Magazine van en over ATM Moerdijk, een Shanks bedrijf
nr. 8 - maart 2011
Goed aansluiten, vastzetten en nog een keer nakijken Aad van de Bor heeft een extra oogje in het zeil gehouden
Evacuatie kantoor soepel verlopen Sandra de Graaf volgde vooral haar intuïtie
Geen 100 maar 1.300 tankbewegingen Gert-Jan Helmons: alles zorgvuldig gebeurd
p. 02 | ATM heeft maatschappelijk functie oplossen
p. 04 | Met goed nadenken problemen
p. 06 | Brandweer durft buiten eigen grenzen te kijken
geen aan- of uitknop op
p. 14 | Er zit
p. 16 | Flexibel, snel schakelen en soepel inspelen
p. 18 | Met nog meer voorzichtigheid
p. 24 | Inspecties vergroten vertrouwen ATM
p. 26 | Hoe kan ik er zijn voor onze mensen
p. 28 | ATM heeft zich sterk verbeterd
29
Woord vooraf Via deze speciale uitgave van de ATMosfeer willen we met een aantal persoonlijke verhalen van mensen, die betrokken zijn geweest bij de brand bij Chemie-Pack en de nasleep hiervan, een beeld geven van deze ernstige gebeurtenis. Persoonlijk heb ik de intensieve samenwerking met alle betrokkenen, onder deze bijzondere omstandigheden en om de verdere gevolgen van deze grote brand te beperken, als zeer speciaal en stimulerend ervaren. Op 15 december 2010 is Jack Droog, onze voormalige directeur, overleden. Jack heeft vorm gegeven aan de groei en ontwikkeling die ATM heeft doorgemaakt. Bovendien betekende hij persoonlijk ook heel veel voor menig medewerker. Met hem verliezen we een dierbare vriend en collega. Graag verwijs ik u naar de dankbetuiging van zijn familie achterin deze uitgave. Voor deze bijzondere uitgave is de vormgeving van ATMosfeer aangepast. Het blad is duidelijk herkenbaar, maar is in een moderner en zakelijker jasje gestoken, een stijl die past bij een modern bedrijf als ATM.
Eric Langedijk
ATM heeft maatschappelijke functie ATM is een milieubedrijf dat gevaarlijke afvalstoffen op een duurzame en professionele manier verwerkt tot herbruikbare grondstoffen. Algemeen directeur Eric Langedijk durft dat zonder meer te stellen. Binnen het productieproces wordt bovendien de vrijkomende energie nuttig gebruikt voor andere processen. “Het verwerken van afval is een noodzakelijk kwaad. Het afval is er nu eenmaal. Wij zien afvalverwerking als een maatschappelijke functie waarmee we op een verantwoorde en transparante manier willen omgaan zonder overlast voor onze omgeving te veroorzaken.” De berichtgeving tijdens en na de brand bij Chemie-Pack
diverse aannemers zoals Wilchem, Van Gansenwinkel en
heeft volgens Eric een eenzijdig beeld gegeven van de
Reym. Er is op een zeer constructieve manier met elkaar
gebeurtenissen, omdat vooral werd gezocht naar sensatie.
samengewerkt.
De chemische industrie is hiermee ten onrechte in een te
Het opgeslagen bluswater wordt door ATM verwerkt. Er
negatief daglicht komen te staan. “Wij hebben het als buren
moest zo snel mogelijk een oplossing worden gevonden
op een andere manier ervaren als het over mogelijke risico’s
vindt de algemeen directeur. “Er zijn kosten mee gemoeid
voor de gezondheid en gevaar voor de omgeving gaat.
en die moeten niet te hoog oplopen. Wij hebben een
Vanuit de maatschappelijke rol die we als verwerker van
innovatieve oplossing aangeboden en inmiddels hebben
afval vervullen, zijn we in actie gekomen. Als je bluswater in
we de toestemming en de gunning om het bluswater te
riolen en sloten ziet stromen, moet je aan de bel trekken.
verwerken binnen. Op 7 maart zijn wij begonnen met
Dat hebben we gedaan, want er moest iets gebeuren om
verwerken. Het vergde enige tijd om deze toestemming te
nog erger te voorkomen. Daarom hebben we voorgesteld
krijgen, omdat er een aantal formele procedures moesten
het bluswater tijdelijk bij ons op te slaan.”
worden doorlopen en er afstemming noodzakelijk was
Tijdens de nasleep van de brand is er intensief overleg
tussen diverse partijen zoals de provincie, het waterschap,
geweest over het opruimen van het bluswater tussen alle
het havenschap en ATM.” Het alternatief van afvoeren naar
betrokken partijen: Waterschap Brabantse Delta,
een buitenlandse verwerker voor het verbranden van het
Havenschap Moerdijk, Provincie Noord-Brabant en
bluswater vindt Eric geen reële optie. ”In dat geval wordt het
ATMosfeer | maart
milieu extra belast, terwijl wij het
biologische zuivering en is de cirkel
“Voor de verwerking van het afval
bluswater op een duurzame en zeer
rond.” Natuurlijk is Eric bijzonder
moeten wij aan zeer veel wet- en
milieuverantwoorde wijze kunnen
ingenomen met de lovende woorden
regelgeving voldoen. Dat het niet
verwerken.”
van de commissie. “Het is echt uniek
eenvoudig is om gevaarlijk afval te
wat wij hier doen.”
verwerken, blijkt wel uit het feit dat
Sluitende kringloop
wij de enige mogelijkheid in Nederland
ATM sluit de kringloop voor anderen.
Strengere eisen
zijn voor het verwerken van zwaar
Van de afvalstoffen die binnenkomen
De aanvoer van afvalstoffen wordt
verontreinigde olie-, water- en
wordt 95% omgezet in herbruikbare
voornamelijk bepaald door de
slibstromen. Daarnaast beschikken
grondstoffen en energie. ATM is
geldende en steeds strenger
wij over de grootste thermische
beoordeeld door een onafhankelijke
wordende regelgeving in Nederland
grondreiniger van Nederland. De
commissie op het gebied van duur-
en de rest van Europa. ATM verwerkt
gereinigde grond wordt als vervanger
zaam en maatschappelijk verantwoord
grote hoeveelheden verontreinigde
van zand en grind onder andere in de
ondernemen. De commissie heeft een
grond die vrijkomt bij bouwprojecten
wegenbouw toegepast. Het verfafval
positief oordeel geveld en daarvoor
met een saneringverplichting. Daar-
dat wordt verwerkt middels een
een certificaat afgegeven. Enkele
naast verwerken we een groot
unieke pyrolyse proces levert weer
bevindingen: “Binnen ons bedrijf zijn
gedeelte van het in Nederland
bruikbaar metaal en energie op. Door
vrijwel alle processen en technieken
ingezamelde Klein Gevaarlijk Afval
onze verregaande procesintegratie
zelf ontwikkeld, zoals een bijzondere
via de milieudepots. Een derde tak
worden de energiestromen die
biologische afvalwaterzuivering waarbij
van de bedrijfsvoering is de verwerking
vrijkomen direct weer nuttig gebruikt.
geen slib wordt geproduceerd. De
van verontreinigde olie/water/sediment
Uiteindelijk hoeven we slechts een
warmte die in onze processen wordt
stromen uit de industrie en scheep-
klein deel van de benodigde energie in
geproduceerd, wordt weer gebruikt
vaart. De in eigen beheer ontwikkelde
de vorm van elektriciteit in te kopen.”
voor het wassen van schepen. Het
technologie en installaties voldoen aan
waswater wordt weer gevoed aan de
de laatste stand der techniek.
Eric Langedijk
Trots op zo’n organisatie Eric wil ‘zijn’ mensen die tijdens en na een brand een rol hebben gespeeld een groot compliment geven. “Zonder dat er om is gevraagd zijn ze in actie gekomen om onze buren te helpen. Ik ben trots op zo’n organisatie. We zijn een flexibel en servicegericht bedrijf dat oog heeft voor zijn omgeving. Dat hebben we met z’n allen die dagen ook laten zien.” ATM heeft meteen na het uitbreken van de brand alle mogelijke hulpmiddelen ter beschikking gesteld. ATM was als eerste met een blusvoertuig en schuimvormend middel bij Chemie-Pack aanwezig. “Onze mensen hebben bijvoorbeeld ook met zand zo’n grote crashtender over het spoor geholpen en het waterschap geassisteerd met het indammen van het riool. Andere hulpverleners hebben we praktische adviezen gegeven en opgevangen.” 03
Met een beetje nadenken zijn problemen vaak eenvoudig op te lossen
Papa Niek Snelders heeft de brand geblust
Net als in de film Meestal is het alleen in films te zien; Niek Snelders en Gert-Jan Helmons hebben het huzarenstukje zelf uitgehaald. Een auto aan de praat krijgen door het dashboard te slopen en met losse draadjes contact maken zodat de motor start. Het was zeker niet de bedoeling de wagen te ontvreemden. Niek: “Er stond bij de buren een geladen trailer die er behoorlijk nieuw uitzag. De vlammen waren
nog niet echt in de buurt, maar de kans bestond dat ze toch die kant
Niek Snelders was er snel bij. Niet alleen met het blussen van de brand, maar ook
op kwamen.” Niek en Gert-Jan, die waarschijnlijk de nodige films hebben gezien waarin auto’s werden gestolen, vonden het verstandig de vrachtwagen in veiligheid te brengen. Gert-Jan: “Zo hebben we het idee dat we tenminste nog iets hebben kunnen redden. Je laat zo’n wagen niet staan als hij nog te redden is.”
door te voorkomen dat het bluswater het ATM-terrein opliep. Zijn kinderen vinden Niek was gewoon aan het werk. Hij
“Er waren er die met poederblussers
zag wat rookwolken en dacht dat
de brand probeerden te blussen. Ik
erop kantoor brand was. “Ik heb
heb ze weggestuurd, want dat
de fiets gepakt en ben die kant op
zouden ze nooit redden. De brand
gereden. De rookpluimen werden
greep veel te snel om zich heen.
steeds groter en zwarter. Ik heb de
Tegen die ex-collega heb ik nog
iedereen die het maar horen
wachtchef gebeld en gezegd dat
gezegd dat ze op ons konden
wil weten. Niek weet dat zijn
onze brandweer moest uitrukken.”
rekenen en dat we alle medewerking
bijdrage beperkt was, maar
Alarm geslagen
hij vindt het wel prettig dat
Ondertussen hadden collega’s
De ATM-brandweer is naar de plek
Danny van Leeuwen en John van de
des onheils gereden om indien nodig
Berg al vanuit kantoor alarm
assistentie te kunnen verlenen. “Je
geslagen. Niek kwam bij Chemie
kan niet zomaar beginnen te spuiten;
Pack een ex-collega tegen die bij de
dat bepaalt de bevelvoerder.
bedrijfsbrandweer had gezeten.
Bovendien weet je niet wat er ligt
Er liepen nog meer mensen rond.
opgeslagen.” Niek en zijn collega’s
het optreden van hun vader helemaal geweldig. “Papa heeft de brand bij ChemiePack geblust”, laten ze
hij de handen uit de mouwen heeft kunnen steken. Daar is hij tenslotte brandweerman voor.
ATMosfeer | maart
wilden verlenen.”
hebben ervoor gezorgd dat de
stonden zelfs twee crashtenders, die
“We hebben onze shovelmachinist
brandweer niets te kort kwam. Dit
op de luchthavens bij calamiteiten
een dammetje laten maken. Het was
betekende slangen aansluiten op het
worden ingezet. “Die stonden toch
genoeg om het water op afstand
ATM-blussysteem en de branddie-
maar mooi op ons bluswaternet te
sels in werking stellen. “De normale
draaien”, zegt Niek niet zonder trots.
druk van ons systeem staat op
We hebben onze
7 bar; met de buswaterpompen
Rioolsysteem en sloten
wordt 12 bar bereikt. Dan heb je
De brand is met zoveel water
heel veel water. Op een gegeven
bestreden dat het rioolsysteem en
moment is bij de directe buren onze
de sloten snel vol liepen. Het
brandweerwagen blussend ingezet.
bluswater kwam ook de richting op
Aan de andere kant is geprobeerd
van ATM en begon bovendien vlam
met het waterkanon de boel nat te
te vatten. Niek en Gert-Jan hadden
te houden en ons parkeerterrein
houden. Toen het te heftig werd
het direct in de gaten en de tegen-
ervan te vrijwaren.” Met een beetje
zijn we er weggehaald.”
woordigheid van geest om het
nadenken zijn problemen vaak
Er was al genoeg materieel aanwezig
probleem op een simpele maar
eenvoudig op te lossen. Brandweer-
om de brand te bestrijden. Er
afdoende manier op te lossen.
mannen weten dat.
shovelmachinist met zijn machine een dammetje laten maken.
Niek Snelders
05 29
Jaap Cappon is trots op de bedrijfsbrandweer
Brandweer durft over eigen grenzen te kijken Hij is trots op de bedrijfsbrandweer van ATM en de inzet die is aan de dag is gelegd tijdens de grote brand bij Chemie-Pack. Kordaat, met verstand van zaken, gedreven, betrokken en enthousiast; zo omschrijft Jaap Cappon ‘zijn’ brandweer. “Onze brandweer durft over de eigen grenzen te kijken en niet uitsluitend naar het eigen bedrijf. Ik vind dat mooi om te zien. Ze houden het hoofd erbij en doen zeker geen gekke dingen.”
Jaap is de veiligheidskundige van het bedrijf en tegelijkertijd
minuten. Bij objecten die een sprinklerinstallatie hebben
hoofd van de eigen bedrijfsbrandweer. Als een van de
nog korter. Dat is best snel en daarom waren we ook als
weinige bedrijven in dit gedeelte van het industrieterrein
eerste bij onze buren. We hebben ook gewoon goed
beschikt ATM over een eigen brandweer. Vanuit de vergunningen is dat geen verplichting: ATM vindt zelf dat een bedrijfsbrandweer noodzakelijk is om de risico’s tot een minimum te kunnen beperken. Ondanks de extra kosten die ermee gemoeid zijn. “Een brand begint altijd op beperkte schaal maar breidt zich dan met een oplopend
Een brand begint altijd op beperkte schaal en breidt zich met oplopend tempo uit.
tempo uit. Met een eigen brandweer op het terrein ben je er veel sneller bij en kan worden voorkomen dat een brandje
materiaal; alles wat een ‘gewone’ brandweer ook nodig zou
een brand wordt. Voor objecten zonder een vast opge-
hebben.”
stelde blusinstallatie is onze responstijd ongeveer drie
Op en rond het terrein ligt een compleet blusleidingnetwerk
ATMosfeer | maart
met op diverse plaatsen hydranten om
naast vindt bij Falck Risc op de
de blusslangen op aan te sluiten.
Maasvlakte nog een aantal specifieke
Grote pompen halen water uit het
trainingen plaats zoals op het gebied
Hollands Diep en persen het onder
van extreme hitte, oppervlaktebran-
flinke druk door de leidingen. De
den en tankbranden. “Alles is erop
brandweerwagen is uitgerust met
gericht om, als zich echt wat voor-
een flinke voorraad schuimvormend
doet, dat brandje zo snel mogelijk
blusmiddel. “We kunnen 1.400 kuub
onder controle te krijgen en uit
water per uur leveren en een
maken.” Telkens blijkt dat blusschuim
hectare onder schuim zetten.”
een zeer adequaat blusmiddel is,
Jaap vindt dat een bedrijfsbrandweer
zeker bij branden met chemicaliën.
een niet onbelangrijk voordeel heeft
Volgens Jaap zorgt schuim voor
ten opzichte van de ‘gewone’ over-
zekerheid. “Je spuit er een dikke
heidsbrandweer. Dan bedoelt hij niet
deken schuim overheen en je weet
alleen de veel langere responstijd.
dat het werkt.”
We hebben het goed voor elkaar en zijn op alles voorbereid. Het is een aparte organisatie die loopt als het nodig is.
afgehandeld. Of onze bedrijfsbrandweer in actie moet komen, wordt
Daar worden weliswaar wettelijke eisen aan gesteld, het duurt altijd
Bedrijfsnoodorganisatie
bepaald door de dienstdoende
langer om de doodeenvoudige reden
De brandweer is onderdeel van de
bevelvoerder.” Bij de brand van
dat een bedrijfsbrandweer op het
bedrijfsnoodorganisatie, zoals de
Chemie-Pack was voor iedereen
terrein zelf is gestationeerd. “De
veiligheidskundige het graag noemt.
duidelijk dat er zo snel mogelijk een
overheidsbrandweer is bijzonder
Hij heeft alle vertrouwen in de eigen
brandweerwagen heen moest. Jaap
capabel; dat trek ik op geen enkele
bedrijfshulpverlening (BHV), de
vindt dat normaal. “Het zijn je buren
manier in twijfel. Alleen moeten zíj
officiële benaming voor een dergelijke
en die moet je gewoon helpen. Als we
zijn voorbereid op allerléi vormen van
organisatie. “Wij hebben dat goed
rook zien kringelen komen we in actie,
calamiteiten en branden en ze werken
voor elkaar en zijn op alles voorbereid.
lijnen alles op, maar komen uiteraard
voor hun eigen veiligheid volgens de
Het is een aparte organisatie die loopt
pas echt in actie als dat mag. We
daarbij behorende procedures. Een
als het nodig is. Bij een ongeval
doen wat we kunnen doen, maar we
bedrijfsbrandweer is gericht op de
komen onze EHBO’ers als eerste in
gaan niet de held uithangen.”
risico’s in het bedrijf zelf en is op de
actie. Zij maken een inschatting en
hoogte van de specifieke omstandig-
zorgen ervoor dat alles netjes wordt
Jaap Cappon
heden, hoeveelheid en aard van stoffen en de getrainde manier om een specifieke brand op een specifieke plaats te bestrijden.”
Geen risico’s Eén potentieel risico van een bedrijfsbrandweer wordt door Jaap onderkend. Hij doelt op overgemotiveerde brandweermannen die kost wat kost hun bedrijf zouden proberen te redden. “Zo werkt het bij ons dus niet. Onze mannen zijn stuk voor stuk gedreven en gemotiveerd, maar ze nemen geen onverantwoorde risico’s. Daar oefenen we heel specifiek op.” Elke ploeg traint zo’n zes keer in het jaar de diverse calamiteiten die zich in de zes verschillende installaties zouden kunnen voordoen. Daar07
Gert-Jan Helmons: zorgvuldig gebeurd
Geen 100 maar 1.300 tankbewegingen Op een normale dag krijgt ATM een kleine honderd tankwagens te verwerken. De nasleep van de brand heeft in enkele dagen tijd voor 1.300 extra tankbewegingen op het terrein gezorgd. Door de bijzondere omstandigheden is in samenspraak met de overheden afgeweken van de bestaande procedures. “Met die hoeveelheden en de tijdsdruk kon dat niet anders”, zegt supervisor Gert-Jan Helmons. “Het innemen van het bluswater is uiteraard heel zorgvuldig gebeurd.” Er moest een oplossing komen voor de grote hoeveelheden
Soorten afvalwater
bluswater die voor de bestrijding van de brand zijn gebruikt.
De verschillende soorten afvalwater die ATM al van de
ATM lag het meest voor de hand. “De volgende dag zijn we
diverse opdrachtgevers in opslag had, konden niet zonder
meteen ruimte in onze tanks gaan maken om het bluswater
meer bij elkaar worden gevoegd. “Daar hebben we eerst
te kunnen opslaan”, geeft Gert-Jan aan. “Tegelijkertijd
een plan voor moeten maken.” Het was ook duidelijk dat
hebben we extra pompen gehuurd om de hele operatie
de bestaande opslagcapaciteit niet voldoende was om het
zo snel mogelijk te kunnen laten verlopen.”
bluswater tijdelijk op het terrein op te slaan. “We hebben
ATMosfeer | maart
Wintersportvakanite is erbij ingeschoten Gert-Jan Helmons zat op het moment van het uitbreken van de brand net met zijn wachtchefs in vergadering. De laatste die binnenkwam had gezien dat bij de buren de vlammen uit het dak sloegen. Nadat uit eigen waarneming was vastgesteld dat het vrij ernstig leek, 112 was gebeld en de eigen brandweer was gealarmeerd, is de vergadering afgeblazen. “Op zo’n moment is dat niet het belangrijkste”, vindt Gert-Jan. Hij heeft meteen opdracht gegeven de activiteiten aan het steiger te stoppen, de schepen los te koppelen en weg te sturen. De productie kon met een minimale bezetting worden voortgezet. “De installaties kunnen niet me één druk op de knop worden uitgezet. Dat is ook onverantwoord. Voor zover het kon, zijn de anderen bij de brand gaan helpen.” Er is geen sprake van paniek geweest. “Op ons terrein was niets aan de hand; we liepen ook geen gevaar. Zelf had ik geen enkele angst dat het wel eens zou kunnen overslaan.” Gert-Jan heeft zo veel mogelijk in het werk gesteld om de gevolgen van de brand zo veel mogelijk binnen de perken te houden. “We zagen al snel dat er geen redden meer aan was.” Aan gewoon werken is Gert-Jan die eerste dagen niet meer toegekomen. De eerste nacht was hij pas om een uur of drie thuis. De volgende avond was het rond elf uur. En elke morgen was hij weer om zeven uur present. Hij voelt zich verantwoordelijk. “In zo’n situatie kun je het niet maken om bijtijds naar huis te gaan. Ik heb er geen moment aan gedacht. Het gaat vanzelf; je blijft zolang je denkt dat je nodig bent.” De eerste weken na de brand is Gert-Jan nog erg druk geweest met de nasleep. De geplande wintersportvakantie is erbij ingeschoten. “Het hoort er allemaal bij. Dan volgend jaar maar naar de sneeuw; het is niet anders.”
daarvoor extra schepen ingehuurd om al het bluswater te
te houden, is de losprocedure aangepast. “Daar beslissen
kunnen opvangen. Tijd voor het opmaken van contracten
we natuurlijk niet zelf over. Dat is gebeurd in overleg met
was er niet. Daar denk je op zo’n moment ook niet aan;
de overheden die daarover gaan. Normaal gesproken gaat
dat wordt later wel geregeld. Je richt alle aandacht op wat
elke tankwagen over de weegbrug om eerst het volle
op dat moment nodig is.”
gewicht en later het lege gewicht te kunnen vaststellen. Dat zou te veel tijd in beslag nemen. Bij wijze van uitzondering mochten we in dit bijzonder geval volstaan met de automa-
De eerste tankwagens stonden binnen de kortste keren voor de poort.
tische tankmeting. De analyses zijn naderhand uitgevoerd.”
Constante stroom bluswater Gert-Jan heeft vanaf 1984 al heel wat meegemaakt, maar de brand en de nasleep ervan waren wel heel bijzonder.
Vlekkeloos verlopen
Op een gegeven moment waren er meer dan twintig
De operatie is nagenoeg vlekkeloos verlopen. Op het
vacuümwagens ingezet die af en aan reden en voor een
moment dat het sein brand meester werd gegeven, is bijna
bijna constante stroom aan bluswater zorgden. “We
direct met het opzuigen van het bluswater uit de sloten en
hebben het in een week nog nooit zo druk gehad.” Mede
het rioolsysteem begonnen. De eerste tankwagens stonden
door de deskundigheid en de ervaring met afvalstoffen
binnen de kortste keren voor de poort. Om de snelheid erin
heeft ATM alles in goede banen kunnen leiden. Gert-Jan Helmons 09
Evacuatie kantoor soepel verlopen De ontruiming ging eigenlijk als vanzelf. Op het moment dat duidelijk was dat het pand moest worden geëvacueerd,
in de auto om naar huis te gaan. Sandra had daar geen goed gevoel over. “Het was niet te doen. Er stond
deed Sandra de Graaf wat ze moest doen. Natuurlijk ligt er
een hele rij auto’s die mondjesmaat
bij ATM een plan met een procedure klaar voor het geval
werden doorgelaten. Een collega die al
zich een calamiteit voordoet, maar Sandra heeft vooral ook
In de auto was de hitte van de brand
in die rij had gestaan, kwam later terug. voelbaar en ze was te bang om verder
haar natuurlijke intuïtie gevolgd.
te gaan. Bij ons voelde ze zich blijkbaar veiliger. Die keus had ik al eerder
Sandra was die middag gewoon aan
alle luiken te sluiten en het werk het
gemaakt: ik voelde me op de zaak
het werk. Ze zit achter het bureau met
werk te laten, is Sandra naar Jac
meer op mijn gemak dan buiten
haar rug naar het raam en wist dus niet
Roovers gelopen. Hij zat in bespreking
bij de brand.”
wat zich buiten afspeelde. Een collega
met een andere collega. “Ik heb
die de zwarte rookwolken wel had
gezegd dat ze weg moesten, omdat er
Kauwgom uitgedeeld
opgemerkt, maakte haar erop attent.
brand was bij de buren. Bij de boek-
Sandra heeft zich met haar collega’s
Sandra zag de vlammen hoog boven
houding heb ik ze ook gewaarschuwd.”
verschanst in de portiersloge. In
de loodsen van de buren uitkomen en
Ze zitten in een dode hoek. Normaal
afwachting van de dingen die komen
wist dat het menens was. “Vervolgens
gesproken komt Sandra daar niet
gingen. Ze heeft zich geen moment
ging het allemaal heel snel. Danny van
vaak. “Dit keer moest ik er blijkbaar
onveilig gevoeld. “Ik had gezien dat er
Leeuwen draaide het alarmnummer en
instinctief wel heen.” Vervolgens zijn ze
buiten het nodige aan apparatuur en
ik heb instinctief de wachtchef gebeld:
met z’n allen naar achteren gelopen en
brandweer stond. Er waren voldoende
er is brand bij de buren, stuur de
heeft Sandra met collega’s van IT nog
mensen die er verstand van hadden.
brandweer.”
even naar de brand staan kijken.
Mij kan niets gebeuren, was mijn
Nadat de opdracht was uitgevoerd om
Eenmaal buiten stapten veel collega’s
gedachte. Het was daarboven zelfs
Sandra de Graaf: het ging vanzelf
ATMosfeer | maart
nog op een bepaalde manier gezellig. De situatie riep ook een saamhoringsheidsgevoel op. Rond etenstijd heb ik nog wat kauwgum uitgedeeld en gewaarschuwd dat ze er vooral zuinig op moesten zijn; we wisten niet hoe lang het nog zou gaan duren.”
Alternatieve route Dat viel uiteindelijk mee. Rond een uur of acht konden
Life te horen op tv
ze naar huis. Niet over de gangbare weg - die was door de brand volledig afgezet - maar onder
Grote calamiteiten krijgen veel aandacht van de
begeleiding van de brandweer via een alternatieve
media. Journalisten en cameraploegen duiken er van
route over het terrein van de achterburen. Eenmaal
alle kanten bovenop en proberen bij alles en iedereen
thuis drong pas de ernst van de situatie tot Sandra door. De tv-beelden en het commentaar maakten duidelijk wat er werkelijk aan de hand was op een steenworp afstand van de zaak. “We hadden wel explosies gehoord en rook en vuur gezien, maar vanuit onze positie hadden we geen
nieuws los te krijgen. Een redacteur van Eén Vandaag wist zelfs de portiersloge te bereiken. Sandra nam toevallig de telefoon op met als gevolg dat ze life op tv te horen is geweest. “Ik had niet veel te vertellen. Alleen dat ik zwarte rook en paddestoelen van vuur had gezien. Blijkbaar heeft heel de wereld gehoord dat ik het was, want
goed zicht. We zagen alles van de zijkant. Ik
de dagen erop werd ik er door iedereen op aangesproken.
heb trouwens geen moment het idee gehad
Behalve door mijn man en dochter, want die hadden het net
dat de brand zou kunnen overslaan. Dat
niet gehoord.”
heeft ongetwijfeld ook te maken met het vertrouwen dat ik in ons bedrijf heb.”
Geen paniek Het is Sandra opgevallen dat er op geen enkele manier paniek is uitgebroken op kantoor en dat iedereen de rust en de kalmte heeft kunnen bewaren. “Nu ik er achteraf over nadenk, is er die middag in een kort tijdsbestek veel gebeurd. En toch is alles soepel en vrij geruisloos verlopen. Iedereen wist wat hij of zij moest doen.” Calamiteiten oefeningen zijn blijkbaar een nuttig instrument. Ook het kantoorper soneel moet op het ergste zijn voorbereid. Een onaangekondigde oefening kan Sandra zich nog levendig voor de geest halen. “We zaten gewoon te werken en ineens stond het hele kantoor vol rook. Het was geen pretje, maar je leert er wel van.”
Sandra de Graaf 11
Goed aansluiten, vastzetten en nog een keer goed nakijken “Je moet altijd goed opletten; iets zomaar doen kan niet”, weet steigeroperator Aad van de Bor. “Dat betekent goed aansluiten, vastzetten en nog een keer goed nakijken. Een keer niet goed opletten, kan grote gevolgen hebben.” Ondanks de bijzondere omstandigheden en de misschien wat grotere druk door de brand, heeft Aad zijn hoofd erbij gehouden en is de evacuatie van de schepen aan het steiger zonder problemen verlopen. Als steigeroperator is Aad betrokken bij zowel het laden en lossen van schepen als bij het reinigen ervan. Per maand krijgt hij gemiddeld zo’n 150 schepen onder handen. Op het moment van de brand lagen er vier schepen aan de kade. Die konden er gezien het potentiële gevaar niet blijven liggen. De wachtchef had zijn handen vol aan de telefoon en het regelen van allerlei andere zaken.
Maar nu was het echt Aad van de Bor was om twee uur net aan het werk gegaan. Hij was druk bezig met zijn dagelijkse werkzaamheden toen er alarm werd geslagen. Dergelijke situaties heeft de brandweer meermalen getraind, Aad van de Bor houdt hoofd erbij
maar nu was het echt. “Ik heb mijn werk netjes overdragen en heb me bij de commandant gemeld. Die heeft me met de brandweerwagen richting brand gedirigeerd. Wij moesten het achterste gebouw veilig stellen. Ik denk dat we er zo’n twee uur hebben gestaan. Ondertussen hadden we de slangen uitgerold. Op een gegeven moment moesten we daar weg. Collega’s hebben het vervolgens overgenomen en ik ben teruggegaan naar de steiger om de schepen te evacueren.”
ATMosfeer | maart
Aangezien er twee vrij nieuwe collega’s in de ploeg zaten,
evacuatie rustig gebleven wat ongetwijfeld ook een positief
kwam het merendeel van de ontruiming van de steiger neer
effect heeft gehad op de bemanning van de schepen. Dus
op de schouders van de ervaren, oude rot.
eerst de slangen met stikstof richting opslagtanks leegblazen en dan pas ontkoppelen. De schepen hebben vervolgens
Aad heeft de bemanning op de hoogte gebracht en aange-
stuk voor stuk en onder het toeziend oog van de inmiddels
geven dat ze zo snel mogelijk weg moesten wezen met het
gearriveerde waterpolitie een veilig heenkomen kunnen
schip. Het betekende dat de ladende en lossende schepen
vinden.
eerst ontkoppeld moesten worden. Terwijl op de achter-
Zekerheid
Je weet dat hier alles goed beveiligd is, maar een extra oogje in het zeil in zo’n situatie kan zeker geen kwaad.
Vervolgens heeft Aad een ronde over het terrein gemaakt om ervan verzekerd te zijn dat er niemand nog ergens liep te dwalen. Datzelfde heeft hij ook nog geruime tijd gedaan met behulp van de camera’s in de controlekamer. “Eigenlijk ben ik de rest van de dag constant aan het monitoren geweest. De camera’s geven een aardig beeld van wat er op het terrein gebeurt. De vonken zag je hier en daar naar beneden komen. Later op de avond is de wind gedraaid en kwam
grond de vlammen uit de loodsen sloegen, is er volgens de
gelukkig wat verder van ons terrein af te staan. Je weet dat
vastgestelde procedures gewerkt. “Ik ben vrij nuchter”, zegt
hier alles goed beveiligd is, maar een extra oogje in het zeil,
Aad. “Natuurlijk vergeet je zoiets niet snel, want het was best
in zo’n situatie, kan zeker geen kwaad.”
heftig. Ik lig er in elk geval niet wakker van.” Aad is bij de Aad van de Bor
13
Adri Troost: we zijn met z’n allen goed bezig
Er zit geen aan- en uitknop op; het moet gecontroleerd gebeuren Als geen ander weet Adri Troost dat een fabrieksinstallatie niet zomaar stil kan worden gezet. “Er zit geen aan en uit knop aan; het moet gecontroleerd gebeuren en dat heeft z’n tijd nodig.” Toch heeft hij dat verzoek als dienstdoende wachtchef tijdens de eerste uren van de brand gekregen. “Die mensen hebben er niet echt verstand van.” Samen met Rinus van het Westeinde, Danny van Leeuwen en Jacques de Jong heeft hij uitgelegd dat alles meteen stilleggen nog meer en grotere problemen zou opleveren.
Door zijn jarenlange ervaring weet Adri
snel mogelijk weg. “De benzinesche-
beantwoorden; dat moet je filteren.
hoe hij in dit soort onvoorziene
pen waren weliswaar leeg, maar ze
Op zo’n moment vindt iedereen zich
situaties te werk moet gaan. Als
waren nog niet volledig ontgast. Op
belangrijk. Tot een uur of zes, zeven
wachtchef draagt hij een grote
zo’n moment is het belangrijk dat je
is het behoorlijk hectisch geweest.”
verantwoordelijkheid. “We zaten te
door de productiedirecteur goed op
vergaderen totdat een collega vertelde
de hoogte wordt gehouden.” De
Het is net de Hema
dat er bij de buren wat aan de hand
coördinatie kwam echter op de
Adri werkt al meer dan twintig jaar
was. Ik ben naar de controlekamer
schouders van Adri terecht. Hij heeft
bij ATM, waarvan zeventien jaar als
gegaan, ik zag de rook en dacht bij
het aantal telefoontjes niet precies
wachtchef. Hij ziet het als zijn taak
mezelf: dit komt niet goed.” Adri wist
geteld, maar het moeten er meer dan
sturing te geven aan zijn ploeg en
wat hem te doen stond. De schepen
tweehonderd geweest zijn. “Je kan
erop toe te zien dat met de opdracht-
die aan de kant lagen, moesten zo
niet op elke oproep ingaan en alles
gevers op de juiste wijze wordt
ATMosfeer | maart
omgegaan. “Het is hier net de Hema; het zijn allemaal klanten. Zo’n schip kost toch zo’n zes of zeven miljoen euro en daar moet je voorzichtig mee omgaan. Een schipper wil zo snel mogelijk geholpen worden en daar
Er wordt niet op veiligheid bezuinigd. Het nut van een goed onderhouden en goed functionerend blussysteem heeft zich al meermalen bewezen.
probeer je dan in tegemoet te komen. Hij moet tenslotte ook een boterham
Gelukkig kunnen we als personeel
zitten. Als er wat gerepareerd of
zien te verdienen. Het leuke is dat
ook meepraten over hoe het nog
vernieuwd moet worden, is dat nooit
onze manier van werken ook nog door
beter en efficiënter zou kunnen. Het
een probleem. Er wordt niet op
die klanten wordt gewaardeerd.”
betekent dat er meer werk op onze
veiligheid bezuinigd. Is er iets echt
schouders terecht komt, maar aan
nodig, dan wordt het aangeschaft.
Vernieuwing en verbetering
de andere kant zorgt de steeds verder
Het nut van een goed onderhouden
De laatste jaren is er veel geïnvesteerd
gaande automatisering weer voor een
en goed functionerend blussysteem
in vernieuwingen en verbeteringen van
verlichting.”
heeft zich al meermalen bewezen.
de installaties en zijn er meer en
Dat hebben we met de brand bij
betere controlesystemen ingevoerd,
Elk moertje en boutje
Chemie-Pack weer kunnen zien. Het
heeft Adri geconstateerd. Hij is
Over het management is Adri bijzon-
management zit er achterheen om
absoluut overtuigd van de noodzaak.
der goed te spreken. Tot voor een jaar
zoveel mogelijk verder te verbeteren.
“Het is nodig om ons in deze markt te
geleden was hij verantwoordelijk voor
Er wordt naar ons geluisterd. Ik vind
kunnen handhaven. We moeten laten
het onderhoud van het blussysteem
dat we met z’n allen gewoon goed
zien dat we het afval op een goede en
op het terrein. “Ik weet bij wijze van
bezig zijn en dat werkt stimulerend en
verantwoorde manier verwerken.
spreken elk moertje en boutje te
motiverend.” Adri Troost 15
“We zijn flexibel, we kunnen snel schakelen en we kunnen soepel inspelen op de markt en veranderende situaties. Dat is wat ons groot heeft gemaakt en daardoor hebben we kunnen overleven in de afvalmarkt. Het heeft alles te maken met de cultuur en de mensen die hier werken. We hebben gedreven mensen, die weten wat ze moeten doen en zich snel kunnen aanpassen. Er hoeft zich bij de buren maar een
Flexibel, snel schakelen en soepel inspelen op situaties
rookpluimpje voor te doen of iedereen springt op. Niet om uit nieuwsg ierigheid te gaan kijken, maar om te helpen en de handen uit de mouwen te steken.”
Er hoeft zich bij de buren maar een rookpluimpje voor te doen of iedereen springt op.
Danny van Leeuwen vindt het typerend voor ATM. Hij is dan
bedrijf door de brand in de problemen zouden komen.
ook trots op het bedrijf en prijst zich gelukkig dat hij er mag
We hebben het hier gewoon goed voor elkaar.”
werken. Dat doet hij al 23 jaar en nog elke dag met evenveel plezier. “Ik zie het een beetje als mijn eigen bedrijf, mijn kindje.
Een concurrent had andere prioriteiten gesteld; die liep
Toen ik hier begon is de grondslag gelegd voor wat er nu
visitekaartjes rond te delen om zijn diensten aan te bieden.
staat.” Danny heeft zijn bijdrage aan de ontwikkeling mogen
Danny heeft daar geen moment aan gedacht.
leveren. Op diverse plekken in het bedrijf heeft hij zich
“Het verlenen van hulp vond ik het belangrijkst. En als ik
verdienstelijk gemaakt, zowel operationeel als op kantoor.
weer voor zo’n situatie kom te staan, doe ik precies hetzelfde.
Sinds oktober mag hij zich commercieel directeur noemen.
Achteraf bedenk je dat we het misschien vooraf beter hadden
“Eigenlijk zou je als directeur niet met slangen moeten
moeten regelen. Zodat we bij het waterschap, de gemeente
sjouwen, maar ik doe het toch. Wij ATM’ers zijn doeners die
en het havenschap bekend waren als hulpverlener. Ik weet
graag willen helpen. Als er handen nodig zijn om vaten te
nu dat we gewoon in het calamiteitenplan van de diverse
kiepen, dan haal ik mijn pakkie uit de kast en ga aan de slag.
instanties moeten staan.”
Als ik ervoor kan zorgen dat een auto sneller kan worden gelost om zo een klant te kunnen helpen, dan denk ik daar
Prominente rol
geen moment over na en ga aan de slag.”
Dankzij de goede contacten van Danny in de afvalwereld, heeft ATM toch vrij snel een prominente rol kunnen spelen.
Klein brandje
“Dezelfde avond nog hebben we met elkaar zitten bomen om
Het is niet verwonderlijk dat Danny vooraan stond bij de
het probleem op te lossen. Die eerste 9.000 kuub hebben we
brand. Hij was als een van de eerste ter plekke. Op dat
dan ook goed kunnen opvangen. De volgende dag hebben
moment was het nog een klein brandje, maar het was al wel
we meer ons stempel erop kunnen drukken en hebben we
duidelijk dat het vuur moeilijk meer te stoppen was. Vervol-
ons zusterbedrijf Reym kunnen inzetten. En niet onbelangrijk,
gens is er vanuit ATM met behulp van de eigen brandweer
er is afgesproken dat al het afvalwater bij ons zou worden
alles aan gedaan om de schade zo beperkt mogelijk te
opgeslagen.” Inclusief Wilchem, AVR Van Gansewinkel en
houden. “Ik heb geen moment het idee gehad dat we als
Mourik zijn veertien bedrijven ermee bezig geweest en die
ATMosfeer | maart
Danny van Leeuwen: gedreven mensen bij ATM
hebben vanaf de diverse locaties het afvalwater afgeleverd. In
maar op met dat bluswater. Ik ga er vanuit dat onze kosten
die eerste dagen is alles in het werk gesteld om de opslag van
worden vergoed en dat alles gewoon wordt betaald. Zoals
het bluswater op een correcte manier tot een goed eind te
ook wij aan onze financiële verplichting voldoen richting de
brengen. In totaal heeft het zo’n tien dagen een duidelijk
schepen die wij hebben ingehuurd. We hebben een goede
beslag gelegd op de bedrijfsvoering. “Het waren hele lange
relatie met onze partners en hebben er alle vertrouwen in.”
dagen en daar moeten de weekenden dan nog eens bij worden opgeteld.”
Commerciële jongens
Danny Leeuwen
Netjes en milieuverantwoord
Voor het aan de gang houden van het gewone werk, heeft iedereen een tandje extra bijgeschakeld, zoals Danny het uitdrukt. Samen met zijn commerciële jongens heeft hij zich over de klant ontfermd. Die wilden ook weten wat er precies aan de hand was. Op de dag van de brand telde Danny 63 gemiste oproepen. “Als ik met een brandslang in mijn hand sta, ga ik geen telefoontjes beantwoorden. Dat hebben de jongens naderhand allemaal gedaan. Zelf heb ik me beperkt tot het aansturen en helpen waar nodig.”
Het terrein van Chemie-Pack is lang nog niet schoon. Er liggen nog de nodige verbrande en half verbrande resten en zelfs stoffen die de brand hebben overleefd. “We zijn goed in het verwerken van afval”, geeft de commercieel directeur nog maar eens aan. “Wij staan voor een opgeruimde wereld en dat doen we al vele jaren. Elk jaar wordt hier zo’n 1,6 miljoen ton chemisch afval verwerkt, waarbij het onze insteek is om dat afval te verwerken tot bruikbare producten. Met behulp van onze geavanceer-
ATM was op dat moment geen partij in het geheel, geeft Danny ter verduidelijking aan. “Wij hebben in opdracht van onze klanten het bluswater en de vervuilde grond in opslag genomen. Over de financiële afwikkeling maakt hij zich geen zorgen. In de eerste dagen heeft hij daar helemaal niet bij stil gestaan. “Er was een probleem en wij hebben gezegd, kom
de technieken en ver doorgevoerde controles zijn wij op deze manier in staat om het milieu te beschermen en vervullen we zo een belangrijke maatschappelijke functie. Mensen willen van alles hebben, totdat het afval is geworden. Dan komt ATM in beeld en wij zorgen ervoor dat het netjes en milieuverantwoord wordt verwerkt.” 17
Met nog meer voorzichtigheid Voor Cees-Jan Louwe was het geen onbekend terrein. Als chauffeur van Reym komt hij meermalen per dag een vrachtje lossen bij ATM. Toch was het deze keer bijzonder, want hij is ingezet bij het wegzuigen van het bluswater op het terrein van Chemie-Pack. Hoewel Cees-Jan voor een dergelijke opdracht zijn hand niet omdraait, is hij met nog meer voorzichtigheid te werk gegaan. “Je hoort allerlei verhalen, maar achteraf is het gelukkig allemaal erg meegevallen.” Cees-Jan Louwe
ATMosfeer | maart
De dag na de brand was Cees-Jan in
zekerheid heb ik alleen nog op de
het een en ander gewend. “Het was
de buurt van Moerdijk aan het werk
zaak geïnformeerd naar maskers en
slang aansluiten en slurpen maar.
toen hij van de zaak een telefoontje
filters. Als je het goed doet,raak je
Binnen een half uur was de wagen vol,
kreeg om richting Chemie-Pack te
tijdens je werkzaamheden dat spul
kon je het monsterflesje vullen en bij
rijden. “Onze Rotterdamse vestiging
helemaal niet aan. Je draagt hand-
ATM gaan lossen. En dan snel weer
had op dat moment geen auto meer
schoenen en je hebt een overall aan.
terug. De slang bleef gemakshalve bij
beschikbaar. Ik was met een collega
Op een gegeven moment heb ik wel
de put liggen. Ik heb geen enkel idee
aan een klus bezig en we waren wat
zo’n maskertje met een snuitje
hoeveel keer ik heen en weer ben
eerder klaar dan verwacht. Dan doe
opgezet; voor de zekerheid. De kleur
gereden. Op een gegeven moment
je dat natuurlijk als de baas het vraagt.
van het water in dat slootje stond me
ben ik de tel kwijtgeraakt. Het is
Ook als je dan een nachtje in een
niet echt aan. Normaal gesproken
natuurlijk wel door anderen bijgehou-
hotel moet blijven.”
weet je waarmee je aan de slag gaat.
den.
Media Cees-Jan wist wat er een dag eerder was gebeurd. In de kranten en op televisie werd tenslotte grootscheeps verslag gedaan van de brand. De berichten over allerlei gevaarlijke
Op een gegeven moment heb ik wel zo’n maskertje
De dag na de brand is Cees-Jan van een uur of één tot half tien ’s avonds in de weer geweest. Na een vrij korte
met een snuitje opgezet;
nachtrust in het hotel aan de overkant
voor de zekerheid.
van de snelweg was hij om zes uur ’s
stoffen en de onduidelijkheid over
morgens weer present. Aan het eind van de middag werd hij door collega’s
de effecten ervan, hebben hem niet
Daar stem je de beschermingsmidde-
afgelost die in het weekend hebben
kunnen afschrikken. “Om eerlijk te
len en veiligheidsmaatregelen op af.
doorgewerkt. Cees-Jan is alleen op
zijn heb ik er niet echt bij stilgestaan.
In dit geval was niet bekend welke
maandag nog terug geweest naar
Ik kom bijna dagelijks bij chemische
stoffen zich in het water bevonden.”
Moerdijk. “Voor een andere klant heb
bedrijven en ik weet hoe ermee moet
ik een vracht geladen en afgevoerd
worden omgegaan. Alle noodzakelijke
Aanpoten
naar ATM. Vervolgens heb ik daar nog
beschermingsmiddelen liggen
Het was flink aanpoten. Cees-Jan
wat vrachtjes gereden en daarna kon
standaard in de auto. Voor de
stapt niet opzij voor hard werken; hij is
ik weer richting huis.”
In de media werd het veel erger afgeschilderd Het was voor Cees-Jan een heel aparte ervaring. “Heel Nederland heeft het erover en jij bent er geweest. Ik heb die dagen nog wat meer naar de televisie gekeken om te zien of ik misschien in beeld kwam. Helaas, was dat niet het geval. Ik heb nog wel een collega zien lopen.” Op de zaak kreeg hij meteen van andere collega’s allerlei vragen op zich afgevuurd. Of het nu echt allemaal zo gevaarlijk was. “Dan vertel je dat de slootjes oranje gekleurd waren en daar wordt dan wat ongeloofwaardig op gereageerd. Ik vond het in elk geval allemaal wel meevallen. In de media werd het veel erger afgeschilderd.” 19
Havenschap Moerdijk Het Havenschap Moerdijk is verantwoordelijk voor de
Bedrijfsbelangen zijn ons belang
exploitatie en het beheer van het industriepark en de zeehaven. Het havenschap
In het rampenbestrijdingsplan is een duidelijke rol wegge-
is een gemeenschappelijke
legd voor het Havenschap Moerdijk. Niet bij het bestrijden
regeling van gemeente en provincie. Met de inrichting van het 2.400 hectare grote terrein is veertig jaar geleden een begin gemaakt. Inmiddels zijn er zo’n 400 bedrijven gevestigd die directe werkgelegenheid bieden aan 11.000 mensen. De indirecte werkgelegenheid is nagenoeg even groot. Moerdijk is bereikbaar over de weg, het spoor en het water. Het is de vierde zeehaven van Nederland. Van de totale oppervlakte kan nog 200 tot 220 hectare worden uitgegeven. Het plan is om Moerdijk in de naaste toekomst met een logistiek park uit te breiden.
ATMosfeer | maart
van de calamiteit zelf; daar zijn de verschillende hulpverleningsorganisaties en de overheden voor. “De belangen van de bedrijven zijn ons belang”, zegt plaatsvervangend directeur Jacco Rentrop. “Even voor half drie kwam bij ons het alarm van de brand binnen en om vijf voor drie hadden we alle bedrijven geïnformeerd.” De rol van het havenschap heeft vooral te maken met communiceren; wat is er aan de hand, wat zijn de effecten en wat zijn de gevolgen. “De volgende dag zaten we al met de ondernemers rond de tafel tijdens een door ons georganiseerde bijeenkomst”, geeft accountmanager Miriam Melisse aan. De eerste dagen na de brand is het havenschap 24 uur per dag bereikbaar geweest.
“In principe hebben we niets bij zo’n brand te zoeken”, geeft
digd. Bij calamiteiten opent dat soms deuren die voor
Rentrop aan. Hij is binnen het havenschap tevens de verant-
individuele bedrijven gesloten blijven. Rentrop wijst op de
woordelijke manager voor milieu en veiligheid. Het bluswater
relatie met Rijkswaterstaat. “Als havenschap krijgen we vaak
dat in het riool van het havenschap terecht komt en de
eerder en beter antwoord. We zetten zeker geen druk, maar
bluswerkzaamheden die wegen blokkeren, waarvoor
we vragen aandacht voor problemen en wijzen op mogelijke
afzettingen en omleidingroutes voor geregeld moeten worden,
oplossingsrichtingen. Zo hebben we Rijkswaterstaat duidelijk
zijn echter wel de verantwoordelijkheid van het havenschap.
proberen te maken dat er bedrijven voor hun activiteiten
Evenals meer basale zaken. ‘s Avonds bleken er nog zo’n
afhankelijk zijn van de haven.”
zeventig mensen in kantoren te zitten. Die moesten eten en
Voor een gedeelte is het havenschap probleemeigenaar van
uiteindelijk worden ontzet. “Dat faciliteren we ook.”
het bluswater. Het gaat met name om het deel dat in het eigen
Het havenschap heeft alle bedrijven in beeld, met naam en
riool van het industrieterrein terecht is gekomen. “Tijdens de brand hebben we het riool dicht moeten zetten. Vervolgens
Tijdens de brand hebben we het riool dicht moeten zetten.
moest het bluswater eruit en vanaf dag twee hebben we geprobeerd het riool weer zo snel mogelijk open te krijgen. Er zijn tenslotte heel wat bedrijven op aangesloten en je wil als verantwoordelijke organisatie de schade zo beperkt mogelijk
toenaam. Rentrop vindt het bij dergelijke calamiteiten belang-
houden. Gelukkig hebben we dat vrij snel voor elkaar
rijk om persoonlijk met de verantwoordelijken binnen de
gekregen.”
bedrijven te kunnen communiceren. Alle contactpersonen zijn met telefoonnummer en e-mailadres bij het havenschap
Open opstelling en hulpvaardigheid
bekend. “De bedrijven in de gele zone hebben we telefonisch
De open opstelling en de hulpvaardigheid van het havenschap
benaderd. Alle andere bedrijven hebben een e-mail van ons
heeft in Moerdijk veel waardering geoogst. “We doen het
ontvangen. Een soort amber alert, maar dan voor bedrijven.
natuurlijk niet alleen”, wil Rentrop er nadrukkelijk aan toevoe-
Bij een ramp versturen we een mail met een rode balk; gaat
gen. Vooral de eerste dagen kreeg hij een nagenoeg continue
het meer om informatie die wij kwijt willen, dan is de balk
stroom van vragen te verwerken. “Het was voor mij duidelijk
blauw. De bedrijven weten wat die kleuren betekenen.”
dat ik hier op mijn post moest blijven. Je bent coördinator en
Het havenschap constateerde dat er daags na de brand veel
woordvoerder voor de pers. Je moet je heel goed bedenken
vragen leefden bij de bedrijven. Miriam Melisse heeft daar alert
wat je in zo’n situatie naar buiten brengt. De boodschap moet
op gereageerd door meteen een informatiebijeenkomst te
in elk geval duidelijk en transparant zijn. Waar wij als haven-
organiseren. “Het signaal dat ermee wordt afgegeven is op
schap niet over gaan, daar zeggen we ook niets over.”
zich al belangrijk. We zeggen dat we begrijpen wat er speelt
Opmerkingen als zouden chemische bedrijven niet thuis
en dat er behoefte is aan informatie. Hoewel de uitgenodigde
horen op een industrieterrein als dat van Moerdijk, vindt
brandweercommandant een goed en open verhaal vertelde,
Rentrop niet terecht. Ze maken onlosmakelijk onderdeel uit
konden niet alle vragen worden beantwoord. Dat was niet zo
van de moderne maatschappij. “LCD-schermen worden
heel erg; men begreep dat in dit stadium nog niet alle
geproduceerd met chemische stoffen”, geeft Miriam Melisse
informatie beschikbaar kon zijn.”
als voorbeeld. “Kunststoffen worden gemaakt omdat wij als maatschappij ernaar vragen.” Rentrop vindt dat chemische
Beperkingen door noodverordening
bedrijven ook een plek geboden moet worden. “Afvalstoffen
De noodverordening die kort na het uitbreken van de brand
die bij chemische processen achterblijven, moeten ook
werd ingesteld, legde de overige bedrijven rond de Vlasweg
worden verwerkt. Dat kan heel goed hier.”
de nodige beperkingen op. Het havenschap heeft het initiatief genomen om de coördinatie van de ontheffingen op zich te
Nog niet klaar met de brand
nemen. “Wij kennen de bedrijven persoonlijk; je hebt er een
Het havenschap is voorlopig nog niet klaar met de brand.
beeld bij en je weet waar het om gaat. Die bedrijven moeten
Een stuurgroep gaat zich nu bezighouden met een zorgvul-
de volgende dag weer aan de slag en dat moet geregeld
dige afronding van de rampverschijnselen, zoals de bodemsa-
worden. Dan kan het gebeuren dat je om half twee ’s nachts
nering, de financiële afwikkeling, diverse onderzoeken en de
het bedrijf aan de telefoon hebt en dat om vier ’s morgens de
evaluatie. “We zijn er nog wel even mee bezig en uiteindelijk
ontheffing er ligt, zodat die vrachtwagen er terecht kan.”
moeten we natuurlijk lering trekken uit wat er is gebeurd.”
Het havenschap is in allerlei overlegstructuren vertegenwoorHavenschap Moerdijk 21
Bluswater kan hier goed worden verwerkt Terwijl de bluswerkzaamheden nog in volle gang waren, heeft ATM contact opgenomen met de verantwoordelijke overheden en aangeboden om het bluswater op te slaan. Dit om te voorkomen dat het bluswater zijn eigen weg zou zoeken en in het milieu terecht zou komen, zoals in het oppervlaktewater en de bodem. “Wij zagen het probleem al aankomen”, zegt milieucoördinator Oskar van de Berg, “en hebben daarom onze hulp aangeboden.”
Het voorstel werd meteen geaccep-
Nog voor de brand helemaal onder
genomen. Dit om een eerste indruk te
teerd door de overheden. Vervolgens is
controle was en het terrein kon worden
krijgen van de samenstelling van het
direct begonnen om het bluswater op
betreden, waren de eerste vacuümwa-
aangevoerde bluswater. In het vervolg
te vangen en af te voeren naar ATM.
gens al geregeld om het bluswater af te
van de operatie zijn individuele
Die operatie heeft enkele dagen in
voeren. Gelijktijdig is er ruimte gemaakt
opslagtanks en schepen representatief
beslag genomen en is voltooid. Het
in de opslagtanks om het bluswater uit
bemonsterd en zijn monsters opge-
bluswater zit momenteel opgeslagen in
onder andere sloten en riolen op te
stuurd voor analyse. Natuurlijk zijn we
opslagtanks op het terrein en in
kunnen slaan.
wel heel zorgvuldig met het bluswater
schepen die in de haven liggen. In een
omgegaan. Naast ons eigen standaard
later stadium is ook aangeboden om
Indicatieve monsters
analysepakket, hebben we de mon-
het afvalwater te verwerken. Daarover
“Die nacht zijn er na de eerste 700
sters tevens laten onderzoeken op de
is nog geen definitieve beslissing
kuub die we hebben opgezogen,
zogenaamde zwartelijststoffen. Dat zijn
genomen.
indicatieve monsters van het bluswater
onder andere bestrijdingsmiddelen,
ATMosfeer | maart
dioxines, gebromeerde difenylethers en
clenbuterol dat in het bloed van de
niet voor de hand om het bluswater
organotin. Gelet op de beschikbare
Tour de France winnaar Contador is
te gaan transporteren. We hebben
informatie ten tijde van de brand
aangetroffen.
het hier over zo’n 36.000 ton. Dat is
konden we niets uitsluiten. Dergelijke
een bak water van 100 bij 100 meter
analyses worden overigens uitgevoerd
Eetbare olijfolie
met een diepte van 3,6 meter.
door gespecialiseerde laboratoria en
Of de aangetroffen gehalten echt
Als het bluswater hier wordt verwerkt,
vergen relatief veel tijd. Met spoed
gevaarlijk zijn, is een vraag die moeilijk
gebeurt dat in installaties die, op
duurt het altijd nog vijf dagen.”
te beantwoorden is. Ter illustratie het
basis van Europese regelgeving,
Achteraf is gebleken dat er in dit geval
volgende. In olijfolie die voor consump-
zijn aangewezen als best beschikbare
niet onterecht is gekeken naar de
tie mag worden gebruikt, mogen op
techniek. Oskar vindt de eigen stallatie
zwartelijststoffen. De ‘reguliere’
grond van Europese regelgeving ook
dan ook uitermate geschikt voor de
verontreinigingen lieten weinig specta-
dioxinen zitten. Het in het bluswater
verwerking van het bluswater. “Het
culaire onderzoeksresultaten zien.
aangetroffen gehalte dioxinen zit
beleid op het gebied van zwartelijst-
“Enkele van de zwartelijststoffen zaten
minmaal een factor 40 keer onder
stoffen is gericht op het voorkomen
echter boven de aantoonbaarheids-
de norm voor eetbare oliën. Geconclu-
dat die stoffen na verwerking in het
grens. Deze stoffen zijn in verschillende
deerd kan worden dat het extreem
milieu komen. Wij kunnen daar met
samenstellingen in alle opslagunits
lage gehalten gaat in het bluswater.
onze manier van werken en met onze
aangetroffen. We hebben het over
ATM heeft een oplossing voor verwer-
installatie voor zorgen.” Of het bluswa-
microgrammen en nanogrammen; een
king aangedragen.
ter bij ATM wordt verwerkt is een vraag
enkele stof ligt zelfs op het niveau van
“We denken dat we de overheid de
die door de overheden moet worden
picogrammen.” Oskar wijst ter
helpende hand kunnen bieden. Gelet
beantwoord. Tot die tijd blijven tanks
vergelijking op de hoeveelheid
op de hoeveelheid water ligt het ook
en schepen verzegeld. Oskar van de Berg 23
Jacques de Jong staat er dubbel in
Inspecties vergroten vertrouwen in ATM De Regionale Milieudienst (RMD), Inspectie Verkeer en Waterstaat, VROM-inspectie, Rijkswaterstaat, waterschap Brabantse Delta, Arbeidsinspectie, Nederlandse Emissie Autoriteit en de gemeente Moerdijk. Ze komen allemaal met enige regelmaat bij ATM over de vloer. Jacques de Jong vindt het wat veel van het goede; het zorgt voor erg veel werk en rompslomp. “Ik sta er dubbel in”, moet de KAM manager bekennen. “Het zijn wel momenten waarop wij kunnen bewijzen dat we het goed doen, waardoor we het vertrouwen in ATM verder kunnen laten groeien. Dan zeg ik: hoe meer inspecties hoe beter.”
De revisievergunning is twee jaar
een beschreven momentopname
van de afvalstoffen en de verwerking
geleden verleend. Er is daarvoor twee
bevroren. Elke kleine wijziging op het
hiervan is begrijpelijk. Maar laat de
jaar met de diverse overheden rond de
terrein, in of aan installaties dient
verdere bedrijfsvoering aan ons over.”
tafel gezeten. Met als resultaat een pak
hierdoor formeel te worden gemeld of te
papier met een gewicht van 23 kilo.
worden aangevraagd bij het bevoegd
Doorn in het oog
Natuurlijk is de verantwoordelijke man
gezag. Die procedures kosten veel tijd,
Het is Jacques een doorn in het oog.
op het gebied van kwaliteit, veiligheid
waardoor direct inspelen op marktsitua-
“Onze vergunning is net lasagna en
(ARBO) en milieu een tevreden man dat
ties vaak onmogelijk is.” Jacques vindt
daardoor op een aantal punten
de milieuvergunning weer rond is. Maar
dat de vergunning scherpe eisen aan de
behoorlijk ondoorzichtig. Soms wordt
het eindresultaat had in zijn ogen beter
output-kant moet stellen. Dus aan
drie tot vier lagen diep doorverwezen
werkbaar moeten zijn. Hij doelt op alle
emissie-eisen naar bodem, water en
naar andere wettelijke regelingen,
doorverwijzingen die in de vergunning
lucht, geluid, energie en afzet (rest)
richtlijnen, beleidsregels, nationale en
staan en het in één zin verbinden van de
producten. “Dat er bij een afvalverwer-
internationale normen. Voor de toezicht-
gehele aanvraag (de bewuste 23 kilo)
kend bedrijf in de vergunning ook
houders is dat ook lastig. Ik ben voor
aan de vergunning. “In feite wordt zo
aandacht is voor de inkomende kant
duidelijke afspraken en helderheid en
ATMosfeer | maart
niet voor vage kretologie en regels die
uit; in de meeste gevallen onterecht
gen eruit halen, zodat veel materiaal
met een vergrootglas gezocht moeten
blijkt dan achteraf. Wij kijken niet op een
weer kan worden hergebruikt. Boven-
worden en die soms ook nog voor meer
dubbeltje als het gaat om het voorko-
dien heeft diezelfde maatschappij ons
uitleg vatbaar zijn. Dat is beter voor
men van geurklachten. Recent hebben
vergunning verleent om dit werk te
iedereen. Wij willen graag voldoen aan
we diverse grote investeringen op dit
doen. Zie ons maar als de mieren van
de wet- en regelgeving, maar schrijf ze
gebied gedaan. En we controleren ons
deze moderne maatschappij.”
alsjeblieft uit in duidelijke voorschriften.”
zelf op dit punt. Jaarlijks geven we
Jacques had de lasagnastructuur van
alleen aan geuronderzoek al zo’n
Bestaansrecht
de vergunning zelfs graag bij de Raad
50.000 euro uit. Dat zijn we nu volgens
Jacques realiseert zich dat alle regel
van State willen aanvechten. “Uiteinde-
de laatste vergunning ook verplicht,
geving op het gebied van milieu het
lijk was de nieuwe vergunning ons toch
maar daarvoor deden we het al op
bestaansrecht vormt voor ATM. Als de
te veel waard om deze in een bestuurs-
eigen initiatief. Hoewel binnen de
verwerking van afval niet aan zoveel
rechtelijk proces op het spel te zetten.”
vergunning een bepaalde geurcontour
strenge regels was gebonden, kon
ATM is nu genoodzaakt zelf een soort
is toegestaan, willen wij een goede
iedereen zich op de markt storten en
subvergunning te maken van alle
buurman zijn en zeker geen klachten
waren de geavanceerde installaties en
doorverwijzingen via het eigen compli-
veroorzaken. Klagers kunnen altijd
reinigingstechnieken niet nodig.
ance-systeem (Core). Eigenlijk zou dat
direct met ons contact opnemen. Dan
“Wij weten heel goed waar we mee
volgens Jacques niet nodig moeten zijn.
kunnen we meteen onderzoeken of wij
bezig zijn; wij hebben er verstand van.
“Als de overheid bepaalde zaken
de veroorzaker van de klacht zijn, en zo
Onze installaties vormen zeker niet één
belangrijk genoeg vindt om in een
ja het probleem oplossen.”
grote blackbox, zoals wel eens werd verondersteld. Integendeel; wij zijn de
vergunning op te nemen, moeten zij ook de minimale moeite nemen om deze
Nimby-syndroom
experts als het om verwerking van
voorschriften in een vergunning uit te
Voor Moerdijk lijkt ATM synoniem voor
verontreinigd afval gaat en kunnen alle
schrijven. Dan ontstaat er een heldere
het industrieterrein. Op zich niet
stappen in onze processen laten zien
vergunning die het enerzijds duidelijk
onlogisch. In Klundert wordt geklaagd
en verantwoorden. Dat is door alle
maakt waaraan moet worden voldaan
over Shell en in Moerdijk is steevast
inspecties van de afgelopen jaren ook
en die anderzijds gemakkelijker te
ATM de veroorzaker van elk luchtje.
bij de overheden bekend. Helaas zien
controleren is voor de toezichthoudende
Het heeft alles te maken met het
de inwoners van Moerdijk hier nooit iets
instanties. Een win-win-situatie lijkt me.”
nimby-syndroom (not in my backyard).
van terug. Hopelijk draagt deze
Jacques begrijpt dat: “Niemand wil in
ATMosfeer hier iets aan bij. Als bewo-
Zeven keer RMD
zijn achtertuin een verwerkingsfabriek
ners van Moerdijk bij ons eens een kijkje
De RMD alleen al komt minimaal zeven
van gevaarlijk afval. Maar er moet toch
willen komen nemen, zijn ze altijd van
keer per jaar op bezoek. Naast deze
een bedrijf zijn die de rommel opruimt
harte welkom. We laten altijd graag zien
standaard inspecties wordt door de
die we als maatschappij met elkaar
waar we mee bezig zijn.”
milieudienst ook op klachten gerea-
maken. Het ergens in de grond stoppen
geerd. “Vaak komt de RMD bij het
of naar een ver land sturen is ook geen
onderzoeken van geurklachten bij ons
oplossing. Wij kunnen die verontreiniginJacques de Jong 25
Els Schuijlenburg heeft vooral geluisterd
Hoe kan ik er voor onze mensen zijn ? Iedereen moet zijn of haar verhaal kwijt kunnen en elke klacht wordt serieus genomen. Dat was de insteek van de nazorg en de nasleep van de brand. P&O adviseur Els Schuijlenburg heeft die taak op zich genomen. Hoewel slechts een blauwe maandag in dienst bij ATM, probeerde ze snel een beeld te krijgen van de situatie. “Hoe kan ik er zijn voor onze mensen, heb ik me afgevraagd. Ik heb vooral geluisterd, dat vond ik het belangrijkste. Natuurlijk ben ik geen arts en daarom heb ik iedereen die ook maar even twijfelde geadviseerd met die klachten naar de huisarts of de bedrijfsarts te gaan.”
Op de dag van de brand was Els niet op kantoor. In het kader
dichtbij was gekomen en dat ATM zelfs gevaar leek te lopen.
van de kennismaking met het bedrijf was ze net op snuffel-
Gelukkig bleek dat niet zo te zijn.”De volgende morgen op de
stage bij Reym in Amersfoort. “Ik hoorde het in de auto op
zaak begreep Els dat collega’s hun verhaal kwijt wilden. Ze is
weg naar huis, maar ik wist niet goed waar het precies was.
dat meteen gaan organiseren, hoewel een dergelijke situatie
Pas ’s avonds begreep ik uit de berichten dat de brand erg
ook voor haar nieuw was. Er is direct contact gelegd met de
ATMosfeer | maart
bedrijfsarts en de GGD om bij hen de vragen van de
is in het laboratorium dan ook direct gebeurd. Het
medewerkers voor te leggen. “Sommigen medewerkers
opzetten van een medisch loket door de GGD, een
waren wat angstig, bezorgd, anderen hadden hoofdpijn of
gezondheidscentrum voor mensen met klachten, vond
een wat looiige smaak in hun mond. Het waren in eerste
Els een uitstekende maatregel. “Wij hebben onze mensen
instantie niet ontzettend veel medewerkers die zich
daarom aangemoedigd om er gebruik van te maken als
melden, maar elke vraag is serieus opgepakt.” Wat
dat nodig was en in elk geval de vragenlijst in te vullen.
iedereen ongetwijfeld goed heeft gedaan was de
Ook als de klachten inmiddels verdwenen zijn. Op die
informatiebijeenkomst voor de medewerkers van het
manier wordt elke klacht geregistreerd, ontstaat er een
bedrijventerrein van de GGD toen in de media allerlei
goed beeld en kan later worden teruggevallen op de
verhalen over mensen met klachten verschenen. “De
registratie als er andere inzichten ontstaan.”
eerste dagen werd je er echt mee overstelpt. Maar wat is
De bedrijven in de omgeving hebben de toezegging
er waar; dat is lastig om eruit te filteren. Wat me opviel
gekregen dat ze van nadere stappen op de hoogte
was dat er binnen het bedrijf nuchter werd gereageerd; ze
worden gehouden. Het havenschap heeft regelmatig
zijn tenslotte gewend om met gevaarlijke afvalstoffen te
nieuwsberichten rondgestuurd. Met name de bedrijven
werken. Door deze bijeenkomst ontstond er vertrouwen in
in de directe omgeving hebben de toezegging gekregen
de deskundigheid van de mensen die er verstand van
dat er tijdens de sanering van het gebied metingen
horen te hebben. De toezegging, dat ze direct zouden
worden verricht. En als er aanleiding toe is, worden
worden geïnformeerd als dat nodig was, heeft zeker ook
bedrijven direct geïnformeerd, zodat er maatregelen
daartoe bijgedragen.”
kunnen worden genomen. “In de tweede week was er
Op de bijeenkomst speelde doctor Jans, een milieudes-
een klein brandje en we zijn daarvan inderdaad meteen op de hoogte gebracht.”
Sommigen medewerkers waren wat angstig, bezorgd, anderen hadden hoofdpijn.
Als betrekkelijke nieuweling binnen ATM heeft Els van haar collega’s zoveel mogelijk informatie toegespeeld gekregen. Met haar kennis en ervaring op P&O-gebied en logisch nadenken, vervulde ze al snel een coördinerende rol. Els heeft in elk geval alles gedaan wat in haar vermogen lag om de nazorg in goede banen te leiden.
kundige en toxicoloog maar bovenal arts, een prominente
Van enige onrust is naar haar idee niet echt sprake
rol. Zijn boodschap was: ik laat jullie niet in de steek, zeker
geweest. “In mijn eigen omgeving waren ze benauwder
als iets niet verantwoord is. Els heeft een verslag gemaakt
dan de mensen die hier werken.” De taak van Els zit er
van de bijeenkomst en dat de volgende dag aan alle
nog niet op. Ook tijdens de saneringsperiode blijft Els het
medewerkers gestuurd. Daarin maakte ze onder meer
aanspreekpunt voor de medewerkers. Ze wil iedereen zo
melding van het advies aan de bedrijven om filters van
goed mogelijk informeren over de situatie.
luchtbehandelingssystemen preventief te vervangen. Dat Els Schuilenburg 27
ATM heeft zich sterk verbeterd Hij kent het bedrijf nog van vroeger en als
de helaas te vroeg overleden Jack Droog duidelijk op een
Chris Verschuuren de vergelijking met van-
heel andere leest geschoeid”, meent Chris die voor zijn
daag de dag moet maken, kan hij maar tot
Hij is nog steeds afdelingsvoorzitter. “Vooral in de beginja-
één conclusie komen: ATM heeft zich sterk verbeterd. “Het is echt een schoon bedrijf geworden. Als je ziet wat er allemaal wordt verwerkt, begrijp je het zelf niet. Het is ook
partij ook in de gemeenteraad van Moerdijk heeft gezeten. ren had het bedrijf last van de erfenis van zijn voorganger, maar het bedrijf is steeds beter gaan presteren. Ik kan me nog herinneren dat het een enorme smurrieboel was. Nu is het er echt schoon en de milieuregels worden goed nageleefd. Ik vind dat ATM is uitgegroeid tot een van de betere afvalverwerkers.”
een heel open bedrijf dat niets te verbergen heeft en dat ook niet wil.”
Niet de grote boosdoener Chris weet dat er in Moerdijk wel eens wordt geklaagd over stankoverlast. Vanuit het dorp worden klachten al snel aan
In de oude situatie is Chris enige malen met de SP Tweede-
ATM toegeschreven. Ten onrechte, is ook zijn ervaring. “Ze
Kamerleden Krista van Velzen en de bekende milieuvoor-
zien die schoorsteen en kennen het verleden of hebben wel
vechter Remi Poppe op bezoek geweest bij het afvalver-
eens iets gehoord, maar die tijd heeft het bedrijf ver achter
werkingbedrijf. “ATM is de laatste jaren onder directie van
zich gelaten. Als de regionale milieudienst dan op onder-
ATMosfeer | maart
zoek uitgaat, vinden ze de oorzaak
vreemd dat BRZO-bedrijven (Besluit
zijn, dat afvalverwerkingsbedrijven
meestal niet aan het eind van de
Risico’s Zware Ongevallen), tenslotte
bestaansrecht hebben. Het probleem
Vlasweg. Wij hebben nogal eens
de zwaarste categorie als het om
moet bij de bron worden aangepakt,
uitgelegd aan deze en gene dat ATM
gevaarlijke stoffen gaat, hier maar
zodat er geen afval ontstaat. Maar
niet de grote boosdoener was. Er
twee keer in het jaar door de GGD in
zolang dit niet het geval is, want zo
zitten tenslotte meer chemische
opdracht van de gemeente worden
eenvoudig is dat niet voor elkaar te
bedrijven in die hoek. Aan de andere
geïnspecteerd. En dan geven ze van
krijgen, blijft afvalverwerking nodig.”
kant blijft het natuurlijk lastig om
tevoren ook nog aan dat ze eraan
vervelende geurtjes te omschrijven en
komen. Het gebeurt binnen de
Chris Verschuuren zat met zijn
daar naderhand de veroorzaker van te
wettelijke regels, maar ergens klopt er
kleindochter voor de televisie; ze wilde
achterhalen.”
toch iets niet.”
graag weer een keer The Lord of Rings zien. “Dat is een hele zit.” Tot hij werd
Ondanks het feit dat ATM over alle
Productieprocessen
gebeld door een medewerker van zijn
vereiste vergunningen beschikt en er
Hij vindt het goed dat afvalverwerkings-
partij uit de Tweede Kamer. “Ik wist van
nauwelijks sprake is van overlast, vindt
bedrijven als ATM er zijn. “Iemand moet
geen brand. Samen zijn we in de auto
de SP-voorman dat afvalverwerkende
het toch doen. Bij productieprocessen
gestapt en richting Moerdijk gereden.
bedrijven in de gaten moeten worden
blijft er in negen van de tien gevallen
Toen ik de rookwolken en vlammen
gehouden. De goeden moeten in dit
afval over. Dat moet worden verwerkt;
zag, ben ik niet verder gegaan. Het zag
geval onder de kwaden leiden. Chris
het afval transporteren naar een
er dreigend uit en ik had niet het idee
weet dat er een minimum aantal vaste
ontwikkelingsland is natuurlijk geen
op dat moment daar nuttig te kunnen
bezoeken van de RMD plaatsvinden
oplossing. In Moerdijk zit het enige
zijn.” De volgende ochtend is Chris, in
en dat de provinciale milieubewakers
bedrijf in Nederland dat zoveel verschil-
het gezelschap van dezelfde fractieme-
daarnaast nog een paar keer per jaar
lende vervuilende stoffen kan verwer-
dewerker uit Den Haag, wel polshoog-
onverwacht binnenvallen. “Het is
ken. Eigenlijk zou het niet nodig moeten
te gaan nemen. Chris Verschuuren
29
Dankbetuiging Het was voor Iris, Demi, Tijmen en mij een geweldige steun om zoveel mensen om ons heen te hebben tijdens het afscheid van Jack. We hebben deze dag als heel bijzonder ervaren door jullie aanwezigheid, door de mooie woorden die gesproken zijn, door de vele attenties, bloemen en andere reacties van jullie. Jack had het zich niet mooier voor kunnen stellen, hij hield echt
Hartelijke,
veel van een heleboel mensen, was oprecht betrokken
lieve groeten van
en had iedere dag weer plezier in zijn werk.
Iris, Demi, Tijmen en Ella Fam. Droog
Op een nuchtere wijze heeft hij alles achter zich gelaten, afgesloten met woorden als ´het was een mooie tijd´, zonder spijt, zonder treurnis en ´gaan jullie vooral gezellig met elkaar door`. Jullie en wij, maar voor ons is het nog niet voorbij, het een plaatsje geven´ betekent het verlies en gemis durven aankijken, het verdriet niet uit de weg gaan. Daar zijn wij nu mee begonnen, Jack zijn kracht en positivisme geven daarbij veel steun, op naar een leven zonder hem. Wat blijft zijn de mooie herinneringen, waar jullie ook deel van uitmaken, velen van jullie zijn ook een stukje Jack, de reden waarom ik van een aantal mensen nog graag wil blijven horen hoe het met hen en ATM (en omgeving) gaat.
ATMosfeer | maart
Fam. Hobbelen
31
Colofon ATMosfeer is een uitgave van Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Eindredactie Eric Langedijk Jacques de Jong Arno Nijssen Piet Rolloos
f
| 0168 389 225 | 0168 389 270
e
|
[email protected]
t
Interviews Jan Wolters Vormgeving Dokkum communicatie | Brielle Druk Quadraat | Oud-Beijerland
Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Industrieterrein - Seaport M 152 Vlasweg 12, 4782 PW Moerdijk Postbus 30, 4780 AA Moerdijk Nederland t f
| 0168 389 289 | 0168 389 270
|
[email protected] I | www.atmmoerdijk.nl
e
ATMosfeer | maart Shanks. waste solutions
