ecp.nl jaarverslag 0809
ECP.NL Platform voor eNederland Overgoo 11 Postbus 262 2260 AG Leidschendam T
(070) 419 03 09
F
(070) 419 06 50
E
[email protected]
W www.ecp.nl
jaarverslag 2008-2009
jaarverslag 2008-2009
2
VOORWOORD
”Goede basiscondities, concrete toepassingen en randvoorwaarden daar draait het om!”
De afgelopen 10 jaar stond de informatiemaatschappij in
kwaliteit van de organisatie wordt erdoor beïnvloed, maar
het teken van stimuleren en versnellen. Veel energie is
ook de positie in de markt en de samenwerking met
gestoken in het ontwikkelen van kennis en het bevorderen
bijvoorbeeld afnemers, leveranciers enzovoort. Doel is
van ICT toepassingen, onder meer in verschillende maat-
schaal en massa van toepassingen te krijgen.
schappelijke sectoren. Zowel in het nationale als het Europese ICT-beleid is geleidelijk een beweging in de focus
In de derde plaats zijn randvoorwaarden (‘versnellers’) nodig
zichtbaar van beschikbaarheid naar toepassing en uitein-
voor het realiseren van vertrouwen. Het vertrouwen in de
delijk de stap naar daadwerkelijk gebruik en innovatie. De
digitale veiligheid, maar ook in het publiekprivate gebruik
beschikbare infrastructuur in Nederland is uitstekend. Maar
van data waarbij het privacyvraagstuk een grote rol speelt.
blijft moeilijk te realiseren ondanks het massale gebruik
Al deze ontwikkelingen en bijbehorende vraagstukken en
van nieuwe technologieën in het bedrijfsleven, de zorg,
struikelblokken zijn van belang voor het bedrijfsleven,
het onderwijs, de privésfeer en binnen de overheid.
voor de overheid en voor de maatschappij: wij allemaal. De vraagstukken kunnen weliswaar scherp worden gefor-
Hoe komt dat? Wij Nederlanders zijn wat huiverig, we
muleerd, maar ze zijn niet eenvoudig oplosbaar. En geen
willen alles goed regelen en onder controle hebben. Dat is
van de betrokken partijen is in staat ze alleen op te lossen.
goed, want het gaat om de verdere ontwikkeling en de
Daarom bundelt ECP.NL, platform voor eNederland, al meer
toekomst van Nederland. Daar hebben we in eerste
dan 10 jaar als neutraal platform de denk- en doekracht
instantie goede basiscondities voor nodig, zoals een goede
van bedrijven (aanbieders van ICT, maar ook vele toepassers
infrastructuur, maar ook bijvoorbeeld computervaardig-
ervan), overheden, koepelorganisaties en kennis- en onder-
heden. Groepen mensen dreigen achter te raken omdat
wijsinstellingen. Binnen ECP.NL pakken zij bovenstaande
ze niet met digitale toepassingen kunnen omgaan. Het is
vraagstukken op voor het realiseren van een informatie-
zowel in economisch als in sociaal opzicht van groot belang
samenleving waarin kansen worden benut en bedreigingen
dat deze mensen aangehaakt blijven bij de ontwikkeling
opgelost.
van de informatiesamenleving. In 2009 start daarom het belangrijke publiekprivate programma Digivaardig en
Naast onderwerpen van technische en juridische aard
Digibewust, belegd bij ECP.NL.
tonen steeds meer ECP.NL activiteiten juist een ethische en sociologische invalshoek. Het gaat bij de inzet van de
In de tweede plaats heeft het bedrijfsleven behoefte aan
technologie om de waarde van en voor de mensen die
heel concrete toepassingen die zij makkelijk en snel kun-
ermee omgaan.
nen invoeren. Denk aan elektronisch factureren, open mobiel internet en authenticatietoepassingen. Juist inter-
Dit Jaarverslag biedt u een overzicht van de vele activitei-
operabiliteit is in een tijd van toenemende concurrentie-
ten die ECP.NL oppakt in het hierboven geschetste kader.
druk, opkomende buitenlandse markten en de noodzaak
Wij hopen dat we in 2009 op samenwerking met u en uw
tot innovatie noodzakelijk. Niet alleen de efficiëntie en
organisatie kunnen rekenen!
A. van Bellen directeur ECP.NL
ecp.nl jaarverslag 0809
de slag naar het grootschalige, daadwerkelijke gebruik
3
INHOUDSOPGAVE
Over ECP.NL 9
Interview met Alexander Rinnooy Kan 12 4
Digivaardig 18
e-Factureren 24
VOORWOORD
3
INHOUDSOPGAVE
4
Raad van Advies
13
FRANK HEEMSKERK OVER
Bestuur
13
ICT VAARDIGHEDEN
Medewerkers
14
2. BASISVOORWAARDEN
15
Infrastructuur
17
e-Factureren
24
IPv6
17
Open Mobiel Internet
25
22
3. TOEPASSINGEN IN HET ROGER VAN BOXTEL EN ARIE VAN BELLEN AAN HET WOORD
1. OVER ECP.NL
6
BEDRIJFSLEVEN
23
Digivaardig & Digibewust
18
Nederland Digitaal in Verbinding (NDiV) 26
10
Organisatie
18
Identiteits (ID) Management en
Deelnemers
10
Digivaardig voor senioren
18
Authenticatie
26
ECP.NL en EPN ‘verloofd’
11
Digivaardig voor digibeten
19
Interoperabiliteit
27
Digivaardig voor MKB
20
XBRL Nederland
28
Digivaardig voor ambtenaren
21
Open Standaarden
28
ECP.NL is…
9
ALEXANDER RINNOOY KAN OVER SAMENWERKINGSVERBANDEN
12
Digibewust 32 Watch your space 39
Interview met Jeroen Terstegge 5 ecp.nl jaarverslag 0809
over Privacy 46
eNederland 2008 51
Deelnemers 52
Internationale vertegenwoordiging in de UN/CEFACT
28
CORINE VAN DRUNEN OVER MOBIEL INTERNET
29
Mediawijsheid
40
Websites
48
QUATRO PLUS
41
Nieuwsbrieven
49
Vertrouwen 2.0
42
Publicaties
49
Privacy in Perspectief
42
Evenementen 2008
50
ISP Platform Kinderporno
43
eNederland 2008
51
DEELNEMERS ECP.NL ‘08 ’09
52
COLOFON
54
4. RANDVOORWAARDEN
31
Notice & Take Down
43
Digivaardig & Digibewust
32
RFID Etikettering
44
Organisatie
34
Seminars Beleidsonderwerpen
44
Internationaal verband
34
JEROEN TERSTEGGE OVER PRIVACY
Digibewust voor jongeren en hun
46
opvoeders
34
Digibewust voor MKB
38
5. VOORLICHTING 2008
47
Digibewust voor gebruikers
39
Pers
48
INTERVIEW
”ECP.NL wordt inmiddels door steeds meer partijen gesteund in haar rol als agendazetter, verbinder en uitvoerder.”
Roger van Boxtel
Arie van Bellen
voorzitter ECP.NL
directeur ECP.NL
Een eNederland…zijn we daar al?
en dat maakt ons kwetsbaar. Dat vraagt niet alleen om
Arie van Bellen:
economische en juridische antwoorden maar ook om
Nog niet. De informatiemaatschappij is nog altijd enorm
sociologische, meer mensgericht; wat doet dat met ons?
in beweging. De ontplofte internetbubbel, ontspoorde
6
megaprojecten en een tanende aandacht van de politiek;
Volop in beweging dus….
niets kan afdoen aan de ontwikkelingen in de praktijk.
Arie van Bellen:
We zijn steeds meer online ‘at any time, any place and with
Zeker. De vraag is alleen zijn we daar ook klaar voor? Ik
anyone’. Communiceren, foto’s en muziek uitwisselen, maar
denk het niet. Uit onderzoek blijkt dat we als Nederland
ook betalen, belastingaangifte doen en transacties aangaan.
voorop lopen wat betreft de mogelijkheden alleen doen
Dit biedt fantastische kansen voor bedrijven en instellingen
we er nog niet genoeg mee. En dat is verklaarbaar. Nieuwe
maar zeker ook in het dagelijkse leven van mensen.
mogelijkheden leiden ook altijd tot spanningen tussen belangen van bestaande en nieuwe partijen en tot
Roger van Boxtel:
verschuivingen in bestaande normen en waarden. Wat je
De impact op onze economie en sociale leven kan inder-
bijvoorbeeld ziet is dat iedereen zijn eigen wiel aan het
daad moeilijk onderschat worden. Door de enorme
uitvinden is. Dit heeft een remmende werking. Een aantal
ontwikkelingen en het massale gebruik zijn we in een
zaken, denk aan privacy en authenticatie, moeten we
fase terecht gekomen die nog fundamenteler is dan pak
gezamenlijk aanpakken; met verschillende partijen de
weg 10 jaar geleden. Het biedt enorm veel kansen en
handen ineenslaan en het in één keer goed regelen. Dan
mogelijkheden maar vergt ook een verantwoord gebruik.
weet de burger, in zijn rol als consument, patiënt, belas-
We zetten steeds meer, zowel zakelijk als privé, op internet
tingaangever, ondernemer, dat het goed geregeld is. Ik weet, het klinkt als Hollands polderen maar het werkt. En we moeten met zijn allen die unieke voorsprong die we hebben, zien te behouden.
Roger van Boxtel: Wat je bijvoorbeeld in de zorg ziet is dat technisch al lang veel meer mogelijk is. Daar krijgen we nu eindelijk het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Een heel goede ontwikkeling. We willen toch allemaal graag dat de arts in een ander ziekenhuis meteen kan zien voor welke antibiotica je allergisch bent? En natuurlijk is privacy daarbij een belangrijk begrip. Dat moeten we goed regelen. Maar we moeten ook uitkijken dat we niet een privacy in kwadraat nastreven. Feitelijk wordt iedere dienstverlener,
van zorgverzekeraar tot kleine zelfstandige inclusief de overheid, gedwongen na te denken over effectiviteit en positionering en dat vergt een andere manier van denken, ook van burgers.
Wat kan ECP.NL hierin betekenen? Arie van Bellen: Juist op het gebied van spanningen, of onzekerheden, kan ECP.NL veel betekenen. Samenwerken, het bundelen van krachten rondom onderwerpen die sectoroverschrijdend van belang zijn! Denk aan vertrouwen; privacy, identiteitsmanagement en authenticatie. We willen allemaal het gemak van toenemende digitalisering op alle vlakken, zorg,
omgaan. Dit onthoudt hen niet alleen persoonlijk mooie
openbaar vervoer, belastingdienst, maar tegelijkertijd wil-
kansen maar ook economisch is dit van groot belang. In
len we ook zelf de controle houden over wat anderen over
2009 starten we met het vijfjarig programma Digivaardig
ons kunnen vinden. Veiligheid is van belang maar niemand
& Digibewust. Samen met overheid, bedrijfsleven en
7
zit te wachten op een wirwar aan pasjes, codes enzovoorts.
maatschappelijke organisaties streven we naar meer
ecp.nl jaarverslag 0809
mensen met basale computerkennis zodat ze niet achter Roger van Boxtel:
dreigen te raken in een zich steeds verder digitaliserende
Ja, en de berichtgeving over gekloonde pasjes, gekraakte
samenleving.
OV-Chipkaarten en een onveilig Elektronisch Patienten Dossier (EPD) doen geen goed aan dat vertrouwen. Als
ECP.NL bestaat 10 jaar, wanneer is de missie volbracht?
Raad van Advies van ECP.NL willen we deze succes- en
Arie van Bellen:
faalfactoren bespreekbaar maken. Het kader voor al deze
Niemand kan in de toekomst kijken en ook ik riep 10 jaar
toepassingen kent namelijk eenzelfde basis; technisch kan
geleden “over 10 jaar bestaat ECP.NL niet meer, dan is
het maar hoe zit het in het gebruik? Is het veilig? Wie kan
ebusiness (toen nog) gewoon business geworden.” Maar kijk
bij mijn gegevens? Hoe weet ik zeker met wie ik te maken
nu. eBusiness is business en we hebben daar mooie bijdragen
heb? Kortom de innovatie moet in balans zijn met de maat-
aan kunnen leveren. Denk aan de Model Gedragscode die
schappelijke vragen.
de basis heeft gelegd voor de Thuiswinkel waarborg, een succesvol keurmerk voor online winkelen. Maar ook con-
Waar ligt in 2009 uw prioriteit?
crete toepassingen voor het bedrijfsleven als bijvoorbeeld
Arie van Bellen:
standaardisatie in de uitzendbranche, de elektronische
Zoals zojuist al gezegd; wat we nu moeten doen is focussen
handtekening en de email code tegen spam. De vraagstuk-
op daadwerkelijk gebruik van ICT. Deze laatste stap lijkt
ken vandaag zijn meer organisatorisch en ethisch van aard,
weerbarstig en moeilijk te realiseren. Het ontbreekt aan
en vragen dus om een andere inbreng en onderbouwing.
belangrijke randvoorwaarden. Ik noemde het al eerder; het realiseren van vertrouwen. Maar ook vraagstukken rondom
Roger van Boxtel:
interoperabiliteit en consumentenbelangen zoals open
Centraal staat daarbij het kader waarbinnen al de huidige
standaarden, en auteursrechten.
ontwikkelingen een kans van slagen hebben. De privacydiscussie bijvoorbeeld duikt op bij het patiëntendossier,
Roger van Boxtel:
bij de OV Chipkaart en bij slimme meters. Maar ook
Daarnaast dienen zich meer maatschappelijke vraagstukken
brancheoverstijgende toepassingen als e-factureren vragen
aan als e-vaardigheden. We moeten onze verantwoorde-
om grootschalig doorpakken. Het is noodzakelijk dat we
lijkheden nemen naar grote groepen mensen die dreigen
op dit vlak gezamenlijk de schouders eronder zetten. Daar
achter te raken omdat ze niet met computers kunnen
mag je ECP.NL over 10 jaar op afrekenen!
8
9
ecp.nl jaarverslag 0809
Over ECP.NL.
OVER ECP.NL
Over ECP.NL Door de ontwikkeling van de technologie ontstaan nieuwe toepassingen in bedrijfsleven, overheid, zorg, onderwijs en op consumentenvlak. Deze nieuwe toepassingen doen traditionele verhoudingen omslaan. ECP.NL ziet deze veranderingen als uitdagingen om de kansen die 10
hieruit voortkomen ten volle te benutten!
ECP.NL IS... …al 10 jaar het platform waar publiekprivaat wordt
een neutraal, deskundig en gezaghebbend platform
samengewerkt aan een informatiesamenleving waarin
waar sectoroverschrijdend wordt samengewerkt. ECP.NL
we de kansen optimaal benutten en bedreigingen
brengt verschillende partijen bij elkaar en benoemt
oplossen. Zowel om de (internationale) concurrentie-
concrete thema’s en (doorbraak)projecten die opgepakt
positie van Nederland te behouden en te verbeteren
moeten worden. Ook agendeert zij vraagstukken waar-
maar ook om de kansen voor onze samenleving in het
van politieke aandacht gewenst is om doorbraken te
algemeen te grijpen. Hierbij bestaat de behoefte aan
realiseren.
DEELNEMERS Om belangrijke voorwaarden en doorbraken te realise-
te werken en kennis te delen worden concrete resultaten
ren is het noodzakelijk dat door alle betrokken partijen
bereikt. Daarnaast zorgen zij ook voor een continue
wordt samengewerkt: overheid, bedrijfsleven,
contributiestroom waardoor ECP.NL als onafhankelijk
maatschappelijke- en intermediaire organisaties,
platform kan opereren voor en met haar deelnemers.
onderwijs- en kennis instellingen. Ruim 160 van deze
Deelnemers van ECP.NL kunnen in een vroeg stadium
partijen vormen het draagvlak van ECP.NL, een over-
invloed uitoefenen op ontwikkelingen als standaarden,
zicht vindt u op bladzijde 52.
wet- en regelgeving en veiligheid van internettoepas-
De deelnemers van ECP.NL vormen de basis, door samen
singen. Hiermee dragen zij bij aan de ontwikkeling van
Samenstelling deelnemers eNederland. Uiteraard biedt het ook kans binnen de eigen organisatie efficiënter in te spelen op innovatieve
Bedrijven < 500
38%
ontwikkelingen. Door haar onafhankelijkheid en dit
Bedrijven > 500
25%
brede draagvlak wordt ECP.NL bovendien regelmatig
Intermediairs
20%
door de overheid gevraagd samen te werken op
Overheid
9%
belangrijke maatschappelijke thema’s.
Kennisinstellingen
8%
11
ECP.NL is in 1998 opgericht door het ministerie van Economische Zaken en werkgeversvereniging VNO-NCW. Vanuit overheid en bedrijfsleven werd ingezien dat de invoering van elektronisch zakendoen een radicale omslag teweeg zou brengen binnen de traditionele economische verhoudingen, nationaal en internationaal. En dat ondanks de goede uitgangspositie van Nederland (koploper op gebied van EDI, betrouwbare technologische infrastructuur, hoge penetratiegraad pc’s, hoog niveau van kennistechnologie en vrije marktwerking) samenwerking cruciaal was om de mogelijkheden van ‘elektronisch zakendoen’ te kunnen benutten.
ECP.NL EN EPN ‘VERLOOFD’ Tijdens het congres eNederland 2008 op 20 november
Conclusie van die bijeenkomst was te streven naar een
meldde EPN-voorzitter Alexander Rinnooy Kan dat
integratie waarbij de organisaties opgaan in één nieuw
ECP.NL en EPN in gesprek zijn over een integratie van
platform, waarin de doelstellingen van zowel EPN als
de twee platforms.
ECP.NL zijn gewaarborgd. Het integratieproces verloopt voorspoedig en het resultaat van deze ‘verloving’, zoals
In juni 2008 is door Rinnooy Kan, Roger van Boxtel,
Rinnooy Kan het noemde, is dat eind 2008 de formele
voorzitter ECP.NL, en de directeuren van beide
aankondiging volgt.
organisaties gesproken over intensieve afstemming van activiteiten en nadere samenwerking in de toekomst.
ecp.nl jaarverslag 0809
Oprichting ECP.NL
INTERVIEW
”Samenwerkingsverbanden ontstaan waar mensen en organisaties elkaar vertrouwen.”
Alexander Rinnooy Kan voorzitter EPN, voorzitter SER Wat gaat ICT betekenen voor onze samenleving? Ik denk dat de mogelijkheden die ICT biedt pas optimaal worden benut als informatiestromen tussen organisaties, overheden en
12
consument digitaal zijn geworden. Inmiddels heeft bijna iedereen een pc met internetverbinding en informatiestromen binnen organisaties zijn digitaal geworden. De digitalisering van de stroom van informatie
informatie niet zomaar bij anderen terecht komt, of hoe ze voorzie-
tussen partijen is de volgende stap.
ningen treffen om oneigenlijk gebruik van gegevens te voorkomen.
Dat is nodig bijvoorbeeld wanneer we het rendement van de zorg willen verbeteren, mobiliteits- en klimaatproblemen willen aanpakken of
Kunt u voorbeelden geven waar het wel al goed gaat?
problemen willen opvangen die samenhangen met de vergrijzing.
De grote nationaal en internationaal opererende dienstverleners hebben er vaak al voor gekozen gevoelige informatie over hun
Dus de maatschappelijke toepassing van ICT blijft wat achter, waar
bedrijfsprocessen te delen met anderen om hun dienstverlening te
ligt dat volgens u aan?
verbeteren en kosten te verminderen. Grote supermarktketens met
Het is erg complex om informatiestromen te digitaliseren en op elkaar
hun toeleveranciers, grote callcenters met uitzendbureaus en banken
aan te laten sluiten: we beginnen er nu over na te denken en mee te
met hun IT-dienstverleners bijvoorbeeld. In de gezondheidszorg
experimenteren. Een tweede aandachtspunt is dat nog veel inspan-
zien we dat zorgverleners in hun regio’s informatie verzamelen en
ningen nodig zijn om mensen en organisaties te overtuigen dat zij
delen over de effectiviteit van hun zorg.
informatie, die zij nu het liefst binnen de muren van het eigen huis of
Dankzij de gegevensuitwisseling in die samenwerkingsverbanden
eigen organisatie houden, moeten gaan delen om dienstverlening te
wordt dienstverlening verbeterd: schappen zijn gevuld, wachtrijen
verbeteren. Mensen moeten daarvoor weten hoe ze veilig gegevens
korter en de gezondheid van mensen in die regio’s beter. En dat
kunnen uitwisselen en organisaties moeten maatregelen treffen om
vaak tegen lagere kosten.
er voor te zorgen dat gegevens goed worden gebruikt en dat eventueel misbruik snel is op te sporen.
Om die echte maatschappelijke doorbraken te bewerkstelligen: wie is er nu aan zet?
En dat is moeilijk?
Die samenwerkingsverbanden ontstaan waar mensen en organisaties
Een voorbeeld: veel patiënten zullen blij zijn met het elektronisch
elkaar vertrouwen en inzien dat ze kunnen verdienen door mee te
patiëntendossier waar Minister Klink onlangs iedereen een brief over
werken aan het succes van de ander. Dat is een proces dat je niet
stuurde. Daarmee kunnen medische fouten worden voorkomen. Maar
kunt opleggen. Je kunt wel de voorwaarden creëren. Denk aan
weinig mensen zullen nu weten op welke manier ze straks samen met
ondernemers bewust maken van de mogelijkheden en meewerken
hun huisarts kunnen controleren of gegevens niet voor frauduleuze
aan standaardisatie. Dan zijn samenwerkingsverbanden niet tot
doeleinden worden gebruikt. Iedereen ziet wanneer er in huis is
elkaar veroordeeld en kan zonder grote desinvesteringen van
ingebroken en weet hoe je aangifte kunt doen, maar voor elek-
partner gewisseld worden. Partijen als ECP.NL of EPN kunnen daarbij
tronische gegevens weten mensen nog nauwelijks hoe ze die kunnen
een grote rol spelen, bij het agenderen van de mogelijkheden, het
controleren.
samenbrengen van partijen, attenderen op het belang van toekomst-
Ook bedrijven die elektronische gegevens gebruiken om hun dienst-
vaste en open oplossingen en het inbrengen van het algemeen
verlening te verbeteren laten onvoldoende zien hoe ze zorgen dat die
belang in die samenwerkingsverbanden.
RAAD VAN ADVIES De Raad van Advies is een high level klankbordgroep die
ECP.NL opereert en naar de ontwikkelingen hierin.
met een strategische blik kijkt naar de omgeving waarin
Hieronder een overzicht van de raad.
Z.K.H.
M.A. van der Bel
L.C. Brinkman
De prins van Oranje
Microsoft, Vice
Voorzitter NICTIZ,
President EMEA
ICT in de Zorg
H. van Dorenmalen
D.M. van Gorp
F.K. de Moor
Algemeen Directeur
Universiteit Neyenrode,
Bestuursvoorzitter
IBM Nederland NV
directeur Institute for
Macintosh Retail Group
Competition
A.J. Scheepbouwer
F. Sijbesma
Voorzitter hoofddirectie
Bestuurvoorzitter
Voorzitter Raad
PGGM
Koninklijke KPN NV
van Bestuur DSM
B.E.M. Wientjes
G.H.N.L. van Woerkom
Voorzitter Vereniging
Hoofddirecteur ANWB
VNO-NCW
BESTUUR Het Bestuur, met als voorzitter Roger van Boxtel, is ver-
en vormen een goede afspiegeling van het speelveld
antwoordelijk voor het beleid van ECP.NL. De bestuurs-
waarin ECP.NL werkt.
leden vertegenwoordigen verschillende marktpartijen
R.H.L.M. van Boxtel
P.R. Bakker
J.B. Brink
Menzis
Schuitema NV
Koninklijke KPN NV*,
(voorzitter ECP.NL)
RFID Nederland tot 31-12-2008
M. Esseboom
G.B.J. Hartsink
L. Jongeling
IBM Nederland BV
ABN AMRO Bank
Elektronisch Leerdossier voortgezet onderwijs (ELDvo)
L.M.N. Kroon
C. Oudshoorn
F.L.J. van der Plas
Ministerie van
Vereniging VNO-NCW
Raad Nederlandse
Economische Zaken
Detailhandel, Macintosh Retail Group
P.D. Verstege
A.H.M. Schaart
Koninklijk NIVRA,
Koninklijke KPN NV.*
Deloitte
per 1-1-2009
(Penningmeester ECP.NL)
13 ecp.nl jaarverslag 0809
K.J. Noordzij
MEDEWERKERS ECP.NL heeft een vast team van medewerkers. De directeur is Arie van Bellen.
Sandra van Arkel
Jelle Attema
Paul Brackel
Marjolijn Durinck
Inge Eekhout-Aarts
Dorien van Gastel
Derk Henderson
Rachel Marbus
Joyce Martina-Roel
Lynda Ong
Bart Schermer
Sophie Veraart
Arie van Bellen Directeur
Marjolijn BonthuisKrijger
14
Rachel Peeters
Tijmen Wisman
15 ecp.nl jaarverslag 0809
Basisvoorwaarden.
BASISVOORWAARDEN
Basisvoorwaarden
We zijn behoorlijk goed op weg naar een eNederland. Dat blijkt uit onder andere uit de e-Readiness ranglijst1 waar we in 2008 internationaal gezien een 7e plaats behaal16
den. Deze goede uitgangspositie hebben we voor een groot deel te danken aan de aanwezige ICT-infrastructuur. Naast de hoge scores op het gebied van infrastructuur blijven we wat betreft gebruik van de mogelijke diensten en toepassingen door zowel overheid, bedrijfsleven en individuele personen nog wat achter. Om het gebruik te bevorderen is het belangrijk meer aandacht te geven aan de digivaardigheden van de bevolking. In een continue ontwikkelende informatiesamenleving mis je zonder een bepaalde mate van digivaardigheden aansluiting op je werk, in de dienstverlening, in de leeromgeving en ook in de privésfeer.
1 E-Readiness ranking report, The Economist Intelligence Unit en IBM
Infrastructuur mobiele apparatuur om online te gaan, zoals een laptop
nationaal gezien goed als het gaat om infrastructuur.
(13%) en een mobiele telefoon (8%). Ook wat betreft
Zo vormt de Amsterdam Internet Exchange het
marktwerking doen we het goed. Er is concurrentie
grootste internetknooppunt van de wereld en zijn we
tussen zowel de verschillende typen netwerken (ADSL,
in vergelijking met andere Europese landen koploper als
kabel (zij het nog marginaal) en in mindere mate
het gaat om internet- en breedbandgebruik. In 2007 is
mobiele technologieën en glasvezel) als tussen aan-
bij 86 procent van de huishoudens een computer aan-
bieders op een infrastructuur. Kortom, de ICT-infra-
wezig en 5,4 miljoen Nederlandse huishoudens beschikt
structuur in Nederland zorgt ervoor dat wij optimaal
over internet. Driekwart van de Nederlandse huis-
gebruik kunnen maken van ICT-toepassingen. Uiteraard
houdens beschikt over breedbandinternet 2. Daarnaast
is deze infrastructuur onderhevig aan veranderingen en
gebruikt één op de vijf internetgebruikers regelmatig
moet continu vernieuwen.
17
IPV6 Boven de laag van complexe
als er over een paar jaar daadwerkelijk overgegaan
fysieke verbindingen ligt een
wordt op IPv6.
set van protocollen die ervoor zorgt dat het internetgebruik
ECP.NL en het ministerie van Economische Zaken hebben
onafhankelijk van het fysieke medium (glasvezel-,
in 2005, op aanraden van de Europese commissie, de
koper-, kabel infrastructuur) kan plaatsvinden. Momen-
Nederlandse Taskforce IPv6 opgericht. Het doel van de
teel wordt er gebruik gemaakt van Internet Protocol
Task Force is de bewustwording rondom IPv6 bij bedrij-
versie 4 (IPv4). Binnen enkele jaren (voorspellingen
ven en instellingen stimuleren om er voor te zorgen dat
rond 2011) ontstaat er echter een tekort aan deze
IPv6 niet te veel in de technische sfeer blijft hangen,
IP-adressen die nieuwe computers nodig hebben om op
maar ook herkend wordt op strategisch niveau. Na het
internet aan te kunnen sluiten. Door IPv6 (dat gebruik
uitbrengen van een rapport met een inventarisatie van
maakt van een 128-bit schema in plaats van een 32-bit
IPv6 implementaties en testcases bij bedrijven is in 2008
schema) komen er meer adressen beschikbaar. Voor de
gewerkt aan het opzetten van de IPv6 Awards. Deze
overstap naar IPv6 is het van belang dat bedrijven de
Awards zijn in het leven geroepen voor de beste IPv6-
urgentie, omvang en consequenties van deze overstap
implementaties binnen de categorieën bedrijfsleven,
gaan inzien zodat ze op tijd maatregelen kunnen
onderwijs, internet service providers, overheid en
nemen. Zo moeten bedrijven bij de aanschaf van nieuwe
particulieren. In 2009 organiseert de TaskForce IPv6 de
apparatuur er nu al op letten dat deze apparatuur
uitreiking van de IPv6 Awards.
geschikt is voor IPv6 zodat er geen problemen ontstaan
www.ipv6-taskforce.nl
2 CBS, De Digitale Economie 2007
ecp.nl jaarverslag 0809
Zoals in de inleiding genoemd scoort Nederland inter-
Digivaardig & Digibewust
N I E U W
ICT biedt nieuwe mogelijkheden, kansen en uitdagin-
en bescherming van online privacy. Het stimuleren van
gen: in de werkomgeving, voor sociale interactie, voor
eVaardigheden (Digivaardig) en de bewustwording rond
de positie van de consument, voor het toegang krijgen
eVeiligheid (Digibewust) is zowel voor de overheid als
tot overheidsinformatie enzovoorts. Uit onderzoek
voor de markt dan ook van belang. Zowel Digivaardig-
blijkt echter dat diverse groepen moeite hebben om de
heden als Digibewustzijn vergroten uiteindelijk het
digitalisering bij te benen. Geringe digitale vaardig-
vertrouwen in digitale middelen. Daarmee wordt een
heden zet hen op achterstand. Ze missen toegang tot
drempel weggenomen en kunnen mensen deze midde-
unieke informatie en/of communicatiemogelijkheden.
len ook daadwerkelijk inzetten om optimaal mee te
Naast vaardigheden is ook veiligheid een blijvend aan-
kunnen in de informatiesamenleving, die dit ook steeds
dachtspunt; cybercriminaliteit, ongewenste en illegale
meer van de eindgebruiker vereist.
3
content op internet, spam, virussen, identiteitsfraude
ORGANISATIE 18 In 2006 startten overheid en bedrijfsleven al gezamenlijk
digivaardige samenleving te zorgen. In 2009 start dan
het programma Digibewust dat mensen stimuleert zo
ook het nieuwe programma Digivaardig & Digibewust
optimaal mogelijk gebruik te maken van digitale
waarbij wordt samengewerkt door overheid en bedrijfs-
middelen zoals internet, email, chatten en online
leven en nadrukkelijk wordt aangehaakt bij bestaande
betalen. Dit terwijl ze zich tegelijkertijd bewust zijn van
initiatieven en activiteiten. Doel is dat zoveel mogelijk
de mogelijke gevaren en risico’s en wat je hier tegen
Nederlanders op een veilige manier in staat zijn om de
kunt doen. Digibewust blijkt succesvol; op het gebied
mogelijkheden van ICT in de samenleving te benutten
van eVeiligheid is veel draagvlak gecreëerd, een sterke
en daarmee volwaardig deel kunnen nemen aan de
positie veroverd en zijn veel gerichte activiteiten gestart
informatiemaatschappij.
(zie ook bladzijde 32). Verbreding naar eVaardigheden
Dit programma heeft een looptijd van 5 jaar (2009 t/m
is zoals hierboven omschreven van belang voor de
2013). De organisatie bestaat uit een programmaraad,
Nederlandse markt, overheid en voor burgers afzon-
ondersteund door een programmabureau en een aantal
derlijk. Het eigen maken van digivaardigheden is deels
werkgroepen gericht op specifieke doelgroepen zoals
de verantwoordelijkheid van onszelf, deels ligt er een
jongeren en hun opvoeders, senioren, digibeten, MKB
taak voor overheid en bedrijfsleven om samen voor een
en ambtenaren.
DIGIVAARDIG VOOR SENIOREN De insteek van de activiteiten voor senioren is: senioren inspireren. Senioren die reeds ervaring hebben op internet moeten deze ervaringen delen met andere senioren en hen inspireren de digitale wereld te gaan ontdekken en gebruiken. Samen met organisaties die al dicht bij deze doelgroep staan zoals ILC Zorg voor later, Seniorweb en de Vereniging Openbare bibliotheken worden
3 CBS, De Digitale Economie 2007
op basis van deze insteek plannen ontwikkeld om meer
hen daarbij kunnen helpen. In 2009 wordt een start
senioren online te helpen, hen digivaardig te maken en
gemaakt met deze plannen.
hen daarnaast naar die kanalen door te verwijzen die
DIGIVAARDIG VOOR DIGIBETEN worden gezocht met partijen die actief zijn richting de
geen gebruik maken van de computer en/of internet
genoemde doelgroepen en die hen zodoende bereiken.
(denk aan allochtonen, werklozen en laagopgeleiden).
Samen met hen wordt in 2009 gekeken naar wat effec-
Deze mensen dreigen de aansluiting op de digitalisering
tieve voorlichtingsactiviteiten en programma’s kunnen
van de samenleving te missen. Deze digitale achterstand
zijn met als doel deze groepen bewust te maken van de
bemoeilijkt de aansluiting op de arbeidsmarkt en op
mogelijkheden van digitale toepassingen en hen te
dienstverlening vanuit de overheid, beperkt participatie
helpen hun digitale vaardigheden te vergroten.
in sociale netwerken en in de communicatie met (hun)
Vanaf 2010 zullen voorlichtingcampagnes afgestemd
kinderen over digitale middelen en het digibewuste
op informatiebehoefte, taal, culturele achtergrond en
gebruik daarvan.
opleidingsniveau samen met potentiële partners
Door de werkgroep Digibeten zal samenwerking
geconcretiseerd worden.
DQ Test Mensen testen zichzelf graag. Zo doen we massaal mee
Op termijn biedt de test inzicht in de digitale vaardig-
aan de IQ test, de EQ test, de geheugentest en sinds
heden van (verschillende groepen) Nederlanders.
kort ook de Bijbeltest. Met een zelftest kun je op een
Begin 2009, bij de start van het programma Digivaardig
laagdrempelige manier inzicht krijgen in je eigen kennis
& Digibewust zal de DQ test online gaan.
en kunde op een bepaald gebied. De DQ (Digitale Quotient) test, geeft de maker inzicht in zijn/haar digitale vaardigheden. En dan niet alleen in het bedienen van de knoppen maar ook hoe goed hij/zij kan navigeren, gevonden informatie op waarde kan schatten (denk aan betrouwbaarheid van de bron) en op welke basis hij/zij een beslissing neemt bij bijvoorbeeld een aankoop. De test geeft inzicht in je DQ en geeft advies hoe je je digivaardigheden kunt verbeteren. De zelftest is bedoeld voor iedere burger in Nederland en kan specifiek ingezet worden onder werklozen, ouderen, allochtonen en laag opgeleiden.
19 ecp.nl jaarverslag 0809
Onder digibeten wordt verstaan mensen die weinig of
DIGIVAARDIG VOOR MKB MKB is al sinds 2007 een specifieke doelgroep binnen
krijgt steeds meer te maken met het vervagen van tradi-
het programma Digibewust (zie bladzijde 32). Doordat
tionele rolverdelingen. Ondernemers en werknemers
de voorlichting rondom eVeiligheid richting het MKB en
functioneren niet alleen meer binnen een afdeling,
de samenwerking met betreffende partijen al loopt, zijn
onderneming of sector maar zijn onderdeel van een veel
een aantal activiteiten met betrekking tot vaardigheden
groter (digitaal) netwerk. Privé en zakelijk zitten ze op
gestart (I-Coach en Workhacks). Ook wordt binnen
sociale netwerken waar ze informatie achter laten en
Nederland Digitaal in Verbinding (NDiV) samengewerkt
traceerbaar zijn, naar zowel de thuissituatie als naar
om ondernemers die willen op weg te helpen bij het
het bedrijf. Hoe gaat de ondernemer hiermee om?
profiteren van de voordelen van ICT en internet (zie ook
Hoe ontsluit hij dit netwerk en vertaalt hij dit naar
bladzijde 26).
bedrijfskapitaal, aantrekken van kennis en personeel
Binnen deze bestaande initiatieven zal gekeken worden
en het optimaliseren van klantrelaties, omzet en markt-
welke activiteiten verder ontplooid kunnen worden
aandeel?
voor een digivaardig(er) MKB. Want juist ook het MKB
20
I-Coach Dit project is in 2008 gestart binnen het huidige pro-
wordt de lesmodule verder uitgerold naar andere ROC’s
gramma Digibewust met als doel jongeren (15-18 jaar)
in Nederland en wordt de module waar noodzakelijk
en hun digitale vaardigheden te koppelen aan het MKB.
verbeterd en uitgebreid.
In samenwerking met diverse Regionaal Opleidingen
www.i-coachnederland.nl
Centra (ROC’s) in Nederland worden jongeren bewust gemaakt van de waarde van hun digitale vaardigheden en aangespoord deze vaardigheden verder uit te bouwen en vooral over te brengen op de minder vaardige MKB-er. Een speciale website en een lesmodule vormen de voorbereiding op een ministage binnen het MKB. Er is in 2008 gestart met leerlingen van twee grote ROC’s (Amersfoort en Leeuwarden). Vanaf 1 januari 2009
Workhacks.nl In 2008 lanceerde Digibewust voor het MKB de site
deze manier wordt workhacks.nl een groeiende bron
workhacks.nl. Workhacks zijn simpele digitale tools of
van inspiratie waarbij men van elkaars digitale slimmig-
tips om het werk efficiënter, aangenamer, veiliger en
heden en handigheden kan leren.
spannender te maken. Maar ook om vaardigheden in de digitale wereld te vergroten. De ideeën, tips en
In 2009 blijft Digibewust workhacks.nl onder de aan-
uitvindingen worden door mensen zelf geplaatst. Op
dacht brengen, niet alleen bij de MKB-er maar ook bij andere groepen, denk aan ambtenaren, studenten enzovoorts. Ook zal de website worden uitgebreid met blogs en postings van experts. Hiervoor wordt ook contact gezocht met gelijksoortige initiatieven voor samenwerking. www.workhacks.nl
Als gevolg van digitale ontwikkelingen heeft de over-
(rijk, gemeenten, provincies, rechterlijke macht,
heid er vele mogelijkheden bij gekregen om burgers
waterschappen, onderwijs, politie, defensie, etc.).
te betrekken bij de uitvoering van haar taken (op het
De Universiteit Twente voert een kwalitatief onderzoek
gebied van beleid, uitvoering, handhaving en toezicht).
uit onder twaalf geselecteerde gemeenten en vijf
De balans tussen burgers en overheid verschuift
uitvoeringsinstanties. Op basis van deze resultaten
hierdoor en dit heeft ook gevolgen voor de interne
kan het programma Digivaardig & Digibewust gericht
organisatie van de overheid en de positie van de
activiteiten voor ambtenaren inrichten.
ambtenaar. Een sterkere interactie tussen overheid en samenleving vraagt een andere rol en houding van de ambtenaar en een andere wijze van aansturing door het management. Is de ambtenaar hier klaar voor?
Begin 2009 komen resultaten vrij van een gecombineerd onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en de Universiteit Twente naar de stand van zaken rond digitale vaardigheden van ambtenaren. Het ministerie doet een verkennend onderzoek onder ongeveer 31.000 ambtenaren vanuit alle overheidsinstanties
ecp.nl jaarverslag 0809
DIGIVAARDIG VOOR AMBTENAREN
21
DIGIVAARDIG
”Ik ben gelukkig als er straks minder ‘digibeten’ zijn.” Drs. F. Heemskerk Staatssecretaris ministerie van Economische Zaken
Het kabinet stelt in haar ICT Beleid computervaardigheden van mensen als prioriteit, waarom?
22
Internationaal gezien is de Nederlandse ICT-infrastructuur van hoge
niet alleen de maatschappelijke, maar ook de economische baten
kwaliteit. Zo beschikt bijvoorbeeld drie kwart van de Nederlandse huis-
van ICT-vaardigheden. Het aanleren van basale computerkennis is ook
houdens over breedband. Tegelijkertijd zien we dat deze uitgangspositie
macro-economisch gezien van belang. Bijvoorbeeld doordat men-
niet goed wordt benut. Wat heb je aan breedband internet, als je niet
sen op internet producten kunnen vergelijken en kopen. Zo kunnen
weet hoe je met een computer om moet gaan? Kennis en vaardigheden
ze er per jaar bijna 90 euro op vooruitgaan. Voor werkende 'digibe-
om met ICT om te gaan vormen steeds meer een voorwaarde voor bijvoor-
ten' kan het aanleren van basale computervaardigheden ook een
beeld het verkrijgen en behouden van werk en een succesvolle carrière.
loontoename van zo'n 250 euro per persoon per jaar betekenen.
Maar ook voor het onderhouden van sociale contacten. Oftewel; mensen
Reken dan maar uit wat dat betekent als alle digibeten kunnen
hebben computervaardigheid nodig in alle facetten van hun bestaan;
omgaan met computers, dan praat je over honderden miljoenen
op het werk, in de leeromgeving en privé. De meeste mensen zijn wel
per jaar. Mensen laten dus kansen liggen en ook economisch gezien
computervaardig, maar er zijn groepen die daarin wat achterblijven.
loont het als werknemers beter geschoold zijn. In steeds meer functies is ICT onontbeerlijk. Heb je die ICT-kennis niet dan val je steeds
Hoe erg is het met onze ICT-vaardigheden?
vaker buiten de boot.
Ik heb het Sociaal en Cultureel Planbureau onderzoek laten doen. Wat blijkt; er zijn zo'n 800.000 werknemers in Nederland die basale
Wat gaat uw ministerie doen?
ICT-kennis ontberen. In totaal zijn er zo'n 1,6 miljoen zogenaamde
In 2009 beginnen we met het een vijfjarig programma Digivaardig
‘digibeten’ in ons land.
& Digibewust. We zullen dan samen met andere partijen een aantal voorlichtingsprogramma's, bewustwordingsacties en activiteiten
‘Digibeet’ wanneer verdien je die titel?
starten. Op die manier moeten meer mensen basale computerkennis
ICT vaardigheden is een brede term. Het gaat niet alleen om weten hoe
opdoen en zich bewust worden van de risico’s en kansen die ICT
je een computer aan of uit moet zetten of hoe Google werkt (de zoge-
met zich meebrengt.
naamde knoppenkunde), maar ook om hoe je het internet kunt gebruiken zodat je er zelf voordeel bij hebt, zoals het zoeken naar de voordeligste
Op veel plekken gebeurt dit overigens al. Zo biedt Seniorweb al
vakantie. Een digibeet is iemand zonder ICT vaardigheden. Digibeten
computercursussen aan voor oudere mensen. En zo kunnen bedrijven
weten dus niet hoe ze met ICT om moeten gaan. En dat is zonde, want
via de Digibarometer nu al nagaan hoe het bedrijf scoort op het
daarmee ontnemen ze zich kansen.
gebied van digitale veiligheid. Het programma Digivaardig & Digibewust wordt overkoepelend aan deze activiteiten.
Bij digibeten gaat het overigens niet alleen om oudere mensen. Ook jongeren kunnen als het gaat om ICT-vaardigheden nog veel leren. Zo
Wanneer is uw missie geslaagd?
beschermen zij zich op internet vaak nog te weinig en geven ze soms
Het doel van het programma Digivaardig & Digibewust is dat in de
erg makkelijk allerlei vertrouwelijke informatie weg.
toekomst zoveel mogelijk Nederlanders op een veilige manier in staat zijn om de mogelijkheden van ICT in de samenleving te benut-
Moet iedere Nederlander over die basis beschikken?
ten en daarmee volwaardig deel te kunnen nemen aan de informatie-
Wat ik persoonlijk een belangrijk punt vind is de ‘digitale kloof’. Door
maatschappij.
mensen elementaire computervaardigheden bij te brengen kunnen we nog veel winst behalen in Nederland. Ouderen kunnen bijvoorbeeld
Ik ben gelukkig als er straks minder ‘digibeten’ zijn, als werknemers,
leren e-mailen met hun kleinkinderen en hun bankzaken elektronisch te
werkgevers en ambtenaren zich meer bewust zijn van de voordelen
doen. Werkende mensen kunnen doorstromen naar betere banen en
van ICT, en als Nederlanders zijn geïnformeerd over zowel de
kunnen ook meer gaan verdienen als ze handiger worden met computers.
mogelijkheden als de risico’s van ICT en Internet. Over vijf jaar moet
In de zorg kan en zal ICT een veel grotere rol gaan spelen. Daardoor
het aantal digibeten zijn gehalveerd.
kunnen we kennis en informatie beter delen. En het kan bijvoorbeeld ook helpen om beter contact te houden met kwetsbare patiënten.
Tot slot, hoe digivaardig bent u zelf? Ik denk dat ik wel digivaardig ben. Maar pas toen ik ging studeren
Ik vind het verminderen van de digitale kloof zelf één van de belang-
in 1988 werd Nederland aangesloten op het internet. Dus ook ik
rijkste punten uit de nieuwe ICT-agenda.
ben niet met de computer opgegroeid. In januari lanceer ik een website met een DQ test, waarop iedereen
En de gevolgen voor de economie zijn…
zijn of haar ‘Digitale Quotiënt’ kan meten, oftewel, hoe digivaardig
…groot. Ik heb het onderzoeksbureau SEO onderzoek laten doen naar
je zelf bent. Ik ga deze DQ test zeker ook zelf doen!
23 ecp.nl jaarverslag 0809
Toepassingen in het bedrijfsleven.
TOEPASSINGEN IN HET BEDRIJFSLEVEN
Toepassingen in het bedrijfsleven
Naast het bevorderen van noodzakelijke basiscondities werkt ECP.NL met haar deelnemers aan concrete toepassingen. Bedrijven en organisaties moeten immers hun tijd 24
bij blijven en nieuwe toepassingen gaan invoeren. Denk daarbij aan onderwerpen als e-factureren, open mobiel internet en authenticatie toepassingen. Maar ook vraagstukken rondom interoperabiliteit zijn van groot belang voor de ontwikkeling van het bedrijfsleven en de Nederlandse economie. Interoperabiliteit bepaalt immers niet alleen de efficiëntie en kwaliteit van de organisatie (denk aan enorme besparingen bij e-factureren) maar ook de positie in de markt, zoals de samenwerking met andere organisaties, afnemers, leveranciers enzovoorts. In een tijd van toenemende concurrentiedruk, opkomende buitenlandse markten en de noodzaak tot innovatie is goede interoperabiliteit dus noodzakelijk.
E-FACTUREREN
N I E U W
De grootschalige toepassing van elektronisch factureren
deel van de informatiestromen gedigitaliseerd. Bij veel
blijft nog achterwege. Binnen een aantal branches waar
ondernemers bestaat echter nog onduidelijkheid over
grote spelers veel invloed hebben (denk aan voedings-
de wet- en regelgeving rondom elektronisch factureren
middelen-, elektronica- en auto industrie) is een groot
maar ook over het overweldigende aanbod aan
(dienstverleners op het gebied van e-factureren) en banken om, onder de vlag van Holland Financial Center, in 2009 afspraken te maken over uitwisseling van factuurinformatie. Een andere ontwikkeling waar ECP.NL aan bijdraagt is de ambitie van de overheid om in 2010 10% van de facturen elektronisch te ontvangen: juist in 2009 vinden veel inspanningen plaats om overheden voor te bereiden op deze stap. De overheid heeft daarbij gekozen voor een standaard, die de volgende jaren zal worden opgevolgd door een wereldwijde standaard. ECP.NL werkt actief mee aan de tot standkoming van deze standaard en het migratietraject naar de nieuwe standaard.
Daarnaast zet ECP.NL een voorlichtingscampagne op die gericht is op het verbeteren van de kennis en beeldvorming rond e-factureren. Er komt onder andere een publicatie met duidelijke uitleg over de wettelijke eisen
om zowel met mijn toeleveranciers als klanten elektro-
(binnen en buiten Europa), standaarden en ‘best
nisch te kunnen factureren en te voldoen aan de eisen
practices’. Het boekje zal voorbeelden bevatten van
die de accountant en belastingdienst stellen?’
ondernemers die elektronisch factureren, welke investeringen ze daarvoor hebben moeten doen en
ECP.NL wil met een aantal initiatieven een bijdrage leveren
hoe ze nu in de praktijk factureren. Op deze manier
aan een doorbraak van e-factureren. Zo gaat ECP.NL
wil ECP.NL zowel de MKB-er als de software branche
meewerken aan het plan van Billing Service Providers
motiveren om e-factureren te adopteren.
OPEN MOBIEL INTERNET Vrijwel alle
door met contentproviders, mobiele operators en
Nederlanders
dienstverleners in de waardeketen van mobiel internet
zijn via de
zoveel mogelijk belemmeringen voor gezonde groei van
mobiele telefoon (spraak en SMS) oproepbaar. Steeds
mobiel internet weg te nemen.
meer mensen willen onafhankelijk van plaats en tijd ook toegang hebben tot het internet.
Door intensieve samenwerking tussen relevante partijen
Toch zijn we nog niet massaal aan het internetten op
in de waardeketen van mobiel internet is er in de afge-
onze mobiele telefoon. Waarom niet? Volgens enkele
lopen twee jaar veel verbeterd. De consument kan nu
contentpartijen die hun informatie ook via mobiel inter-
vrijwel onbeperkt mobiel internetten bij elke mobiele
net ontsluiten, ligt dat aan het ontbreken van een open
netwerk provider voor een vast bedrag per maand (het
mobiel internet.
zogenaamde flat-fee abonnement). Ook is de consument geheel vrij buiten de operator portals te surfen. Voor
Het Open Mobiel Internet Initiatief (OMI , onderge-
content providers is het heel belangrijk dat zij niet meer
bracht bij ECP.NL, probeert de impasse te doorbreken
afhankelijk zijn van mobiele netwerk operators bij het
2)
ecp.nl jaarverslag 0809
standaarden. ‘Welke standaard kan ik het best gebruiken
25
publiceren van hun content op internet en bovendien
plaatsbepaling zonder dat een in de telefoon gebouwde
kan content nu gepubliceerd worden op basis van een
GPS chip nodig is. Plaatsbepaling is een unieke eigen-
standaard (xHTMP Mobile Profile). Ook werken partijen
schap die van nature juist op mobiel internet geboden
samen bij de promotie van mobiel internet.
kan worden. Tenslotte wordt gewerkt aan het meten en publiceren van cijfers rond het surfgedrag van
In 2009 gaat OMI met volle energie verder om het open
consumenten.
mobiel internet toegankelijker te maken. Er moet voor
Inmiddels hebben ruim 35 partijen, waaronder de ANWB,
de consument nog meer aantrekkelijke content komen
Consumentenbond, Meteo Consult, Logica, Rabobank,
zodat consumenten massaal het mobiele internet gaan
ILSE Media, NS, Jamba, Truvo en de mobiele netwerk
gebruiken. Er wordt gewerkt aan de vrije keus van
operators KPN, T-Mobile en Vodafone, hebben zich
consumenten en content providers over hoe diensten
verenigd in OMI 2.
afgerekend kunnen worden en aan dienstverlening rond
www.openmobielinternet.com
2
NEDERLAND DIGITAAL IN VERBINDING {NDIV} 26
concurrentiepositie van Nederland is het benutten van deze kansen van groot belang. Binnen Nederland Digitaal in Verbinding, gestart in 2007, worden MKBondernemers geholpen bij het profiteren van de voordelen van ICT en internet. Er is een speciaal brancheprogramma gericht op slimmer samenwerken en er worden rondom specifieke ontwikkelingen als RFID, e-betalen, veiligheid, privacy en slimmer werken bijeenHet MKB benut de ICT te weinig. Dit terwijl slimme
komsten georganiseerd en kennis en advies gegeven.
inzet van technologie bij contacten met zakenpartners,
Samen met Media PLaza, Nederland breedbandland,
klanten en overheid flinke besparingen kan opleveren.
Syntens, Senter Novem, Hoofd Bedrijfschap Detailhandel
Denk aan tijdsbesparing, kostenreductie en product-
en MKB Nederland draagt ECP.NL bij aan dit programma.
verbetering. Ook voor de economische groei en de
www.ndiv.nl
IDENTITEITS {ID} MANAGEMENT EN AUTHENTICATIE Identiteiten spelen een belangrijke rol in de online
steeds vaker identiteitsdiefstal, privacyinbreuken en
wereld. Door technologische ontwikkelingen is de
andere ontwikkelingen aan de orde.
behoefte aan identiteiten en het beheren daarvan,
ECP.NL heeft in 2008 een verkennende studie uitgevoerd
ofwel identiteits management, toegenomen. Identiteits-
naar de stand van zaken van identiteitsmanagement in
management maakt het mogelijk dat personen (en
Nederland. De studie biedt een overzicht van de verschil-
systemen) zich veilig en op grond van vertrouwen
lende initiatieven. Daarnaast brengt het de belangen van
kunnen ‘bewegen’ in een elektronische omgeving,
verschillende betrokken partijen in kaart. Waar lopen de
zoals internet. Gebruiksgemak en betrouwbaarheid
belangen uiteen en waar zit een duidelijke overlap? Tevens
(zekerheid van iemands identiteit en ook van iemands
stipt de studie de meest in het oog springende vraag-
reputatie) zijn daarbij van groot belang. Toch zijn
stukken op het gebied van beheren van identiteiten aan.
Ook faciliteert ECP.NL het Nationaal Identity Management Platform. Uitgangspunt is de discussie over identiteitsmanagement te stimuleren en zodoende tot nieuwe inzichten te komen die de positie van eNederland kunnen versterken. Daarnaast vonden in 2008 verschillende overleggen met experts plaats op het gebied van Identity Management & Maatschappij, Authenticatie en online identiteiten. Op 10 juni jongstleden verzorgde ECP.NL een middagtrack tijdens The European e-Identity Conference 2008, georganiseerd door EEMA, de internationale bijeenkomst op het gebied van identiteitsmanagement. Op 23 oktober organiseerde ECP.NL in het kader van het
Daarnaast zal ECP.NL de input vanuit de markt verzor-
project Vertrouwen 2.0 een seminar over het belang van
gen voor het programma e-Herkenning voor Bedrijven.
privacy en (deel)identiteiten.
Dit is een programma van de overheid die een brede beschikbaarheid van middelen voor e-herkenning, het authenticeren van personen en/of bedrijven, wil
Identity Management Platform faciliteren vanuit de
bewerkstelligen. Zowel voor het van de grond krijgen
overtuiging dat behoefte aan kennisdeling over (inter)-
van e-dienstverlening in het algemeen, als voor het
nationale ontwikkelingen en initiatieven op het gebied
functioneren van Antwoord voor Bedrijven (ICTU) in
van identiteitsmanagement doorlopend blijven spelen.
het bijzonder.
INTEROPERABILITEIT De Klankbordgroep Interoperabiliteit volgt nationale en
één van de door deelnemende organisaties ontwikkelde
internationale ontwikkelingen die van belang kunnen
instrumenten voor interoperabiliteit en de Europese
zijn op het vlak van interoperabiliteit tussen bedrijven,
activiteiten op het gebied van interoperabiliteit.
overheid en burger/consument. Onderzoeken van derden zijn regelmatig de aanleiding om aandacht te besteden
Voor 2009 staat onder andere het recente rapport van
aan bepaalde onderwerpen en te kijken of aan alle
het nieuwe Europese onderzoek van eBusiness Watch
noodzakelijke randvoorwaarden voldaan is voor een
op het programma.
voorspoedige ontwikkeling van ebusiness in Nederland.
De Klankbordgroep helpt ECP.NL met het vormen van een neutrale opinie. De leden zijn afkomstig uit zowel bedrijfsleven als overheid en spelen een prominente rol op verschillende terreinen van nationale en Europese interoperabiliteit. De agenda van de Klankbordgroep is divers.
In 2008 kwamen aan de orde: het nieuwe nationale aktieprogramma ‘Nederland Open in Verbinding’,
27 ecp.nl jaarverslag 0809
ECP.NL blijft in 2009 het Nationaal Authenticatie en
XBRL NEDERLAND ECP.NL voert het secretariaat van XBRL Nederland, een
beeld sinds 2007 hun financiële rapportages in XBRL
zelfstandige organisatie. XBRL, is een op XML (extensible
formaat aanleveren bij de overheid (administratieve
Markup Language) gebaseerde internationale open
lastenverlaging). XBRL Nederland is verantwoordelijk
standaard voor het samenstellen en elektronisch uitwis-
voor het verstrekken van informatie, het faciliteren van
selen van (financiële) business rapportages en gegevens
de uitwisseling van kennis en ervaring tussen leden, het
via internet. Interessant om efficiënter te kunnen
promoten van gebruik van XBRL, het ondersteunen van
rapporteren voor onder andere ondernemers, accoun-
de ontwikkeling van taxonomieën en vertegenwoor-
tants, intermediairs, overheid, belastingconsulenten en
diging in XBRL International.
software-leveranciers. Ondernemers kunnen bijvoor-
www.xbrl-nederland.nl.
OPEN STANDAARDEN 28
Het Kabinet wil het gebruik van open standaarden en
van de overheid werd toegelicht (zie ook bladzijde 45).
open source software binnen de overheid stimuleren.
In 2009 zal ECP.NL samen met het Programmabureau
Dit om de interoperabiliteit te vergroten, de afhanke-
Nederland Open in Verbinding een grote voorlichtings-
lijkheid van leveranciers te verkleinen en innovatie op
bijeenkomst organiseren waarin het beleid en praktijk
de softwaremarkt te bevorderen. ECP.NL licht binnen
van de overheid gepresenteerd worden en discussie
het project Open Standaarden het bedrijfsleven voor
gevoerd wordt naar aanleiding van de door de overheid
over de implementatie van open standaarden en open
ingeslagen weg en gehanteerde procedures. Hierbij
source software binnen de (semi) overheid. Bij het
wordt aangehaakt bij het ‘Actieplan Nederland open
bedrijfsleven heerst nog een aanzienlijk gebrek aan
in verbinding’: actieplan voor het gebruik van open
kennis rondom deze plannen blijkt uit een inventarisatie
standaarden en open source software bij de (semi-)
van ECP.NL. Op 22 april 2008 organiseerde ECP.NL het
publieke sector.
seminar Nederland Open in Verbinding waar het actieplan
INTERNATIONALE VERTEGENWOORDIGING IN DE UN CEFACT ECP.NL vertegenwoordigd de Nederlandse overheid in
het Nederlandse bedrijfsleven binnen de Netherlands
de Verenigde Naties als het gaat om internationale
Board for eBusiness Standardisation (NeBES).
handel in het perspectief van standaarden voor elektronisch zakendoen. Dit gebeurt binnen het onderdeel
Daarnaast participeert ECP.NL als vicevoorzitter in de
UN/CEFACT dat zich richt op het vereenvoudigen en
Legal Group van UN/CEFACT. In die hoedanigheid draagt
maken van afspraken ten aanzien van handelsprocedures
ECP.NL onder andere bij aan een nieuwe recommandatie
en elektronische gegevensuitwisseling (EDI, XML).
over de juridische aspecten van het ‘Single Window
Van over de hele wereld en vanuit een diversiteit van
Framework’ en de verbetering van de UN/CEFACT
sectoren wordt hier aan deelgenomen. Voor de
intellectual property rights policy.
Nederlandse inbreng stemt ECP.NL de belangen af met
OPEN MOBIEL INTERNET
”Ik verwacht binnen 10 jaar dat mobiel internet een grote vlucht heeft genomen.” Corine van Drunen Innovatie manager Nederlandse Spoorwegen
Om te beginnen; wat doet u zelf zoal aan mobiel internetten? Ik gebruik mobiel internet gemiddeld vier keer per week, met name als ik in de trein zit. De meest gebruikte sites zijn momenteel:
29
mobiel.ns.nl natuurlijk, nu.nl, m.funda.nl, google.nl en uiteraard het
Waarom is NS in 2008 lid geworden van OMI 2? Innovatie manager bij NS, als het aan u ligt krijgen we de
Zoals hierboven beschreven wil NS de individuele reiziger goed
vertragingen door per mobiel?
adviseren via mobiel. Binnen het OMI2 platform spreken we direct
NS wil graag de individuele reiziger goed adviseren met actuele reis-
met de operators en andere content leveranciers. We leren van
informatie. Aangezien bijna iedereen een mobiel bij zich heeft, heeft
elkaar en proberen de belangrijkste drempels ten aanzien van
NS ervoor gekozen om actuele reisinformatie en daarmee ook de
mobiel internet voor de klant weg te nemen.
vertragingen via mobiel op meerdere manieren aan te bieden. Hierbij kun je denken aan nieuwe diensten via mobiel.ns.nl, sms en via een
En wat heeft OMI 2 de NS gebracht?
specifieke applicatie.
OMI2 brengt verschillende partijen bij elkaar en we proberen met elkaar drempels weg te nemen om mobiel internetten te laten
Waarom zijn we nog niet massaal aan het mobiel internetten?
groeien. In 2008 heeft OMI2 een mooi onderzoek opgeleverd
Er zijn meerdere redenen om te veronderstellen dat we momenteel in
waarin de eerst schattingen van het huidige mobiel internet gebruik
de groeifase van mobiel internet zitten. Twee jaar geleden was mobiel
worden gegeven. Dit helpt intern NS om mobiel op waarde te
internet nog veel te duur en de kosten waren niet transparant.
schatten.
Daarnaast was er onvoldoende interessante content. Maar sinds eind 2007 zijn flatfee abonnementen voor mobiel internet geïntroduceerd.
Wat kan OMI 2 nog bereiken dat ook voor de NS essentieel is?
Hierdoor zijn de kosten voor klanten transparant en laag. Daarnaast
Cases en visie van en door contentleveranciers en operators
komen er ook steeds meer speciale mobiele sites zodat pagina’s snel
bespreken. In een nieuwe markt helpt dit om de best learnings
geladen worden en de gebruikersvriendelijkheid sterk verhoogd
snel van elkaar over te nemen zodat de ontwikkeling van mobiel
wordt. Het aantal gebruikers stijgt nu snel. Ter vergelijking; de daad-
internet sneller kan gaan.
werkelijke groei in het internetgebruik werd ook pas mainstream (ofwel door de massa gebruikt) nadat Flatfee abonnementen waren
Wanneer overtreft mobiel internet het reguliere internet?
geïntroduceerd.
Ik verwacht binnen 10 jaar dat mobiel internet ofwel mobiel gebruik van content een grote vlucht heeft genomen en in termen
Mobiel internet, de consument kan op elke plaats internet raadplegen,
van gebruik het reguliere internet evenaart.
de provider kan de locatie waarvandaan men dat doet zien; interessant ook voor NS lijkt me?
Nog leuke killer app’s?
Het grote verschil tussen internet via laptop of computer en internet
Ja, uiteraard een complete mobiliteitsapplicatie met afwegingen
via je mobiel is dat er geen lekker toetsenbord is en het scherm vele
tussen auto, openbaar vervoer in termen van prijs (incl. parkeren),
malen kleiner is. Dit betekent dat elke mogelijkheid die we kunnen
tijd (incl. files en vertragingen), milieu en comfortwensen.
inbouwen om de klant zo min mogelijk te laten intoetsen toegevoegde waarde heeft. In dit geval kan de klant direct kiezen uit de
Wat u nog van het hart moet…
dichtstbijzijnde stations bij het plannen van zijn reis.
Laten we vooral vanuit de klant denken; dan komt het gebruik vanzelf!
ecp.nl jaarverslag 0809
ophalen en versturen van E-mail.
30
