Glastuinbouw draagt door hoge CO2-emissie flink bij aan Global Warming
Voor wie verstandig handelt!
Trendsamenvatting Naam
Global warming
Definitie
Global Warming, de opwarming van de aarde, is de stijging van de gemiddelde temperatuur die op de aarde wordt waargenomen.
Scope
Effecten, oorzaken, gevolgen en getroffen maatregelen i.r.t. de temperatuurstijging algemeen, Nederland en de sierteelt.
Invloed:
Versterkende factoren: Verdere toename broeikasgassen/ CO2. (Binnen de agrarische sector is de glastuinbouw belangrijkste broeikasgassen producent.), Overbevolking (Nederland), Economische groei Verzwakkende factoren: Precieze invloeden van warmer worden aarde op het klimaat niet geheel duidelijk. Invloed mens niet 100% zeker.
Impact
Veranderingen in groeiseizoen en productiemethodiek in Nederland; Meer stormen, meer neerslag, hogere temperaturen, stijging zeespiegel in Nederland; Productiedaling en afname landbouwareaal in Afrika a.g.v. klimaatverandering
Bronnen
www.wikipedia.nl, KNMI, Massachusetts Institute of Technology (MIT), H2, a solution for the future, www.klimatosoof.nl, CBS, www.agriholland.nl
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 2
Definitie Global Warming, de opwarming van de aarde, is de stijging van de gemiddelde temperatuur die op de aarde wordt waargenomen. Sinds het begin van de twintigste eeuw is de gemiddelde temperatuur met ongeveer 0,74°C gestegen. Het is volgens het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) zeer waarschijnlijk dat deze temperatuurstijging wordt veroorzaakt door menselijke activiteiten die de concentratie aan broeikasgassen in de atmosfeer doet toenemen. Temperatuurstijgingen van meer dan 2°C zouden grote veranderingen met zich meebrengen voor mens en milieu. Sommige wetenschappers betwisten echter de conclusies van het IPCC. Bron: Wikipedia.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 3
Scope Hoe ziet de gemiddelde temperatuurstijging er uit en waar wordt dit volgens het IPCC door veroorzaakt en wat is de kritiek op de redeneringen van het IPCC. Wat zijn de gevolgen van Global Warming (algemeen, Nederland en de sierteelt) welke maatregelen worden getroffen door de overheid en de sector?
Voor wie verstandig handelt!
Bron afbeeldiing: www.wwf.fi
Pagina 4
Broeikaseffect een natuurlijk effect Het broeikaseffect is een natuurlijk proces dat er voor moet zorgen dat de aarde warm blijft. Het zijn de stoffen in de dampkring, broeikasgassen genoemd, die er voor zorgen dat de warmte wordt vastgehouden. Voorbeelden van broeikasgassen zijn koolstofdioxide (CO2), stikstofdioxide (N2O) en ozon (O3). Zonnestralen worden grotendeels door het aardoppervlak geabsorbeerd. Een klein deel van de straal wordt teruggekaatst de ruimte in. Broeikasgassen in de atmosfeer absorberen hiervan weer een deel. De atmosfeer zorgt op deze manier voor een optimaal klimaat op aarde. Bron: H2, a solution for the future
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 5
Global warming door te veel broeikasgassen Hoe meer broeikasgassen, hoe meer warmte er in de atmosfeer wordt vastgehouden. De afgelopen decennia is de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer toegenomen. Enerzijds door uitstoot van koolstofdioxide (CO2), anderzijds door het kappen van grote stukken (regen)woud. Bomen hebben de eigenschap om koolstofdioxide (CO2) om te zetten in zuurstof (O2), waardoor de hoeveelheid broeikasgas afneemt. Door het kappen van bossen neemt de hoeveelheid CO2 die wordt omgezet naar O2 af. Sinds 1750 is de hoeveelheid koolstofdioxide in de atmosfeer met 30% toegenomen ten gevolge van het zgn. versterkte broeikaseffect. Belangrijke oorzaak hiervan is de industrialisatie en het sterk toegenomen verkeer. Bron: H2, a solution for the future
Bron: Wikipedia
Voor wie verstandig handelt!
Bron: Wikipedia
Pagina 6
IPCC rapport over het klimaat Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is een VN-organisatie die wetenschappelijke bevindingen van duizenden wetenschappers over de hele wereld over de klimaatverandering vergaart en die ongeveer om de zes jaar in een rapport publiceert. Het IPCC doet dus zelf geen onderzoek en wordt algemeen als de meest neutrale bron van informatie over klimaatverandering beschouwd. In 2007 is het vierde IPCC-rapport uitgebracht, dat is gebaseerd op bevindingen tot medio 2006, de belangrijkste conclusies: • • •
•
• •
11 van de 12 warmste jaren sinds 1850 vallen in de laatste 12 jaar. De Aarde is de afgelopen eeuw ca. 0,76°C warmer geworden. De komende eeuw komt daar nog 1,1 tot 6,4 °C bij (afhankelijk van maatregelen). De oceanen hebben ruim 80% van de toegenomen warmte geabsorbeerd. Hierdoor is in de 20e eeuw het zeeniveau met 17 cm gestegen. De komende eeuw wordt een extra stijging van 18 tot 59 cm verwacht. De stijging kan nog hoger worden door verdere afkalving van de ijskappen. (die in de laatste jaren sterk is toegenomen). De opwarming is vooral het gevolg van de uitstoot van broeikasgassen als kooldioxide (CO2) en methaan (CH4). De concentraties van die gassen in de atmosfeer zijn momenteel de hoogste in zeker 650.000 jaar. Dit is vooral het gevolg van menselijk handelen. De CO2-concentratie in de atmosfeer is sinds 1750 met 35% toegenomen. De toename is de afgelopen 10 jaar meest extreem. De oceanen verzuren doordat ze een deel van de CO2 opnemen. Dit heeft een dempend effect gehad maar die buffer raakt verzadigd. Bron: Wikipedia
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 7
Aarde wordt warmer en de mens is hier waarschijnlijk debet aan Veel wetenschappers voorspellen dat door het versterkte broeikaseffect de aarde steeds warmer wordt, dit heeft als gevolg dat de ijskappen op de noord- en zuidpool grotendeels smelten en dat het zeeniveau stijgt. Delen land zullen overstromen waardoor minder ruimte om te wonen overblijft, wat weer problemen geeft met overbevolking. Een ander mogelijk gevolg is de verandering van het klimaat, de gemiddelde temperatuur stijgt en er ontstaan daardoor steeds meer en grotere woestijnen. Hoever deze gevolgen gaan is niet duidelijk, wetenschappers zijn het niet met elkaar eens over de mate waarop de mens invloed heeft op de klimaatverandering. Wel is duidelijk dat de aarde warmer wordt en dat de mens hier zeer waarschijnlijk verantwoordelijk voor is. Oplossing De oplossing van het probleem is helaas niet eenvoudig. Om te zorgen dat het versterkte broeikaseffect vermindert moeten er aan de ene kant minder broeikasgassen worden uitgestoten. Dit kan door strenge regels t.a.v. CO2 emissie. Ook het behoud van bossen en natuurgebieden op aarde is van groot belang.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 8
Volgens het KNMI wordt Nederland warmer, ‘s winter natter en de zeespiegel stijgt Temperatuur De temperatuur in Nederland is sterker gestegen dan het wereld-gemiddelde met recent een aantal warmte-records in herfst en winter. Voor de toekomst wordt vooral een opwarming voor de warmste zomerdagen en de koudste winterdagen verwacht. Neerslag De neerslag is in Noord-Europa in de 20e eeuw gemiddeld met 5-10% toegenomen. Voor Nederland is dat door de natuurlijke variatie echter minder duidelijk. In Zuid-Europa zal de zomerse neerslag gaan afnemen en in Noord-Europa zal de winterse neerslag toenemen. Die winterneerslag is de gelopen eeuw in Nederland gemiddeld met 25% toegenomen (Europa 15%), men verwacht dat deze trend zich voortzet. Ook de intensiteit van de extreme neerslag is in Nederland toegenomen en ook dit zet zich naar verwachting voort. Het is onzeker of de zomers droger worden, Nederland ligt namelijk op het grensgebied tussen een kleine toename in het noorden en een sterke afname in het zuiden. Maar in alle gevallen zullen zomerse buien extremer worden. Stormen. Waargenomen is dat stormbanen zich noordwaarts verschuiven (100 km in de afgelopen 40 jaar), maar de stormbaan boven Nederland is breed, dus zullen we er hier weinig van merken, al is de verwachting dat windsnelheden iets toenemen (2% per graad temperatuurstijging). Het aantal stormen in Nederland in de afgelopen 40 jaar iets afgenomen, maar hier geldt wederom dat er niet tot een trend geconcludeerd kan worden. Stijging van de zeespiegel De komende eeuw wordt in gemiddeld in de wereld een stijging van de zeespiegel 18 tot 59 cm verwacht. Door regionale effecten zal de stijging in Nederland tot 15 cm hoger uitvallen. De stijging kan nog hoger worden door verdere afkalving van de ijskappen. Bron: Wikipedia, KNMI
.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 9
MIT modellen basis voor voorspellingen Het Massachusetts Institute of Technology, beter bekend als MIT, is een van de meest prestigieuze technische universiteiten ter wereld. Het instituut is gevestigd in Cambridge, Massachusetts, en heeft zo'n 10.000 studenten. Onderzoekers van het MIT publiceerden in mei 2009 een artikel met modeluitkomsten die wijzen op een temperatuurstijging van 5,2°C [3,5-7,4°C] ten opzichte van 1990. Een van de oorzaken van de hogere temperatuurstijgingen zijn de hogere broeikasgasemissies MIT scenario's.
The most comprehensive modeling yet carried out on the likelihood of how much hotter the Earth's climate will get in this century shows that without rapid and massive action, the problem will be about twice as severe as previously estimated six years ago - and could be even worse than that. The study uses the MIT Integrated Global Systems Model, a detailed computer simulation of global economic activity and climate processes that has been developed and refined by the Joint Program on the Science and Policy of Global Change since the early 1990s. Because vehicles last for years, and buildings and power plants last for decades, it is essential to start making major changes through adoption of significant national and international policies as soon as possible. David Chandler, MIT News Office May 19, 2009
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 10
Kritiek ‘The Great Global Warming swindle’ Oftewel ‘De grote zwendel van de opwarming van de Aarde’ is een documentaire over de opwarming van de Aarde die in 2007 op de Britse TV werd uitgezonden. In de documentaire wordt kritiek samengevat die door wetenschappers is geuit op An Inconvenient Truth, de documentaire die in 2006 door ex-vicepresident van Amerika Al Gore werd uitgebracht. In die documentaire uit Gore zijn zorgen over de opwarming van de Aarde. In The Great Global Warming Swindle worden twijfels geuit over An Inconvenient Truth en het klimaatonderzoek van het IPCC. In The Great Global Warming Swindle wordt gesteld dat de stijging van de concentratie CO2 juist wordt veroorzaakt door een stijging van de temperatuur en niet andersom. De film voert dit als bewijs dat niet de mensen de oorzaak is van de klimaatverandering. Gewezen wordt op de relatief warme Middeleeuwen en het niet stijgen van de mondiale temperatuur tussen 1940 en 1970. De stijging van de temperatuur op Aarde wordt verklaard door een verhoogde zonneactiviteit en een stijging van het aantal zonnevlekken. Bron: Wikipedia Professor de Kees de Jager gaat nog verder, zijn recente studies suggereren dat we de invloed van de zon veronachtzaamd hebben, en dat de huidige ‘rust’ wel eens het begin van een langdurige koudeperiode zou kunnen betekenen. Bron: www.klimatosoof.nl
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 11
Tuinbouw bijdrage vooral CO2 In de agrarische sector komen verschillende broeikasgassen vrij. De belangrijkste zijn CO2, methaan en lachgas (stikstofgas, N2O). De belangrijkste bronnen hiervan zijn de veehouderij (mest en vertering van voeding) en de glastuinbouw (CO2-emissie door aardgas-gebruik). De totale broeikasgasemissie van de land- en tuinbouw in Nederland is sinds 1990 afgenomen, dit is vooral te danken aan de verminderde uitstoot van ammoniak (NH3) door de veeteeltsector. De CO2-emissies in de agrarische sector zijn voor circa 80% afkomstig van de verbranding van fossiele brandstoffen in de glastuinbouw. Deze CO2-emissie is sinds 1990 gedaald door energiebesparing. De recente ontwikkeling van de (semi-)gesloten, energie producerende kas vormt een belangrijke doorbraak voor de toekomst. Bron CBS
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 12
Global Warming verandert groeiseizoen en productielanden Praktische gevolgen van klimaatveranderingen: • Lengte groeiseizoen van planten en dieren verandert. • Moment van planten, bestrijden, oogsten, snoeien verandert. Leefritme van plaagdieren verandert. • Bestuiving en bevruchting Eerdere bloei leidt mogelijk tot problemen met de bestuiving. • Schade door extreem weer, denk aan hagelschade en bevriezing. • Beschikbaarheid van zoet water voor beregening staat onder druk door watertekorten. • Verzilting is in de vollegrondteelt een belangrijke oorzaak van de afname van productie. • Vernatting beperkt productie en geeft uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. • Ziekten en plagen nemen toe door vernatting. Hogere temperatuur leidt tot nieuwe ziekten en plagen. Gevolgen in ontwikkelingslanden Klimaatveranderingen zullen grote gevolgen hebben voor de landbouw in landen met weinig financiële en technologische middelen. Klimaatverandering brengt de landbouw in bijvoorbeeld Afrika ernstig in gevaar. De productie zal dalen en het landbouwareaal zal daar fors afnemen.
Bron: www.agriholland.nl
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 13
Invloed Versterkende factoren
Verzwakkende factoren
• Verdere toename broeikasgassen/ Co2. (Binnen de agrarische sector is de glastuinbouw belangrijkste broeikasgassen producent.) • Overbevolking (Nederland). • Economische groei
• Precieze invloeden van warmer worden aarde op het klimaat niet geheel duidelijk. • Invloed mens niet 100% zeker.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 14
Impact op de sierteeltsector • Veranderingen in groeiseizoen en productiemethodiek in Nederland; • Meer stormen, meer neerslag, hogere temperaturen, stijging zeespiegel in Nederland; • Productiedaling en afname landbouwareaal in Afrika a.g.v. klimaatverandering
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 15
Bronnen • • • • • • •
KNMI Massachusetts Institute of Technology (MIT) H2, a solution for the future CBS www.klimatosoof.nl www.wikipedia.nl www.agriholland.nl
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 16
