Goed Goed nieuws Aan de slag: speel de quiz, maak het shirt, hang de poster en verspreid de kaartjes!
TH NU EMA MM ER
Dit kun jij doen voor schone kleren SKC-ambassadeur Robin van den Akker: “Bekend zijn is best leuk, maar het is nog leuker om er positieve dingen mee te doen”
het blad van de Schone Kleren Campagne gaat voor goed goed / nummer 13, zomer 2010
Fair Fashion 10
Urgent Appeals 12
Kort 19
Robin van den Akker 16
Achter de mode 20
SKC-ambassadeur Robin van den Akker.
Goed Goed nieuws is het blad van de Schone Kleren Campagne – voor betere arbeidsomstandigheden in de wereldwijde kledingindustrie. Het wordt gemaakt door: Redactie Marieke Eyskoot, Geert-Jan Davelaar Eindredactie Johan Vogels Vormgeving www.roeldalhuisen.nl Tekstbijdrages Nicky Coninck, Edmé Koorstra, Femke de Vries Beeld cover Model Amadea Boneschansker in actie voor de SKC: make-up en haar: Esther Dijkman, styling: Danielle Thijert, fotografie: Marlie Koggel, www.koggelfotografie.nl Druk Drukkerij PrimaveraQuint, Amsterdam
Goed Goed nieuws verschijnt twee keer per jaar en wordt verstuurd aan de vrienden van de Schone Kleren Campagne. Ook ontvangen? Word donateur via www.schonekleren.nl. ISSN nummer 1877-9999
Schone Kleren Campagne Postbus 11584, 1001 GN Amsterdam t: 020 4122785 / f: 020 4122786
[email protected] / schonekleren.nl schonekleren.hyves.nl facebook.com/schoneklerencampagne twitter.com/schonekleren Onderdeel van de Clean Clothes Campaign: www.cleanclothes.org
Column 22 Pagina 2
Hopelijk krijgen we de kans om in de komende jaren nog veel meer handelingsperspectief te veroorzaken. We zijn heel trots dat we, met onze partners, door de eerste selectie van de nieuwe (MFS-)subsidierondes van het Ministerie van
Verliefd op handelingsperspectief Redactioneel
Kort 08
Colofon
Dit kun jij doen 04
Foto: Geert Snoeijer
Inhoud Redactioneel 03
van dit thema. Ik heb ze gerustgesteld. U zult het in de rest van deze editie geen enkele keer terugzien. Maar toen had ik dit redactioneel nog niet geschreven, dus echt gelogen heb ik niet. Nu zie ik mijn kans schoon, en sla ik u er nog even mee om de oren. Want het gaat er wel om. Om handelingsperspectief: mensen de gelegenheid geven bij te dragen aan een eerlijke kledingindustrie. Heel veel mensen willen het hebben. Gelukkig wil een steeds grotere groep wel iets doen voor meer schone kleren. Speciaal voor hen zijn wij een project gestart om ons handelingsperspectief uit te breiden. Vanaf de volgende pagina’s leest u daar meer over, maar om alvast een tipje van de sluier te lichten: u kunt bijvoorbeeld spelen voor schone kleren, of het beste uit uzelf halen voor schone kleren. Zei ik al niet dat het leuk was? Verder bieden we u in dit nummer de mogelijkheid creatief te zijn (pagina 9) of meteen de boer op te gaan (in het hart).
Het thema van dit nummer is als een trenchcoat: op het eerste gezicht gedegen en wellicht zelfs saai, maar op het tweede gezicht hip en sexy. Dit nummer gaat over handelingsperspectief.
Ziet u! Ik hoor het u denken. Waar of niet, het ging even door uw hoofd. Suf! Maar handelingsperspectief is eigenlijk geweldig. Het is in korte tijd mijn favoriete woord geworden, moet ik toegeven. Handelingsperspectief is NGO-taal voor de mogelijkheid om iets te doen. Het draait om verandering, om het heft in eigen handen nemen, om positiviteit. Het tovert een einder in je blikveld, een kans, toekomst, ja, zelfs muziek als u het een paar keer achter elkaar zegt. Het rijmt zelfs – niet op heel veel woorden, het is daarin heel selectief (hé!). Maar het rijmt wel op lief, en ik ben er een beetje verliefd op.
Buitenlandse Zaken zijn gekomen. Het zou geweldig zijn als de definitieve aanvraag eind dit jaar daadwerkelijk wordt toegekend. Want geld geeft de Schone Kleren Campagne handelingsperspectief, hoe plat dat ook klinkt. Als doneren dus het soort handeling is dat bij u past, dan voorziet u ons van veel verschiet (zie daarvoor de actiekaart in deze Goed Goed nieuws). En, hoe voelt het nu? Nog steeds suf, of al beter? Ik hoop het maar, want niet alleen heeft u nog een heel nummer te gaan, daarna zouden we natuurlijk ook graag willen dat u met liefde de daad bij het mooie woord voegde. Marieke Eyskoot Coördinator Campagnes en Communicatie
“Dat woord komt toch niet heel vaak voor in het nummer, hè?” vroegen mijn collega’s bezorgd toen ze hoorden
Pagina 3
Schone kleren kunnen kopen in elke winkel, zonder erbij na te denken. Wie wil dat nou niet? Het zou geweldig zijn als dat kon, maar om dat te bereiken hebben we eerst nog veel steun nodig. Gelukkig willen steeds meer mensen iets doen om eerlijk gemaakte kleding dichterbij te brengen, en bij te dragen aan betere arbeidsomstandigheden voor de mensen die onze shirts, rokjes en jeans maken. Daarom hebben we een aantal spiksplinternieuwe dingen ontwikkeld die jij kunt doen. Deze mogelijkheden hebben we niet zelf bedacht, maar met een leuke groep experts en enthousiastelingen. Dus hou je van een feestje, zou je je eigen kennis graag willen inzetten voor het goede doel, of werk je in een winkel? Lees dan verder! Door Marieke Eyskoot Voor de Schone Kleren Campagne is het erg belangrijk dat zoveel mogelijk mensen weten wat er mis is in de kledingindustrie, en – op welke manier dan ook – hun stem laten horen als ze willen dat het anders gaat. Met een grote groep kunnen we verandering veroorzaken bij kledingmerken en regeringen. We hadden al een aantal mogelijkheden om iets te doen voor schone kleren (zie kader op pagina 7), maar eerlijk is eerlijk, daar konden er nog wel een paar bij. En dus zijn we een project begonnen om deze mogelijkheden uit te breiden. Eind maart kwamen we bijeen, met onder andere Marieke Vinck (‘Mary’ van fair fashion concept store charlie+mary in Amsterdam), Nicky Coninck (Landelijke India Werkgroep, zie ook pagina 22) en Jupijn Haffmans (SKCbestuurslid en directeur van het Milieucentrum Amsterdam). Uit deze brainstormsessie kwam een hele waslijst aan mogelijke materialen en activiteiten. We moesten natuurlijk kiezen, vanwege geld, tijd en realiteit, en voilà, hier zijn de nieuwe dingen die jullie kunnen gebruiken:
Foto: Marlie Koggel
Vier feest voor schone kleren Steeds meer mensen organiseren thuis kledingruilfeestjes, themaparties of spelletjesavonden. Homeentertainment is the new black, maar als het ook nog
Pagina 4
voor een goed doel kan zijn, is dat natuurlijk helemaal goed. Daarom willen we jullie de mogelijkheid geven om een schone kleren-feestavond te organiseren, als een soort tupperware-party. We presenteren dan ook vol trots: de Grote Klere Quiz! Een hele set spannende kaarten, vol opdrachten, kennisvragen en uitdagingen over schone kleren. Alles wat je nodig hebt is een kledingstuk dat je wilt ruilen en drie knijpers. En medespelers natuurlijk! Je kunt de quiz op onze website spelen via je laptop of iPhone, of de set kaarten downloaden en uitprinten. Succes verzekerd! Organiseer je zo’n avond, laat het ons weten. We horen graag hoe je het gehad hebt en je ontvangt dan een cadeautje, als dank voor je steun. Stuur ons vooral ook je foto's, dan zetten wij ze online – om te laten zien hoe leuk het is om iets te doen voor schone kleren. Deze quiz is gratis voor ons ontwikkeld, en gemaakt door een groep topontwerpers. Lees in het kader hiernaast hoe dat gegaan is.
Overwerken voor het goede doel Op donderdag 8 april om 17 uur 's middags begonnen vier creatievelingen (een vormgever, een video-artist, een striptekenaar en een productontwikkelaar) in Rotterdam aan een nobel project. Ze gingen overwerken voor het goede doel. Een van hen, Eelke Dekker, had via zijn Twitter-netwerk een oproep gedaan, en zo werden de SKC en hij aan elkaar gekoppeld. Er ontstond een hele groep die mee wilde doen, en zo werkte Eelke met Chris Karthaus, Ben Streek en Floris Wiegerinck tot in de late uurtjes aan de opdracht 'Ontwikkel een feestpakket voor de SKC'. De foto's zijn het bewijs, het was een geweldige avond (en nacht) met als topresultaat de geweldige Grote Klere Quiz. Bedankt!
Doe je ding voor de SKC Iedereen is goed in iets. En veel mensen zouden ook best iets willen doen voor schone kleren, maar hebben eigenlijk weinig tijd, of weten niet zo goed hoe. Dit willen we bij elkaar brengen, door mensen de mogelijkheid te geven hun expertise in te zetten voor de SKC (een goed voorbeeld van wat we bedoelen vind je in het kadertje 'Overwerken voor het goede doel'). De komende tijd maken we een online-tool die laat zien wat we nodig hebben, en hoe je iets kunt bijdragen of aanbieden. Daar komen ook specifieke 'zaken' te staan waarbij we hulp kunnen gebruiken en kennis van experts hopen te krijgen (zoals marketingplannen of lobby-uitdagingen). Maar ook als je het leuk vindt om als 'SKC-vrijwilliger' in jouw buurt of op school je in te zetten door bijvoorbeeld informatie te verspreiden, een feestje te organiseren (zie boven) of vragen in de winkel te stellen, moet dat makkelijker worden, dus ook daar gaan we betere informatie voor ontwikkelen. Kijk op www.schonekleren.nl voor het laatste nieuws!
Verander de wereld vanuit de winkel Dit project is nog het meest 'in progress'. Het idee is dat we ook winkelmedewerkers de mogelijkheid willen geven om binnen hun bedrijf iets te doen voor schone kleren. Zij verkopen de kleding, maar weten niet altijd hoe hun collega's, die de collecties in de productielanden maken, leven en werken. Door het winkelpersoneel bijvoorbeeld korte cursussen aan te bieden leren ze hier meer over, en we gaan manieren ontwikkelen om ze te helpen om het eerlijk inkopen bij 'hun' merk onder de
Pagina 5
Foto’s: Eelke Dekker
Dit kun jij doen voor schone kleren
aandacht te brengen. Dit project wordt de komende tijd opgezet – mocht je kennis hebben die erbij kan helpen, of ben je winkelmedewerker of cursusontwikkelaar en wil je helpen, dan horen we dat heel graag. En dat is nog niet alles. Binnen ons Fair Fashion project voor toekomstige modeprofessionals is een lerarenpakket beschikbaar. Hiermee kunnen docenten op fashion schools lessen geven over deze onderwerpen. Als onderdeel daarvan wordt er binnenkort een pakket voor leraren op de middelbare school gemaakt. Wil je dus graag lesgeven over de manier waarop onze kleren worden gemaakt en wat je daar zelf aan kan veranderen, ga dan naar www.schonekleren.nl/fairfashion/ materiaal/voor-docenten/. En online gebeurt er nog veel meer: we zijn dit jaar ook weer van de partij bij Treemagotchi. Deze prijswinnende gadget werd vorig jaar gelanceerd, en was een groot succes. Elke twee weken krijg je de mogelijkheid simpele acties te doen voor een betere wereld, en maak je kans op mooie prijzen. In juni is de SKC weer aan de beurt (zie ook pagina 19). Geef je dus op via www.treema gotchi.nl en doe mee met onze activiteit, die draait om geheimzinnige kleine kaartjes en heel veel jas- en broekzakken…
Ga voor goed goed en schrijf je nu in op de website: www.schonekleren.nl/ doe-mee/schrijf-je-in. Word ook vriend van ons op Facebook of Hyves en volg ons op Twitter: www.schonekleren.hyves.nl www.facebook.com/schoneklerencampagne www.twitter.com/schonekleren
Wat je al kon doen voor schone kleren We boden al verschillende mogelijkheden om iets te doen voor betere arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. En die blijven ook gewoon bestaan. Iets doen betekent bijvoorbeeld niet dat je van bepaalde merken helemaal geen kleding meer zou mogen kopen, de arbeiders zouden hun baan verliezen. Shoppen mag! Maar laat je stem horen als je het doet. Door je macht als klant te gebruiken, kun je de situatie van arbeiders verbeteren. Consumenten kunnen de kledingindustrie veranderen, want merken zullen uiteindelijk datgene leveren wat hun klanten vragen. Laat dus weten dat je alleen nog maar kleren wilt kopen die onder goede arbeidsomstandigheden zijn gemaakt. Zo simpel is het. Hoe meer mensen dat doen, hoe meer er zal verbeteren.
Vraag hoe je kleren gemaakt zijn Altijd doen! Wanneer de winkel en het merk beseffen dat jij het belangrijk vindt dat hun kleding onder goede omstandigheden geproduceerd is, dan moeten en willen zij daar iets mee. Laat je stem dus horen! Je kunt ook onze voorgedrukte vragenkaarten gebruiken, en ze inleveren als je kleren gaat kopen. Je vindt ze via www.schonekleren.nl/doe-mee. SMS tegen onrecht Protesteer mee als arbeiders een hongerloon krijgen, gedwongen moeten overwerken of ontslagen worden als ze een vakbond vormen: kom in actie via je telefoon! Geef je op via de website en je ontvangt maximaal zes keer per jaar een sms met een concrete oproep. Als je deze beantwoordt, roep je de kledingmerken of overheden direct op om wat te doen aan een urgente arbeidsrecht-
Blijf op de hoogte Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en je krijgt een paar keer per jaar via e-mail informatie over activiteiten van SKC, mogelijkheden om zelf actie te ondernemen, en oproepen om je stem te laten horen.
enschending. Wij verzamelen deze berichten en sturen ze direct door. Dit kost 0,25 euro per ontvangen bericht. Doe mee aan onze campagnes Over grote thema’s als leefbaar loon en vrouwenrechten voeren we landelijke campagnes. Zo trekken we in één keer zoveel mogelijk aandacht van publiek, pers en bedrijven. Ook werken we samen met andere organisaties. Maak onze beweging voor betere arbeidsomstandigheden zo breed mogelijk: doe mee! Meer informatie over onze campagnes vind je op www.schonekleren.nl/ doe-mee/doe-mee-met-onze-campagnes Geef geld Geld hebben we hard nodig. Om er zo voor te zorgen dat de mensen die de kleding naaien die ons warm houdt, niet meer zo worden uitgebuit dat je er koude rillingen van krijgt. Je kan donateur worden voor minimaal 10 euro per jaar. Je krijgt dan twee keer per jaar dit blad, met informatie, actiemogelijkheden en achtergrondverhalen. Je kan je opgeven via de website: www.schonekleren.nl/doe-mee/geef, maar we hebben nu ook een speciale actie in het hart van dit blad. Bij voorbaat veel dank.
Genoeg te doen dus! Hopelijk zit er iets van je gading bij. En zo niet, dan horen we je suggesties graag via
[email protected]. En om terug te komen bij het begin: ‘waar kun je schone kleren kopen’ is zeker de meest gestelde vraag aan de Schone Kleren Campagne. De Schone Kleren Campagne gaat ermee aan de slag om dit deze informatie beschikbaar te stellen, maar dat is wel een groter, langduriger project. Hou ons in de gaten!
Pagina 6
Foto: Eelke Dekker
Foto: Marlie Koggel
P.S. In het hart van deze Goed Goed nieuws zitten alvast wat kaarten zodat je meteen aan de slag kunt voor schone kleren (laat ze achter in je favoriete winkels!). We wensen je ook veel plezier met de opdracht van pagina 9, je kunt de poster op de achterkant van dit blad ergens (op je werk bijvoorbeeld) ophangen en de wikkel ergens (bij een Boomerang-rek bijvoorbeeld) een mooie, niet-vervuilende plek geven... Bedankt!
Pagina 7
Event 20 jaar SKC groot succes
Foto: Geert Snoeijer
Kort
De Schone Kleren Campagne bestond 20 jaar op 18 november 2009. Om bij dit jubileum stil te staan, organiseerden we een groots event in De Balie in Amsterdam. Deze bomvolle avond werd druk bezocht door oude en nieuwe vrienden, collega’s van de internationale Schone Kleren Campagne’s en onze partners uit productielanden. Cabaretier Vincent Bijlo, FNV vice-voorzitter Peter Gortzak, vrouwenrechtenexpert Amrita Chhachhi en SP-Tweede Kamerlid Ewout Irrgang spraken, So You Think You Can Dancefinaliste Mariëlle Constancia choreografeerde een dans-performance en SalonPhysique maakte theater. Het boek 'Clean Clothes, A global movement to end sweatshops' van onderzoeksjournaliste
Liesbeth Sluiter werd gepresenteerd, er was een gezamenlijke sms-actie voor een hoger loon voor kledingarbeiders, het verhaal van de SKC werd verteld door verhalenverteller Sahand Sahebdivani en een nieuw filmpje over de successen van 20 jaar SKC werd voor het eerst vertoond. De avond werd gepresenteerd door musicalster en SKC-ambassadeur Robin van den Akker (Joseph / MAMMA MIA!, zie ook pagina 16). Ook twee Goed Goed nieuws-lezers waren er bij, doordat zij via de actie in het vorige nummer kaartjes hadden gewonnen. Filmpjes en foto’s van de avond zijn te zien via www.schonekleren.nl/materiaal/beeld-en-geluid/event20-jaar-skc-groot-succes Het boek ‘Clean Clothes’ over 20 jaar Schone Kleren Campagne is te koop in onze webwinkel: www.schone kleren.nl/shop.
SKC en Rumana op Women Inc. Festival Op 8 maart was het voor de honderdste keer Internationale Vrouwendag. Het platform Women Inc., dat zich inzet voor volwaardige participatie van vrouwen in de samenleving, hield daarom een groots festival in Amsterdam. De Schone Kleren Campagne was die dag uitgenodigd om een ervaring te creëren op de informatiemarkt. Speciaal voor de gelegenheid hadden we een première: Rumana’s belevenisbox. Bezoekers kunnen in deze cabine stappen en ervaren hoe het is om Rumana te zijn, een kledingarbeidster in Bangladesh. De belevingsbox is gebaseerd op het blog Rumana’s Sweatsoap (zie pagina 20). Een half jaar lang hield zij ons op de hoogte van haar fabrieksleven, haar dromen en verlangens. De drukbezochte dag was een groot succes. Ontzettend veel bezoekers waren geïnteresseerd in het verhaal van Rumana en de Schone Kleren Campagne. Het is mogelijk om de belevenisbox op andere evenementen in te zetten. Neem voor meer informatie contact met ons op.
Vincent Bijlo vertelde over zijn zoektocht naar goed goed op het jubileum van de SKC.
Pagina 8
Foto: Irma Chaigneu
Ook ex-minister Ronald Plasterk beleefde hoe het is om een kledingarbeidster te zijn.
De Schone Kleren Campagne vraagt voor elke editie van Goed Goed nieuws kunstenaars, fotografen of vormgevers om beelden te maken bij ons werk. Deze keer: Matt Plezier.
Foto: Geert-Jan Davelaar
Fashion: a handbook for educators’. Dit handboek is samengesteld door Fashioning an Ethical Industry, het Britse zusterproject van Fair Fashion. Hierin staan ervaringen en lesideeën van docenten uit verschillende landen, van Oostenrijk tot Amerika.
Door Geert-Jan Davelaar “Respect voor de mensen die dit elke dag doen”, verzuchtte een student na afloop van een 24urige workshop. Tijdens deze workshop, die binnen de Beyond Green duurzaamheidsweek van het Amsterdam Fashion Institute werd georganiseerd, werden de omstandigheden van een sweatshop nagebootst: 44 studenten werkten in ploegendienst aan de productie van 500 tassen. Elke student werd aangesproken met een nummer, kreeg een specifieke taak binnen de productielijn en moest zich aan de strenge regels houden: niet praten, niks drinken en geen tegenspraak geven. Zo snel mogelijk een zo groot mogelijk productie draaien was waar het om ging. “Op deze manier ervaren de studenten zelf wat het resultaat is van oneerlijke kledingproductie”, aldus Jan Piscaer, docent productie en duurzaamheid en een belangrijke partner
Internationaal project Dat er een Engelstalige publicatie wordt verspreid, komt omdat het project behalve in Nederland ook wordt uitgevoerd in Engeland, Polen en Oostenrijk. Dit internationale aspect werd goed zichtbaar tijdens de Fast Forward-conferentie die in een oude kledingfabriek in Londen werd gehouden. Studenten en docenten uit de verschillende landen waren bij elkaar gekomen om naar verschillende experts te luisteren, workshops te volgen en te praten over een groot scala aan onderwerpen rondom het verduurzamen van de kledingindustrie.
dacht te schenken aan de issues rond eerlijke kleding. Studenten van nu zijn de beslissers van de toekomst. Aanstormend modetalent heeft de mogelijkheid om een positieve verandering door te voeren in het leven van de mensen die kleding maken. Daarom zal de Schone Kleren Campagne ook na de officiële afsluiting van dit project met het modeonderwijs, duurzaam blijven samenwerken met deze belangrijke partners. Kijk voor meer informatie, en om materiaal te downloaden of te bestellen op www.schonekleren.nl/fairfashion
Foto: Geert-Jan Davelaar
De afgelopen drie jaar was de Schone Kleren Campagne veel te vinden op verschillende modeacademies in Nederland. Dit vanwege het project Fair Fashion: naar een eerlijke kledingindustrie, dat is opgezet om samen met studenten en docenten in het modeonderwijs aan de slag te gaan met thema’s rond eerlijke kleding.
De kledingindustrie in close-up
Studenten in Amsterdam bootsten een 24-urige sweatshop na.
Ook studenten, docenten en professionals in Nederland kwamen bij elkaar op een inspirerende bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Afgelopen mei hield Fair Fashion een event waarbij de keten van kleding onder de loep werd genomen: van katoenveld tot afvalberg. Sprekers van onder andere Max Havelaar, Fair Wear Foundation, jeansmerk J.C. Rags en KICI Kledinginzame-
Het glossy Fair Fashion magazine staat vol informatie, tips en inspiratie.
binnen het Fair Fashion-project. De meeste studenten weten wel dat er vaak ‘iets’ mis is met de omstandigheden waaronder de kleding die wij dragen wordt gemaakt. De uitdaging voor Fair Fashion was daarom om samen met de studenten en docenten te onderzoeken op welke manier zij ervoor kunnen zorgen dat de arbeidsomstandigheden voor kledingarbeiders verbeteren. Daarom organiseerde Fair Fashion op scholen als de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, School voor Mode in Tilburg of Saxion in Enschede verschillende events en workshops, waarvan de sweatshop wel de meest spectaculaire was.
Schone Kleren in de klas Naast de tientallen bijeenkomsten werden er ook verschillende materialen ontwikkeld. Zo werden eind 2008 de Fair Fashion Files gepubliceerd: een overzichtelijke verzameling
Sweatshop was meest spectaculaire workshop infosheets over (het verbeteren van) de arbeidsomstandigheden in de wereldwijde kledingindustrie, met informatie en tips die je op school in de praktijk kunt brengen. In mei 2010 werd het Fair Fashion magazine gelanceerd. Deze glossy geeft niet alleen achtergrondinformatie over arbeidsomstandigheden, maar zet ook verschillende duurzame studentenprojecten in de schijnwerpers:. studenten die bijvoorbeeld biologisch katoen in hun collectie gebruiken, of luxueuze ontwerpen maken van gerecycled materiaal. Voor docenten is er een dvd beschikbaar met workshops, foto- en filmmateriaal en achtergrondinformatie dat naar eigen inzicht in de klas gebruikt kan worden. Deze dvd hoort bij het Engelstalige boek ‘Sustainable
Pagina 10
ling plozen elk een andere schakel van de kledingketen uit. Fair Fashion betrekt ook kledingarbeiders zelf bij het project. Zo spraken al gasten uit Hong Kong en Bangladesh op Fair Fashion-bijeenkomsten. In De Zwijger vertelde Beauty Zibula uit Zuid-Afrika haar indrukwekkende verhaal. Beauty werkt al dertig jaar in de kledingindustrie, en komt uit de anti-apartheidsbeweging. Ze houdt zich bezig met aids-preventie en geweld tegen vrouwen – iets dat zij zelf helaas aan den lijve heeft ondervonden. Deze bijzondere ontmoetingen laten een blijvende indruk achter en werden hoog gewaardeerd door de studenten omdat het abstracte verhaal van slechte arbeidsomstandigheden opeens heel erg persoonlijk wordt gemaakt. Voor de meeste scholen die modeonderwijs aanbieden is het tegenwoordig niet de vraag óf er aandacht moet worden besteed aan arbeidsomstandigheden en duurzaamheid bij kledingproductie, maar hóe dat moet gebeuren. Was fair fashion eerst een onderwerp waar in een enkele (gast)les aandacht aan werd besteed, nu werkt een groot aantal onderwijsinstituten aan manieren om blijvend aan-
Beauty Zibula uit Zuid-Afrika vertelde haar verhaal op het Fair Fashion event.
Pagina 11
Foto: Ton de Heij
Aanstormend modetalent voor fair fashion
In februari werden we opgeschrikt door triest nieuws uit Bangladesh. Door een brand in de Garib & Garib Sweater Factory, producent voor onder andere H&M, kwamen 21 arbeiders om het leven. Meer dan 50 mensen raakten gewond. De brand werd veroorzaakt door kortsluiting. Er ontstond al snel een dikke giftige rookwolk door de slechte ventilatie. De arbeiders konden niet ontsnappen omdat de nooduitgangen waren geblokkeerd. De aanwezige brandblussers waren onbruikbaar.
ik had hier meer gekocht als ik zeker wist...
ik had hier meer gekocht als ik zeker wist...
21 doden door brand bij H&M-producent in Bangladesh
Na deze ramp hebben we duizenden consumenten gemobiliseerd om de eisen van de getroffen arbeiders en hun families kracht bij te zetten, waaronder schadevergoeding en een juridisch onderzoek. En met succes: begin maart volgde de eerste uitbetaling van 200.000 taka (ongeveer 2085 euro) aan familieleden van de omgekomen arbeiders. Daarnaast heeft het Internationaal Secretariaat van de Schone Kleren Campagne samen met het Canadese Maquila Solidarity Network en het Amerikaanse International Labor Rights Forum een lijst met aanbevelingen en acties voor kledingmerken opgesteld, gericht op een structurele aanpak van de ernstige problematiek in de kledingindustrie in Bangladesh. Een belangrijke eis is om de arbeiders direct te betrekken bij de fabriekscontroles: zij weten immers wat er mis is en wat er moet worden verbeterd. Op dit moment worden de acties en reacties van deze kledingmerken geïnventariseerd. We houden jullie natuurlijk op de hoogte.
SMS jij al voor goed goed? In actie komen via je mobiel? Dat kan! Geef je op voor onze sms-dienst via www.schonekleren.nl of sms 'KLEREN AAN' naar 4414. Je ontvangt dan een paar keer per jaar een oproep om je stem te laten horen bij actuele misstanden in kledingfabrieken. Wij zorgen ervoor dat alle steunbetuigingen terechtkomen bij de kledingmerken en/of lokale overheden. De kosten zijn 0,25 cent per ontvangen bericht, maximaal zes berichten per jaar. Doe mee!
Bij een brand in deze Bengaalse fabriek kwamen 21 arbeiders om het leven.
Pagina 12
Schone Kleren Campagne Postbus 11584 1001 GN Amsterdam Foto: Clean Clothes Campaign
Urgent Appeals
De Schone Kleren Campagne ontvangt vanuit de hele wereld verzoeken van arbeiders en hun organisaties voor steun bij misstanden in kledingfabrieken. Wij onderzoeken de klachten, confronteren de kledingmerken met de schendingen en helpen met constructieve oplossingen. Veel zaken lossen we op achter de schermen. Als het nodig is maken we een zaak openbaar en vragen we consumenten om de arbeiders te steunen. En dat heeft effect! In deze Goed Goed nieuws een overzicht van onze recente Urgent Appeals.
1001gn11584
Meer schone kleren? Geef geld!
Urgent Appeals
...dat de kleding onder goede arbeidsomstandigheden is gemaakt.
Voor onze kleren worden wereldwijd mensen uitgebuit en internationale arbeids- en mensenrechten geschonden. Dat moet en kan anders. Ik steun de Schone Kleren Campagne en hoop hier de volgende keer meer eerlijke kleren te vinden. Ga als winkel ook voor goed goed: www.schonekleren.nl
...dat de kleding onder goede arbeidsomstandigheden is gemaakt.
Voor onze kleren worden wereldwijd mensen uitgebuit en internationale arbeids- en mensenrechten geschonden. Dat moet en kan anders. Ik steun de Schone Kleren Campagne en hoop hier de volgende keer meer eerlijke kleren te vinden. Ga als winkel ook voor goed goed: www.schonekleren.nl
Naam: .................................................................................................... Adres: .................................................................................................... .................................................................................................... E-mail: .................................................................................................... Rekeningnummer: .................................................................................................... Handtekening:
Naam: .................................................................................................... Adres: .................................................................................................... .................................................................................................... E-mail: .................................................................................................... Ik ontvang graag een 'Ik ga voor goed goed' T-shirt: kleur ................... maat ................... dames / herenmodel (de shirts zijn te zien op www.schonekleren.nl/shop).
Foto: Liesbeth Sluiter
dan heb je het recht deze binnen 30 dagen ongedaan te maken. Je donatie is ook aftrekbaar van de belasting.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik ontvang graag een 'Ik ga voor goed goed' T-shirt: kleur ................... maat ................... dames / herenmodel (de shirts zijn te zien op www.schonekleren.nl/shop). ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Deze donateur is aangedragen door:
Op 11 februari brachten vakbondsleidster Emelia Yanti uit Indonesië en de Schone Kleren Campagne een bezoek aan het hoofdkantoor van Tommy Hilfiger in Amsterdam. We wilden van de directie opheldering over de jarenlange vakbondsonderdrukking bij hun Indonesische producent PT Mulia Knitting Factory.
In deze fabriek hadden arbeiders een vakbond opgericht om gezamenlijk op te komen voor betere arbeidsomstandigheden. Direct na de oprichting werden zij gedwongen om het lidmaatschap te beëindigen; 19 vakbondsleden zijn uiteindelijk ontslagen. De schendingen zijn veroordeeld door verschillende organisaties, waaronder de Nationale Commissie voor Mensenrechten in Indonesië. Tommy Hilfiger weigerde aanvankelijk om zijn verantwoordelijkheid te nemen. Na een gesprek met de Schone Kleren Campagne en wereldwijde protesten van consumenten en arbeidersorganisaties, beloofde het kledingmerk beterschap. Omdat het na deze belofte weer stil bleef, besloten wij samen met Emelia Yanti een bezoek te brengen aan het hoofdkantoor. Emelia Yanti vertegenwoordigt de slachtoffers van de vakbondsonderdrukking in de fabriek. Over de rol van Tommy Hilfiger is zij heel duidelijk: “Tommy Hilfiger is de belangrijkste speler in de fabriek. Het merk heeft de macht en verantwoordelijkheid om de problemen op te lossen, maar laat dat na. De arbeiders zijn monddood gemaakt.”
Word donateur van de SKC Wij willen dat de mensen die onze warme kleding naaien niet meer zo worden uitgebuit dat je er koude rillingen van krijgt. Steun ons hierbij! Word donateur van de Schone Kleren Campagne, of maak een vriend donateur. Je ontvangt dan een 'Ik ga voor goed goed' T-shirt naar keuze cadeau! (en twee keer per jaar dit blad) ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ik word donateur en ontvang twee keer per jaar het tijdschrift Goed Goed nieuws. Ik machtig hierbij de Schone Kleren Campagne om tot wederopzegging maandelijks/jaarlijks € ........... van mijn bankrekening af te schrijven. Als je het niet eens bent met de afschrijving,
Bezoek aan hoofdkantoor Tommy Hilfiger
Na ons bezoek aan het hoofdkantoor zijn de arbeiders en de vakbond uitgenodigd voor een gesprek met het management van de fabriek. Bij het ter perse gaan van deze editie van Goed Goed nieuws is de uitkomst hiervan nog onduidelijk. Maar dat jullie steun Tommy Hilfiger een duwtje in de goede richting heeft gegeven, staat als een paal boven water. Houd onze website in de gaten voor het laatste nieuws!
”Het merk heeft de macht en verantwoordelijkheid om de problemen op te lossen, maar laat dat na.”
De naakte waarheid achter Triumph-lingerie In juli 2009 raakten ruim 3600 arbeiders hun baan kwijt door massaontslagen bij drie Thaise en Filippijnse Triumph-fabrieken. Triumph heeft de economische noodzaak van het ontslag niet hard kunnen maken, en niet tijdig en transparant onderhandeld met de bonden. Hiermee schendt het Zwitserse lingeriemerk internationale normen, waaronder ILO-conventie 158 en de OESO-richtlijnen voor multinationals. Om aandacht te vragen voor deze zaak reisden vakbondsleiders uit de Filippijnen en Thailand afgelopen december door enkele Europese landen. Op 17 december vorig jaar waren ze in Nederland. We hebben een naaiatelier opgezet voor de Triumph-shop in Amstelveen om aandacht te vragen voor de rechten van duizenden vrouwen die dag in dag uit Triumph-bh’s en -slips in elkaar naaien. Na meer dan tien maanden van protest is er een bescheiden doorbraak. De Zwitserse overheid heeft de klacht geaccepteerd die de vakbonden hadden ingediend tegen schending van de OESO-richtlijnen. Dat betekent dat zij een actieve rol gaat vervullen om een dialoog tussen de vakbonden en Triumph International tot stand te brengen. Ondertussen hebben de Triumpharbeiders jouw steun nog steeds nodig. In de Filippijnen kan hun vreedzame protest namelijk elk moment worden verstoord door de politie. Onderteken de petitie die gericht is aan de Filippijnse overheid via schonekleren.nl. Alvast dank voor je steun!
Radio 1 interviewt een woordvoerder van de SKC en vakbondsleidster Emelia Yanti voor een Tommy Hilfiger-winkel.
Pagina 15
Robin van den Akker is zanger en acteur. De afgelopen jaren speelde hij in musicals als Aïda en The Lion King. Het grote publiek kent hem van het televisieprogramma Op zoek naar Joseph, een competitie om de hoofdrol in de musical Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat. Hij kwam ver, maar eindigde als vierde en greep net naast de hoofdrol. Momenteel tourt hij door Nederland met MAMMA MIA! – de musical. Sinds 2009 is hij ambassadeur van de Schone Kleren Campagne (SKC). Door Edmé Koorstra Ambassadeur van de SKC, wat houdt dat in? “Ik probeer op mijn manier de mensen bewust te maken van wat er aan de hand is in de kledingindustrie. Daarvoor werk ik samen met de Schone Kleren Campagne: ik speel in een filmpje, sta op de posters en ik mocht het 20-jarig jubileum mede-presenteren. Ik heb ook in het programmaboekje voor de voorstellingen van MAMMA MIA! de Schone Kleren-website laten opnemen. Doordat het publiek mij al kent, hoop ik dat ze sneller iets van me aannemen. Het is fijn om te merken dat ik iets bij hen kan losmaken. Bekend zijn is best leuk, maar het is nog leuker om er positieve dingen mee te doen.” Hoe kom je erbij om dat te gaan doen? “De Schone Kleren Campagne heeft mij net na Op zoek naar Joseph gevraagd om in hun nieuwe filmpje te spelen. Ik had er meteen al een goed gevoel bij, want ik sta compleet achter hun doelstelling. Ik kan niet tegen onrecht, en wil me inzetten voor gerechtigheid, zoals het verbeteren van de arbeidsomstandigheden in de kledingindustrie. Dat vind ik een heel goed initiatief, heel positief.
Vlak na Op zoek naar Joseph werd Robin door de SKC gevraagd om te spelen in ons filmpje. Deze is al meer dan 5000 keer bekeken!
En ik ben gek op kleding. Ik vind het fijn om urenlang in de stad te shoppen, naar goede en mooie kleren. Dat komt misschien ook door de musicalwereld, dan ben je sowieso al veel met kleding bezig. Gelukkig zijn de merken die ik graag draag ermee bezig. Ik heb bijvoorbeeld veel van Filippa K. Dat merk is aangesloten bij de Fair Wear Foundation, en dat is een grote stap in de goede richting.”
Pagina 16
Is dat toeval? “Eigenlijk wel. Voordat de SKC naar me toe kwam, stond ik nooit stil bij hoe mijn kleding eigenlijk gemaakt wordt. Ik heb dus ook merken die het nog niet goed doen. Maar toen ik zag dat Filippa K moeite doet om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, was ik wel heel blij. Was ik onbewust toch goed bezig. Daarbij komt mijn moeder uit Indonesië, en het zijn natuurlijk vooral Aziatische landen waar de kleding wordt gemaakt. Ik ben er geweest en heb de armoede gezien. Niet specifiek in de kledingindustrie, maar ik kan me er zo wel een goed beeld bij vormen. Dan is het voor mij iets dichterbij dan voor iemand anders. Ik voel me vereerd dat ik iets kan bijdragen aan het lot van de mensen daar.”
Robin showt de 'Ik ga voor goed goed' T-shirts.
Werkt het? “Heel goed! Dat merk ik vooral bij fans van mij. Die zien wat ik doe en nemen dan ook een kijkje op de Schone Kleren-website. Dat laten ze dan weer aan mij weten op mijn site. Dat ze bijvoorbeeld 'mijn' filmpje hebben gezien op Youtube, dat is nu al meer dan 5000 keer bekeken! En ze hebben het dan ook over dat meisje Rumana, en dat ze haar verhaal volgen via Hyves (zie pagina 20). Maar ik probeer iedereen te bereiken, niet alleen fans, ook collega’s van de cast en de crew. Bij de repetities draag ik vaak mijn ‘Ik ga voor goed goed’-shirt, daar krijg ik veel opmerkingen over. Die slogan werkt heel goed.”
ik dan. De meesten weten het niet, of ze zijn zich er niet van bewust dat het überhaupt een issue is. Dan leg ik uit wat ik precies bedoel en waarom dat zo belangrijk voor me is. Sowieso noem ik altijd de website. Dat is het handigst, zeker in deze tijd. Maar het hoeven wat mij betreft niet alleen maar opmerkingen te zijn dat het winkelpersoneel dingen verkeerd doet. Je moet volgens mij juist ook complimenten geven als ze wél goed bezig zijn. Daarmee kun je die merken een boost geven, en laten zien dat er vraag is naar schone kleren.”
Hoe reageren ze dan? “Ze weten vaak wel dat er iets aan de hand is, maar niet precies wát. Dan komen ze naar me toe en vragen hoe het zit. Maar het eerste wat ze me altijd vragen is: worden kleren dan duurder? Logische vraag wel, maar mijn antwoord is 'Nee'. En zodra die angst wordt weggenomen, staan ze er helemaal achter. Dan laat ik ze zien dat je als klant veel kunt betekenen voor de arbeiders in de fabrieken. Bijvoorbeeld door hier in de winkels vragen te stellen over de herkomst van hun kleding. Doe je dat, vragen stellen in de winkel? “Ja. ‘Hebben jullie van schone kleren gehoord?’, vraag
Waar let jij op als je kleding koopt? “Is kleding leuk. Dat is punt één. Ik moet me er prettig bij voelen. Daarna denk ik: is dat een merk dat goed bezig is? Via de Schone Kleren-website kun je op modepoly.org zien wat de merken doen. Zo check ik dat. Maar als iets heel erg leuk is, koop ik het gewoon. Want het belangrijkst is dat je mensen er bewust van maakt, ik ben er niet voor om merken te boycotten.” Waarom niet? “Omdat ik vind dat je merken niet tegen je in het harnas moet jagen, of om zeep moet helpen. Dan hebben de arbeiders in de fabrieken helemaal geen werk meer.
Pagina 17
Foto: Geert Snoeijer
“Bekend zijn is best leuk, maar het is nog leuker om er positieve dingen mee te doen”
Foto: Geert Snoeijer
Kort
Ook dit jaar doet de SKC weer mee aan Treemagotchi. Een Treemagotchi is een persoonlijke digitale boom, vergezeld door een kabouter, die groeit en bloeit door elke twee weken eerlijke en duurzame acties te ondernemen. Met een paar keer klikken ben je klaar. En als je meer wil doen kan dat ook. Er zijn ook nog leuke groene prijzen te winnen. In 2009 deden al 16.000 mensen mee die samen 80.000 acties uitvoerden. Meer dan 4000 mensen stuurden een e-mail aan hun favoriete kledingmerk om hen te vragen wat ze doen om ervoor te zorgen dat de mensen die kleding maken het goed hebben. Bijna 1500 mensen stelden deze vraag ook tijdens het shoppen in een echte kledingzaak, met behulp van onze vragenkaart. Dit jaar heeft de SKC een meer geheimzinnige actie. Wil je weten welke dat is? Doe dan gauw mee en plant een boom via www.treemagotchi.nl.
Robin was co-presentator mede-presentator van op hethet event ter gelegenheid SKC van het 20-jaar twintigjarig event inbestaan De Balie. van de SKC.
“Daar hoef je geen ambassadeur voor te zijn, dat kan iedereen.”
Je moet de merken juist over de streep trekken om hun kleren op een goede manier te maken.” Krijg je ook wel eens negatieve reacties? “Nou, soms vinden mensen het maar raar wat ik doe. Alsof ik extreem aan het actievoeren ben, iets agressiefs. Maar als ik het dan heb uitgelegd, zijn ze het er altijd wel mee eens. Om een grote doelgroep te bereiken, vind ik het sowieso niet slim om radicaal te zijn, dan kom je snel in een hokje terecht. Als je in deze tijd serieus genomen wil worden, moet je het mensen makkelijk maken. Dan is de stap niet zo groot. Vooral jongeren willen best actie ondernemen, maar dan moet het snel en hapklaar zijn. Via internet of hun mobieltje bijvoorbeeld. Daar is niks mis mee, dat is voor hun een manier waarop ze er zelf iets mee kunnen.”
Treemagotchi maakt duurzaam leven leuk en simpel
én schoon. En dat je als klant met weinig moeite al veel kunt bereiken. Dat is volgens mij ook de grootste uitdaging nu: aan iedereen laten zien dat het geen vervan-mijn-bed-show is, en dat je er zelf iets aan kunt doen. Ik ben bijvoorbeeld ook lid van de sms-dienst. Mocht er iets aan de hand zijn in een fabriek in Bangladesh, dan kun je door een paar cijfertjes in te toetsen al iets van je laten horen. Maar daar hoef je geen ambassadeur voor te zijn, dat kan iedereen.”
Via Treemagotchi kun je makkelijk digitaal eerlijke en duurzame acties doen.
Pagina 18
Twee keer per jaar wordt tijdens de Amsterdam International Fashion Week (AIFW) fijn fashion gevierd. Het viel ons op dat dit event nog weinig aandacht besteedt aan eerlijke kleding. Dit terwijl duurzaamheid niet alleen het onderwerp van nu is, maar zeker ook van de toekomst – en dus helemaal AIFW. Samen met enkele tientallen fashionista’s hebben we de organisatie gevraagd wat zij doen aan schone kleren en naar aanleiding daarvan zijn wij in gesprek gegaan met de organisatie. We hebben uitgelegd dat de SKC het geweldig zou vinden als zo'n toonaangevend event zijn bekendheid zou gebruiken om eerlijke kleding te promoten. AIFW gaf aan duurzaamheid belangrijk te vinden vinden en dat er in de komende Fashion Week al meer aandacht aan wordt besteed. Misschien dat de Schone Kleren Campagne zelfs een side-event gaat organiseren. Hou onze website in de gaten voor meer nieuws.
Uitkomsten lezersenquête
Wil je ook zo’n ‘Ik ga voor goed goed’-shirt of kaarten downloaden om zelf vragen te stellen bij je favoriete winkel? Kijk dan op www.schonekleren.nl. Daar vind je ook het filmpje met Robin. De musical MAMMA MIA! is nog tot en met 11 juli te zien in diverse theaters: www.musicals.nl/mammamia
Je bent nu een jaar ambassadeur. Wat was de grootste eye-opener? “Toen ik voor het eerst van eerlijke kleding hoorde, dacht ik meteen aan van die geitenwollensokkenkleding. Dat zal wel niks zijn, dacht ik. Maar ik weet nu dat het dus gecombineerd kan worden: het kan tegelijk mooi
SKC vraagt een eerlijke Amsterdam Fashion Week
In de vorige Goed Goed nieuws vroegen we onze lezers wat jullie van ons nieuwe blad en de andere veranderingen vinden. Hier kwamen veel reacties op, dank daarvoor! De meeste mensen waren erg blij met SKC nieuwe stijl en willen ons graag steunen: “De nieuwe uitvoering is erg mooi en het blad kan zo op de leestafel”, aldus een inzender uit Den Haag. Op de vraag wat we kunnen verbeteren kwam een tegenvraag: 'Waar koop ik schone kleren?', vroeg een lezer uit Bennebroek. Dit horen we vaker, en we gaan er ook zeker mee aan de slag – op pagina 7 kun je hier meer over lezen. Tenslotte waren een aantal lezers bezorgd dat het blad duurder is geworden. Dat valt reuze mee: de productieprijs, inclusief vormgeving, is nog steeds minder dan 2 euro.
Pagina 19
Kledingarbeidster Rumana ontving een grote stapel kaarten uit Nederland.
Foto: Schone Kleren Campagne
moest Rumana drie keer verhuizen, moest ze op één dag 1015 broeken afmaken, en kreeg ze voor het eerst van haar leven een grote stapel briefkaarten, van de Nederlanders die haar volgden. “Ik krijg bijna nooit een kaart of brief. In heel mijn leven heb ik maar één keer wat gekregen. Maar in januari was ik heel erg blij toen ik allemaal prachtige briefkaarten kreeg.”
J.C. Rags na onderzoek lid van Fair Wear Foundation Het enige merk dat direct na de lancering van de Kleren Schoon? Leefbaar Loon!-campagne aangaf zich serieus in te willen zetten voor goede arbeidsomstandigheden was J.C. Rags. Dit populaire jeansmerk is in maart deelnemer geworden van Fair Wear Foundation. De Schone Kleren Campagne ziet het deelnemerschap van bedrijven aan zo’n initiatief als een belangrijke manier om arbeidsomstandigheden blijvend te verbeteren. Onder andere omdat de fabriekscontroles geverifieerd worden in samenwerking met de kledingarbeiders. Daarnaast kunnen zij buiten deze controles om misstanden melden via een onafhankelijke klachtenprocedure. Hopelijk volgen meer andere kledingmerken dit goede voorbeeld. www.schonekleren.nl/activiteiten/leefbaar-loon
Veel van de dingen die Rumana ons vertelde, gingen over haar werk: “Er zijn maar 15 wc’s voor 8000 of 9000 arbeiders, en ze zijn misselijkmakend. Soms is er een watertekort, en dan zijn de wc’s helemaal walgelijk.” Of over het loon: “Ik heb minimaal 6500 taka (ongeveer 65 euro, red.) nodig voor een eenvoudig leven. Dat krijg ik nooit.” We vroegen ons de afgelopen tijd vaak af hoe Rumana dit allemaal volhoudt. Zelf vertelt ze hierover: “Ik offer mijn leven op voor mijn dochter. Of mijn leven succesvol is, hangt af van haar succes op school. Mijn droom is dat ze dokter wordt.” Na zes maanden liet Rumana ons Succes voor de SKC: Denimmerk J.C. Rags sluit zich aan bij Fair Wear Foundation
De mensen achter onze mode Ongeveer een jaar geleden liet de Schone Kleren Campagne een onderzoek uitvoeren in fabrieken in India en Bangladesh die produceren voor Nederlandse kledingmerken. Daaruit bleek wederom dat hogere lonen en kortere werkweken, de grootste wensen van kledingarbeiders zijn. Om te laten zien hoe het is om urenlang kleding in elkaar te naaien, begon de Schone Kleren Campagne eind vorig jaar een uniek project. Rumana, een kledingarbeidster uit Bangladesh die kleding voor Nederlandse winkels maakt, hield ons een half jaar lang op de hoogte van haar dagelijks leven, en dat van haar 5-jarige dochtertje.
weten dat ze vond dat ze ons genoeg had verteld over haar leven: “Ik wil nu stoppen met mijn verhaal. Jullie luisteren naar ons. Luister alsjeblieft naar de verhalen van andere arbeiders. Help ons een einde aan deze situatie te maken.” Rumana vecht verder, en wij houden zeker contact met haar. Alles wat Rumana heeft meegemaakt kun je teruglezen op www.sweatsoap.nl.
'Ik was heel blij toen ik allemaal kaarten kreeg uit Nederland'
Door Geert-Jan Davelaar “Ik werk de hele dag, vaak zelfs tot 22 uur ’s avonds. Dan kom ik om 23 uur thuis. Ik maak het eten klaar en ga rond half een ’s nachts naar bed. Soms maak ik wel 152 overuren in één maand”, vertelde Rumana. Ondanks de lange, monotone dagen is er veel gebeurd in de zes maanden die wij haar hebben gevolgd. Zo
30 euro per maand Dat het leven van Rumana geen uitzondering is, bewijst een onderzoek dat tegelijkertijd met het verschijnen van Rumana’s verhaal werd gepubliceerd. Bijna 400 kleding-
Pagina 20
arbeiders die in 17 verschillende kledingfabrieken in India en Bangladesh werken, werden geïnterviewd. Hun verhalen zijn bijna identiek aan Rumana's verhaal. De kledingarbeiders in Bangladesh verdienen gemiddeld 30 euro per maand waarvoor ze 85 uur in de week werken. In India zijn de lonen ongeveer net zo laag en werkweken van 78 uur zijn er geen uitzondering. De onderzochte fabrieken produceren allemaal voor Nederlandse kledingmerken als C&A, Miss Etam, M&S Mode, Prénatal en WE. De meeste merken hebben tot nu toe nog geen zichtbare stappen gezet die ervoor zorgen dat de arbeidsomstandigheden verbeteren. Hun fabrieken worden wel gecontroleerd. “Het bezoek van een kledingmerk is als een festival. Het management vraagt ons mooie jurken aan te trekken. We krijgen instructies over wat we moeten zeggen”, vertelt een arbeider.
Naar aanleiding van ons onderzoek stelden GroenLinks, de PvdA en de SP Kamervragen. De toenmalige staatssecretaris van Economische Zaken riep de bedrijven en de SKC op samen te zoeken naar oplossingen. Mede hierdoor is er nu ook overleg met de branchevereniging van het grootwinkelbedrijf. Een vervolgstap is het organiseren van een ronde tafel over leefbaar loon. De afgelopen tijd hebben we gezien wat het werk van de Schone Kleren Campagne, gesteund door duizenden mensen, in beweging kan zetten. We hebben de kille cijfers over de kleding die ons warm houdt nodig, om de mensen die onze kleding maken te kunnen helpen. Arbeidsomstandigheden veranderen niet van de een op de andere dag, maar stapsgewijs. Leefbaar loon blijft een belangrijk thema waar we ons de komende tijd voor blijven inzetten. Zo zorgen we er samen voor dat Rumana en haar collega’s het uiteindelijk goed hebben. Kijk voor meer informatie en updates over Kleren Schoon? Leefbaar Loon! op www.schonekleren.nl/ activiteiten/leefbaar-loon
Pagina 21
De Schone Kleren Campagne is er trots op een netwerkorganisatie te zijn. Daarom laat Goed Goed nieuws elke editie een organisatie uit ons platform aan het woord om in een column meningen en observaties te delen over ons werk en werkveld. Deze keer: Nicky Coninck van de Landelijke India Werkgroep. Ik zit in een kamertje ter grootte van mijn kantoor, en ben op bezoek bij Gulshan. Zij woont samen met man en zes kinderen in Gurgaon, een stad in India waar veel kleding gemaakt wordt die naar Europa gaat. De kamer in een flat heeft een kookstelletje, een tweedehands televisie, een tafeltje en een plastic stoel. Er is geen bed, alleen wat spreien op de grond. Sinds tien jaar woont Gulshan in Gurgaon. Ze is het bestaan als landloze boerin ontvlucht door te trouwen met iemand die in Gurgaon werkt. Maar of haar bestaan er echt beter op is geworden? Ze wijst om zich heen: “Je kunt het bewijs van onze armoede zien. Je hoeft er niet naar te vragen en ik hoef het je niet te vertellen. Je ziet het zelf, dit is alles wat ik heb.” Ze is net als de meeste vrouwen in deze flat thuiswerker. Fabrieken besteden delen van de productie van kleding vaak uit aan een middenman, die ervoor zorgt dat een groep thuiswerkers ermee aan de slag gaat.
In de volgende Goed Goed nieuws:
“Thuiswerken is makkelijker te combineren met het huishouden, en ik verdien er net zo veel of weinig mee als in de fabriek.” Haar dagen zijn lang. “De laatste maanden had ik veel werk. Ik ga naar bed rond 3 uur ‘s nachts en sta weer op om 6 uur.” Dat is ook het nadeel voor vrouwen die in de informele sector werken. Soms komen ze om in het werk en moet alles het liefst gister af zijn. Op andere tijden is er amper werk en dus inkomen. Ze vertelt over haar kinderen.“Mijn oudste zoon (van 16) leert nu om kleermaker te worden zodat hij kan werken in een fabriek. Ik hoop dat als hij straks thuiskomt van werk, hij mij nog kan helpen. Als ik meer geld verdien kan ik mijn andere kinderen naar een betere school sturen.” Sinds haar man als union organiser werkt, gaan de meisjes niet meer naar een openbare school, maar naar een duurdere privéschool. Zo hebben ze meer kans op een goede toekomst. Als Gulshan meer geld zou verdienen zou ze ook haar jongens naar een betere school sturen, om hen te behoeden voor een toekomst als fabrieksarbeider. Het is bitter dat het daarvoor nodig is dat de oudste wel in een fabriek gaat werken.
Hopelijk de spannende lancering van iets feestelijks dat jij zeker wilt hebben (of geven) De virtuele Schone Kleren Campagne Clean & Unique: opkomende ontwerpers doen het eerlijk... Mis hem dus niet! Je vindt hem bij je organisatie als die onderdeel is van het SKC-platform, of bij je thuis als je donateur bent. Nog geen donateur? Geld hebben we hard nodig. Om ervoor te zorgen dat de mensen die de kleding naaien die ons warm houdt, niet meer zo worden uitgebuit dat je er koude rillingen van krijgt. Je krijgt dan twee keer per jaar dit blad, boordevol informatie, actiemogelijkheden en achtergrondverhalen, en je maakt een uitbuitingsvrije kledingindustrie mede mogelijk. Ga naar www.schonekleren.nl om je aan te melden, of stuur de kaart uit het midden van deze Goed Goed nieuws in. Alvast veel dank.
Nicky Conick Landelijke India Werkgroep www.indianet.nl
P.S. De achterkant van deze Goed Goed nieuws (sla om!) is een poster: knip of scheur die uit en hang hem op waar die wordt gezien – in de kantine, op de sportschool of het toilet – en maak onze beweging voor betere arbeidsomstandigheden zo breed mogelijk. Ga voor goed goed!
Gulshan is thuiswerker. In haar piepkleine huis maakt ze werk af waar dat door kledingfabrieken via-via wordt uitbesteed.
Over de SKC De Schone Kleren Campagne zet zich in voor betere arbeidsomstandigheden in de wereldwijde kledingindustrie. Uiteindelijk hoort alle kleding onder goede arbeidsomstandigheden te worden gemaakt, en arbeiders in de kledingindustrie horen de vrijheid en mogelijkheid te hebben om hun eigen (mensen)rechten zeker te stellen. We zien het als onze uitdaging en missie om een brede beweging te creëren die goed goed vraagt en mogelijk maakt. Daartoe informeren en activeren we het Nederlandse publiek, stimuleren we bedrijven hun verantwoordelijkheid te laten nemen voor de manier waarop hun kleding wordt gemaakt, ondersteunen we arbeiders in hun strijd voor gerechtigheid, en vragen we overheden goede wetten te implementeren, en zelf verantwoord in te kopen. Wij baseren ons werk op de normen van de International Labour Organisation (ILO) en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De Schone Kleren Campagne bestaat sinds 1989 en brengt verschillende organisaties samen zoals de FNV, Oxfam Novib, CNV, Max Havelaar, de Landelijke India Werkgroep, SOMO en NJR. De SKC is onderdeel van het internationale platform Clean Clothes Campaign. Het internationale netwerk bestaat uit een groot assortiment van meer dan driehonderd vakbonden en maatschappelijke organisaties in productieen consumptielanden. Wij baseren ons werk zo op de ervaringen en input van de miljoenen, voornamelijk vrouwelijke, arbeiders die nu nog zoveel uren gedwongen moeten overwerken voor een hongerloontje. Dat moet en kan anders. Zie www.schonekleren.nl/over-ons voor meer informatie over de Schone Kleren Campagne.
Pagina 22
Foto: Nicky Conninck
Column uit het netwerk
Thuis in India
Strip (uit de Grote Klere Quiz): Floris Wiegerinck
Pagina 23
