GOED GEKOPPELD? Rapport: koppels in woonzorgcentra in Vlaanderen. Een enquête van de CD&V fractie in het Vlaams Parlement

 

GOED GEKOPPELD ?  Rapport: koppels in woonzorgcentra in Vlaanderen  Een enquête van de CD&V‐fractie in het Vlaams Parlement    I. SITUERING   



Demografische ontwikkelingen 

  Het LOVO‐onderzoek1 uitgevoerd bij thuiswonende ouderen (2001 en 2002) en bij bewoners  van woonzorgcentra (2004) gaf aan dat het aandeel ‘verweduwden’ in de groep mensen van   75  jaar  en  ouder  zowel  in  de  thuissituatie  (47%)  als  binnen  de  bewonerspopulatie  van  woonzorgcentra  (61%)  het  grootst  is.  Bij  deze  laatste  groep  vormen  weduwen  en  weduwnaars  in  elke  leeftijdscategorie  vanaf  75  jaar  de  grootste  groep.  Hun  aandeel  stijgt  met de leeftijd. Deze trend stellen we eveneens vast bij de thuiswonenden, met uitzondering  van de leeftijdscategorie 75 tot 80 jaar waar een meerderheid (51%) nog gehuwd is. Uit dit  onderzoek van een decennium geleden bleek dat bij bewoners van woonzorgcentra van 75  jaar  en  ouder  nog  één  op  drie  een  (huwelijks)partner  had.  Nooit‐gehuwden  zijn  verhoudingsgewijs vaker terug te vinden in een woonzorgcentrum dan in de thuissituatie2.     Het meest voorkomende profiel van een bewoner van een woonzorgcentrum is dat van een  hoogbejaarde  weduwe3.  Een  grote  meerderheid  van  de  bewoners  van  woonzorgcentra  bestaat uit vrouwen, die bovendien ook vaak nog weduwen zijn. Uit het aangehaalde LOVO‐ onderzoek bleek dat 69% van de bewoonsters van 75 jaar en ouder weduwen zijn (tegenover  62% van de thuiswonende 75‐ tot 90‐jarige vrouwen). Bij de mannelijke bewoners ouder dan  75 jaar is de grootste groep nog gehuwd (45% tegenover 67% in de thuissituatie)4.                                                                

1

 LOVO = Leefsituatie Onderzoek Vlaamse Ouderen.    L.  Vanden  Boer  en  K.  Pauwels,    75‐plussers:  een  profielschets,  Brussel,  2005,  1  (https://wvg.vlaanderen.be/applicaties/kenniscentrum/pdf/webbijdragen/2005_75‐ plussers_profielschets.pdf).  3  Uit het in 2004 uitgevoerde LOVO‐2‐onderzoek blijkt dat de bewonerspopulatie van woonzorgcentra van 75  jaar en ouder voor meer dan driekwart (77%) bestaat uit vrouwen, een aandeel dat oploopt met de leeftijd: van  69% bij de 75‐ tot 80‐jarigen, over 73% in de leeftijdscategorie 80 tot 85 jaar, 82% van de 85‐ tot 90‐jarigen en  84% van de 90‐jarigen en ouder. De gemiddelde leeftijd van de LOVO‐2‐respondenten is 85 jaar (vrouwen: 85,4  jaar; mannen: 83,9 jaar). 22% is 90 of ouder; een even grote groep is tussen 75 en 80 jaar oud.  4  L. Vanden Boer en K. Pauwels, o.c.,  1.   2

1   

Uit  het  LOVO‐onderzoek:  75‐plussers  thuis  en  in  het  rusthuis  (woonzorgcentrum),  naar  geslacht en naar burgerlijke staat (in  %):   

    De  belangrijkste  reden  voor  dit  genderverschil  is  dat  de  aanwezigheid  van  een  partner  de  kans  op  een  opname  in  een  woonzorgcentrum  sterk  reduceert5.  Zowel  bij  mannen  als  bij  vrouwen  is  het  aandeel  gehuwden  groter  bij  thuiswonenden  dan  bij  bewoners  van  woonzorgcentra.  Uit  enquêtes  blijkt  immers  dat  de  partner  vaak  de  meest  intensieve  mantelzorger van oudere mensen is. Bejaarde dames hebben meer kans dan mannen om te  verweduwen6,  om  er  alleen  voor  te  staan  bij  zorgafhankelijkheid  en  bijgevolg  ook  om  opgenomen te worden in een woonzorgcentrum7.    In het Vlaams Gewest woonden op 1 januari 2012 339.643 80‐plussers. De erkende capaciteit  van de woonzorgcentra bedroeg 67.523 woongelegenheden. Tegenover 1 woongelegenheid  in een woonzorgcentrum staan m.a.w. vijf 80‐plussers. Uiteraard heeft niet elke 80‐plusser  behoefte  aan  een  opname  in  een  woonzorgcentrum.  Mannen  en  vrouwen  van  80‐89  jaar  wonen  (situatie  in  2008)  procentueel  minder  in  woonzorgcentra  dan  op  het  einde  van  de  jaren  negentig.  Die  daling  heeft  te  maken  met  de  toename  van  de  gezonde  levensverwachting,  de  uitbouw  van  een  meer  adequate  thuiszorg  en  het  langer  blijven  samenleven als koppel8. De vergrijzing weerspiegelt zich inderdaad in de stijgende leeftijd bij  het overlijden van de huwelijkspartner en in het dalende aandeel weduwnaars en weduwen  op hoge leeftijd9.                                                                  5

  E.  Lodewijckx,  Huishoudens:  de  observaties  (SVR‐studies  –  huishoudenprojecties),  Brussel,  164  (http://www4dar.vlaanderen.be/sites/svr/afbeeldingennieuwtjes/demografie/bijlagen/studie2011‐2/SVR‐ studie_Bevolkingsprojecties_08.pdf).  6  Van alle vrouwen die overleden was er slechts 25% gehuwd – zij laten een weduwnaar achter – en was er 65%  al  weduwe.  Van  alle  mannen  die  in  de  voorbije  jaren  overleden,  was  60%  gehuwd  –  zij  laten  een  weduwe  achter ‐ en was er 22% al weduwnaar.  7   http://www4.vlaanderen.be/dar/svr/afbeeldingennieuwtjes/demografie/bijlagen/studie2011‐2/SVR‐ studie_Bevolkingsprojecties_08.pdf, 164.  8   Het  aandeel  in  woonzorgcentra  wonende  90‐plussers  blijft  onveranderd  sinds  2000:  http://www4.vlaanderen.be/dar/svr/afbeeldingennieuwtjes/demografie/bijlagen/studie2011‐2/SVR‐ studie_Bevolkingsprojecties_08.pdf, 164.  9  Dit neemt niet weg dat het aantal weduwen van 80 jaar en ouder in het Vlaamse Gewest sinds 1970 meer dan  verdrievoudigd is, wat op zich bijzondere beleidsaandacht verdient. 

2   

Bij  deze  demografische  evolutie  moet  rekening  worden  gehouden  met  de  grote  duurzaamheid van huwelijken uit de jaren veertig, vijftig en zestig. De kans dat deze mensen  hertrouwen bij het overlijden van de partner op hoge leeftijd, is verwaarloosbaar klein. Zoals  bekend  geldt  voor  latere  generaties  dat  het  aantal  huwelijken  als  de  duurzaamheid  ervan  sterk is afgenomen. Dit werpt een ander licht op verweduwd zijn in de komende jaren. Meer  gescheiden  (al  dan  niet  hertrouwd)  en  minder  gehuwde  personen  (maar  wel  al  dan  niet  wettelijk of feitelijk samenwonend) zullen overlijden10.     Tegenover deze achtergrond van demografische ontwikkelingen pikt de CD&V‐fractie van het  Vlaams Parlement met haar bevraging in op de situatie waarbij een opname van een partner  bij een hoogbejaard koppel noodzakelijk wordt.  

Recht op gezinsleven, ook voor hoogbejaarde, zorgbehoevende mensen  CD&V  wil  elk  duurzaam  leefverband  volwaardig  ondersteunen.  Klassiek  denken  de  christendemocraten hierbij aan jonge gezinnen. Het beeld van het hoogbejaarde partners als  titularissen van een recht op gezinsleven is (onterecht) veel minder uitgesproken. Het recht  op  gezinsleven  zoals  vervat  in  artikel  8  van  het  Europees  Verdrag  voor  de  Rechten  van  de  Mens en artikel 22 van de Grondwet maakt geen onderscheid naar leeftijd.  In het tekstvoorstel voor het Innesto Congres op 15, 16 en 17 november 2013 schenkt  CD&V  daarom aandacht aan de situatie waarbij hoogbejaarde koppels noodgedwongen gescheiden  worden  doordat  de  zorg  voor  één  of  twee  van  de  partners  niet  (langer)  thuis  kan  worden  verleend.  In  zijn  voorstel  van  congrestekst  stelt  CD&V  voor  om  “meer  mogelijkheden  te  creëren voor koppels om samen naar een aangepaste woon‐zorgsetting te verhuizen, o.a.  in groepen van assistentiewoningen”11.  Reeds tijdens de hoorzitting in het Vlaams Parlement bij het ontwerp van Woonzorgdecreet  eind  2008  stelde  een  experte  dat  “nagegaan  [moet]  worden  of  er  niets  extra’s  kan  gedaan  worden  voor  koppels  waarvan  een  of  beide  partners  in  een  woon‐  en  zorgcentrum  opgenomen  worden”12.  In  het  rapport  van  2009  van  de  Koning  Boudewijnstichting  ‘Het  woonzorgcentrum  in  de  21ste  eeuw:  een  gezellige  woonomgeving,  zorg  incl.’  wordt  vooropgesteld  dat  “[e]chtparen  kunnen  samenwonen,  in  dezelfde  kamer  met  een  andere 

                                                             10

 M. Corijn, “Verweduwd in het Vlaamse Gewest. Een analyse op basis van Rijksregistergegevens”, SVR‐ Webartikel 2012/4 (http://www4.vlaanderen.be/dar/svr/afbeeldingennieuwtjes/demografie/bijlagen/2012‐04‐ 18‐webartikel2012‐4‐verweduwing.pdf).  11   Voorstel  congrestekst  ter  bespreking  –  Innesto  Congres  CD&V  15‐16‐17  november  2013,  58  (www.cdenv.be/sites/default/files/uploaded/20130424%20‐%20Innestocongres%20Ontwerptekst.pdf).   12  Bernadette Van den Heuvel, 24 (http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2008‐2009/g1975‐3.pdf). Op  een vraag om uitleg van 20 oktober 2009 over deze kwestie antwoordde de bevoegde minister: “In overleg met  die  sector  zullen  we  bekijken  of  een  rondzendbrief  over  deze  zaak  niet  aangewezen  is,  gelet  op  het  diepmenselijke  karakter  van  de  vragen  die  door  de  betrokkenen  kunnen  worden  gesteld”.  De  minister  stelde  naderhand dat in zijn gesprekken met de sector geen signalen werden ontvangen “dat hier in het werkveld een  expliciete behoefte aan bestaat”: zie schriftelijke vraag nr. 49 van 15 november 2012 van Cindy Franssen aan de  Vlaamse minister van welzijn, volksgezondheid en gezin. 

3   

salonruimte,  ongeacht  of  de  partner  al  dan  niet  aan  de  opnamecriteria  van  het  woonzorgcentrum voldoet”13.  

Overheden hebben positieve verplichtingen om het recht op gezinsleven te vrijwaren. Voor  hoogbejaarde  koppels  waarvan  één  of  beide  partners  zorgbehoevend  is,  is  dit  recht  niet  minder fundamenteel. Het welzijnsbeleid moet voor ons dan ook inzetten op het vermijden  van  de  (ongewenste)  feitelijke  scheiding  van  hoogbejaarde  koppels.  Hiervoor  bestaan  meerdere formules.   Het professionele zorgaanbod aan huis (o.m. door diensten voor gezinszorg en aanvullende  thuiszorg)  wordt  vandaag  nog  steeds  versterkt  en  uitgebreid.  Ook  dagopvang  door  dagverzorgingscentra  kan  een  belangrijke  verlichting  betekenen  voor  de  mantelzorger(s),  waaronder partners.     Assistentiewoningen,  de  vroegere  serviceflats,  moeten  ook  kunnen  inspelen  op  deze  behoefte.  In  dat  verband  moet  worden  opgemerkt  dat  het  reeds  aangehaalde  Woonzorgdecreet voorziet voor een woonzorgcentrum om één of meer assistentiewoningen,  zij  het  onder  voorwaarden,  tijdelijk  te  laten  erkennen  als  woongelegenheid  in  een  woonzorgcentrum.  Hieraan  worden  voorwaarden  gekoppeld14.  Er  werd  vastgesteld  dat  bewoners  van  serviceflats  bij  een  grotere  zorgbehoevendheid  moeten  verhuizen  naar  een  woonzorgcentrum  om  er  zorg  op  maat  te  krijgen.  Voor  bewoners  van  de  serviceflats  betekent dit, na hun verhuis van de eigen woning naar de serviceflat, opnieuw een verhuis.  Hieraan  wou  het  Woonzorgdecreet  verhelpen  met  het  nieuwe  concept  van  de  assistentiewoningen15.  De  decretaal  voorziene  mogelijkheid  om  een  assistentiewoning  tijdelijk  te  laten  erkennen  als  woongelegenheid  in  een  woonzorgcentrum  (‘zwevend  bed’)  werd evenwel (nog) niet uitgevoerd16.                                                                

13

 Zie p. 54 (www.kbs‐frb.be/uploadedFiles/KBS‐ FRB/05)_Pictures,_documents_and_external_sites/09)_Publications/PUB2009_1852_Het%20woonzorgcentru mInDe21steEeuw.pdf).   14  Art. 36 Woonzorgdecreet van 13 maart 2009.  15  Ontwerp van woonzorgdecreet, p. 49‐50 (http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2008‐2009/g1975‐ 1.pdf).   16   In  de  toelichting  bij  het  (recent  goedgekeurde)  ontwerp  van  decreet  houdende  diverse  bepalingen  betreffende  het  beleidsdomein  Welzijn,  Volksgezondheid  en  Gezin  lezen  we  hierover:  “Hier  stellen  zich  twee  problemen:  de  RIZIV‐financiering  […]  is  voor  een  centrum  voor kortverblijf  wel  en  voor  een  woonzorgcentrum  niet  afgestemd  op  crisiszorg.  De  groepen  van  assistentiewoningen  zouden  de  invulling  van  de  programmatie  van  centrum  voor  kortverblijf  kunnen  ondersteunen.  Technisch‐administratief  zijn  weinigen  erbij  gebaat  om,  telkens  als  de  situatie  zich  bij  een  bewoner  in  een  woonzorgcentrum  voordoet,  ad‐hocerkenningsbesluiten  te  schrijven.  Er  zou  een  toelating  moeten  kunnen  worden  gegeven  aan  centra  voor  kortverblijf  om  hun  erkende  capaciteit in te zetten in groepen van assistentiewoningen. Dit vergt veel regelgevend werk, nl. een voorziening  die twee keer erkend is, één keer als groep van assistentiewoningen en één keer als centrum voor kortverblijf,  met  wellicht  de  groep  van  assistentiewoningen  en  het  woonzorgcentrum,  voor  wat de  erkenning  als  centrum  voor  kortverblijf  betreft,  onder  één  erkenningsnummer,  beperkt  tot  groepen  van  assistentiewoningen  die  op  dezelfde  campus  gelegen  zijn.  Mogelijks  kan  op  langere  termijn  het  zwevend  bed  woonzorgcentrum  worden  gerealiseerd.  Op  korte  termijn  wordt  geopteerd  om  het  zwevend  bed  centrum  voor  kortverblijf  in  te  voeren.  Vandaar  dat  artikel  36  wordt  aangevuld  met  een  tweede  paragraaf  die  analoog  aan  paragraaf  1  wordt  geformuleerd” (p. 46, http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2012‐2013/g1966‐1.pdf). 

4   

Een alternatieve oplossing is dat een initiatiefnemer een beperkt aantal assistentiewoningen  realiseert  die  verbonden  zijn  met  een  afdeling  van  het  woonzorgcentrum.  De  zorgbehoevende  partner  verblijft  op  die  manier  in  functie  van  zijn  zorgbehoefte  in  het  woonzorgcentrum  en  geniet  van  de  overeenstemmende  dienstverlening  van  het  woonzorgcentrum.  Hierbij  woont  de  relatief  zelfredzame  partner  dus  verder  zelfstandig  in  een  aanpalende  flat.  Indien  hij  dit  wenst,  kan  hij  zoals  elke  bewoner  van  een  assistentiewoning op facultatieve wijze beroep doen op de aangeboden dienstverlening (o.m.  inzake maaltijden, onderhoud, …).    Vlaams volksvertegenwoordiger Cindy Franssen stelde eind 2012 aan de bevoegde minister  de  vraag  of  aan  een  valide  ouder  kan  worden  toegestaan  om  samen  met  zijn  of  haar  zorgbehoevende  partner  te  verblijven  in  een  woonzorgcentrum  buiten  de  erkende  capaciteit om. Dit blijkt niet het geval te zijn.    De  minister  antwoorde:  “Immers,  een  woonzorgcentrum  is  zowel  op  infrastructureel  als  organisatorisch  vlak  geconcipieerd  voor  de  gereglementeerde  opvang  van  ouderen.  Hierbij  bieden de diverse reglementeringen voor de gebruikers van deze voorziening een garantie dat  de  aangeboden  zorg‐  en  dienstverlening  binnen  de  door  de  overheid  opgelegde  parameters  gebeurt  en  dat  hierbij  de  rechten  en  plichten  van  beide  partijen  gerespecteerd  en  gegarandeerd worden”17.    Hierbij moet evenwel een kanttekening worden gemaakt. In het verslag van de Zorginspectie  over de inspecties in de Vlaamse woonzorgcentra tussen 2009 en 2011 wordt het zorgprofiel  van  de  bewoners  van  woonzorgcentra  besproken.  Zo  heeft  men  het  over  bewoners  met  dementiesyndroom, bewoners ten laste van het OCMW, niet‐bejaarde bewoners, maar ook  over ‘andere’ bewoners. Deze laatste categorie omvat bewoners die in het woonzorgcentrum  wonen  en  er  de  nodige  zorgen  ontvangen  van  dezelfde  personeelsequipe.  Deze  categorie  ‘andere’ bewoners telt vooral ex‐psychiatrische patiënten. Voor de RIZIV‐financiering worden  zij  niet  als  bewoners  van  het  woonzorgcentrum  opgegeven18.  Vlaams  volksvertegenwoordiger  Katrien  Schryvers  stelde  hierop  de  schriftelijke  vraag  of  deze  ‘andere’ bewoners binnen de erkende capaciteit van het woonzorgcentrum vallen en zo niet,  welke  rechtsgevolgen  daaraan  dan  gekoppeld  zijn.  De  bevoegde  minister  antwoordde  dat  “[h]et  […]  hier  niet  zozeer  [gaat]  om  een  specifieke  categorie  van  residenten  maar  om  individuele  specifieke  situaties  en  historische  gegevens  die,  vermits  ze  zo  divers  zijn,  gecatalogeerd  werden  als  ‘andere’.  Het  is  immers  uitzonderlijk  dat  personen  op  niet‐ genormaliseerde  wijze  verblijven  in  een  woonzorgcentrum.  Wel  zijn  er  een  handvol  voorzieningen die om historische redenen een toegevoegde afdeling hebben waar meerdere  personen met een gestabiliseerde psychiatrische problematiek een gemeenschappelijk verblijf  hebben.  Veelal  gaat  het  om  personen  die  vooral  nood  hebben  aan  regelmaat  en  structuur.                                                              

17

  Schriftelijke  vraag  nr.  49  van  15  november  2012  van  Cindy  Franssen  aan  de  Vlaamse  minister  van  welzijn,  volksgezondheid en gezin.  18  Zorginspectie, Vlaamse woonzorgcentra: een stand van zaken na 3 jaar inspectiewerk – Erkennings‐ en  opvolgingsinspecties 2009‐2011, 18  (http://www4wvg.vlaanderen.be/wvg/zorginspectie/publicaties/Documents/Rapport%20Woonzorgcentra%20 2009‐2011.pdf).  

5   

Deze  ‘andere’  bewoners  zijn  niet  opgenomen  in  de  erkende  opnamecapaciteit  van  het  woonzorgcentrum. Voor zover de Zorginspectie vaststelt dat gebruik wordt gemaakt van de  diensten van erkende voorzieningen, moet er bijkomend personeel zijn dat niet aangerekend  wordt aan het RIZIV en dat een surplus is op het aantal wettelijk bepaalde equivalenten om  erkend te worden als woonzorgcentrum. Desgevallend neemt de voorziening initiatieven om  de juridische status van de opgenomen persoon te normaliseren” 19.  Blijkbaar is het toch niet helemaal onoverkomelijk om mensen buiten de erkende capaciteit  van  een  woonzorgcentrum  op  te  nemen,  voor  zover  geen  gebruik  wordt  gemaakt  van  de  publieke  financiering  van  het  woonzorgcentrum  en  de  personeelsinzet  die  hiermee  samenhangt.   Ter vergelijking: de voorzieningen in de gehandicaptenzorg kunnen hun vergunde capaciteit  overschrijden  zonder  voorafgaande  aanvraag  tot  wijziging  van  de  verleende  vergunning  of  erkenning, mits aan volgende voorwaarden te voldoen: 1° de overschrijding van de vergunde  capaciteit  is  slechts  tijdelijk; 2°  de  capaciteit  wordt  slechts  tot  maximaal  10%  van  de  vergunde  capaciteit  overschreden; 3°  de  gemiddelde  jaarbezetting  mag  de  vergunde  capaciteit  gedurende  ten  hoogste  twee  opeenvolgende  jaren  met  een  maximum  van  5%  overschrijden;  4°  de  voorziening  moet  deze  overschrijdingen  onverwijld  aan  het  Vlaams  Agentschap voor Personen met een Handicap meedelen20.     De opvang van koppels in een woonzorgcentrum is geen evidentie. We zijn niet blind voor  de  situatie  waarbij  een  dementerende  partner  precies  wordt  opgenomen  omdat  de  draagkracht van de mantelzorger‐partner wordt overschreden. Veel hangt af van de wensen  en  mogelijkheden  van  het  betrokken  koppel  en  ook  van  de  mogelijkheden  van  het  woonzorgcentrum of de ruimere organisatie waarin de voorziening is ingebed.     Bij dit laatste moet worden opgemerkt dat de RIZIV‐instellingsfinanciering woonzorgcentra  ertoe  aanzet  de  zwaarst  zorgbehoevende  ouderen  op  te  nemen.  Dit  is  een  belangrijke  beperking  voor  de  opname  van  koppels,  waarvan  één  partner  zwaar  zorgbehoevend  is  en  één partner relatief zelfredzaam is.    In de Nederlandse wetgeving (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten of AWBZ) is voorzien  dat “[d]e echtgenoot van een persoon met een somatische of psychogeriatrische aandoening  of beperking  die op grond van een indicatiebesluit als bedoeld in  het Zorgindicatiebesluit in  een  instelling  verblijft,  […]  aanspraak  [heeft]  op  verblijf  in  dezelfde  instelling”.  Bovendien  is  bepaald dat deze persoon “aanspraak op verblijf in die instelling [behoudt] na het overlijden  van zijn echtgenoot dan wel na het vertrek van zijn echtgenoot naar een andere instelling”21.  Als  de  ene  partner  naar  een  verpleeg‐  of  verzorgingshuis  verhuist,  mag  de  andere  partner                                                               19

  Schriftelijke  vraag  nr. 190  van  18  januari 2013  van  Katrien  Schryvers  aan  de Vlaamse  minister  van  welzijn,  volksgezondheid en gezin.  20   Art.  3,  §  2  B.Vl.Reg.  15  december  1993  tot  vaststelling  van  de  algemene  regels  inzake  het  verlenen  van  vergunningen  en  erkenningen  door  het  Vlaams  Agentschap  voor  Personen  met  een  Handicap,  BS  11 maart 1994.  21  Art. 9, derde lid (Nederlands) Besluit van 25 oktober 2002 houdende hernieuwde vaststelling van de aard,  inhoud en omvang van de zorg waarop aanspraak bestaat ingevolge de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten  en wijziging van andere besluiten in verband daarmee  (http://wetten.overheid.nl/BWBR0014149/geldigheidsdatum_28‐06‐2013#HoofdstukII).  

6   

mee.  De  AWBZ  betaalt  voor  degene  die  zorg  nodig  heeft  de  kosten  van  wonen,  zorg  en  welzijn. De AWBZ betaalt voor de partner die geen zorg nodig heeft de kosten van het wonen  en  bijvoorbeeld  ook  van  het  eten  en  de  schoonmaak  van  de  kamer.  Wanneer  de  partner  vanwege  zwaardere  zorg  moet  verhuizen  naar  een  andere  zorginstelling  (bv.  van  een  verzorgingshuis naar een verpleeghuis), dan mag de partner die geen zorg met verblijf nodig  heeft  in  de  initiële  voorziening  blijven  wonen.  De  zorginstelling  krijgt  dan  nog  steeds  middelen vanuit de AWBZ om wonen, eten en schoonmaak te betalen. Wel kan het zijn dat  deze persoon van een tweepersoons appartement naar een eenpersoonsappartement moet  verhuizen. Deze regeling geldt ook indien de partner met zorg overlijdt22. In 2003 werd deze  regeling  ongedaan  gemaakt:  partners  zonder  indicatie  in  het  kader  van  de  AWBZ  mochten  niet langer voor rekening van de AWBZ‐regeling in een verzorgingshuis wonen. Zij moesten  voortaan huur betalen en bij overlijden zou de achtergebleven partner moeten verhuizen. Na  vele protesten binnen en buiten de Kamer werd deze regeling teruggedraaid. In de praktijk  blijkt  de  vooruitstrevende  regeling  in  Nederland  niet  altijd  even  goed  toepasbaar:  verpleeghuizen  (te  vergelijken  met  de  RVT’s  in  België)  nemen  alleen  mensen  met  verpleeghuisindicatie  op  en  verzorgingstehuizen  kunnen  de  zorg  voor  mensen  met  een  verpleeghuisindicatie niet aan. In een beperkt aantal gevallen kan de feitelijke scheiding ook  worden  toegeschreven  aan  de  bestaande  relatieproblematiek.  Vaak,  met  name  in  de  verpleeghuizen, wordt de scheiding toegeschreven aan een gebrek aan faciliteiten23. Ook niet  alle  verzorgingshuizen  hebben  kamers  voor  echtparen.  Voor  nieuw  gebouwde  verpleeghuizen zou wel vaker de mogelijkheid bestaan om een zelfredzame partner mee te  laten  verhuizen.  Nieuwgebouwde  verpleeghuizen  hebben  vaak  wel  al  de  mogelijkheid  om  een gezonde partner mee te laten verhuizen24.    Mantelzorg, ook in het woonzorgcentrum  Men  kan  zich  los  van  eventuele  beperkende  regelgevingen  en  andere  zorgformules  (bv.  assistentiewoningen)  voorstellen  dat  de  aanwezigheid  van  een  relatief  zelfredzame  partner  bij een zorgafhankelijke partner in een woonzorgcentrum niet enkel recht doet aan het recht  op  gezinsleven,  maar  ook  kansen  biedt  om  mantelzorg,  zij  het  in  beperkte  mate  (zie  hierboven),  te  integreren  in  het  woonzorgcentrum.  Ook  de  professionele  setting  van  een  woonzorgcentrum  stelt  zich  dan  onder  meer  langs  die  weg  open  voor  de  vermaatschappelijking van de zorg.  De  gemiddelde  leeftijd  bij  opname  in  een  woonzorgcentrum  draait  rond  de  85  jaar.  De  mogelijkheden  van  mantelzorg  mogen  dan  ook  niet  overroepen,  maar  ook  niet  genegeerd  worden.  Zonder  te  idealiseren  menen  wij  dat  het  samenwonen  van  een  nog  relatief  zelfredzame  partner met een zorgbehoevende partner in een woonzorgcentrum mogelijkheden biedt om  de mantelzorg, zij het in beperktere mate, verder te zetten.                                                                22

 www.loc.nl/zoek_op_onderwerp/artikelen/393.   Wetenschappelijk Bureau SP, Waar een rijk land arm in is. Verslag van een enquête onder 1100 bewoners,  familieleden en personeelsleden in verpleeg‐ en verzorgingshuizen – deel 3, Rotterdam, 2004, 23‐24.  24   www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3021754/2011/11/08/CDA‐echtgenoten‐bij‐elkaar‐ in‐verpleeghuis.dhtml?utm_source=scherm1&utm_medium=button&utm_campaign=Cookiecheck.   23

7   

  De  eerste  vervreemding  die  gepaard  gaat  met  een  opname  t.a.v.  van  zowel  de  ene  als  de  andere  partner  kan  hiermee  een  halt  worden  toegeroepen.  Samen  wonen  betekent  overigens  niet  noodzakelijk  dat  een  partner  permanent  één  kamer  deelt  met  zijn  zorgbehoevende  partner.  Zo  beschikt  woonzorgcentrum  Sint‐Eligius  in  Zeveneken  over  zes  inleunflats voor koppels met een dementerende partner (zie foto’s en plannen hieronder)25.

                                                             25

 E. Stroobants en P. Verhaest, Architectonica. Een thuis voor mensen met dementie, Berchem, EPO, 2012, 95.  Zie ook www.wzcsint‐eligius.be.  

8   

 

9   

     

    

Twee verblijven  Een ander niet te veronachtzamen aspect van een gescheiden verblijf, is de betaalbaarheid  ervan. Wanneer de relatief zelfredzame partner nog thuis verblijft en de zorgbehoevende in  het woonzorgcentrum, ontstaat een dubbele huisvestingskost26.  In  dat  verband  moet  gewezen  worden  op  een  aanpassing  van  de  wetgeving  inzake  de  inkomensgarantie voor ouderen (IGO), die ingaat vanaf 1 januari 2014. De verhuis naar een  woonzorgcentrum  zal  niet  langer  een  verlaging  van  de  IGO  met  zich  meebrengen.  Dit  was  voorheen wel het geval wanneer één van beide partners thuis verblijft en de andere partner  moet worden opgenomen in een woonzorgcentrum. 

                                                             26

  In  dat  verband  moet  worden  gewezen  op  een  recente  wijziging  van  de  sociale  huurwetgeving.  In  principe  bedraagt de opzeggingstermijn voor de huurder van een sociaal huurovereenkomst drie maanden. Wordt deze  opgenomen in een woonzorgcentrum, dan geldt een opzeggingstermijn van een maand: art. 98, § 2, tweede lid  Decr.Vl. 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode, BS 19 augustus 1997. 

10   

Behoudt  een  gehuwde  persoon  die  wordt  opgenomen  in  een  woonzorgcentrum  zijn  domicilie  op  het  thuisadres  van  de  gehuwde  partner  ?  In  regel  moet  men  worden  ingeschreven  in  het  bevolkingsregister  op  het  adres  waar  men  ook  effectief  woont.  Voor  bewoners van woonzorgcentrum geldt echter een speciale regeling. Personen die verblijven  in  woonzorgcentra  worden  beschouwd  als  tijdelijk  afwezig  als  zij  nog  beschikken  over  een  gezin  in  hun  gemeente  van  oorsprong.  In  dat  geval  kunnen  zij  hun  inschrijving  in  de  gemeente  van  oorsprong  behouden.  Personen  die  nog  een  gezin  of  een  woning  in  de  gemeente  van  oorsprong  hebben,  kunnen  altijd  vragen  om  ingeschreven  te  worden  in  de  gemeente waar zij effectief verblijven27.     

Opzet van de bevraging    Uit  het  antwoord  op  een  schriftelijke  vraag  van  Vlaams  volksvertegenwoordiger  Cindy  Franssen  aan  de  Vlaamse  minister  van  welzijn,  volksgezondheid  en  gezin  bleek  dat  de  Vlaamse overheid niet beschikt over “concrete cijfers aangaande het aantal echtparen dat in  een woonzorgcentrum verblijft of het aantal echtparen dat naar aanleiding van de opname  van een van beide partners in een woonzorgcentrum niet langer samenwoont”28.       De  CD&V‐fractie  in  het  Vlaams  Parlement  achtte  de  tijd  rijp  om  alle  woonzorgcentra  in  Vlaanderen te bevragen over dit thema.  Met  haar  bevraging  wou  de  CD&V‐fractie  in  het  Vlaams  Parlement  dan  ook  een  concreet  beeld krijgen van het aantal koppels in woonzorgcentra in Vlaanderen en de vijf provincies,  van  het  aantal  koppels  dat  n.a.v.  een  opname  van  een  partner  in  een  woonzorgcentrum  feitelijk gescheiden leeft en van de vraag van koppels naar een gezamenlijk verblijf in een  woonzorgcentrum.  De enquête werd bewust beperkt tot de aan‐ of afwezigheid van koppels in woonzorgcentra  en de behoefte aan een dergelijke opvang. Zoals reeds gesteld schuiven wij het gezamenlijk  verblijf van beide partners in een woonzorgcentrum niet als de enige zaligmakende formule,  laat staan als een verplichting voor hoogbejaarde mensen en/of initiatiefnemers naar voor.  Samenwonen in een woonzorgcentrum veronderstelt een bepaalde visie op wonen en zorg  die zich onder meer moet uiten in een geëigende infrastructuur.   Bij  wijze  van  introductie  verwijzen  wij  naar  het  volgende  nieuwsfragment:  www.tvl.be/nl/2012‐04‐16/bejaard‐koppel‐wacht‐op‐plaats‐in‐rusthuis/.   

 De Vlaamse volksvertegenwoordigers van CD&V die de enquête op touw zetten zijn Sonja  Claes (promotor ouderenzorg), Katrien Schryvers, Cindy Franssen, Karin Brouwers en Griet  Coppé. Hun  contactgegevens vindt u achteraan in dit rapport. Dit rapport heeft betrekking  op  de  situatie  in  Vlaanderen.  Voor  elke  provincie  werd,  op  basis  van  de  resultaten  van  de                                                               27

  E.  Van  den  Auwelant,  Domicilie  in  het  rusthuis  (www.vvsg.be/sociaal_beleid/OCMW‐ dienstverlening/Documents/Domicilie%20in%20het%20rusthuis.pdf).   28   Schriftelijke  vraag  nr.  49  van  15  november  2012  van  Cindy  Franssen  aan  de  Vlaamse  minister  van  welzijn,  volksgezondheid en gezin. 

11   

enquête,  een  specifiek  rapport  aangemaakt.  Ook  deze  rapporten  kunnen  worden  opgevraagd.     Wij danken de vele woonzorgcentra die meewerkten aan deze enquête.   

Sonja Claes                                                                                                               (promotor ouderenzorg)  Katrien Schryvers  Cindy Franssen  Karin Brouwers  Griet Coppé    12 augustus 2013       

 

12   

II. WERKWIJZE EN RESPONS    1. Werkwijze      De enquête werd afgenomen in de periode april‐mei 2013. De woonzorgcentra werden gevraagd  een digitale vragenlijst in te vullen. Het meest actuele en publieke adressenbestand van het intern  verzelfstandigd agentschap Zorg en Gezondheid werd hiervoor gebruikt.  Bij de enquête kozen wij voor het begrip ‘koppels’ in de zin van een duurzame partnerrelatie en  niet voor echtparen, ook al valt een duurzame partnerrelatie voor de leeftijdscohorte van 80‐ers  nog grotendeels samen met de huwelijkse staat.  In  de  enquête  werd  het  begrip  ‘gekoppelde  kamer’  gehanteerd.  Hiermee  bedoelen  we  twee  eenpersoonskamers die onderling verbonden zijn. In het rapport zullen wij telkens aangeven of de  cijfers slaan op 1 of 2 woongelegenheden.    2. Respons      a) Respons volgens aantal woonzorgcentra    239  woonzorgcentra  in  het  Vlaams  Gewest  namen  deel  aan  de  enquête.  Dat  is  goed  voor  een  respons van 31,95%29.   De  gemiddelde  capaciteit  van  woongelegenheden. Dit is hoog30.  

de 

woonzorgcentra‐respondenten 

bedraagt 

101 

De  respons  bij  de  woonzorgcentra  was  het  hoogst  in  Limburg  (38%  of  32  woonzorgcentra).  In  absolute aantallen was de respons het hoogst in de provincie Antwerpen (69 woonzorgcentra of  35%  van  de  erkende  woonzorgcentra  in  de  provincie).  De  respons  was  het  laagst  in  Vlaams‐ Brabant (25% van de woonzorgcentra of 31 woonzorgcentra).                                                                   29

 Ter vergelijking: begin januari 2007 werd door Zorg en Gezondheid een sectorbevraging georganiseerd over  de infrastructuur in de Vlaamse woonzorgcentra. Er werd een globale mailing gedaan naar 700 voorzieningen  met  de  vraag  om  een  vragenlijst  op  de  website  van  dit  intern  verzelfstandigd  agentschap  in  te  vullen  in  het  kader  van  de  toekomstige  aanpassing  van  de  erkenningsnormen  voor  infrastructuur  in  woonzorgcentra.  238  woonzorgcentra stuurden de ingevulde vragenlijst terug: zie schriftelijke vraag nr. 158 van 9 mei 2007 aan de  Vlaamse minister van welzijn, volksgezondheid en gezin.   30   Bij  de  opsplitsing  volgens  schaalgrootte  worden  woonzorgcentra  meestal  opgedeeld  in  drie  categorieën:   woonzorgcentra met een erkende capaciteit kleiner of gelijk aan 60 woongelegenheden, woonzorgcentra met  een erkende capaciteit van 61 tot 120 woongelegenheden en voorzieningen met een erkende capaciteit groter  dan 120 woongelegenheden. 

13   

Respons volgens het aantal woonzorgcentra per provincie:   

provincie 

aantal  woonzorgcentra‐ respondenten 

Antwerpen  Limburg  Oost‐Vlaanderen  Vlaams‐Brabant  West‐Vlaanderen  Totaal 

69  32  57  31  50  239 

aantal erkende  woonzorgcentra  in het Vlaams  Gewest op   31 1 januari 2012   197  84  186  123  158  748 

Responsratio  (%) 

35,03%  38,10%  30,65%  25,20%  31,65%  31,95% 

  Respons volgens het aantal woonzorgcentra en de beheersvorm ervan in het Vlaams Gewest:    aantal erkende woonzorgcentra‐respondenten  aantal erkende woonzorgcentra op 1 januari 2012  responsratio (%) 

openbaar  102  225  45,33% 

VZW  108  393  27,48% 

privé  28  130  21,54% 

(leeg)  1     

Totaal  239  748  31,95% 

  We  tekenen  de  hoogste  respons  op  bij  de  openbare  woonzorgcentra  (102  van  de  225  erkende  woonzorgcentra). De respons bij de VZW‐woonzorgcentra  (27,48%) en de privé‐woonzorgcentra  (21,54%) ligt lager.       b) Respons volgens aantal erkende woongelegenheden    De  woonzorgcentra‐respondenten  zijn  goed  voor  24.176  woongelegenheden.  Dit  komt  overeen  met 35,13% van het totale aantal erkende woongelegenheden.     De  hoogste  respons  werd  gehaald  in  Limburg  (43%),  de  laagste  in  Vlaams‐Brabant  (32%).  De  gemiddelde capaciteit van de respondenten‐woonzorgcentra bedraagt 101 woongelegenheden.   De relatief hoge respons laat toe om de nodige, voorzichtige conclusies te trekken voor het ganse  aanbod.  Provincie 

erkende   capaciteit van de  respondenten 

erkende  responsratio  woongelegenheden  in provincie   (op 1 oktober 2012) 

Antwerpen  Limburg  Oost‐Vlaanderen  Vlaams‐Brabant  West‐Vlaanderen  Totaal 

6.819  2.792  5.813  3.558  5.194  24.176 

19.352  6.500  17.418  10.986  14.553  68.809 

35,24%  42,95%  33,37%  32,39%  35,69%  35,13% 

                                                               31

 Meest recente gegevens beschikbaar op www.zorg‐en‐gezondheid.be.  

14   

De respons volgens de beheersvorm: 

beheersvorm 

erkende capaciteit  van de respondenten 

openbaar  privé  VZW  (Leeg)32  Totaal 

11.161 2.352 10.485 79 24.176

totale erkende  woongelegenheden in  Vlaanderen  (op 1 oktober 2012) 

24.165 8.532 36.112 68.809

responsratio  46,18%  27,56%  29,31%    35,13% 

  We stellen, in termen van woongelegenheden, de hoogste respons vast binnen de groep van de  woonzorgcentra  met  een  openbare  beheersvorm  (hoofdzakelijk  OCMW‐woonzorgcentra).  De  respons  is  het  laagst  bij  de  privé‐woonzorgcentra  (bv.  woonzorgcentra  met  een  BVBA‐  of  NV‐ beheersvorm).  Deze  respondenten  vertegenwoordigen  evenwel  nog  altijd  meer  dan  ¼  van  de  erkende  capaciteit  binnen  hun  groep  (27,56%).  De  VZW’s  zijn  goed  voor  een  responsratio  van  bijna 30%. 

                                                             32

 Van één respondent‐woonzorgcentrum kon de beheersvorm niet achterhaald worden. 

15   

III. KOPPELS IN WOONZORGCENTRA    Met  de  enquête  brengen  wij  het  aantal  koppels  in  woonzorgcentra  in  Vlaanderen  in  kaart.  De  respondenten melden 910 koppels, goed voor 1.820 mensen.   Als we dit cijfer extrapoleren naar Vlaanderen, dan komen we aan 2.590 koppels (5.180 mensen) op  een totale erkende capaciteit van 68.809 woongelegenheden in Vlaanderen.    provincie 

Antwerpen  Limburg  Oost‐Vlaanderen  Vlaams‐Brabant  West‐Vlaanderen  Totaal 

erkende  capaciteit van de  respondenten  6.819  2.792  5.813  3.558  5.194  24.176 

aantal bewoners  als koppel 

% bewoners  als koppel 

402  172  506  350  390  1.820 

5,90%  6,16%  8,70%  9,84%  7,51%  7,53% 

  Gemiddeld 7,53% van de bewoners van de woonzorgcentra‐respondenten vormen een koppel.  Hierbij  gaan  we  uit  van  een  volledige  bezetting  van  de  erkende  capaciteit.  Het  hoogste  aandeel  koppels vinden we terug in Vlaams‐Brabant (9,84%), het laagste in de provincie Antwerpen (5,90%).  Aanwezigheid van koppels in woonzorgcentra naar beheersvorm:  Provincie 

erkende  capaciteit van de  respondenten  11.161  10.584  2.352  79  24.176 

Openbaar  VZW  Privé  (Leeg)  Totaal 

aantal bewoners  als koppel 

% bewoners  als koppel 

750  750  302    1.820 

6,72%  7,09%  12,84%    7,53% 

  Het  is  zeer  opvallend  dat  de  respondenten  bij  de  privé‐voorzieningen  een  hoger  aandeel  koppels  (bijna 13% bewoners als koppel) hebben dan de openbare en VZW‐voorzieningen (ongeveer 7%).     

 

16   

IV. KAMERTYPES    a) Een geschikt aanbod voor koppels in woonzorgcentra  Bij  de  enquête  gingen  we  na  in  welke  mate  woonzorgvoorzieningen  erop  voorzien  zijn  om  koppels op te nemen. Bepaalde woonzorgcentra geven op hun website expliciet aan dat zij  een  aanbod  hebben  voor  koppels.  Dit  is  onder  meer  het  geval  voor  woonzorgcentrum  Floordam  in  Steenokkerzeel33,  woonzorgcentrum  De  Notelaar  in  Beveren34  en  woonzorgcentrum Huize Zonnelied in Ieper35.   Uit  de  gegevens  van  het  rapport  ‘Vlaamse  woonzorgcentra:  een  stand  van  zaken  na  3  jaar  inspectiewerk.  Erkennings‐  en  opvolgingsinspecties  2009  –  2011’  van  de  Vlaamse  Zorginspectie blijkt dat in de 700 woonzorgcentra die onderzocht werden er in totaal 1.271  ‘echtparenkamers’  ter  beschikking  zijn.  Dit  vertegenwoordigt  een  opnamecapaciteit  voor  2.542 bewoners of 4% van de onderzochte opnamecapaciteit.  Hiermee is niet gezegd dat deze echtparenkamers ook effectief worden benut door koppels.  In  onze  bevraging  maakten  we  een  onderscheid  tussen  eenpersoonskamers,  gekoppelde  kamers,  tweepersoonskamers  en  meerpersoonskamers.  Onder  een  gekoppelde  kamer  verstaan  we  twee  eenpersoonskamers  die  verbonden  zijn.  Een  meerpersoonskamer  is  een  kamer met drie of vier woongelegenheden.   Het  is  uiteraard  een  foute  veronderstelling  dat  enkel  gekoppelde  kamers  of  tweepersoonskamers zich zouden lenen tot de opname van koppels in woonzorgcentra.   Zo  kunnen  er  ook,  met  respect  voor  het  gezinsleven,  indicaties  zijn  voor  een  koppel  om  gebruik te maken van twee eenpersoonskamers (zie hierboven).  kamertypes   Antwerpen eenpersoonskamers  5.495 gekoppelde kamers  166 tweepersoonskamers  320 meerpersoonskamers  6

Oost‐ Limburg  Vlaanderen 2.397 4.612 110 272 105 362 0 2

Vlaams‐ Brabant  2.750 48 248 12

West‐ Vlaanderen  Eindtotaal  4.182  19.436 116  712 306  1.341 31  51

  In  sommige  woonzorgcentra  werden  zogenaamde  ‘zorgflats’  gecreëerd.  Hierbij  worden  binnen  de  infrastructuur  van  een  woonzorgcentrum  één  of  meerdere  aangepaste  flats  gerealiseerd,  specifiek  voor  het  opvangen  van  een  echtpaar  waarvan  één  van  de  partners  (zwaar)zorgbehoevend  is  en  de  andere  partner  nog  voldoende  valide  en  zelfstandig  is.  De  zorgbehoevende  partner  kan  op  die  manier  in  functie  van  zijn  zorgbehoefte  overdag  participeren  aan  de  specifieke  activiteiten  van  het  woonzorgcentrum,  terwijl  de  valide  partner  nog  zelfstandig  in  de  zorgflat  kan  wonen.  Tevens  wordt    door  de  inbedding  in  het  woonzorgcentrum 24u op 24u de zorg voor beide partners gegarandeerd. Deze zorgflats zijn                                                               33

 www.floordam.be/woon‐‐en‐zorgcentrum/info    www.ocmwbeveren.be/senioren/woonzorgcentra/woon‐en‐zorgcentrum‐in‐beveren.html   35  www.huizezonnelied.be   34

17   

als tweepersoonskamers opgenomen in de capaciteitsbepaling van het woonzorgcentrum en  worden  ook  als  dusdanig  erkend.  Hierbij  verblijft  de  valide  partner  dus  als  volwaardige  bewoner  in  het  woonzorgcentrum  en  ontvangt  hij  ook  de  overeenstemmende  dienstverlening  van  het  woonzorgcentrum  (o.a.  maaltijden,  onderhoud  zorgflat,  zorgpermanentie, …).    b) Omvang van de kamers  Uit  onze  bevraging  blijkt  dat  de  gemiddelde  grootte  van  een  eenpersoonskamer  in  het  Vlaams  Gewest  20,82  m²  bedraagt.  Voor  een  tweepersoonskamer  is  dat  32  m².  Een  gekoppelde  kamer  is  gemiddeld  genomen  minder  groot  dan  de  som  van  twee  eenpersoonskamers maar wel bijna 7 m² groter dan een tweepersoonskamer.   De gemiddelde grootte van een eenpersoonskamer is het hoogst in de provincie Antwerpen  en  het  laagst  in  Vlaams‐Brabant.  Dit  levert  een  verschil  op  van  maar  liefst  3m².  Het  mag  verbazen  dat  in  een  toch  sterk  verstedelijkt  gebied  met  schaarse  ruimte  als  de  provincie  Antwerpen de grootste eenpersoonskamers opgetekend kunnen worden.   De grootste gekoppelde kamers vinden we in Limburg en Vlaams‐Brabant. Het verschil met  West‐Vlaanderen bedraagt maar liefst 4,5 m².   In West‐Vlaanderen zijn de tweepersoonskamers het kleinst. Tegenover buurprovincie Oost‐ Vlaanderen  bedraagt  het  verschil  bijna  2,5m².  De  tweepersoonskamers  zijn  gemiddeld  genomen het kleinst in Vlaams‐Brabant.   De gemiddelde grootte van een tweepersoonskamer in Vlaams‐Brabant bedraagt 30,28 m².  Dat  is  het  laagste  gemiddelde  voor  tweepersoonskamers.  In  Oost‐Vlaanderen  is  dat  3,2  m²  meer.   Gemiddelde grootte per kamertype (m²):  Provincie  Antwerpen  Limburg  Oost‐Vlaanderen  Vlaams‐Brabant  West‐Vlaanderen  Gemiddelde  Vlaanderen 

eenpersoons‐ gekoppelde  tweepersoons‐ meerpersoons‐ kamer  kamer  kamer  kamer  22,63  38,78  32,66  20,65  40,67  32,37  19,91  39,71  33,50  19,60  40,43  30,28  31,50  20,32  36,21  31,10  34,37  20,82 

38,95 

32,07 

33,65 

  Ter vergelijking, in uitvoering van het Woonzorgdecreet werd bepaald dat alle te bouwen of  te verbouwen woonzorgcentra of delen van woonzorgcentra waarvoor na 1 januari 2009 een  stedenbouwkundige  vergunning  voor  de  geplande  bouwwerkzaamheden  wordt  afgeleverd  aan de volgende voorwaarden moeten voldoen:  o een  eenpersoonskamer  moet  een  nettovloeroppervlakte  van  ten  minste  16  m²  hebben,  sanitair niet inbegrepen.  

18   

o een tweepersoonskamer moet een nettovloeroppervlakte van ten minste 28 m² hebben,  sanitair niet inbegrepen.   Zowel  een  eenpersoonskamer  als  een  tweepersoonskamer  moeten  over  een  aparte,  ingerichte  sanitaire  cel  beschikken,  aangepast  aan  de  behoeften  van  een  rolstoelgebruiker,  met minstens een toilet en één of twee (bij tweepersoonskamers) wastafels.  Ook  is  voor  deze  woonzorgcentra  bepaald  dat  niet  meer  dan  20  %  van  het  totale  aantal  bewoners in tweepersoonskamers mag gehuisvest worden36.  16 m² en 28 m² zijn respectievelijk voor eenpersoons‐ en tweepersoonskamers de Vlaamse  standaarden  voor  nieuwe  woonzorgcentra  (exclusief  sanitair).  Voor  een  sanitaire  cel  moet  men  rekening  houden  met  ongeveer  2,85  m².  Als  men  deze  standaarden  vergelijkt  met  de  gemiddelden  uit  de  bevraging,  dan  stellen  we  vast  dat  de  woonzorgcentra‐respondenten  gemiddeld  genomen  de  nieuwe  standaard  halen.  Dit  is  evenwel  niet  het  geval  voor  tweepersoonskamers in Vlaams‐Brabant. Dit wijst op een verouderd patrimonium.     

nieuwe standaard 

eenpersoonskamer  tweepersoonskamer 

18,85 m²  30,85 m² 

gemiddelde grootte  (bevraging)  20,82 m²  32,07 m² 

  c) Dagprijs per kamertype en aangepaste dagprijzen voor koppels  Gemiddelde dagprijs en gemiddelde oppervlakte per kamertype per beheersvorm:  beheers‐ vorm 

Openbaar  VZW  Privé  (Leeg)  Gem. 

eenpersoons‐ kamer  dagprijs  opp.  (EUR)  (m²)  47,96  19,53  52,35  21,66  51,42  22,69  48,27  18,00  50,33  20,82 

gekoppelde  kamer  dagprijs  opp.  (EUR)  (m²)  41,48  37,82  47,27  40,99  41,42  34,50  43,71  35,00  43,62  38,95 

tweepersoons‐  kamer  dagprijs  opp.  (EUR)  (m²)  41,51  30,36  44,91  32,95  46,56  33,07      44,18  32,07 

meerpersoons‐ kamer  dagprijs  opp.  (EUR)  (m²)  41,55  33,52  34,98  35,50  32,72  30,60      38,35  33,65 

  Dagprijs (EUR) / m²:  Beheersvorm  Openbaar  VZW  Privé  (Leeg)  Gemiddeld 

eenpersoons‐ kamer  2,46  2,41  2,27  2,68  2,42 

gekoppelde  kamer  1,10  1,15  1,20  1,24  1,12 

tweepersoons‐ kamer  1,37  1,36  1,41    1,38 

meerpersoons‐ kamer  1,24  0,99  1,07    1,14 

                                                               36

  Art.  48  Bijlage  XII  B.Vl.Reg.  24  juli  2009  betreffende  de  programmatie,  de  erkenningsvoorwaarden  en  de  subsidieregeling  voor  woonzorgvoorzieningen  en  verenigingen  van  gebruikers  en  mantelzorgers,  BS  17  december 2009. 

19   

In  bovenstaande  tabel  vindt  men  de  gemiddelde  prijs  per  m²  per  type  kamer  per  beheersvorm.  Opvallend  is  dat  de  gemiddelde  dagprijs  per  m²  in  eenpersoonskamers  het  hoogst  is  in  de  openbare  woonzorgcentra  en  het  laagst  in  de  privé‐woonzorgcentra.  De  eenpersoonskamers  en  gekoppelde  kamers  in  de  openbare  woonzorgcentra  zijn  gemiddeld  dan weer 3,16 m² kleiner dan de private‐woonzorgcentra.  Opgelet:  deze  berekening  houdt  enkel  rekening  met  de  oppervlakte  van  de  kamer  en  niet  met de gemeenschappelijke ruimtes. In de vergelijkende studie naar bouwkost en dagprijs in  door  VIPA‐gesubsidieerde  en  niet‐VIPA‐gesubsidieerde  woonzorgcentra  wordt  aangegeven  dat  VIPA‐gefinancierde  projecten  (openbare  initiatieven  en  VZW‐initiatieven)  beschikken  over meer gemeenschappelijke circulatieruimte37.  Bepaalde  woonzorgcentra  hebben  een  bijzondere  dagprijsregeling  voor  echtparen  (bv.  woonzorgcentrum  Heyvis  van  het  OCMW  van  Maasmechelen38).  Van  de  239  woonzorgcentra‐respondenten hanteren 111 woonzorgcentra een afzonderlijke prijs voor de  koppels. Dit is 46 % van de respondenten.    Bijna de helft van de woonzorgcentra‐respondenten hebben een aangepaste dagprijs voor  koppels.     De  gemiddelde  dagprijs  bij  opname  in  een  eenpersoonskamer,  tweepersoonskamer  of  gekoppelde kamer bedraagt respectievelijk 50,33 EUR, 44,18 EUR en 43,62 EUR.     In  geval  van  opname  van  een  koppel  bedraagt  de  gemiddelde  dagprijs  per  persoon  39,41  EUR. Dit is toch een korting van respectievelijk 10,92 EUR, van 4,77 EUR of van 4,21 EUR per  persoon per dag.   De ‘begrenzing van de kosten in de residentiële ouderenzorg’ als onderdeel van de ‘Vlaamse  Sociale Bescherming’ werd tot op heden niet geconcretiseerd. Dit kan een element zijn dat  kan meespelen in de uit te werken regeling.    d) Kamers met drie of vier bedden…    Het  aantal  meerpersoonskamers  in  de  bevraging  is  erg  beperkt.  11  initiatiefnemers  maken  melding  van  51  meerpersoonskamers  voor  174  bewoners.  Bij  de  respondenten  in  Limburg  vinden  we  geen  meerpersoonskamers  bij  de  respondenten.  Opvallend  is  het  relatief  hoge  aantal meerpersoonskamers (31) in West‐Vlaanderen bij de respondenten.     Uit de rapportage van de Zorginspectie weten we dat meerpersoonskamers nog 1,4% van de  totale  beschikbare  capaciteit  aan  woongelegenheden  uitmaken39.  Ten  laatste  op  1  januari 

                                                             37

 p. 55, https://wvg.vlaanderen.be/applicaties/kenniscentrum/pdf/VIPA_Eindrapport_def.pdf.    www.ocmwmaasmechelen.be/product/512/default.aspx?_vs=0_n&id=75.   39   Het  OCMW  Maasmechelen  rekent  46,06  EUR  per  dag  voor  een  eenpersoonskamer  en  66,92  EUR  per  dag  voor echtparen aan (www.ocmwmaasmechelen.be/Woonzorgcentrum/3459/default.aspx?id=1409).  38

20   

2014  moet  dit  aanbod  verdwenen  zijn40.  Uit  het  antwoord  op  een  schriftelijke  vraag  van  Katrien Schryvers van 9 januari 2013 bleek dat 42 woonzorgcentra in het Vlaams Gewest nog  over drie en‐ of vierpersoonskamers beschikken. Vier woonzorgcentra hebben zowel drie‐ als  vierpersoonskamers41.    Aantal woonzorgcentra met meerpersoonskamers in het Vlaams Gewest:    Antwerpen  Limburg  Oost‐Vlaanderen  Vlaams‐Brabant  West‐Vlaanderen  Totaal 

aantal woonzorgcentra met  driepersoonskamers  4  0  9  6  9  28 

aantal woonzorgcentra  met vierpersoonskamers  3  1  3  5  6  18 

  Een  aantal  van  die  voorzieningen  met  drie‐  of  vierpersoonskamers  hebben  intussen  een  nieuwbouw of verbouwing gerealiseerd.  e) Nieuwbouw of vernieuwbouw: aandacht voor een flexibel gebruik van woongelegenheden    Bij  woonzorgcentra  die  gebouwd  of  verbouwd  worden  met  subsidies  van  het  Vlaams  Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) wordt bij het indienen  van  een  technisch‐financieel  plan  dit  plan  beoordeeld  op  een  aantal  criteria.  Eén  van  die  criteria is de flexibiliteit van het concept en het gebouw. De flexibiliteit van het bouwproject  is een belangrijke indicatie van de mate waarin een gebouw aanpasbaar is aan de wijzigende  woon‐ en zorgnoden van de toekomstige bewoners ervan. Elke woongelegenheid moet dan  ook zo mogelijk kunnen worden aangepast aan de zorgbehoevendheid van de oudere.     Een  belangrijk  aspect  hierbij  is  dat  een  deel  van  de  woongelegenheden  gemakkelijk  om  te  vormen  moet  zijn  van  een  woongelegenheid  voor  één  persoon  tot  een  woongelegenheid  voor twee personen.     Uit  het  antwoord  op  een  reeds  aangehaalde  schriftelijke  vraag  van  Vlaams  volksvertegenwoordiger  Cindy  Franssen  blijkt  dat  “[i]n  de  meeste  bouwdossiers  aan  die  voorwaarde  wordt  voldaan  door  het  plaatsen  van  tussendeuren  tussen  een  aantal  woongelegenheden, die kunnen worden gebruikt of afgesloten naargelang de behoeften”. De  minister  stelde  ook  dat  de  bouwplannen  van  de  voorzieningen  die  niet  met  VIPA‐subsidies  bouwen, strikt genomen niet aan dit criterium moeten worden getoetst: “Meestal worden de  plannen  van  die  voorzieningen  toch  met  de  bevoegde  agentschappen  besproken,  waarbij 

                                                             40

 Dit verbod geldt al in het kader van de RVT‐regelgeving: zie B.1.h van Bijlage 1 bij het B.Vl.Reg. 21 september  2004  houdende  vaststelling  van  de  normen  voor  de  bijzondere  erkenning  als  rust‐  en  verzorgingstehuis,  als  centrum voor dagverzorging of als centrum voor niet aangeboren hersenletsels, BS 28 oktober 2004.  41   Schriftelijke  vraag  nr.  170  van  9  januari  2013  van  Katrien  Schryvers  aan  de  Vlaamse  minister  van  welzijn,  volksgezondheid en gezin. 

21   

voldoende  aandacht  wordt  besteed  aan  de  flexibiliteit  en  de  functionaliteit  van  het  gebouw”42.    

 

                                                            

42

  Schriftelijke  vraag  nr.  49  van  15  november  2012  van  Cindy  Franssen  aan  de  Vlaamse  minister  van  welzijn,  volksgezondheid en gezin. 

22   

V. ZORGPROFIEL VAN DE KOPPELS IN WOONZORGCENTRA   

Het  reeds  aangehaalde  rapport  van  de  Zorginspectie  over  drie  jaar  inspectiewerk  in  de  Vlaamse  woonzorgcentra biedt een goed beeld van de aanwezige zorgprofielen in de woonzorgcentra.  zorgprofiel  ROB  RVT  Globaal  0  35%    14,29%  A  36%    14,74%  B  13%  36,22%  26,26%  C  6%  17,37%  12,44%  CD  10%  46,27%  30,48%  CC    0,13%  0,07%  andere      1,71%  Totaal  100% 

  Voor  1.468  bewoners  die  deel  uitmaken  van  een  koppel  in  een  woonzorgcentrum  werd  in  de  bevraging aangegeven wat het zorgprofiel is. Hierbij werd per koppel nagegaan wat het zorgprofiel is  van  de  minst  zorgbehoevende  partner  is  en  dat  van  de  meest  zorgbehoevende  partner.  Per  zorgprofiel werd de sommatie gemaakt.   

O zorgprofiel  A zorgprofiel  B zorgprofiel  C zorgprofiel  Cc zorgprofiel  Cd zorgprofiel 

Minst  Meest  zorgbehoevende  zorgbehoevende  partner  partner  198 70 168 79 218 227 62 131 5 5 83 222

Totaal  268  247  445  193  10  305  1.468 

  Van  al  deze  bewoners  heeft  35,08%  een  lichter  zorgprofiel  (O  en  A)  Het  meest  voorkomende  zorgprofiel is zorgprofiel B (30,31%). De overige zwaarste zorgprofielen (C, Cc en CD) zijn goed voor  34,61% van de koppels opgenomen in de enquête.  De  hypothese  dat  de  partners  met  de  laagste  zorgprofielen  nauwelijks  een  kans  maken  op  opgenomen te worden samen met de meest zorgbehoevende partner (omwille van de lagere RIZIV‐ financiering) wordt niet helemaal bevestigd. Van de 734 partners met het laagste zorgprofiel binnen  een koppel in woonzorgcentrum hebben er 366 een O‐ of A‐zorgprofiel (50%).   

 

23   

De bevraging laat ons ook toe om het zorgprofiel van koppels per beheersvorm te bepalen:  Openbare woonzorgcentra: 

O zorgprofiel  A zorgprofiel  B zorgprofiel  C zorgprofiel  Cc zorgprofiel  Cd zorgprofiel 

Minst  Meest  zorgbehoevende  zorgbehoevende  partner  partner  107 33 69 37 79 96 27 58 2 2 31 91    

Totaal  140  106  175  85  4  122  632 

  Van  de  316  partners  met  het  laagste  zorgprofiel  binnen  een  koppel  in  een  openbaar  woonzorgcentrum hebben er 176 of bijna 56% een O‐ of A‐zorgprofiel.  VZW‐woonzorgcentra: 

O zorgprofiel  A zorgprofiel  B zorgprofiel  C zorgprofiel  Cc zorgprofiel  Cd zorgprofiel 

Minst  Meest  zorgbehoevende  zorgbehoevende  partner  partner  69 31 72 36 113 95 30 57 3 2 43 107    

Totaal  100  108  208  87  5  150  658 

  Van  de  329  partners  met  het  laagste  zorgprofiel  binnen  een  koppel  in  een  VZW‐woonzorgcentrum  hebben  er  141  of  bijna  43%  een  O‐  of  A‐zorgprofiel.  Dit  is  minder  dan  bij  de  openbare  woonzorgcentra, maar nog steeds substantieel.  Private woonzorgcentra: 

O zorgprofiel  A zorgprofiel  B zorgprofiel  C zorgprofiel  Cc zorgprofiel  Cd zorgprofiel 

Minst  Meest  zorgbehoevende  zorgbehoevende  partner  partner  22 6 22 6 22 33 5 13   1 9 21    

Totaal  28  28  55  18  1  30  160 

  Van de 80 partners met het laagste zorgprofiel binnen een koppel in een privaat woonzorgcentrum  hebben er 44 of 55% een O‐ of A‐ zorgprofiel.  24   

VI. POTENTIËLE OPVANG VAN KOPPELS IN WOONZORGCENTRA   

De woonzorgcentra‐respondenten geven aan dat 1.526 bewoners ‘elders’ een partner hebben. Deze  partner kan onder meer thuis, in een assistentiewoning of in een ander woonzorgcentrum verblijven,  hij  kan  inwonen  bij  een  mantelzorger,  hij  kan  opgenomen  zijn  in  een  ziekenhuis  of  hij  kan  een  variabel  verblijf  (bv.  carrousel  van  kortverblijven)  hebben  in  afwachting  van  een  meer  permanente  oplossing.  Voor 1.472 bewoners werd de verblijfplaats van de partner aangegeven in de bevraging:  Verblijfplaats van de  elders verblijvende  partner  thuis  ziekenhuis  woonzorgcentrum  bij mantelzorger  assistentiewoning  elders  niet gekend  Totaal 

Antwerpen  417  2  7  4  11  2  3     446 

Limburg  96 2 1 4 1 104

Oost‐ Vlaanderen  294 2 2 5 22 8 3 336

Vlaams‐ Brabant  207 2 3 0 11 2 3 228

West‐ Vlaanderen  329  3  0  1  24  0  1  358 

totaal  1.343 11 13 10 72 13 10 1.472

 

De overgrote meerderheid van de partners (91%) verblijft thuis, 4% woont in een assistentiewoning.       Antwerpen  aantal mensen als koppel in  woonzorgcentra‐ respondenten  aantal bewoners met elders  een partner  aantal vragen om samen met  bewoner‐partner te worden  opgenomen 

Limburg 

Oost‐ Vlaanderen 

Vlaams‐ Brabant 

West‐ Vlaanderen 

Totaal 

402 

172 

506 

350 

390 

1.820 

469 

104 

366 

228 

359 

1.526 

24 

15 

57 

14 

39 

149 

  De woonzorgcentra‐respondenten geven aan dat 1.526 bewoners ‘elders’ een partner hebben.   Als we dit cijfer extrapoleren naar de volledige erkende capaciteit in het Vlaams Gewest, dan komen  we ongeveer aan 4.343 bewoners met elders een partner.  Voor bijna 10% van de bewoners van een woonzorgcentrum die elders een partner hebben geldt dat  deze partner de vraag stelt om samen met de bewoner‐partner te worden opgenomen. Het gaat om  149 vragen.   Als  we  ook  dit  cijfer  extrapoleren,  dan  komen  we  aan  424  vragen  om  samen  met  de  bewoner‐ partner te worden opgenomen.  Het  gaat  dus  niet  om  een  grote  groep  van  kandidaten  voor  opname.  Hiervoor  kunnen  meerdere  redenen  worden  gevonden:  de  vraag  wordt  niet  gesteld  omdat  er  simpelweg  geen  aanbod  is,  de  25   

elders  verblijvende  partner  acht  de  leefomgeving  of  infrastructuur  niet  geschikt  om  zelf  nog  voldoende  levenskwaliteit  te  ervaren,  de  vraag  wordt  niet  gesteld  omdat  het  gescheiden  verblijf  precies ingegeven is door de overschreden draagkracht van de partner‐mantelzorger,  …  Het  relatief  aantal  vragen  om  samen  met  de  bewoner‐partner  te  worden  opgenomen  moet  ook  geplaatst  worden  tegenover  de  wachtlijst  voor  koppels  (d.w.z.  waarvan  geen  van  beide  partners  reeds is opgenomen). We maakten in de bevraging een onderscheid tussen ‘preventieve’ registraties  op de wachtlijsten van woonzorgcentra en dringend wachtenden op deze wachtlijsten.  In  totaal  gaat  het  om  5.685  mensen  die  wachten  om  áls  koppel  te  worden  opgenomen  in  een  woonzorgcentrum.   Uitgaande  van  de  respons  en  van  de  veronderstelling  dat  mensen  zich  gemiddeld  op  drie  verschillende wachtlijsten inschrijven komen we aan ongeveer een zelfde aantal uniek wachtenden  in het Vlaamse Gewest.   22,7% van de vragen om als koppel te worden opgenomen zijn dringende vragen.   Het  aantal  mensen  dat  dringend  wacht  om  als  koppel  te  worden  opgenomen  ligt  uiteraard  lager:  het gaat om ongeveer 1.294 mensen.   

Provincie  Antwerpen 

wachtlijst voor  Kamers geschikt  preventief  dringend  koppels van  voor opvang van  wachtende  wachtende  woonzorgcentra‐ koppels (> 28  koppels  koppels  respondenten  m²)  1.284  416 134 559

Limburg 

178

61

312

225 

Oost‐Vlaanderen 

556

266

828

760 

Vlaams‐Brabant 

181

56

354

291 

West‐Vlaanderen 

659

130

789

509 

1.990

647

2.842

3.069 

Eindtotaal 

  De  woonzorgcentra‐respondenten  geven  aan  dat  zij  3.069  kamers  ter  beschikking  hebben  die  geschikt zijn voor de opvang van een koppel. Op een totaliteit van 24.540 kamers is dit 14,2% van de  kamers. De kamers geschikt voor de opvang van een koppel zijn minstens 28 m² groot.             

26   

We plaatsten ook het aantal personen op wachtlijsten (preventief en dringend) dat als koppel wacht  op  een  opname  in  een  woonzorgcentrum  tegenover  aantal  wachtenden  op  wachtlijsten  voor  woonzorgcentra. 

Provincie 

aantal partners als koppel  op de wachtlijsten van de  woonzorgcentra‐ respondenten 

Antwerpen 

1.118

Limburg 

624

aantal personen op de  wachtlijsten van de  woonzorgcentra‐ respondenten 

aandeel partners als  koppels op de wachtlijsten  van de woonzorgcentra‐ respondenten (%)  17,66%  6.329 28,17%  2.215

1.656

8.366

19,79% 

708

4.727

14,98% 

West‐Vlaanderen 

1.578

7.258

21,74% 

Eindtotaal 

5.684

28.895

19,67% 

Oost‐Vlaanderen  Vlaams‐Brabant 

  Het  aandeel  van  partners  op  de  wachtlijsten  om  als  koppel  opgenomen  te  worden  in  een  woonzorgcentrum binnen de totale groep van wachtenden is opvallend hoog (19,67%).    Zelfs  als  we  rekening  zouden  houden  met  een  eventuele  oververtegenwoordiging  bij  de  respondenten  van  woonzorgcentra  die  geconfronteerd  worden  met  vragen  van  partners  om  als  koppel opgenomen te worden, dan nog zou dit aandeel blijven opvallen.  Ook  stellen  we  een  grote  afwijking  in  het  procentuele  aandeel  vast  voor  de  provincies  Vlaams‐ Brabant (15%) en Limburg (28%).   

 

27   

VII. ONS VOORSTEL    Wanneer  geopteerd  wordt  voor  een  opname  in  een  woonzorgcentrum,  kan  strikt  genomen  de  relatief  zelfredzame  partner  van  een  zorgbehoevende  oudere  die  in  een  woonzorgcentrum  opgenomen wordt ook als bewoner opgenomen worden in hetzelfde woonzorgcentrum. Hierbij zal  ernaar  gestreefd  worden  om  beide  partners  op  te  vangen  in  een  tweepersoonskamer,  een  gekoppelde  kamer  of  twee  in  elkaars  nabijheid  gelegen  eenpersoonskamers.  In  sommige  voorzieningen  wordt  deze  mogelijkheid  reeds  effectief  aangeboden,  zelfs  als  is  de  ene  partner  nog  vrij  zelfredzaam  en  krijgt  de  voorziening  hiervoor  een  kleinere  tussenkomst  vanuit  de  ziekteverzekering (RIZIV).  In de bevraging reikten wij zelf een oplossing aan. Wij stellen voor om de wettelijke mogelijkheid te  creëren  om  een  relatief  zelfredzame  partner  van  een  zorgbehoevende  bewoner  op  te  nemen  bovenop  het  erkende  aantal  woongelegenheden.  Hieraan  zouden  volgende  voorwaarden  kunnen  worden gekoppeld:  ‐ ‐ ‐ ‐

deze partner betaalt enkel de zogenaamde ‘hotelkost’;  deze partner maakt zelf niet op regelmatige basis gebruik van de aanwezige zorgomkadering;  deze  partner  wordt  niet  meegerekend  voor  de  bepaling  van  de  personeelsomkadering  volgens de normering;  voor deze partner ontvangt het woonzorgcentrum geen publieke financiering.  

Aan  de  woonzorgcentra  werd  dan  ook  de  vraag  voorgelegd  hoe  zij  tegenover  die  mogelijkheid  stonden en of zij desgevallend hiervan gebruik zouden maken.  Meer dan de helft van de woonzorgcentra‐respondenten staat positief of erg positief tegenover de  voorgestelde oplossing.   Iets  meer  dan  1/5  heeft  geen  uitgesproken  standpunt  en  iets  meer  dan  een  kwart  van  de  respondenten onthaalt het voorstel negatief of erg negatief.  Houding tegenover het voorstel:  40,00% 35,00%

Erg positief

30,00% Positief

25,00% 20,00%

Noch positief, noch negatief

36,02%

15,00% 10,00% 15,17%

22,75% 16,59%

5,00%

9,48%

Negatief Erg negatief

0,00% Totaal

  28 

 

  Aan  de  woonzorgcentra‐respondenten  werd  de  vraag  voorgelegd  of  zij  gebruik  zouden  maken  van  de  hierboven  geschetste  mogelijkheid.  46%  van  de  woonzorgcentra‐respondenten  antwoordt  hierop bevestigend. 37% is hier nog niet uit en 17% geeft aan hiervan geen gebruik te zullen maken.  Het grootste enthousiasme om gebruik te maken van de voorgestelde mogelijkheid is te vinden in de  provincies  West‐  en  Oost‐Vlaanderen.  In  Vlaams‐Brabant  wordt  verhoudingsgewijs  het  meest  aangegeven dat men hier geen gebruik van zal maken (26%).   Intentie om gebruik te maken van de in het voorstel geboden mogelijkheid op provinciaal niveau:  60,00% 50,00% 40,00% 30,00% Ja

20,00%

Nee

10,00%

N/A

0,00%

    61% van de private woonzorgcentra‐respondenten gaf aan gebruik te maken van de mogelijkheid die  in  ons  voorstel  wordt  geschetst.  Die  intentie  ligt  lager  voor  de  respondenten  bij  de  openbare  en  VZW‐woonzorgcentra  (respectievelijk  45%  en  43%).  Bij  de  VZW‐woonzorgcentra‐respondenten  lag  het  aantal  onbesliste  woonzorgcentra  ook  vrij  hoog  (43,5%).  Wellicht  heeft  dit  te  maken  met  bepaalde voorwaarden die men eerst vervuld wenst te zien (bv. m.b.t. infrastructuur).  70,00% 60,00% 50,00% 40,00%

Ja

30,00%

Nee

20,00%

N/A

10,00% 0,00% Openbaar

Privé

VZW

 

29   

De  CD&V‐fractie  in  het  Vlaams  Parlement  dankt  alle  woonzorgcentra  die  meewerkten  aan  deze  bevraging  en  is  steeds  bereid  om  hierover  en  over  de  ouderenzorg  in  het  algemeen  in  overleg  te  treden. 

    Contact  *  Vlaams  Gewest  en  Limburg:  Sonja  ([email protected], GSM: 0475 89 27 26) 

Claes 

(promotor 

ouderenzorg) 

* Antwerpen: Katrien Schryvers ([email protected], GSM: 0475 87 93 22)  * Oost‐Vlaanderen: Cindy Franssen ([email protected], GSM: 0486 36 54 66)  * Vlaams‐Brabant: Karin Brouwers ([email protected], GSM: 0485 88 43 49)  * West‐Vlaanderen: Griet Coppé ([email protected], GSM: 0479 53 52 07)  Alle  rapporten  kunnen  worden  ([email protected]).  

opgevraagd 

bij 

Gianni 

Loosveldt 

30