Goed voor alles en iedereen HAVENSCHAP MOERDIJK JAARGANG 2 NUMMER 1 MAART Energy Web. Samenwerken aan duurzame verbindingen

HAVENSCHAP MOERDIJK

JAARGANG 2 | NUMMER 1 | MAART 2013

Energy Web

Goed voor alles en iedereen Samenwerken aan duurzame verbindingen Natuur krijgt volop kans op Moerdijk Henk Krols: spin in web Platform KAM-coördinatoren

013091 MDB 01.indd 1

19-11-13 12:27

Dé reiniger van grond en teerhoudend asfalt Ook verwerker van: Afvalwater, slib en verfafvalstoffen

ATM Vlasweg 12, 4782 PW Moerdijk www.atmmoerdijk.nl Tel: 0168-389289 Fax: 0168-389270 Contactpersonen: Kees de Ridder (06-51422066) & Rob van Zundert (06-51404713)

013091 MDB 01.indd 2

19-11-13 12:27

VOORWOORD

Duurzaam: Groen doen!

Groene stroom, rest stromen, zonnepanelen, windenergie, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: het zijn maar een paar voorbeelden van onderwerpen die de afgelopen jaren steeds meer in de aandacht zijn komen te staan. Duurzaamheid valt tegenwoordig niet meer weg te denken uit de dagelijkse gang van zaken bij bedrijven en organisaties. Als mensen naar een havenen industrieterrein kijken, dan zien zij vaak niet zo snel een verband met het thema duurzaamheid. Toch gebeurt er op het havenen industrieterrein Moerdijk heel veel om ervoor te zorgen dat het één van de duurzaamste terreinen van Nederland gaat worden. Zo kijken wij bij de invulling van de kavels in het Industrial Park niet alleen naar de traditionele chemische bedrijven, maar zeker ook naar meer biobased georiënteerde bedrijven in de procesindustrie. Verder geven wij vorm aan de circulaire economie en proberen wij economie en ecologie hand in hand te laten gaan. De opgave bij het realiseren van tal van duurzame projecten kunnen wij als havenbedrijf natuurlijk niet alleen. Daarom is een paar jaar geleden het samenwerkingsverband Duurzame Verbindingen Moerdijk opgericht. Hierbinnen werken wij samen met overheden en het bedrijfsleven aan verschillende projecten. En daarbij wordt meer gedaan dan inzet voor de vermindering van reststromen en het leggen van slimme verbindingen tussen de verschillende bedrijven: ook omgang met de natuur op ons terrein wordt erin meegenomen. Een aantal van de projecten op het gebied van duurzaamheid worden verder toegelicht in deze editie van Havenschap Moerdijk BUSINESS. Zo vertelt onze programma-manager Ruimtelijke Ordening, Milieu en Duurzaamheid, Jacco Rentrop u wat precies de bedoeling is van het koppelen van reststromen van bedrijven en hoe dat in zijn werk gaat in de praktijk. Daarnaast leest u ook meer over hoe de omgang met flora en fauna op het terrein. Op dit moment zijn we samen met de Provincie Noord-Brabant en de Gemeente Moerdijk druk bezig met het opstellen van een havenstrategie: een doorkijk naar de toekomst. Duurzaamheid zal een prominente rol krijgen in deze havenstrategie. Want duurzaamheid is meer dan een trend: ook na 2030 blijft een goede balans tussen people, planet en profit van belang. Ik wens u veel leesplezier met deze groene editie van Havenschap Moerdijk BUSINESS! Ferdinand van den Oever Directeur Havenschap Moerdijk

HAVENSCHAP MOERDIJK BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2013

013091 MDB 01.indd 3

3

19-11-13 12:27

HAVENSCHAP MOERDIJK

Redactie

JAARGANG 2 | NUMMER 1 | MAART 2013

3 5

Duurzaam: Groen doen! Nadenken voor innovatieve verbinding Logistiek Park en havenen industrieterrein Moerdijk

Energy Web

Goed voor alles en iedereen Samenwerken aan duurzame verbindingen Natuur krijgt volop kans op Moerdijk Henk Krols: spin in web Platform KAM-coördinatoren

013091 MDB 01.indd 1

21-03-13 08:19

Havenschap Moerdijk BUSINESS Jaargang 2 - Nummer 1 - maart 2013 EEN UITGAVE VAN Havenschap Moerdijk Plaza 3 4782 SL Moerdijk T: (0168) 38 88 88

6 9 10 12 14 18 21

Energy Web: goed voor alles en iedereen Column: People, Planet, Profit Samenwerken aan duurzame verbindingen KAM-coördinator Henk Krols Koplopers Moerdijk Natura 2000: natuur krijgt volop kans op Moerdijk Business Nieuws

UITGEVER Marjolein Bömer-Coppens Afdeling Communicatie | PR Havenschap Moerdijk REDACTIE Marjolein Bömer-Coppens Yvonne Dombrakis Bas den Otter FOTOGRAFIE Henk van Veen DB Beeldbank VORMGEVING HJ Media Groep Ridderkerk T: (0180) 33 16 03 RELATIEBEHEER | VERKOOP Bart van Rijnsbergen T: 06-11 35 55 92 OPLAGE 20.000 exemplaren in controlled circulation bij Drechtsteden BUSINESS, Rijnmond BUSINESS, West-Brabant BUSINESS

Advertenties 2 4 20 20 22 23 24

ATM I4-You HPR Techniek I4-You I4-You Drecht Coating Services Soetermeer Fekkes

VERANTWOORDELIJKHEID Aan artikelen en rubrieken wordt de grootst mogelijke aandacht besteed, maar de ervaring leert dat fouten nooit helemaal zijn te voorkomen. Daarom kan geen verantwoordelijkheid worden aanvaard voor eventuele onvoorziene gevolgen veroorzaakt door fouten in gegevens die door derden zijn aangeleverd. Het auteursrecht op de in dit magazine verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden.

4

013091 MDB 01.indd 4


19-11-13 12:27

WORKSHOP

Nadenken over innovatieve verbinding Logistiek Park en havenen industrieterrein Moerdijk Het Havenschap Moerdijk en Dinalog organiseerden op donderdag 17 januari jl. een workshop over de toekomstige verbinding tussen het havenen industrieterrein Moerdijk en het te ontwikkelen Logistiek Park Moerdijk. 25 Deelnemers uit diverse sectoren dachten in groepen na over de ontwikkeling van innovatieve concepten voor een verbinding tussen beide terreinen. De insteek van de workshop was om deelnemers uit verschillende sectoren, zoals logistiek en bouwkunde met elkaar na te laten denken over een innovatief concept voor het verbinden en duurzaam ontsluiten van de haven van Moerdijk met het Logistiek Park Moerdijk. Aan de hand van inspirerende opdrachten zijn er een aantal innovatieve ontwerpen gemaakt, elk vanuit een andere visie. Het ging bij de opdrachten vooral om het

out of the box denken over een fysieke verbinding en een sociale verbinding: hoe zorgen we er nu voor dat bedrijven die op het LPM gevestigd zijn, met elkaar samenwerken? Verder hebben de deelnemers nagedacht over hoe ze de marketing van het terrein zouden vormgeven. Ferdinand van den Oever, directeur Havenschap Moerdijk: “Voor het Havenschap Moerdijk is het zeer verfrissend om

de uitkomsten te zien van het out of the box denken van de deelnemers. Juist door mensen die niet bekend zijn met het Logistiek Park Moerdijk en het havenen industrieterrein Moerdijk ontwerpen te laten maken, krijg je echt vernieuwende ideeën. De komende periode gaan we bekijken hoe we deze ideeën kunnen omzetten in concrete acties.” σ


013091 MDB 01.indd 5

5

19-11-13 12:27

ENERGY WEB

Energy Web: goed voor alles en iedereen De betrokken partijen op het havenen industrieterrein Moerdijk willen zich met het masterplan ‘Duurzame Verbindingen Moerdijk 2011-2015’ vooral inzetten op duurzame koppelingen, duurzame bedrijfsvoering en duurzame inrichting en ontsluiting. Ambitieuze doelstellingen, waarbij programma manager Ruimtelijke Ontwikkeling, Milieu en Duurzaamheid Jacco Rentrop van Havenschap Moerdijk in dit artikel nader ingaat op Energy Web.

“Enkele jaren geleden sloegen de provincie Noord-Brabant, gemeente Moerdijk, Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk, Rijkswaterstaat, Waterschap Brabantse Delta en het Havenschap Moerdijk de handen ineen om het ultieme doel voor havenen industrieterrein Moerdijk te bereiken: een ringleiding voor optimale uitwisseling van energie/warmte, water en reststromen tussen bedrijven,” zo begint Rentrop. “Voor warmte die verloren ging – de 400 bedrijven hier verwarmden de lucht met zo’n 150 megawatt – moest naar onze mening een nuttiger toepassing te bedenken zijn. Zo is Energy Web ontstaan. Vanuit de toen bestaande situatie hebben wij bekeken welke bedrijven hiervoor in aanmerking kwamen. Nu zijn we zover dat we er met het bestemmingsplan rekening mee houden waar we nieuwe bedrijven een locatie toewijzen.” Energy Web beslaat inmiddels een aantal locaties op het havenen industrieterrein, maar op de Appelweg is het allemaal begonnen. Rentrop: “De oorsprong van het Warmtenet Appelweg ligt bij Bewa, dit bedrijf aan de Appelweg zet voedselresten van horeca en frietfabrieken om in warmte en stroom. Een gedeelte van de opgewekte groene stroom en warmte benutte Bewa zelf, maar er bleef genoeg over voor andere bedrijven. Directeur Henry van Benten van Bewa ging hierover in gesprek met Drecht Coating Services (DCS) en Bolsius Grondstoffen, die ook aan de Appelweg zijn gevestigd. De-

6

013091 MDB 01.indd 6

ze bedrijven waren gebaat met de restwarmte voor respectievelijk het droogproces van duurzaam gecoate constructies en verwarming van de bulkopslagtanks van paraffine, waarvan kaarsen worden geproduceerd. Er volgde intensief overleg, met als gevolg dat dit project uiteindelijk veel breder is opgepakt. Wij hadden met het Havenschap het plan opgevat – en ook de provincie was hiervan een voorstander – om een basisvoorziening te realiseren die eerst proeftuin ‘Duurzame Verbindingen’ en nu het Energy Web heet. Dit project zou restwarmte uitwisseling op het hele havenen industrieterrein en in de omgeving mogelijk moeten maken.”

Rendement Dit uitgangspunt stelde extra eisen aan het idee dat aan de Appelweg leefde. Dat waren niet alleen praktische, maar ook financiële consequenties: de terugverdientijd zou langer worden. Om de ontwikkelingen niet te vertragen is dit project toen gebombardeerd tot pilot voor het Energy Web. De provincie heeft ondersteuning verleend met extra financiële impuls. Dit alles resulteerde erin dat het Warmtenet Appelweg in november 2009 in gebruik genomen kon worden. Rentrop: “Wij zochten vooral naar een overzichtelijk en werkbaar systeem, waarin ook de exploitatie is geregeld. Het Havenschap is eigenaar van de ringleiding en verhuurt deze voor gebruik aan Bewa. In de huurprijs

zijn ook de onderhoudskosten opgenomen. Bewa verrekent de huur van de ringleiding in de energieprijs aan de andere bedrijven op het warmtenet. De bedrijven werken nu klimaatneutraal en het rendement is op gasgebied per jaar zo’n 200.000 kubieke meter.” Het Warmtenet Appelweg bleek een succes. Ook andere bedrijven raakten enthousiast en wilden aansluiten bij Energy Web. Het recept bleef even simpel: bedrijven die (rest)warmte overhouden leveren stoom of warm water aan bedrijven in de buurt die energie nodig hebben. Als gevolg daarvan zag ook in 2013 het project Westelijke Randweg het levenslicht. Hier levert Shell Chemie Moerdijk via een stoomleiding restwarmte aan buurman ERCA , die stoom nodig heeft voor zijn productieproces. Ook hier is volgens Rentrop het milieu uiteindelijk de grote winnaar door de besparing van aardgas en gereduceerde CO2-uitstoot. Omgerekend kan het stoomcluster aan de Westelijke Randweg bijvoorbeeld genoeg energie besparen om een kleine drieduizend huizen te verwarmen. “De mogelijkheid om aan te sluiten op het plaatselijke energienet is niet alleen interessant voor bestaande bedrijven, het blijkt dat ook ondernemingen die overwegen om naar Moerdijk te komen deze mogelijkheid zien als een extra vestigingsprikkel. Als je de Appelweg en de Westelijke Randweg bij elkaar pakt, dan hebben we het over een gasbesparing van 1.3 miljoen


19-11-13 12:27

ENERGY WEB


013091 MDB 01.indd 7

7

19-11-13 12:27

kubieke meter en een CO2 reductie van zo’n 2.500 kiloton. Dat is gelijk aan het verbruik van 650 woningen,” zegt Rentrop met voldoening.

Voorbeeldfunctie Inmiddels is ook de case voor het project Middenweg nagenoeg opgeleverd. Hier zijn goede perspectieven om een stoomleiding te realiseren van Ardagh Glass naar Stolt Haven, GCA Nederland en Frans de Wit. Deze duurzame verbinding zal zo mogelijk een succes worden omdat Havenschap Moerdijk samen met de bedrijven flink is geïnvesteerd in menskracht en financiele middelen. Een duurzame samenwerking dus! Op termijn kan ook het bedrijf Conline aangesloten wor-

8

013091 MDB 01.indd 8

den. Het streven is om de stoomleiding nog dit jaar te realiseren. Voor de projecten van onder meer het nog te realiseren Logistiek Park Moerdijk is een startnotitie opgesteld havenen industrieterrein Moerdijk een lichtend voorbeeld voor andere bed. Ook wordt met gemeente naar het gebied van de Spiepolder (kassenbouwontwikkeling) gekeken voor warmtelevering en CO2. Met Energy Web is het havenen industrieterrein in binnenen buitenland bekend. “Wij ontvangen regelmatig delegaties van havenen industrieterreinen die zich van onze visie, aanpak maar vooral ook de praktijk ervaring op de hoogte willen stellen. En binnenkort ben ik als lid van de European Seaport Organisation (ESPO) te gast in

bij de Port of Mumbai (India) om daar een presentatie te geven hoe wij hier in Moerdijk met duurzaamheid omgaan. Voor veel bedrijven, en waar ze gevestigd zijn doet niet ter zake, klinkt het misschien als toekomstmuziek in de oren, of denken zij dat uitwisseling van reststoffen alleen voor grote chemische bedrijven of grootschalige industrieterreinen is weggelegd. De ervaringen op het havenen industrieterrein bij ons laten echter zien dat er ook voor individuele bedrijven of kleinschalige bedrijventerreinen veel kansen liggen. Aan ieder verzoek om onze ervaringen en kennis te delen, geven wij van harte gehoor.” σ


19-11-13 12:27

COLUMN

People, Planet, Profit Het Havenschap Moerdijk is een toonaangevende proeftuin in duurzaamheid in Noord-Brabant. De belangrijkste pijler in de succesformule is het aanleggen van verbindingen tussen bedrijven met een overschot aan warm water, stoom of koolstofdioxide met bedrijven die dat juist nodig hebben voor hun productieproces. Een aantal koppelingen voor de uitwisseling van reststoffen tussen bedrijven is al gerealiseerd. De Erca Group neemt stoom af van Shell via een door het Havenschap aangelegde stoompijpleiding. Meerdere bedrijven gebruiken het warme water van vetverwerker Bewa. Shell en SBN leveren koolstofdioxide aan een nabijgelegen bedrijf. En glasfabrikant Ardagh houdt veel warmte en koolstofdioxide over bij het productieproces dat omliggende bedrijven gebruiken. De duurzame verbindingen zorgen voor een win-win situatie voor alle betrokken partijen. Er is onderzoek naar een ringleiding op het gehele terrein voor een uitwisseling van energie/warmte, water en reststromen tussen de bedrijven. De hoeveelheid restwarmte en koolstofdioxide is zo groot, dat ook wordt onderzocht of kansrijke projecten met de directe omgeving van het havengebied mogelijk zijn.

Havenschap bij bedrijfsvestiging of er symbiose mogelijk is met bestaande bedrijven. De locatie van de bedrijfsvestiging wordt mede hierdoor bepaald. Geen enkele andere haven pakt dit op deze manier aan. Bij optimaal hergebruik van warmte en stoom kan de koolstofdioxide-uitstoot met vijftien à twintig procent teruggebracht worden. Dat percentage is geen streefcijfer, maar het geeft wel aan dat er veel winst te behalen valt. Het Havenschap heeft ook oog voor gemeenschappelijke en sociale voorzieningen voor bedrijven, medewerkers en gebruikers. Maar ook voor de verbinding met inwoners van nabijgelegen dorpskernen. Een goede balans tussen People, Planet en Profit is het credo van het Havenschap waardoor er meer geproduceerd kan worden met minder milieu belasting.

Naast het uitwisselen van reststromen zet het Havenschap voor duurzaamheid ook in op de bedrijfsvoering en de inrichting van het havengebied. Een utility park gaat gezamenlijke voorzieningen stroomlijnen op het gebied van energie en water voor het havenen industrieterrein. Hiervoor zijn onderzoeken in uitvoering, zoals naar de realisatie van een cluster aan windmolens. Maar denk hierbij ook aan de opwekking van elektriciteit uit restwarmte. Deze initiatieven leiden tot besparingen op het gebruik van water en energie. Dus: tot kostenbesparingen voor bedrijven. Ze zorgen ook voor vermindering van de uitstoot van vervuilende stoffen. De kracht van het Havenschap zit hem in de concrete duurzaamheidsprojecten die gerealiseerd worden met een kleine en slagvaardige organisatie. Zo toetst het

Yves de Boer gedeputeerde Noord-Brabant en voorzitter Raad van Bestuur Havenschap Moerdijk


013091 MDB 01.indd 9

9

19-11-13 12:27

Haven- en industrieterrein Moerdijk, Nederland

Samenwerken aan duurzame verbindingen Op het Nederlandse havenen industrieterrein Moerdijk werken bedrijven, overheden en het Havenschap Moerdijk al vanaf eind jaren ’90 intensief samen. Was deze samenwerking in beginsel nog gebaseerd op ‘losse’ projecten, zoals het verzamelen en monitoren van milieugerichte gegevens, in de loop der jaren werden de kansen steeds gestructureerder benut. In 2011 schaarden Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk, Havenschap Moerdijk, de gemeente Moerdijk, Provincie Noord-Brabant, Rijkswaterstaat en Waterschap Brabantse Delta zich achter het Meerjarenprogramma Duurzame Verbindingen Moerdijk 2011-2015. De zes partijen legden hierin de ambities op het brede terrein van duurzaamheid voor de komende jaren vast .

10

013091 MDB 01.indd 10


19-11-13 12:27

DUURZAME VERBINDINGEN MOERDIJK

“Het havenen industrieterrein Moerdijk wil nationaal maar ook internationaal bekend staan als hét duurzame industrieterrein.“

Samenwerking door clustering Het havenen industrieterrein Moerdijk is één van de modernste industrieterreinen met een zeehavenfaciliteit ter wereld. Het biedt direct en indirect werk aan ongeveer 7.000 mensen. Het terrein heeft een bruto-oppervlakte van 2345 hectare en telt vijf insteekhavens. Het bedrijvenpark is verdeeld in zes clusters. Veel gelijksoortige bedrijven liggen dicht bij elkaar. Het Industrial Park is het grootste deelgebied van het bedrijventerrein. Het is ontwikkeld voor chemische en zware industriële bedrijvigheid. Voor de bedrijven die zich bezig houden met op- en overslag, bewerking en distributie van stukgoed en containers is een moderne centrale overslagterminal onder andere aangesloten op een interne baan naar de achterliggende bedrijven. Een bijzonder deelgebied op het industrieterrein is het Ecopark, met bedrijven die actief zijn in milieu(recycling)- en energietechnologie. Jacco Rentrop, manager Ruimtelijk Ordening, Milieu en Duurzaamheid bij het Havenschap Moerdijk: “Er wordt bewust gestuurd op de indeling in clusters, omdat dat enorm veel kansen voor symbiose

Het Meerjarenprogramma Duurzame Verbindingen Moerdijk 2011-2015 wordt gedragen door: • Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk • Havenschap Moerdijk • Gemeente Moerdijk • Provincie Noord-Brabant • Rijkswaterstaat • Waterschap Brabantse Delta

biedt. In de loop der jaren hebben verschillende bedrijven elkaar gevonden als het gaat om de uitwisseling van reststromen. Verder worden individuele bedrijven gestimuleerd hun bedrijfsvoering zo duurzaam mogelijk in te richten. Bedrijven die ‘Koploper’ zijn op dit gebied worden door de bedrijvenkring ook als zodanig betiteld en treden op als ambassadeur voor het duurzaam ondernemen. Daarnaast zoeken bedrijven elkaar op als het gaat om het beter gebruik maken van verschillende transportmiddelen, collectief personenvervoer en het gebruikmaken van gezamenlijke faciliteiten.

Waarmaken ambities, zoeken naar nieuwe kansen De ambities die zijn neergelegd in het meerjarenprogramma borduren voort op projecten die al langer geleden in gang gezet zijn. “Doordat wij al dertien jaar monitoren wat de milieudruk van het terrein is, hebben wij een goed beeld van de kansen die er liggen,” zegt Jacco Rentrop. “Omdat bedrijven zien dat die kansen naast de milieuvoordelen ook economische voordelen bieden, zijn vele bedrijven zelf actief in het oppakken van kansen. Dat werd ook opgemerkt door de provincie Noord-Brabant, die in de periode van 2007 tot 2011 innovatieve en experimentele projecten steunde op verschillende locaties in Noord-Brabant. Het havenen industrieterrein Moerdijk werd benoemd als één van de zes proeftuinen, om daarmee een voorbeeld te zijn voor andere terreinen als het gaat om duurzame innovatieve oplossingen. Verschillende initiatieven waren al opgepakt en hebben mede door de steun van de provincie een extra duwtje in de rug gekregen,” zegt de manager van het Havenschap .

Haven- en industrieterrein Moerdijk stimuleert 1. Duurzame koppelingen: het sluiten van kringlopen en de symbiose voor nuttig gebruik van energie en warmte, water en reststromen; 2. Duurzame bedrijfsvoering: het toepassen van duurzame energie en realisatie van innovatieve productieprocessen bij individuele bedrijven; 3. Duurzame inrichting en ontsluiting: multimodaal transport, collectief personenvervoer en gezamenlijke faciliteiten om belasting door vervoer over de weg te verminderen;

Ook nu die steun is opgehouden blijft de projectorganisatie vasthouden aan de vergaande ambities die door de partijen worden nagestreefd. Rentrop vervolgt: “Het havenen industrieterrein Moerdijk wil nationaal maar ook internationaal bekend staan als hét duurzame industrieterrein. Wij zetten ons in om de vastgelegde ambities waar te maken en blijven zoeken naar nieuwe kansen. Wij willen iedereen laten zien dat er heel veel mogelijkheden zijn voor duurzame activiteiten. En dat deze niet alleen weggelegd zijn voor de grote bedrijventerreinen met de chemische reuzen, maar er bij heel veel bedrijven winst te behalen is. Wij willen individuele bedrijven op ons terrein inspireren en dat uitdragen naar andere industrieterreinen in Nederland, Europa en zelfs daarbuiten. Onlangs is een Nederlandse delegatie van ontwikkelaars naar China geweest. Zij hadden het Warmtenet Appelweg Moerdijk als voorbeeld in hun zak. Dat ‘Moerdijk’ zelfs bedrijven in zo’n wereldeconomie kan inspireren, is iets om trots op te zijn.” σ


013091 MDB 01.indd 11

11

19-11-13 12:27

KAM

Platform KAM-coördinatoren Moerdijk - Spin in het web:

Henk Krols Er gebeurt nogal wat op het havenen industrieterrein Moerdijk. Onder de noemer ‘Duurzame Verbindingen Moerdijk’ lopen er diverse trajecten die raakvlakken met elkaar hebben. In dit kader komen regelmatig KAM-coördinatoren van op Moerdijk gevestigde bedrijven bij elkaar. Henk Krols weet hier alles van. Eind februari heeft er weer een bijeenkomst van het Platform KAM-coördinatoren Moerdijk plaatsgevonden. Het initiatief voor dit platform is genomen door de Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk (BIM). Drijvende kracht achter deze bijeenkomsten is Henk Krols van BMD Advies Zuid-Nederland. Tijdens deze bijeenkomst staan er met enige regelmaat onderwerpen op de agenda die met ‘duurzame verbindingen’ te maken hebben. “Een paar jaar geleden is hier op het havenen industrieterrein het platform KAM-coördinatoren Moerdijk opgericht. De BIM wilde hiermee als het ware een ‘duurzame verbinding’ leggen tussen de KAM-coördinatoren, zodat ze elkaar makkelijk konden vinden om kennis en ervaringen uit te wisselen op het gebied van voornamelijk kwaliteit, arbo, milieu en veiligheid. Daarnaast wordt met het platform ook een verbinding gelegd tussen bedrijven en overheid. Er is hier en enorme verscheidenheid aan bedrijven die allemaal met dezelfde problematieken te maken hebben, of ze nu groot of klein zijn,” zegt Krols. Vier keer per jaar wordt er een bijeenkomst georganiseerd. De deelnemers kunnen vooraf onderwerpen inbrengen, zodat de betrokkenheid bij de te behandelen agendapunten groot is. En dat hoeft niet altijd over milieu en arbo te gaan, ook onderwerpen op het gebied van energie-inkoop, personeelsmanagement, veiligheid of bedrijfshulpverlening komen aan de orde. KAM staat echter voor Kwaliteit, Arbo en Milieu, dus dat vormt wel de hoofdmoot van de te bespreken onderwerpen. Krols maakt daarbij dank-

12

013091 MDB 01.indd 12


19-11-13 12:27

baar gebruik van praktijksituaties die op de betreffende bedrijven aan de orde zijn. Henk Krols is de spin in het web, hij organiseert de bijeenkomsten, stelt het pro-

de bijeenkomsten van de KAM-coördinatoren. Zo kunnen we steeds actuele onderwerpen en projecten of ontwikkelingen op de agenda zetten. Daarvoor

leg. Daarnaast is het Platform KAM-coordinatoren Moerdijk onder deze naam actief op LinkedIn. Geïnteresseerde bedrijven op het havenen industrieterrein Moerdijk kunnen zich zowel bij Henk Krols als via LinkedIn aanmelden. Meer weten? [email protected] of telefoon 06-52 01 55 55. σ

KAM: Kwaliteit, Arbo en Milieu Platform KAM-coördinatoren Moerdijk

gramma samen en verzorgt het voorzitterschap van het KAM-overleg. De bijeenkomsten worden steeds gehouden bij één van de bedrijven, die dan meteen de gelegenheid krijgen om de activiteiten van het bedrijf te presenteren.

Gastsprekers Krols is ervaringsdeskundige, want met zijn bureau BMD Advies Zuid-Nederland is hij - niet alleen op Moerdijk - voor meerdere opdrachtgevers actief. “Op Moerdijk vinden er interessante ontwikkelingen plaats, ik ben bij meerdere projecten betrokken en doordat ik ook bij andere bedrijven over de vloer kom, kan ik dat spiegelen aan landelijke ontwikkelingen. Dat komt uiteraard goed van pas bij

nodigen we regelmatig gastsprekers uit, meestal specialisten op een bepaald vakgebied, maar dat kunnen evengoed medewerkers zijn van bedrijven die al de nodige ervaring hebben opgedaan met een specifiek onderwerp. Dit komt de kwaliteit van de bijeenkomsten uiteraard zeer ten goede.” De vaste kern van het KAM-coördinatoren overleg bestaat uit ongeveer 25 tot 30 deelnemers en natuurlijk zijn geïnteresseerden altijd welkom. Krols: “Deze groep geeft een goede dwarsdoorsnede van de 400 bedrijven die hier op Moerdijk zijn gevestigd. Het is een goede afspiegeling van de bedrijven die zijn gevestigd. De ‘grootste’ bedrijven zijn in elk geval vertegenwoordigd in het overHAVENSCHAP MOERDIJK BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2013

013091 MDB 01.indd 13

13

19-11-13 12:28

KOPLOPERS

Koplopers Moerdijk 14

013091 MDB 01.indd 14


19-11-13 12:28

KOPLOPERS

“Als voorbeeld stellen, op de platte kar zetten en het dorp rondrijden,” zo verwoordde Jan Peters, voorzitter van de Bedrijvenkring Industrieterrein Moerdijk (BIM), in april 2010 het doel van het benoemen van Koplopers op het havenen industrieterrein Moerdijk. Op het havenen industrieterrein is er namelijk een groep bedrijven die met veel passie hun bedrijfsvoering steeds verder verduurzamen. Om deze passie over te brengen op andere ondernemers, ervaringen te delen en ondernemers te inspireren tot het invoeren van duurzaamheid binnen de eigen bedrijfsvoering of op het terrein, worden deze bedrijven voorgesteld als Koploper. Tijdens een BIM-bijeenkomst in april 2010 werden de eerste twee koplopers gepresenteerd: NV Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) en Drecht Coating Services BV (DCS). Voordat bedrijven zich Koploper kunnen noemen, moeten zij aantonen dat zij hoog scoren op de kernthema's uit de MVO-richtlijn ISO 26000: behoorlijk bestuur, arbeidsomstandigheden, milieu, maatschappelijke betrokkenheid en ontwikkeling en eerlijke bedrijfsvoering. Dat gebeurt in eerste instantie door middel van een ‘self-assessment’, waarbij de bedrijven zelf aangeven hoe zij ervoor staan. De resultaten van deze self-assessments worden beoordeeld door een onafhankelijke accreditatiecommissie. Wij laten u kennis maken met de zeven Koplopers op Moerdijk.

Drecht Coating Services BV “DCS is het enige bedrijf in zijn branche die zelf innovaties bedenkt en bouwt, waarmee zowel voor het personeel als het milieu als de winstgevendheid enorme sprongen worden gemaakt. Een groot deel van deze verdiensten worden gebruikt om te investeren in andere verbe-

teringen zoals LED verlichting, gebruik van restwarmte van de overbuurman Bewa, windmolens en elektrische voortuigen. Er gaat geen dag voorbij of wij bedenken nieuwe verbeteringen en passen deze direct toe in onze processen,” zegt Marcel de Keizer van DCS. De vooruitstrevende aanpak van DCS richt zich zowel op kwalitatief hoogwaardige en duurzame corrosiebescherming als het interne productieproces. Directeur De Keizer is de drijfveer achter de duurzaamheidsstrategie. Hij realiseert zich dat duurzaamheid in al zijn aspecten voor zijn bedrijf ook een duidelijk economische kans biedt. “MVO: Meer verdienen voor Organisaties,” zei de directeur tijdens de BIMbijeenkomst van april 2010.

NV Slibverwerking Noord-Brabant Slibverwerking Noord-Brabant (SNB) verwerkt circa 420.000 ton slib per jaar. Dat is bijna 30 procent van het totale slibaanbod in Nederland. Slibverwerking via monoverbranding is efficiënt en dankzij moderne technologieën kunnen we steeds meer slib verwerken. Tegelijkertijd dringen we de schadelijke uitstoot naar de lucht steeds verder terug en verminderen we de verontreiniging naar het afvalwater. De installatie voldoet

ruimschoots aan de milieunormen en we houden dat voortdurend in de gaten. SNB is gecertificeerd op het gebied van kwaliteit (ISO 9001), milieu (ISO 14001) en veiligheid (VCA**). SNB vervult dus een actieve rol als partner in de totale afvalwaterketen om continu zuiveringsslib te verwerken tegen de laagste ketenkosten met minimale emissies naar het milieu en maximale terugwinning van energie en grondstoffen. Het bedrijf probeert zich nadrukkelijk als ketenpartner op te stellen met als doelstelling optimalisatie van de gehele keten; bij reststoffen specifiek het sluiten van ketens. De vooraanstaande positie die SNB inneemt bij de terugwinning van fosfaat uit zuiveringsslib is daar een prima voorbeeld van. “SNB ziet in dat gewoon goed op de winkel passen in de huidige tijd volstrekt onvoldoende is. Met aandeelhouders die zeker ook sterk op de kosten letten, hebben ze toch het initiatief genomen om duurzaamheidsbeleid te ontwikkelen en uit te voeren,” zei de commissie.

Afvalstoffen Terminal Moerdijk BV Afvalstoffen Terminal Moerdijk (ATM) is een volcontinu bedrijf en verwerkt voornamelijk gevaarlijk afval zoals; klein chemisch afval, industrieel en

“Onze gedrevenheid is een opgeruimde wereld”


013091 MDB 01.indd 15

15

19-11-13 12:28

KOPLOPERS

scheepsafval, verontreinigd afvalwater/ slib en verontreinigde grond. Met 180 medewerkers wordt jaarlijks 1,5 miljoen ton afval verwerkt, wat voor ruim negentig procent weer geschikt gemaakt wordt voor hergebruik als product of als grondstof. “Onze gedrevenheid is een opgeruimde wereld,” zegt Fred Muller van ATM. De afvalverwerking bij ATM is een juiste balans tussen veiligheid, doelmatigheid, efficiëntie en zorg voor milieu. “Dit zit in onze genen en vind je in het hele bedrijf terug. Nadenken over het milieu, ook voor de toekomstige generaties. Het Koploperschap heeft zeker waarde, met elkaar samenwerken aan de economische kant, en daaruit het beste kiezen.” Gevaarlijk afval wordt door veel mensen gezien als een grote bedreiging voor ons milieu. Maar bij de winning en het gebruik van gas, olie en

Kolb Chemie “Kwaliteit, gezondheid, veiligheid en milieu zijn altijd al een belangrijk element in de filosofie van Kolb geweest. De certificering van het geïntegreerde beheerssysteem volgens ISO 9001/14001 is onze inzet voor kwaliteit en verantwoordelijkheid tegenover het milieu,” zegt Mark Bramer. Kolb heeft bij de uitbreidingen van de productiecapaciteit in 2008 en 2012 geinvesteerd in de terugwinning van energie en hiervoor in eigen beheer een systeem ontworpen. Met dit systeem heeft Kolb een grote energiebesparing gerealiseerd waarvoor het in 2010 met de VNCI Responsible Care prijs is beloond. De circa 350.000 m3 gasbesparing in 2012 zal in 2014, door productie-uitbreiding en procesoptimalisatie, naar verwachting oplopen naar een besparing van circa

wijs, veiligheid, milieu, omgeving etc. De visie wordt onderstreept door actieve participatie en kennisdeling, waarbij in een samenwerkingsverband tussen bedrijven kinderen worden geënthousiasmeerd en gestimuleerd een procestechnische opleiding te gaan volgen. Hierdoor heeft Kolb een goede kennis van velerlei onderwerpen en een groot bijbehorend netwerk.

Coatex Fabrieksdirecteur Patrick Baud van de Moerdijkse vestiging van het chemiebedrijf Coatex legt uit waarom Coatex Koploper is. “Coatex is onderdeel van de Arkema groep en wij richten ons op de innovatieve productie van dispergeermiddelen. MVO en duurzaamheid staan bij ons hoog op de agenda.” De accreditatiecommissie werd blij verrast door de

Het Koploperschap heeft zeker waarde, met elkaar samenwerken aan de economische kant, en daaruit het beste kiezen

grondstoffen, bij de productie van goederen, bij vervoer en ook in onze huishoudens ontstaat gevaarlijk en chemisch afval. Dit is een onlosmakelijk gevolg van het welvarende leven dat we leiden. “Wij ruimen dit afval op een goede en verantwoorde manier op. Geen activiteit met een aantrekkelijk imago, maar een activiteit met een groot maatschappelijke belang.”

16

013091 MDB 01.indd 16

750.000 m3! De focus, kennis en ervaring met betrekking tot energie efficiënt produceren is derhalve aanwezig binnen Kolb Nederland BV. Tevens is Kolb maatschappelijk betrokken en erg actief buiten de terreingrenzen vanuit de visie dat bedrijven op het industrieterrein een gezamenlijk belang hebben op velerlei vlakken. Hierbij kan gedacht worden aan ontwikkelingen op het vlak van wet en regelgeving, onder-

zorgvuldige en creatieve bedrijfsvoering van Coatex BV. Dit chemiebedrijf heeft een Franse moeder die de doelen stelt. De vestiging Moerdijk vertaalt deze naar de eigen locatie en zoekt daarbij naar de beste oplossingen voor met name energie en afvalreductie. “Coatex is erg creatief in het vinden van oplossingen. Een goed voorbeeld is de samenwerking met een collegabedrijf waarbij een afvalstof werd ingezet als goedkope grondstof


19-11-13 12:28

KOPLOPERS

voor de eigen productie.” Bij Coatex in Moerdijk werken slechts achttien mensen, dat komt omdat er veel processen computergestuurd zijn. Zo worden er

een goed personeelsbeleid voeren en een goed leerlingbegeleidingssysteem hebben. Profit, omdat we samen met de docenten en het onderwijsondersteunend

ficante schade wordt toegebracht aan de natuur. Vrijgekomen (rest)grondstoffen zet MvO bijvoorbeeld om in nieuwe gecertificeerde toepassingsvormen.

We besteden veel aandacht aan people, profit en planet

geen fouten gemaakt in het computer gestuurde productieproces, als bijvoorbeeld een tank nog niet helemaal leeg is, kunnen er onmogelijk andere vloeistof in deze tank worden opgeslagen. De ketels staan in gescheiden loodsen omdat vanwege de veiligheid niet alles in dezelfde ruimte bewaard mag worden. Buiten staan containers met blusschuim en overal liggen roosters waardoor eventueel gelekte vloeistoffen kunnen weglopen en opgevangen worden.

Markland College Het Markland College Zevenbergen verzorgt onderwijs voor vwo (gymnasium en atheneum), havo en mavo en maakt deel uit van de Stichting Markland College. Het Markland College Zevenbergen is lid van de BIM, Bedrijf- en Industrieschap Moerdijk. “Als school lijken we een ‘vreemde eend’ in die bijt,” zegt Peter Wagemakers. “Maar gezien de tekorten aan technisch personeel bij bedrijven en het feit dat we een technasium zijn, is samenwerking van beide zijden gewenst. Naar de gestelde normen zijn we Koploper in Duurzaamheid geworden. We besteden veel aandacht aan people, profit en planet. People, omdat we

personeel ervoor zorgen dat leerlingen op hun juiste weg, op een zo efficiënt mogelijke manier hun diploma behalen. En Planet krijgt gestalte door het traject dat we lopen om een ECO-school te worden. In drie stappen, brons-zilvergoud, gaan we samen met leerlingen en docenten de groene vlag binnen halen die hoort bij ECO-schools. Duurzaamheid staat hoog in ons vaandel. Samen met kwaliteit, veiligheid, internationalisering en de school als ontmoetingsplaats, staat duurzaamheid centraal in ons schoolplan.”

Daarnaast werkt Martens en Van Oord aan effectieve en duurzame modaliteit. Minder en efficiëntere vervoersbewegingen door betere afstemming. Door bewuste bedrijfsvoering en uitvoering van projecten vermindert Martens en van Oord de eigen emissies. Ze voldoet nu aan trede 3 van de CO2-Prestatieladder en binnenkort zal trede 5, het hoogst haalbare niveau, in het bezit zijn. σ

Martens en Van Oord Martens en Van Oord laat zien dat ze Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in de praktijk brengt. Het innovatieve karakter van MvO vertaalt zich niet alleen in het bouwen van duurzame installaties en het investeren in materieel volgens de nieuwste emissie-eisen, maar ook in het deskundig gebruik van de infrastructuur en het opstellen van ecologische werkprotocollen. Martens en Van Oord verbindt zich aan de gedragscode Flora & Fauna en is bereid extra inspanning te leveren om te voorkomen dat bij uitvoering van de werkzaamheden signiHAVENSCHAP MOERDIJK BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2013

013091 MDB 01.indd 17

17

19-11-13 12:28

NATURA 2000

Natuur krijgt volop kans op Moerdijk Het is hem gelukt. Als zestienjarige liep Roland-Jan Buijs met zijn verrekijker het havenen industrieterrein Moerdijk af te struinen om het gedrag van meeuwen te observeren. Buijs (35) is nog steeds actief op Moerdijk, nu onder meer als ecoloog en adviseur van het Havenschap Moerdijk. “Het havenen industrieterrein heeft geen geheimen voor mij. Ik ken het gebied op mijn duimpje. Het is niet te vergelijken met zo’n vijftien jaar geleden. Zowel de aard als de omvang heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Ik vind het ontzettend leuk om hier actief te zijn met de natuur, ik heb van mijn hobby mijn werk kunnen maken en wat is er mooier dan dat?” Het natuurbeleid op en rondom Moerdijk is op twee manieren ingegeven; op beleidsmatig gebied met flora- en faunawetgeving en Natura 2000, een Europees netwerk van natuurgebieden waarin men naar mogelijkheden zoekt om flora en fauna duurzaam te beschermen. Anderzijds het beleid van het havenschap en vele andere (overheid)partijen om de natuur zo goed mogelijk te laten gedijen op het ha-

ten vindt er uitstoot van onder andere zwavel en stikstof plaats, die effect hebben op deze natuurgebieden. We praten dan over externe werking. Een ander feit is dat er veel sterns en meeuwen broeden op het havenen industrieterrein en het liefst op braakliggende, kale grond. Die braakliggende terreinen nemen af door de vestiging van nieuwe bedrijven en dat betekent dat bijvoorbeeld meeuwen niet meer op de grond kunnen broeden en hiervoor platte daken gaan opzoeken. Het gevolg is vervuiling, verstopte afvoerpijpen, lekkages en ze vallen zelfs mensen aan als ze jongen hebben. Het Havenschap Moerdijk heeft hiervoor zijn nek uitgestoken en de oplossing gevonden door in samenspraak met beheerder Staatsbosbeheer een deel van de Sassenplaat te adopteren. Dit is een onbe-

Volgens Buijs wordt de natuur op een industrieterrein minder als een belemmering gezien en steeds meer als kans.

ven- en industrieterrein. Eén en ander is uiteraard niet los van elkaar te zien. Buijs: “Het havenen industrieterrein grenst aan de Natura 2000 gebieden Biesbosch en Hollands Diep. Door de bedrijfsactivitei-

18

013091 MDB 01.indd 18

woond eiland en tevens prachtig natuurgebied in het Hollands Diep tegenover het havenen industrieterrein. Vogels zijn bereid naar dit eiland te verkassen, mits de grond kaal en schraal wordt gehouden.

Hiervoor zorgt het Havenschap nu door het maaibeheer op het eiland voor haar rekening te nemen en zodoende te voorkomen dat er struiken en bomen gaan groeien. Het Havenschap heeft op deze manier een duurzame oplossing gevonden om broedplaatsen veilig te stellen en zo de vogelpopulatie in stand te houden, zonder dat het de ontwikkeling van het havenen industrie belemmerd.”

Leef- en werkklimaat Mede dankzij de inbreng van Buijs Eco Consult, het bedrijf van Roland-Jan Buijs, is deze oplossing tot stand gekomen. Hiermee is Moerdijk een van de meest duurzame havens in Europa, niet alleen vanwege de adoptie van de Sassenplaat maar ook door het totale natuurbeleid dat Moerdijk nastreeft. Buijs: “Moerdijk gaat verder dan het wettelijk verplicht is. Zo moet ieder bedrijf dat zich hier wil vestigen in het vergunningentraject aangeven of zij werkzaamheden uitvoeren die mogelijk nadelige effecten hebben voor de Biesbosch en het Hollands Diep. Bureaus zoals wij beoordelen deze activiteiten met als uitgangspunt om de instandhoudingsdoelen voor de natuur te handhaven, maar op dusdanige wijze dat deze de economische ontwikkelingen van het haven- industrieterrein niet in de weg staan. Door in het begin van het traject al vast te stellen hoe de natuurdoelen in stand kunnen blijven en hierop te acteren, hoeven er achteraf geen maatregelen genomen te worden om een en ander te herstellen.” Buijs zoekt dus voortdurend naar mogelijkheden om het havenen industrieterrein ecologisch


19-11-13 12:28

“Hier op Moerdijk ligt mijn basis, ik heb dit gebied zien veranderen. Ik ken er bij wijze van spreken elke grasspriet.“

te versterken. Dat kunnen ogenschijnlijk kleine dingen zijn, die toch o zo belangrijk zijn voor de natuurlijke habitat op en rond Moerdijk. “Er zijn hier bijvoorbeeld volop bermen waar je door het aanbrengen van bloemenmengsels vlinders kunt aantrekken. Goed voor ecologie en goed voor de belevingswaarde van mensen die hier werken. Maar zo is er ook de groenstrook tussen Klundert en het havenen industrieterrein. Naast een ecologische functie heeft deze groenstrook ook een akoestische functie. Er staan nu populieren die aan het eind van hun levensduur zijn. Het is beter om daar een duurzaam bos te creëren met bomen met een lange levensduur. Beter voor de reductie van het geluid en goed voor het absorberen van fijnstof. En ook goed voor het milieu en de bewoners in de omgeving. Een groene omgeving schept ook een beter leef- en werkklimaat. Rietkragen langs de slootkanten worden elk jaar aan beide kanten gemaaid, waarom niet elk jaar om en om één kant? Dan kan de natuur lekker zijn gang blijven gaan.”

Tijdelijke natuur Buijs heeft niet alleen het Havenschap Moerdijk als opdrachtgever, hij werkt

voor meerdere opdrachtgevers op het havenen industrieterrein. Er zijn door gevestigde bedrijven al interessante en mooie initiatieven ontplooit, zoals een belevingsbos waar medewerkers ‘in de natuur’ kunnen wandelen, er is met succes een nestkastenproject uitgevoerd en zijn tijdelijke broedgebieden voor kustbroedvogels ingericht. Volgens Buijs wordt hierdoor de natuur op een industrieterrein minder als een belemmering gezien en steeds meer als kans. Onlangs nog heeft Buijs bij een bijeenkomst van KAM-coordinatoren een presentatie verzorgd over ‘tijdelijke natuur’. “Dit houdt in dat we voornemens zijn om natuur te gaan ontwikkelen op braakliggende terreinen. Voorheen werden deze terreinen kaal en droog te houden, waardoor bijvoorbeeld vogels en padden weg bleven. Met dit nieuwe beleid, dat we dit jaar nog van kracht willen laten worden, creëren we meer tijdelijke natuur en omdat er in sommige gevallen ook minder gemaaid hoeft te worden, scheelt het ook nog in de kosten. En als er dan gebouwd gaat worden, is de procedure voor alle parijen helder en volgen er geen lastige juridische procedures die de economische ontwikkelingen alleen maar in de weg staan.”

Veelgevraagd Buijs is een veelgevraagd ecoloog, na zijn meeuwenonderzoek in 1996, heeft Buijs in 2007 tijdens de uitbraak van de vogelgriep in opdracht van de Erasmus Universiteit een meeuwengroep op Moerdijk gemonitord om te onderzoeken of zij drager waren van het virus. “Jacco Rentrop, manager Ruimtelijke Ordening, Milieu en Duurzaamheid van het Havenschap, las hierover een artikel in de krant en nodigde mij uit om hier wat meer over te vertellen. Zo is het contact ontstaan en niet veel later ben ik voor het havenschap aan de slag gegaan. Toen er meerdere opdrachten volgden van bedrijven en overheden, ben ik voor mezelf begonnen.” Inmiddels werkt Buijs voor het Havenbedrijf Rotterdam, Zeeland Seaports en veel andere bedrijven, organisaties en overheden. “Hier op Moerdijk ligt echter mijn basis, ik heb dit gebied zien veranderen. Ik ken er bij wijze van spreken elke grasspriet. Vroeger was er veel natuur. Belangrijk is om de natuur die terugloopt zo goed mogelijk te benutten en te structureren. Daar zijn we op Moerdijk goed mee bezig.” σ


013091 MDB 01.indd 19

19

19-11-13 12:28

Beamex kalibratieoplossingen

Druk Temperatuur Meetsignalen

T +31 10 2928787 E [email protected] I www.hprtechniek.com

! " ! # !" #

013091 MDB 01.indd 20

19-11-13 12:28

BUSINESSNIEUWS HET HAVEN- EN INDUSTRIETERREIN MOERDIJK IN 2012: Omzet € 20,5 miljoen

Werkgelegenheid - Totaal directe werkgelegenheid: 8678 werknemers - Totaal indirecte werkgelegenheid: 8321 werknemers

Bezoekende schepen - 1972 zeeschepen - 12.722 binnenvaartschepen

Uitgiftes - Grond in erfpacht uitgegeven: 3087 m2.

Nieuwe vestigingen Twee nieuw bedrijven mogen verwelkomen in 2012: - Bouwbedrijf Beck - Vliegasunie

Nieuwbouw of uitbreiding bedrijfsactiviteiten -

Nieuwbouw Workx materiaalservice Nieuwbouw 2 loodsen Associated Metal Services Dr. W. Kolb: ingebruikname vierde reactorlijn Intersprint: uitbreiding bedrijfsactiviteiten door nieuwbouw Zeehavenweg en uitbreiding aan Distriboulevard


013091 MDB 01.indd 21

21

19-11-13 12:28

BUSINESSNIEUWS TEGENVALLENDE ECONOMIE TREFT OOK HAVEN VAN MOERDIJK De haven van Moerdijk heeft in 2012 een totale overslag bereikt van ruim 20 miljoen ton. Dit is een daling ten opzichte van 2011, waar de haven van Moerdijk met ruim 16% steeg, maar nog altijd 8% meer dan in 2010. De overslag van de zeevaart is gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze boodschap maakte de directeur van het Havenschap Moerdijk, Ferdinand van den Oever bekend tijdens de jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst van het Havenschap Moerdijk. De overslag van zeevaart is met 3% gestegen, terwijl de overslag in binnenvaart met 13% is gedaald. Ferdinand van den Oever, directeur Havenschap Moerdijk: “De daling van de overslag heeft met name te maken met het tegenvallende economische klimaat. Ondanks deze ontwikkeling heeft de zeevaart toch een stijging in de overslag weten te bereiken. Dat is een positief signaal.” De nieuwjaarsbijeenkomst van het Havenschap Moerdijk stond dit jaar in het teken van het thema “Blik op de Toekomst”. Ferdinand van den Oever: “Het Havenschap Moerdijk is samen met de gemeente Moerdijk en de provincie Noord-Brabant bezig met het opstellen van een havenstrategie tot het jaar 2030. De input van de interactieve sessies uit 2012 heeft geleid tot stevige contouren van een toekomstbestendig economisch profiel voor het havenen industrieterrein Moerdijk. Dit profiel leidt in meerdere scenario’s tot verschillende uitwerkingsvarianten. Op dit moment wordt inzichtelijk gemaakt hoe de uitwerkingen van de thema’s people, planet en profit ook in de toekomst in balans gebracht gaan worden.”

22

013091 MDB 01.indd 22

HORECA BEURS GOES SUCCESVOL VERLOPEN VOOR KREKO De VHC Kreko Groep heeft met succes deelgenomen aan de Horeca Beurs Goes. Niet alleen bestaande relaties, maar ook vele nieuwe contacten hadden hun weg naar de beurstand gevonden. Alle bezoekers hebben kennis kunnen maken met de nieuwe concepten Lavazza, S-Line, Moeleker en BHVC en konden profiteren van de aanbiedingen van een groot aantal instaande leveranciers. Tevens konden zij kennis nemen van de culinaire creaties van onze culinaire brigade. VHC Kreko heeft onder andere naar aanleiding van de beurs, veel nieuwe concepten te bieden. Denk hierbij aan een compleet koffieconcept (Lavazza), een uitstekende lijn Spaanse (huis)wijnen (Castano), een duurzame en verantwoorde schoonmaaklijn (S-Line), grootkeuken apparatuur in advies en uitvoering (Moeleker) of een assortiment vlees in de kwalitatieve buitencategorie (BHVC).


19-11-13 12:28

013091 MDB 01.indd 23

19-11-13 12:28

SHIPBROKERS | CHARTERING AGENTS

Rotterdam - Amsterdam

Shipmanagers incl. crewing - technical - insurance - financing - CV’s

Chartering brokers deepsea and shortsea as well as freight contracting

Agency both in Rotterdam and Amsterdam area

Scheepmakerij 230, 3331 MB Zwijndrecht | Postbus 168, 3330 AD Zwijndrecht Tel. +31 78 625 1900 | Fax +31 78 6251925 | Telex 22251 www.sfck.nl | [email protected]

013091 MDB 01.indd 24

19-11-13 12:28

Goed voor alles en iedereen HAVENSCHAP MOERDIJK JAARGANG 2 NUMMER 1 MAART Energy Web. Samenwerken aan duurzame verbindingen

Recommend Documents