Binnen de sector nog weinig aandacht voor MVO
Voor wie verstandig handelt!
Trendsamenvatting Naam
MVO
Definitie
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) betekent dat naast het streven naar winst (profit) ook rekening wordt gehouden met het effect van activiteiten op het milieu (planet) en menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf (people). Het gaat er om een balans te vinden tussen people, planet en profit, ‘de drie p’s’, wat leidt tot betere resultaten voor zowel het bedrijf als de samenleving. Bij MVO spelen alle kernprocessen van het bedrijf een rol, van inkoop en productie tot personeelsbeleid en marketing. Duurzame ontwikkeling is 'een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien‘.
Scope
Oorsprong MVO, rol van de overheid, betekenis voor bedrijfsleven, aandachtsvelden MVO in de sierteeltsector, de rol van het grootwinkelbedrijf
Invloed:
Versterkende factoren: Overheid stimuleert, Bestaande keurmerken bieden mogelijkheden De markt (supermarkten) eist het, Mondigheid burgers/ sociale druk Verzwakkende factoren: Meerwaarde voor individuele bedrijven onduidelijk, Is het tijdelijk of iets blijvends? Economische krimp/ recessie
Impact
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen; geen keuze, maar plicht? Mogelijkheid om je te onderscheiden Sectorbrede milieu-standaard Cradle2Cradle neemt een vlucht
Bronnen
CBS monitor, Ministerie van Economische Zaken (EZ), www.wikipedia.nl, www.oesorichtlijnen.nl, Productschap Tuinbouw (PT), www.mvonederland.nl, www.floriade.nl, www.cradletocradle.nl, www.consuwijzer.nl, Visie Greenports 2020
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 2
Definitie Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) betekent dat naast het streven naar winst (profit) ook rekening wordt gehouden met het effect van activiteiten op het milieu (planet) en menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf (people). Het gaat er om een balans te vinden tussen people, planet en profit, ‘de drie p’s’, wat leidt tot betere resultaten voor zowel het bedrijf als de samenleving. Bij MVO spelen alle kernprocessen van het bedrijf een rol, van inkoop en productie tot personeelsbeleid en marketing. Duurzame ontwikkeling is 'een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien‘.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 3
Scope In grote lijnen wordt aangegeven waar MVO vandaan komt, wat is de rol van de overheid en wat betekent het voor een bedrijf. Welke aandachtsvelden heeft MVO in de sierteeltsector en wat is de rol van het grootwinkelbedrijf?
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 4
MVO, de overheid als voorbeeld De term ‘duurzame ontwikkeling’ is echt opgepakt na de milieuconferentie van de VN in 1992 in Rio de Janeiro. De lidstaten hebben daar afgesproken te streven naar duurzame ontwikkeling. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft aanbevelingen voor MVO opgesteld, de zogenaamde OESO-richtlijnen. Dit zijn vrijwillige richtlijnen ten aanzien van het maatschappelijke gedrag van internationale bedrijven op gebied van mensenrechten, arbeidsverhoudingen, milieu, corruptie, informatieverstrekking, wetenschap & technologie, mededinging en belastingen. Het Nederlandse Nationaal Contact Punt (NCP) ondersteunt bedrijven om deze richtlijnen in praktijk te brengen. Bron:Wikipedia en www.oesorichtlijnen.nl In maart 2001 verscheen de Kabinetsvisie MVO perspectief vanuit de overheid . Het toenmalige kabinet bouwde daarin voort op aanbevelingen van de SER. Het doel was MVO samen met anderen uit te bouwen door het spelen van een zo concreet en ambitieus mogelijke stimulerende en faciliterende rol. De daarop volgende kabinetten hebben deze doelstelling overgenomen. De huidige visie is: MVO 2008-2011 inspireren, innoveren, integreren . De overheid geeft aan een voorbeeldrol te willen vervullen. Volgens het ministerie van EZ is ondernemen meer dan het maken van winst. Goed ondernemerschap kan ook bijdragen aan een betere maatschappij, waarin de factoren mens en milieu net zo centraal staan als het verdienen van geld. MVO versterkt het imago en de concurrentiepositie van bedrijven, dat is goed voor de economie. EZ ondersteunt het bedrijfsleven met advies en faciliteiten. Bron: Ministerie EZ
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 5
MVO binnen het bedrijf MVO binnen bedrijven heeft de volgende kenmerken: • Het is een vrijwillig proces. • Het is een voortdurend proces en geen toestand. • MVO integreert op een systematische manier economische, sociale en milieudoelstellingen in de bedrijfsvoering. • Het gebeurt in overleg en dialoog met de stakeholders. Een bedrijf dat actief met MVO bezig is beschrijft de normen en waarden waar het voor staat. Dit gebeurt vaak in een gedragscode en in zogenaamde ´compliance rules´. De maatschappelijke verantwoordelijkheid, de manier waarop een bedrijf haar kernactiviteiten uitvoert en verantwoordelijkheid neemt ten aanzien van het milieu en de sociale context. Veel bedrijven beschrijven dit in een duurzaamheidsverslag. Richtlijn is daarbij de zogenaamde 3 P´s, People, Planet, Profit. De maatschappelijke betrokkenheid van een bedrijf, de manier waarop het bedrijf iets teruggeeft aan de samenleving, wordt ook soms beschreven in het duurzaamheidsverslag. Veel bedrijven kiezen ervoor hier niet zelf over te communiceren maar derden (bijvoorbeeld personeel) aan het woord te laten. Bron: Wikipedia
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 6
Drie dimensies -> drie P´s People = sociaal Planet = mileu Profit = economisch MVO is gestoeld op een balans tussen de drie dimensies People (de menselijke aspecten binnen en buiten het bedrijf), Planet (effect van de activiteiten op het milieu) en Profit (het streven naar winst. Ook wel ‘de drie p’s’. Het in acht nemen van de drie dimensies moet op een geïntegreerde manier gebeuren, ze staan namelijk niet los van elkaar, ze beïnvloeden elkaar, vullen elkaar aan en komen soms met elkaar in conflict. Het zoeken naar een evenwicht tussen de drie dimensies is dan ook één van de grote uitdagingen voor MVO. Bovendien moeten de drie dimensies op systematische wijze worden meegenomen in de bedrijfsvoering. Integratie in de gehele bedrijfsvoering houdt in dat MVO tot de 'core business' van de onderneming behoort. MVO is dus veel meer dan maatschappelijke betrokkenheid of liefdadigheid, het gaat over het beleid en handelen van de onderneming in al haar facetten.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 7
MVO, waar gaat het over MVO Nederland heeft een aantal concrete MVO thema s met voorbeelden benoemd: People Arbeidsparticipatie Een divers personeelsbestand Gezondheid Stimuleer het gebruik van een fiets. Gezond eten in de kantine. Armoedebestrijding Aandacht voor toeleveranciers. Planet Biodiversiteit Let op keurmerken. Cradle to cradle (C2C) ‘Van wieg tot wieg' gaat uit van de gedachte dat de levenscyclus van materialen oneindig is. Klimaatverandering, energie en milieu Energiebesparing en groene stroom, Gescheiden afval inzamelen en dubbelzijdig kopiëren. Profit Ketenverantwoordelijkheid en duurzaam inkopen De overheid koopt vanaf 2010 duurzaam in. Zorg dat u aan de duurzaamheidcriteria voldoet. Bron: MVO Nederland
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 8
C2C (Cradle to Cradle) De centrale gedachte van de C2C (wieg tot wieg) filosofie, is dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product, 100% hergebruikt kan worden en dus niet als afval eindigt, maar als basis voor een nieuw product (afval = voedsel). Het verschil met hergebruik (Recycling) is dat er geen kwaliteitsverlies is, en geen restproduct. Cradle to Cradle, een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen, is naar voren gebracht in het boek Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things (2002) van William McDonough en Michael Braungart. Bron:www.cradletocradle.nl
De wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade, die in 2012 in de Euregio rond Venlo wordt georganiseerd, gaat het C2C principe in praktijk brengen. Alles wat op de Floriade wordt gebruikt, zal op de een of andere manier weer worden ingezet op het bedrijventerrein dat na afloop op dezelfde locatie ontstaat.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 9
Flower Miles en Carbon Footprint De Engelse Supermarktketen Tesco is 2006 begonnen met zichtbaar maken van Food en Flower Miles (afstanden die producten afleggen in de keten.) Hieraan wordt energieverbruik en CO2 uitstoot gekoppeld. DEFRA (Department of Environment, Food and Rural Areas) en Carbon Trust vertaalde dit naar Carbon Footprint. Een uniforme methode voor een levenscyclusanalyse van grond tot mond die veel verder gaat dan de CO2 productie die samenhangt met transport. De activiteiten rond Food en Flower Miles en Carbon Footprints worden gedreven door de Engelse supermarkten, die elkaar op dit gebied beconcurreren. Supermarkten in Engeland genieten groot vertrouwen bij consumenten. De consumentenorganisaties zorgen op hun beurt dat claims ook worden waargemaakt. Telers kunnen zelf berekenen hoeveel broeikasgasemissie er in de keten van opkweek tot aflevering van hun product is. PT biedt op de website een rekentool om dit te berekenen. Doel is de sector meer klimaatbewust te maken. Duidelijkheid over het emissieaandeel van elk onderdeel in de keten is maakt het mogelijk de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Bron: Productschap Tuinbouw
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 10
MVO keurmerk nodig voor houvast Fair Trade Original is sinds 1959 grondlegger van de ontwikkelingshandel. Producten van boeren en bedrijven met een goed sociaal beleid vinden hun weg naar de exportmarkt. Hierdoor stijgt de welvaart van de mensen en de regio. Is één van de initiatiefnemers van het Max Havelaar Keurmerk.
MPS-Florimark Trade is evenals MPS-Florimark Production een certificaat voor TOP-ondernemers. De certificaten zijn opgebouwd uit een aantal elementen met voldoen aan markteisen voor kwaliteitszorg als basis. FFP – Fair Flowers Fair Plants stimuleert de productie van duurzaam geteelde bloemen en planten, waarbij het milieu wordt ontzien en goede arbeidsomstandigheden worden gewaarborgd. Milieukeur. Consumenten die producten, processen of diensten aanschaffen zijn ervan verzekerd dat zij milieuvriendelijker consumeren. Groen Label Kas. Glastuinbouwers die hun kastuinbouw bouwen en inrichten volgens de criteria van Groen Label Kas, tonen aan milieuvriendelijker te ondernemen. EKO Keurmerk claimt dat het product (landbouwproducten en voedingsmiddelen) biologisch is.
Bron: www.consuwijzer.nl
Conclusie van het LEI in onderzoek naar MVO in de sector: Er is behoefte aan een norm die houvast biedt, omdat ondernemers (koplopers en volgers), niet precies weten waarop men zich moet richten om de MVOprestatie naar een acceptabel niveau te brengen. Er moet geen nieuw keurmerk of certificaat komen, maar bestaande keurmerken (bv. Florimark) zouden geleidelijk uitgebouwd kunnen worden met meerdere elementen van MVO, ook voor meerdere schakels in de keten!.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 11
MVO initiatief van de sector verwacht Voor de glastuinbouw liggen er in het kader van MVO een aantal uitdagingen als: • Een betere landschappelijke inpassing en ruimtelijke inrichting. Beperken van lichthinder. • Omvorming van grote energieverbruiker naar energieleverancier. • Gezonde en veilige producten. Bron: Visie greenport 2020 Het LEI heeft onderzoek gedaan naar MVO in de glastuinbouwsector hieruit blijkt dat stakeholders in de eerste schil (leveranciers, klanten en werknemers) het MVO gedrag in de sector als goed betitelen. Stakeholders uit de tweede schil (overheden, banken, maatschappelijke organisaties, etc.) beoordelen de MVO-prestatie daarentegen als onvoldoende. Genoemd worden onvoldoende prestaties op gebied van: • Voldoen aan wettelijke voorschriften t.a.v. gestelde milieunormen. • Creëren van een aantrekkelijke werkomgeving. • Inpassing in de omgeving (assimilatiebelichting). Het is van belang dat beide ‘werelden’ naar elkaar toegroeien. Koplopers pakken dat eigenhandig op, maar de grote middengroep kan hierin worden ondersteund om zo haar ‘license to produce’ te behouden. Discussie moet er voor zorgen dat ondernemers in beweging komen. Hierbij wordt eigen initiatief en verantwoordelijkheid van de sector zelf verwacht. De meerwaarde van MVO moet zichtbaar worden gemaakt. Er is ook behoefte aan een platform dat MVO in de glastuinbouw stimuleert en concrete MVOnormen formuleert. Het imago van de sector kan beter. Er moet beter worden gecommuniceerd over goede prestaties (milieu, arbeid), op ondernemersniveau en op sectorniveau. Niet alleen in het vakblad, maar juist in consumenten- of retailbladen en in media gericht op beleidsmakers.Bron: LEI onderzoek MVO in de glastuinbouw In de afzet zijn vooral de supermarkten actief op gebied van MVO. Zeker in Engeland is MVO een middel in de strijd om de consument. Ook in Nederland begint MVO steeds verder door te breken, met name geïnitieerd door de overheid, die haar inkoop afstemt op duurzaamheid. Mede hierdoor neemt ook het aantal mkb-ers dat ‘het nieuwe ondernemen’ heeft ontdekt toe.
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 12
Invloed Versterkende factoren
Verzwakkende factoren
• •
•
• •
Overheid stimuleert Bestaande keurmerken bieden mogelijkheden De markt (supermarkten) eist het Mondigheid burgers/ sociale druk
Voor wie verstandig handelt!
• •
Meerwaarde voor individuele bedrijven onduidelijk. Is het tijdelijk of iets blijvends? Economische krimp/ recessie
Pagina 13
Impact • Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen; geen keuze, maar plicht? • Mogelijkheid om je te onderscheiden • Sectorbrede milieu-standaard • Cradle2Cradle neemt een vlucht
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 14
Bronnen • • • • • • • • • •
CBS monitor Ministerie van Economische Zaken (EZ) Productschap Tuinbouw (PT) Visie Greenports 2020 www.wikipedia.nl www.oesorichtlijnen.nl www.mvonederland.nl www.floriade.nl www.cradletocradle.nl www.consuwijzer.nl
Voor wie verstandig handelt!
Pagina 15