GIDS VOOR GRENSARBEIDERS Werken in Frankrijk, Wonen in België
Met de steun van de Europese Unie
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
INHOUDSOPGAVE
Fiche 1 Algemeen Fiche 2 Inschrijvingsformaliteiten Fiche 3
Tenlasteneming van verzorging door de ziekteverzekering
Fiche 4
Arbeidsongeschiktheid bij ziekte
Fiche 5
Tenlasteneming van de verzorging bij moederschap
Fiche 6.1
Vergoedingen moederschapsverzekering
Fiche 6.2
Vergoedingen vaderschapsverzekering
Fiche 6.3
Vergoedingen adoptieverzekering
Fiche 7
Tenlasteneming van geneeskundige verzorging bij arbeidsongevallen en beroepsziekten
Fiche 8
Arbeidsongeschiktheid bij arbeidsongevallen en beroepsziekten
Fiche 9 Invaliditeit Fiche 10 Werkloosheid Fiche 11 Gezinsbijslag Fiche 12
Gepensioneerd ex-grensarbeider (ouderdom of invaliditeit)
Fiche 13
Wijzigingen in de situatie
Fiche 14
Bijzondere situaties
Fiche 15
Verblijven in het buitenland
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
1. Algemeen Ben ik grensarbeider? Je hebt het statuut van grensarbeider in de zin van de Europese verordeningen betreffende de sociale zekerheid wanneer je jouw activiteit als werknemer uitoefent in Frankrijk en wettelijk in België woont, waar je dagelijks of minstens één keer per week terugkeert. Bij wie ben ik verzekerd? Je valt onder de Franse sociale zekerheid. Je dossier wordt beheerd door de Caisse primaire d’assurance maladie (het plaatselijke ziekenfonds) van de plaats waar je werkt, en dat voor de prestaties van de verzekeringen voor ziekte, moederschap, vaderschap, invaliditeit, overlijden, arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
2. Inschrijvingsformaliteiten Wat moet ik doen in Frankrijk? Er zijn verschillende mogelijkheden, naargelang het gaat om een eerste tewerkstelling, een verandering van adres (van Frankrijk naar België), een verandering van activiteit, enz. Je neemt best contact op met de Caisse primaire d’assurance maladie van de plaats waar je werkt. Deze zal je op de hoogte brengen van wat je moet doen en welke documenten je moet indienen.
Er zal gevraagd worden naar de officiële documenten met betrekking tot je burgerlijke staat (behalve wanneer je al bent geïdentificeerd in de bestanden van de Caisse primaire), een bankidentiteitsuittreksel (RIB of Relevé d’Identité Bancaire) van een in Frankrijk geopende bankrekening en informatie over je gezins- en beroepssituatie. Als het om een eerste tewerkstelling in Frankrijk gaat, maakt je werkgever een eenmalige aangifte van tewerkstelling op.
Als je verzekerd was in België, bezorgt het Belgische ziekenfonds je op aanvraag een formulier (SED 040 of 041; vroeger E 104), dat je moet indienen bij de Caisse primaire van de plaats waar je werkt. Wanneer de voorwaarden om rechten te openen zijn vervuld, bezorgt de Caisse primaire je een “Carte Vitale” en een verklaring van rechten op medische zorg in Frankrijk, evenals een formulier S1 (vroeger E 106) voor de in België verstrekte zorg.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Wat moet ik doen in België? Om in België bij geneeskundige verzorging te kunnen genieten van de tussenkomst van de Belgische socialezekerheidsinstelling, bezorg je het formulier S1 (vroeger E 106), dat je van de Caisse primaire d’assurance maladie kreeg, aan het Belgische ziekenfonds van jouw keuze. Ben ik verzekerd voor mijn hele gezin? Voor verzorging in Frankrijk: Je geniet verstrekkingen voor jezelf en je gezinsleden die door de Belgische wetgeving worden erkend als rechthebbenden, voor zover zij anders geen aanspraak kunnen maken op sociale dekking. Voor verzorging in België: Als je gezinsleden volgens de Belgische wetgeving geen aanspraak kunnen maken op sociale dekking, kunnen ze als rechthebbende worden erkend voor zover de Belgische wetgeving dat toelaat.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
3. Tenlasteneming van verzorging door de ziekteverzekering Kan ik me laten verzorgen in Frankrijk en in België? Ja. Ik laat me in Frankrijk verzorgen door een zorgverstrekker: arts, tandarts, kinesitherapeut, verpleegkundige, … De zorgverstrekker gebruikt de Carte Vitale: Je betaalt de verstrekkingen en/of hulpmiddelen en je wordt zonder verdere formaliteiten terugbetaald. De zorgverstrekker gebruikt de Carte Vitale niet: Je betaalt de verstrekkingen en/of hulpmiddelen en bezorgt de attesten van verleende zorgen en/of de factuur (samen met het voorschrift en de vignetten) aan je Caisse primaire. Om medisch opgevolgd te worden en een betere terugbetaling te genieten, kan je best een behandelende arts kiezen en dit aangeven (website: ameli.fr).
In bepaalde situaties kan je geheel of gedeeltelijk worden vrijgesteld van de vooruitbetaling van de kosten.
Wat als ik in Frankrijk in het ziekenhuis word opgenomen? Je legt je Carte Vitale voor aan de instelling, die op administratief vlak het nodige doet bij de Caisse primaire. Wat moet ik zelf nog betalen? In principe betaalt de patiënt het remgeld. In bepaalde gevallen kan de patiënt aanspraak maken op een volledige tenlasteneming.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
4. arbeidsongeschiktheid bij ziekte Ik ben ziek en kan niet werken, wat moet ik doen? Stuur binnen de 48 uur het voorschrift voor ziekteverlof van je arts naar de medische dienst van je Caisse primaire. Als je in Frankrijk in het ziekenhuis wordt opgenomen, bezorg dan het door het ziekenhuis uitgereikte attest van opname aan je Caisse primaire. Als je in België in het ziekenhuis wordt opgenomen, zorgt het ziekenhuis voor de formaliteiten. Opgelet: je moet ook je werkgever op de hoogte brengen. Moet ik andere documenten bezorgen? Ja: het loonattest (S 3201) dat je werkgever opstelt bij het begin van je arbeidsonderbreking en het bewijs van fiscale woonplaats. Zodra je het werk hervat: het bewijs van werkhervatting dat je werkgever opstelt. Heb ik andere verplichtingen? Als algemene regel moet de verzekerde thuis zijn tussen 9 en 11 uur en tussen 14 en 16 uur.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Vanaf wanneer en hoe word ik vergoed? Wanneer je beantwoordt aan de voorwaarden, worden jouw vergoedingen toegekend vanaf de 4e dag van de arbeidsonderbreking. De voorwaarden zijn: 200 uren gewerkt hebben in de 3 maanden die voorafgaan aan de daadwerkelijke datum van arbeidsonderbreking of bijdragen betaald hebben op een loon dat minstens gelijk is aan 1 015 keer het bedrag van het minimum uurloon (SMIC - Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance) in de loop van de 6 maanden voorafgaand aan de arbeidsonderbreking. Deze vergoedingen zijn verschuldigd voor alle dagen (werkdagen en andere dagen) en worden uitbetaald voor een maximumduur die verschilt naargelang het al dan niet gaat om een langdurige aandoening. In de regel wordt het bedrag van de dagvergoeding berekend op basis van de begrensde brutolonen van de 3 laatste maanden; de dagvergoeding is gelijk aan 1/182,50 van de som van deze 3 lonen. Als je belastbaar ben op het Belgische grondgebied, worden jouw dagvergoedingen niet onderworpen aan de inhoudingen voor de algemene socialezekerheidsbijdrage (Contribution Sociale Généralisée) en voor de terugbetaling van de sociale schuld (Remboursement de la Dette Sociale).
Subrogatie In geval van volledig of gedeeltelijk behoud van het loon kan je werkgever, met jouw akkoord, de jou verschuldigde dagvergoedingen ontvangen.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
5. Tenlasteneming van de verzorging bij moederschap Kan ik worden begeleid in België en in Frankrijk? Ja: jij en jouw gezinsleden (echtgenote en kinderen). Als je enkel in België wil begeleid worden, neem dan contact op met jouw ziekenfonds. Als je enkel of deels in Frankrijk begeleid wil worden, moet je aan je Caisse primaire een medisch attest bezorgen waarop de begindatum van de zwangerschap staat vermeld. Van het begin van de zwangerschap tot het einde van de vijfde maand, worden de verplichte medische onderzoeken voor zwangere vrouwen terugbetaald tegen 100% van het verantwoordelijkheidstarief. Vanaf de eerste dag van de zesde maand van de zwangerschap en tot de twaalfde dag na de bevallingsdatum, wordt alle begeleiding op het Franse grondgebied terugbetaald tegen 100% van het verantwoordelijkheidstarief (met uitzondering van de geneesmiddelen met blauw vignet).
Voor alle andere informatie over de tenlasteneming van de begeleiding in Frankrijk of daarbuiten kan je steeds contact opnemen met je Caisse primaire.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
6.1 Vergoedingen moederschapsverzekering Enkel de verzekerde ontvangt vergoedingen van de Caisse primaire. Onder welke voorwaarden kan ik aanspraak maken op de dagvergoedingen voor moederschap? Gedurende minstens 10 maanden vóór de vermoedelijke bevallingsdatum ingeschreven zijn en minstens 200 uren van activiteit als loontrekkende kunnen aantonen in de 3 maanden of 90 dagen vóór de begindatum van de zwangerschap of de begindatum van de prenatale rustperiode, of bijdragen betaald hebben op een loon dat minstens gelijk is aan 1 015 keer het bedrag van het minimum uurloon (SMIC - Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance) in de loop van de 6 maanden voorafgaand aan de arbeidsonderbreking. Vanaf wanneer en voor hoe lang zal ik vergoedingen ontvangen? Onderstaande tabel geeft meer uitleg: TOTALE DUUR VAN HET VERLOF* (in weken)
PRENATALE PERIODE (in weken)
POSTNATALE PERIODE (in weken)
De verzekerde of het gezin heeft minstens twee kinderen
16
61
10
De verzekerde of het gezin heeft al minstens twee kinderen ten laste of de verzekerde heeft al minstens twee levensvatbaar geboren kinderen ter wereld gebracht
26
1(1)²
18
Tweeling
34
12 (1)³
22
Drieling (of meer)
46
24 (1)
22
type zwangerschap
GEWONE ZWANGERSCHAP
(1) In geval van een door een arts vastgestelde aandoening die het gevolg is van de zwangerschap, kan de prenatale verlofperiode worden verlengd met maximum 2 weken. (2) De prenatale verlofperiode kan zonder medisch attest met maximum 2 weken worden verlengd. De postnatale verlofperiode wordt dan met dezelfde duur verkort. (3) De prenatale verlofperiode kan zonder medisch attest met maximum 4 weken worden verlengd. De postnatale verlofperiode wordt dan met dezelfde duur verkort. *Een arbeidsonderbreking van 8 weken is verplicht.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Overdragen moederschapsverlof Je kan vragen om een deel van je prenataal verlof (ten hoogste de 3 eerste weken) over te dragen naar je postnataal verlof. Dat kan ofwel in één enkele keer voor een maximumduur van 3 weken ofwel voor een door jouw arts bepaalde en (één of meerdere keren) hernieuwbare duur binnen de grens van 3 weken. Praktisch Je moet de overdracht schriftelijk aanvragen bij je ziekenfonds. Bij jouw aanvraag voeg je een attest van je arts of vroedvrouw toe dat bevestigt dat je gezondheidstoestand het toelaat om je activiteit vóór de geboorte te verlengen. Jouw aanvraag moet ten laatste worden ingediend de dag vóór de datum waarop jouw prenataal verlof oorspronkelijk zou beginnen.
Als je tijdens de periode van overgedragen prenataal verlof stopt met werken, zal het naar het postnataal verlof overgedragen prenataal verlof met dezelfde duur worden verkort, ongeacht of deze stopzetting al dan niet verband houdt met je zwangerschap.
Hoeveel bedraagt de dagvergoeding? 84% van het netto basisdagloon. Het netto dagloon wordt berekend op basis van het bruto referentieloon (verminderd met het deel van de wettelijke en conventionele bijdragen) van de drie maanden voorafgaand aan de werkonderbreking. Dit is beperkt tot een bepaald maximumbedrag. Welk bewijsstuk moet ik indienen? Met het door jouw werkgever ingevulde formulier S 3201 kan de ‘Caisse primaire’ onderzoeken of je recht hebt op dagvergoedingen en bepalen hoeveel die vergoedingen bedragen.
Je moet tijdens je verlof vóór en na de geboorte effectief elke arbeid stoppen.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
6.2 Vergoedingen vaderschapsverzekering Onder welke voorwaarden kan ik aanspraak maken op de dagvergoedingen voor vaderschap? Na de geboorte van je kind kan je 11 opeenvolgende dagen vaderschapsverlof krijgen (18 dagen in geval van de geboorte van meerlingen), zaterdag en zondag inbegrepen. Dat verlof is niet opsplitsbaar en moet verplicht (behalve uitzondering) beginnen binnen de 4 maanden na de geboorte. Je moet voldoen aan dezelfde voorwaarden op het vlak van inschrijving en bezoldiging als voorzien voor het moederschapsverlof (zie fiche 6-1). Je moet je werkgever minstens één maand vóór de gekozen begindatum van dit vaderschapsverlof schriftelijk per aangetekende brief, met ontvangstbewijs, op de hoogte brengen van de door jou gekozen begindatum en duur. Hoeveel bedraagt de daguitkering? Het is hetzelfde bedrag als de moederschapsvergoeding (zie fiche 6-1). Welke bewijsstukken moet ik voorleggen? - Het door de werkgever ingevulde formulier S 3201 (zie fiche 6-1). - De geboorteakte van het kind.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
6.3 Vergoedingen adoptieverzekering Onder welke voorwaarden kan ik aanspraak maken op de dagvergoedingen voor adoptie? - Gedurende minstens 10 maanden vóór het onthaal van het kind ingeschreven zijn. - Minstens 200 uren van activiteit als loontrekkende kunnen aantonen in de 3 maanden vóór het onthaal van het kind of bijdragen betaald hebben op een loon dat minstens gelijk is aan 1 015 keer het bedrag van minimum uurloon (SMIC - Salaire Minimum Interprofessionnel de Croissance) in de loop van de 6 maanden voorafgaand aan de arbeidsonderbreking. Begindatum van mijn adoptieverlof Het adoptieverlof begint: - ofwel op de dag van het onthaal van het kind in je gezin; - ofwel 7 dagen vóór de voorziene datum van het onthaal van het kind. Duur van het adoptieverlof – Je adopteert een kind en hebt na deze adoptie één of twee kinderen ten laste: je hebt recht op 10 weken verlof; – Je adopteert een kind en hebt na deze adoptie minstens drie kinderen ten laste: je hebt recht op 18 weken verlof; – Je adopteert meerdere kinderen, ongeacht het aantal kinderen ten laste: je hebt recht op 22 weken verlof.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
De duur van het verlof wijzigt wanneer je het deelt met je echtgenoot: - 11 extra dagen voor de adoptie van één kind. - 18 extra dagen voor de adoptie van meerdere kinderen. Opgelet: als het wordt gedeeld, moet het adoptieverlof worden opgedeeld in 2 periodes, waarvan de kortste periode minstens 11 dagen moet tellen. Wat is het bedrag van de dagvergoeding? Het bedrag is hetzelfde als dat van de dagvergoeding bij moederschap (zie fiche 6-1). Welke bewijsstukken moet ik voorleggen? Er zal je worden gevraagd naar: - Het door de werkgever ingevulde formulier S 3201. - Een attest van de adoptieband van de departementale adoptiediensten waarop de begindatum van de aanpassingsperiode staat vermeld of een fotokopie van het paspoort van het kind of een ander officieel document met het visum verleend door de Mission pour l’adoption internationale (M.I.A. – officiële adoptiedienst van het Franse Ministerie van Buitenlandse Zaken).
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
7. Tenlasteneming van geneeskundige verzorging bij arbeidsongevallen en beroepsziekten Waar ben ik verzekerd in geval van een arbeidsongeval of een beroepsziekte? Net als bij de verzekeringen voor ziekte en moederschap is de Caisse primaire van de plaats waar je werkt bevoegd om jouw dossier te beheren. Wat zijn de formaliteiten in geval van een arbeidsongeval? Wanneer het ongeval zich voordoet (op de werkplaats of op het traject naar of van het werk), verwittig je onmiddellijk jouw werkgever. Hij moet het ongeval binnen de 48 uur aangeven bij jouw Caisse primaire. Hij moet je ook een “arbeidsongevallenformulier” (formulier S 6201c) bezorgen waarmee je gratis verzorging en geneesmiddelen kunt krijgen op het Franse grondgebied. Jouw arts maakt een eerste medisch attest op dat hij onmiddellijk aan de Caisse primaire moet bezorgen. Welke formaliteiten moeten worden vervuld in geval van een beroepsziekte? De aanvraag tot erkenning van een beroepsziekte gebeurt aan de hand van het formulier S 6100b, waarbij een medisch getuigschrift moet toegevoegd worden. De Caisse primaire bezorgt je een attest voor de toepassing van de derdebetalersregeling (formulier S 6201c). Wat gebeurt er vervolgens? Onder voorbehoud van de erkenning van het arbeidsongeval of de beroepsziekte door de Caisse primaire, word je ten laste genomen aan 100% van het verantwoordelijkheidstarief en word je, op het Franse grondgebied, vrijgesteld van de vooruitbetaling van de zorgen en de hulpmiddelen die verband houden met het arbeidsongeval of de beroepsziekte.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
En de in België verleende zorgen? De Caisse primaire bezorgt je een formulier DA 1 (vroeger E 123) dat je moet indienen bij jouw ziekenfonds. Hoe lang ben ik verzekerd? Zolang de zorgen die verband houden met het arbeidsongeval of de beroepsziekte worden verantwoord met een medisch attest, worden ze ten laste genomen in de hierboven vermelde gevallen. Wanneer je genezen of hersteld bent, maakt jouw arts een laatste beschrijvend attest op voor de Caisse primaire.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
8. Arbeidsongeschiktheid bij arbeidsongevallen en beroepsziekten Door wie en hoe wordt mijn loonverlies vergoed tijdens mijn tijdelijke volledige arbeidsongeschiktheid? De dag van het ongeval wordt betaald door jouw werkgever. Je wordt normaal vergoed vanaf de dag na de stopzetting van de activiteit als de twee voorwaarden, stopzetting en voorgeschreven arbeidsonderbreking, gelijktijdig zijn vervuld. Je ontvangt dagvergoedingen gedurende de hele periode van tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Ze worden ten laatste betaald tot de dag van de genezing of het herstel van het letsel of de beroepsziekte, door jouw arts vastgesteld in een laatste beschrijvend attest. De vergoedingen worden berekend op basis van het basisdagloon. Tijdens de eerste 28 dagen, bedraagt de vergoeding 60% van het dagloon, vanaf de 29e dag bedraagt ze 80% van het dagloon.
De vergoeding kan niet hoger zijn dan het netto-inkomen uit de activiteit.
Na de tijdelijke arbeidsonderbreking Als je aan het ongeval een blijvende gedeeltelijke of volledige arbeidsongeschiktheid overhoudt, kan je een vergoeding in de vorm van een rente of een kapitaal ontvangen.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Hoe kan ik deze vergoeding ontvangen? Aan de hand van het medisch attest bepaalt de medische dienst, op basis van verschillende criteria (algemene toestand, aard van het gebrek, leeftijd), jouw arbeidsongeschiktheidsgraad. De Caisse primaire bezorgt je de beslissing. Wat zal ik ontvangen? Als je arbeidsongeschiktheidsgraad lager is dan 10%, ontvang je een kapitaal waarvan het bedrag forfaitair wordt vastgesteld. Als je arbeidsongeschiktheidsgraad gelijk is aan of hoger is dan 10%, ontvang je een rente waarvan het bedrag wordt bepaald op basis van de arbeidsongeschiktheidsgraad en de lonen van de 12 maanden voorafgaand aan de arbeidsonderbreking als gevolg van het ongeval.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
9. Invaliditeit Wat is een invaliditeitspensioen? Het invaliditeitspensioen is bedoeld om een deel van het loonverlies als gevolg van een aandoening of een ongeval in de privésfeer te compenseren. Het wordt enkel toegekend aan de verzekerde (uitzondering: het invaliditeitspensioen voor weduwen/weduwnaars) en het is tijdelijk. Zijn er voorwaarden om er recht op te hebben? Ja: - leeftijd: jonger dan 60 jaar - inschrijvingsduur: minimum 12 maanden op de 1e dag van de maand tijdens dewelke de arbeidsongeschiktheid gevolgd door de invaliditeit is opgetreden, of op de dag van de medische vaststelling van de invaliderende toestand bij vroegtijdige veroudering van het organisme. - arbeidsduur: 800 uur in loondienst tijdens de 12 kalendermaanden voorafgaand aan diezelfde data, waarvan minimum 200 uur tijdens de eerste 3 maanden. - medische voorwaarde: de arbeidsgeschiktheid of het inkomen moet met minstens 2/3 verminderd zijn ten gevolge van het gezondheidsprobleem: de graad van arbeidsongeschiktheid wordt bepaald door de adviserend geneesheer na onderzoek van de aanvrager en/of na kennisname van de overgemaakte medische gegevens (met inbegrip van deze van de Belgische instelling). Voor het onderzoek van deze voorwaarden, wordt rekening gehouden met je periodes van activiteit in België. Sinds 1/5/2010 kan je, wanneer je in Frankrijk en in België hebt gewerkt, een deel Belgisch pensioen en een deel Frans pensioen ontvangen. Informeer je hierover bij je Caisse primaire.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Hoeveel bedraagt het pensioen? Het invaliditeitspensioen wordt berekend op het jaarloon. Het bedrag hangt af van de categorie waarin je ingedeeld wordt.
PENSIOENCATEGORIEËN
MEDISCHE TOEKENNINGSCRITERIA
BEDRAG: % VAN HET GEMIDDELD JAARLOON
1e categorie
je gezondheidstoestand laat je toe een activiteit uit te oefenen
30%
2e categorie
je gezondheidstoestand laat je niet toe een activiteit uit te oefenen
50%
3e categorie
je gezondheidstoestand laat je niet toe een activiteit uit te oefenen en je hebt hulp van derden nodig bij je dagelijkse bezigheden
50% + verhoogd voor derden (bedrag bij decreet bepaald)
Als je rechten enkel worden geopend rekening houdend met de verzekeringstijdvakken in België, dan zal het bedrag van het pensioen ook worden berekend op basis van je globale verzekeringsduur in Frankrijk. Wanneer wordt het pensioen uitbetaald? Het invaliditeitspensioen wordt na verloop van de termijn waarop het betrekking heeft maandelijks uitbetaald.
Je moet ons, op tijdstippen die verschillen naargelang jouw situatie, de vooraf door onze diensten verstuurde verklaring op eer terugbezorgen.
Heb ik definitief recht op dit pensioen? Het pensioen wordt altijd tijdelijk toegekend. Het kan omwille van medische of administratieve redenen herzien, opgeschort of ingetrokken worden.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Pensionering 6 maanden vóór de wettelijke pensioenleeftijd brengt jouw ziekteverzekeringsfonds je op de hoogte van jouw situatie en van de formaliteiten die moeten worden vervuld: Als je geen beroepsactiviteit uitoefent: je invaliditeitspension wordt vervangen door een ouderdomspensioen op de eerste dag van de maand die volgt op je 60e verjaardag. Als je een beroepsactiviteit uitoefent: in dat geval blijf je je invaliditeitspensioen ontvangen tot wanneer je je ouderdomspensioen aanvraagt, ten laatste op de leeftijd van 65 jaar. Ongeacht je situatie moet je, om een ouderdomspensioen te ontvangen, een pensioenaanvraag indienen bij de Caisse d’assurance retraite et de la santé au travail (CARSAT), met vermelding van de gewenste datum van ingang. Heb ik altijd recht op zorgverstrekking in België en in Frankrijk? Ja, als de verstrekkingen ten laste zijn van de Franse staat. In dat geval: - behoud je al jouw rechten voor de zorgen verstrekt op het Franse grondgebied. - bezorgt de Caisse primaire je een formulier S1 (vroeger E 121) dat je, voor de zorgen verstrekt op het Belgische grondgebied, moet inleveren bij je ziekenfonds. Voor de verblijven in een andere staat van de Europese Economische Ruimte of in Zwitserland, bezorgt de Caisse primaire je op aanvraag een Europese ziekteverzekeringskaart. Voor alle in het buitenland verstrekte zorgen, bezorg je, als je de kosten hebt betaald, jouw aanvraag tot terugbetaling aan de Caisse primaire.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
10. Werkloosheid Als ik mijn job in Frankrijk verlies, wie betaalt dan mijn werkloosheidsuitkeringen? Als je je job in Frankrijk verliest, zal je worden vergoed door de RVA in België. Voor het onderzoek van je rechten en de duur en het bedrag van de uitkeringen, zal de RVA rekening houden met je periode van activiteit in Frankrijk (en eventueel met de eraan voorafgaande periode van activiteit in België als je nog niet lang in Frankrijk werkt) en jouw lonen. Welke formaliteiten moeten worden vervuld? Je moet je inschrijven bij het RVA-kantoor van jouw woonplaats en een formulier U1 voorleggen dat je zal ontvangen van de Direction départementale de l’emploi. Zolang je uitkeringen ontvangt, moet je je onderwerpen aan de werkloosheidscontroles en de opvolging van werkzoekenden in België. Je kan je ook in Frankrijk inschrijven bij de Pôle emploi als je in Frankrijk werk wil zoeken; je kan beroep doen op de Franse arbeidsbemiddelingsdiensten. Je ziekteverzekering tijdens je periode van werkloosheid Aangezien je uitkeringen ontvangt van de RVA, ben je verzekerd in België en hang je af van het ziekenfonds dat je hebt gekozen. Je moet de wijziging in je situatie melden aan dat ziekenfonds. Je moet ook onmiddellijk je Caisse primaire inlichten en je Carte Vitale inleveren. De Caisse primaire maakt twee documenten op: - het formulier S016 of E108 om je rechten ten laste van Frankrijk af te sluiten; - het formulier E104 voor het onderzoek van je rechten in België. Deze twee documenten zullen rechtstreeks aan je ziekenfonds worden bezorgd.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Kan ik me nog laten verzorgen in Frankrijk? De zorgen die jij (of een gezinslid ten laste) worden verstrekt, zullen enkel door het Franse stelsel ten laste worden genomen op vertoon van de Europese ziekteverzekeringskaart uitgereikt door je Belgische ziekenfonds en voor zover het gaat om medisch noodzakelijke zorgen tijdens een verblijf. In geval van in Frankrijk geplande zorgen, moet je je ziekenfonds contacteren om een eventuele voorafgaande toelating te vragen.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
11. Gezinsbijslag Je hebt voor je kinderen die in België wonen recht op Franse gezinsbijslag, met uitzondering van de huisvestingspremies en de geboorte- en adoptiepremies. Je moet een aanvraag indienen bij het Franse kinderbijslagfonds (Caisse d’allocations familiales). Als je echtgenoot echter een beroepsactiviteit uitoefent in België, dan word je bij voorrang Belgische gezinsbijslag toegekend door het Belgische kinderbijslagfonds. Als het bedrag van de Belgische bijslag lager is dan het bedrag van de Franse bijslag, dan zal het Franse kinderbijslagfonds het verschil bijpassen.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
12. Gepensioneerd ex-grensarbeider (ouderdom of invaliditeit) Ik ben ex-grensarbeider en ik ben gepensioneerd: heb ik het recht om mij verder te laten verzorgen in Frankrijk? 1) Ik heb als grensarbeider in Frankrijk gewerkt en woon in België Ik val als gepensioneerde enkel onder de Franse regeling Jij en je gezinsleden hebben het recht om zich verder te laten verzorgen in Frankrijk. Ik val als gepensioneerde zowel onder de Franse als onder de Belgische regeling De verstrekkingen zijn ten laste van de Belgische regeling. Jij en je gezinsleden hebben het recht om zich verder te laten verzorgen in Frankrijk wanneer het gaat om de voortzetting van een behandeling die in Frankrijk is begonnen of wanneer je in de loop van de vijf jaar vóór je pensionering minstens twee jaar grensarbeider bent geweest. Je moet bij de Belgische instelling die je verzorging terugbetaalt het document aanvragen dat je moet indienen bij de Caisse primaire, namelijk het formulier S3. Ik val als gepensioneerde onder de Franse regeling en onder de regeling van een andere staat van de Europese Unie Als de verstrekkingen ten laste zijn van de Franse staat Jij en je gezinsleden hebben het recht om zich verder te laten verzorgen in Frankrijk. Als de verstrekkingen ten laste zijn van de andere staat Jij en je gezinsleden hebben het recht om zich verder te laten verzorgen in Frankrijk wanneer het gaat om de voortzetting van een behandeling die in Frankrijk is begonnen of wanneer je in de loop van de vijf jaar vóór je pensionering minstens twee jaar grensarbeider bent geweest.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Je moet bij de bevoegde instelling van deze staat het document aanvragen dat je moet indienen bij de Caisse primaire, namelijk het formulier S3. 2) Ik heb als grensarbeider in Frankrijk gewerkt, ik woonde in België en ik vestig mij in Frankrijk Je valt terug onder de Franse regeling. 3) Ik heb als grensarbeider in Frankrijk gewerkt, ik woonde in België en ik vestig mij in een derde staat van de Europese Unie Als de verstrekkingen ten laste zijn van de Franse staat Jij en je gezinsleden hebben het recht om zich verder te laten verzorgen in Frankrijk. Als de verstrekkingen ten laste zijn van de andere staat Jij en je gezinsleden hebben het recht om zich verder te laten verzorgen in Frankrijk wanneer het gaat om de voortzetting van een behandeling die in Frankrijk is begonnen. Je moet bij de bevoegde instelling van deze staat het document aanvragen dat je moet indienen bij de Caisse primaire, namelijk het formulier S3. Je hebt dit recht ook wanneer je in de loop van de vijf jaar vóór je pensionering minstens twee jaar grensarbeider bent geweest en je in Duitsland, Luxemburg, Oostenrijk, Portugal of Spanje woont.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
13. Wijzigingen in de situatie Ik stop met werken in Frankrijk. Ik heb geen ander werk in België of begin een andere activiteit in België. Wat moet ik doen? In beide gevallen moet je de Caisse primaire waarbij je was verzekerd op de hoogte brengen. De Caisse primaire zal je, op vertoon van een attest van je laatste werkgever(s) met de data van in- en uitdiensttreding of op vertoon van je loonfiches van de laatste 6 maanden, het formulier SED 041 (vroeger E 104) bezorgen voor je Belgische ziekenfonds, dat je zal informeren over je nieuwe sociale dekking. Je moet je Carte Vitale inleveren bij je Caisse primaire. Ik verander van werkgever maar blijf in Frankrijk werken. Wat moet ik doen? Contacteer de Caisse primaire waarbij je bent verzekerd. De Caisse primaire zal je informeren of je verder van haar blijft afhangen of je de gegevens bezorgen van de nieuwe Caisse primaire die je dossier zal beheren. Je dient deze Caisse primaire zelf te contacteren (voor een grensarbeider is in Frankrijk de Caisse primaire van de werkplaats bevoegd). Andere wijzigingen - Ik begin een zelfstandige activiteit of een landbouwactiviteit in Frankrijk, - Ik word ambtenaar, - Ik ga met brugpensioen, - Ik ga met pensioen, - Ik kom in Frankrijk wonen, - Mijn gezinssituatie is gewijzigd. Bezorg aan de Caisse primaire die je dossier beheert en aan je ziekenfonds de bewijsstukken met betrekking tot deze wijziging. Deze instellingen zullen je alle nodige informatie bezorgen.
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
14. Bijzondere situaties Loontrekkende activiteit. Wat en hoe? Ik ben loontrekkende in België en in Frankrijk In deze situatie heb je niet het statuut van grensarbeider. Je valt onder de Belgische sociale zekerheid, voor zover je activiteit op dit grondgebied als hoofdactiviteit wordt beschouwd. De bijdragen met betrekking tot je activiteit op het Franse grondgebied moeten worden betaald aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), die een formulier A1 (vroeger E 101) moet opmaken voor je Franse werkgever, waarmee deze bij de Unions de Recouvrement des Cotisations de Sécurité Sociale et d’Allocations Familiales (URSSAF) kan verantwoorden waarom er geen bijdragen worden betaald voor de Franse regeling. Ik ben loontrekkende in Frankrijk en zelfstandige in België Je hebt niet het statuut van grensarbeider. In deze situatie val je onder de Franse sociale zekerheid (het statuut van werknemer primeert op het statuut van zelfstandige). Ik ben werknemer in België en zelfstandige in Frankrijk Je hebt niet het statuut van grensarbeider. In deze situatie val je onder de Belgische sociale zekerheid (het statuut van werknemer primeert op het statuut van zelfstandige).
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
15. Verblijven in het buitenland Ik verblijf in het buitenland, niet in België of Frankrijk. Wat moet ik doen? Je kan een Europese ziekteverzekeringskaart krijgen bij je Caisse primaire : - ongeacht je nationaliteit, wanneer je voor een toeristisch verblijf naar een land van de Europese Unie (met uitzondering van Denemarken) gaat. - als je de nationaliteit van een land van de EER* of de Zwitserse nationaliteit hebt, wanneer je voor een toeristisch verblijf naar Denemarken, IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland gaat. Met dit document kan de verzorging van jezelf en je rechthebbenden (geheel of gedeeltelijk) ten laste worden genomen door de socialezekerheidsinstelling van de verblijfplaats. Als het niet mogelijk was om ter plaatse terugbetaald te worden, bezorg dan bij je terugkeer de betaalde facturen aan je Caisse primaire en vermeld of je terugbetaald wenst te worden op basis van de Franse wetgeving of op basis van de wetgeving van het land waar je hebt verbleven. Als je tijdens het verblijf arbeidsongeschikt wordt, moet je het medisch attest aan je Caisse primaire bezorgen om je eventuele rechten op dagvergoedingen te behouden.
*De Europese Economische Ruimte (EER) is een economische unie waartoe dertig Europese landen behoren: de zevenentwintig landen van de Europese Unie (EU) en IJsland, Noorwegen en Liechtenstein. Duitsland
Griekenland
Noorwegen
Oostenrijk
Hongarije
Nederland
België
Ierland
Polen
Bulgarije
Ijsland
Portugal
Cyprus
Italië
Roemenië
Denemarken
Letlant
Verenigd Koninkrijk
Spanje
Liechtenstein
Slowakije
Estland
Letland
Slovénië
Finland
Luxemburg
Zweden
Frankrijk
Malta
Tsjechië
Gids voor grensarbeiders
Werken in Frankrijk, wonen in België
Verblijven om zich te laten verzorgen in het buitenland, in de Europese Economische Ruimte of in Zwitserland. Je moet, op basis van een medisch attest, de medische en administratieve toelating krijgen van je Caisse primaire. Als je de toelating krijgt, zal je een formulier S2 (vroeger E 112) ontvangen voor de (gehele of gedeeltelijke) tenlasteneming van de verzorging door de socialezekerheidsinstelling van de verblijfplaats. Professioneel verblijf (zending - detachering) in een andere staat dan Frankrijk Je werkgever moet het nodige doen bij de bevoegde Caisse primaire.
Verantwoordelijke Uitgever Antoine CHATAIGNIER
[email protected] 2, rue d’Iéna 59 000 LILLE