Goed gehecht
Dr. Edward Campforts
Romus en Remulus
2
titel
16-1-2015
Konrad Lorenz
3
titel
16-1-2015
Konrad Lorenz
4
titel
16-1-2015
Harlow
5
titel
16-1-2015
Waarom gehechtheid?
6
titel
16-1-2015
Waarom gehechtheid?
7
titel
16-1-2015
Waarom gehechtheid?
8
titel
16-1-2015
Gehechtheid voor bescherming
9
titel
16-1-2015
Ontstaan van gehechtheid
10
Biologisch ingeprente impulsen Gehechtheidsreflexen zijn zeer sterke reflexen Herkenning door geur, geluid, kleur, vorm Baby’s proberen zich te hechten aan elke mogelijke beschikbare hechtingsfiguur
titel
16-1-2015
Ontstaan van gehechtheid
11
Bij de geboorte aanwezig
Zeer vlug uitgebreid door wederzijds contact en communicatie
Steeds specifieker
titel
16-1-2015
Verloop van gehechtheid
12
Eerste levensjaar: versterken en uitbouwen gehechtheid
Vanaf 1 jaar vreemdenangst en separatieangst
Vanaf 2 jaar individuatie
Proces bij ouder en kind titel
16-1-2015
Verloop van gehechtheid
Kwaliteit van gehechtheid wordt bepaald door de - kwantiteit: beschikbaarheid - kwaliteit: afstemming van de interactie
- herstel na separatie
13
titel
16-1-2015
Effecten van gehechtheid op ontwikkeling
14
I.
Veiligheid
-
Veilige basis
-
Voorwaarde voor lichaamsregulatie, relaxatie, eten, slapen
-
Voorwaarde voor vervullen van andere noden: exploreren, de wereld verkennen
titel
16-1-2015
Effecten van gehechtheid op ontwikkeling
15
I.
Veiligheid
-
Veilige basis
-
Cirkels of security
titel
16-1-2015
16
titel
16-1-2015
Effecten van gehechtheid op ontwikkeling I. II.
Veiligheid Relationele groei
Correct leren aanvoelen en herkennen van de emotie bij de andere en de bedoeling hierachter correct interpreteren (= mentalisatie) Intimiteit als een positieve emotie 17
titel
16-1-2015
Effecten van gehechtheid op ontwikkeling I. II. III.
Veiligheid Relationele groei Emotieregulatie
Binnen een veilige gehechtheid leren kinderen hun emoties reguleren: de intensiteit aanpassen tot een gepast niveau
18
titel
16-1-2015
Still face experiment
19
titel
16-1-2015
Verschillende hechtingsstijlen
20
Grote variatie, van aangepast tot zeer onaangepast
Kan veranderen gedurende het leven
Flexibel
titel
16-1-2015
Veilige gehechtheid
21
titel
16-1-2015
Angstig-aanklampende gehechtheid
22
titel
16-1-2015
Angstig vermijdende gehechtheid
23
titel
16-1-2015
Gehechtheid en agressie
24
Agressie is nodig om een eigen ruimte te creëren, een eigen territorium te krijgen. Dmv agressie jaag je anderen weg uit je territorium of dwing je hen te doen wat je wilt. De aanwezigheid van gematigde agressie bij kinderen is normaal en gezond Angst verhoogt agressie Gehechtheid stabiliseert agressieve impulsen en zorgt dat agressie geen relaties in de weg gaat staan titel
16-1-2015
Agressie en ambivalente gehechtheid
Angst voor separatie
agressie
25
titel
16-1-2015
Agressie en vermijdende gehechtheid
Agressie
Niet afgeremd door gehechtheid
26
titel
16-1-2015
Herstel van gehechtheid
27
Plasticiteit van de hersenen
Nieuwe ervaringen
Een nieuw pad
< 2 jaar
titel
< 6 jaar
16-1-2015
Herstel van gehechtheid
28
Uitbreiden van cirkels
Herval bij gevaar
titel
16-1-2015
De drie biggetjes
29
titel
16-1-2015
Gehechtheid en pleegzorg
30
Pleegzorg: een groot risico
Pleegzorg: een zeer mooie zorg
titel
16-1-2015
Gehechtheid en pleegzorg Pleegouder
en pleegkind;
twee verschillende werelden
31
titel
16-1-2015
Gehechtheid en pleegzorg
32
Pleegouder:
Pleegkind:
(veilig gehecht)
(onveilig vermijdend gehecht)
titel
16-1-2015
Gehechtheid en pleegzorg
33
titel
16-1-2015
Zorgen voor een kind met gehechtheidsproblemen, een gehechtheidsstoornis
Pleegouder:
Pleegkind:
(veilig gehecht)
(onveilig vermijdend gehecht)
Vertaling
34
titel
16-1-2015
Je liefde voor je kind vertalen …..
- Veiligheid - Stabiliteit/voorspelbaarheid - Zoeken naar communicatie - Kleine gebaren van liefde
35
titel
16-1-2015
Maak je sterk als pleegouder
36
Veiligheid
titel
16-1-2015
Maak je sterk als pleegouder
37
Stabiliteit/voorspelbaarheid
titel
16-1-2015
Maak je sterk als pleegouder
38
Zoeken naar communicatie
titel
16-1-2015
Maak je sterk als pleegouder
Kleine gebaren van liefde
“Hit and run”
39
titel
16-1-2015
Maak je sterk als pleegouder
40
Zorg voor jezelf
Laat voor jezelf zorgen
Zoek steun
titel
16-1-2015
Bedankt voor de aandacht
41
titel
16-1-2015
42
titel
16-1-2015
43
titel
16-1-2015
Overzicht workshop
44
De methode
Werken met een oudergroep
Discussie
titel
16-1-2015
Oudergroep geweldloos verzet
45
Voor ouders van kinderen met ernstig dwingend en destructief gedrag
Waarom ouders in groep?
Planning oudergroep
titel
16-1-2015
intro
46
titel
16-1-2015
47
titel
16-1-2015
Gevolgen van agressie/destructie
48
Angst, twijfel Vertrouwen verdwijnt Draagkracht verdwijnt
titel
16-1-2015
Vroeger .. was het allemaal beter ... … toen luisterden de kinderen nog!
49
titel
16-1-2015
Een nieuwe pedagogie ..
50
titel
16-1-2015
Geweldloos Verzet
51
Prof. Dr. Haim Omer
titel
16-1-2015
Geweldloos Verzet Gandhi
52
titel
Luther King
16-1-2015
Gedragsproblemen leiden tot …
Escaleren
53
titel
…
16-1-2015
Gedragsproblemen leiden tot …
… en vermijden
Soms sluipend!
54
titel
16-1-2015
Vicieuze cirkel
Escalatie
55
titel
Vermijding
16-1-2015
Geweldloos …
56
Geen fysiek geweld
Geen vernedering
Geen bedreiging
Geen vernedering
Geen verwaarlozing titel
16-1-2015
….. Verzet
57
Actief
Vraagt veel en soms heftig
Een strijd
Zonder akkoord van het kind
titel
16-1-2015
… Verzet
Je voert strijd.. -
58
wanneer je voorbereid bent op het terrein van je keuze op het moment van je keuze wanneer je sterk bent wanneer er steun beschikbaar is
Je voert strijd tegen gewelddadig gedrag, niet tegen je kind Je hoeft niet te winnen, alleen vol te houden titel
16-1-2015
… Verzet
59
Je hoeft niet te winnen, alleen vol te houden
titel
16-1-2015
Tools ….
60
Aankondiging Bladwijzer Sit-in Supportersgroep Telefoonlijst Relatiegebaar Herstelbeweging Drie manden … titel
16-1-2015
… en principes
61
Aanwezigheid
Steun
Volhouden
Uitstellen
Eenzijdig verzet titel
16-1-2015
Van traditionele autoriteit …
Formeel, afstandelijk Gelijk halen Hij moet en zal luisteren.
Onmiddellijkheid Ik sprak haar aan en ze stapte gewoon weg, wat een lef !
Ongehoorzaamheid = Falen van de leider Als er niet geluisterd wordt, ben ik een zwakke opvoeder.
Controle, gehoorzaamheid Je moet doen wat ik zeg.
Hiërarchisch, individualistisch Hier ben ik de baas !
62
titel
16-1-2015
… naar nieuwe autoriteit
Persoonlijk, nabijheid Ik ben geïnteresseerd in wat je doet omdat dat mijn verantwoordelijkheid is.
Hulp halen Ik moet dit niet alleen verdragen
Volharding Ik sprak haar aan, ze stapte weg en 2 dagen later hadden we het erover in de auto.
Ontspoord gedrag=Gedeelde verantwoordelijkheid Ik moet dit doen om jou te helpen een oplossing te vinden.
Autonomie Ik moet doen wat ik zeg.
Verbindend netwerk Ik ben geautoriseerd door jouw familie, de gemeenschap,… om dit gedrag te stoppen.
63
titel
16-1-2015
Helpt Geweldloos Verzet ook bij … …depressie? En ADHD? En Autisme? En angststoornis? En hechtingsstoornis? En mentale handicap? En …
64
titel
16-1-2015
De drie manden ..
.. sorteren van probleemgedrag
65
titel
16-1-2015
De aankondiging
66
Je laat je kind op een geweldloze manier weten dat je zijn ouder bent, en dat je daarom de verantwoordelijkheid neemt om er alles aan te doen wat je kan om te zorgen dat er een einde komt aan zijn/haar destructief gedrag
titel
16-1-2015
Een brief die je voorleest … en dan ga je weg!
67
Waarom een brief?
titel
16-1-2015
Waarom een brief .. Je voert strijd.. - wanneer je voorbereid bent - op het terrein van je keuze - op het moment van je keuze - wanneer je sterk bent - wanneer er steun beschikbaar is
68
titel
16-1-2015
Waarom voorlezen? En weer weggaan?
69
Een vast script dat je geoefend hebt.
Je vermijdt de valkuilen van escalatie en vermijding.
titel
16-1-2015
Op zijn/haar kamer..
70
Je stelt je ruimte
titel
aanwezig als ouder in zijn
16-1-2015
Wat staat erin
71
Je spreekt je kind aan. Je kan beginnen met een korte positieve boodschap. Je benoemt dat je zijn ouder bent en blijft Je benoemt duidelijk welk gedrag je niet meer accepteert (rode mand). Je zegt dat je alles zal doen wat je kan, om dit gedrag te laten stoppen, en dat je hiervoor ook hulp zal vragen. Een afsluitende boodschap titel
16-1-2015
Hoe ziet die brief er uit?
72
Kort
Duidelijk
Krachtig
titel
16-1-2015
Wat niet?
73
Geen contract, geen vraag tot samenwerking , geen smeekbede Geen bedreigingen, geen verbale agressie, geen beledigingen, geen vernederingen Geen proces Geen ‘oude koeien’
titel
16-1-2015
Voorbeeld Beste Lisa, We zijn fier dat je onze dochter bent. We zien je graag en je hebt een grote plaats in ons hart die je altijd zal hebben. We zijn jouw ouders en we zullen ook altijd jouw ouders blijven. Daarom is het ook onze verantwoordelijkheid als ouders om er alles aan te doen wat we kunnen om jou goed en veilig te laten opgroeien. Daarom willen we je laten weten dat we niet meer accepteren dat je ons uitscheldt, ook niet als je heel boos bent. We willen je laten weten dat we ook niet accepteren dat je wegloopt van huis zonder onze toestemming. We zullen doen wat we kunnen om je te helpen het uitschelden en het weglopen te stoppen. We zullen er ook hulp voor vragen. Je ouders, Mama en Papa.
74
titel
16-1-2015
De bladwijzers
75
titel
16-1-2015
Bladwijzer
76
‘Ik ben niet akkoord met wat je nu doet. Wij gaan bespreken wat we daaraan gaan doen en we komen er later op terug.’ Je doet ook je uiterste best om dit effectief met iemand te bespreken. Hierna kan je er op terugkomen met je kind. Je laat minstens 1 dag tussen.
titel
16-1-2015
Bladwijzer
‘Je smeedt het ijzer wanneer het koud is’
Emotionele hersenen – denkhersenen ‘hete’ hersenen ‘koele hersenen’
77
titel
16-1-2015
Huiswerk
78
1 uur ‘oudertijd’ om de aankondiging te schrijven
Elke dag, als de kinderen in bed zijn, de dag mentaal overlopen: waren er escalaties? Vermijding? Eventuele bookmarks die je hebt gegeven noteren.
titel
16-1-2015
Een anker voor je kind …
Einde
79
titel
16-1-2015
Welkom terug Je hoeft niet te winnen, alleen vol te houden
80
titel
16-1-2015
De bladwijzers …
81
titel
16-1-2015
De aankondiging
82
titel
16-1-2015
Voorlezen van de aankondiging
83
Op de kamer : aanwezigheid
Op een redelijk goed moment: je smeedt het ijzer als het koud is
Kort en krachtig: geen vermijding, geen escalatie
Je steunt elkaar: supporters titel
16-1-2015
Hoe reageert je kind?
84
Voor het effect is dit NIET belangrijk
titel
16-1-2015
Hoe reageert je kind? .. Wel om voorbereid te zijn.
85
titel
16-1-2015
Valkuilen
86
Escalatie
Vermijding
Beloftes
titel
16-1-2015
Stick to the message mantra
87
Visueel beeld
titel
16-1-2015
Ouderlijke aanwezigheid
88
Je volgehouden aanwezigheid in het leven van je kind maakt een positief verschil!
Je aanwezigheid bekrachtigt positief gedrag
Je aanwezigheid remt negatief gedrag
titel
16-1-2015
Respectvolle aanwezigheid
89
Als ouder heb je het recht en de verantwoordelijkheid om aanwezig te zijn in het leven van je kind
Je kan dit doen met respect voor de eigenheid, de ‘eigen ruimte’ van het kind
titel
16-1-2015
Open dialoog -> gerichte vragen -> éénzijdig ingrijpen
90
titel
16-1-2015
Respectvol toezicht
Privacy ~ ‘geheimhouding’ ~ eigen ruimte
Van respect voor privacy naar respect voor je kind Privacy waar het veilig kan Transparantie waar geen plaats is voor privacy Transparantie versus spionage
91
titel
16-1-2015
Van vertrouwen naar transparantie
92
Let op met ‘ik vertrouw je, bewijs dat je het waard bent’ -> leidt zeer vaak tot escalaties “We waarderen je inspanningen om het beter te maken. We zijn jouw ouders, dus blijven we mee toezien hoe het gaat” “Wij zullen de volgende stappen zetten, omdat het onze taak is als ouders om te zorgen dat je veilig bent: …..” titel
16-1-2015
Van vertrouwen naar transparantie
93
“Wij zullen de volgende stappen zetten, omdat het onze taak is als ouders te zorgen dat je veilig bent: …..”
Vertrouwen komt vanzelf (en dit kan lang duren), je kan dit niet forceren. Wat je wel kan doen is transparant aanwezig zijn.
titel
16-1-2015
relatiegebaar
94
titel
16-1-2015
relatiegebaar
95
Gratis. Niet gekoppeld aan gedrag, niet gekoppeld aan verwachtingen
Meestal een klein gebaar
Realistisch
Afgebakend
titel
16-1-2015
Hoe reageert je kind op een relatiegebaar?
96
Dit is NIET belangrijk
Je kind moet het cadeau mogen ‘weggooien’
titel
16-1-2015
Een relatiegebaar … … brengt dichterbij. Wees hier voorzichtig mee!
*hechtingsstoornis – oppositionele stoornis * “Hit and run”
97
titel
16-1-2015
Huiswerk
98
De aankondiging
De fases
Probeer twee relatiegebaren te doen
titel
16-1-2015
Principes van een nieuwe autoriteit
99
We zijn aanwezig We zoeken steun We hoeven niet te winnen, alleen vol te houden We kunnen uitstellen, we smeden het ijzer als het koud is We voeren een geweldloze strijd tegen destructief gedrag Eenzijdig verzet titel
16-1-2015
Werktuigen voor geweldloos verzet
De bladwijzer
De drie manden
De aankondiging
Het relatiegebaar
Sit-in Supporters Herstelgebaar
100
titel
16-1-2015
Principes: We voeren een geweldloze strijd tegen destructief gedrag
101
We voeren geen strijd tegen ons kind, enkel tegen destructief gedrag
Ons kind krijgt de kans om een partner te worden in onze strijd tegen destructief gedrag
titel
16-1-2015
Het parlement van stemmen
102
titel
16-1-2015
Het parlement van stemmen
103
Vele verlangens bij een kind
Vele stemmen in zijn hoofd
Wisselende ‘coalities’ en meerderheden
Constructieve en destructieve partijen
titel
16-1-2015
Geweldloos verzet
104
Verhindert dat de ‘destructieve partij’ altijd de overmacht krijgt
Geeft de constructieve ‘partijen’ een stem
titel
16-1-2015
Sit-in
105
Zeer krachtig werkmiddel, sterke uiting van geweldloos verzet Je zit in stilte gedurende een uur bij je kind nadat je hem gevraagd hebt om oplossingen te zoeken voor zijn probleem Altijd omwille van gedrag waarvoor je een aankondiging hebt gedaan Geplande actie
titel
16-1-2015
Verloop sit-in
106
Je plant en overloopt de sit-in met je partner of steunfiguur
Je kiest wie de sit-in zal leiden
Je gaat binnen in de kamer waar de jongere is, je zet je beiden neer, voor de deur maar zodat de jongere nog weg kan. titel
16-1-2015
Wat zeg je tijdens een sit-in
107
“We kunnen niet langer aanvaarden dat je nog (dit gedrag stelt – concrete omschrijving). We zijn hier gekomen om een oplossing voor het probleem te vinden. We blijven hier zitten en wachten tot jij met een oplossing komt.”
Hierna zwijg je de rest van de sit-in
titel
16-1-2015
Wat kan je nog zeggen tijdens een sitin?
108
“We vinden dit nog geen goede oplossing. (of: We hebben dit al geprobeerd, dit heeft nog niet genoeg gewerkt) We blijven wachten op een goede oplossing.”
“We blijven wachten tot je een goede oplossing hebt gevonden”
titel
16-1-2015
Wat kan je nog zeggen tijdens een sitin?
109
“Dit kan een goede oplossing zijn. We zullen het proberen.” (einde van de sit-in)
“We hebben nog geen oplossing gevonden (als je de sit-in beëindigt)”
titel
16-1-2015
Hoe lang duurt een sit-in
110
Je bespreekt dit vooraf en je probeert je hieraan te houden. Richtlijn: één uur voor een 15-jarige of ouder, aan te passen aan de leeftijd. Je past dit aan je eigen draagkracht aan. De leider rondt de sit-in eerder af als iemand voelt dat hij/zij niet meer aan de voorwaarden kan voldoen. Je spreekt hier een signaal voor af.
titel
16-1-2015
Wat doe je NIET voor en na een sit-in?
111
Een sit-in is geen strafmiddel.
Je dreigt nooit om een sit-in te doen
Je verontschuldigd je niet voor een sit-in
titel
16-1-2015
Wat doe je NIET tijdens een sit-in?
112
Je discussieert niet met elkaar. De leider neemt de beslissingen.
Stilte is je werkmiddel. Al de rest hoort misschien elders, maar niet in de sit-in.
titel
16-1-2015
supporters
113
titel
16-1-2015
Huiswerk
114
Supporterslijst
Minstens één bladwijzer
Minstens één relatiegebaar
Een sit-in, als het nodig is
titel
16-1-2015
Herstelgebaar
115
titel
16-1-2015
Herstelgebaar
116
Herstellen van aangebrachte schade
Ouders zijn verantwoordelijk voor de veiligheid in huis. Daarom zijn ze ook verantwoordelijk om te zorgen dat aangebrachte schade herstelt wordt
Het kind krijgt steun om een herstelgebaar te stellen
titel
16-1-2015
Herstelgebaar: wat kan je zeggen
117
“ je hebt (vb. je zus geslagen). We zullen ervoor zorgen dat dit goed gemaakt wordt. Wat denk je dat je kan doen om dit goed te maken?” “Je zou kunnen een tekening maken” “Denk er wat over na, ik vraag het morgen opnieuw” “Kijk zus, we komen samen een tekening afgeven die je broer gemaakt heeft. Hiermee laat hij zien dat slagen niet kan en dat hij het wil goed maken” titel
16-1-2015
Herstelgebaar en straf
118
Een kind zet zich door destructief gedrag buiten zijn ‘gemeenschap’
Een straf kan een kind nog verder buiten zijn gemeenschap zetten
Een herstelgebaar brengt een kind terug in de gemeenschap
titel
16-1-2015
Herstelgebaar
119
Als ouder draag je mee het herstel. Het kind hoeft er niet alleen voor op te draaien.
Blijft je kind weigeren, kan je het herstelgebaar volledig zelf opnemen.
titel
16-1-2015
Herstelgebaar: timing
120
Eerst laten afkoelen
Geef een kind tijd om op je voorstel in te gaan, herhaal zo nodig
Gebruik zo nodig bladwijzers, aankondigingen, sit-in, supporters
titel
16-1-2015
Supporters
121
In de oude autoriteit maak je je sterker door dreiging, agressie, charisma, …
In de nieuwe autoriteit maak je je sterker door de mensen die achter jou staan.
titel
16-1-2015
Supporters Je hoeft geen heldhaftige ouder te zijn …
…. maar een effectieve ouder
122
titel
16-1-2015
Supporters
123
Maken jou als ouder sterker
Maken gewelddadig gedrag zwakker
titel
16-1-2015
Doorbreken van het geheim
124
Is vaak de sterkste stap in de strijd tegen geweld
Geeft je kind een kans terug in de gemeenschap te komen
titel
16-1-2015
Supporters en Schaamte
125
Schaamte is niet gelijk aan vernedering
Schaamte en sociale aanpassing
titel
16-1-2015
Wat kunnen supporters doen?
126
Aanwezig zijn: fysiek, per telefoon, per email, met de post Je boodschap versterken Voor veiligheid zorgen bij een crisis Voor afkoeling zorgen bij een crisis Helpen bij een sit-in, een relatiegebaar Onderhandelen met je kind
titel
16-1-2015
Wie is een geschikte supporter
127
In principe kan iedereen supporter zijn: familie, vrienden, buren, kennissen, leerkrachten, collega’s, …
Mensen die wat verderaf staan kunnen een zeer belangrijke impact hebben, als vertegenwoordiger van de ruimere samenleving.
titel
16-1-2015
Wie is geen geschikte supporter
128
Mensen die (blijven) domineren, hun eigen wil volgen ipv de ouders te steunen.
Mensen die gewelddadig gedrag naar het kind stellen.
Goed is beter dan perfect
titel
16-1-2015
De supportersmeeting Vooraf: Maak een lijst met alle mogelijke supporters Zoek een moment dat voor veel mensen zal uitkomen stel een brief op met een uitnodiging en verstuur deze naar je supporters (zie voorbeeld)
129
titel
16-1-2015
Beste …, We schrijven u omdat we graag uw steun willen vragen. We hebben … kinderen en zien ze allemaal heel graag. Onze zoon/dochter …(naam) stelt op dit moment echter vaak extreem gedrag, waardoor we erg ongerust zijn over zijn/haar ontwikkeling. We vinden het onze taak en verantwoordelijkheid als ouders om alles te doen wat we kunnen om dit gedrag in goede banen te leiden. We volgden een training waar we leerden hoe we de methode van geweldloos verzet kunnen gebruiken. Eén van de pijlers van deze methode is het opbouwen van een netwerk van supporters, die ons in onze taak als ouders kunnen ondersteunen. Als ouders zouden we uw steun hierin erg waarderen. Als u zelf bereid bent ons te ondersteunen, willen we u dan ook vriendelijk uitnodigen op een bijeenkomst die zal doorgaan op …………… . Hier zullen we de basis van deze methode uitleggen en samen nadenken hoe een supportersnetwerk hierbij kan helpen. Als u ons graag wil steunen, maar niet aanwezig kunt zijn op deze bijeenkomst, sturen we u het verslag door, zodat u ook op de hoogte bent. Ook als u ons enkel mentaal steunt, en op dit moment geen ruimte hebt voor meer praktische steun, is dit voor ons erg waardevol! Met vriendelijke groeten,
130
titel
16-1-2015
De supportersmeeting De meeting zelf: 1. gedetailleerde probleemomschrijving door de ouders 2. supporters beschrijven hun relatie tot het kind en de ouders. 3. ouders leggen uit dat ze het negatieve gedrag van hun kind niet langer accepteren, dat ze zich hiertegen zullen verzetten zonder gebruik te maken van geweld, en vragen welke steun ze van supporters kunnen krijgen 4. de supporters bedenken welke rol ze hierin kunnen spelen 5. de ouders leggen uit hoe het verdere verloop zal gaan na de meeting 6. opstellen van een mailinglist, telefoonlijst 7. de ouders maken een verslag
131
titel
16-1-2015
De supportersmeeting Achteraf: Het verslag wordt doorgestuurd naar supporters die niet aanwezig konden zijn, zij kunnen zo hun steun aanvullen. Alle supporters contacteren het kind (schriftelijk, telefonisch, bezoekje). Ze vertellen dat ze op de hoogte zijn van het probleem en dat ze de ouders zullen ondersteunen in hun poging dit op te lossen Bij een crisis contacteren de ouders de supporters, deze contacteren opnieuw het kind. …. 132
titel
16-1-2015
Geweldloos verzet en nieuwe autoriteit
133
Goed is beter dan perfect
I did it My Way
titel
16-1-2015
Ouders in groep
134
Transparantie, delen van het geheim
Aanmoediging
Structuur
Efficientie
titel
16-1-2015
Geweldloos verzet: een anker voor je kind
'Een schip moet maar 5° van richting te veranderen, om in een andere haven te komen.' 135
titel
16-1-2015
Inhoud
136
Voorstelling Gevolgen van agressie/destructie New authority NVR – toolkit Oefenen Vragenrondje….
titel
16-1-2015
voorstelling
137
PAika: psychiatrische afdeling infants, kinderen en adolescenten Drie leefgroepen: -‘t Ketje: 5 kleuters, daghospitalisatie - Kids: 6 kinderen, opname - Teens: 9 tieners, opname Diagnostiek en eventueel behandeling
titel
16-1-2015
138
titel
16-1-2015
Gevolgen van agressie/destructie
139
machteloosheid, angst, controleverlies, twijfel strakke regels en structuur, straffen ‘besmettingsgevaar’ Gebrek aan vertrouwen Splitsing binnen team op alle niveau’s Oordeel en veroordeel Falen van communicatie Falen van ondersteuning Vervroegd beëindigen van opnames Falen van communicatie en ondersteuning van ouders
titel
16-1-2015
Gevolgen van agressie/destructie
Meer van hetzelfde : strakkere regels, meer regels Minder van hetzelfde : opgeven, onvoorwaardelijk blijven ‘graag zien en wachten’ ESCALATIE
140
titel
16-1-2015
Escalatieprocessen
Types van escalatie : complementaire
ouders geven toe voor de lieve vrede toegevingen leiden tot verhoging eisen / bedreiging / extremer gedrag toegeeflijke houding over hele linie, soms uit angst (instorten, weglopen, zelfmoord)
symmetrische
vijandigheid creëert vijandigheid escalatie van vijandigheid
Escalatieprocessen
Interactie tussen beide processen Escalatie gekoppeld aan incident vs escalatie die zich over de tijd installeert
Traditionele Autoriteit
Formeel, afstandelijk
Late werkuren, gsm,…
Nieuwe Autoriteit
Gelijk halen
Hij moet en zal luisteren.
Persoonlijk, nabijheid
Hulp halen
Onmiddellijkheid
Ongehoorzaamheid = Falen van de leider
Als er niet geluisterd wordt, ben ik een zwakke opvoeder.
Je moet doen wat ik zeg.
Hiërarchisch, individualistisch
Hier ben ik de baas !
Ik moet dit niet alleen verdragen
Volharding
Ik sprak haar aan, ze stapte weg en 2 dagen later hadden we het erover in de auto.
Ontspoord gedrag = Gedeelde verantwoordelijkheid
Controle, gehoorzaamheid
Ik sprak haar aan en ze stapte gewoon weg, wat een lef !
Ik ben geïnteresseerd in wat je doet omdat dat mijn verantwoordelijkheid is.
Autonomie
Ik moet dit doen om jou te helpen een oplossing te vinden.
Ik moet doen wat ik zeg.
Verbindend netwerk
Ik ben geautoriseerd door jouw familie, de gemeenschap,… om dit gedrag te stoppen.
NA - Waakzame zorg
De basis van de praktische uitwerking van de ‘Nieuwe Autoriteit’ Een breder concept dat de ideeën van geweldloos verzet omvat “Waakzame zorg verwijst naar inspanningen van ouders om een aandachtige en betrokken aanwezigheid in het leven van het kind te vestigen terwijl ze actie ondernemen om risico’s terug te dringen en weerstand te bieden aan negatief en gevaarlijk gedrag”
Waakzame zorg
Varieert volgens kind, leeftijd, familiale omstandigheden, … en risico dat kind loopt
3 niveau’s *Alerte zorgzame aandacht = Informele open dialoog *Gefocuste aanwezigheid = Gerichte aandacht en bevragen = Heldere afspraken en gevolgen *Bescherming = Eenzijdige actie op initiatief van de autoriteitsfiguur = Geweldloos Verzet
NA - Netwerk
Een netwerk als alternatief voor ik-gebonden autoriteit ‘Indien ik hulp van buitenaf nodig heb, wil dit zeggen dat ik niet competent ben’ ik-gebonden autoriteit = hoe haal ik mijn gelijk of hoe doe ik hem of haar gehoorzamen Netwerk gedragen autoriteit = welke hulp kan ik krijgen of hoe kan ik anderen vinden die mij steunen Opnieuw waarderen en activeren van een ondersteunend netwerk haalt de autoriteitsfiguur uit zijn hulpeloosheid en machteloosheid Ik sta er niet alleen voor Mijn autoriteit wordt gelegitimeerd vanuit de gedragenheid ervan door mijn persoonlijke of maatschappelijke netwerk
NA - Zelfcontrole
Je kan enkel je eigen handelen sturen en onder controle houden Pogingen tot controle over het gedrag van de jongere leiden tot escalatie Niet-controlerende houding aannemen: Kijk naar jezelf Vermijd acties met de boodschap ‘ik ben de baas’
Je neemt de verantwoordelijkheid om escalatie te vermijden Laat u niet provoceren Stel uw reactie uit (smeed het ijzer als het koud is) Markeer (bv. bookmark)
NA - Aanwezigheid
Aanwezigheid ipv afstand en onvoorwaardelijk vertrouwen Paradox van privacy (= afstand ipv nabijheid) Onvoorwaardelijk vertrouwen en acceptatie van ongezonde grenzen Haar kamer is haar territorium. Zij heeft privacy nodig en dit moet ik respecteren Als hij niet doet wat ik zeg – zet ik hem buiten
NA: ‘ik ben jouw opvoeder. Ik ben hier en ik zal hier blijven ook al is dat lastig voor jou en voor mij. Ik zal niet toegeven aan de druk jou met rust te laten. Ik kan, wil en zal jou als opvoeder niet opgeven.’
Basisprincipes NA
150
Gebruik gezag zonder te forceren. definieer de doelen op een goede en duidelijke manier. zelfcontrole. Smeed het ijzer als het koud is. respecteer het kind.
titel
16-1-2015
NVR - toolkit
151
Bookmark Announcement - Aankondiging SMS Herstelbeweging verzoeningsgebaar- - relatiegebaar Andere interventies
titel
16-1-2015
bookmark
152
Voorbeeld: ‘ik kan dit gedrag niet accepteren, ik ga met mijn collega overleggen wat we gaan doen en dan kom ik er later op terug’ bladwijzer korte zin die de discussie sluit Uitstel van reactie om escalatie tegen te gaan Minder spanning bij kind en begeleider Smeed het ijzer als het koud is titel
16-1-2015
bookmark
153
‘en jij denkt dat het kind dan stopt met dat gedrag, het is hier wel kinderpsychiatrie’ ‘en dan doen de andere kinderen vrolijk mee zeker…’ ‘onze kinderen zijn niet sterk genoeg, ze kunnen de spanning niet aan om te moeten wachten’ ‘de kinderen verwachten toch een sanctie en daardoor escaleert het toch’ ‘het wordt toch time out, dus waarom dan niet direct ingrijpen, dan hebben we dat al achter de rug’
titel
16-1-2015
announcement
154
Tekst geschreven door het team Voor een individueel kind of leefgroep Wat? - gedrag dat men niet langer accepteert -verantwoordelijkheid en aanwezigheid van team benoemen -eigen gedragsverandering benoemen (je kan enkel je eigen gedrag controleren) -eigen engagement benoemen -ceremonie - ritueel Voorlezen in de kamer van het kind of in de leefgroep, zittend op de grond, door verschillende teamleden Ophangen in kamer of leefgroep Gedrag neemt vaak toe SMS
titel
16-1-2015
Announcement ‘Emma, We zien dat je het de laatste weken zeer moeilijk hebt in de leefgroep. Soms lukt het je om zeer constructief deel te nemen aan de groepsactiviteiten, soms lukt dit minder (of helemaal niet) ondanks je inzet en goede bedoelingen. Wij zijn en blijven er voor jou. We zullen hulp, verzorging en afgrenzing blijven aanbieden omdat we dat belangrijk vinden, omdat dat onze verantwoordelijkheid is. Als PAika willen we staan voor een rustig en veilig klimaat, op elk moment, voor elke jongere. Agressief gedrag bedreigt deze groepssfeer en we kunnen dat dan ook niet accepteren. Emma, we aanvaarden het niet meer dat voorwerpen uit de leefgroep worden gehaald om ze te vernietigen en te misbruiken, om jezelf of anderen te verwonden. We zullen er alles aan doen opdat de leefgroep ook voor jou een positieve en veilige omgeving wordt en blijft. Het PAika team’
155
16-1-2015
announcement
156
‘Ze gaan ons uitlachen en scheuren dan het blad kapot, heel constructief’ ‘ze luisteren toch niet’ ‘ze lopen weg’ ‘en dan wordt het nog erger?? Ja, laat maar…’
titel
16-1-2015
SMS
157
SMS = silent message sending = sit in op afdeling 3 soorten: - T-SMS of Team-SMS - G-SMS of gecombineerde SMS - I-SMS of individuele SMS In stilte aanwezig zijn om boodschap van protest over te brengen
titel
16-1-2015
SMS
158
titel
16-1-2015
T-SMS
159
‘Eergisteren heb je opnieuw twee stoelen kapot gegooid, we hebben je vorige week gezegd dat we dat niet langer konden accepteren. We zullen nu wachten op een voorstel tot oplossing van jou’ SMS door het team; 2 op kamer, 1 op gang Niet enkel leefgroepbegeleiding Op de kamer van het kind; 20 minuten Achteraf wordt er niet meer op teruggekomen
titel
16-1-2015
T-SMS
Wat niet? - geen dialoog of uitnodiging tot communicatie (= Kracht van de stilte en aanwezigheid) - het is niet de bedoeling dat het kind zich goed gedraagt tijdens de SMS bespreek op voorhand mogelijke reacties teamlid op de gang om kind op te vangen - niet gericht op het zoeken naar een oplossing kind zal zelden een goede oplossing kunnen aanreiken - ‘we moeten winnen’
160
titel
16-1-2015
T-SMS
161
Bepaal op voorhand het tijdstip/duur Bespreek het goed met collega’s Zorg voor tijd achteraf Bespreek op voorhand wanneer men de SMS stopt
titel
16-1-2015
T-SMS
162
‘onze kinderen flippen dan helemaal’ ‘ik ben bang van die jongen, en dan moet ik daar in die kamer gaan zitten en mag ik niks zeggen, mij niet gezien’ ‘structureren is zo belangrijk, en nu moet dit kind dat opeens zelf kunnen en mag ik geen structurerende interventies geven?’ ‘arm kind, ik krijg dat niet over mijn hart, ze hebben al zo veel meegemaakt’
titel
16-1-2015
G-SMS
163
Teamlid vergezeld van ouders; tweede teamlid op de gang Op afdeling Bevordert betrokkenheid ouders Bv. Agressie van het kind in het weekend, ernstige conflicten in de leefgroep ‘die ouders komen al amper op bezoek, en dan moeten ze nu nog een keer extra komen’ titel
16-1-2015
G-SMS
164
titel
16-1-2015
I-SMS
165
Door 1 teamlid; geen betrokken partij, smeed het ijzer als het koud is ‘ik vind het spijtig wat er gisteren gebeurd is’ Geen preek, geen discussie, geen vragen, geen waarom Kort Betrokkenheid tonen
titel
16-1-2015
herstelbeweging
166
Basisidee: - veilige leefgemeenschap - verantwoordelijkheid van HV - uitnodigen van kind Verschillende vormen
titel
16-1-2015
herstelbeweging
167
titel
16-1-2015
herstelbeweging
168
‘Zo komen ze er wel makkelijk van af’ ‘ze menen het toch niet’ ‘die grijns als ze dan een lelijke tekening op onze tafel gooien’
titel
16-1-2015
verzoeningsgebaar
169
= RELATIEGEBAAR Belangrijke relationele waarde ‘je bent de moeite waard’ Niet afhankelijk van het gedrag van het kind Voorbeeld: uiting geven van waardering, lekkere maaltijd klaarmaken, aangeven dat je zelf spijt hebt van kwaadheid, … Gaat soms verloren in alle negativiteit en spanning titel
16-1-2015
verzoeningsgebaar
170
‘wij zijn op en moe, we hebben geen energie meer’ ‘Ze vragen al zoveel aandacht’ ‘de kinderen moeten dat dan ook doen’ ‘is het weer aan ons, kunnen de psychologen of therapeuten dat niet doen?’ ‘ik geef al zo veel positieve bekrachtiging’ titel
16-1-2015
Supportersmeeting
171
Steun van het netwerk Gezag krijg je van elkaar Geheimhouding doorbreken = isolatie doorbreken, taboe doorbreken
titel
16-1-2015
Andere NVR-interventies
172
Three baskets - rode mand: gevaarlijke en ontoelaatbare gedragingen - oranje mand: onderhandelen - groene mand: geen actie ondernemen
Geheimhouding doorbreken - Supportersnetwerk voor ouders - Isolatie en taboe doorbreken
titel
16-1-2015
Andere NVR-interventies
173
Flexible respond table -Communicatiemiddel binnen het team -Flexibiliteit en uniformiteit -Drie antwoorden op escalerend gedrag 1) accepteren, absorberen 2) dialoog 3) de rode lijn -Deel van een leefgroepregel -Individueel handelingsplan voor een kind (three baskets) -Reageren mbv NVR-interventies titel
16-1-2015
Andere NVR-interventies
174
Externalisatiemethode - Scheiding tss persoon en probleemgedrag - Kind uitnodigen als gesprekspartner - Hoe? *Visualisatie-oefening *announcement *creatief aan de slag gaan bv. Dagboek, humeurmeters, gesprek
titel
16-1-2015
Besluit
175
Bedenkingen - toolkit zonder attitudeverandering werkt niet - vertrouwen is nodig - opleiding en intervisie is noodzakelijk - arbeidsintensief + kort opvolgen - angst -aandurven om als HV je eigen handelen te evalueren Kleine succesjes
titel
16-1-2015
