Goed voorbereid aan de slag Bestel de gratis handleiding Wilt u goed voorbereid samen met gemeenten en JGZ aan de slag of wilt u meer weten over de interventie? Bestel dan de gratis handleiding Armoede en gezondheid van kinderen. Als (toekomstige) gebruiker leert u meer over de mogelijkheden van deze intersectorale aanpak. De handleiding bevat een uitgebreide methodiekbeschrijving, praktische tips en veel mogelijkheden om de aanpak op maat te maken voor de lokale situatie. Interesse? Vul de bijgevoegde antwoordkaart in.
Trainingen en workshops Om de interventie snel en effectief in de vingers te krijgen, kunt u een training of workshop volgen over de samenwerking tussen JGZ en gemeente, het signaleren van armoede bij kinderen en het bespreekbaar maken van dit onderwerp.
“Er is bestuurlijke en ambtelijke durf nodig om tot een effectieve samenwerking tussen JGZ en gemeenten te komen.” Ferry Aarts, beleidsmedewerker Sociale Zaken, gemeente Geertruidenberg
Workshop ‘Samen (nog beter) aan de slag voor het kind van 0 tot 12 jaar’ n 1 dagdeel Voor: stafmedewerkers/projectleiders in de Jeugdgezondheidszorg (GGD, Thuiszorg, consultatiebureaus, Centra voor Jeugd en Gezin) en bij gemeenten (Sociale Zaken). Resultaat: u weet hoe u intersectorale samenwerking tussen JGZ en Sociale Zaken op gang kunt brengen om hiermee deprivatie bij kinderen (door financiële problemen bij ouders) terug te dringen. Training ‘Signaleren van armoede bij kinderen, ook een zaak voor gemeenten’ n 2 dagdelen Voor: medewerkers van gemeenten die directe klantcontacten hebben op het gemeentekantoor en bij mensen thuis. Resultaat: u weet hoe u na een JGZ-advies een aanvraag Bijzondere Bijstand in behandeling kunt nemen. U reageert alerter op signalen van armoede bij kinderen, durft vragen te stellen en wijst klanten eventueel op de mogelijkheid van huisbezoek door JGZ. Training ‘Signaleren van armoede bij kinderen voor medewerkers JGZ’ n 2 dagdelen Voor: medewerkers van JGZ-instellingen die kinderen thuis bezoeken. Resultaat: u weet hoe u armoede bij kinderen actief kunt signaleren en kunt advies uitbrengen over de gewenste vervolgaanpak.
Aan de trainingen wordt medewerking verleend door Stichting De Vonk (Tilburg) en Stichting Clip (Zwolle). Interesse? Vul de bijgevoegde antwoordkaart in. Wilt u meer informatie over de training kijk op www.stimulansz.nl (onder Training en opleiding) of bel met Laurens Bouw (adviseur Stimulansz) telefoon 06-23 98 48 89.
Meer informatie De interventie Armoede en gezondheid van kinderen is te vinden via: • www.loketgezondleven.nl Website van het RIVM - Centrum Gezond Leven. De interventie en de interventiematerialen staan in de I-database. • www.jeugdinterventies.nl Website van het Nederlands Jeugdinstituut met de Databank Effectieve Jeugdinterventies.
Ook verschenen in dezelfde reeks:
Bemoeizorg voor gezinnen Hoe komt de Jeugdgezondheidszorg in contact met gezinnen waar ernstige zorgen over bestaan, maar die niet op reguliere wijze in beeld komen en de weg zijn kwijtgeraakt in het hulp- en dienstverleningsaanbod? Complexe thematiek die vraagt om eenduidige modellen en gedragsregels, uitgewerkt in een praktische handleiding. Interesse? Bestel dan de gratis handleiding Bemoeizorg voor gezinnen via de bijgevoegde antwoordkaart.
West-Brabant
GGD West-Brabant Postbus 3369 4800 DJ Breda www.ggdwestbrabant.nl T (076) 528 22 47
Armoede en gezondheid van kinderen U kunt er iets aan doen!
Praktische handleiding voor interventie, trainingen
Carin Rots-de Vries Ike Kroesbergen Ien van de Goor
& workshops
Twee jongens uit hetzelfde gezin kunnen vanwege de kosten niet mee op schoolkamp. Na een huisbezoek schrijft de medewerker van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) een adviesbrief naar de sociale dienst. Met een bedrag, gefinancierd vanuit de bijzondere bijstand, kunnen ze toch mee op kamp. Hierdoor raken ze niet in een sociaal isolement. In een arm, allochtoon gezin van vier kinderen kampen twee zoons met slaapproblemen. Vanwege geldgebrek van de ouders slapen zij op een matras op de grond in de ouderlijke slaapkamer. Het gezin komt na een advies van JGZ in aanmerking voor bijzondere bijstand. Met die middelen schaffen zij een stapelbed aan dat op de kinderkamer wordt geplaatst.
Twee voorbeelden waarbij armoede in een gezin directe invloed heeft op de gezondheid van kinderen. Dankzij tussenkomst van een JGZ-medewerker, in samenspraak met de gemeente, is erger voorkomen.
Armoede in Nederland • 11,3% van de minderjarige kinderen leeft in een huishouden met een laag inkomen • 30% van die gezinnen heeft onvoldoende geld om dagelijks warm te eten • 41% kan niet regelmatig nieuwe kleren kopen en 30% is om financiële redenen nergens lid van Uit: Armoedebericht 2008
Armoede en gezondheid van kinderen Een kind heeft overgewicht en kan door geldgebrek in het gezin niet op een sportclub. Welke JGZ-medewerker of consulent van de gemeentelijke sociale dienst wil hier geen werk van maken? Want gezondheidsproblemen bij kinderen, die te wijten zijn aan armoede in het gezin, zijn onaanvaardbaar. GDD’en en gemeenten in West-Brabant hebben de afgelopen jaren de interventie ‘Armoede en gezondheid van kinderen’ in de praktijk getest. Deze concrete en snelle aanpak blijkt een succes. Ouders waarderen de directe hulp voor hun kind.
Welke problemen lost de interventie op? Met het interventiemodel Armoede en gezondheid van kinderen kunnen JGZ-medewerkers problemen vroegtijdig signaleren bij gezinnen die leven in armoede. Dat biedt hen tevens een ingang om dit lastige onderwerp ter sprake te brengen. Ouders worden actief betrokken bij het vervolg. Met een adviesbrief van de JGZ in de hand, nemen zij contact op met de gemeentelijke sociale dienst. Die kan financiële middelen verstrekken om de gezondheid van kinderen te bevorderen. Met deze interventie kunnen deprivaties die samenhangen met de gezondheid van kinderen tot twaalf jaar, worden teruggedrongen. De nauwe samenwerking tussen JGZ en gemeenten, waarbij ze samen kinderen opsporen en zoeken
naar concrete oplossingen, leidt tot vruchtbare resultaten, waaronder een beter gebruik van bestaande voorzieningen.
Interventie in handleiding De interventie is beschreven in de praktische handleiding Armoede en gezondheid van kinderen. Deze neemt u stap voor stap mee in een werkwijze die JGZ-medewerkers en gemeenteambtenaren helpen bij de uitvoering van de interventie. Daarnaast bevat het boekje tips, onder meer om weerstanden te overwinnen, verhelderende cases en mogelijkheden voor een aanpak op maat.
Totstandkoming interventie Deze handleiding is het resultaat van een bijzondere samenwerking, verenigd in de Academische werkplaats Openbare Gezondheidszorg Tilburg. De synergie tussen Tranzo (Universiteit van Tilburg), GGD West-Brabant, GGD Hart voor Brabant en RIVM heeft geleid tot een goed onderbouwd en praktisch bruikbaar product.
“Een ingang krijgen bij doorgaans moeilijk bereikbare gezinnen vinden wij erg belangrijk, evenals het functioneren als intermediair naar bestaande voorzieningen. Deze interventie biedt daar concrete handvatten voor.”
Ike Kroesbergen, programmamanager GGD West-Brabant
Vier hoofdstappen De interventie wordt uitgevoerd door medewerkers van de Jeugdgezondheidszorg, consulenten van de sociale dienst en projectleiders van gemeente of JGZ. De interventie heeft vier hoofdstappen. In de handleiding leest u hoe u de stappen kunt nemen om maximaal resultaat te behalen.
1. Signaleren De JGZ signaleert tijdens de reguliere gezondheidsonderzoeken bij kinderen gezondheidsachterstanden en gaat na of deze samenhangen met geldgebrek in het gezin. 2. Adviseren Na aanvullend onderzoek geeft de JGZ ouders een concreet advies over het stimuleren van een gezonde ontwikkeling van het kind. Dit wordt vastgelegd in een adviesbrief. 3. Verstrekken De ouders melden zich met de adviesbrief bij de gemeentelijke sociale dienst. Die stelt geoormerkte financiële middelen beschikbaar. 4. Nazorg De JGZ neemt contact op met het gezin voor evaluatie en verdere ondersteuning.
8 redenen om de interventie uit te voeren 1. Als JGZ-medewerker krijgt u ingang tot moeilijk bereikbare gezinnen en kunt u een lastig onderwerp als armoede bespreekbaar maken. 2. U kunt direct iets doen aan de gezondheidsrisico’s bij kinderen in probleemgezinnen. 3. Ouders willen hun kinderen beschermen tegen de gevolgen van armoede en werken daardoor graag mee. 4. De interventie wordt op maat gemaakt en sluit aan op de knelpunten in en mogelijkheden van het gezin. 5. Het resultaat van de interventie is een concrete voorziening die de gezondheid van het kind ten goede komt. 6. Ouders stappen makkelijker naar de sociale dienst. 7. De interventie is onderdeel van het geheel van zorg van de JGZ én de gemeentelijke sociale dienst; de samenwerking biedt een opstap naar andere hulp- en dienstverlening. 8. Extra training verhoogt de professionaliteit van medewerkers die de interventie uitvoeren.
“Ik vind het niet meer vervelend om met ouders over financiën en gezondheid te praten. Inmiddels stel ik het onderwerp aan de orde alsof het de normaalste zaak van de wereld is.” Han de Veth, jeugdarts in Breda
