstelling gehouden over historische kerkscheepsmodellen, zoals deze in veel kerkgebouwen in Noord-Holland zijn opgehangen.Tevens wordt in deze periode een deel van de expositie uit het museum naar de kerk overgebracht.

13 augustus

De Stichting Orgeltochten Noord-Holland organiseert een orgelconcert in De Rijp e.o. Na een concert om 10.30 uur in Westbeemster speelt de organist Willem Poot in twee kerken in De Rijp: om 12.00 uur in de R.K. Kerk in de Rechtestraat en om 14.00 uur in de Grote Kerk. In combinatie met deze twee concerten wordt de gelegenheid geboden in te schrijven voor een rondwandeling door het dorp o.l.v. een gids.

13 t/m 28 augustus

Uit! in het Land van Leeghwater

19 aug t/m 2 sept

Timmerdorp. Het plan is dat kinderen van het basisonderwijs met elkaar een kerk bouwen.

16 september

Jaarlijks wordt tijdens de Rijper kermis een regionale brandweerwedstrijd gehouden.

15 en 16 oktober

De feestelijke afsluiting van de herdenking van de herbouw van de Grote Kerk is in het weekend van 15 en 16 oktober. De meeste elf gemeenten, die in 1654/1655 een gebrandschilderd raam hebben geschonken, zullen acte-de-présence geven. Die gemeenten vaardigen een of meerdere personen af op een gebied naar keuze: zang (individueel, groep of koor), beeldende kunst, dans, declamatie, enz.

Voor actuele gegevens van het programma: www.dekerkisjarig.nl

1

Bijlage 5. Financieel overzicht Openbaar bibliotheekwerk Openbare bibliotheek Graft-De Rijp

€

172.200

Muziekschool Streekmuziekcentrum Graft-De Rijp Subsidie in de huurlasten

€ €

25.733 5446

Muziek- toneel- en zangverenigingen Toneelvereniging Benedictus Nieuw Arti Popart Muziekvereniging De Waag

€ € € €

993 1.590 1.590 3.774

Beroepsmatige kunstbeoefening Culturele Commissie Markenbinnen Stichting Het Plein Stichting Kunst op Kamers Toevoeging voorziening kunstaankopen

€ € € €

2.125 965 2.969 3.492

Museum In ’t houten huis Subsidie Stichting museum In ’t houten huis, Beheer en exploitatie

€

28.000

Overige voorzieningen Stichting Kunst en Cultuur Noord-Holland Bijdrage CJP Manifestatie Uit in het land van Leeghwater Oudheidkundige vereniging VVV-Graft-De Rijp VVV-Alkmaar en omstreken

€ € € € € €

101 293 1.685 579 622 2.428

€

65.580

€

60.580

€

5.000

Aan de hieronder genoemde activiteiten die voortvloeien uit ons nieuwe beleid kunnen wij slechts een deel bijdragen uit eigen middelen € 45.580,-- Voor het overige bedrag zullen wij een beroep doen op de provincie in het kader van het Actieplan Cultuurbereik 2005-2008 en derden. Diverse culturele activiteiten Subsidie voor diverse culturele activiteiten Activiteiten in het kader van het actieplan met de vijf projecten - samenwerking tussen organisaties - verbreding en vernieuwing cult.aanbod - cultuureducatie - cultuurhistorie en toerisme - promotie - bijdrage samenwerkingsverband Hollandsche Driehoeck

Graft-De Rijp. vol van cultuur en historie!

Recommend Documents