colofon
| inhoud
commentaar | jan medendorp
Googelen 6 8
Freerk Faber gaat de WTC-uitdaging aan Marco Broer zoekt voor Huisman Equipment personeel in Twente
11
Column Communicatie
12 Hans Horneman en Bert Kroondijk gaan voor nieuw Zuccez 15 Onzekere toekomst Saab Janse 16 Column Gezondheidsmanagement 18 Twentse sporters naar de Olympische Spelen 20 Portret van Myra Koomen 22 Nieuws en Feiten 26 Beeldverslag Memphis 32 Annemarie Heuvel werkt voor topsporters 34 Sybilla Dekker wil meer vrouwen aan de top 36 Column Juridisch Gezien 37 Opvallende personeelstransacties 38 Onroerend Goed Transacties 41 Katern New Business Twente 47 IKTelgids
06 Freerk Faber, globetrotter In 2013 moet de eerste fase klaar zijn van het WTC-complex in het Hengelose Hart van Zuid. Tot die tijd moet directeur Freerk Faber het doen met een ietwat bescheidener onderkomen, maar dat belet hem niet alvast flink aan de weg te timmeren met wat later “het internationale economisch anker van de Euregio” moet worden.
12 Zuccez, gedurfd Hans Horneman en Bert Kroondijk hebben beiden al een leven vol (reclame)avonturen achter de rug. Je zou denken dat het dan een keer tijd wordt om het wat rustiger aan te doen en naar het pensioen te kabbelen. Niets is voor beide heren minder waar, dus hebben ze de handen ineen geslagen, zoekend naar (een laatste?) Zuccez.
34 Sybilla Dekker, topvrouwen
52
Luchthaven: uitstel, geen afstel
54
De Holtweijde: rust en gastvrijheid
56
3.500 jeugdwerklozen zoeken werk
59
Pensioenland verandert snel
60
Kim is Missen-monopolist
61
Scope en IKT-nieuws
62
Twente Agenda
Door het afstemmen (met één stem verschil) door Provinciale Staten van de plannen is er een forse vertraging ontstaan in de uitvoering van het plan voor een compacte, industriële luchthaven in het groen. Algemeen gaat men er vanuit dat de luchthaven wel zal worden gerealiseerd. De tegenstem van de provinciale P vdA heef t wel gezorgd voor een for se vertraging, wat slecht kan uitpakken voor de economische ambities van de regio.
Je zou haar de Koningin van de Deventer Rivierenwijk kunnen noemen, hetgeen verbeeld wordt in een metershoog portretmozaïek op een van de muren in die wijk. Sybilla Dekker is er trots op, en terecht, want door de reconstructie van de wijk wordt ze (evenals Ellen Vogelaar) door de bewoners nog steeds op handen gedragen.
vennootschapsrecht & ondernemingsrecht
Telefoon +31(0)53 477 8722 www.vanknippenberg.com
www.santar.nl
Uw partner in opleidingen
w www.maatwerktwente.nl
Besparen op drukwerkkosten?
opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’. De op names vinden maandelijks op dinsdag plaats in de business-ruimte van de Grolsch Veste in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeert Twente visie als officieel mededelingenorgaan voor deel nemers van de Industriële Kring Twente
www.wiedruktwat.nl
Uitgever Twentevisie b.v., Getfertsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon 053-4842180, Fax 053-4842327, E-mail:
[email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie Mario Hannink Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofd redacteur), Anno Oude Engberink (eindredactie), Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail:
[email protected], Website: www.ikt.nl Adver tentie-exploitatie Twentevisie b.v., Angelica Speelman, Telefoon 053 - 484 21 80, Fax 053 - 484 23 27, E-mail:
[email protected] Acquisitie IKTelgids Lidy Busscher Vormgeving TerZake reclame communicatie internet, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 7.000 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde ‘decision makers’. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © Twentevisie bv
Twentevisie 01/2010
Willemsgang 5, Almelo
[email protected] www.punctuality.nl T. 0546 - 639370
52 Uitstel Luchthaven
Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch ma ga zine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor on der nemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen
4
Dé specialist in Twente in werving, selectie & detacheren van topsecretaresses
Twentevisie 01/2010
Jan Dijkgraaf, hoofdredacteur van HP/De Tijd, heeft een undercover journalist bij de PVV gehad. Wilders is vergeten haar te googelen, merkte Dijkgraaf op. We krijgen nu vier weken roddel en achterklap uit de PVV-fractiekamers, vermoed ik. Met wie heeft PVV-babe Fleur allemaal liggen ketsen op de blauwe bankjes van de tweede kamer? In deze uitgave een portret van Myra Koomen. Ook naar aanleiding van haar opvallende verkiezingsfilmpje. Op www.geenstijl.nl waren reacties daarop als ‘stoephoer’ nog de minst verschrikkelijke, de parodie die volgde vond ik eigenlijk ronduit fraai. De maakster van de film was daarover een beetje in de war en wil de maker van de parodie juridisch aanpakken. Koomen had haar even tot orde moeten roepen. Maar relaties zijn juist het zwakke punt van Koomen. Ze heeft een tijdje met zo’n foute makelaar gelopen en nu is ze vergeten haar nieuwe projectleider jeugdwerkloosheid te googelen. Dat is zo’n goudzoeker die veel oudere mannen bij nacht en ontij lastig valt met smsjes. Roep haar naam tegen Heraclestrainer Verbeek en hij gaat over zijn nek. Roep haar naam tegen ondernemer Peter Zeylmaker en al het bloed trekt uit zijn gezicht. Ze is jarenlang verkoopster van badkamers geweest (niets mis mee overigens) maar ze noemt zichzelf met terugwerkende kracht ‘showroommanager’. Zoals ik onlangs een meiske heb gevraagd mijn overhemden te strijken en een stofzuiger door mijn huis te halen als ‘interieurverzorgster’. Verder heeft de nieuwe projectleider jeugdwerkloosheid nergens langer dan een paar maanden gewerkt, maar niemand die op het Enschedese gemeentehuis daar blijkbaar even navraag naar gedaan heeft. En van haar zijn jeugdwerklozen straks afhankelijk. Voor de rest business as usual. In FEM las ik voor het derde achtereenvolgende jaar dat het blad Philip Houben van Wavin als vallende topman in 2010 beschouwt. Beetje pijnlijk is dat het uitgerekend in het laatste nummer van FEM stond… de aandeelhouder vindt dat het blad te weinig winst oplevert en doekt het op. De aandeelhouder van dit blad liet weten dat alle rekeningen van 2009 allemaal betaald zijn, maar dat hij van de overgebleven marge zijn auto niet kan inruilen. De melomane voorzitter van de Kamer van Koophandel heeft de fraaie nieuwjaarsbijeenkomst van vorig jaar netjes de nek omgedraaid en heeft nu liefst vier keer zijn slappe verhaaltje over banken mogen afsteken tegen een handjevol bezoekers. Business as usual. In 2010 ook weer veel leesplezier toegewenst met Twentevisie.
5
interview | wtc
Hart van Zuid krijgt platform voor internationaal zakendoen
WTC Twente is meer
dan een gebouw sprake. In Nederland zijn Utrecht en Den Haag voorbeelden van ‘stille’ leden. Het WTC Twente wil een volwaardig lid zijn en zich vooral richten op de thema’s kennis en technologie. Veel aandacht gaat uit naar het gebouw, erkent Faber, en het nieuwe onderkomen zal ook een aansprekend ontwerp zijn. Maar het WTC is meer dan een verzameling stenen. Het is een platform waar kruisbestuiving plaats vindt tussen internationaal georiënteerde bedrijven uit de regio, buitenlandse bedrijven, dienstverleners en (semi-)overheidsinstellingen.
‘Het is juist de grensoverschrijdende regio die ons onderscheidt van andere WTC’s’ In het WTC vinden ze elkaar omdat ze er ruimte huren, conferenties beleggen of gebruik maken van andere faciliteiten, zoals een hotel. Onderzoek, zegt Faber, wijst uit dat een WTC garant staat voor extra economische activiteiten in de regio.
Businessclub
Directeur Freerk Faber wijst de plek aan waar vanaf 2013 het WTC Twente moet verrijzen.
(door Martin Steenbeeke) Als Freerk Faber vanuit zijn kantoor aan het Prins Bernhardplantsoen in Hengelo uit het raam kijkt, ziet hij aan de andere kant van het Hengelose station de plek waar het WTC moet verrijzen. Geen kolossale kantoortoren, zoals aanvankelijk gedacht, maar verschillende gebouwen op de plek van de leegstaande Hofstede MTS. Het WTC Twente moet niet alleen een blikpunt worden in Hart van Zuid, maar in de hele Euregio. “Het moet het internationale economisch anker worden,” zegt de directeur van het WTC Twente. De vraag is alleen wanneer de eerste schop de grond in gaat. De voorganger van Faber, Mark
6
Aberson, betoogde anderhalf jaar geleden al dat het zaak is dat het WTC Hengelo snel ‘smoel’ krijgt. Ondernemers en instellingen associëren het WTC vooral met een gebouw, zegt ook Faber. Hij staat als voormalig afdelingshoofd van de gemeente Hengelo sinds april 2009 aan het roer van de organisatie en vraagt om geduld. Aanvankelijk werd er gedacht aan één grote kantoortoren, maar nu ligt er een ontwerp op tafel waarbij de in totaal 40-50.000 vierkante meter vloeroppervlak over meer gebouwen is verspreid. Het heeft te maken met risicospreiding, legt Faber uit. “Door te faseren kunnen we beginnen en hoeven we niet te wachten. De gemeente en de ontwikkelende bouwers Van Wijnen en MAB
hebben een planning opgesteld. We gaan nu de procedures in en de eerste fase van 10 à 15.000 vierkante meter moet in 2013 klaar zijn.”
Kruisbestuiving De gemeente Hengelo kocht in 2005 op initiatief van toenmalig wethouder Hans Kok een licentie en maakt daardoor deel uit van de internationale WTC-familie. Wereldwijd zijn er verspreid over honderd landen driehonderd vestigingen, met in totaal 750.000 aangesloten bedrijven en instellingen. Maar grofweg een derde aantal van die WTC-vestigingen bestaat uit niet meer dan een licentie. Van een kantoor en internationale handelsbevorderende activiteiten is nauwelijks Twentevisie 01/2010
Momenteel is de businessclub van het WTC Twente (een voortzetting van de Twentse Export Sociëteit) het meest tastbare resultaat. Er zijn 75 bedrijven lid, gehoopt wordt binnen twee jaar op een stijging tot meer dan 150 leden. Eaton, Stork Plastics Machinery en Norma hebben zich recentelijk als nieuwe leden gemeld. De businessclub organiseert onder meer themabijeenkomsten en bedrijfsbezoeken aan internationaal opererende bedrijven. Behalve de businessclub worden in de opstartfase andere activiteiten onder de WTC vlag ontplooid. Een Trade Information Service moet bedrijven helpen die op zoek zijn naar een agent of distributeur in het buitenland. Zo wordt het Hengelose ICTbedrijf Blue Mind via het WTC-netwerk geholpen om een product op de Zwitserse en Amerikaanse markt te vermarkten. Omgekeerd benadert het WTC Twente, in samenwerking met de Kamer van Koophandel en Syntens, potentiële Twentse handelspartners voor buitenlandse bedrijven die activiteiten in (Oost-)Nederland willen opzetten. “We kijken eerst in het ledenbestand van onze businessclub, dan in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en vervolgens in het Enterprise Europe-netwerk waar Syntens en de Kamer bij zijn aangesloten,” legt Faber uit. “Er ligt nu een verzoek via het WTC Verona van een Italiaans bedrijf dat in Twente een agent in de bouwsector zoekt. Twentevisie 01/2010
Die heb ik gekoppeld aan een bedrijf uit Hengelo.” Ook gaat het WTC met de Kamer van Koophandel gerichte handelsmissies opzetten. In oktober gaat er een delegatie naar Grenoble, specifiek gericht op micro- en nanotechnologie en in mei komt er een delegatie uit Istanbul op bezoek, speciaal voor de regionale bedrijven die zich bezig houden met mechatronica en materials.
Springplank Bedrijven die dankzij bemiddeling van het WTC bijvoorbeeld een buitenlandse agent vinden of met succes gekoppeld worden aan een buitenlands bedrijf, betalen een commissie of een deel van de extra omzet aan het WTC. Faber: “Als bedrijven sneller een geschikte partner of agent vinden, is onze ervaring dat ze daarvoor bereid zijn te betalen.” Die gelden zijn, samen met de inkomsten uit de overige voorzieningen (zoals businessclub, kantoorverhuur en conferentiefaciliteiten), hard nodig om financieel minder afhankelijk te worden van de overheid. Nu draait het WTC (met vier medewerkers) nog op een lening van de gemeente Hengelo en subsidie van de Regio Twente. Het is in dit verband dan ook logisch dat Faber ook over de grens kijkt. Want formeel beslaat het gebied van WTC Twente het hele Euregio-gebied. Maar aan Duitse zijde lijkt het WTC tot dusver nog niet erg te leven, al zijn er enkele Duitse bedrijven lid van de businessclub en is voor Autoglas Laakmann uit Gronau de Franse markt in kaart gebracht. “In 2010 ligt daar voor mij de focus,” zegt Faber. “Het is juist de grensoverschrijdende regio die ons onderscheidt van andere WTC’s. Duitse bedrijven kunnen dit bijvoorbeeld zien als een springplank naar de rest van Nederland. In het stedelijk gebied tussen Twente en de Duitse steden Munster en Osnabrück moet het WTC het internationale economisch anker worden.”
‘Het WTC moet het internationale economisch anker worden’ Faber zegt gesteund te worden door de Duitse overheden, maar dat werpt wel de vraag op hoe gemeend die steun is. Want diezelfde Duitse overheden verzetten zich tegen de doorstart van de Luchthaven Twente, wat als een versterking van de WTC-regio gezien kan worden. “Dat is politiek,” zegt Faber diplomatiek.
Saxion Tot 2013 wil Faber zoveel mogelijk de serviceactiviteiten uitbreiden en de Twentse ondernemers stimuleren hun blik meer over de grens te richten. “In Nederland richten startende bedrijven zich naar verhouding minder op het buitenland dan in andere landen. En Twente loopt verhoudingsgewijs weer achter op de rest van Nederland. Er liggen dus kansen.” Wat dat betreft verwacht Faber ook veel van de nieuwe opleiding op het gebied van internationaal zakendoen die het WTC Twente samen met Hogeschool Saxion gaat opzetten. Elke opleiding van Saxion bevat wel elementen van internationaal zakendoen maar er is nog geen opleiding die hier volledig aan gewijd is, verklaart Faber. De nieuwe opleiding, die in het studiejaar 2010-2011 van start moet gaan, mikt zowel op studenten van Saxion als op ondernemers die met hun bedrijf stappen over de grens willen zetten. Het is een misverstand om te denken dat het WTC zich alleen richt op starters en het MKB. Ook internationaal gelouterde ondernemingen hebben volgens hem baat bij de voorziening, stelt Faber. “Ik sprak laatst met een bedrijf dat al zaken deed in zeventig landen. ‘Wat wilt u nog, meneer Faber?’ Toen ik hen wees op hoeveel bedrijven ze alleen al via het WTC Istanbul kunnen bereiken, waren ze een stuk enthousiaster.” ■
WTC Twente zet jaarlijks een exporterend bedrijf in de schijnwerpers door de uitreiking van de WTC Twente Export Award. In 2009 werd haardenfabrikant Safretti uit Haaksbergen onderscheiden. Het bedrijf maakt roestvrijstalen haarden. Voor het ontwerp tekenen bekende ontwerpers als Jan des Bouvrie en Porsche Design. Tweede bijzonderheid is dat de haarden branden op bio-ethanol, waardoor er geen schoorsteen nodig is. Belangrijkste exportlanden voor Safretti zijn Duitsland, Oostenrijk, Italïe, Spanje, Griekenland en de Scandinavische landen. Het WTC Twente kijkt voor Safretti of er ook mogelijkheden zijn in de VS. “Toen wij in gesprek met hen kwamen, bleek dat ze niet goed wisten hoe ze dat aan moesten pakken. Wij gaan binnenkort kijken wat hun wensen zijn en kunnen dan via het WTCnetwerk op zoek gaan naar bijvoorbeeld een agent in de VS,” zegt WTC-directeur Faber.
7
interview | offshore
Huisman Equipment zoekt ingenieurs en heeft daarom vestiging op Business & Sciencepark geopend
Offshore werken (door Jan Medendorp) Huisman Equipment in Schiedam is een engineerbureau en een staalconstructiebedrijf voor de offshore. Het bedrijf bouwt hijsinstallaties, boorinstallaties en pijplegsystemen. En belangrijk tijdens de crisis anno 2010: het bedrijf groeit tegen de klippen op. Vorig jaar opende het bedrijf in Enschede een kantoor onder het mom van: als Mohammed niet naar de berg komt, gaat de berg wel zijn richting op. Want Huisman zit te springen om ingenieurs.
ductiviteit wordt altijd gezegd over mensen uit Twente. “Nou wat dat aangaat moet ik zeggen dat techneuten een eigen mening hebben en die niet onder stoelen of banken steken. Gelukkig maar, want daarmee krijg je de beste ontwerpen.” Broer is een Twente-adept geworden. “Bij ons werkt een boerenzoon uit Twente… Laat ik het zo zeggen: ik zou willen dat ik nog vijftig van dat soort jongens had. Perfecte opleiding gedaan hier in Enschede, technische mechanica, prima ontwerper.”
Huisman startte in 1929 met het bouwen en ontwerpen van laadbomen voor schepen. In de jaren tachtig maakte het bedrijf een enorme sprong voorwaarts door zich te specialiseren in maatwerk voor de offshore. Het bedrijf (nog wel een familiebedrijf hoewel er geen Huisman meer in de directie zetelt) maakte vervolgens een enorme groei door.
Universiteit
‘Bij ons werkt een boerenzoon uit Twente… Laat ik het zo zeggen: ik zou willen dat ik nog vijftig van dat soort jongens had’ Inmiddels werken er wereldwijd zo’n 1800 mensen bij het bedrijf, van wie vijfhonderd op het hoofdkantoor in Schiedam en sinds een paar maanden dus vier in Enschede. De rest zit verspreid over onder meer vestigingen in Friesland en Limburg, Brazilië en (als gevolg van de lage loonkosten) in Tsjechië en China.
Twente
Marco Broer, manager Mechanical Enginering, vatte het plan op om in Twente een kantoor te openen voor zijn bedrijf Huisman Equipment uit Schiedam.
8
in Enschede
Marco Broer, manager Mechanical Enginering, vatte het plan op om in Twente een kantoor te openen toen een paar Twentse ingenieurs aankondigden ontslag te nemen en terug te keren naar hun oostelijke roots. “Wij hebben een aantal engineers uit Twente bij ons aan het werk en over hen zijn we zeer tevreden. Ik zou nog wel meer mensen uit Twente bij ons aan het werk willen hebben. Anderhalf jaar geleden kwam een van hen naar me toe en die zei dat hij terug ging naar Twente. Maar het was een hele goede, er werken meer mensen uit het oosten van het land op die afdeling, dus ik zag de bui al een beetje hangen. Daarom vatte ik het plan op om hier een vestiging te openen. En het idee was nog niet gelanceerd of er meldden zich inderdaad meer mensen aan.” Autoriteitgevoelig en met een hoge arbeidsproTwentevisie 01/2010
Huisman zit om de hoek bij de universiteit en Saxion en wil met deze organisaties nauw samenwerken, want het bedrijf zit te springen om nieuwe mensen. “We willen stageplekken en afstudeerplekken aanbieden en we proberen natuurlijk studenten te binden aan Huisman. We willen een interessante werkgever worden voor mensen hier in de buurt.” Op dit moment werkt er één ontwerpteam (van vier mensen) in het kantoor op het Business & Sciencepark in Enschede. Dat zijn niet alleen ‘verhuizers’ binnen het eigen bedrijf. “Drie van de vier vormen instroom vanuit hier. Eentje is vanuit het westen mee gekomen. Dus die hebben we gelukkig kunnen behouden.” “De bedoeling is wel dat we aan het einde van dit jaar toch wel met vier teams op dit kantoor zitten, dus dan praat je over een man of vijftien tot twintig. Wij werken in teams van engineers die een deel van de opdracht ontwikkelen, dus bijvoorbeeld een pijpleginstallatie die pijpleidingen op de bodem van de zee legt. Zo’n installatie kun je opdelen in een aantal subdelen en elk team pakt een subdeel aan. Zij zetten op papier wat de salesman heeft verkocht aan de klant.”
‘We proberen alles op eigen kracht te doen en het liefst zo min mogelijk met subsidies’ Bij het integreren in de Twentse samenleving wordt Huisman geadviseerd door Oost NV en het Career Center. Broer wil wel advies, maar zit niet te wachten op subsidie. “We proberen alles op eigen kracht te doen en het liefst zo min mogelijk met subsidies waaraan een hoop regeltjes en tijd kleven. Vorig jaar maart ontwikkelden we het plan om naar Enschede te gaan, in juni is het kantoor geopend. Het gaat allemaal het snelste Twentevisie 01/2010
Huisman Equipment in Schiedam bouwt hijsinstallaties, boorinstallaties en pijplegsystemen.
als je als bedrijf zelf de besluiten kunt nemen en niet bij allerlei instanties de hand hoeft op te houden.”
Videoconference Huisman werkt uiteindelijk voor oliemaatschappijen (Shell, BP, Exxon), maar ook voor bedrijven zoals Heerema en Allseas die in opdracht van een oliemaatschappij de velden infrastructureel aanleggen. “Oliemaatschappijen hebben geen eigen schepen, zij gaan naar een contractor en samen met die contractor ontwerpen wij een schip met boorinstallatie en alle systemen aan boord om de boorpijpen aan te leggen. Dat doen we van een blanco sheet tot aan de totale oplevering. Het moet vaak op maat gemaakt worden omdat elke oliemaatschappij eigen systemen heeft ontwikkeld; de ene maatschappij zweert bij de ene contractor, dus met het ene type equipement, en de andere maatschappij heeft een andere manier van werken.” En als gevolg van de toenemende schaarste wordt ook in velden geboord die in veel dieper water liggen. “In de jaren zestig gingen we niet dieper dan in veertig, vijftig meter, tegenwoordig
werken we in velden die 3000 meter onder de zeepspiegel liggen. Dat is een andere manier van werken met andere technische oplossingen.” In Schiedam lopen verkopers, ingenieurs en monteurs gemakkelijk bij elkaar binnen. “In Enschede zitten we vlakbij het station en in Schiedam ook. Het is niet lastig, in Brazilië zijn ze ook aan het ontwerpen voor de dingen die wij hier doen, we hebben tegenwoordig prachtige mogelijkheden met videoconference en e-mail; afstanden hoeven geen beletsel te zijn.”
Windenergie De groei van nu houdt een keer op; over veertig, vijftig, misschien tachtig jaar is de olie echt op. Huisman kijkt ook al zover. “We zijn recentelijk begonnen met het plaatsen van windmolens offshore. Dat is toch heel iets anders dan op land. Dat betekent dat je specifieke, innovatieve systemen moet ontwikkelen om daar zo snel mogelijk die molens te kunnen plaatsten in zo’n groot windmolenpark achter de horizon. Maar de komende jaren zullen we toch ons geld moeten verdienen met olie en gas winnende industrie.” ■
9
Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl
column | communicatie
Wij zijn Twente. Wie zijn wij? Twente. Een stukje Nederland waar wij trots op zijn. We willen de regio, ondanks onze enigszins introverte cultuur, graag op de (inter)nationale kaart zetten. Want Twente heeft veel te bieden. In economisch opzicht hebben we van oudsher een industrieel karakter, dit vindt nog steeds zijn beslag in bedrijven als Siemens, Stork, Koninklijke Ten Cate, Eaton Holec, etcetera. In het verlengde hiervan hebben we de Universiteit Twente, één van de drie van oorsprong technische universiteiten in Nederland. De sportieve prestaties van FC Twente geven ons niet alleen landelijke maar ook internationale bekendheid. ‘Landgoed van Nederland’ is een belofte die we met gemak waar kunnen maken. En het culturele profiel van Twente wordt ingekleurd door onder anderen Ilse de Lange, Johan Nijenhuis en Herman Finkers. Dus: Twente is met recht een regio om trots op te zijn. Of is dit een combinatie van proposities zoals elke andere regio in Nederland ze ook te bieden heeft?
Twente heeft geen imagoprobleem De positionering van Twente is al jaren een thema waar door diverse partijen veel over gesproken wordt. Twente zou een imagoprobleem hebben, dus moeten we op zoek naar een duidelijk en onderscheidend profiel. Maar waarom en met welk doel? Zo aantrekkelijk mogelijk zijn voor bezoekers, bedrijven en bewoners? Terwijl het toch algemeen bekend is dat de bereidheid van zowel bedrijven als bewoners om van de ene regio naar de andere regio te verhuizen zeer gering is. En voor wat betreft het aantrekken van bezoekers geldt dat het overbruggen van steeds grotere geografische afstanden voor
een groeiend aantal mensen heel normaal is geworden; het scala aan alternatieven voor Twente wordt daarmee dus ook exponentieel groter. Conclusie, het imago van Twente is het probleem niet.
Twente heeft het al lang begrepen Twente hoeft zich niet te positioneren! Bij positioneren gaat het veelal om het creëren van een relatieve positie ten opzichte van andere regio’s. Is het daarom niet verstandiger dat Twente kiest voor eigen kracht? Hierdoor zet Twente zich niet af, vergelijkt Twente zich niet, maar kiest Twente voor eigenheid, herkenning en transparantie. Een regio is tenslotte in essentie de externe omgeving van de interne werking van haar bewoners, bedrijven en bezoekers. Dit betekent dat ook Twente een eigen, kenmerkende identiteit heeft gebaseerd op de Twentse cultuur, haar roots en competenties. Twente staat voor de opgave haar identiteit op waarde te schatten en verder te ontwikkelen. Dit leidt tot een daadwerkelijk succesvolle regio en dat is toch de echte doelstelling voor Twente. Twente heeft het namelijk al lang begrepen, maar realiseert zich dit alleen nog niet. In de toekomst gaat het niet om kwantiteit in de vorm van meer bedrijven, meer winst en meer mensen, maar om kwaliteit. En dus om welzijn in plaats van welvaart, zelfontplooiing in plaats van erkenning, verbindend vermogen in plaats van onderscheidend vermogen. En verbindende initiatieven zijn er genoeg: Innovatieplatform Twente, Industriële kring Twente, de Twentse ambassade, Regio Twente. De wil is er dus wel, maar hoe kunnen we die optimaal benutten en hier één sterke vuist van maken?
Leestip: #LinkedIn Group Twente
Maximale identificatie met Twente Dit betekent dat er een programma moet worden uitgerold gericht op het aanjagen van het collectieve bewustzijn voor de identiteit van de regio. Met als gevolg dat de eigenheid en de verbondenheid van Twente worden blootgelegd in combinatie met de consequenties voor wonen, werken en leven in Twente. Twente heeft dus geen marketingof communicatietraject in de traditionele zin van het woord nodig, maar een zichzelf organiserend principe waar alle deelnemers van de regio een eigen bijdrage aan leveren. Er wordt een appèl gedaan op de inwoners en
Twentevisie 01/2010
ondernemers van Twente om hun ware aard actief uit te dragen. Om hun werkelijke houding en specifieke leefstijl zichtbaar te maken. Dit klinkt vervolgens door in iedere economische, culturele en sociale laag van Twente en als vanzelf ook daarbuiten. Er ontstaat een positieve ‘schwung’. Iedereen wil er deel van uitmaken, waarmee de duurzaamheid van het programma wordt vergroot. Met als gevolg dat de uniciteit en de diversiteit van de regio in al haar dimensies communicatief gemaakt worden door haar eigen deelnemers. Zij worden als vanzelf de belangrijkste ambassadeurs van Twente. Met als resultaat een daadwerkelijk succesvolle regio. Dit succes heeft weer een positief effect op de houding en het gedrag van ‘de Twentenaar’. Het bevordert het zelfbewustzijn bij inwoners en bedrijven. Met andere woorden: maximale identificatie met Twente. Dus… wie sluit zich aan?
De auteur is Senior Communicatie adviseur/lid van het MT bij SIR Communicatiemanagement. Co-auteur is Patricia Claassens, Communicatie adviseur.
11
interview | reclame
Ouwe rotten in het reclamevak: Kroondijk en Horneman starten opnieuw
‘Zakelijk heb ik (door Jan Medendorp) Het wordt weer lachen in de Twentse reclamewereld. Twee duivelskinderen zijn ‘back in business’: Bert Kroondijk en Hans Horneman zijn per 1 januari begonnen met Zuccez. Bert Kroondijk is vervelend weggegaan bij zijn eigen DeFirma, Hans Horneman zag tot zijn ellende dat zijn (verkochte) levenswerk More failliet ging (de restanten zijn overgenomen door De Slag bij Almelo). Kroondijk en Horneman kennen elkaar al sinds begin jaren tachtig, ze waren elkaar uit het oog verloren tot Kroondijk in een rij op de afscheidsreceptie van Henk van Schijndel (media-adviseur) achter zich hoorde, ‘hé Bertje…’. “Ik dacht, verrek Hans. Het was tien jaar geleden dat we elkaar voor het laatst gezien hadden. En zo is het gekomen.”
‘Ik heb gemerkt dat er veel talent in Enschede zit, we zoeken vooral mensen voor de digitale media’ Armstrong gaat weer fietsen, Schumacher gaat weer racen dus wat let Kroondijk en Horneman op hun ouwe dag (Kroondijk is 50, Horneman 59) om weer reclame te gaan maken. “Over die ouwe lullen zoals je ons noemt, het klopt, maar de grootste en succesvolste bedrijven worden geleid door ervaren mensen, zo simpel is het wel.” Als je de moeite neemt even in het verleden van beide heren te duiken, dan zijn er links en rechts wel eens wat affaires geweest. En dan gaan uitgerekend die twee flamboyante, kleurrijke reclamejongens samen een bedrijf beginnen. “Dat moet tot een crisis leiden, bedoel je,” vraagt Horneman retorisch: “Ik denk het niet.”
Digitale media
Hans Horneman (links) en Bert Kroondijk willen met hun nieuwe reclamebureau Zuccez binnen afzienbare tijd naam maken in Twente.
12
Verdriet en passie zijn hun drijfveren. Voor nieuw succes moet alles wijken. “More was het derde bedrijf dat ik goed heb achter gelaten en daarna toch failliet is gegaan.” More was inderdaad een instituut in de reclamewereld, met een man of zeventig een van de grotere (reclame-)bedrijven in het oosten. In 2000 werd het verkocht en in 2008 was er praktisch niets meer van over. “Waarom zou het niet nog een keer kunnen. Ik ben ervan overtuigd Twentevisie 01/2010
nog nooit gefaald’ dat aan de combinatie van de ervaring die wij meebrengen en de creativiteit van jonge, energieke mensen veel behoefte is. Ik heb gemerkt dat er veel talent in Enschede zit, we zoeken vooral mensen voor de digitale media.” Daar ligt niet hun kracht. Zonder secretaresse krijgt Horneman - in tegenstelling tot Kroondijk internet bij wijze van spreken niet opgestart. “Daarom heb ik ook twee secretaresses,” reageert hij grijnzend. “Ik laat mij goed voorlichten op dat gebied en heb in Amstelveen een afdeling van 40 man op het gebied van internetmarketing. Ik ben inderdaad de oudste binnen Zuccez, maar voor mij is het een enorm feest.” Zuccez is voor de helft van Kroondijk, voor iets minder dan de helft van Horneman en het restant is van een briljant mooie dame (Joanneke van Veen, 23 jaar) die ook veel verstand van reclame heeft, aldus het tweetal.
Dubbelfunctie Deze recessiejaren (bedrijven besparen toch meestal als eerste op in hun ogen franje als marketing, relatiegeschenken, scholing) zorgen juist voor kansen, vinden ze. “Bedrijven zitten te springen om goede reclamemensen.” Kroondijk: “We troffen elkaar voor de eerste keer in de jaren tachtig, Hans was toen net begonnen met Marketwinning.” Horneman: “In een heel slechte economische tijd, hypotheekrentes van boven de tien procent.” Kroondijk: “Het bureau groeide tegen de klippen op. Vervolgens heb ik Hans geholpen met het starten van More.” Horneman: “Het is het grootste succes geworden uit mijn loopbaan. En dat gaat nu weer gebeuren.” Horneman was na een zeer succesvolle periode aan het einde van de vorige eeuw ineens uit beeld. Hij vertrok naar Amsterdam waar hij directeur werd van headhunterorganisatie Boer en Kroon. Hij was twee jaar directeur (ad interim) Communicatie bij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en daarna werd hij CEO van mediabureau Omnicom Media Group (in Amstelveen), onderdeel van het Amerikaanse beursgenoteerde Omnicom. Hij blijft daar ook werken. Zijn Amerikaanse bazen hebben geen probleem met zijn dubbelfunctie, zegt hij. Kunnen ze het op hun leeftijd nog opbrengen om net als vroeger tachtig uur te werken. “Ik wel.” Kroondijk: “Ik voel me jong genoeg om dit nog erg goed te kunnen.” Twentevisie 01/2010
Nooit gefaald Ze willen laten zien dat ze het nog kunnen; Kroondijk wil niet na DeFirma nooit meer wat van zich laten horen, Horneman vindt dat zijn naam indirect kleeft aan de ondergang van More. Geëmotioneerd, met stemverheffing: “Mijn eigen bedrijf More is omgevallen. Dat is de beste drijfveer opnieuw te beginnen. Het doet me veel verdriet. Er staan veertig man op straat, dat vind ik echt vreselijk. Ze hebben me bijna allemaal gebeld.” Een deel van hen is ook naar de Memphis-bijeenkomst gekomen op dinsdag 5 januari in De Grolsch Veste in Enschede om het interview met Horneman en Kroondijk te horen en wellicht een balletje op te gooien. Bijna schreeuwend: “Wat ik kan winnen? Succes.
‘Wij gaan proberen weer een grote tent neer te zetten. Echt voor grote bedrijven een interessante pollpositie brengen’ Dat is de drijfveer. Succes! Succes voor de onderneming en succes voor ons.” En dan dè uitspraak, gemeend, zonder spoortje van arrogantie: “Falen is geen optie. Zakelijk heb ik nog nooit gefaald en dat zal nu ook niet gebeuren.” Privé heeft hij de nodige tegenslagen gehad, een van de redenen waarom hij zo’n tien jaar geleden Twente de rug toekeerde. “Ik kom terug naar Twente, het pand is net geschilderd, bijna klaar. Het is gewoon enig hier deelgenoot van te zijn.”
Grootste en beste Ze willen weer snel de grootste en beste worden in Twente. Daar laten ze geen misverstand over bestaan. Kroondijk: “Er zit veel talent in Twente, veel creativiteit, er komt hier niet voor niets een creatieve campus in Enschede, er zitten veel goede bedrijven bij, internetbedrijven, designers. Een aantal van hen heeft in het verleden bij mij gewerkt, zijn nu zelfstandig. Ja, er zit voldoende potentie, maar er is gewoon binnen een bepaald vlak, binnen de reclame, de marketingcommunicatie een tekort aan bepaalde kennis hier in deze regio. Op strategisch vlak vooral, op conceptueel gebied. Er worden leuke dingen bedacht, alleen de continuïteit, de consistentie die daar uit voort moet vloeien, campagnematig, waar je in gaat investeren als bedrijf zijnde, dat mis ik.”
Twente loopt achter, na het verdwijnen van De Zuil, van Marketwinning, van More. Dat waren molochen van communicatie waar ook in het westen met veel respect over gesproken werd. Het is nu erg versnipperd. Wij gaan proberen weer een grote tent neer te zetten. Echt voor grote bedrijven een interessante pollpositie brengen.” Er zijn dus klanten nodig, veel grote bedrijven zijn klant bij internationale bureaus in Amsterdam. Ze zijn niet te groot om zelf weer op acquisitiepad te gaan. “We proberen bedrijven te overtuigen van onze kwaliteiten. Ik denk dat wij een bepaalde naam hebben opgebouwd, en daar ben ik ook best trots op, ervaring is een groot goed. Ik ken iedereen, althans ik ken veel mensen en ik denk dat ik wel klanten zal kunnen binnenbrengen.” Conrad Electronics, het vroegere winkeltje in Boekelo is nu een van de snelst groeiende internetwinkels in Nederland. Dat bedrijf verwacht veel van het ervaren tweetal.
Melkbussen Tijden veranderen blijkbaar. Nog niet zo heel lang geleden zei Horneman in dit blad: ‘Alle grote klanten zijn internationaal geregeld. Ik moet er niet aan denken dat ik in deze tijden, zoals ooit met More, weer een eigen onderneming zou moeten opstarten. Vroeger was het de kick om de vissen te vangen’. “Je zegt het al, tijden veranderen. Ik werk nu zelf ook in een heel groot internationaal concern. Dat heeft ook nadelen. Je moet oppassen dat je niet te groot wordt.” Hoe dan ook, het wordt weer lachen, en er zijn ook nog wensen op sportief gebied, want Horneman was in een ver verleden voorzitter van Heracles en Go Ahead Eagles. Ambities om FC Twente te gaan leiden? “Ik heb het daar met Joop wel eens gekscherend over gehad. Vooral op mijn tijd bij Heracles kijk ik met plezier terug. Toen werden we kampioen. Ik zie me nog met die melkbussen door de straat rennen. Wat er nu in de voetballerij in het oosten gebeurt, daar neem ik diep mijn petje voor af. Ik droom ervan dat FC Twente kampioen worden. Gaat ook lukken trouwens.” Met de jaarwisseling kreeg ik een briefje met een kraskaartje waar je prijs hebt met drie keer ‘zuccez’ op een rij. Is dat alle creativiteit die ze aan het begin konden bedenken. “Iedereen had prijs, behalve jij.” Het wordt weer lachen in de Twentse reclame. “Zeker, maar wel met een heel serieuze ondertoon.” ■
13
interview | automobiel
Nieuwe eigenaren Saab Twente in spanning over toekomst Saab:
‘We moeten het nu hebben van de werkplaats’ aantal tweedehands tegenover. We moeten het nu vooral hebben van de werkplaats. Ook auto’s van andere merken, die we als inruiler hebben verkocht, willen we graag in onze werkplaats blijven onderhouden. We hebben nog geen dag de werkplaats eerder dicht moeten doen, omdat we geen auto hadden om aan te werken.”
Metamorfose Nadat Janse de vestiging aan Baan had verkocht, onderging het bedrijf een metamorfose. Niet alleen in de uitstraling van de showroom, maar vooral onderhuids. Edwin: “Wij merkten dat er bij de vorige eigenaar behoorlijk op resultaat werd gestuurd. Voor ons is het vooral belangrijk een goede relatie met de klant op te bouwen. Als een klant een lampje stuk heeft, kun je dat natuurlijk apart gaan factureren, maar wij houden daar niet van.” Maarten valt bij: “Als wij loyaal naar onze klanten zijn, zijn onze klanten dat hopelijk ook naar ons. We merken ook dat de mond-tot-mondreclame werkt. Er komen steeds meer nieuwe klanten binnen. Daar kunnen we echt niet tegenop adverteren.” De broers Edwin (links) en Maarten Baan blijven auto’s verkopen, of Saab nu failliet gaat of niet.
(door Mario van Santen) Edwin en Maarten Baan namen in april 2008 Saab Janse over: net voor de heftige recessie uitbrak, Kroymans bijvoorbeeld failliet ging en het Amerikaanse GM duidelijk in de maag zit met het Zweedse merk. Ondanks de onzekere toekomst hebben de gebroeders Baan het prima naar hun zin. “Of Saab nu stopt of wordt overgenomen, onze zaak blijft bestaan.” Het garagebedrijf is hun met de paplepel ingegoten. Hoewel de naam Baan ook nauw verbonden is met het merk Mercedes-Benz, is het gek genoeg geen familie. De opa en vader van Edwin en Maarten Baan hebben al sinds decennia een Saab-dealerschap in Rijssen. Dat ze de zaak van vader zouden overnemen, was eigenlijk op voorhand al duidelijk, maar niet al op 33- en 29-jarige leeftijd. “De eigenaar van Saab Janse meldde zich begin 2008 met de mededeling dat hij zich wilde terugtrekken in de regio Zwolle-Apeldoorn en de vestiging in Hengelo wilde verkopen,” aldus Maarten Baan. “Mijn vader, toen 58 jaar, had in eerste instantie helemaal geen zin in een uitbreiding. Maar wij Twentevisie 01/2010
vonden dat we deze buiten kans niet voorbij mochten laten gaan.”
Ziekteverzuim nul In april 2008 startten ze. “We hebben onze plannen meteen bekend gemaakt aan het personeel. Van onze leeftijd keek eigenlijk niemand op, we komen natuurlijk uit een autofamilie. We hebben de boel doorgelicht en de organisatie veel efficiënter gemaakt. Iedereen werkt hier nu met enorm veel plezier. Dat zie je terug in het ziekteverzuim, want sinds we hier zijn begonnen is er nog geen dag iemand ziek geweest.”
‘We hebben nog geen dag de werkplaats eerder dicht moeten doen’ “Toen we in 2008 de overname bespraken, konden we natuurlijk niet weten dat we een recessie zouden krijgen, dat importeur Kroymans failliet zou gaan en dat we dit gedonder met Saab zouden krijgen. We verkopen momenteel nauwelijks nieuwe auto’s, maar daar staat een bovengemiddeld
Toekomst Saab De speculaties over het voortbestaan van het merk Saab speelt de broers parten. General Motors heeft geld nodig, wil verkopen, toch weer niet. Een sterfhuisconstructie was net zo voor de hand liggend. In dat geval worden er helemaal geen nieuwe auto’s meer gemaakt. Maarten: “Wij kunnen ons wel druk maken, maar hebben het niet in de hand. Het leek ons daarom beter te investeren in een nieuwe website, waar we onszelf presenteren als hèt centrum voor klassieke Saabs. Mensen kunnen bij ons tegen vooraf besproken condities en bedragen hun oldtimer laten opknappen. En daar blijkt ook weer een hele nieuwe markt te liggen.” Ze zouden het natuurlijk betreuren als Saab geen nieuwe auto’s meer zou maken, want het eigenzinnige merk dat veiligheid altijd als motto had, heeft een heleboel aanhangers. Maar met alles wat ze in hun korte periode als dealer van Saab hebben meegemaakt, zien ze ook dat weer als kans. Maarten: “Toen de recessie ons parten speelde, hadden we het goed in de werkplaats… toen onze importeur failliet ging, hebben we dertig auto’s opgekocht die we nu al bijna allemaal alweer hebben verkocht. Als straks Saab niet meer bestaat, dan komt er een ander merk in de showroom.” ■
15
Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl
column | gezondheidsmanagement
Liever bevlogen dan tevreden Medewerkerstevredenheidsonderzoeken: u kent ze wel en hebt er vast wel eens aan meegedaan. Mooi scrabblewoord ook. Maar wat heb je er aan? Als werknemers tevreden zijn bent u dat als werkgever dan ook? Klinkt tevreden ook niet een beetje gezapig en gezellig? “We zijn hier zo tevreden!” Waar bruist de energie? Waar zitten de drijfveren? Tijd voor een herijking. Tevreden medewerkers zonder al te veel stressklachten leiden niet automatisch tot goede bedrijfsprestaties. Zoveel werd duidelijk uit een promotieonderzoek van de medio 2009 gepromoveerde Luc Dorenbosch aan de Universiteit van Tilburg. Hij deed veldonderzoek op 53 afdelingen van verschillende organisaties in diverse sectoren, waaronder de gezondheidszorg, de financiële dienstverlening en de maakindustrie. Vitale, bevlogen werknemers voelen zich energiek en stellen zich proactief op ook in onzekere omstandigheden.
Leergedrag bepalend voor prestaties Dorenbosch was op zoek naar verbanden tussen werkbeleving, personeelsbeleid en productiviteit. Hij keek dus behalve naar de werkbeleving van medewerkers ook naar de manier waarop ze werden aangestuurd. In het genoemde onderzoek bleek dat HRM-beleid dat gebaseerd is op het bieden van ruimte aan de ‘ontwikkelbronnen’ het meest bijdraagt aan vitaliteit en bevlogenheid. Dorenbosch keek naar drie vitaliteitskenmerken: energie, initiatief en actief leergedrag. Van deze bleek actief leergedrag het meeste bij te dragen aan de afdelingsprestaties. Niet elke werksituatie leent zich er voor. Maar waar mensen het verschil moeten maken, moet leergedrag dus worden gestimuleerd. Hoe? Door ruimte te bieden aan nieuwsgierigheid, initiatief en ondernemerschap.
en toewijding. En waarbij mensen helemaal opgaan in hun werk. Bevlogen werknemers staan open voor nieuwe ideeën (leergedrag!) en dragen dit over aan anderen in hun omgeving. Hij deed jarenlang onderzoek naar bevlogenheid met als centrale vraag: wat zorgt er voor dat mensen hun werk met enthousiasme uitvoeren? Daarnaast onderzocht hij het verband tussen bevlogenheid en productiviteit. Toen hij daar mee begon was dat redelijk nieuw. Dat verband lijkt voor de hand te liggen, maar tot dat moment was er alleen naar tevredenheid gekeken. Volgens Bakker kan tevredenheid behalve met energie ook samengaan met passiviteit. Bevlogenheid niet! Zijn conclusie is duidelijk: bevlogen werknemers zijn productiever en creatiever en van grote waarde voor organisaties.
Balansmodel Bakker ontwikkelde samen met professor Schaufeli, hoogleraar Arbeids- en organisatiepsychologie in Utrecht, een nieuw denkmodel. Het vormt een nuttige kapstok om het ingewikkelde samenspel van tegengestelde factoren op het werk te bekijken: het WEB-model. WEB staat daarbij voor: werkstressoren-energiebronnen-burnoutmodel. Daar zit weer een ander goed onderbouwd theoretisch model achter (JD-R-model), maar eenvoudig gezegd komt het er op neer dat er altijd factoren zijn die welzijn en gezondheid ondermijnen. Aan de andere kant zijn er motiverende factoren die bevlogenheid bevorderen. Die staan in een soort balans. Voor elke sector en elke arbeidsorganisatie zal dat net even anders zijn. Om te weten waarop beleid gericht moet worden is het zaak in kaart te brengen hoe die balans er uit ziet. Anders gezegd: eerst richten, dan inrichten en daarna pas verrichten, de logische drietrapsraket voor een plan van aanpak.
energie en enthousiasme bij de medewerkers juist voor de leidinggevende inspirerend en motiverend is.
Hulpbronnen belangrijk voor bevlogenheid Een werkomgeving met veel zogenaamde ‘hulpbronnen’ draagt bij aan het bevlogen raken van medewerkers. Volgens Bakker laat onderzoek dat telkens weer zien. Hulpbronnen zijn aspecten van het werk die het makkelijker maken om van stressoren uitdagingen te maken. Denk daarbij aan sociale steun van collega’s, feedback op prestaties, afwisseling van gevraagde vaardigheden en ontplooiingsmogelijkheden. En omdat leidinggevenden juist daarop vaak grote invloed hebben, zijn zij bij uitstek degenen om die hulpbronnen te ontwikkelen. Sterker nog: zij kunnen zelf een hulpbron van betekenis zijn zonder dat dit veel geld kost. Uiteraard moeten ze daar dan wel oog voor hebben. En dan kom je uiteindelijk - ongeacht het aantal besturingslagen - bovenin een organisatie uit. Als de eindverantwoordelijken deze inzichten niet omarmen, niet hun leidinggevenden steunen en sturen, zal er weinig terecht komen van goede bedoelingen. Nog een reden om een onderzoeksinstrument als de WeB-monitor strategisch en niet operationeel in te zetten.
Kortom … Tevredenheid is mooi maar bevlogenheid is beter. Wie met betrekkelijk weinig investering wil winnen aan productiviteit maakt werk van bevlogenheid. Sturen op energiebronnen levert energie op bij leidinggevenden en werkvloer. En werk mag toch ook gewoon leuk zijn? Wij kunnen u daarbij helpen.
WeB-monitor Leidinggevenden hebben een sleutelrol Daar ligt dus meteen een tweede schakel: de leidinggevenden. Zij vervullen een sleutelrol in de mate van bevlogenheid van medewerkers. Als het goed is zorgen ze voor de energiebronnen waardoor hun mensen met enthousiasme werken. Of het tegendeel. Volgens Arnold Bakker, die vorig jaar hoogleraar Arbeids- en Organisatiepsychologie werd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, is bevlogenheid een positieve gemoedstoestand van opperste voldoening die zich kenmerkt door veel energie
16
De kunst is dus om verder te kijken dan tevredenheid van medewerkers. Daarom ontwikkelden Bakker en anderen een onderzoek dat op genoemde denkmodellen gebaseerd is: de WeBmonitor. Het is het soort onderzoek dat eigenlijk altijd vooraf moet gaan aan strategisch HRMbeleid. Je kunt nog zo veel van plan zijn, maar als het niet gericht is op de juiste zaken schiet het per definitie zijn doel voorbij. Zonde van het geld en de moeite. Het wegnemen van problemen in de werksituatie is ongetwijfeld belangrijk. Maar ik kan me zo voorstellen dat het bevorderen van
Gertjan Beens De auteur is bedrijfsarts en directeur van Santar B.V. in Enschede Twentevisie 01/2010
achtergrond | olympische spelen
Alleen Mark Tuitert heeft serieus kans op een plak: ‘Ik doe greep naar goud’
Slechts vier Overijsselse
sporters naar Vancouver
Het zal even wennen zijn zonder Erben Wennemars op een groot toernooi.
Mark Tuitert heeft zich zowel voor de 1.000 als voor de 1.500 meter in Vancouver geplaatst.
Jorien Voorhuis is een van de Overijsselse sporters die op de Olympische Spelen ontbreken.
(Gerhard Nijboer) Er was op (veel) meer gerekend, maar Overijssel zal het tijdens de Olympische Winterspelen, in februari in het Canadese Vancouver, waarschijnlijk moeten doen met slechts vier sporters: de schaatsers Jan Smeekens (Raalte) en Mark Tuitert (Holten), shorttrackster Jorien ter Mors (Enschede) en bobster Esme Kamphuis (Zwolle). Althans voorlopig, want met hulp van een ingewikkelde wiskundige rekenmethode kunnen de almachtige bobo’s van de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijdersbond op het laatste moment nog één of twee schaatsers uit de regio (Jorien Voorhuis en of Wouter Olde Heuvel) aan de Oranje-equipe toevoegen. En dan is er óók nog de traditioneel onvermijdelijke rechtszaak, waarmee een gepasseerde Overijsselse sporter (Ronald Mulder) selectie af wil dwingen.
vooral door de commerciële ploegen, die op elke afstand zoveel mogelijk startplekken voor zichzelf opeisen. Vooral jonge mensen gaan aan de druk ten onder. Kijk de lijst met gekwalificeerden er maar op na. Alleen Jan Smeekens is van de nieuwe lichting, de rest doet al een aantal jaren mee in de top. Zeker is wél dat mensen als Kleinsman, Voorhuis, Prinsen, Mulder en de Olde Heuveltjes qua mogelijkheden en talent op de Olympische Spelen niet misstaan zouden hebben. Zoals ik ook vind dat Erben Wennemars erbij had moeten zijn. Voor iemand met zóveel verdiensten voor de sport én vooral ook nog met kansen op een medaille moet je bij kwalificatiewedstrijden een uitzondering maken. Op zijn leeftijd kan Erben als geen ander toeleven naar die ene wedstrijd, waarin het absoluut moet gebeuren. Jammer dat hem dat niet is gegund.”
geen cadeautjes gegeven. Als Sven zijn plek aan mij zou geven, zou ik dat als een vernedering van mij als topsporter voelen. Geen denken aan.” De KNSB wees Wennemars nog aan als algemeen reserve: “Is dat zo? Ik heb er officieel niets van gehoord.” De Dalfsenaar weet niet wat hij met die status moet: “Nu moet ik zeker gaan zitten hopen dat er iemand een been breekt.” Intussen nam Wennemars officieel afscheid van de wedstrijd op de baan waar hij ooit als jonge krabbelaar zijn carrière begon: op de natuurijsbaan van ijsclub De Stokvisdennen in Dalfsen, alwaar zijn vader ijsmeester is en zijn moeder achter de kassa zit. “Afscheid in eigen stijl tussen eigen vrienden en familie.”
Heuvel. Nadeel voor Wouter is dat die meer een midden- en lange-afstander is. Daarin is in Nederland de concurrentie veel groter dan op de sprintnummers. Relatief gezien heeft Smeekens het dus gemakkelijker gehad om zich voor Vancouver te kwalificeren. Hij staat in Nederland nu al op eenzame hoogte én hij kan goed met de druk om gaan. Jantje laat zich niet gauw gek maken. Als tijdens de Olympische Spelen op de 500 meter alles klopt in de twee ritten van Jantje, dan is hij zelfs niet kansloos voor een medaille.” De pas 22-jarige Smeekens wil “vanzelfsprekend voor het allerhoogste gaan, maar ook met een plek bij de eerste zes, een Olympisch diploma dus, moet ik eigenlijk al tevreden zijn. Ik ben al blij dat ik me gekwalificeerd heb, want dat kwalificatie-toernooi is toch een heel rare wedstrijd, waarbij je in één rit alles kunt verliezen en je hele seizoen naar de kloten kan gaan.” De huisartsenzoon uit Raalte stond er overigens vooraf wel goed op, want dit seizoen boekte hij bijvoorbeeld zijn eerste World Cup-zege en eindigde geregeld in de top vijf van internationale klassementen. “Op de 1.000 meter kom ik nog tekort. Ik moet nog meer inhoud krijgen om op die afstand frequent met de wereldtoppers mee te kunnen. Maar gezien mijn leeftijd kan ik in de toekomst nog aan twee of drie Olympische Spelen meedoen. Dat biedt perspectief op medailles op beide sprintnummers. Want sprinten is naast kracht, explosiviteit en techniek ook een kwestie van ervaring.”
Jan Smeekens
Mark Tuitert
Hoogstwaarschijnlijk dus géén Jorien Voorhuis (Hengelo) en of Wouter Olde Heuvel (Losser) en Ronald Mulder, maar zeker ook géén Tom Prinsen (Enschede), géén Remco Olde Heuvel, géén Moniek Kleinsman (Bentelo) en géén Michel Mulder. Zij zijn zonder uitzondering schaatsers die vooraf grote kansen werden toegedicht, maar vooral tijdens de beslissende wedstrijden faalden. “Heel teleurstellend,” zegt Anton Zigger, de schaatstrainer van de KNSB die vrijwel alle talenten uit Oost-Nederland in hun jeugd onder zijn hoede heeft gehad. “Ik kan van een afstand niet zeggen waar het precies aan ligt, maar ik veronderstel dat de druk voor een aantal mensen te hoog is opgevoerd. Dat komt
Wennemars
Broertje Freddy Wennemars, evenzeer een begenadigd sprinter, slaagde er niet in om Erbens plaats in Vancouver over te nemen. En dus wordt Overijssels eer op de kortste afstand verdedigd door Freddy’s leeftijdsgenoot en trainingsmaatje Jan Smeekens. De Raaltenaar werd in zijn jeugd opgeleid en begeleid door Anton Zigger. “Hij zat in een groepje met onder anderen Freddy Wennemars en Wouter Olde Heuvel,” weet de trainer die zich vanwege zijn uitgesproken mening en bijzonder praktische benadering van jeugdige sporters nooit geliefd heeft kunnen maken bij de bobo’s van de KNSB. “Een gouden trio, nooit te beroerd om hard te werken en vooral te luisteren. Het verbaast me niets dat Jantje Smeekens nu al op zo’n hoog niveau mee kan komen, zoals ik ook hoge verwachtingen heb van Wouter Olde
Ervaring heeft Mark Tuitert genoeg. De 29-jarige Holtenaar kwalificeerde zich tot zijn eigen grote opluchting voor zowel de 1.000 als 1.500 meter in Vancouver. De opluchting was vooral het gevolg van de obsessie die Tuitert overhield aan kwalificatietoernooien voor vorige Olympische Spelen. Waar hij op wereld-, Europese en Nederlandse kampioenschappen jarenlang steevast in de top drie reed, slaagde hij er nog nooit in een startplek op het Olympisch toernooi te veroveren. “Die kwalificatietoernooien deden me zowel in 2002 als 2006 de das om. Een gevolg van het bij tijd en wijle onzinnige selectiebeleid van de KNSB. Overal is het normaal dat je je op basis van ereplaatsen in grote internationale toernooien of Worldcup-wedstrijden automatisch kunt kwalificeren. Dat gebeurt in alle sporten, maar
18
Het zal even wennen zijn zonder Erben Wennemars op een groot toernooi. Het karaktermens uit Dalfsen miste de kwalificatie op de 1.500 meter op éénhonderdste van een seconde, dacht daar een paar dagen over na om vervolgens subiet het einde van zijn imposante carrière aan te kondigen. Even werd er nog op gezinspeeld dat teamgenoot Sven Kramer zijn plek op de 1.500 meter ter beschikking van Wennemars zou stellen, maar dat leverde een venijnige reactie van de veelvoudig sprintkampioen op: “Ik wil geen cadeautjes. Ik heb zelf niet goed genoeg geschaatst en ik wil niet beloond worden omdat dat zo zielig voor mij zou zijn. In topsport worden
Twentevisie 01/2010
Twentevisie 01/2010
niet in het Nederlandse schaatsen. Hier moet alles op die ene dag en op dat ene uur tijdens een speciaal georganiseerd klote-kwalificatietoernooi gebeuren.” In het verleden werd die stress Tuitert teveel, maar inmiddels is hij wat rustiger geworden. “Ja, getrouwd zelfs. Dat maakt je toch wat zekerder, omdat niet alles meer afhankelijk is van het schaatsen. Maar ik ben nu toch ontzettend opgelucht dat het is gelukt, al moest ik het uit mijn tenen halen. Met twee tickets voor Vancouver ben ik nu echt verlost van een groot trauma.” Mogen we Tuitert in het rijtje kanshebbers op eremetaal zetten? “Ja, dat mag, maar ik moet er meteen bij zeggen dat er op elke afstand wel tien tot twaalf kanshebbers zijn. Met Shani Davis voorop. Nu ik eindelijk op de Spelen ben wil ik ook een greep naar goud doen.”
Jorien ter Mors Een gouden plak is vrijwel zeker te hoog gegrepen voor shorttrackster Jorien ter Mors. De pas 20-jarige Enschedese was de eerste Overijsselse sporter die zeker was van een plek op de Olympische Spelen. Daarmee ging meteen een droom voor haar in vervulling. Ter Mors, die pas vijf jaar fanatiek met shorttrack bezig is, kwalificeerde zich met het Nederlandse estaffete team, maar individuele kwalificatie bleef achterwege. “Dat is voor een Nederlandse shorttrackster op dit moment vrijwel onmogelijk,” legt Ter Mors uit. “De Aziaten, Amerikanen, Canadezen en een aantal Europeanen zijn zo sterk, dat ze op alle fronten heersen. De kwalificatie-eisen voor Nederlanders liggen zo hoog, dat bijna niemand daar aan kan voldoen. Maar ik ben op de goede weg, mede omdat ik een heel goed internationaal programma af kan werken.” Een plaats bij de beste acht landen op de estafette zou al een heel goede prestatie voor de Oranje-shorttrackerster zijn, maar Jorien ter Mors acht een daverende verrassing niet uitgesloten. “Het feit dat we ons al vroegtijdig gekwalificeerd hebben, heeft er voor gezorgd dat we heel gericht naar de Spelen konden werken. Eerst is er nog het Europese kampioenschap, dan een trainingskamp, waarna we klaar moeten zijn voor Vancouver.” Na de Olympische Spelen gaat Ter Mors eerst proberen de HBOopleiding Bewegingsagoog af te ronden, want “van shortrack kun je in Nederland niet leven. Nu niet en in de toekomst ook niet. Dus moet ik iets achter de hand hebben voor later.”
Esme Kasmphuis Wat dat betreft heeft bobsleester Esme Kamphuis het beter voor elkaar. De geboren en getogen Zwolse is op haar 26ste al afgestudeerd arts. Tussen haar studie door vond ze voldoende tijd om op bijna professioneel niveau een tot voor kort on-Nederlandse sport te bedrijven. Ergo: als stuurvrouwe van de oranje tweevrouwsbob kwalificeerde Kamphuis zich samen met remster Tine Veenstra soeverein voor de Olympische Spelen. Een prestatie van formaat, temeer omdat Kamphuis nog maar vier jaar geleden voor het eerst kennis maakte met bobsleeën. Vanwege haar atletiekachtergrond werd ze door Ilse Broeders gevraagd om eens te komen kijken en eventueel te proberen als remster mee te doen. “Ik werd meteen gegrepen, vooral ook omdat het naast een geweldige fysieke inspanning ook een geestelijke aanslag vergt. Verder speelt techniek een grote rol, terwijl ook het samenspel met de teamgenoten voor groot belang is. Om een goede afdaling te maken, moet alles kloppen, mag er niets misgaan en dan nóg wordt het op details beslist.” Nadat Broeders er twee jaar geleden mee stopte, werd Kamphuis gepromoveerd tot stuurvrouwe en daarmee ook de ‘baas’ van het team. “Vanaf het begin heb ik mij ten doel gesteld om ons te kwalificeren voor de Olympische Spelen. Maar dat het zo vroeg in het seizoen zou lukken, was echt een verrassing,” zegt Kamphuis, die inmiddels tijdelijk in Amsterdam woont om optimaal te kunnen trainen, onder meer in windtunnels. “Daarnaast trainen we constant op de start, die is van essentieel belang. Zeker op de Whistler in Vancouver. Dat is een zeer technische baan, die echt veel stuur- en remkunst vergt. Als je daar een goede start hebt én als Tine en ik in alle vier runs geen fouten maken, kunnen we echt hoog komen. De doelstelling is bij de beste acht te eindigen, waarbij elke plek hoger door iedere insider als verrassing wordt ervaren.” Inmiddels heeft Esme Kamphuis ook op een ander front laten zien haar mannetje te staan. Want hoewel ze voor de eerste keer in haar leven de speciaal ontworpen Olympische teamkleding van NOC*NSF in ontvangst mocht nemen, durfde ze als enige vrouw de laarzen terug te brengen. “Er is een verschil tussen mannen en vrouwen,” zo motiveerde Kamphuis haar actie. “We kregen mannenlaarzen uitgereikt. Dat wil ik niet. Een hakje er onder voor de vrouwen is op dit niveau toch niet teveel gevraagd?” ■
19
portret | politica
Myra Koomen wil ‘leven’ en niet ‘existeren’
‘Mijn DNA kan ik Correspondent Myra Koomen (43) is geboren in Hoorn maar opgegroeid in Zeeuws-Vlaanderen. Aanvankelijk wil ze journalist worden, net als haar vader en oom Theo, de bekende sportverslaggever. Het liefst als correspondent in het buitenland, vandaar dat ze in Nijmegen Arabische taal- en letterkunde gaat studeren. Een zwangerschap gooit de plannen in de war. Ze verhuist met haar jeugdliefde terug naar Zeeland en combineert het werken bij een ziekenhuis, Arbo Unie en de Rabobank met de opvoeding van haar twee kinderen. In zekere zin voldoet ze hiermee aan het ideaalbeeld van haar vader, een overtuigd VVD’er, die vindt dat vrouwen zich niet volop in het arbeidsproces moeten storten. Van het overzichtelijke leven op het Zeeuwse platteland wordt ze niet gelukkig. Pas als ze door een onverwacht hoge verkiezingswinst voor het CDA in 2002 in de Tweede Kamer komt en haar huwelijk spaak loopt, kiest ze voor haar eigen carrière.
Oogsten
Myra Koomen: “Je moet je profileren.”
( door Mar tin Steenbeeke) Wethouder Myra Koomen brengt Enschede meer dan de gevraagde Haagse contacten. Een persoonlijke, emotioneel betrokken en directe bestuursstijl. “We waren de Eric Helders en Jeroen Goudts gewend.” Portret van een scherp profilerende bestuurder. 27.000 hits op You Tube in een week tijd. En dan nog eens duizenden hits via haar eigen site en Geenstijl.nl Er zijn tv-programma’s die het met minder kijkers moeten doen. De verkiezingsfilm van wethouder Myra Koomen, waarin ze begeleid door stemmige pianomuziek haar mening over Enschede geeft, trekt volop de aandacht. Al is het niet alleen positief. GeenStijl betitelt het als een ‘Riefenstahl-promo’, HP De Tijd noemt het een ‘ultra gelikt filmpje’ en er wordt zelfs een parodie gemaakt. Criticasters zien de promotiefilm als een vorm van egotripperij, vooral omdat ze geen enkele keer over het CDA spreekt: “Stem drie maart op mij, Myra Koomen.”
‘Koningin van Twente’ Wie Myra Koomen (43) beter kent, is minder verbaasd over het persoonlijke karakter van de
20
film. Ze heeft een eigen website (met een uitgebreid levensverhaal en foto’s van haar kinderen), siert als ‘Marylin Monroe-look alike’ de cover van een magazine en rijdt zonder schroom op een met gouden slingers versierde fiets naar het Werkplein om daar als ‘koningin van Twente’ haar eigen troonrede af te steken.
‘Myra staat graag in het middelpunt van de belangstelling, dat was vroeger al zo’ Ze vindt dat het in Enschede allemaal best wat losser mag. Je moet ‘leven’ en niet ‘existeren’, is haar motto. “Myra staat graag in het middelpunt van de belangstelling, dat was vroeger al zo,” zegt zus Monique. Enige ijdelheid is haar inderdaad niet vreemd, erkent Myra Koomen. Maar dat, zegt ze, geldt voor iedereen aan de top van een besluitvormingspiramide, of je nu wethouder of directeur bent. “Je moet je profileren.” Ze staat, ondanks de kritiek, nog steeds achter haar verkiezingsfilm. “Dit past bij mij.”
In Den Haag houdt ze zich vooral bezig met sociale zekerheid en financiële markten. Als de term woekerpolis nog niet ingeburgerd is, hamert Koomen al op meer transparantie bij financiële dienstverleners en hun producten. “Wat ze goed deed, en dat zie je nu ook als wethouder, is dat ze aantal onderwerpen kiest waarop ze zich profileert,” zegt Ank Bijleveld. De huidige staatssecretaris, ex-burgemeester van de Hof van Twente en ex-Kamerlid evalueerde op verzoek van Koomen regelmatig haar werk. Koomen functioneerde volgens Bijleveld goed. “Ze was vrij snel ingewerkt, legt snel contacten.” Aan een tweede Haagse periode, waarin Kamerleden doorgaans moeten oogsten, komt ze niet toe. De Enschedese Partij van de Arbeid eist na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 van coalitiepartner CDA een wethouder met ‘Haagse contacten’. Als regionale Kamerleden als Omtzigt en Van Hijum bedanken, komt Koomen (sinds 2005 woonachtig in Markelo) in beeld. Het is op dat moment, gezien de ‘concurrentie’ van Twentse CDA’ers als Omtzigt en Schreijer, onzeker of ze in aanmerking komt voor een hoge plek op de kandidatenlijst. Koomen kiest na enkele uren bedenktijd voor Enschede.
Bestuursstijl Het wethouderschap in een stad die ze nauwelijks kent, betitelt ze als “een sprong in het diepe.” De portefeuille werk en inkomen past haar wel. Ze kan haar financiële achtergrond Twentevisie 01/2010
niet veranderen’ koppelen aan haar geloofsovertuiging en belangstelling voor mensen. Terugdringen van de werkloosheid, arbeidsparticipatie van vrouwen, schuldhulpverlening; het zijn speerpunten waar ze zich op stort. Beïnvloed door haar scheiding etaleert ze uitgesproken opvattingen over vrouwen en hun rol in het arbeidsproces. Iedere vrouw moet in het principe aan het werk. Dat
‘Ze is een bijter, iemand die de barricades opgaat en rechttoe rechtaan zegt wat ze vindt’ vrouwen die (financieel) afhankelijk zijn van een man of de overheid claimen volledig gelukkig te zijn, wil er bij haar niet in. Haar directe manier van communiceren valt op. Ze zoekt en verstevigt het contact met andere partijen uit haar werkveld. Zo organiseert ze een armoedeconferentie en blaast als voorzitter het Platform Onderwijs Werk en Inkomen (vroegere RPA) nieuw leven in. Myra Koomen heeft een andere bestuursstijl dan Enschede gewend is, zegt V VD-fractievoorzitter en ondernemer Jeroen Hatenboer. “Zij wil nadrukkelijk mensen bij elkaar brengen en van daaruit resultaat behalen. Wij zijn de Eric Helders en Jeroen Goudts gewend en dan is dit wel even anders.”
Medemens Koomen wordt naar eigen zeggen “geïnspireerd” en “geraakt” door betrokken mensen en hun verhalen. “Ik hou van mensen met passie.” Een emotionele betrokkenheid heeft altijd een grote rol gespeeld in haar werk, zegt Christiane de Badts, commercieel directeur van de Rabobank in Terneuzen, en haar voormalige leidinggevende. “Myra is erg in de persoon geïnteresseerd. Zij ging voor iemand door het vuur, terwijl ik op het standpunt stond dat ze het best wat zakelijker mocht zien.” Met Max Dhoolaeghe, voorzitter van een belangengroep van in het buitenland wonende Nederlanders, onderhoudt ze als Kamerlid een zakelijk contact maar dit groeit uit tot een dusdanig familiaire relatie dat Koomen Dhoolaeghe en zijn vrouw als haar ouders beschouwt. “Wat ons getroffen heeft, is de warme belangstelling voor de medemens. Voor ons is ze familie,” zegt Dhoolaeghe. “Je kunt dit werk heel oppervlakkig houden. Misschien is dat wel beter, maar het lukt mij niet,” zegt Koomen. Twentevisie 01/2010
Bijter Als wethouder van sociale zaken slaat Koomen bruggen naar het bedrijfsleven. Ze speurt naar leerwerkbanen, nodigt zichzelf uit op de koffie bij bierbrouwer Grolsch en vraagt bankdirecteuren om opheldering over de haperende kredietverstrekking tijdens de crisis. “Ze is een bijter, iemand die de barricades opgaat en rechttoe rechtaan zegt wat ze vindt,” zegt Gerrit Grotenhuis, directeur van de Rabobank Enschede-Haaksbergen. Hij juicht haar “moderne aanpak” toe. “Ik heb in al die 21 jaar dat ik hier werk nog nooit zoveel contact met een wethouder gehad. Ik ken ook wethouders met dezelfde portefeuille die geen aandacht aan ons gaven.” Koomen vindt dat politici in het algemeen te weinig oog hebben voor ondernemers. “Werk creëren, investeren, risico’s nemen, daar heb ik respect voor.” Veel van de projecten die Koomen, al dan niet in samenwerking met bedrijfsleven, in gang zet, hebben een hoog ‘feel good-gehalte’, vindt VVD’er Hatenboer. “Maar de effectiviteit vind ik nog niet erg terug.” Vanwege de economische neergang geeft hij haar beleid het voordeel van de twijfel. “Pas als het aantrekt, moet blijken hoe succesvol het is.” Zelf vindt Koomen dat ze al wel wat heeft neergezet. “Voor de crisis gingen de cijfers de goede kant op. En het Werkplein Enschede wordt door twee ministeries gezien als het beste van Nederland.” Ook beroept ze zich op een succesvolle lobby richting politiek Den Haag om Enschede te compenseren voor tekorten op de bijstandsverlening.
Blonde vrouw Haar gedrevenheid, enthousiasme en profileringdrang werken niet altijd in haar voordeel. Dat was al zo toen ze nog bij de Rabobank werkte. “Myra vreet zich in, verdiept zich in de materie en dwingt daarmee respect af,” zegt bankmanager De Badts. “Maar niet iedereen vindt die houding welgevallig. Bij sommigen wekt het teveel weerstand op.” Koomen zegt dat meespeelt dat zij een vrouw is. Een man met zware wenkbrauwen wordt volgens haar eerder serieus genomen dan een blonde vrouw. “Mijn DNA kan ik niet veranderen of aanpassen.” Het is lastig, geeft ze toe, om ook in de komende verkiezingstijd de balans te vinden tussen noodzakelijke profilering en ‘over the top’. “Daar worstel ik wel mee.” Uit haar omgeving klinken waarschuwende geluiden. Max Dhoolaeghe
vindt dat ze in de publiciteit niet zoveel over privézaken moet vertellen. Mensen, en zeker niet in Twente, zitten hier niet op te wachten, is zijn inschatting. Bankdirecteur Gerrit Grotenhuis noemt haar profilering een minpunt. “Je moet wel de maat weten. Het is de kunst om authentiek te blijven. Maar wie bepaalt dat? Dat doe je niet zelf, maar uiteindelijk je omgeving.” En Ank Bijleveld merkt over haar verkiezingsfilm op dat het CDA wel genoemd had mogen worden. “Raadsverkiezingen gaan niet alleen over personen maar ook over partijpolitieke standpunten.” En die partij heeft ze hard nodig, als we haar zus Monique geloven. “Myra wil graag terug in de landelijke politiek. Dat heeft ze me verteld. Minister zou een mooie afsluiting van haar carrière zijn.” Koomen houdt zich over haar Haagse ambities op de vlakte en zegt dat ze zich nog vier jaar wil inzetten voor Enschede. En daarna? “Zeker geen burgemeester. Ik wil wel terug het bedrijfsleven in. De financiële wereld blijft trekken.” ■
Myra Koomen Geboortedatum: 2 april 1966 Burgerlijke staat: verloofd, twee kinderen (17 + 19) uit eerder huwelijk Opleiding:
Loopbaan: 1991-1996: 1996-1998: 1998-2002:
2002-2006: 2006-heden:
Arabische taal- en Letterkunde Universiteit van Nijmegen en managementopleidingen Ambtelijk secretaris ondernemingsraden Vestigingscoördinator Arbo Unie Assistent-manager cliëntenservice Rabobank Terneuzen-Axel Tweede Kamerlid CDA Wethouder Werk en Inkomen, Arbeidsmarktbeleid, Grote Stedenbeleid - Enschede
Nevenfuncties: Onder meer voorzitter VNG-afdeling Overijssel, voorzitter Platform Onderwijs, Werk en Inkomen Twente, voorzitter Stadsbank Oost Nederland, voorzitter Stichting Leerlingbouwplaatsen, lid RvC Salland Verzekeringen.
21
nieuws en feiten
| actueel
actueel | nieuws en feiten
Het innovatienetwerk Syntens organiseert in 2010, op elke derde woensdag, in Enschede een reeks van zes workshops met de titel Duurzaam Ondernemen. De bijeenkomst op 20 januari gaat over het denken in kansen in plaats van bedreigingen, op 17 februari draait het om duurzaam produceren en op 17 maart leren MKB-ondernemers hoe producten duurzaam vermarkt kunnen worden door middel van lange termijn relaties, marktverbreding, samenwerken en natuurherstel, op 21 april zijn trends en ontwikkelingen in energietechniek de onderwerpen, op 19 mei krijgen deelnemers handvatten aangereikt om hogere rendementen te behalen door toepassing van duurzame energietechnieken en op 16 juni staan de nieuwe manieren van energieopwekking centraal en de voordelen hiervoor voor het MKB-bedrijf. De workshops kunnen per stuk of als reeks worden gevolgd. De e-room van Syntens aan de Hengelosestraat 585 in Enschede is open om 16.00 uur; de workshops duren tot 18.00 uur. De kosten per workshop bedragen 25 euro en aanmelden kan via www.syntens.nl/innovatieuitagenda. Twente Milieu voldoet aan de eisen van de arbeidsinspectie. Tijdens de inspectie, die vorig jaar is uitgevoerd, zijn er geen overtredingen geconstateerd. Specifiek is gekeken naar de arbeidsomstandigheden op het gebied van fysieke belasting, agressie en geweld, gevaarlijke stoffen, dieselmotorenemissie en algemene veiligheid. Nieuwe voertuigen van Twente Milieu voldoen aan de laatste eisen en een extern bureau heeft de werkomstandigheden van de chauffeurs die op een zogenaamde ‘zijlader inzamelvoertuig’ werken positief beoordeeld.
De arbeidsinspectie heeft vorig jaar geen overtredingen geconstateerd bij Twente Milieu.
De TOP-regeling (Tijdelijke Ondernemersplaatsen) van de Universiteit Twente bestaat 25 jaar. Deze regeling is in het leven geroepen om startende ondernemingen door het eerste moeilijke jaar heen te loodsen en kennis van de UT beschikbaar te stellen voor de regio. De regeling wordt een succes genoemd: tot nu toe hebben ruim 400 ondernemers van de regeling gebruik gemaakt en er zijn 320 bedrijven opgezet. In 1984 werd de TOP-regeling in het leven geroepen. Het doel ervan is om startende ondernemers te helpen bij
22
Het aantal werkloze jongeren nam dit jaar toe van 536 tot 653, een stijging van 21,4 procent. De jeugdwerkloosheid in Almelo bedroeg dit jaar 12,8 procent (landelijk 11,4 procent). Er komen niet alleen steeds meer werkloze jongeren bij het Jongerenpunt, maar het is ook steeds lastiger om hen weer aan werk te helpen. Het college van B en W zal een raadsvoorstel doen om een ruimer budget te krijgen.
Dat bedrijf verzorgt, net als New Page, concepten voor presentaties en het in de markt zetten van nieuwe producten, evenals de vormgeving daarvan. New Page neemt dan de feitelijke uitvoering ter hand: van het voorbereiden van drukwerk tot en met de bouw van beursstands en -presentaties en alles wat ertussen zit.
Ondernemersnieuws
Ernst Pieper op de Enschedese vestiging Van New Page.
de opstart van hun bedrijf en, via de ondernemers, de kennis van de UT beschikbaar te stellen voor de regio. De startende ondernemers die gebruik maken van de regeling krijgen onder meer een rentevrije lening van 20.000 euro. De economie in Oost-Nederland is over het dieptepunt van de recessie heen en heeft het pad naar groei weer gevonden. Dit blijkt uit COEN, Conjunctuurenquête Nederland, die gezamenlijk door de Kamers van Koophandel, VNO-NCW, MKB Nederland, EIB en CBS is uitgevoerd. In de meeste sectoren zien ondernemers nu een stijgende lijn in de omzet en de export. De regio’s Twente en Zwolle herstellen zich minder snel. Het vertrouwen van de ondernemers pakt per saldo nog steeds negatief uit doordat de omstandigheden om te investeren niet gunstig zijn en omdat de werkgelegenheid noodgedwongen zal afnemen. Het aantal banen zal komende jaar in Twente het hardst afnemen. Oost Nederland blijft op het pad naar economische groei nog iets achter bij de rest van Nederland, zo schat de Kamer van Koophandel in. Dat komt doordat de bouwsector nu flink onderuit gaat. De omzet loopt terug, er wordt vrijwel niet geïnvesteerd en de werkgelegenheid neemt flink af. De orders zijn opgedroogd en het duurt geruime tijd voordat nieuwe bouwplannen in concrete bouwactiviteiten worden omgezet. De bouwgerelateerde
De gemeente Enschede wil een nieuw bedrijventerrein realiseren op het noordelijke deel van De Usseler Es.
branches worden hierdoor belemmerd in hun herstel. Twente heeft veel van die branches, waardoor deze regio behoorlijk achterop loopt op de weg omhoog. Om diezelfde reden werd Twente trouwens een jaar geleden ook iets later de recessie ingezogen. De gemeente Enschede wil een nieuw bedrijventerrein realiseren ten zuidwesten van de stad Enschede op het noordelijke deel van De Usseler Es (ten noorden van de Rijksweg 35). De Usseler Es wordt een modern gemengd bedrijventerrein waar maximaal 60 hectare netto beschikbaar zal zijn. Het terrein biedt plaats aan duurzaam gebouwde bedrijfspanden die moeten passen in de omgeving waar flora en fauna worden ontzien. Kamer van Koophandel Oost Nederland steunt de plannen om het bedrijvenpark te ontwikkelen. In 2011 moeten de eerste bedrijven zich op de Usseler Es kunnen vestigen. Bouwen in Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) is een ontwikkeling waar onder de huidige marktomstandigheden nog steeds veel vraag naar is. Dat blijkt uit inventarisatie van Van Wijnen. De uitkomst betekent twee nieuwe woonprojecten in Hart van Zuid, die op korte termijn gerealiseerd gaan worden onder CPO. Het betreft de Stelplaats, waar negen (semi)bungalows worden gerealiseerd in een prijsklasse tussen 270.000 en 315.000 euro von, en de Smederij waar circa achttien grote stadswoningen staan gepland in dezelfde prijsklasse. Het ontwerp biedt nog veel keuzevrijheid voor de consumenten. Van CPO is sprake als een groep consumenten zich verenigt om gezamenlijk hun eigen woning en woonomgeving te ontwikkelen en te realiseren. Het Goorse reclamebureau New Page werkt nu ook vanuit Enschede. Via samenwerking met het Enschedese FA Design wil New Page zijn markt vergroten, eveneens richting Duitsland. De samenwerking met FA Design bestaat al geruime tijd. Twentevisie 01/2010
Met in totaal1,2 miljard euro aan bestedingen per jaar zijn recreatie en toerisme een factor van betekenis voor de Twentse economie. Bovendien geven steeds meer Nederlanders aan dat zij Twente willen bezoeken. Dit blijkt uit twee recente onderzoeken. De Twente Toerisme Monitor (TTM) kijkt naar bestedingen van dagrecreanten en mensen die in Twente verblijven; het Twents Bureau voor Toerisme (TBT) heeft een imagoonderzoek laten uitvoeren. Gevraagd is welk beeld zij van toeristisch Twente hebben en of zij Twente een interessante vakantiebestemming vinden. Het economisch belang van recreatie en toerisme wordt steeds groter: de sector zorgt voor zes procent van de werkgelegenheid in Twente, ofwel ruim 16.000 banen waarvan 9.300 fulltime. Toeristen in Twente besteden 53 euro per persoon per dag, dagrecreanten 28 euro. Er komt het komende jaar geen financieel toezicht door de provincie Overijssel op Almelo. Het onlangs gepresenteerde pakket bezuinigingsmaatregelen is voor de provincie hiervoor voldoende reden. Toezicht van de provincie zou inhouden dat Almelo, zolang de begroting niet is goedgekeurd, geen uitgaven mag doen zonder toestemming vooraf van de provincie. De bezuinigingsmaatregelen - die totaal bijna zeventig miljoen euro moeten opleveren - zijn goed ontvangen door de gemeenteraad. Tot definitieve keuzes kwam de raad echter nog niet; dat is eind januari gepland. De fracties willen namelijk een beter inzicht krijgen in de maatschappelijke gevolgen van de diverse bezuinigingsvoorstellen. Het college van B en W is daar nu mee aan de slag. Thermopol Kunststoftechniek wordt door het Oldenzaalse bedrijf Plasticon overgenomen. Daardoor krijgt de Twentse bouwer van tanks, apparaten en leidingen een montagebedrijf in handen dat dichtbij de belangrijke havens van Rotterdam en Antwerpen is gevestigd. Bij Plasticon werken wereldwijd circa 900 mensen, Thermopol heeft in Bergen op Zoom en het Belgische Essen ongeveer 30 medewerkers. Koffie & Bubbels is het nieuwe bedrijf van de jonge ondernemer Emiel Nijenhuis. Hij helpt organisaties aan de slag te gaan met generatieleren. De gedachte daarachter is dat het organisaties boven zichzelf laat uitstijgen en zowel jonge als oudere werknemers de kans geeft zich te ontwikkelen. Volgens Nijenhuis passen in organisaties jonge vitale mensen zich snel aan aan bestaande (verouderde) bedrijfsculturen, een van de grootste risico’s in deze economisch slechtere tijd. De toeTwentevisie 01/2010
Emiel Nijenhuis wil met Koffie & Bubbels organisaties helpen met generatieleren.
komst van onze economie en van ons welzijn hangt volgens hem sterk af van de mate waarin jonge generaties hun ideeën kunnen concreet kunnen maken. Daarnaast staan organisaties voor de uitdaging de kennis en ervaring, die de komende jaren in groten getale de organisatie verlaat met de mensen die de pensioenleeftijd bereiken, door te geven aan nieuwe generaties. Koffie & Bubbels bestaat uit vijftien personen. Houtgroothandel Foreco uit Dalfsen is verkozen tot het meest duurzame bedrijf van Overijssel en is daarmee winnaar van de KvK MVO Award. Voor deze nieuwe prijs hadden zich 21 bedrijven uit heel Oost-Nederland ingeschreven. De Kamer van Koophandel Oost Nederland reikte de prijs voor het eerst uit. Tijdens een tv-uitzending van RTV Oost werden eerst vier finalisten geselecteerd: AKG Vroomshoop, Supermarkt Plus Vermaning uit Olst, Van Klaveren CCC uit Deventer en Foreco. Uiteindelijk kreeg Forecodirecteur Peter Swager uit handen van Medy van der Laan, algemeen directeur van de KvK, de prijs overhandigd. Deze bestaat uit een cheque ter waarde van 5.000 euro die wederom voor een ‘duurzaam’ doel ingezet moet worden.
Houtgroothandel Foreco uit Dalfsen is de eerste winnaar van de KvK MVO Award.
Bij het Jongerenpunt van de gemeente Almelo melden zich wekelijks gemiddeld 36 werkloze, werkzoekende jongeren. Over heel 2009 - tot 15 december - gaat het al om 1.577 jongeren.
Het komende decennium wil Enschede zich veel meer op de kaart zetten als Kennisstad en Ondernemende Stad. In 2015 moet een plek bereikt zijn in de top acht specifieke kennissteden (nu is het de elfde plaats). Tegen die tijd moet de Ondernemende Stad Enschede ook terug te vinden zijn in de nationale top 5. Deze twee ambities zijn terug te vinden in de strategische visie Citymarketing Enschede 2020 van Stichting Enschede Promotie. Verder wil Enschede over tien jaar het kloppende hart van de Euregio zijn. In de periode 9 november tot en met 20 december 2009 heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. N.b. tussen verschijnen van de Kamerkrant en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Informeer daarom voor de actuele situatie bij het handelsregister tel: 0900-1234567 of via www.oostnederland.kvk.nl. Almelo: Dola Beheer B.V.; E.G.T. Beheer B.V.; Finture Innovation B.V.; Webmissie B.V. Ambt Delden: Alma Beheer B.V. Borne: J. Vos, geb. 7-7-1952 en A. Vos-Kiffen, geb. 24-06-1953 beiden vennoot van De Twentsche Visspecialist. De Lutte : J.F. Tellman, geb. 23-61957 hodn Tellman Agro Service. Enschede: Bapero Business Group B.V.; Lehmann & Weber B.V.; Redon Beveiliging B.V.; BouwPunt Enschede B.V.; Grenzeloos Hypotheek & Pensioen Advies B.V. ; Ouderdorp Installatietechniek B.V.; De Doynné; B.B.J. Meijer, geb. 29-7-1984 en A.J.J. Meijer, geb. 13-1-1980, beiden vennoot van Taxi Centrale Meijer (T.C.M.) ; M. Ersoy, geb. 2-7-1967 hodn Houthandel ten Winkel. Haaksbergen: Bosch Trading Magnetics B.V.; Bosch Trading Plastics B.V.; Ibis-Part B.V.; D & S Reclame B.V.; Winkel Beheer B.V. Hengelo : Gietart Beheer B.V.; Gietart Machinefabriek B.V.; Waarborgkozijn B.V.; Prowi Interieur V.O.F. Holten : Salland Exploitatie B.V. ; Salland Exploitatie II B.V. ; J.A. den Ouden, geb. 21-2-1966 hodn Specifica. Nijverdal: Fit 2 Finance Lease B.V.; R. Bosch, geb. 21-9-1985 hodn Voegersbedrijf R. Bosch. Oldenzaal: IRM Tyre Technology B.V.; Service Centrum Oost B.V.; Securica Security Support Group B.V. Rijssen: Tech-Wood Nederland B.V.; Bcube Benelux B.V. Vroomshoop: Installatie- en Servicebedrijf Cobben B.V.; Hekkert B.V. Weerselo: Pica B.V. Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan
[email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.
23
De hapjes en drankjes werden aangeboden door: FC Twente Meeting & Events, Damsté Advocaten,
impressie | memphis
Suwijn Notarissen en Jongbloed Fiscaal Juristen
Memphis in beeld
Offshore, handel en reclame Op dinsdag 5 januari waren in de businesslounge van de Gouden Talenten in de Grolsch Veste in Enschede vier ondernemers te gast die blijkbaar tot de verbeelding spreken. Immers, de gezellige businessruimte was tijdens deze eerste Memphisbijeenkomst van 2010 zeer goed gevuld. Jan Medendorp liet de eerste gast, Marco Broer van Huisman Equipment, uitleggen waarom dit Schiedamse bedrijf - dat onder meer onderdelen levert voor boorplatforms en oliepijpleidingen in zee - een kantoor heeft geopend in Enschede, dat toch niet echt dicht bij de kust ligt. Daarna beantwoordde Freerk Faber, directeur van WTC Twente, talloze vragen van Martin Steenbeeke over de betekenis van WTC voor het internationale handelsverkeer, de geplande huisvesting en veel meer. Tenslotte was het de beurt aan Hans Horneman en Bert Kroondijk, die Jan Medendorp uit de doeken deden waarom ze, na talloze reclame- en andere avonturen, samen een nieuw reclamebureau in Twente zijn begonnen. Het antwoord kwam erop neer dat beiden op zoek waren naar een nieuw en misschien wel laatste - Zuccez. De volgende opname van Memphis is op dinsdag 2 februari, wederom in de Gouden Talenten-lounge in de Grolsch Veste. Noteert u ook alvast de data van de daarna volgende opnames in uw agenda: 2 maart, 6 april, 6 mei en 3 juni. Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de e-mailservice opgeven via www.twentevisie.nl. U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten. U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft.
De gasten van Jan Medendorp en Martin Steenbeeke op 5 januari waren (van boven naar beneden): Marco Broer van Huisman Equipment, Freerk Faber, directeur van WTC Twente, en de compagnons Hans Horneman en Bert Kroondijk van het nieuwe reclamebureau Zuccez.
Op de volgende pagina’s een vervolg van de fotoreportage van de Memphis-bijeenkomst van 5 januari.
Fa r w i c k d o e t j e t u i n g o e d
26
Langestraat 9 7511 HA, Enschede Tel: 053-4303986 www.biblos.nl
Wij zijn sterk in verzuimreductie
Bel: 088 67 87 250 B IJ KO NINKLIJKE BESCHIKKING
HOFLEVERANCIER
4WENTEPOORT /OST s 2' !LMELO s E MAIL INFO EURO CARENL s WWWEURO CARENL
27
impressie | memphis
LED Benelux BV
28
Office Enschede: Hengelosestraat 705 7521 PA Enschede Tel: 053-4836364 Fax: 053-4337415
[email protected]
Office Werkendam: Vierlinghstraat 12a 4251 LC Werkendam Tel: 0183-304315 Fax: 0183-307016 www.ledbenelux.nl
29
interview | topsportselect
Annemarie Heuvel behoedt (ex-)topsporters voor het zwarte gat
De soms moeizame weg
van topsport van topbaan werken. Ze hebben lef, durf, discipline, ambitie, strategische kennis, doorzettingsvermogen en creativiteit. Bovendien beschikken ze over een grote mate van intelligentie, zo is wetenschappelijk vastgesteld door neuropsycholoog Eric Matser, die onder meer is verbonden aan de Engelse topclub Chelsea. Omdat ze in hun sport een grote reactiesnelheid hebben, reageren en anticiperen ze ook in situaties op de werkvloer sneller dan een gemiddeld mens. Ze hebben, zeg maar, ruimte over in hun hersenen.”
Mentaal weerbaar
Annemarie Heuvel (met naast haar Tom van ’t Hek, een van de ambassadeurs van haar bedrijf TopSportSelect) weet het zeker: bedrijven die een ex-topsporter in dienst nemen, verdienen geld.
(Eddy van der Ley) Hoe maakt een (top)sporter de vertaalslag naar het bedrijfsleven zonder in het spreekwoordelijke zwarte gat te donderen? Het is een vraag die, met de ervaringen van Jan Ykema, Michael Boogerd en Inge de Bruijn op het netvlies, meer dan ooit gerechtvaardigd is. Ex-waterpolo-international Annemarie Heuvel uit Borne formuleert panklare antwoorden. Met haar bedrijf TopSportSelect zorgt zij voor een natuurlijke doorstroming van topsport naar topbaan. Haar conclusie: ‘Bedrijven die een extopsporter in dienst nemen, verdienen geld.’ Wie de sport- en familiebladen er de laatste tijd op naslaat, stuit niet zelden op schrijnende verhalen over sporthelden. Zie wielrenner Michael Boogerd, die zich zonder fiets geen raad wist met de dagelijkse levenswandel en onlangs scheidde van zijn vrouw. Zie zwemkoningin Inge de Bruijn, die er maar niet in
32
slaagt structuur en zin aan haar ‘nieuwe’ leven te geven. Of zie topschaatser Jan Ykema, die zijn toevlucht zocht tot cocaïnegebruik en letterlijk aan de grond kwam te zitten.
Omdat vaak ook een stukje professionele nazorg ontbreekt, doemt het beruchte zwarte gat in al zijn meedogenloosheid op.
Intermediair
‘Topsporters zijn flexibeler in denken en doen en beschikken vaak over natuurlijk leiderschap’ De neergang is vrij eenvoudig te verklaren. Topsporters die hun hele sportieve leven aan de hand van hun coach hebben meegelopen, in de Spartaanse jacht op heilige doelen en (Olympische) titels, worden plotseling teruggeworpen op hun naakte zelf. In hun nieuwe gedaante missen ze de focus van een topsporter én, met een blik op een maatschappelijke doorstart, de werkervaring van leeftijdsgenoten met een ‘normale’ achtergrond.
“Zover hoeft het niet te komen,” zegt Annemarie met stellige overtuiging. De ex-topwaterpoloster uit Borne, ooit uitkomend voor Heidelberg, ZCE, ZPB en het Nederlands team, voorziet met haar bedrijf TopSportSelect in de expertise en kennis om dergelijke problemen preventief te tackelen. Sterker: als intermediair koppelt ze (gewezen) sporters juist om hun unieke eigenschappen met succes aan het bedrijfsleven. Het resultaat is een win-win-situatie; de (ex)topsporters voelen zich senang op een plek waar ze hun ei en talent kwijt kunnen, bedrijven profiteren van de meerwaarde. “Met topsporters kan een bedrijf geld verdienen,” legt Heuvel uit. “Omdat ze - meer dan gewone werknemers - doelgericht kunnen Twentevisie 01/2010
Een andere hoogwaardige eigenschap is het vermogen om razendsnel tegenslagen te verteren. “Topsporters blijven nooit lang hangen in hun teleurstelling. Ze kunnen zich snel herpakken en nieuwe doelen formuleren, omdat ze mentaal weerbaar zijn en prestatiedrang hebben. Ze zijn flexibeler in denken en doen en beschikken vaak over natuurlijk leiderschap. Daarom zijn ze van grote waarde voor het bedrijfsleven. Al is het voor bedrijven wel zaak om zulke mensen binnenboord te houden, door ze de functie te geven die bij hen past. Een sporter streeft immers altijd naar verbetering en innovatie, ook na zijn loopbaan.” De Bornse, met grote ervaring in sport- en bedrijfsleven, weet waarover ze praat. Ze heeft ook zelf een broertje dood aan stilstand en blijft zichzelf ontwikkelen. “Ik ben nu eenmaal behept met een topsportmentaliteit.” Die komt haar goed van pas. Om de groei in haar bedrijf te houden, is een facet als doorzettingsvermogen onontbeerlijk.
Scepsis En ze stuit daarbij best wel eens op onbegrip of scepsis van het bedrijfsleven. Door te rigide functieprofielen, een gebrek aan feedback, slechte coaching en onvoldoende groeikansen wordt talent niet altijd herkend en/ of benut, weet Heuvel. “Veel bedrijven vragen mensen met tig jaren werkervaring of een zeer hoge opleiding. Zij beseffen niet altijd dat een topsporter die eisen meer dan compenseert met aangeboren of aangeleerde kwaliteiten. Ach, het is een beetje de mentaliteit die in Nederland heerst. Veel te vaak worden de dingen benadrukt die je niet kunt, terwijl juist van de aanwezige capaciteiten zou moeten worden uitgegaan.” De Bornse ziet er niettemin een uitdaging in. “Als het uiteindelijk dan toch lukt een sporter aan een bedrijf te koppelen, is de voldoening des te groter.” Twentevisie 01/2010
Annemarie noemt een voorbeeld. De managing director van een groot toonaangevend Twents bedrijf was niet overtuigd van de meerwaarde van een topsporter als potentiële werknemer. Totdat hij werd geconfronteerd met golfer Stefan Matel, die - bij wijze van een door TopSportSelect ontwikkeld experiment - een dag lang als zijn chauffeur fungeerde in een door Volvo FurnessCar uit Hengelo beschikbaar gestelde auto. “Na afloop was hij echt van mening veranderd. Dat was mooi om te ervaren. Al gaat Matel aan de slag bij een ander bedrijf, de Rabobank. Dat paste beter bij zijn ambities.” Volgens hetzelfde principe was Moniek Nijhuis, zwemster uit Overdinkel, een dag lang de persoonlijk chauffeur van Myra Koomen, wethouder van Enschede. “Moniek was vierde geworden bij de wereldkampioenschappen in Rome op de 100 schoolslag. Ik werd getroffen door haar spontaniteit en natuurlijk gedrag, maar bespeurde ook onzekerheid.”
‘Niet alleen ex-topsporters hebben ondersteuning nodig, maar eigenlijk alle sporters’ Nijhuis reed Koomen op Prinsjesdag naar Den Haag en kwam in contact met politieke zwaargewichten als Ronald Plasterk en Jet Bussemaker. Het initiatief werd door zowel Nijhuis als Koomen als ‘uitermate waardevol’ getypeerd. “Mede door deze ervaring en wat gesprekken heeft ze haar koers gewijzigd en is ze overgestapt naar een andere ploeg. Het resultaat: Moniek zwom in december het wereldrecord aan flarden.”
Peter Aerts De link met Nijhuis bewijst dat Annemarie ook jonge, actieve sporters van adviezen voorziet. “Niet alleen ex-topsporters hebben ondersteuning nodig, maar eigenlijk alle sporters. Ongeacht hun leeftijd waarschuwen wij voor valkuilen en doen we aan coaching en loopbaanbegeleiding.” De ex-waterpoloster werkt met sporters uit alle disciplines. Op dit moment behoren Jarno Hams, de sterkste man van Nederland, Peter Aerts, de drievoudig wereldkampioen K1 en Magda Toeters, wereldkampioene zwemmen bij de verstandelijk gehandicapten, tot haar klantenkring. “Peter Aerts, die in Japan en Korea door zijn grote populariteit nauwelijks over straat kan, helpen we onder meer bij het opzetten van een sportschool in Enschede.”
Ook heeft ze sinds enige tijd contact met de afzwaaiende schaatsgrootheid Erben Wennemars. “Zijn vrouw zei onlangs al: Erben moet nu geld gaan verdienen. En op tv zag ik hem zeggen dat hij echt nog niet over het leven na het schaatsen had nagedacht. Dat zegt iets over zijn focus op de sport, maar ook over het belang van begeleiding.”
Talent behouden Dat Heuvel nuttig en noodzakelijk werk verricht, blijkt wel uit de waardering die ze in topsportland geniet. Zo zijn ex-bokser Arnold Vanderlijde, exhockeyer Tom van ’t Hek en waterpolocoach Robin van Galen als ambassadeur aan haar bedrijf verbonden. “Zij beseffen als geen ander hoe belangrijk de koppeling is tussen topsport en bedrijfsleven,” aldus Heuvel, die inmiddels al tientallen sporters bij de meest uiteenlopende bedrijven heeft gestationeerd. “En dat volgens de bekende driehoek: de sporter blij, het bedrijf blij en ik blij.” Stukje bij beetje werkt ze aan de voltooiing van haar idealen. “Mijn ultieme droom is dat (top) sporters al tijdens hun sportcarrière worden opgenomen binnen het bedrijfsleven zodat beide partijen optimaal gebruik van elkaar kunnen maken. Het bedrijf kan een sporter inzetten voor promotionele acties en/of clinics, maar ook als motivator binnen je organisatie. En de sporter kan zo langzamerhand wennen aan de overgang naar een maatschappelijke carrière.” En met een knipoog naar haar eigen, Twentse achterland: “Vele grote sporters komen uit Twente, als ik alleen nog maar aan de zwemmers denk zijn die op twee handen niet meer te tellen. Laten we in Twente de voedingsbodem zijn om talent hier te behouden of dat ze na hun sportcarrière terugkomen om zich in te zetten voor het Twentse bedrijfsleven. Wat is er nog mooier dan op deze wijze Twente promoten?” ■
Annemarie Heuvel ijvert voor het opzetten van een hoogwaardige opleiding voor (ex)topsporters, opdat zij sneller aansluiting vinden bij het bedrijfsleven. De gedroomde partner is de Nijenrode University, gespecialiseerd in talentmanagement. De Bornse staat inmiddels in nauw contact met neurospycholoog Stefan Matser, om in samenwerking met professor dr. Liedewij van der Sluis van Nijenrode de plannen uit te werken.
33
interview | vrouwen aan de top
Voormalig minister van VROM ambieert groei van het aantal topvrouwen
Sybilla Dekker: Koningin van
de Deventer Rivierenwijk De minister heeft een interim-bestuurder aangesteld. Die pakt het goed op, maar hoe dan ook betekent het dat je een achterstand opbouwt. Want eerst moet er orde op zaken worden gesteld. Zowel financieel als organisatorisch.”
Schipholbrand
Sybilla Dekker is het boegbeeld van de reconstructie van de Rivierenwijk in Deventer geworden, vereeuwigd in een metershoog mozaïekportret. “Het heeft me ontroerd. En ik ben er erg trots op.”
(door Jan Medendorp) Op de zijkant van een huis (hoek Amstellaan en Spuistraat) in de Deventer Rivierenwijk is een metershoog mozaïekportret van Sybilla Dekker aangebracht. De ‘aanbedene’ is niet te beroerd om na een vergadering van het ‘kwaliteitsteam’ even om te rijden en te poseren bij het huis. “Het heeft me ontroerd en ik ben er erg trots op.” Sybilla Dekker (67) was van 2003 tot 2007 minister van Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieu (VROM) (in het tweede en derde kabinet Balkenende, voor het eerste kabinet met de LPF bedankte ze vriendelijk). Dekker is de feitelijke bedenkster van de wijkaanpak (zij had er 56 benoemd, tegenwoordig gaat het om 40 wijken) die in het vierde kabinet Balkenende hoog op de politieke agenda kwam en waarvoor Ella Vogelaar als programmaminister van Wijken, Wonen en Integratie speciaal werd aangesteld. Met beide dames is het overigens politiek gezien niet goed afgelopen. Vogelaar ging af door de
34
zijdeur onder meer na een ontluisterende ontmoeting van Rutger Castricum van GeenStijl. En Dekker nam haar verantwoordelijkheid na de Schipholbrand die weliswaar niet tijdens haar bewind plaatshad, maar waarvoor zij wel politiek mede-verantwoordelijk was.
Rivierenwijk In de Rivierenwijk worden de twee dames nog steeds op handen gedragen. Dekker is het boegbeeld van de reconstructie geworden. Die relatie heeft ze niet met alle probleemwijken. “Ik heb me als minister en als mens betrokken gevoeld bij de mensen die wonen in de Rivierenwijk.” Ze kwam zelf regelmatig naar Deventer om met de wijkbewoners te praten. Het is niet voor niets dat zij gevraagd werd voor het zogenaamde kwaliteitsteam dat als een stimulator en toezichthouder de vernieuwingen kritisch geacht wordt te volgen. Het stedenbouwkundig plan is klaar. Maar het gaat niet alleen om slopen en bouwen. “Je moet mensen ook bemoedigen. Informeer de
mensen. Zij wonen daar, de professionals niet. Het kwaliteitsteam zoekt naar oplossingen als het ergens vastloopt.” De Deventer Rivierenwijk wordt begrensd door een spoorlijn en de provinciale weg N348 deelt de wijk in tweeën. Een oplossing is de weg te verdiepen met daar bovenop een nieuw wijkcentrum. “Ik vind het erg belangrijk dat de inbreng van de bewoners groot is.”
Dekker was al 55 jaar toen ze lid werd van de VVD. Niet veel later klopt de partij bij haar aan. Niet raar. Want Dekker heeft een curriculum vitae opgebouwd waar je u tegen zegt. Na het gymnasium (haar drie broers deden hbs) studeerde ze aan de Sociale Academie. Ze werkte lange tijd bij het Ministerie van Landbouw, daarna werd ze directeur van de NVOB (ondernemers in de bouw) en algemeen directeur van de Werkgeversvereniging AWVN. “In al die functies was ik de eerste vrouw.” Ze verzamelde daarnaast een interessant pakket aan commissariaten (zoals bij de Rabobank, voorzitter bij Heineken en de NS). In 2003 stemde ze wel in met een nieuw VVDverzoek het land (mede) te leiden. Uit verhalen en interviews uit die tijd blijkt een vakvrouw die geen raspolitica was. Maar waar veel andere politici verzot zijn op het pluche was voor haar na het lezen van het rapport over de Schipholbrand en het zien van de film duidelijk dat ze moest aftreden. “Ik was politiek verantwoordelijk. Mijn aandeel was kleiner dan dat van Donner, het was niet gebeurd in mijn periode als minister, maar ik heb getekend bij mijn aantreden voor alle lusten en lasten. Nee, het gaat niet over schuld. Ik wilde niet beschadigd worden. Ik heb altijd goed in mijn oren geknoopt wat mijn man altijd tegen me zei: ‘je gaat er onafhankelijk in en die onafhankelijkheid moet je altijd zien te bewaken’. Dan is het klaar. Dan moet je daar je conclusies uit trekken en dat heb ik gedaan. Wat absoluut niet makkelijk was.”
Passie
‘Ik vind het erg belangrijk dat de inbreng van de bewoners groot is’ Een beetje vervelend is dat directeur Rinie Teuben van woningcorporatie Rentree (die de regie over de veranderingen voert) onlangs moest opstappen. Blijkbaar een wanprestatie geleverd, wordt hij bedankt met een flinke afkoopsom. Dekker wil er niet veel over zeggen, behalve dat ze met enige verbazing volgt wat er zich nu via de rechter afspeelt. “Het zal de wijkontwikkeling stagneren. Twentevisie 01/2010
Donner kwam weer terug. Zij niet. Ze ging zich bijna geheel wijden aan haar passie, het brengen van vrouwen naar de top. ‘Talent naar de Top’ (van mei 2008) is het vierde initiatief waar Dekker bij betrokken is. “Er moet echt wat gebeuren.” Het aandeel afstuderende vrouwen is meer dan 50%, maar het aandeel vrouwen in topposities bij beursgenoteerde bedrijven is slechts 5%. “Nederland bungelt met deze cijfers in Europa onderaan de lijst.” ‘Talent naar de Top’ meent dat de groei van het aantal topvrouwen alleen in een stroomversnelling kan komen door een ambitieuze doelstelling te hanteren van minimaal 30% topvrouwen Twentevisie 01/2010
in grotere organisaties in 2019. “We moeten op een andere manier naar talent gaan kijken. Als we op deze voet doorgaan, dan maken onze dochters van nu straks nog steeds 5 tot 6% kans op een topfunctie. Als we er met elkaar voor gaan, kunnen we het verschil maken. Meer vrouwen aan de top kan alleen worden bereikt wanneer organisaties diversiteit als vanzelfsprekend onderdeel van hun bedrijfsvoering zien.” Om dat te bereiken wordt bedrijven gevraagd zich te committeren aan een eigen plan met concrete doelstellingen en een strategie die wordt vastgelegd in managementafspraken.
‘De achterstand van vrouwen is deels te wijten aan de cultuur en de geschiedenis van Nederland’ “De achterstand van vrouwen is deels te wijten aan de cultuur en de geschiedenis van Nederland. Het zit deels in de faciliteiten die de overheid wel of niet biedt. Eigenlijk niet biedt. En het zit ook voor een deel bij de cultuur in de bedrijven. Mijn overtuiging is dat je, als je een mix hebt van mannen en vrouwen, jong en oud, allochtoon en autochtoon, verschillende achtergronden hebt, dat je veel beter af bent in een bedrijf.” Dekker kan een hoop betekenen voor vrouwen die hogerop willen, zij kan deuren openen die voor anderen gesloten blijven.
Ten Cate Het vechten voor zichzelf, het vechten voor andere vrouwen komt niet expliciet voort uit haar jeugd. Haar ouders (en dat was in die tijd behoorlijk tegendraads) stimuleerden juist het enige meisje in het ondernemersgezin. Pa had (samen met een compagnon) een cv-installatiebedrijf en hij liet desnoods de kerstdis de kerstdis als een klant belde dat de kachel kapot was. “Ik heb altijd geweten dat er gewerkt moet worden.” Toen zij pas 19 jaar was, overleed haar vader aan een acute hartstilstand. De compagnon kon het bedrijf niet alleen overeind houden. In die tijd is het bewustzijn ontstaan dat iedereen, dus ook vrouwen, hun eigen geld moeten verdienen en hun eigen netwerk moeten hebben. Haar eerste partner overleed ook aan een acute hartstilstand. “Voor de tweede keer verloor ik op abrupte wijze een dierbare. Van kinderen was het nog niet gekomen. Met zijn overlijden was de weg definitief afgesloten.” Zes jaar later leerde ze Constant van Gestel kennen. Die was onder
meer lid van de Raad van Commissarissen van Koninklijke Ten Cate. Hij overleed een paar jaar geleden na een werkbezoek in Amerika. Het is een vreemd verhaal. In Amerika werd hij ernstig ziek. Gelukkig kon hij op tijd de receptie van het hotel in San Francisco bellen en werd hij overgebracht naar een ziekenhuis. Dekker was in Praag voor een EU-conferentie en ging in vliegende vaart naar San Francisco waar ze haar man in coma aantrof. Maar saillant genoeg was niemand van Ten Cate daar om haar op te vangen, de delegatie was inmiddels terug naar huis. “Dat is gewoon niet goed geweest, nee. Dat is gewoon absoluut niet goed geweest.” Van Gestel werd na een week waarin hij gelukkig weer herstelde, onder medische begeleiding, overgebracht naar Nederland waar hij volstrekt onverwacht, een paar dagen later overleed aan een hartaanval. Ze wil de affaire die haar nog steeds zichtbaar pijn doet niet opnieuw uitvoerig oprakelen: “Ik heb daar uitgesproken opvattingen over, de pijn daarover gaat nooit meer weg.” “Als eerbetoon aan mijn man heb ik het Constant van Gestelfonds opgericht, ten behoeve jonge mensen in hun muzikale ontwikkeling, dat is positief.”
Aad Veenman Ze heeft de draad weer opgepakt. Ze is weer aan het werk gegaan, eerst in haar toenmalige baan als minister, later ook voor ‘Talent naar de Top’ waar ze nu weer samenwerkt met Aad Veenman. Die was tijdens de onverkwikkelijke Amerikareis voorzitter van de Raad van Commissarissen en nu voorzitter van de ‘monitorencommissie’ van ‘Talent naar de Top’. Die klus doet hij goed, vindt Dekker. “Er zijn inmiddels meer dan honderd bedrijven en overheden die het Charter met ons getekend hebben. En dat zijn dan de CEO’s, niet de directeuren ‘Human Resources’, dan weet ik wel wat er gebeurt… De bedrijven kiezen dus hun eigen streefgetallen en daarmee is het committent van de top van het bedrijf geborgd. Temeer daar zij jaarlijks moeten rapporteren aan de Monitoringscommissie. Het enige wat wij doen is aanbieden op welke wijze er gerapporteerd moet worden, dat we ook vergelijkingsmateriaal hebben. En natuurlijk organiseren we bedrijfsontmoetingen. De monitorencommissie onder leiding van Veenman kijkt naar alle cijfers en aangeleverde rapporten.” De publiciteit doet vervolgens de rest. “Het zou mooi zijn als Ten Cate ook het Charter zou ondertekenen. Ik weet zeker dat dat ook in de geest van mijn man zou zijn.” ■
35
column | juridisch gezien
Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl
Algemene Voorwaarden U maakt gebruik van algemene voorwaarden, maar doet u dat wel op de juiste wijze? Met andere woorden: zijn uw algemene voorwaarden wel van toepassing op elke overeenkomst die u afsluit? Veel ondernemers hanteren algemene voorwaarden. Dat is handig. Algemene voorwaarden zijn schriftelijke bedingen, die in meerdere overeenkomsten kunnen worden gebruikt. Zo kunt u op relatief eenvoudige wijze uw voorwaarden aan anderen opleggen. Betalings- en leveringsvoorwaarden zijn bij uitstek bedingen die u in de algemene voorwaarden kunt opnemen, evenals bepalingen over de beperking van uw aansprakelijkheid en de termijn om te reclameren.
Kleine lettertjes De vraag of algemene voorwaarden van toepassing zijn op de gesloten overeenkomst leidt met grote regelmaat tot vragen. Partijen die elkaar al jaren kennen of in dezelfde branche werkzaam zijn doen vaak op een informele wijze zaken. Een order wordt geplaatst door middel van een telefoontje of fax. Een verwijzing naar de algemene voorwaarden wordt hoogstens op het briefpapier opgenomen, maar terhandstelling of toezending van de algemene voorwaarden vindt zelden plaats. Als ondernemer richt u zich ook meer op het sluiten van de deal en niet op het toesturen van de ‘kleine lettertjes’. Toch kan die onzorgvuldigheid u veel geld kosten.
Aanvaarding Bij uw aanbod/offerte moet u aan de andere partij duidelijk maken dat u uw algemene voorwaarden van toepassing wilt laten zijn op de te sluiten overeenkomst. Als u denkt dat u daarmee klaar bent, dan heeft u het mis! Algemene voorwaarden moeten net als andere contractuele bepalingen worden aanvaard om deel uit te maken van het contract. U moet de andere partij dan ook een redelijke mogelijkheid verschaffen om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. Dit betekent dat de algemene voorwaarden uiterlijk op het moment dat de overeenkomst wordt gesloten aan de andere partij ter hand moeten worden gesteld.
andere partij bekend maken dat de algemene voorwaarden gedeponeerd zijn en ter inzage liggen bij een griffie van een Gerecht of een Kamer van Koophandel met de vermelding dat de algemene voorwaarden op eerste verzoek worden toegezonden. Het gaat hier echter om uitzonderingsgevallen. Terhandstelling is bijvoorbeeld niet mogelijk als de deal geheel per telefoon wordt afgesloten of als de algemene voorwaarden zeer omvangrijk zijn. Niet snel wordt aangenomen dat terhandstelling niet mogelijk is!
Probleem Veel ondernemers volstaan met de enkele vermelding dat de algemene voorwaarden ter inzage liggen, terwijl terhandstelling of toezending eigenlijk niet bezwaarlijk is. Deze ondernemers hebben een probleem, want hun voorwaarden gelden niet.
Meer wetenswaardigheden Tip: vermeldt op uw offerte dat de bijgesloten algemene voorwaarden van toepassing zijn op de te sluiten overeenkomst en voeg de algemene voorwaarden bij. U moet als ondernemer kunnen bewijzen dat de algemene voorwaarden ter hand zijn gesteld of dat het voor u redelijkerwijs niet mogelijk was om deze voorwaarden ter hand te stellen. Als de andere partij de gelding van de algemene voorwaarden heeft aanvaard, dan zijn de algemene voorwaarden van toepassing, ook al heeft de andere partij de voorwaarden niet eens gelezen en kent hij daardoor de inhoud niet. Hij is gebonden aan alle bedingen, behalve aan de bedingen die onredelijk bezwarend zijn. Soms komt het voor dat beide partijen in de onderhandelingsfase naar hun eigen voor waarden ver wijzen. Aan de tweede verwijzing komt dan geen werking toe, tenzij in het ‘tegenaanbod’ de algemene voorwaarden van de eerste partij uitdrukkelijk van de hand zijn gewezen en de eigen voorwaarden van toepassing zijn verklaard (en uiteraard ter hand gesteld).
Uitzonderingen
Tot slot
Wanneer dit redelijkerwijs niet mogelijk is, moet u vóór het sluiten van de overeenkomst aan de
U kunt veel voordeel halen uit algemene voorwaarden, maar wees alert bij de wijze van
36
het gebruik. Het advies moet zijn dat in ieder geval één maal de voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst ter hand worden gesteld.
Adriaan van Overbeek de Meyer De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Overbeek de Meyer c.s. Advocaten te Deventer Twentevisie 01/2010
actueel | personeelstransfers
‘Uw beslissingen - niet de omstandigheden - bepalen de toekomst’
Mens en organisatie Voor de maand januari werden de volgende opmerkelijke transfers op management- en directieniveau in Twente bij de redactie van Twentevisie aangemeld. Outplacementbureaus, werving- en selectiebureaus, bedrijven of instellingen, maar ook nieuwe medewerkers zelf kunnen recente transfers doorgeven aan de redactie van Twentevisie via www.twentevisie.nl (voorpagina, rechts in de menubalk). of rechtstreeks aan Segerink Search:
[email protected] / 0541-663454. Per 1 januari heeft Rabobank EnschedeHaaksbergen een nieuwe statutaire directie. Jan Ferwerda, statutair directeur Retail, heeft eerder te kennen gegeven dat hij per 1 januari zijn functie bij Rabobank Enschede-Haaksbergen neer zou leggen; na meer dan 14 dienstjaren gaat hij van zijn pensioen genieten. Voorzien van een positief advies van de Ondernemingsraad en goedkeuring van Rabobank Nederland is de raad van commissarissen overgegaan tot de volgende benoemingen: René Bogaarts (statutair directeur Retail, tevens vice-voorzitter), Dick Dijkman (statutair directeur Wholesale), Dick Kolkman (statutair directeur Bedrijfsmanagement). Gerrit Grotenhuis blijft voorzitter van de statutaire directie. Johnny Levink, vanaf juli 2007 waarnemend locatiedirecteur Haaksbergen, is definitief in de functie van locatiedirecteur Haaksbergen benoemd. Renate Ekhart is dit najaar in Rijssen gestart met Ekhart Fiscaal Advies. Zij is een onafhankelijke fiscaal adviseur en helpt ondernemers en hun ondernemingen om hun (internationale) fiscale positie te optimaliseren. De afgelopen twaalf jaar was Ekhart als Tax Manager werkzaam bij PricewaterhouseCoopers en een tweetal andere advieskantoren. Zij heeft daar - met name Nederlandse - ondernemingen en hun aandeelhouders/eigenaren, alsmede vermogende particulieren geadviseerd.
Renate Ekhart
De Raad van Toezicht van De Twentse Zorgcentra, een professionele zorgaanbieder die gespecialiseerd is in de ondersteuning van Twentevisie 01/2010
mensen met een verstandelijke handicap met 1500 clienten en verspreid over verschillende locaties in Twente, wordt versterkt met de komst van Wiecher Hadderingh. Hij is voorzitter van de Raad van bestuur van Promens Care, een organisatie in de gehandicaptenzorg met 1800 medewerkers en 500 vrijwilligers. Daarnaast is Hadderingh bestuurlijk actief in velerlei landelijke verenigingen en kringen in de gehandicaptenzorg. De bemiddeling is tot stand gebracht door Segerink Search. Fred Eisner zal eveneens toetreden tot de Raad van Toezicht van De Twentse Zorgcentra. Eisner is van oorsprong bestuurskundige en heeft in 2000 zijn bedrijf verkocht. Vanaf die tijd is hij actief als adviseur, toezichthouder en gastdocent, steeds op het snijvlak overheid, internet, security en onderwijs. Momenteel is hij bovendien plaatsvervangend directeur van een luchtvaartmaatschappij. Als toezichthouder is hij verbonden aan domeinregistratie.nl (SIDN) en voor de Europese Commissie is hij project-evaluator van grote wetenschappelijke projecten. Segerink Search heeft de gehele procedure begeleidt.
Erna Pieters is per 1 januari tot de maatschap JPR Advocaten toegetreden. Pieters (39) werkt sinds 1 januari bij JPR Advocaten. Hiervoor heeft zij gewerkt bij Vitringa Advocaten. Pieters is gespecialiseerd in bouw-, aanbestedings- en ondernemingsrecht. Als columniste schrijft zij regelmatig een artikel (in het magazine Cobouw) over aanbestedingsrecht. Met 125 medewerkers beoogt JPR de kwaliteit te leveren van de grote Randstad-kantoren, maar door de vijf kleinschalige vestigingen betrokken te blijven bij de cliënten met concurrerende tarieven. JPR advocaten heeft vestigingen te Deventer, Doetinchem, Enschede, Groenlo en Zutphen. Per 1 januari is Tom Lucas in dienst getreden bij Leferink Office Works in Haaksbergen. Als commercieel manager zal hij zich vooral richten op het vermarkten van kantoorinrichting en office supplies. Lucas was werkzaam als vestigingsmanager bij Alverre Techniglas en WindowWorks onderdelen van het moederbedrijf Facadis. Segerink Search heeft de werving en selectie verzorgt.
Per 1 januari is Gerard Engelbertink in dienst getreden bij ICT Spirit in Haaksbergen. Engelbertink was werkzaam als directeur bij Equinix in Enschede Bij ICT Spirit is hij eindverantwoordelijk voor de commercie. Met ingang van 1 januari is Koen Hobbelink (43) uit Enschede in dienst getreden als Accountmanager AVI (automatische Voertuig identificatie) bij Nedap NV in Groenlo. Hobbelink was laatstelijk werkzaam bij Priority in de rol van Account & Dealermanager. Zijn voornaamste taak binnen Nedap is het strategisch vermarkten van de high-tec oplossingen van Nedap, marktgroep AVI op de overheidsmarkt. The Chain Company heeft de procedure begeleid. De aandelen bij Activa Enschede zijn door middel van een management buy out overgenomen door Johan de Vos, Ivo van Dongen en Henny Bouw. Activa biedt maatwerkoplossingen op het snijvlak van mens, maatschappij en arbeidsmarkt . Zij verbeteren de positie van mensen op de arbeidsmarkt en in de samenleving. De organisatie werkt voor profit- en non profit-organisaties. Rico Stegink is per 1 januari opgenomen in het directieteam van De Kok accountants en adviseurs. Stegink RA (39) is sinds juni 1995 werkzaam bij De Kok accountants en adviseurs. Naast zijn werkzaamheden ten behoeve van cliënten is hij medeverantwoordelijk voor het vaktechnische beleid bij De Kok. De directie van De Kok accountants en adviseurs bestaat uit Eddy Schepers AA, Emiel Bekhuis RA, Eric Post AA, Jos uit het Broek RA, Lorenz Wiggers FB, Rico Stegink RA, Rogier van Egmond RA en Teun de Kok RA.
Tom Lucas
Ila Reinders is onlangs begonnen als HR manager bij Plegt-Vos Bouwgroep B.V vestiging Langeveen. Zij was hiervoor HR-manager bij vastgoedorganisatie Homburg te Enschede. Career Center Twente zorgde voor de bemiddeling.
Deze pagina wordt samengesteld door Caroline Kamphuis en Jos Segerink van Segerink Search, specialist in het zoeken en selecteren van Managers, Directeuren en Commissarissen. Objectief, in samenspraak met de hoofdredactie.
37
transacties
| vastgoed
vastgoed | transacties
Haaksbergen
Vastgoed transacties
ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Buozon B.V. aan Lok Holding B.V. de bedrijfsruimte verhuurd aan de Demmerweg 2/ Eibergsestraat 220 tegen een huurprijs van € 25.000,-.
Almelo Aan Achter de Molen 6 heeft Uniek Bedrijfsmakelaars namens een particuliere belegger een kantoorruimte van circa 132 m² en een opslagruimte van circa 431 m² verhuurd aan de heer Westerik. De huurprijs is marktconform. Uniek Bedrijfsmakelaars heeft gelegen aan de Havenpassage 5 namens de gemeente Almelo circa 54 m² winkelruimte verhuurd aan Handelsonderneming Matser. De huurprijs bedraagt € 8.100,- per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft aan de Wierdensestraat 39A namens de verhuurder 153 m² kantoorruimte verhuurd. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft namens de verhuurder 7.420 m² bedrijfsruimte en 266 m² kantoorruimte verhuurd aan de Schuilenburglaan 3-5. De huurprijs is niet bekend gemaakt.
Hengelo DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens Bouwcombinatie Hegeman Goossen v.o.f. een bedrijfsunit van 125 m² verkocht aan de Loodsstraat 5. De koopsom bedraagt naar verluidt € 125.000,- v.o.n. De koper is Tiehuis Poeliersbedrijf.
DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft bemiddeld bij de verkoop van een bedrijfsunit van de Staalsteden 4.1 in Enschede.
DTZ Zadelhoff heeft namens woningstichting Domijn bemiddeld bij de verhuur van de Themislaan 18. De huurder is Acaro B.V. en de huurprijs is niet bekend gemaakt. DTZ Zadelhoff heeft namens Cocon Vastgoedmanagement bemiddeld bij de verhuur van circa 400 m² kantoorruimte in het AOC Twente aan de Wethouder Beverstraat. De huurder is huisartsenpraktijk Richters en de huurprijs wordt niet bekend gemaakt. Uniek bedrijfsmakelaars heeft aan de Staalsteden circa 226 m² bedrijfs-/ opslagruimte verdeeld over de begane grond en eerste etage verhuurd aan de TPP. De huurprijs bedraagt € 890,- per maand
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft namens deze kantoorruimte verhuurd aan de Schuilenburglaan 3-5 in Almelo.
ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens JMA Onroerend Goed B.V. circa 3.587 m² bedrijfsruimte met circa 360 m² kantoor op 6.795 m² grond aan de Planthofsweg 53 verkocht aan een particuliere belegger tegen een koopsom van € 1.950.000,-. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Ganzeboom Exploitatie B.V. aan Dutchmail B.V. de bedrijfsruimte aan de Twentelaan 8 verhuurd tegen een huurprijs van € 48.000,-. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan EKG Autoservice de bedrijfsunits verhuurd aan de Virulyweg 21-C tegen een huurprijs van € 11.040,-.
Enschede DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens een ontwikkelaar bemiddeld bij de verkoop van een bedrijfsunit van circa 450 m² aan de Staalsteden 4.1. De koopsom is niet bekend gemaakt. De koper is MultiClima.
38
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft namens de verhuurder aan De Heurne 30 180 m² winkelruimte en 30 m² kantoorruimte verhuurd. De huurprijs is niet bekend gemaakt.
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft 175 m² kantoorruimte verhuurd aan het Prins Bernhardplantsoen 302. De huurprijs bedraagt € 19.075,- per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars trad bij deze transactie op namens de verhuurder, Perron XLI B.V.
opstallen aan de Cromhoffsbleekweg 75 tegen een aankoopsom van € 950.000,-. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Subway Realty of the Netherlands B.V. de winkelruimte verhuurd aan De Heurne 11 tegen een huurprijs van € 31.700,-. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan DETECT circa 190 m² kantoorruimte verhuurd aan de Hengelosestraat 298 tegen een huurprijs van € 13.500,-.
DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft een bedrijfsunit van 125 m2 verkocht aan de Loodsstraat 5 in Hengelo.
DTZ Zadelhoff heeft namens een particuliere belegger bemiddeld bij de verhuur van circa 1.340 m² kantoorruimte in kantoorgebouw De Bolder aan de Spoorstraat 102. De huurder is SDL International B.V. en de huurprijs is niet bekend gemaakt.
ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Stichting Livio de praktijkruimte verhuurd aan de Windmolenweg 42 te Boekelo tegen een huurprijs van € 13.500,-.
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft namens haar opdrachtgever de winkelruimte aan het Van Loenshof 34 verhuurd aan de Shoebaloo formule. De huurprijs bedraagt € 17.580,- per jaar.
Aan de Gronausestraat 1066 heeft Uniek Bedrijfsmakelaars namens een particuliere belegger circa 150 m² kantoorruimte verhuurd aan Von Rosenstiel Advocaten. De huurprijs bedraagt € 125,- per m².
Goor Namens de verhuurder, een particuliere belegger, heeft Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. de kantoorruimte van 234 m² aan de Breukersweg 1A verhuurd. De huurder is ITS Office Supplies Benelux B.V. De huurprijs is niet bekend gemaakt.
Een winkel in cadeauartikelen heeft aan De Heurne 19A 93 m² winkelruimte gehuurd. De huurprijs bedraagt € 30.000,- per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, een particulier, tot stand. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens de Gemeente Enschede een perceel grond aangekocht van circa 2.973 m² met
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. verhuurde aan een winkel in cadeauartikelen deze winkelruimte aan De Heurne 19A in Enschede.
Twentevisie 01/2010
ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens Powerspex Holding B.V. aan Blue Mind Group B.V. de bedrijfs-/kantoorruimte aan de Spinelstraat 20 verhuurd tegen een huurprijs van € 42.000,-. ten Hag bedrijfsmakelaars Enschede/IBG heeft namens een particuliere belegger aan TaFysio circa 130 m² winkelruimte verhuurd aan de Wemenstraat 24 tegen een huurprijs van € 18.000,-.
DTZ Zadelhoff heeft het bedrijfspand aan de Rudolf Dieselstraat 10 in Nijverdal aangekocht.
Levite Makelaars B.V. heeft namens opdrachtge ver Nijb ouw Holding B .V. b emiddeld bij de verhuur van de bedrijfsruimte van 540 m² aan de Rudolf Dieselstraat 23 aan een schadeherstelbedrijf. Levite Makelaars B.V. heeft namens opdrachtgever V.O.F. Stucco bemiddeld bij de verkoop van de bedrijfsruimte met kantoren aan de Rudolf Dieselstraat 4-01 aan een Beheersmaatschappij. Levite Makelaars B.V. heeft bemiddeld bij de verkoop van de vier kavels van ieder 800 m² met bouwplannen voor vier bedrijfsruimtes met kantoren met een b.v.o. van elk 365 m² bedrijfsruimte en 200 m² kantoorruimte aan de Nicolaus Ottostraat aan een ontwikkelaar/ belegger.
Oldenzaal Aan de Meijersweg 13 is circa 160 m² winkelruimte verhuurd aan SCG Media. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 12.000,-. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de eigenaar.
Glanerbrug Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft namens haar opdrachtgever, Vos Vastgoed Ondernemingen B.V., 102 m² kantoorruimte in de kantoortoren aan de Hengelosestraat 559 verhuurd aan Camps Beheer B.V. Het betreft een uitbreiding van hun bestaande kantoor. De huurprijs is niet bekend gemaakt.
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft 175 m2 kantoorruimte verhuurd aan het Prins Bernhardplantsoen 302 in Hengelo.
Namens haar opdrachtgever, een belegger, heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars een nieuwbouw bedrijfsunit aan de Textielstraat 28 d verhuurd aan AdH Metaal. De huurprijs bedraagt naar verluidt € 12.600,-.
DTZ Zadelhoff heeft bemiddeld bij de verhuur van circa 1.340 m2 kantoorruimte in kantoorgebouw De Bolder aan de Spoorstraat 102 in Hengelo.
Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Binnenhavenstraat ong. een nieuwbouw bedrijfsunit van circa 116 m² verkocht aan Lammersen Autotechniek. De koopprijs is marktconform. Uniek trad op namens verkoper, een bouwcombinatie van Bouwbedrijf Hegeman & Bouwbedrijf Goossen. Het project maakt deel uit van het Kanaalkwartier. Uniek bedrijfsmakelaars heeft aan de Weijinksweg 18 circa 164 m² kantoorruimte en circa 617 m² bedrijfs-/ opslagruimte verhuurd aan de T.B. Brinkerink Holding B.V. De huurprijs is marktconform. Twentevisie 01/2010
Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars heeft 120 m² winkelruimte verhuurd aan de Deurningerstraat 4 en trad bij deze transactie op namens de verhuurder. De huurprijs is niet bekend gemaakt.
Rijssen Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Boomkamp 33A circa 156 m² kantoorruimte verhuurd aan de Hypotheker. De huurprijs bedraagt circa € 125,- per m². Aan de Meijersweg 13 in Hengelo heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars circa 160 m2 winkelruimte verhuurd aan SCG Media
Nijverdal DTZ Zadelhoff heeft namens Addcomp Holland B.V. het bedrijfspand aan de Rudolf Dieselstraat 10 aangekocht die bestaat uit circa 800 m² kantoor en circa 1.200 m² bedrijfsruimte. De koopsom is niet bekend gemaakt. De verkoper werd geadviseerd door TML Makelaars.
Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een particulier circa 169 m² bedrijfsruimte met circa 86 m² kantoorruimte verhuurd aan Kleentec. Het object ligt aan de Neonstraat 2/B. De huurprijs bedraagt € 17.500,- per jaar. Transacties kunnen per e-mail worden toegestuurd aan
[email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.
39
Campus Business Center en het nieuwe werken Het Campus Business Center (CBC) op Campus Westermaat in Hengelo is een van de vooraanstaande kantoorparken in Twente met veel aanmeldingen rondom het nieuwe werken. Dus: werken in een eigen woonomgeving maar niet in de huiskamer; een zakelijke omgeving geeft meer productiviteit en energie. Bovendien is de reistijd miniem en zijn files geen item. Daarnaast geeft het netwerk in de Campus het gevoel dat je niet alleen zit te werken. De mogelijkheden in het CBC zijn bijna onbegrensd. Dus ook een dag van te voren of zelfs ’s morgens om acht uur bellen om gebruik te kunnen maken van een flexkantoor, werkplek, spreekkamer of vergaderruimte. Ook kan gebruik gemaakt worden van het secretariaat, het uitgebreide computernetwerk en hulp bij bijvoorbeeld een computerstoring. Met een klant kort bijpraten kan in het Grand Café met alle faciliteiten en ’s avonds vergaderen in een van de grote vergaderzalen is ook mogelijk.
Bijlage voor new business in Twente
Samenwerking Dit katern binnen Twentevisie is bedoeld voor en met nieuwe ondernemers, maar natuurlijk ook voor de geïnteresseerde gevestigde ondernemer. We werken samen met de Kamer van Koophandel, Kennispark, Saxion, Campus Business Center, New Business Society (NBS) en het Bedrijfstechnologisch Centrum (BTC). Daarnaast zijn er bijdragen van de Kamer van Koophandel, Kennispark, InToBytes en Technocentrum.
41 CBC en het nieuwe werken 42 Column InToBytes Seminars voor Starters
Het CBC is opgericht om beginnende en doorstartende ondernemers de ruimte te geven en dat betekent werken in een zeer ondernemende omgeving. CBC kan faciliteren op elk gebied en op elk tijdstip met professionele ondersteuning. Een van de USP’s is de coaching van jonge ondernemers door ervaren maar jonge ondernemers en niet te vergeten de band met het ROC van Twente en de aandeelhouders. Het CBC is gebouwd op en door sterke merken zoals de ten Hag groep, Dura Vermeer Hengelo, Asito Dienstengroep, PPM Oost, Switch Computers en het ROC van Twente: aandeelhouders die staan voor succes, ondernemerschap en innovatie. Op dit moment zijn kantoren te huur op de eerste verdieping en de begane grond, omdat bedrijven sterk groeien en op eigen benen gaan staan. Voor wie nog geen kantoormeubilair heeft, kan binnen een dag een complete inrichting voor betaalbare prijs geregeld worden; meubilair leasen kan ook. De ruimtes zijn volledig gestoffeerd en het afwerkingniveau is hoog. Er zijn geen lange huurcontracten en een opzegtermijn van twee maanden is bespreekbaar. Geïnteresseerden krijgen een persoonlijke rondleiding. Het devies van CBC is: vandaag bellen of mailen, morgen werken. Campus Business Center Eigenwijs Ondernemend. Voor meer informatie: CBC, tel. 074 - 750 15 15.
43 Column Kennispark Twente Nieuws 44 I-Signaal stoomt door 45 NBS sluit jaar feestelijk af Persberichten van (jonge) ondernemers kunnen gemaild worden naar de redactie van Twentevisie:
[email protected]. Eventuele illustraties als jpeg in hoge resolutie (minimaal 300 dpi) kunnen ook gestuurd worden. De redactie selecteert naar eigen inzicht.
Bijlage voor new business in Twent e
41
ICT tips & tricks c olumn | In t ob y t e s
Ondernemingen praten niet graag over het aantal malen dat hun back-ups niet hebben gewerkt, dat gegevensherstel is mislukt of hoe vaak ze beschadigde media moeten opsturen naar een data recovery centrum om nog iets te redden. Maar data recovery bedrijven zitten op dit moment bepaald niet zonder werk. Jaarlijks worden door deze branche ongeveer 100.000 herstelpogingen gedaan. Zo’n poging is zeer duur. De volgende adviezen kunnen in ieder geval helpen te voorkomen dat u met uw organisatie in de problemen komt. Controleren Ondernemingen moeten controleren of hun back-ups ook daadwerkelijk plaatsvinden en wij raden u aan ‘back- up oefeningen’ te doen. Als u als eindverantwoordelijke eens wilt weten hoe goed uw organisatie beschermd is, loop dan eens onaangekondigd binnen bij de ICT-verantwoordelijke en vraag deze bepaalde gegevens uit een back-up te herstellen. Dat is een mooi moment om met de realiteit om de oren geslagen te worden. Controleren van back-ups is van cruciaal belang voor ondernemingen. Wij zijn wel eens gebeld door klanten die alles deden wat ze hoorden te doen, maar achteraf bleek dat ze bepaalde bestanden niet konden terugvinden. Ze hadden nooit gecontroleerd of hetgeen ze wilden back-uppen ook daadwerkelijk in de back-up werd meegenomen en of het dan ook nog hersteld kon worden. Een back-up betekent helemaal niets als een onderneming niet weet of ze gegevens ook daadwerkelijk kan terughalen. Back-up keuzes Voor organisaties is het dus van belang dat er een goede backup plaatsvindt en dat deze gecontroleerd wordt. Welke back-up varianten zijn er eigenlijk? De wat oudere en nog steeds veel gebruikte vorm is de back-up naar tape of (usb)disk. Hierbij wordt uw bedrijfsdata weggeschreven naar een tape of disk die dagelijks gewisseld moet worden. De nieuwe variant is de online back-up, waarbij uw data iedere dag automatisch versleuteld worden weggeschreven over het internet naar een server op een beveiligde locatie. Het vergeten van wisselen van tapes of disks is dan verleden tijd. Betrouwbaarheid Qua betrouwbaarheid zullen beide genoemde systemen niet veel voor elkaar onderdoen. Echter bij de back-up naar tape of disk ligt de betrouwbaarheid bij de persoon die verantwoordelijk is voor het wisselen van de media. Vaak komen wij nog tegen dat dit niet frequent gebeurt en er dagen achtereen op dezelfde tape of disk wordt weggeschreven. U zult begrijpen dat een (per ongeluk) verwijderd bestand van eergisteren dan niet teruggezet kan worden. Bij de online back-up (mits een zakelijke variant) wordt er dagelijks automatisch een afzonderlijke backup gemaakt. U hebt dus minder omkijken. Bij online back-up bent u wel afhankelijk van een goede internet verbinding.
Seminars voor starters De Kamer van Koophandel organiseert ook dit jaar weer een aantal seminars die voor startende ondernemers een schat aan interessante informatie kunnen opleveren. Maandag 15 februari van 19:00 - 22:00: Start een eigen bedrijf. Locatie: Kamer van Koophandel, Hengelosestraat 585, Enschede. Vragen komen aan de orde als: Wat betekent het om ondernemer te worden? Waar moet u aan denken? Wat verwachten bank en de Belastingdienst van een startende ondernemer. De belangrijkste aspecten van het zelfstandig ondernemerschap komen aan bod: eigenschappen van de succesvolle ondernemer; financiën (investeringsbegroting, financieringsplan, exploitatiebegroting); belastingen (omzet- en inkomstenbelasting, fiscale aftrekposten); marketing (marktonderzoek, concurrentie, marketingmix); organisatie (wetten en regels, rechtsvormen) en ondernemingsplan Dinsdag 9 maart van 19:00 - 22:00: Marketing voor starters. Locatie: Kamer van Koophandel, Hengelosestraat 585, Enschede. In dit seminar worden vragen beantwoord als: Hoe zorgt de starter ervoor dat klanten bij hem komen? Hoe groot is de markt? Waar zitten de klanten? Waar zitten de concurrenten? De belangrijkste aspecten van marketing komen aan bod, namelijk marktonderzoek (wanneer, met welk doel, succesfactoren), onderscheidend vermogen (perspectief van de klant, propositie), markt (segmentering en doelgroep), marktontwikkelingen (trends, kansen, bedreigingen) klanten (koopmotieven, klantenbinding, relatiebeheer)’’ concurrentie (wie, welke informatie, hoe), marketingmix (product, prijs, promotie, plaats en personeel). Na dit seminar is duidelijk wat een marketingplan inhoudt en starters kunnen daarmee direct aan de gang. Dinsdag 16 maart van 19:00 - 22:00: Ondernemersvaardigheden voor Starters. Locatie: Conferentiehotel Drienerburght, Drienerlolaan 5, Enschede. Starters kunnen ontdekken welke ondernemerskwaliteiten ze in huis hebben en welke eventueel nog ontwikkeld moeten worden? In dit seminar komen belangrijke vaardigheden aan bod, zoals: de kracht om zichzelf en anderen te motiveren, het vermogen om te inspireren; incasseren van tegenvallers, doorzettingsvermogen en flexibiliteit. Dinsdag 6 april van 19:00 - 22:00: Financiën voor starters. Locatie: Kamer van Koophandel, Hengelosestraat 585, Enschede. Dit seminar laat de mogelijkheden en voordelen zien van een goed onderbouwd financieel plan. De volgende onderwerpen aan bod: opzet van een financieel plan, de vertaling van commercieel plan naar cijfers, soorten begrotingen (investeringsbegroting en financieringsplan, exploitatiebegroting en liquiditeitsbegroting), onderbouwing van de omzet, scheiding winst- en privé-uitgaven, financieringsmogelijkheden, criteria van de bank. Dinsdag 20 april van 19:00 - 22:00: Juridische zaken voor starters Locatie: Conferentiehotel Drienerburght, Drienerlolaan 5, Enschede. Deze bijeenkomst zet de relevante regelgeving voor ondernemers op een rij waarbij de volgende onderwerpen aan bod komen: ondernemer en overheid (onder andere vergunningen en registraties), rechtsvormen en handelsnaam, contracten en algemene voorwaarden. Inschrijven voor een of meer van deze seminars kan via www.kvk.nl. De kosten bedragen 30 euro per seminar.
42
De Nieuwjaarsborrels als netwerkevenement column | kennispark
Na de drukke decembermaand is het jaar 2010 nu echt van start gegaan. Zoals ieder jaar beginnen we ook 2010 met feestelijke nieuwjaarsbijeenkomsten. Tijd om alle relaties de beste wensen voor het nieuwe jaar mee te geven. Hoewel mijn agenda in januari altijd vol zit met verschillende borrels en bijeenkomsten (de kilo’s vliegen eraan), zijn ze wel nuttig, die borrels. Het gaat er namelijk helemaal niet om dat we elkaar een gelukkig Nieuwjaar wensen. Natuurlijk hoort dat er wel bij, maar het draait om netwerken. Even ‘die en die’ weer spreken. Nieuwe mensen leren kennen en daar nieuwe business uit halen. Want je kent niet iedereen op de nieuwjaarsbijeenkomst van bijvoorbeeld de Kamer van Koophandel. Ook wij zetten met Kennispark Twente in op netwerken, verbindingen leggen, relaties leggen tussen verschillende partijen. We proberen ongepland en gepland netwerken te faciliteren. In ons nieuwe gebouw bijvoorbeeld (The Corridor, Hengelosestraat 525), daar gaat het allemaal om ‘elkaar tegenkomen’. Dat noemen we ongepland netwerken. Dat gebeurt nu al (we zitten er nét) met bijvoorbeeld Venturelab Twente, Innovatieplatform Twente en bijeenkomsten van TKT. Je schiet elkaar gemakkelijk aan en kunt bezoek gemakkelijk aan elkaar voorstellen. (Kom, we lopen nog even bij het Innovatieplatform naar binnen, dan leer je die ook kennen!) En ik moet zeggen, dat werkt erg prettig. Vanaf 2010 zullen we nog actiever inzetten op bijeenkomsten waar het om gepland netwerken gaat. Niet alleen onze bijeenkomsten voor (kennisintensieve, startende) ondernemers, maar ook die van bijvoorbeeld NIKOS, BTC Twente of TKT. Bijeenkomsten gericht op ondernemerschap, innovatie, ontwikkeling van vaardigheden en natuurlijk netwerken. Het leuke is namelijk dat dergelijke bijeenkomsten echt tot samenwerkingen en business leiden. We zagen dat gebeuren bij de Young Technology Award in november. Twee genomineerde deelnemers legden elkaar tijdens de pitchworkshop uit wat ze deden en begonnen meteen verder te filosoferen over samenwerking. Daarvóór kenden ze elkaar nog niet. De een verhuist met zijn bedrijf per januari naar The Corridor, de ander denkt erover na. Dat illustreert maar weer dat gepland én ongepland contact leidt tot samenwerkingen. Dus toch maar die nieuwjaarsbijeenkomsten bezoeken, allemaal. Ik wens u een succesvol 2010, met veel geplande en ongeplande botsingen die leiden tot samenwerkingen. Ps. Noteert u alvast 28 april 2010? Innoversum Innovatiecongres, over ondernemerschap, technologie en innovatie. Mooi moment voor gepland netwerken. www.innoversum.nl
Kees Eijkel Directeur Kennispark Twente www.kennispark.nl
Nieuws Boekhouding vaak probleem voor starters De boekhouding is een aspect van het ondernemerschap waarover nogal eens wordt gestruikeld. Dat blijkt uit het feit dat veel jonge ondernemers na drie jaar noodgedwongen stoppen doordat zij de boekhouding onderschatten. De gemiddelde starter besteedt wekelijks minder dan vier uur aan de financiële administratie. Aldus een paar uitkomsten uitkomst van een onderzoek van de Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA) onder 120 AA-Accountants. Daarin komt verder naar voren dat onvoldoende basiskennis van de markt en een gebrekkig ondernemingsplan belemmerende factoren van belang zijn voor starters. Nieuwe kleine bedrijven noodzakelijk in detailhandel De innovatie in de detailhandel komt voor een belangrijk deel van kleine nieuwe winkels. Dat staat in het trendrapport van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). De nieuwe ondernemers komen vaak van buiten de sector en mede daardoor komen zij met geheel nieuwe winkelconcepten in fysieke winkels of op het internet. Zowel in klantbenadering, bedrijfsvoering en communicatie kan van deze kleine bedrijven veel geleerd worden. Daarmee leveren de nieuwe kleine winkels een belangrijke bijdrage aan de dynamiek in de detailhandel. Zij zijn niet de trend, maar zetten de trend. Meer microkredieten voor startende ondernemers Enkele duizenden startende ondernemers kunnen in 2010 in aanmerking komen voor een krediet als zij bij de bank nul op het rekest hebben gekregen. Dat heeft staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken onlangs laten weten. De proeven met zogenaamde microkredieten voor starters zijn zo succesvol dat Heemskerk heeft besloten de steun uit te breiden. Ook werklozen kunnen een aanvraag voor krediet indienen. Onderzoek wijst uit dat bedrijven het redden met de steun. Heemskerk koppelt starters aan zogeheten coaches van 35 steunpunten nadat het krediet is verstrekt. De staatssecretaris zet ook de proeven voort via de instantie Qredits, die kijkt hoeveel geld starters nodig hebben. Volgens adviesbureau McKinsey kan Economische Zaken jaarlijks 10.000 ondernemers aan de slag krijgen met de microkredieten. Subside startende ondernemers voor Europese ervaring Bij oprichters van een klein of middelgroot bedrijf ontbreekt het vaak aan managementervaring en belangrijke vaardigheden. Dit is, in combinatie met het feit dat het grootste deel van de kleine en middelgrote bedrijven slechts in één land werkzaam is, een belemmering voor groei. Om ondernemers beter voor te bereiden is de Europese Commissie een nieuw programma gestart, dat onder meer nieuwe ondernemers de gelegenheid biedt om van een ervaren ondernemer in het midden- en kleinbedrijf (mkb) in een ander EU-land te leren, het mogelijk maakt dat nieuwe en ervaren ondernemers ervaringen uitwisselen en de toegang tot nieuwe markten en de zoektocht naar mogelijke zakenpartners makkelijker maakt. Voor meer informatie: www.erasmus-entrepreneurs.nl. Handleiding en tips over elektronisch factureren Staatssecretaris De Jager van Financiën heeft de website www.e-factureren.info geopend om meer vaart te zetten achter elektronisch factureren. Op deze website staat praktische informatie over e-factureren. Daarbij valt te denken aan zaken als het gratis handboek ‘E-factureren voor het bedrijfsleven’; een handleiding hoe je begint met elektronisch factureren; een overzicht van producten en diensten op het gebied van e-factureren; actuele ontwikkelingen en informatie over relevante regelgeving en tips hoe je binnen een branche aan de slag kunt met e-factureren.
Bijlage voor new business in Twent e
43
IKT Visie op…
Luchthaven
Luchthaven: uitstel, geen afstel 52 De Holtweijde: rust en gastvrijheid 54 3.500 jeugdwerklozen zoeken werk 56 Pensioenland verandert snel 59 Kim is missen-monopolist 60 Scope en IKT-nieuws 61 Twente Agenda 62
Het is voor een niet-politicus amper te begrijpen. Na een wilde nacht in Zwolle stemde de PvdA-fractie in Provinciale Staten tegen de komst van een ‘luchthaven in het groen’. Zij leken gezwicht te zijn voor de actiegroepen aan weerszijde van de grens, die vreesden voor zoveel geluidsoverlast dat de toeristen onze regio massaal de rug zouden toekeren. Of we daarmee onze economie draaiende kunnen houden! Provinciale Staten was dus (met één stem verschil) tegen; Gedeputeerde Staten namen het besluit van de Gemeente Enschede wel over. Er was dus sprake van een heuse bestuurscrisis, die - als deze column verschijnt - wel weer voorbij zal zijn. De provinciale PvdA was tegen, ging eigenlijk echter wel akkoord, maar kon dat in de vergadering niet zeggen. Snapt u het nog? Intussen heeft het kabinet ingestemd met de verkoop van het terrein onder voorwaarde dat er een vliegveld komt. Alles leek dus op schema te liggen voor een snelle start van de gunningprocedures. Dat loopt door de actie van PS een forse vertraging op. Men spreekt over een half jaar, maar ik hoop dat het sneller kan. We kunnen in de huidige economische situatie niet blijven langer wachten. De luchthaven is een van de belangrijkste argumenten waarom internationaal opererende bedrijven zich in Twente zouden willen vestigen. Het is ook een reden om bij concentratie van activiteiten - de vestiging in onze regio in stand te houden. Voor de onderhoudsbedrijven en andere luchtvaartgerelateerde ondernemingen is het bestaan van een vliegveld uiteraard een primaire vestigingsvoorwaarde. We zullen hen er dus van moeten overtuigen dat het wel goed komt. Mogelijk kunnen we hen geruststellen met de verzekering dat alle bestuurslagen akkoord zijn. De echte start kan echter pas als er een exploitant gevonden is en deze zal willen wachten tot alles formeel rond is. Snelheid is daarom van levensbelang. We willen uitgroeien tot een internationale kennisregio en dat kan alleen als mogelijke nieuwkomers je als aantrekkelijke regio herkennen en erkennen. Herman Spenkelink Voorzitter IKT
Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985
| Twentevisie | Jaargang 22 | Nummer 01 | Januari 2010 |
Plan B sneuvelt
Luchthaven Twente: 52
Het Twentse bedrijfsleven is duidelijk teleurgesteld over de (voorlopige) afwijzing door Provinciale Staten van de plannen voor de ontwikkeling van de luchthaven. De teleurstelling geldt niet alleen het besluit, maar vooral hoe de besluitvorming tot stand kwam. Louis Koopman, regiovoorzitter van de Kamer van Kamer, omschreef de bijeenkomst als chaotisch en zonder veel realiteitszin. “Het is - zacht gezegd - vreemd om te zien hoe bij de Partij van de Arbeid in PS de fractiediscipline heeft gebruikt om de onderlinge verschillen in opvattingen te maskeren. In hun gezamenlijke standpunt gaan ze er vanuit dat ecologie momenteel belangrijker is dan economie. Dat is een onjuiste - en niet noodzakelijke - tegenstelling omdat in het plan beide elementen prima samengaan.” Tussen de P vdA-smaldelen in Enschede en Zwolle is, volgens Louis Koopman, geen echt conflict, maar een duidelijk verschil van inzicht in de procedures en het richtingsgevoel. (door Niko Wind)
De KvK-voorzitter is duidelijk boos over de opstelling van Provinciale Staten: “Het is kwalijk dat zij door hun stemgedrag zichzelf en daarmee de Overijsselse belangen buiten spel hebben gezet!” Wethouder Eric Helder dempt de woede van de KvK-voorzitter goeddeels. Hij ziet slechts een vertraging van maximaal een half jaar, hoe vervelend dat ook mag zijn. Henk Ligtenberg van Oost NV vreest banenverlies of het wegblijven van buitenlandse bedrijven.
Kennisregio Als het plan voor de doorstart van de Luchthaven Twente definitief naar de prullenbak verhuist, zou dat een fors streep betekenen door het streven om uit te groeien tot een internationaal erkende innovatieve regio. Louis Koopman: “Het gaat ons niet primair om het accommoderen van vakantievluchten, maar veel meer om de mogelijkheid voor zakelijk verkeer; in de vorm van een lijnvlucht naar bijvoorbeeld Londen of met luchttaxi’s en andere kleine zakelijke vliegtuigen. Daarnaast kunnen we niet profiteren van de komst van de luchtvaartgerelateerde bedrijven.”
Lobby richting ‘Den Haag’ Door het afwijzen van ‘plan B’, de doorstart van de luchthaven Twente, heeft de Provincie zich voorlopig buitenspel gezet, waarmee deze de kans verspeelde om invloed uit te oefenen op de besluitvorming. De besluiten worden immers in Den Haag genomen. “Terwijl in Zwolle de scherven worden geruimd van een chaotisch verlopen nacht, blijft voor het regionale bedrijfsleven (en de Gemeente Enschede) maar één ding over. We zullen samen onze lobby-pijlen op Den Haag moeten richten.” Louis Koopman is niet onverdeeld somber. “De zaak zit tijdelijk op slot, maar de strijd is nog niet gestreden. We hebben door die toestanden wel een fors tijdverlies opgelopen.
( voorlopig ) in Zwolse chaos
uitstel, geen afstel
Tegenover de ‘woede’ en teleurstelling bij het bedrijfsleven staat de realiteitszin en vooral het positivisme van wethouder Eric Helder van Enschede. Hij ziet voldoende lichtpunten om te blijven geloven in de realisatie van de ‘compacte luchthaven in het groen’. “Natuurlijk is het vervelend dat het plan in de staten het met één stem verschil niet heeft gehaald. Men is echter wel akkoord gegaan met de aankoop van het gebied.” Het tegenstemmen van de PvdA-fractie heeft, volgens Eric Helder, vooral te maken met een aantal onduidelijkheden en onbeantwoorde vragen. Belangrijk was de opmerking van de fractievoorzitter van de PvdA dat hij het als een gegeven accepteert dat er gevlogen zal worden. Het overleg tussen gemeente, provincie en rijk om een doorbraak te forceren is inmiddels gestart. “Uitgangspunt van dit overleg is plan B, de doorstart van de luchthaven. Het kabinet heeft inmiddels de aankoop van de grond goedgekeurd en heeft daaraan de voorwaarde van de komst van een burgerluchthaven verbonden.”
53
Draagvlak De situatie is voor de voorstanders dus veel minder somber dan in de media wordt gesuggereerd. “De gemeenteraad is met een grote meerderheid akkoord gegaan, weliswaar onder de voorwaarde dat de geluidscontour iets kleiner wordt. Voor het rijk is het draagvlak in de regio belangrijk. Uit een enquête van TC Tubantia bleek dat een meerderheid van de Twentse bevolking voor de doorstart is. Ook het bedrijfsleven staat massaal achter het plan.” Voor hem is de conclusie dat de Luchthaven definitief gesneuveld is veel te voorbarig. “Het kost alleen wat meer tijd dan gedacht.” Henk Ligtenberg vindt die voortdurende onzekerheid maar niets. In opdracht van onder meer de provincie Overijssel trekt Oost NV bedrijven naar onze regio, vaak vanuit het buitenland. “Daarmee hebben we ook meteen de essentie te pakken waarom we zo’n sterke voorstander van de luchthaven zijn: het gaat niet alleen om sneller vervoer van personen en goederen (waar men in de media meestal over schrijft) maar vooral om de vestigingsmogelijkheden op of naast een vliegstrip.” Hij had als manager Investeringsbevordering bij Oost NV - samen met de Gemeente Enschede - twee jaar geleden contacten met meer dan 20 ‘luchtvaartgerelateerde’ bedrijven, die er wel oren naar hadden om activiteiten in Twente op te zetten. “Een aantal heeft inmiddels afgehaakt en heeft zich elders gevestigd. Het wordt steeds moeilijker om met de andere bedrijven in gesprek te blijven. Zij wachten op groen licht, maar kunnen niet oneindig lang wachten.” Het gaat daarbij vooral om snelgroeiende activiteiten als vliegtuigonderhoud, opleiding van technisch personeel én om activiteiten in de sfeer van de aerospace; de meest innovatieve kant van de maakindustrie is. We zijn daar goed in en kunnen deze hoogwaardige werkgelegenheid (en dus goed betaalde banen) goed gebruiken.” Al die discussies over aantallen vliegbewegingen en het rendement van de investeringen vallen, volgens hem, in het niet bij de economische winst die met een luchthaven annex bedrijventerrein te behalen is. “Ik heb nog niemand gehoord die problemen had met het rendement van de uitdieping van het Twentekanaal of de aanleg van de N18.”
Banenverlies Bij het aantrekken van vestigingen van internationaal opererende bedrijven speelt de aanwezigheid van een luchthaven een essentiële rol. “Zonder een goede infrastructuur kom je als regio niet op de long-list. Heb je geen vliegveld, dan komen ze niet eens kijken naar de mogelijkheden, waaronder het innovatieve karakter van onze regio. Een vliegveld op 80 kilometer afstand telt voor hen niet mee.” Henk Ligtenberg heeft (gelukkig) nog geen signalen van buitenlandse bedrijven die zich uit Twente willen terugtrekken, maar vreest wel banenverlies. Hij begrijpt als geen ander dat het regionale bedrijfsleven zich massaal achter de doorstart heeft geschaard. “Ook het MKB wordt steeds internationaler en is voor zijn contacten en goederenstromen afhankelijk van goede verbindingen. Dat klemt temeer omdat de lifecycle van de producten steeds korter wordt.” Waar men het vrijwel nooit (meer) over heeft is het voordeel van de IATAstatus, waardoor het Twentse bedrijfsleven vele miljoenen euro’s per jaar bespaart op de vrachtkosten. “Doordat we hier een officiële en erkende burgerluchthaven hebben, wordt de vracht die vanuit het buitenland op Schiphol wordt aangevoerd, gratis naar Twente gebracht.”
www.ikt.nl
Het Twentse bedrijfsleven knokt ( samen met de Gemeente Enschede) voor de luchthaven, maar mag daarbij best wat meer lawaai maken. “Zoek de pers en bestook de politici die over ons lot moeten beslissen met informatie en argumenten.”
Duurzaam Martin Reesink, CDA woordvoerder op het dossier Vliegveld Twente binnen Provinciale Staten, wil er alles aan doen om het proces voor de doorstart van vliegveld Twente weer snel op gang te brengen. “ Vliegveld Twente is van groot belang voor een economisch sterk en gezond Twente, de infrastructuur moet op orde zijn. De verbinding van het vliegveld met de A1 zorgt voor een prima ontsluiting. Cruciaal voor het CDA is dat we gaan voor de groenste luchthaven in Europa en dat we hiervoor in de tender gunningcriteria opnemen. De exploitant die komt met de beste voorstellen voor een duurzaam vliegveld kan de tender winnen. “Het gaat erom dat de exploitant ideeën aandraagt over hoe hij denkt te komen tot geluidsreductie en ook CO ² -reductie”. Dit kan bijvoorbeeld door te vliegen met de schoonste toestellen, maar ook door gebruik te maken van de bestaande brandstofpijplijn van defensie. ■
54
Marc el en Marlies V lek b ehouden
de sfe er op Landgoe d D e Holt weijde
Rust en ongekunstelde
gastvrijheid
Drie jaar geleden namen Marcel en Marlies Vlek Landgoed De Holtweijde over van Jan en Mieke Leurink. Door de wisseling van eigenaars veranderde er in feite niet veel. Jan en Mieke hadden in de 33 jaar dat zij deze unieke locatie in bezit hadden de eenvoudige theeschenkerij omgetoverd tot een tophotel met 41 kamers binnen het hotel en 35 buiten in de karakteristieke landhuizen. De aanpassingen die Marcel en Marlies tot nog toe aanbrachten waren minimaal. Wat ze behielden was in ieder geval het karakter van het hotel: een luxe familiehotel, waar hele generaties gasten steeds weer terugkomen. Dankzij het grote aantal vaste gasten heeft de Holtweijde relatief weinig last van de recessie. “Het aantal zakelijke reserveringen daalde begin dit jaar wel sterk, maar de markt begint nu weer aan te trekken. Zeker voor bedrijven aan deze kant van de IJssel. Voor het binnenhalen van verder weg gesitueerde opdrachtgevers, werken we inmiddels samen met OAD-reizen.” Een extra bewijs dat Marcel en Marlies hun draai in Twente helemaal hebben gevonden. (door Niko Wind)
Met 25 jaar ervaring in de horeca, waarvan 15 jaar binnen de Bilderberg-groep, heeft Marcel een schat aan ervaring opgedaan in het hotelvak. Hij heeft ook gezien waar het fout ging en wat beter kan. “Je kunt nog zo’n mooi hotel hebben in een fraaie omgeving en met een fantastische keuken, maar als de gast zich er niet thuis voelt, zal het nooit een tophotel worden. Zeker als je mikt op mensen die rust en comfort zoeken. “Wij bieden de gasten graag een ongekunstelde vorm van gastvrijheid in ons Country Living hotel. Het gaat in hotels op ons niveau om persoonlijke aandacht.” Marcel is zich er volledig van bewust dat hij daarbij concurrentie heeft van de andere tophotels in de regio. “Bij ons in Lattrop is het echter nog stiller dan bij de collega’s en ons hotel is nog verder verwijderd van de drukte van de grote steden en van de A1. Dat laatste blijkt een subliem verkoopargument voor het regionale bedrijfsleven. Je hoeft niet ver te rijden, maar bent wel volledig weg van de hectiek van alle dag.”
Ploeteren over de A1 Tweederde deel van de privé-gasten komt uit de Randstad, soms al vele jaren achter elkaar. Nieuwe gasten komen vaak op aanbeveling van anderen of zelfs omdat ze er vroeger met hun opa en oma zijn geweest. Marlies: “Onze eerste zorg is altijd de letterlijke ontspanning van onze gasten. We begeleiden ze altijd eerst naar de open haard of - bij mooi weer - naar het terras om daar onder het genot van een drankje bij te komen van het ploeteren over de A1. Ze zijn vanaf Oldenzaal natuurlijk al een beetje tot rust gekomen, maar bij ons kan het ultieme onthaasten beginnen.” Dat de gasten daardoor soms pas na uren inchecken deert hun niet. “De mensen komen hier vooral om tot rust te komen en dan moet je hen bij binnenkomst niet vermoeien met het invullen van formulieren of allerlei andere formaliteiten.”
Intrekkersmoal
55
Marlies en Marcel Vlek kennen elkaar van de Hogere Hotelschool in Maastricht en werkten daarna steeds in het hotelwezen. Marlies’ laatste baan in loondienst was bij het kleine, maar exclusieve Landgoedhotel Groot Warnsborn; Marcel werkte jarenlang bij de Bilderberg-groep. Ze combineerden hun drukke banen (en het frequent wisselen van locatie) met de opvoeding van vier dochters. “Toen we hier op 1 februari 2007 begonnen, hadden we hen nog alle vier in huis. De oudste is haar ouders gevolgd naar de Hogere Hotelschool in Maastricht, de tweede studeert inmiddels medicijnen in Groningen.” Ondanks hun nieuwe huis, ver van de bewoonde wereld, hebben de dochters weinig last gehad van hun verhuizing naar Lattrop. Marlies komt oorspronkelijk uit Oldenzaal en kwam daar - met haar kinderen - frequent op familiebezoek. Hoewel Marlies Twentse roots heeft, hebben ze toch wel even hulp gevraagd bij het inburgeren in de lokale gemeenschap. “Een buurman adviseerde ons een intrekkersmoal te houden voor de naaste buren. Dat hebben we gedaan in ons privéhuis toen daar de verbouwing was gerealiseerd. Met een borreltje en een maaltijd zijn we toen opgenomen in het naoberschap. Echt naober zijn we echter niet geworden. We hebben met ons hotel helaas geen tijd voor de verplichtingen die daaraan verbonden zijn. “ Ze zijn uiteraard wel een goede buur en sponsor van veel lokale activiteiten, waardoor ze echt bij het dorp horen. Die sponsoring leidde tot een bijzondere gebeurtenis. Ze kregen bericht dat ze in de loterij van de Grensruiters een pony hadden gewonnen. “Het voltallige bestuur kwam het dier - tot groot vermaak van onze gasten - bij het hotel afleveren. We hebben het daarna bij een van onze buren gestald.”
Hennie Kuiper De contacten binnen de regio leidden tot het bezoek van de Rabowielerploeg en activiteiten in de keuken die op het oog niet passen bij de status van top-hotel. Toen bekend werd dat de Nederlandse kampioenschappen wielrennen in Ootmarsum zouden worden verreden, zocht Marcel contact met Hennie Kuiper. Die gaf hem direct het mobiele nummer van Erik Breukink. Een paar dagen later was het geregeld en had de Rabo-wielerploeg in het verre Lattrop geboekt. “We hebben toen direct aangeboden om voor de catering van de vrijwilligers te zorgen. Dat betekende dat we samen onder meer met de leden van de wielerverenigingen tot diep in de nacht broodjes hebben gesmeerd voor de lunchpakketten en tussen de wedstrijden door met een warme hap zijn rondgereden op het parcours.” Het bleek een enorm succes, vooral omdat niemand verwachtte dat zo’n luxe hotel als De Holtweijde dit zou doen. Of deze actie ook extra gasten vanuit de Randstad heeft opgeleverd, denkt Marcel niet. “Dat is ook niet belangrijk. We deden het vooral om onze verbondenheid met de regio te tonen.” De vrijwilligers keken in ieder geval wel op. Dat een chique hotel als De Holtweijde met lunchpakketten zou rondrijden hadden ze in hun stoutste dromen niet kunnen bedenken.
Tussen de koeien Marcel en Marlies doen nog veel meer om de verbondenheid met de regio - en met name het Twentse platteland - te tonen, maar dan zijn er duidelijk wel commerciële belangen in het spel. Marlies:
“Zeker mensen die geregeld ‘de hei op gaan’ om te vergaderen, hebben alles al gezien. Die kun je het meest uitbundige programma voorzetten, maar ze worden er niet koud of warm van. Wat ze niet kennen is het echte buitenleven. We gaan dus rond lunchtijd een stukje met hen wandelen en voeren hen naar een boerenschuur, waar ze de lunch gebruiken. Niks gemakkelijke stoelen en met damast gedekte tafels, maar een lunchbuffet tussen de koeien en de strobalen en aan tafels op schragen.”
Rust Voor de gasten (zakelijk en privé) gaat het echter vooral om de rust. Het dertien hectare grote terrein ligt letterlijk in ‘the middle of nowhere’, op een steenworp afstand van de Duitse grens en kilometers verwijderd van een autoweg of zelfs een doorgaande weg. ’s Nachts hoor je er alleen een uil en overdag alleen de gasten van
www.ikt.nl
het hotel zelf. Voor stedelingen is het altijd weer een sensatie als ze zien dat een paar reeën nieuwsgierig uit het bos komen of dat een groepje konijnen zich in de zon warmt. “We zitten hier in Twente met vier tophotels in de natuur en ze zijn alle vier nét iets anders. Ons ‘unique sellingpoint’ is vooral de rust en de ruime door de vrije ligging net buiten Lattrop.” Om de perceptie van grote afstand vanuit de Randstad weg te nemen, werken Marcel en Marlies inmiddels samen met OAD-reizen. De directie of het managementteam van een bedrijf in de Randstad dat in alle rust in De Holtweijde wil vergaderen, wordt bij het bedrijf opgehaald met een luxe vergaderbus van OAD en rechtstreeks naar Lattrop gereden. In de praktijk wordt er het laatste stuk van de reis niet meer vergaderd. Dan geniet men van de fraaie Twentse natuur en mijmert men over het weekend dat komt en over de mogelijkheid om privé terug te komen in de prachtige Holtweijde. ■
Marlies en Marcel Vlek ontvangen hun gasten bij de open haard.
3 . 5 0 0 jeugdwerklozen zoeken e en b aan,
Ook op stage bij 56
In de jaren tachtig zorgde crisis voor een dermate grote werkloosheid dat bijna de hele generatie voor de arbeidsmarkt verloren ging. De overheid wil dit voorkomen en roept de hulp in van het bedrijfsleven. Het kan nu wel even wat minder gaan, in de nabije toekomst hebben we de jeugd meer dan nodig. Bij het aantrekken van de economie zal het aantal vacatures snel stijgen. Als we dan tienduizenden jongeren aan de kant hebben staan - jeugd soms met wat in ambtelijke taal heet ‘een afstand tot de arbeidsmarkt’ - lopen we in Nederland vast. De jeugd kiest ook voor een vervolgopleiding, maar er blijft een grote groep over die tussen wal en schip valt. De overheid wil deze jongeren door een stage of werkervaringsplaats aan het werk krijgen en houden. In Twente hebben de Werkpleinen, waarin de gemeenten en het UWV samenwerken, deze taak op zich genomen. De stroom bezoekers aan deze jeugdloketten groeit gestaag. Men verwacht totaal zo’n 3.500 aanvragen bij de Werkpleinen in Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal. (door Niko Wind)
Het aanmelden bij een jongerenloket van een van de vier Werkpleinen in de regio is geen vrijblijvende zaak. De overheid heeft met de wet WIJ (Wet Investering Jongeren) een forse stok achter de deur. Jongeren van 18 tot 27 jaar krijgen alleen een uitkering als ze zich bij het Werkplein hebben aangemeld en meewerken aan een plaatsing als stagiair of voor een werkervaringsplaats. De werkcoaches hebben de taak om de jongeren ook te plaatsen. Manon Rohaan is als adjunct vestigingsmanager van het Werkplein Enschede verantwoordelijk voor het jongerenloket in Enschede; Evelien Verboom coördineert binnen de Regio Twente de aanpak van de jeugdwerkloosheid voor de veertien gemeenten. Naast het coördineren van de jongerenloketten op de vier Werkpleinen is zij ook bezig om ondernemers en overheidsinstanties warm te maken voor deze aanpak van de werkloosheid onder de jeugd van 18 tot en met 27 jaar. Verboom analyseert, zorgt voor uitvoering van het Plan van Aanpak, zorgt dat kansen worden gecreëerd en de doelen worden behaald.
Leerplicht Tot en met 18 jaar geldt de leerplicht en is het vooral een taak van de scholen en de leerplichtambtenaren om de jongeren van straat te halen en op school te houden. Het gaat in het leeuwendeel van de gevallen om vroegtijdige schoolverlaters die - met steun van allerlei organisaties - terugkeren naar het ROC om daar in een BBLleertraject (Beroeps Begeleidende Leerweg) of BOL-traject (Beroeps Opleidende Leerweg) te starten. De scholen moeten zorgen voor de noodzakelijke leerwerkplekken, maar ook zij hebben het moeilijk. De voorzitter van het CvB van het ROC van Twente, Hans Schutte, maakt van elke gelegenheid gebruik om de werkgevers te wijzen op hun verantwoordelijkheid voor de jeugd én voor de toekomst van het eigen bedrijf en de eigen bedrijfstak. Het ROC speelt ook een belangrijke rol in de aanpak van de werkloosheid in de groep tot 27 jaar.
e en le er-werkb aan of e en werker varingsplaat s
eenmansbedrijven
Problematiek De groep waar de Werkpleinen zich op richten is niet de gemakkelijkste, maar als deze jongeren eenmaal aan het werk zijn, bloeit het overgrote deel op. Verboom toont een artikel in Tubantia over een werkeloze jongen van 22 jaar met een kind van 5 maanden, die door een moeilijke jeugd en de problemen die daarmee gepaard gaan niet aan de slag kon komen. Het jongerenloket hielp hem en hij vond een werkervaringsplaats bij de DCW. Verboom zag kansen voor de 22-jarige werkloze en interviewde hem tijdens de Business Meeting. Hij kreeg een applaus van de zaal en aanbiedingen voor een baan. Tubantia heeft aandacht aan deze jongen besteed en door zijn eigen inzet en bemiddeling van het Werkplein Enschede en Verboom heeft hij inmiddels zijn droombaan gekregen. “Dit is natuurlijk een ideaal voorbeeld, maar het is kenmerkend voor de problematiek waar deze jongeren in zitten: foute vrienden, hoge schulden en te vroeg verantwoordelijkheid. Iedere jongere verdient het om een kans te krijgen, met structuur in zijn leven een toekomst op te bouwen. De Werkpleinen in Almelo, Enschede, Oldenzaal en Hengelo hebben daarom een heel team deskundigen in huis om de jongeren te helpen. Iedereen krijgt een persoonlijke coach, die hem of haar verder begeleidt. Dat is ook de eerste persoon die de jongere ontmoet. Diegene die op dat moment dienst heeft, wordt de vaste begeleider.” Het aanmelden kan op elk moment en zonder afspraak. In het vervolgtraject worden uiteraard wel afspraken gemaakt. Dan gaat de molen draaien en komen zonodig mensen van de schuldhulpverlening in beeld. Zelfs de leerplichtambtenaar en de RMC-consulent (Regionaal Meld- en Coördinatiepunt voortijdig schoolverlaters) hebben een onderkomen in het Werkplein. “Voor de groep kwetsbare jongeren is er in het algemeen een uitgebreid voortraject waarin de sociale en financiële problemen onder de loep worden genomen.” De individuele aanpak geldt niet alleen voor de ‘probleemjongeren’, elk traject is maatwerk en eindigt niet als de jongere bij een bedrijf is geplaatst. De vaste begeleider blijft en is ook het aanspreekpunt voor de ondernemer. Dat de Werkpleinen de jeugdwerkloosheid serieus nemen, wordt duidelijk als je de gebouwen binnenkomt. Het jeugdloket is géén echt loket, maar een deel van de ruimte die herkenbaar is door ballonnen. Geïnteresseerde ondernemers kunnen contact opnemen met de coördinatoren van de werkpleinen: Ellen Groenhuizen in Almelo (0546-768 509), Manon Rohaan in Enschede (053-7507 233) en Petra Ruinemans in Hengelo (074-7508 180) of de projectleider jeugdwerkloosheid: Evelien Verboom:
[email protected]
Ondernemers gezocht Beide dames zijn op zoek naar ondernemers die een of meerdere jongeren willen opnemen, ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid. Verboom en Rohaan zijn beiden direct en doelgericht en ze richten zich niet uitsluitend op het particuliere bedrijfsleven. De gemeenten Enschede, Hengelo en Almelo hebben samen 70 werkervaringsplaatsen beschikbaar gesteld en ook het Werkplein heeft inmiddels trainees in dienst. De zoektocht gaat echter verder. Met naar verwachting 3.500 ‘cliënten’ is een aantal van 70 maar een druppel op de gloeiende plaat.
57
Verboom: “Het is belangrijk dat de gemeenten het goede voorbeeld geven. Ook is het van groot belang dat werkgevers de noodzaak in gaan zien. Bedrijven onderkennen veelal het gevaar van kwantitatieve en kwalitatieve krapte op de arbeidsmarkt na de tekorten van de voorgaande jaren. Als de crisis oplost, gaat dit extra pijn doen. Dus is actie noodzakelijk. Daarnaast zorgt vergrijzing voor een afname van arbeidsaanbod en anderzijds voor een grotere vraag naar arbeid in specifieke sectoren als de zorg. Goed werkgeverschap is de motor waardoor bedrijven zich in de toekomst kunnen verzekeren van voldoende gekwalificeerd personeel.” Begeleiden van mensen zonder werkervaring kost tijd (en dus geld). Dan geldt weer de schaalgrootte van de Regio Twente. “We hebben voor onze aanpak een subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gekregen. Voor 2009 was dat 1,8 miljoen euro en ook voor 2010 ontvangen we een bijdrage van het Rijk. De werkgevers kunnen profiteren van de arbeidsproductiviteit van deze
www.ikt.nl
‘nieuwe’ medewerkers. Op deze manier worden door werkgevers opgeleide vakkrachten behouden,” aldus Evelien Verboom.
ZZP’ers Extra personeel in de vorm van stagiairs of jongeren die werkervaring komen opdoen, kost tijd en inzet voor begeleiding. Ook moeten deze jongeren verzekerd zijn. Voor een groter bedrijf is dat niet ingewikkeld; meestal is een collectieve verzekering afgesloten. Voor eenmansbedrijven is extra administratie dé bottleneck. Een ZZP’er zit niet te wachten op meer papierwerk en de zorg voor een deugdelijke verzekering. Verboom regelt voor de stagiairs bij eenmansbedrijven een collectieve verzekering. ZZP’ers kunnen zo zonder zorgen en zonder administratieve rompslomp een werkloze jongere inzetten en hem of haar op die manier een kans bieden. Zij zullen deze man of vrouw waarschijnlijk niet in dienst nemen; ze hebben wel iemand gesubsidieerd klaargestoomd voor de arbeidsmarkt en voor een reguliere baan bij een ander bedrijf. ■
Manon Rohaan (l) en haar collega’s zijn verantwoordelijk voor de uitvoering; Evelien Verboom werkt op beleidsniveau en coördineert het plan in de regio.
The o Gommer ziet f le xibilisering en individualisering
Pensioenland verandert snel 59
Theo Gommer publiceert veel in het Financieele Dagblad en de dagbladen van Wegener.
De invoering van de nieuwe pensioenwet is een goede stap in het veranderingsproces dat ons pensioenstelsel ondergaat. Het vrijkomen van de AOW op 67-jarige leeftijd kan een extra impuls geven aan de flexibilisering. Men kan immers meer dan voorheen kiezen tussen het nu iets zuiniger aandoen en later meer pensioen of omgekeerd. Pensioenadvocaat Theo Gommer ziet een omslag van een opbouwpensioen naar een uitkeringspensioen, waarbij de verzekerde (werknemer en DGA) zelf zowel de einddatum kan bepalen als de fasering in de hoogte van de uitkering. “Door de groeiende stroom tweeverdieners is een uniform stelsel niet meer te handhaven. Het moet anders omdat het huidige stelsel over een jaar of tien zijn houdbaarheidsdatum heeft overschreden.” (door Niko Wind)
Met die noodzakelijke flexibilisering zal iedereen meer inzicht moeten krijgen in het eigen pensioen. Uit onderzoek blijkt dat 83% van de werkenden geen flauw idee heeft hoeveel premie hij betaalt en hoe groot het kapitaal is dat hij daarmee heeft opgebouwd. Zij weten ook niet wat de werkgever betaalt. Volgens Gommer is dat een taak van de werkgever én van het pensioenfonds. De communicatie door het pensioenfonds is inmiddels bij wet geregeld. Men krijgt jaarlijks een overzicht van het opgebouwde pensioen. Veel mensen weten niet dat ook de werkgever meebetaalt en hoe groot die bijdrage is. Een werknemer kan zelfs niet zien of de werkgever zijn verplichtingen wel nakomt. Het beleven van het ‘pensioengevoel’ is volgens Theo Gommer belangrijk. “Om werkelijk een ‘gevoel’ voor het pensioen te realiseren, moet de werknemer niet alleen weten wat hij betaalt en wat die inleg uiteindelijk oplevert. Hij moet ook weten dat hij slechts een derde deel van de lasten draagt.”
www.ikt.nl
67 jaar? Ondanks felle debatten en acties van de vakbeweging ziet het er naar uit dat de AOW-leeftijd en de reguliere pensioenleeftijd wordt verhoogd naar 67 jaar. Dat betekent echter niet dat iedereen tot zijn 67e jaar moet doorwerken. “In de discussie wordt voorbijgegaan aan de grote mate van flexibiliteit in de leeftijd waarop men stopt met werken. Men kan met 61, maar ook met 70 stoppen. Je hoeft immers je aanvullend pensioen niet op te nemen als je 67 wordt. Dan kan ook eerder of later. Er is zelfs een mogelijkheid voor een deeltijdpensioen.” Doordat voor (bijna) iedereen een pensioenverzekering is afgesloten is de rol (en de mogelijkheden) van het aanvullend pensioen sterk toegenomen. In 2009 werd nog even veel aanvullend pensioen als AOW uitgekeerd; in 2020 zal dat 2,5 maal zo hoog zijn. “En die pensioenuitkering kan men opnemen wanneer men wil. Alleen de AOW komt met 67 jaar.” Mensen die met 65 willen stoppen, kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om de eerste twee jaar een hoger aanvullend pensioen te laten uitkeren. Daarvoor is in de pensioenwet een mogelijkheid geopend.
Tweeverdieners Voor veel tweeverdieners kan het zinvol zijn om het nabestaandenpensioen in te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Beide partners hebben immers een flink pensioen opgebouwd en zijn bij het wegvallen van de partner - niet meer afhankelijk van het pensioen van de ander. Die overheveling is met de huidige wet mogelijk en biedt beide partners een hoger pensioen. “Daarnaast kun je voorlopig nog pensioenjaren inkopen en biedt ook de levensloopregeling mogelijkheden om genoeg kapitaal op te bouwen om eerder te kunnen stoppen met werken.” Theo Gommer was blij dat er momenteel steeds meer anders tegen pensioenen wordt aangekeken. “Pensioenpremies zijn immers geen kosten, maar een investering die rendement moet opleveren.” ■
Kim Köt ter is een echte zakenvrouw
De Missen-monopolist daarvoor via Twitter de wereld verteld dat ze voor het eerst van haar leven een PowerPoint-presentatie in elkaar had gezet voor een presentatie voor IKT. In De Bond vertelde zij haar levensverhaal en haar activiteiten in de wereld van glitter en glamour; vol bravoure, maar met een Twents accent waarmee ze haar afkomst (school in Glanerbrug en Losser) niet verloochende. Die vooropleiding VWO is in het wereldje van de missen geen uitzondering. Sterker nog, voor de Nederlandse verkiezingen selecteert Kim alleen meisjes die op een hogeschool of universiteit studeren. Wel schoppen weinig missen het op eigen kracht tot succesvol ondernemer. Maar dat vermogen heeft Kötter van haar vader geërfd.
60
Naar één Miss Nederland Sinds vele jaren is Nederland ‘gezegend’ met drie afzonderlijke missen: Miss Nederland, Miss Universe Nederland (Amerikaans) en Miss World Nederland (Brits). Kim hoopt daar een eind aan te maken. Ze heeft inmiddels alle licenties - en die voor de Misterverkiezing in handen en hoopt één verkiezing te kunnen organiseren. Door deze gebundelde kracht verwacht ze een grote kans te hebben op een landelijk tv-net én daardoor op meer sponsors. “Ik heb al goede contacten en weet zeker dat dit zal lukken.” Kötter organiseert op RTV Oost al de verkiezing van Miss Overijssel, de eerste licentie voor een Missverkiezing die ze in handen kreeg. Het doel is duidelijk: meer exposure en meer erkenning in Nederland in het buitenland. “Met drie aparte missen heb je te veel kaarten in handen en kom je niet geloofwaardig over.”
Bikini-ronde
Stadstheater De Bond was het decor van Kim Kötters eerste lezing voor ondernemers.
De mensen (mannen) die uitgaan van het vooroordeel dat knap en blond synoniemen zijn voor dom en volgzaam, kwamen bedrogen uit. Tijdens de oudejaarsbijeenkomst van IKT-Oldenzaal in het knusse Stadstheater De Bond bleek dat Kim Kotter, een van de mooiste vrouwen van Nederland, een zakenvrouw is die heel stevig in haar hooggehakte schoenen staat. Zij werd in 2001 Miss Overijssel en een jaar later Miss Universe Nederland en tiende bij de wereldverkiezing in Puerto Rico. Ze stopte kort daarop met haar managementopleiding aan de Universiteit van Tilburg omdat ze te druk was met haar modellenbureau. Na het overlijden van haar partner in business verkocht ze dat bureau (met inmiddels 175 modellen) en stortte zich met haar eenmansbedrijf volledig op het Missen-werk. (door Niko Wind)
Ondanks haar ervaring stond Kötter wat onwennig voor een zaal met voornamelijk formeel geklede mannen. Ze had de avond
Een Missverkiezing wordt vaak vergeleken met een vleeskeuring, zeker als de dames in bikini over het podium paraderen. Deze bikini-ronde is volgens Kötter echter noodzakelijk, omdat alleen dan het figuur van de meisjes goed beoordeeld kan worden. En dat figuur is een belangrijk onderdeel van het oordeel van de jury. “Ik heb bij de Miss Overijssel-verkiezingen al flink kunnen afrekenen met dat negatieve imago. Als we landelijk op tv komen, zal dit alleen maar sneller gaan. Zeker als je laat zien wat die missen er allemaal voor moeten doen.” Inmiddels werkt ze met volle kracht aan haar eigen imago en aan het neerzetten van het ‘merk’ Kim Kötter. Dat begon in feite al met de bijdragen aan Dagblad Tubantia; nu zoekt ze nog sterker de publiciteit. In de aanloop naar de Miss World-verkiezingen in ZuidAfrika was ze onder meer te horen bij Giel Beelen en te zien bij RTL Boulevard. Ze werkte eerder met 18 vrouwen aan het versterken van het imago van Mark Rutte en kreeg onder meer binnen één week vier maal publiciteit in de Telegraaf. Twitteren helpt Kötter bij het PR-offensief. Toen haar Miss Nederland (en Miss Overijssel) niet - zoals gepland - aanwezig was bij de loting voor het WK voetbal bracht zij als enige naar buiten dat dit kwam door een bommelding buiten het congrescentrum. De Zuid-Afrikaanse autoriteiten waren niet blij met deze actie, maar het leverde Kim wel weer een PR-moment op. ■
Scope Nieuwe deelnemers
Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.
IKT-Enschede
Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail aan te leveren.
Linda van Ingen Tekstproducties Merelstraat 26 7471 GC Goor Contactpersoon: mevr. drs. L. van Ingen
IKT-Hengelo e.o. Papira publishers BV Postbus 30 7550 AA Hengelo Contactpersoon: dhr. J.H. Noltes
IKT-Oldenzaal Wiggers Vastgoed B.V. Doesburgstraat 11 7575 EN Oldenzaal Contactpersoon: dhr. H.L. Wiggers
61
Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE
Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 E-mail
[email protected]
Op vrijdag 18 december jl. is de verhuizing van Dura Vermeer Bouw Hengelo BV naar haar nieuwe kantoor aan de Bosmaatweg 60 in Hengelo gestart. Eigen mensen hebben het nieuwe kantoor ontwikkeld en gebouwd met oog op de toekomst en het biedt ruimte aan 120 van de totaal 375 medewerkers. Herman Spenkelink, voormalig Lid Raad van Bestuur van Dura Vermeer Groep NV en voormalig directeur van Dura Vermeer Bouw Hengelo, is de eer gegund als voltooiing de sluitsteen te leggen. IT Oost Nederland BV heeft met ingang van 1 december jl. haar dienstverlening uitgebreid met een detacheringactiviteit: detachering van IT professionals. Deze dienstverlening wordt uitgevoerd onder de naam: ITON Professionals & Detachering. ITON levert ondersteuning op gebied van IT-specialisten op maat aan grote en middelgrote organisaties in zowel de profit als de not for profit sector, van helpdeskmedewerker tot ontwikkelaar, van systeembeheerder tot projectmanager.
Olde Hanter Bouwconstructies verraste de automobilisten die via de A1 naar het westen reden met een heuse ijsbeer binnen de gevelconstructie van het pand van Façadis.
ALMI Machinefabriek uit Vriezenveen heeft donderdag 10 december in Rotterdam het Gouden Ervaringscertificaat in de wacht gesleept. Uit handen van Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen ontving Raymond Belderink, bedrijfsleider bij ALMI, het Gouden Ervaringscertificaat en de prijs van € 10.000,-. ALMI is door de EVC Makelaar (Cynthia Mayer) vanuit het project Leren en Werken voorgedragen voor deze prijs. Tussen november 2008 en juni 2009 hebben 26 medewerkers van ALMI een EVC-traject gevolgd bij het ROC van Twente, mede gefinancierd door het OOM - Opleiding Ontwikkeling Metaalbewerking. ■
Tijdens de oudejaarsbijeenkomst van IKT-Enschede werd het beste kunstwerk gekozen dat in de zomer bij de graffitiworkshop door de deelnemers werd vervaarding. Het werk siert momenteel de werkkamer van directeur Arné Bageman.
www.ikt.nl
Twente Agenda 62
Datum
Aanvang
Onderwerp
Organisatie
27 jan. 28 jan. 2 febr. 4 febr. 11 febr. 1 mrt. 2 mrt. 2 mrt. 8 mrt. 9 mrt. 15 mrt. 17 mrt. 24 mrt. 26 mrt. 1 april 6 april 12 april 14 april 15 april 20 april 28 april 6 mei 17 mei 27 mei 1 juni 1 juni 2 juni 3 juni 7 juni 7 juni 9 juni 10 juni 15 juni 21 juni 22 juni 23 juni 2 sept. 8 sept. 13 sept. 13 sept. 15 sept. 16 sept. 21 sept. 22 sept. 23 sept. 27 sept. 29 sept. 4 okt. 7 okt. 12 okt. 4 nov. 6 nov. 11 nov. 15 nov.
12.00 uur 18.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 11.30 uur 17.00 uur 16.00 uur 15.30 uur 16.00 uur 11.30 uur 07.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 07.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 15.30 uur 12.00 uur 18.00 uur 09.30 uur 16.00 uur 16.00 uur
Nieuwjaarslunchbijeenkomst IKT-Almelo Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-West Twente Opname programma Memphis Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bedrijfsbezoek/Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Opname programma Memphis Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie VIT-bijeenkomst Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Jaarvergadering/lunch IKT-Almelo Jaarvergadering/lunch IKT-Haaksbergen Jaarvergadering/lunch IKT-Enschede Opname programma Memphis Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Jaarvergadering/bedrijfsbezoek IKT-West Twente Bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen Jaarvergadering/lunch IKT-Hengelo Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo Opname programma Memphis Jaarvergadering/bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Opname programma Memphis Jaarvergadering/lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Informele bijeenkomst IKT-Haaksbergen VIT-bijeenkomst Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-West Twente Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Informele bijeenkomst IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Almelo VIT-bijeenkomst Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Bedrijfsbezoek IKT-Berkelland Bedrijfsbezoek IKT-West Twente Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Ontbijtbijeenkomst KPMG Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Avondbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Jaarvergadering IKT Lunchbijeenkomst IKT-Enschede/IKT-Hengelo Twente Concert Interregionaal Klootschiettoernooi Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie
IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT Twentevisie IKT VIT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT VIT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT VIT IKT IKT IKT IKT KPMG IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT
Voor nadere informatie: IKT Tel. 053 - 484 99 80 KPMG Tel. 053 - 483 25 25 VIT Tel. 053 – 851 68 62
