Gezonde leefstijl moet logisch vervolg worden. Oncoloog: Interview Complementair zorgt voor verbluffende daling PSA

Uitzicht

UITGAVE VAN MMV #2 2014 JAARGANG 41

GEZOND ACTIEF – NATUURLIJK BETER

Oncoloog: 10 ‘Gezonde leefstijl

5 18 27

moet logisch vervolg worden’

Interview ‘Complementair’ zorgt voor verbluffende daling PSA Ontgift je huis Vet in de keuken: kies bewust Opinie ‘Bevolkingsonderzoek? Ik ben tegen!’

mmv

jaar

Het voordeel van Lamberts

Pure Visolie 1100mg 60c c 23,75 120c c 39,95 180c c 50,95

m mv

B12 als Methylcobalamine 1000mg 60t c 13,95

www.hb08.nl jaar

Vitamine D(oen) 1000ie (25mcg) 180t c 19,30 4000ie (100mcg) 120c c 24,95

redactioneel In dit nummer 4 Spruitkool: voedingsfeiten

En waarom ze na de vorst het lekkerst zijn 5 Interview met Klaus van Waveren

Met instemming van uroloog in zee met Moermanarts 10 Baarmoederkanker

Dr. Dorry Boll pleit voor brede aanpak 20 Ontgift je huis: vet

Kokosolie is de winnaar 21 Belastingaangifte 2013

Zorgkosten en de fiscus 23 Ledendag 24 Actueel

Honing, natuurlijke antibiotica 31 Actueel

Regiobijeenkomsten

Rubrieken

9 In de media 13 Kruidentuin 18 Recepten 25 Lijf & Leden 27 Column Gert Schuitemaker 28 Vraag & Antwoord

Sta op! Het is al weer enige tijd geleden dat we een avondvullend televisieprogramma voorgeschoteld kregen rond het thema ‘Sta op tegen kanker!’ Bekende Nederlanders, wetenschappers en enthousiaste geldwervers verdrongen elkaar op het scherm in de jaarlijks weerkerende show voor de werving van financiën voor kankeronderzoek. Een nationale opwarmer om de knip te trekken en gul te doneren voor de onderzoeksprogramma’s. De ‘doorbraken’ aan het kankerfront komen eraan. In de vooraankondiging van dit avondje ‘kankertelevisie’ blies een bekende Nederlander zich op tot de kernachtige uitspraak: ‘Kanker, ik ben er helemaal klaar mee’. Dat klinkt zo’n beetje als: het is genoeg geweest, we kappen er mee. Wij doen niet meer mee! Zo’n uitspraak blijft hangen, omdat ik die een tikkeltje banaal vind. Hoe zou zo’n kreet landen bij mensen die in een taai gevecht gewikkeld zijn met deze ernstige ziekte? De bekende Nederlander die voor deze uitspraak tekent, zal het vast goed bedoeld hebben. Maar toch…!

‘Sta op voor kankerpreventie…’

‘Sta op tegen kanker’, dat klinkt bijna als een verwijt. Alsof we al jaren zitten te suffen in plaats van in actie te komen tegen deze doodsoorzaak nummer één. Bovendien suggereert de kreet ten onrechte dat als wij maar diep in de buidel tasten het kankerleed zo geleden is. Astronomische bedragen zijn er wereldwijd de afgelopen halve eeuw geïnvesteerd in kankeronderzoek, maar van een spectaculaire daling van de sterftecijfers is helaas geen sprake. De strijd aan het kankerfront richt zich kennelijk uitsluitend op de behandeling van de ziekte. Want geen woord heb ik gehoord over kankerpreventie. Onbegrijpelijk dat zo’n fantastische kans onbenut blijft. Juist in het voorkomen van kanker zou grote winst te boeken zijn; deskundigen menen tot wel veertig of vijftig procent! Als we ergens tegen moeten opstaan dan is het tegen de ziekmakende leefstijl van deze tijd, die kanker zoveel kansen geeft. Sta op voor kankerpreventie, als je leven je lief is!

Cor van Groningen hoofdredacteur

Uitzicht

3

beta-caroteen 145 ug

vitamine C 150 mg

eiwit 2,3 gr

folaat 95,3 ug

kalium 412 mg

calcium 30 mg fosfor 125 mg

el ov eding1sgvrez 4,

magnesium 8 mg jodium 1 ug luteïne 122 ug

vet r 0,7 g ten ok olhy,2drgar 5

spruitkool Brussels Sprouts noemen ze de spruitkool in Engeland. Daarmee verwijzen ze naar de plaats waar deze wintergroente voor het eerst werd geteeld (in Brussel in 1821). Nu vindt de teelt voornamelijk plaats in Nederland, Frankrijk en Engeland. De oogst begint in augustus en eindigt in maart. Spruitjes kunnen een strenge vorst van wel -15 °C doorstaan. Het zetmeel in de groente wordt dan omgezet in suikers en dat wapent de cellen tegen bevriezing. Veel mensen vinden ze daarom het lekkerst als ‘de vorst eroverheen is gegaan’. De bij de illustratie vermelde hoeveelheden gelden per 100 gram en gaan op voor de rauwe spruitkool. In gekookte vorm bevat de verse groente evenveel kalium, jodium en folaat, fors meer luteïne (342 ug) iets meer calcium (38 mg), magnesium (22 mg) en beta-caroteen (171 ug), maar minder fosfor (85 mg) en vitamine C (132 mg).

Bekijk een recept met spruiten op pagina 19.

4

Uitzicht

m mv

jaar

interview TEKST EN FOTO'S JAN VAN KLINKEN

Prostaatkanker:

paddenstoelextract zorgt voor

resultaat

verbluffend

Met maitake houdt Klaus van Waveren PSA al twee jaar onder de duim

Uitzicht

5

Het was voor Klaus van Waveren (72) geen complete verrassing toen in 2002 bij hem prostaatkanker werd geconstateerd. Zijn vader en ook twee ooms waren aan deze ziekte overleden. Maar het hoofd in de schoot leggen was niet aan de orde. Hij had gunstige effecten gezien van een complementaire aanpak en bedacht zich geen moment. Dat leverde een ongekend resultaat op.

V

 anwege zijn familiegeschiedenis liet Klaus al heel lang uit voorzorg minstens een keer in de twee jaar zijn PSA controleren. De uitslag daarvan kan aanwijzingen opleveren voor prostaatkanker. Bij zo'n controle in 2002 bleek de PSA tot 8 gestegen. Niet meteen verontrustend, maar raadpleging van een uroloog leek raadzaam. De arts adviseerde een biopsie te nemen. Klaus had daar aanvankelijk bedenkingen bij vanwege de kans op versleping van mogelijk kwaadaardige cellen. Toen hij zich toch tot een biopsie liet overhalen, bleek er inderdaad sprake van kwaadaardige cellen en nog wel agressiever dan de artsen op grond van de PSA hadden verwacht. Het advies was een radicale prostatectomie, het geheel wegnemen van de prostaat.

Steun van uroloog In die tijd waren er wachtlijsten. Lijdzaam bij de pakken neerzitten kwam echter niet in het woordenboek

6

Uitzicht

m mv

jaar

van Klaus voor en hij vroeg zich dan ook meteen af wat hij zelf zou kunnen ondernemen om het genezingsproces te bevorderen. Via zijn schoonmoeder was hij bekend met de Moermanvereniging en hij had weinig tijd nodig om te besluiten het dieet te gaan volgen. Ook slikte hij voedingssupplementen om het immuunsysteem zoveel mogelijk te mobiliseren. Klaus voelde zich bij zijn keuze voor het dieet gesteund door de behandelend uroloog. Die bevestigde dat er heel duidelijke aanwijzingen zijn voor de rol van voeding bij prostaatkanker. Op basis daarvan adviseerde hij geen rood vlees en dierlijke vetten te gebruiken en het mediterrane dieet te volgen met veel tomaat, broccoli en olijfolie. Klaus: “Dat sloot in feite prima aan bij het Moermandieet.” Zijn vrouw deed meteen helemaal mee met het dieet. “Dat was voor mij een steun en stimulans. Het volgen van deze richtlijnen heeft me nooit moeite gekost.” Verrassend was dat het Moermandieet in het zieken-

huis gewoon tot de mogelijkheden bleek te behoren. “Er werd zelfs iedere dag erwtensoep geserveerd, iets wat we thuis niet deden.”

Plotselinge stijging De uroloog was tevreden over het verloop van de operatie. De snijranden waren schoon en er waren geen lymfeklieren aangedaan. Vervolgens moest Klaus om het halfjaar zijn PSA laten controleren. Die bleef 0, totdat medio 2005 de waarde plotseling begon te stijgen. Klaus: “Op zich was de stijging gering maar bij de PSA gaat het om de snelheid van toename, uitgedrukt in de verdubbelingstijd. Op grond daarvan schatte de uroloog in dat er waarschijnlijk sprake was van een uitzaaiing in de botten.”

Uroloog moedigt hem aan op spoor van natuurgeneeskunde door te gaan

In goed overleg met de uroloog besloot Klaus nog niet te beginnen met een reguliere hormoontherapie. “Die heeft vaak de nodige bijwerkingen en na verloop van tijd treedt er resistentie op. Dan ben je er niet meer gevoelig voor”, licht hij toe. Afgesproken werd dat hormoontherapie pas aan de orde zou zijn nadat er ook daadwerkelijk een uitzaaiing op de botscan was waargenomen. Volgens de uroloog gebeurde dat meestal bij een PSA hoger dan 50. In de daarop volgende jaren bleef Klaus trouw het dieet volgen, in combinatie met diverse supplementen die zijn Moermanarts hem voorschreef. “Dit met medeweten van de uroloog”, voegt Klaus eraan toe. “Hij stelde vast dat de stijging van de PSA trager verliep dan hij op grond van de aanvankelijke agressiviteit van de cellen en

>>

In de loop der jaren heeft werktuigbouwkundig ingenieur Klaus van Waveren alle meetgegevens keurig bijgehouden en in een grafiek verwerkt. De fluctuaties in de curve zijn het resultaat van opzettelijke variaties in de dosering om de invloed daarvan na te gaan. De daling heeft zich voortgezet tot 2,2 in januari.

Uitzicht

7

Lid van de LAR als morele plicht Sinds augustus vorig jaar heeft MMV een Leden Advies Raad (LAR). Daarvoor hebben zowel Klaus als Riet van Waveren zich direct aangemeld. "Dat zien we als onze morele plicht. We willen graag communiceren wat we zelf hebben ervaren en daarmee de boodschap van de MMV uitdragen." Daarbij is hun uitgangspunt dat patiënten niet alles zomaar gelaten over zich heen zouden moeten laten gaan.Ze zijn ervan overtuigd dat een actieve opstelling, waarbij een beroep wordt gedaan op eigen kracht, het genezingsproces bevordert. Wat hen bijzonder motiveert tot actie is het ronduit negatieve klimaat voor de natuurgeneeswijzen in Nederland. “Er wordt nauwelijks onderzoek gedaan. Ook blijft het belang van voeding zowel bij preventie als bij het genezingsproces van ziektes zoals kanker nog steeds onderbelicht. In ons omringende landen en ook in de VS is inmiddels veel meer ruimte en aandacht voor de complementaire geneeskunde. Daar wordt ook het belang van voeding meer erkend, ondersteund door wetenschappelijk onderzoek.” Graag willen beiden zich inzetten om daar waar mogelijk een bijdrage te leveren aan het verbeteren van dit klimaat in Nederland.

>>

op basis van zijn ervaring had verwacht. Naar zijn oordeel was dat wellicht te danken aan het dieet en de voedingssupplementen.” In die tijd kwam Klaus in contact met de Moermanarts drs. Engelbert Valstar. Hij had goede berichten over hem gehoord en was onder de indruk van zijn kennis en speurwerk. Op zijn advies probeerde hij diverse medicaties uit. Ze waren allemaal gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek. Niettemin bleef de PSA stijgen, weliswaar langzaam en volgens de uroloog trager dan hij had verwacht, maar toch. De waarde kwam zelfs boven de 50, wel met de aantekening dat er op de botscans nog niets werd waargenomen.

Verbluffend

Zonder bijwerkingen De behandelend uroloog volgt intussen met veel interesse de ontwikkeling. Hij moedigt Klaus aan op het huidige spoor door te gaan en niets te veranderen aan de huidige medicatie. Over enkele maanden wordt het twee jaar dat Klaus zoveel profijt heeft van deze complementaire aanpak en dat zonder bijwerkingen. “Dit in tegenstelling tot de reguliere hormoontherapie die wel de nodige bijwerkingen heeft en gemiddeld maar twee jaar soelaas biedt”, tekent hij aan. Of zijn positieve ervaringen met genoemde middelen nu betekenen dat iedere prostaatkankerpatiënt hierbij baat zal vinden? “Dat is de vraag”, reageert Klaus. “Er zijn veel individuele verschillen. Maar het is in overleg met een arts altijd het proberen waard.”

Klaus: “Samen met Valstar ondernamen we een speurtocht om toch grip op het proces te krijgen. In de zomer van 2012 spraken we af om voor een tweede maal Prostasol te proberen, een natuurlijk middel tegen prostaatkanker. Dit keer deden we dat in combinatie met een extract van de maitake paddenstoel, dat in Nederland op de markt wordt gebracht door Nutrisan. Valstar had met dit middel bij een patiënt met uitgezaaide melanoom geweldig succes geboekt." Het resultaat van de nieuwe combinatie was verbluffend. In een periode van anderhalve maand bleek de waarde van de PSA te zijn gedaald van 55 naar 15! Omdat het te mooi leek om waar te zijn, liet Klaus na ruim een week nogmaals een meting doen. Opnieuw was de PSA iets gedaald. “Deze daling heeft zich tot nu toe voortgezet, zij het uiteraard in een langzamer tempo”, vertelt hij.

8

Uitzicht

m mv

jaar

Jan van Klinken is freelance-journalist en plv. hoofdredacteur van Uitzicht

in de media TEKST ARJAN VAN LAAR

De waarheid

B

rood blijft de gemoederen bezighouden. Asbest, muizen en kakkerlakken in de bakkerij, oncontroleerbare ingrediënten en Chinees haar als broodverbeteraar. Het draagt allemaal weinig bij aan het opkrikken van de dalende broodconsumptie. Gelukkig voor het bakkersgilde blijft het Voedingscentrum bij de aanbeveling van ‘zes á zeven sneetjes per dag’. Steeds minder bakkers kunnen van hun werk bestaan, maar ook voor de grote producenten is het sappelen. Afhankelijk als ze zijn van de supermarkten lukt het hen nauwelijks kostenstijgingen door te berekenen. Zembla liet op 9 januari zien hoe dat de kwaliteit bedreigt. Bijvoorbeeld doordat er geen geld is voor nieuwe bakblikken, schoonmaak en ongediertebestrijding. Delfts Brood ging failliet toen Lidl geen hogere prijs wilde betalen. Bakkersland zingt het nog even uit. Al gaat dat ten koste van het personeel en de consument. Want geld om de oude asbestovens te vervangen is er niet. Meer dan dertig bakkers met asbestkanker hebben zich ondertussen gemeld. Kassa Groen (7 januari) borduurt voort op de klacht van de Consumentenbond dat supermarkten de klant misleiden met hun speltbrood. Deze oude tarwevariëteit is razend populair; een trend waar de supers graag op inspringen. Maar in tegenstelling tot volkoren, schrijft de Warenwet bij speltbrood geen spelregels voor. In de praktijk betekent dit dat slechts een vleugje van dit duurdere meel voldoende is om van speltbrood te kunnen spreken. Een vrijheid waar de supers, afgaand op het oordeel van Kassa’s proefpanel, dankbaar gebruik van maken.

Zelf bakken heeft als voordeel dat u zeker kunt zijn van honderd procent spelt. Maar het draait met gemak op een teleurstelling uit. De aanvankelijke euforie over de geur van versgebakken brood in huis, maakt al snel plaats voor ontnuchterende opmerkingen als: ‘Het is wel een beetje kruimelig hé?’ Ja, en het brood is flauw ook. Met het soortelijk gewicht van een baksteen én binnen een halve dag oud. Zo’n thuisbak-ervaring doet de vraag rijzen: waarom smaakt wat de bakker maakt toch zo fijn? Een ding staat vast: met louter meel, water, gist en snufje zout komen we er nooit. Onder de zoekterm ‘broodverbeteraar’ vermeldt Wikipedia 31 verschillende stoffen. Aan één ervan, L-cysteïne ofwel E920, wijdt de Keuringsdienst van Waarde (6 februari) een aardige aflevering. Dit aminozuur zorgt dat de weekendbollen van Albert Heijn het hele weekend quasi vers blijven. Nu wil het geval dat menselijk haar bijzonder rijk is aan dit goedje en dat China bijzonder rijk is aan mensen. Een rondje met de verborgen camera op een vakbeurs maakt het aannemelijk dat ons brood verbeterd is met Chinees haar. Wie nu denkt: ‘Geef mijn portie maar aan Fikkie, ik red me wel met een extra warme maaltijd of een boekweit pannenkoek’, die vindt het Voedingscentrum tegenover zich. “Niet waar”, stelt het in de rubriek ‘de waarheid op tafel’, “zonder brood krijg je te weinig vezels en jodium binnen.” Wat het Voedingscentrum betreft doen we onszelf dagelijks 600 kcal aan, alleen om 18 gram vezels binnen te krijgen en 2,8 gram gejodeerd zout. Met een goede multi en extra groenten, zaden, pitten en noten bent u er ook. Maar die waarheid houdt ons Voedingscentrum nog even onder tafel.

Reageren? [email protected] zembla.incontxt.nl | kassa.vara.nl | keuringsdienstvanwaarde.kro.nl www.voedingscentrum.nl/nl/thema-s/dewaarheidoptafel/brood.aspx

Uitzicht

9

TEKST PETRA PRONK FOTO'S LEONARD DAVIDS/BVF

‘Leefstijl moet onderdeel

Baarmoederkanker:

worden van de behandeling’ DR. DORRY BOLL PLEIT VOOR BREDE AANPAK

10

Uitzicht m mv

jaar

Gezonde voeding, meer bewegen en afvallen tot een gezond gewicht. Dat zijn belangrijke factoren bij de overleving na baarmoederkanker. Dit ongewone geluid ventileerde promovenda Dorry Boll in haar proefschrift. Boll promoveerde tot doctor op de invloed van leefstijl op verbetering van levenskansen. “Er moet meer aandacht komen voor de rol van leefstijl bij het herstel na operaties.”

Dorry Boll is gynaecologisch oncoloog in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Zij deed onderzoek onder 30.000 vrouwen met baarmoederkanker, op zoek naar factoren die de ziekte kunnen voorkomen of die de overleving kunnen beïnvloeden. Leefstijl is voor vrouwen met baarmoederkanker een relevant onderwerp, want van veel van deze vrouwen tobben met overgewicht, of aandoeningen als diabetes, hart- en vaatziekten of een hoge bloeddruk. Overgewicht maakt vrouwen minder goed behandelbaar en minder goed te opereren en is nadelig voor het herstel. Al met al daalt de overleving van vrouwen met baarmoederkanker aanzienlijk door factoren die met leefstijl samenhangen. Reden genoeg om dit probleem serieus te nemen, vindt Dorry Boll.

Serieus probleem “Er komen steeds meer veel te dikke mensen. Zo hadden we hier laatst een patiënte van 250 kilo. Zo iemand past niet in de ct-scan of op de onderzoeksstoel. Dat is een serieus probleem en het wordt steeds groter. In de VS heeft ongeveer eenderde van de inwoners overgewicht. In Nederland zitten we op zo’n 14 procent, maar dat percentage neemt wel steeds toe en ook het aantal extreem dikke mensen stijgt. Je kunt accepteren dat het nu eenmaal zo is, maar je kunt beter voorkomen dat het zover komt. Een groot deel van de baarmoederkankers heeft een directe relatie met de productie van oestrogeen, het vrouwelijk hormoon. Oestrogeen wordt onder andere gemaakt in vetweefsel. De stijging in baarmoederkanker is voor een groot deel te wijten aan het stijgen van het aantal vrouwen met overgewicht. Dus is het van groot belang om daar iets aan te doen. Dat inzicht begint steeds meer door te dringen. Daarom geef ik in mijn proefschrift ook dat signaal af dat we de leefstijl mee moeten nemen in onze adviezen en behandeling.”

Begeleiding Dorry Boll onderzocht onder andere hoe mensen met overgewicht herstellen na de behandeling en hoe de kwaliteit van leven na de operatie was. Het bleek dat mensen met overgewicht veel minder goed herstellen, meer last hebben van complicaties, vermoeidheid en pijn, dikke benen en lymfoedeem. Ook hebben ze meer moeite om terug te komen in het oude ritme, hun werk en het huishouden op te pakken. Dat leidde tot het advies om deze groep meer begeleiding te geven en te activeren tot een gezonde leefstijl, bijvoorbeeld met beweegprogramma’s en dieetadvies. In ernstige gevallen kan

>>

Uitzicht

11

‘Met minder dure behandelingen kan ook winst worden behaald’

een maagverkleinende operatie een optie zijn. Boll pleit voor een brede aanpak. “In de kankergeneeskunde zijn we heel erg gefocust op chemo, radiotherapie, dure medicatie en dergelijke. Kankerbehandeling wordt toenemend ‘high tech’ met dure geneesmiddelen, het domein van de farmaceutische industrie wat zeker ook goede kanten heeft. Maar met minder dure behandelingen kan ook winst worden behaald. Die meer gewone dingen moeten we zeker niet laten liggen. Daar moeten we gebruik van maken! Dat inzicht mag meer doordringen in de kankergeneeskunde. De meeste mensen vallen na de behandeling weer terug in hun oude ongezonde gedrag. Dat betekent dat ik als behandelaar van kanker verder moet kijken dan alleen de operatie en de radiotherapie en dat ik mensen moet motiveren om iets aan hun leefstijl te doen. Gezonder eten, meer bewegen, op gewicht blijven. Dat moet een logische vervolgstap worden.”

Toekomst Die boodschap is volgens Boll goed ontvangen. “De medische wereld is absoluut doordrongen van het feit dat overgewicht een probleem is. Het inzicht dat leefstijl een serieus onderwerp moet worden in de behandeling van kanker en dat behandelaars breder moeten kijken dan alleen hun eigen vakgebied, dringt steeds meer door. De bewustzijnsverandering is er al. Nu nog de gedragsverandering.” Haar eigen ziekenhuis is al hard aan de slag om dit gedachtegoed handen en voeten te geven door vrouwen met overgewicht te stimuleren om af te vallen voor de operatie en hun leefstijl te verbeteren. Zelf is Boll betrokken bij initiatieven in Tilburg om te kijken hoe de eerste en de tweede lijn hierin beter kunnen samenwerken. Boll is als lid van de commissie Landelijke Richtlijnen betrokken bij de herziening van de follow up na de behandeling van kanker en de nazorg. Daarin zal het element van leefstijl als vast onderdeel van de nazorg zeker terugkomen. Daarnaast zal volgens haar ook gekeken moeten worden naar zaken als de prijs van gezond eten (die ligt vaak hoger dan ongezond eten) en nog steeds: educatie. “Het is een kwestie van lange adem. We moeten door blijven zetten om te zorgen dat de aandacht voor gezond leven niet verwatert. Dat zal de komende jaren nog heel wat inspanningen vergen.”

Petra Pronk is freelance-journaliste en vaste medewerker van Uitzicht

12

Uitzicht m mv

jaar

Geïnspireerd door Moerman

Toen Dorry Boll op de middelbare school zat las ze in Vrij Nederland een groot artikel over Cornelis Moerman en zijn ideeën over de relatie tussen voeding en kanker. “In dat artikel werd uitgelegd hoe hij tot de behandeling van mensen met kanker gekomen was door de voeding van duiven te bestuderen”, herinnert Dorry zich. “De inzichten die hij daarbij had opgedaan paste hij toe op de behandeling van patiënten en hij dacht dat hij daarmee effect had. Het was een zeer bevlogen verhaal en dat sprak mij destijds heel erg aan. Het triggerde iets. Ik was geraakt door zijn idealisme en ik weet dat ik toen dacht dat ik ook wel graag iets zou willen doen om mensen met kanker beter te maken. Dat heeft zeker bijgedragen aan mijn motivatie om arts te worden.” Ondanks haar aanvankelijke sympathie voor Moerman was voeding tijdens het grootste deel van haar carrière als arts niet echt een issue. “Ik heb heel lang mensen behandeld voor kanker zonder rekening te houden met deze zaken. Ik had er gewoon niet veel oog voor. Totdat ik mij voor mijn promotie ging verdiepen in deze materie. Door alles wat ik in dat verband gelezen heb over de relatie tussen voeding en kanker zijn mij wel de ogen geopend voor het belang van gezonde voeding. Er is inmiddels heel veel literatuur over en de relevantie van het onderwerp is in de loop der jaren alleen maar toegenomen. Het bewustzijn dat dit een belangrijk onderwerp is, en dat het voor de langere termijn cruciaal is om juist die factoren mee te nemen en breder te kijken, zal in de toekomst alleen nog maar toenemen.” Ze benadrukt dat het lezen van alle literatuur over de relatie tussen voeding en kanker haar ook heeft doen beseffen dat het heel erg moeilijk is om rechtstreekse verbanden te leggen op zo’n manier dat de uitkomsten eenduidig en ook wetenschappelijk houdbaar zijn. “Er is veel over voeding geschreven en veel daarvan is tegenstrijdig. Er zijn verschillende verbanden gevonden, maar het is moeilijk om precies te zeggen hoe het zit.”

kruidentuin TEKST PETRA PRONK RECEPT MARRY FOELKEL

LINZEN: HEERLIJK IN ALLE EENVOUD Ezau verkocht er volgens het verhaal in het Oude Testament zijn eerstgeboorterecht voor: een bord linzensoep. De linze is een bekende peulvrucht die al sinds mensenheugenis gegeten wordt. Het mooie van de vrij neutraal smakende linzen is dat je er alle kanten mee opkunt: van taart en koekjes tot soep, salades, broodsmeersels, kiemgroenten en Indiase curry. Een linze is eigenlijk gedroogd plantenzaad. Linzen zijn er in soorten en maten, van groot tot klein en van stevig tot papperig. Ze hebben ook verschillende kleuren: groen, bruin, oranje en geel. Dat maakt het leuk om ermee te werken in de keuken. Tot de Tweede Wereldoorlog

waren linzen erg populair, maar tegenwoordig staan ze een stuk minder op het menu. Jammer, want ze zijn niet alleen smaakvol, maar ook nog eens gezond. Ze bevatten ongeveer vier keer zoveel vezels als volkorenrijst. Ook zitten er veel mineralen en sporenelementen in, zoals calcium, magnesium en kalium. Ook ijzer, fosfor, vitamine C en B2 en alle acht essentiële aminozuren. Daarnaast zijn linzen een bron van eiwitten, maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld bonen raken de darmen door linzen niet van streek. De gerechten worden goed verdragen door kinderen en mensen met een slechte spijsvertering. Linzen zijn zetmeelrijk en bevatten ook lignanen. Dat zijn fytooestrogenen: vezelachtige stoffen die de

hormoonhuishouding sturen en vooral voor vrouwen in de overgang onmisbaar zijn. “Helpers die opvliegers in het algemeen voorkomen of verminderen”, verzekert Marry Foelkel. Linzen laten zich voor allerlei recepten gebruiken. Bij vegetariërs zijn ze gewild als vleesvervanger. Kook bij voorkeur met ongepelde linzen. Juist in het vliesje zitten veel gezonde stoffen, volgens Marry. En nog een tip: “Als je de helft van de erwten in snert vervangt door linzen, heb je de smaak van erwtensoep en is de soep beter te verdragen. Met linzen geef je alle soepen trouwens simpel en snel wat meer body.”

RECEPT

LINZENPASTA OF -PATÉ

1 2

Week de linzen een paar uur en kook ze gaar. Maal of prak ze fijn met een klein beetje olijfolie. Voeg wat Keltisch zout, de zwarte peper en/of de curcumamix toe en een geperst teentje knoflook. Laat het geheel opstijven

3

in een met bakpapier beklede vorm (cake blik o.i.d.). Strooi er wat geroosterd sesamzaad overheen voor het opdienen.

INGREDIËNTEN rode of gele linzen | keltisch zout / peper | curcuma mix en / of kruiden van het seizoen | olijfolie

Uitzicht

13

(advertenties)

Eindelijk: Goede lucht in de verwarmingsperiode! Bevochtiger & Luchtreiniger. Twee in één. Uiterst eenvoudig:

it ite

Be s

Bediening, Reiniging, Hantering

Zonder filterkussen:

r - Kw al elle ts

jaa

d Sin

sm

r

• Het Origineel • eer d an 3

0

hygiënisch, probleemloos, eenvoudig onderhoud

Geen stoomvorming Nieuw: Minder stroomverbruik

Made in Germany Nr.1 in Europa Wereldwijd unieke techniek

Nieuw design Meer vermogen Automatische uitschakeling Stiller

Binnen 14 dagen niet tevreden geld terug. Exclusief verkrijgbaar bij: Harense Smid * EXPERT * EP * EUROPART * SATURN * Media Markt Tel: 040 - 254 43 61 · Fax: 040 - 254 05 35 E-mail: [email protected] · www.venta-airwasher.nl

The Original

VASCULAIRE NUTRIËNTEN

Het natuurlijke alternatief voor suiker

14

Uitzicht m mv

jaar

smaakt en ziet eruit als suiker 100% natuurlijk géén calorieën, géén netto koolhydraten géén invloed op de bloedsuikerspiegel tandvriendelijk meer info op www.benvital.nl

TEKST ARJAN VAN GRONINGEN

CANADEES ONDERZOEK: GEEN BETERE OVERLEVINGSKANSEN

Screening borstkanker OPNIEUW TER DISCUSSIE

Een langlopend Canadees onderzoek vond geen betere overlevingskansen voor vrouwen die waren gescreend op borstkanker. ‘De zin van borstkankerscreening moet worden heroverwogen’, stellen de onderzoekers. Hoe eerder borstkanker ontdekt wordt, hoe groter de kans op overleven. Dat klinkt aannemelijk, te meer daar de statistieken wijzen op betere overlevingskansen bij niet voelbare tumoren die door mammografie ontdekt zijn. Maar alleen langlopend onderzoek kan aantonen of mammografie werkelijk superieur is aan handmatig onderzoek. Tot die tijd zijn er twee zaken die de statistieken vervuilen: overdiagnose en ‘lead time bias’. Van dat laatste is sprake wanneer niet gecorrigeerd is voor de schijnbare langere overleving die het gevolg is van de vroegere diagnose. In dat geval weet de patiënt alleen langer van haar ziekte, zonder dat de overlevingkans verbetert. De Canadese Nationale Borstscreeningstudie onderzoekt sinds de jaren tachtig of mammografie meerwaarde heeft boven handmatig onderzoek. Dat gebeurde door 90.000 vrouwen in de leeftijd van 40 tot 59 jaar onder te verdelen in een groep die alleen handmatig (zelf )onderzoek onderging en een groep waarbij daarnaast ook mammografieën gemaakt werden.

Geen toegevoegde waarde Het Britisch Medical Journal publiceerde februari 2014 de laatste resultaten. De conclusies: mammografie had geen toegevoegde waarde in termen van sterftecijfers. De screeningsgroep rapporteerde de eerste vijf jaar 666 gevallen van invasieve borstkanker, tegen 524 vrouwen in de controlegroep. Na 25 jaar lagen die getallen respectievelijk op 3.250 en 3.133. Over de gehele studie stierven 500 vrouwen uit de mammografiegroep en 505 vrouwen uit de controlegroep. Van alle bij de screening ontdekte invasieve tumoren schrijven de onderzoekers 22 procent toe aan overdiagnose. Dat komt neer op één foutieve diagnose per 424 gescreende vrouwen. In het Canadese onderzoek waren daarvoor vijf ronden nodig. Ter vergelijking: de Gezondheidsraad noemt in haar laatste publicatie cijfers van vijftien procent over 7 ronden (Florence) en twintig procent over tien ronden (Noorwegen en Spanje).

De Canadese studie wijst dus op een tweemaal zo grote kans op een verkeerde diagnose. In diezelfde publicatie schat de Gezondheidsraad dat drie tot dertien procent van de terecht positief gescreende vrouwen baat heeft bij de vroege diagnose; in termen van gewonnen levensjaren. Op basis waarvan het adviesorgaan aan minister Schippers meldde dat de voordelen van screening opwegen tegen de nadelen.

Geruststelling Dr. Hans Stoop stelt: ‘Dit onderzoek bevestigt mijn mening dat de nadelen van fout positieve en fout negatieve diagnoses niet opwegen tegen het vermeende voordeel van een betere overlevingskans. Maar screening kan nodig zijn om iemand gerust te stellen. De angst moet niet de overhand krijgen, want dan gaat het ook niet goed met je.’ Bron: www.bmj.com | www.gr.nl

Uitzicht

15

ontgift je huis (2) TEKST MATILDE NEWMAN

versus

VEILIG VERDACHT VET Een bewuste keuze voor het vet waarin we ons eten bereiden, is net zo essentieel als de keuze voor gezonde voeding. Olie wordt bij verhitting snel schadelijk en sommige oliën zijn zo bewerkt dat ze al in de fles verdacht zijn. Eigenlijk is er maar één winnaar: kokosolie. Wie denkt dat een fles met plantaardige olie gezond is omdat die afkomstig is van planten, heeft het mis. De meeste plantaardige oliën zijn bewerkt of worden giftig door verhitting. Neem sojaolie. De meest geconsumeerde plantaardige olie ter wereld is tegelijkertijd de meest bewerkte. Om de olie aan de sojabonen te onttrekken, worden allerlei chemische stoffen, zoals het giftige hexaan, gebruikt en toegevoegd. Is er eenmaal olie, dan wordt deze bewerkt met bleekmiddelen om ze smakelijk en geschikt voor consumptie te maken. Weliswaar worden de chemicaliën er naderhand weer uitgehaald, maar het is de vraag hoe gezond het eindproduct dan nog is. Het bewerkingsproces van sojaolie geldt voor veel plantaardige oliën. Canola-, sla-, raap-, zonnebloem- en rijstolie belanden allemaal met behulp van chemische toevoegingen in de fles.

Gezondheidsclaims Zit de olie eenmaal in de fles, dan is er weer een ander risico. De Franse oncoloog David Khayat waarschuwt in zijn boek ‘Het echte antikankerdieet’ voor het blootstellen van omega 3 en omega 6 aan licht omdat ze dan kunnen veranderen in giftige stoffen zoals vrije radicalen en lipideperoxiden. Die zijn zeer agressief voor het genetische materiaal in onze cellen, aldus Khayat. Zijn tip is om oliesoorten op een donkere plaats te bewaren en olie te kopen in een verpakking die geen licht doorlaat. Bij het kiezen van de juiste olie is ook de toepassing van belang. Voor koude bereiding gebruik je andere soorten dan voor gerechten die je verhit. Zodra de olie opwarmt, verandert de samenstelling. Als de olie haar rookpunt bereikt heeft, gaat

16

Uitzicht m mv

jaar

ze (zoals het woord al aangeeft) roken en komen er schadelijke stoffen vrij. Om deze reden kan eten bereid door middel van wokken, braden in de oven en frituren schadelijk zijn voor de gezondheid. Het goede nieuws is dat niet alle oliën hetzelfde rookpunt hebben. Sommige oliën, zoals lijnzaad- en walnootolie, hebben een laag rookpunt – tussen 100º C en 160º C graden – terwijl andere oliën zoals avocado- (270º C), rijst- (255º C) en palmolie (240º C) een hoog rookpunt hebben. Kies bij verhitting dus voor een olie met een hoog rookpunt.

Voordelen van kokosolie Een andere vuistregel zou kunnen zijn: kies onbewerkte vloeibare olie voor koude bereidingen en kies voor verhitting een vet in vaste vorm. Zoals bijvoorbeeld kokosolie. Kokosolie is een olie apart. Allereerst is de olie bijzonder om het hoge gehalte verzadigde vetzuren. Verzadigde vetzuren kregen de laatste jaren een slechte naam vanwege de cholesterolverhogende eigenschappen. Maar dat geldt niet voor de vetzuren in kokosolie. Ze bevatten vetzuren met middellange ketens (Medium Chain Triglyceriden) die grote voordelen voor het lichaam opleveren. Daarnaast zorgen de vetzuren in kokosolie voor directe energie, waar bijvoorbeeld sporters baat bij hebben. Kokosolie is verkrijgbaar in twee varianten: de onbewerkte ‘extra virgin’ en de bewerkte olie. De bewerkte vorm is vooral geschikt voor verhitting op hoge temperatuur door het hoge rookpunt. Deze is echter wel bewerkt met chemicaliën om de

olie aan de kokos te onttrekken. Daarnaast zijn de geur en smaak chemisch verwijderd. De onbewerkte vorm is geschikt voor verhitting op lage temperatuur en heeft door het natuurlijke bewerkingsproces alle goede eigenschappen behouden.

Mooi met kokos Deze olie kan hierdoor ook voor andere doeleinden gebruikt worden. Extra virgin kokosolie heeft antibacteriële eigenschappen en sommige studies schrijven antischimmel-eigenschappen toe aan de olie. Kokosolie is voedend voor de huid en kan daarom prima gebruikt worden als huidolie, lippenbalsem, nagel- en zelfs badolie. Voor deze laatste toepassing moet de olie wel eerst opgelost worden in een ‘drager’. Mix het bijvoorbeeld met een beetje zuiveringszout of een ander badproduct. Het smeltpunt van kokosolie ligt tussen 35 en 37 graden waardoor het op kamertemperatuur een vaste vorm heeft. Hierdoor wordt het, in tegenstelling tot veel andere oliën, niet ranzig en bederft het ook niet. Het enige nadeel van kokosolie? Het is aan de dure kant, maar wie zich bekommert om gezondheid én schoonheid neemt dat op de koop toe.

TIPS

1 2 3 4 5 Bewaar olie op een donkere plaats

Kies bij verhitting voor olie met een hoog rookpunt (zie de alinea ‘Rookpunt’)

Koop olie in een verpakking die geen licht doorlaat

Kies bij koude bereiding voor onbewerkte vloeibare olie

Kokosolie heeft geen negatieve eigenschappen, maar is duur

RECEPT KOKOS BEAUTYMELANGE Dit kokosoliemengsel is multifunctioneel: je kunt het gebruiken als deodorant, gezichts-, huid- of voetenscrub of make-up remover. In mijn persoonlijke verzorging en huishouden kan ik niet zonder. Door de toevoeging van het fijne baksoda is het mengsel licht korrelig. Baksoda heeft bovendien geuropneembare eigenschappen. Arrowrootpoeder zorgt voor vochtopneembaarheid. Ook voor deodorant kun je een paar druppels tea tree olie toevoegen. Tea tree is antibacterieel en antiseptisch. Om je melange lekker te laten ruiken kun je ook wat sinaasappel-, citroenof lavendelolie toevoegen. Of zoek in een natuurwinkel naar je eigen favoriete geur! Benodigdheden: 250 ml kokosolie 4 tl baksoda* 2 tl arrowroot poeder** 5-10 druppels essentiële olie naar keuze Smelt de olie in een glazen pot of kom boven een pannetje water. Voeg de baksoda, arrowroot poeder en essentiële olie toe en mix door elkaar. De soda en poeder zakken naar de bodem, maar dat geeft niet. Zet de pot of kom in de koelkast zodat de kokosolie hard kan worden. Neem de mix na een half uur uit de koelkast. Het mengsel is nu nog steeds erg zacht. Roer het geheel nu goed door en laat het vervolgens opstijven in de koelkast. Klaar is je multifunctionele beautymelange! * Baksoda is verkrijgbaar bij Aziatische winkels voor ongeveer € 2,50 per 200 gram. Het is ook verkrijgbaar bij de drogisterij of apotheek onder de naam natriumbicarbonaat of zuiveringszout. De prijs is dan ongeveer € 7,- voor 100 gram. ** A  rrowrootpoeder is verkrijgbaar bij de natuurwinkel. De prijs ligt rond € 3,50 voor 200 gram. Gebruik eventueel maïzena ter vervanging.

Matilde Newman is freelancejournaliste en vaste medewerker van Uitzicht

Uitzicht

17

FOTO'S: STEF BREUKEL

rece

Sinaasappelmuffins met vijgen VOOR 4-6 PERSONEN

VOOR 4-6 PERSONEN

INGREDIËNTEN

KEUKENGEREI

INGREDIËNTEN

• 210 g gezeefd volkorenmeel • 200 ml amandelmelk • 150 g gedroogde vijgen ½ uur geweld in heet water • 100 g gemalen hazelnoten • 50 ml versgeperste sinaasappelsap • Sinaasappelrasp van biologische sinaasappel • 50 g zachte roomboter • 2 losgeklopte eieren • 3 el vloeibare honing • 1 tl biologische bakpoeder • ½ tl zeezout

Snijmes Grote kom Oven Muffinvormpjes (12 papieren vormpjes)

• 2 rijpe avocado’s • 12 walnoten • 1 kleine rode peper zonder pitjes zeer fijn gesneden • 100 g magere kwark • 1 el koudgeperste olijfolie (extra vierge) • 2 fijngehakte teentjes knoflook • sap van ½ citroen

INFORMATIE • Voedingslijn: Natuurlijk leven • Tussendoor • Bereidingstijd 30-45 minuten • Basisingrediënten: granen, fruit • Ervaring nodig • Kosten: € 2 - € 5 • Verkrijgbaar in speciaalzaken

BEREIDINGSWIJZE 1 Snijd de geweekte vijgen zeer klein. 2 Zeef het volkoren meel. 3 Verwarm de oven voor op 175°. 4 Klop de boter schuimig en voeg het zout en honing toe. 5 Klop dan het sinaasappelsap erdoor en een ei. Dan de melk erdoor kloppen en daarna het tweede ei. Schep nu het gezeefde meel, de bakpoeder en vervolgens de gemalen hazelnoten er doorheen. Voeg op het laatste de sinaasappelrasp toe met de gesneden vijgen. 6 Vul de 12 vormpjes voor ¾. 7 Plaats ze op een bakplaat in het midden van de oven. 8 Na 20 min. zijn ze klaar. Doe tussentijds de oven niet open.

Tip! Deze muffins zijn zowel warm als koud heerlijk. 18

Advocadopuree m

Uitzicht m mv

jaar

Tip! Deze puree is heerlijk oveg.r de aubergines als een toppin Of op brood als beleg. Kan het verder op smaak brengen met zwarte peper ent. (Himalaya/Keltisch) zou

epten

met walnoten

Spruitjesschotel met zeekraal VOOR 2 PERSONEN

KEUKENGEREI

INGREDIËNTEN

INFORMATIE

Mengbeker Staafmixer

• 15-20 biologische spruitjes • klein handje zeekraal • 1 kleine zoete aardappel • 1/2 avocado • 1/2 geperst knoflookteentje • beetje kokosolie • 1 theelepel kurkuma • 1 eetlepel pijnboompitten

• Voedingslijn: Moermandieet • Diner (hoofdgerecht) • Bereidingstijd: 30 minuten • Basisingrediënten: groente. • Makkelijk te maken • Kosten: € 5 • Ingrediënten gemakkelijk verkrijgbaar

INFORMATIE • Voedingslijn: Moermandieet • Tussendoor •B  ereidingstijd 30-45 minuten •B  asisingrediënten: fruit, noten •M  akkelijk te bereiden •K  osten: € 2 - € 5 • I ngrediënten makkelijk verkrijgbaar • Verkrijgbaar in speciaalzaken

BEREIDINGSWIJZE 1 D  oe het citroensap, de kwark, koudgeperste olijfolie, knoflook en peper in een mengbeker. 2 Halveer de avocado’s en schep met een lepel het vruchtvlees eruit en voeg dit erbij. 3 Meng dit mengsel met de staafmixer en maak op smaak met citroen. 4 Kraak de walnoten en neem alleen goed gedroogde en schimmelvrije walnoten. 5 Hak ze grof. Meng dit door de avocadopuree.

BEREIDINGSWIJZE 1 Maak de spruitjes schoon, verwijder de buitenste blaadjes. 2 Maak een inkeping in de kontjes en stoom de spruitjes in 7 minuutjes zacht gaar. 3 Snijd de aardappel in blokjes (mogelijk met schil) en stoom die 5 minuutjes mee. 4 Verhit een beetje kokosolie in een koekenpan en doe de knoflook, kurkuma en zeekraal hierbij. Roer dit 1,5 minuut boven middelhoog vuur goed door elkaar. 5 Stamp nu de aardappel en spruitjes, samen met de avocado, op de ouderwetse manier fijn in een grote kom. Of puls het grof in een keukenmachine. 6 Schep dan de zeekraal eroverheen. Vind je het te droog, sprenkel er dan wat olijfolie (extra vierge) eroverheen. 7 Strooi er lekker royaal pijnboompitten overheen.

Tip! Koud is heelt ijkge.recht ook erg smak

Uitzicht

19

(advertenties)

De enige echte, volgens de originele Hagiwara formule.

Gerstegras-sap-extract Gerstegras superfood bevat meer dan 70 voedingsstoffen, waaronder vitaminen, mineralen, antioxidanten, aminozuren, enzymen en chlorofyl.

met meer dan 70 voedingsstoffen

Green Magma is het enige echte superfood dat door Y. Hagiwara is ontdekt. Het is namelijk geen gemalen gerstegras, maar een extract van het sap uit gerstegras. Dat betekent zonder vezels, dus meer ruimte voor de belangrijke bestanddelen zoals vitaminen en veel makkelijker op te nemen voor het lichaam.

biologisch glutenvrij

Door het speciale productieproces wordt de versheid en kwaliteit gegarandeerd. Dus vergelijkbaar met vers geperst sap, alleen makkelijker in gebruik en bovendien smaakt het nog lekker ook! Voor meer informatie kijkt u op de website www.greenmagma.nl of neem contact op met: TS Products, Harderwijk Informatielijn: 0341 – 46 21 46 e-mail: [email protected] *Zolang de voorraad strekt

Proef zelf het verschil en vraag nu een gratis proefzakje* aan via [email protected] o.v.v. de code GMU14.

zonder vezels – hogere concentratie – maximale opneembaarheid

N

IE

U

W

Graviola (zuurzak) Graviola (Annona muricata) ook wel bekend als zuurzak, is een boom afkomstig uit o.a. het Amazone Regenwoud. Veel actieve verbindingen zijn in alle delen van de plant te vinden, zoals in de vruchten, bladeren, schors, wortel, stam en zaden. Graviola is steeds meer bekend geworden als een bron van antioxidanten genaamd annonaceous acetogenins, die vooral in de bladeren en zaden voorkomen. Verkrijgbaar in capsules en in thee, bij de betere natuurwinkel en gezondheidswinkel (o.a. De Tuinen). Voor meer informatie belt u met de informatielijn van TS Products: 0341 - 46 21 46 of stuur een e-mail: [email protected]

TS140129.GM-RIO.ADV.UITZICHT.185x265mm.indd 1

20

Uitzicht m mv

jaar

30-01-14 15:54

TEKST GERT TRETMANS

belastingaangifte 2013

Specifieke zorgkosten en de fiscus Zorgkosten die de verzekering niet dekt, kunt u in principe van het belastbaar inkomen aftrekken. Deze kosten tellen onder de noemer ‘persoonsgebonden aftrek’. Uitzicht zette de veranderingen voor u op een rij. Eerst de veranderingen ten opzichte van 2012. In de categorie hulpmiddelen is de vaste eigen bijdrage voor een gehoortoestel als aftrekpost geschrapt. Ook de kosten voor ‘eenvoudige loopmiddelen’ zijn niet langer aftrekbaar. Denk daarbij aan een elleboogkruk, gipssteun, looprek, okselkruk, rollator en dergelijke. Daarnaast is het drempelinkomen waarbij de verhogingsfactor geldt met € 500,- verlaagd.

Verhogingsfactor

tot € 33.555,- kunt u het aftrekbare bedrag met veertig procent verhogen. Was u op 31 december 2012 65 jaar of ouder dan wordt de verhogingsfactor zelfs 113 %. Uitgaven voor geneeskundige hulp en de reiskosten ten behoeve van het ziekenbezoek tellen voor deze verhoging niet mee. Wat ook niet meetelt voor de verhoging maar wél onder de persoonsgebonden aftrek valt, zijn de giften die u in 2013 schonk aan Algemeen Nut Beogende Instellingen; zoals de Moermanvereniging en de Stichting Amnestie.

Lagere inkomens mogen op een deel van de specifieke zorgkosten een verhogingsfactor toepassen. Bij een drempelinkomen

VELE KLEINTJES… De fiscus onderscheidt tien categorieën zorgkosten die voor aftrek in aanmerking komen. 1 G  eneeskundige hulp van BIG-geregistreerde paramedici. Voor paramedici zonder registratie is een doorverwijzing of begeleiding van een bevoegde geneeskundige nodig. Preventieve behandelingen zijn niet aftrekbaar. 2 V  oorgeschreven geneesmiddelen alleen voor het deel dat de verzekering niet dekt en exclusief het eigen risico. Ook hier geldt: preventief gebruik is voor eigen rekening. 3 D  ieetkosten tot 850 euro per persoon. Het Moermandieet valt onder het dieet voor oncologie. 4 E  xtra uitgaven voor kleding en beddengoed en het wassen daarvan mag u tot een maximum van 375 euro aftrekken. Liggen de kosten aantoonbaar hoger dan 620 euro dan geldt een maximale aftrek van 775 euro per jaar. 5 H  ulpmiddelen zover de zieke/gehandicapte met behulp van dat middel in staat is normale lichaamfuncties te vervullen. Met uitzondering van brillen, contactlenzen en andere mid-

delen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen. En de eerder genoemde eenvoudige loopmiddelen. 6 Extra gezinshulp bij ziekte en/of invaliditeit van uzelf of inwonende gehandicapte of anderszins zorgafhankelijke personen. 7 Aanpassing aan de woning zijn geheel aftrekbaar als de woning door de aanpassingen niet meer dan tien procent in waarde is gestegen. 8 Andere aanpassingen indien speciaal aangebracht voor en hoofdzakelijk gebruikt door een zieke of gehandicapte. Bijvoorbeeld aanpassingen aan een auto. 9 Vervoer van en naar medische behandelingen met het openbaar vervoer, taxi of ambulance. Voor autokilometers mag u minstens 19 cent rekenen. Let op: bij ingrijpende operaties zijn de reis- en verblijfskosten van begeleiders ook aftrekbaar. 10 Reiskosten ziekenbezoek mits u aan het begin van de ziekte een gezamenlijk huishouding voerde en de afstand meer dan tien kilometer is. Openbaar vervoer en taxi zijn geheel aftrekbaar, autokosten voor een bedrag van 19 cent per kilometer. Ook in 2014 blijft de aftrek in afgeslankte vorm gehandhaafd.

Bij het Centraal Bureau is een papieren versie van het volledige artikel verkrijgbaar.

Uitzicht

21

(advertenties)

advertentie 90 x 130 01-08-13 14:18 Pagina 1

MontAna®

MontAna®

Mark1

hoge snelheid blender

Slow Juicer

Voedsel als natuurlijk geneesmiddel: Door de snelle maling (30.000 toeren/ minuut) worden de celwanden van groente en fruit opengebroken. Alle vrijgekomen vitaminen, mineralen en enzymen worden direct in het bloed opgenomen.

Type PR-179

€ 249,incl. btw

Power Juicer met 2 zeven € 398,-

• Gewicht 5,5 kilo • Italian design • 1680 Watt • Verlichte knoppen om makkelijker programma’s te selecteren • 2 liter container, • Container van BPA free (gifvrij) Tritan materiaal geschikt voor koude en hete vloeistoffen • High carbon edelstaal Met 6 voorgeprogrammeerde functies: 1) Groente 4) Smoothie blender mes 2) Soja melk 3) Saus

5) Bisque/Soep 6) Noten

www.hogesnelheidblender.nl

jk Het werkt zó natuurli

• • • • •

150 Watt 500 Watt piekvermogen Gewicht: 5,8 kg. Perskegel 65 omw./min. Voor sap met meer voeding, smaak en kleur

Tel: 0320 - 23 79 30

www.montanaslowjuicer.nl www.sttlelystad.nl

!

Gezond en fit met Malsovit 1 PORTIE VEZELMUESLI HEEFT SLECHTS 220 KCAL. EN GEEFT U LANG EEN VERZADIGD GEVOEL GEEN SUIKER, ZOUT OF VET TOEGEVOEGD EEN VOLLEDIGE MAALTIJD VOOR CA 60 EUROCENT

Voel je gezond met heerlijke Malsovit VezelMuesli. De muesli past in een gezonde levensstijl. De vezels, aangevuld met abrikozen, rozijnen en dadels, zorgen ervoor dat u minder snel hongerig wordt. Tussendoortjes zijn dus overbodig. Er is geen suiker, zout of vet toegevoegd en heeft uitsluitend natuurlijke ingrediënten, dus ook geen toegevoegde geur-, kleur- of smaakstoffen. De voordelen van vezels De vezelrijke graanvlokken en zemelen in Malsovit VezelMuesli bevorderen de stoelgang. De plantaardige vezels komen uit haver, tarwe, gerst en suikerbiet.

Deze vezels zorgen bovendien voor een geleidelijke afgifte van glucose aan het bloed. Uw bloedglucose ‘piekt’ hierdoor minder. Cholesterol Malsovit VezelMuesli helpt bij het verlagen van het cholesterolgehalte. Dat komt doordat havervezels de voedingsvezel Bètaglucaan bevatten, die helpt het LDL cholesterolgehalte laag te houden.* Bètaglucaan is ook een krachtig anti-oxidant. Malsovit VezelMuesli is verkrijgbaar in een verpakking van 1 en 3 kilo. Malsovit raadt iedereen aan een gezonde en evenwichtige levensstijl te hanteren.

* Dit gunstige effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 3 gram Bètaglucanen.

Bestel Malsovit via de website: www.malsovit.nl. U kunt nu ook telefonisch bestellen: 06-427 520 52.

22

Uitzicht m mv

jaar

TEKST JAN VAN KLINKEN

Moolenburgh kluistert MMV’ers aan zijn lippen Hij moest eigenlijk rust houden, maar hij was er toch! Complementair arts Hans Moolenburgh (88) kon het niet over zijn hart verkrijgen om af te zeggen voor het MMV-ontmoetingsevenement op 22 februari in Antropia in Driebergen. De belangstelling was overstelpend. De capaciteit van de zaal was met 360 aanwezigen bereikt. Niet alle mensen die zich hadden aangemeld konden terecht.

ling voor niet-reguliere geneeswijzen was ontstaan, over de vele ervaringen die hij gedurende ruim een halve eeuw als arts opdeed, het belang van ontgifting, de kwalijke effecten van straling, de funeste invloed van computerschermen op kinderen en het belang om kanker niet alleen via de reguliere aanpak te behandelen. Hij kreeg een staande ovatie, waarna Denise Snoeijen de dank van het publiek overbracht in een eigen gedicht.

Gezeten in een leunstoel en soms heen en weer lopend over het podium kluisterde Moolenburgh zijn gehoor twee uur lang aan zijn lippen. Hij vertelde hoe zijn belangstel-

De integrale lezing is op dvd gezet en kunt u bestellen bij het centraal bureau ([email protected]). Kosten € 12,50 (incl. verzendkosten). Ga naar www.mmv.nl voor een beeldverslag van deze middag.

LEDEN WERVEN LEDEN In Driebergen loste voorzitter Dave Schut het startschot voor de nieuwe ledenwerfcampagne die de vereniging extra wind onder de vleugels gaat geven. De verwachtingen zijn hooggespannen. In 2013 kon al een bruto ledenwinst van 400 geboekt worden! “Meer leden betekent dat we nog meer kunnen doen. We werken aan veelbelovende initiatieven. Voor de uitvoering daarvan is het belangrijk dat ons ledenbestand verder omhoog wordt gestuwd”, aldus Dave Schut.

MMV doet nieuwe leden een genereus aanbod, zo maakte Wim Kuling van het centraal bureau bekend: elk nieuw lid krijgt het MMV-kookboek De Natuurrijke Keuken (winkelwaarde € 19,50!) cadeau. Ook voor de ledenwervers is er een attentie. Daar komen we in de volgende Uitzicht uitgebreid op terug. Maar dit willen we wel vast kwijt: wie de meeste leden werft, ontvangt de robuuste slow juicer/blender van MontAna (winkelwaarde € 249). Op 27 september 2014 vindt in De Reehorst in Ede het MMVjubileumcongres plaats. Dan wordt de campagne afgesloten en de winnaar bekend gemaakt. Nieuwe leden kunnen zich het beste aanmelden via de website www.mmv.nl. Meteen op de homepagina bevindt zich rechts bovenin een groene knop ‘Word MMV-lid’. Bellen kan natuurlijk ook: 0172 - 49 79 44 (op werkdagen van 9.00 tot 13.00 uur). Via Uitzicht en via de wekelijkse MMV-nieuwsbrief DiVitaal houden we u op de hoogte van het verloop van de campagne.

Uitzicht

23

actueel Gezonde leefstijl

HOUDT JONG

Honing, 

natuurlijke antibiotica Honing op brood of in de thee, dat kennen we wel. Maar honing kan ook gebruikt worden om wonden te verzorgen en het genezingsproces te bevorderen of bacteriën tegen te gaan. Dat stelt Tineke Creemers van de Wageningen Universiteit en Research centre in GezondNu. Volgens Cremers zorgen de antibacteriële eigenschappen van honing ervoor dat wonden sneller genezen. Ook bevat honing veel antioxidanten die zuurstofradicalen wegvangen. Dat zorgt voor een ontstekingsremmende werking, waardoor een wond sneller tot rust komt en beter kan genezen. Vooral voor zieke mensen met een lage weerstand en chronische wonden, bij wie het zelfgenezend vermogen van het lichaam het laat afweten, kunnen baat hebben bij behandeling met honing. Het kan volgens Creemers een goed en natuurlijk alternatief zijn voor antibiotica. Belangrijk bijkomend voordeel: geen bijwerkingen! Maar let op: honing uit de supermarkt leent zich hier niet voor! De WUR ontwikkelde speciale medicinale honing met veel enzymen en zuren, geen vitamine C of zware metalen.

De gezondheid van onze binnenkant hangt nauw samen met onze buitenkant. Dat constateren onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum. Mensen met een lage bloeddruk hebben minder snel last van huidveroudering. “Ben je gezond van binnen, dan straal je dat ook naar buiten toe uit”, aldus onderzoeker Ouderengeneeskunde D. van Heemst. De reden dat mensen met een lage bloeddruk minder snel rimpels krijgen heeft vermoedelijk te maken met het samenspel in de elasticiteit van de bloedvaten en de huid. De onderzoekers namen families onder de loep waarin mensen bovengemiddeld lang leven, tegen ‘gewone’ families. Het blijkt dat de genen een belangrijke rol spelen bij de vraag of je vitaal oud wordt, maar ook toeval en een gezonde leefstijl hebben invloed. Dat laatste bleek, behalve tot gezondheidswinst, ook te leiden tot een jeugdiger uiterlijk. Tips van de onderzoekers: voldoende bewegen, gezond eten, goed met stress omgaan en zorgen voor voldoende nachtrust. Bron: GezondNu

(advertenties)

Patiënt: laat je horen!

Patiënt: laat je horen! Dat is het thema van een lezing die de apotheker Klaas Riepma op 20 maart 2014 om 19.30 uur zal houden in de Poort van Twente in Rijssen. Riepma vocht met de doktoren mee voor het leven van zijn zoon. Uitzicht heeft daar uitgebreid over gepubliceerd. Aanmelden voor het bijwonen van de lezing kan bij: Jenny Baan (0548) 51 26 10 en bij Hendrika de Jong (0548) 54 20 39.

24

Uitzicht m mv

jaar

lijf & leden LEDEN VAN MMV VERTELLEN HOE ZE PERSOONLIJK INVULLING GEVEN AAN HET THEMA ‘GEZOND ETEN – GEZOND LEVEN’.

‘Een Moolenburgh-rebel’ Dat de westerse levensstijl een hoge tol eist, hoef je Yvonne Mallander (52) uit Oud-Beijerland niet te vertellen. Ze werkt in het uitvaartwezen en heeft al heel wat kankerpatiënten ten grave moeten dragen. “Ook jonge mensen,” voegt ze er veelbetekenend aan toe. Toen ze zelf getroffen werd door de ziekte, besloot ze haar leefstijl aan te passen. In 2010 werd borstkanker bij haar vastgesteld. Het was een donderslag bij heldere hemel. “Niemand in mijn familie heeft het. Ik ben de eerste.” Ze onderging twee operaties, waarbij de aangedane borst werd geamputeerd en lymfeklieren werden verwijderd. Daarna volgde een vijftal chemokuren. “Het waren de zwaarste die het ziekenhuis in de aanbieding had”, grimast ze. De zesde weigerde ze. Ze was er helemaal klaar mee.

Vindingrijk Hoewel ze van huis uit niets heeft meegekregen over de relatie tussen voeding en gezondheid, was ze zich er wel voor gaan interesseren. Zo volgde ze ooit een cursus natuurgeneeskunde. Na haar ziekte besloot ze het Moermandieet te gaan volgen. “Ik doe het niet heel strikt, ik houd het bij de natuurrijke keuken met hier en daar wat dingen uit het dieet. Het valt ook niet mee in een gezin met drie opgroeiende meiden en een man die Bourgondiër is.” Een beetje vindingrijkheid leidt tot verrassende resultaten, ontdekte ze. Een mooi voorbeeld vindt ze gefrituurde knolselderij. “Het smaakt eigenlijk net als patat. De meiden vinden het heerlijk.” De vele voedselschandalen maken het onderwerp ‘gezonde voeding’ actueel. Yvonne zag onlangs in een programma op tv dat een kilo leverworst goedkoper is dan een kilo varken. “Je hoeft geen gezondheidsfreak zijn om te begrijpen dat er dan iets heel erg mis is.”

Rebel Ze consulteert een complementaire arts en gebruikt op diens advies Iscador, een supplement met een extract van de maretak. Wetenschappelijk zijn er harde aanwijzingen dat het anti-kankereffecten heeft, maar haar behandelende artsen in het ziekenhuis ontraden haar met klem dit soort middelen te gebruiken. Ze doet het toch. “Dokter Hans Moolenburgh heeft het over rebellen die overleven. Ik ben zo’n rebel”, lacht ze. Haar veranderde voedingspatroon heeft een duidelijk effect op haar gezondheid. “Ik had altijd last van migraine, spierkramp en darmproblemen. Nu weet ik niet meer wat het is. Verkouden ben ik ook nooit meer. Ik voel me echt stukken beter.”

Uitzicht

25

nde t ma ar liefst 17-18 verschille superfoods.

Vr o uw

Me

n& a M Speciaal voor

t Me Shi

R ita eishi, ke. Cord ke & i n g Met yceps, Maitarsteunand Reishi ter onde erst e van de w

Premium vitaminen n en minerale

120 tabletten 69,95

60 tabletten 36,95

Royal Green Multi Man & Vrouw Royal Green Multi Man en Multi Woman leveren essentiële vitaminen en

nog veel meer! Uiteraard verbouwd zonder het gebruik van bestrijdingsmid-

mineralen die een man en vrouw nodig hebben in de vorm van voeding. Zo

delen! Dus vraag uzelf af: wil ik een volledig synthetische tablet, of wil ik een

komt onze vitamine C uit Acerola bessen, verschillende B-vitaminen uit een

unieke mix van vitaminen, mineralen, superfoods, kruiden, paddenstoelen en

unieke mix van Guave, Holy basil en Citroenschil en komt onze Selenium uit

plantenextracten?

mosterdzaad. We leveren hiernaast maar liefst 17-18 verschillende superfoods, waaronder Gember, Geelwortel, Groene thee, Zwarte bessen, Blauwe

Royal Green gebruikt absoluut geen chemicaliën, con-

bosbessen, Spirulina, Granaatappel, Rhodiola, Reishi, Cordyceps, Maitake en

serveringsmiddelen, synthetische zoet- of smaakstoffen. Natuurlijk gluten vrij. Ervaar het verschil nu!

Meer informatie: Frenchtop Natural Care Products BV. • Tel: 0226-364400 • www.royal-green.eu

ESSENTIALS Enjoy life, stay healthy!

column DOOR DR. GERT SCHUITEMAKER

IK BEN DUS TEGENSTANDER VAN EEN BEVOLKINGSONDERZOEK. LAAT U NIETS WIJSMAKEN: VOEDING! Dit jaar is het bevolkingsonderzoek darmkanker begonnen. Mannen en vrouwen tussen de 55 en 75 jaar mogen meedoen. Reden die minister Schippers voor dit onderzoek opgeeft: Ieder jaar komen er 13.000 patiënten met darmkanker bij en overlijden 5.000 mensen aan de ziekte. Bij vroege ontdekking is de kans op genezing groter en de behandeling minder zwaar. De minister hoopt met het bevolkingsonderzoek op termijn 2.400 sterfgevallen per jaar te voorkomen. Helaas, ijdele hoop, wanneer we een artikel in de Journal of the Medical American Association (2013) mogen geloven. Uit onverdachte bron, geschreven door kankerspecialisten die aanbevelingen van een speciale werkgroep verwoordden. Het komt erop neer dat, ondanks dat men in de afgelopen dertig jaar steeds meer op kanker is gaan screenen, het aantal gevallen met een terminaal stadium van de ziekte niet is gedaald. Evenmin is de kankersterfte afgenomen. Mogelijk komt dit door overdiagnosticeren(!) en overbehandeling van de aandoening. Gegevens van de Amerikaanse overheid laten een aanzienlijke stijging zien van vroeg gediagnosticeerde kanker, maar er is geen evenredige daling van kanker in een later stadia. De leden van de werkgroep vermoeden dat vroege diagnostiek nadelige consequenties kan hebben zoals bijvoorbeeld een onterechte behandeling die nadelige gevolgen kan hebben. Ik ben dus tegenstander van een bevolkingsonderzoek. Het lijkt allemaal zeer menslievend, maar het levert alleen maar meer werk op voor kankercentra waar mensen het circuit ingaan om op de gebruikelijke manier – straling, operatie, chemotherapie – behandeld te worden. Om dezelfde reden heb ik bezwaar tegen de wijze waarop artsen en wetenschappers van het Nederlands Kanker Instituut / Anthonie van

Leeuwenhoekziekenhuis (NKI-ALZ) de Nederlanders wijsmaken dat leefstijl eigenlijk weinig van invloed is op het krijgen van kanker en dat het allemaal voornamelijk in de genen zit. Zo wordt de Nederlander dus – ten onrechte - in een volledig passieve rol geduwd. Begin februari bagatelliseerde NKI-ALZ-arts Jan Schellens op Radio 1 dat stress en voeding als factoren op het ontstaan van kanker niet of nauwelijks van invloed zijn. Het kwam er op neer, behalve dan de waarschuwing voor roken en te veel alcohol, dat wij als mensen er maar weinig aan konden doen om kanker te vermijden. De interviewer vroeg: Waar zit hem de vooruitgang? Welnu, Schellens benadrukte in de meer persoonsgerichtheid van toepassing van kankermedicijnen. Geld, te weinig geld is de beperkende factor bij deze nieuwe ontwikkelingen, aldus het antwoord. Ik ben bang dat de opvatting van Schellens ‘consensus’ is in het NKI-ALZ en ook bij het KWF. Al eerder had prof. René Bernards, ook verbonden aan NKI-ALZ, zich verleden jaar al op dezelfde wijze uitgelaten in de Wereld Draait Door en in De Telegraaf. Ik vergis me niet wanneer ik zeg dat ‘te weinig geld is de beperkende factor’ de mantra is om nog meer patiënten ‘persoonsgerichte therapie met kankermedicijnen te geven’. Een bevolkingsonderzoek is een efficiënte aanvoerlijn.

‘…Nederlander wordt in volledig passieve rol geduwd…’

Uitzicht

27

vraag

& antwoord

In deze rubriek gaat een team van ervaren artsen in op de meest uiteenlopende medische vragen, of vragen over voeding en/of suppletie. KUUR MET ABRIKOZENPITTEN ‘Vorig jaar mei is bij mij een tumor verwijderd aan de galwegen (Klatskintumor). Er zijn geen negatieve lymfeklieren gevonden. Dat is jammer. Chemo en bestraling zijn bij mijn type tumor niet effectief. Daardoor ben ik ‘zomaar’ beland in de palliatieve fase. Na de operatie ben ik gestart met het Moermandieet en voedingssupplementen. In december waren er geen nieuwe tumoren te zien in het buikgebied. Dat is positief. Maar in mijn beleving ga ik niet vooruit. Ik wil starten met een abrikozenpittenkuur. Weet u hoeveel pitten ik maximaal per dag kan nemen en voor welke periode?’ Joke.

Bertil de Klyn, arts: Beste Joke, u bedoelt waarschijnlijk dat de lymfeklieren waren aangetast. De term ‘lymfeklieren negatief ’ betekent dat ze niet zijn aangetast door kankercellen. Lymfeklieren positief betekent dat ze wel zijn aangetast door kankercellen. Bij deze tumor is inderdaad de enige reguliere behandeling operatie. Als de tumor daarbij volledig verwijderd kan worden, is er hoop op langdurige overleving . Het volgen van een NTTT-behandeling, dat wil zeggen dieet en voedingsupplementen die de afweer versterken, de afvalstoffen doen uitscheiden, ontwikkeling van tumorgroei remmen, is een goede nabehandeling. Het is een goed teken, dat er geen tumorgroei te zien is, maar het hangt ervan af bij welk onderzoek. Er zijn ook onderzoeken waarbij aangetoond kan worden of er nog tumoractiviteit is. Daaruit zou afgeleid kunnen worden of u werkelijk vooruit gaat of niet. Abrikozenpitten hebben slechts een geringe activiteit tegen kanker. Bij grote concentratie is wel duidelijke kankerremmende invloed aangetoond, maar slechts in een klein percentage van de gevallen is behandeling daarmee effectief. In hoge dosering kan de lever er echter wel schade van ondervinden, daar abrikozenpitten blauwzuur bevatten. Als u per dag driemaal 20 abrikozenpitten neemt, is dat meestal niet schadelijk. Wanneer u er misselijk van wordt, moet u de dosis verminderen. Ik heb nooit een effect kunnen waarnemen van abrikozenpitten, wel van het geconcentreerde preparaat (laetril). Als u veel doet om uw weerstand te verbeteren en ook nog meerdere tumorremmende stoffen neemt, heeft u een grotere kans om te genezen. Ik raad u wel u te laten behandelen door een arts voor NTTT.

Heeft u een vraag? Formuleer die dan zo concreet mogelijk en stuur deze naar de redactie van Uitzicht. Via e-mail: redactie@ mmv.nl of naar het postadres van de redactie: Hof van Azuur 30, 2614 TB Delft. Schriftelijk gestelde vragen worden uitsluitend in deze rubriek beantwoord en niet in een persoonlijk schrijven. Heeft u dringende persoonlijke vragen? Belt u dan met onze infolijn (088) 24 24 24 0 (ma-vr 10.00 - 17.00 uur; ma-avond van 19.00 - 21.00 uur).

28

Uitzicht m mv

jaar

POLYCYTHEMIA VERA

HOGE BLOEDDRUK

‘Ik heb sinds 2007 de ziekte 'Polycythemia Vera' Regelmatige aderlatingen verminderen het aantal rode bloedlichaampjes en verlagen zo de hematokrietwaarde tot het beoogde resultaat. Sinds 2013 is er ook een groei van de witte bloedlichaampjes, waarvoor aderlatingen niet helpen. In deze nieuwe fase wordt nu Hydroxycarbamide voorgeschreven: dagelijks 500 tot 1000 mg Hydrea. De effecten zijn vooralsnog twijfelachtig. Er wordt geëxperimenteerd met wisselende doseringen. Een recente aanval van jicht wordt in verband met de ziekte gebracht. Bestaat er vanuit de holistische benadering een remedie tegen deze ziekte, of ter ondersteuning van de reguliere behandeling?’ John H.

‘Ik heb een hoge bloeddruk; tot voor een jaar nooit gehad. Bij onderzoek blijken mijn nieren maar voor vijftig procent te werken. Ik heb nu bloeddrukverlagers. Is er iets om mijn nieren wat sterker te maken? Misschien kan homeopathie helpen? Vorig jaar heb ik een dochter verloren; ik ben wat overspannen geweest en nog wel. Kan dit op de nieren werken?’ Riet A.

Erik-Jan de Rijk, arts: Beste John H. Polycythaemia vera, overactief beenmerg, ontstaat geleidelijk en geeft pas na jaren klachten: rode gelaatskleur, sterk rood gekleurde slijmvliezen van mond en ogen, traag stromend, stroperig bloed waardoor soms de vingers en tenen blauw kleuren. Vaak hoofdpijn, moeheid, jeuk, bloedingen, en miltvergroting. Het beenmerg blijft in een te hoge versnelling bloedcellen produceren, die altijd uitrijpen naar rode bloedcellen, meestal met teveel leukocyten en vaak teveel thrombocyten. Geregeld aderlaten beperkt de bloedviscositeit (stroperigheid), waardoor er minder risico is op stolling en infarcten. Uw leukocytenaantal reageert hier niet op, daarom krijgt u een celdelingremmend middel, Hydroxycarbamide, kennelijk met onvoldoende effect. Integraal geneeskundige aanpak bij u richt zich op het beenmerg als oorzaak en de bloedvaten als gevolg (vaatovervulling). Het Moerman voedingsvoorschrift met verschillende antioxidant vitamines (A, C, E en ook D), eventueel specifieke stoffen met deels antioxidant, deels ontstekingsremmende activiteit (Kurkuma, Resveratrol), zijn ondersteunende maatregelen die het lichaam minimaal belasten en maximaal stimuleren in het zelfherstellend vermogen: behoud van vorm en soepelheid van celmembranen van bloedcellen, bescherming van vaatwanden, zodat plaquevorming, vernauwing en stolling voorkomen wordt. Reinigingsmethoden voor darmen, lever en gal zijn belangrijk. Ik adviseer homeopathische middelen die genoemde symptomen beïnvloeden. Zoals Ceanothus bij miltvergroting, of een van de slangen-middelen als Lachesis. Hiervoor kunt u zich tot een arts voor homeopathie wenden, aangesloten bij de AVIG.

Roland Lugten arts: ‘Beste mevrouw A. in de eerste plaats wil ik u condoleren met het overlijden van uw dochter. Dat is heel ingrijpend. Om op uw vraag in te gaan, ongeveer tien procent van de volwassen bevolking heeft nierschade, waardoor de filtratiefunctie van de nier verminderd is. De belangrijkste redenen hiervoor zijn hypertensie, suikerziekte, nierstenen, urineweginfecties en medicatie zoals pijnstillers (NSAID). Als u nooit een hoge bloeddruk heeft gehad, kan het overlijden van uw dochter een oorzaak zijn van de bloeddrukverhoging. Door de hoge bloeddruk beschadigen de bloedvaten in de nier en hierdoor ontstaat de nierfunctievermindering. Belangrijk is het om de verdere progressie van de nierschade zoveel mogelijk binnen de perken te houden. Cruciale maatregelen hiervoor zijn de behandeling van de hoge bloeddruk en het volgen van bepaalde leefregels. Deze leefregels zijn: zoutbeperking, eiwitbeperking, stoppen met roken en reductie van overgewicht. De bloedvaten in het algemeen (en vooral in de nieren) zijn het focus van de behandeling. De bloeddrukverlagers moet u blijven gebruiken. Nutriënten als vitamine C, E, B6, B12, K2 en foliumzuur, de mineralen selenium, magnesium en chroom, de omega-3 vetzuren, Co-enzym Q10 en de anthocyanen bieden bescherming voor uw bloedvaten. Voldoende lichaamsbeweging en ontspanning zorgen voor gezonde bloedvaten en daarmee ook gezonde nieren. Maar uw emotionele gesteldheid is ook belangrijk. In de klassieke homeopathie zijn er middelen die zowel op uw emotionele gesteldheid werken als specifiek op uw nieren. Middelen als Ignatia, Natrium Muriaticum kunnen de emoties weer in balans brengen. Daarnaast kunnen Phosphorus, Urea en Serum Anguillae uw nierfunctie verbeteren.

Uitzicht

29

(advertenties)

Zoek niet verder. . . . . .kies voor SNP

medpro Holland B.V. Dorpsstraat 182 3925 KG Scherpenzeel

ArtroColl II

IE

L ZALMO EGA 3

+ OM

Vitamine

na K2 Me

TM

Q7

ine + Vitam

D3

GEELWOR TE

,5 g

ules - 22

30 caps

60 caps

ules - 37

Snp

products nature super

leme ssupp Voeding

L

,2 g

nt

Snp

super natu re prod ucts

Voedi ngssup p

Snp

lement

®

super nature products

www.supernatureproducts.nl

Topkwaliteit voedingssupplementen met een gezonde prijs Vitamine D3-varianten

Phone: Fax: Email:

+31 (0)33 2867642 +31 (0)33 2867647 [email protected]

... is een combinatiepreparaat met een hoog gehalte aan ongedenatureerd collageen type II dat uitstekend werkt bij gewrichtsontsteking en het gewrichtskraakbeen beschermt. ArtroColl II bevat kleine hoeveelheden glucosamine en chondroïtine die eveneens een gunstige invloed op de gezondheid van de gewrichten hebben en bijdragen aan verlichting van de pijn en een betere beweeglijkheid.

Navatun urlijk Curcuma wordt 20 keer beter opgenomen in combinatie met zwarte peper

Vitamine D-3 400 IE Voedingssupplement 90 softgels

Vitamine D-3 Druppels Voedingssupplement 60 ml

Vitamine D-3 1000 IE Voedingssupplement 90 softgels

Te bestellen bij De Roode Roos B.V. onder vermelding van productnummer 6673

Te bestellen bij De Roode Roos B.V. onder vermelding van productnummer 5979

Te bestellen bij De Roode Roos B.V. onder vermelding van productnummer 6676

www.vitortho.nl VitOrtho, exclusief distributeur van NOW Foods-voedingssupplementen

30

Uitzicht m mv

jaar

t 036 5460920 • i www.aov.nl

actueel divitaal

Meld u aan voor DiVitaal en win kookboek

MMV geeft sinds enkele maanden de nieuwsbrief DiVitaal uit om u van week tot week te informeren over actuele ontwikkelingen op gezondheidsgebied. De nieuwsbrief heeft op dit moment al meer dan 1200 lezers. U kunt u hiervoor gratis aanmelden op MMV.nl. Ga naar de groene button bovenin op de homepagina: MMV nieuwsbrief. U kunt ook een e-mail sturen naar [email protected] met vermelding: divitaal.

Uit de inhoud • Haar in je brood • Mythen rond kanker • Geld uitsparen in de super • Havermout of havervlokken? • Kruiden in plaats van antibiotica

GENIETEN IN ZWITSERLAND Wilt u deze zomer genieten van mooie vergezichten, hoge bergen, ruige gletsjers en lieflijke, bloemrijke alpenweiden? Speciaal voor leden organiseert MMV een busvakantie naar Zwitserland van 23 juni tot en met 2 juli. Na een overnachting in Zuid-Duitsland komt u op 24 juni in Hotel Mattmarkblick in Saas Almagell in kanton Wallis aan. Verzorging is op basis van halfpension. Gebruik van het Moermandieet is mogelijk. De kosten van deze vakantie bedragen tussen € 900,- en € 1.000,- (incl. alle bergbanen en openbaar vervoer in het Saasdal) Geef u op bij het Centraal Bureau (tel 0172 49 79 44 werkdagen tussen 9 – 13 uur) of via email [email protected].

Ledenbijeenkomsten IN AMERSFOORT EN ASSEN ‘Hoe versterk ik mijn immuunsysteem?’ Dat is de centrale vraag van de lezing die Marry Foelkel en Klazien van der Toorren op 25 maart houden tijdens een ledenbijeenkomst in Amersfoort. De bijeenkomst duurt van 19.00 tot 22.00 uur en vindt plaats in het Toon Hermans Huis in Amersfoort.

‘De Moermantherapie eigentijds, een integrale benadering’.

Let op: Onder de aanmelders wordt de komende periode een vijftal door topkok Paul Fagel gesigneerde exemplaren van ons kookboek De Natuurrijke Keuken verloot!

Dat is het thema waar NTTT-arts Erik-Jan de Rijk over spreekt tijdens een ledenbijeenkomst op 12 april in Assen. Deze bijeenkomst vindt plaats in het Odd Fellowhuis in Assen en duurt van 13.00 tot 17.00 uur. Beide bijeenkomsten zijn toegankelijk voor leden van MMV met introducé. De locaties bevinden zich op loopafstand van het station en bieden ruimte aan 55 personen. Meld u dus tijdig aan bij het Centraal Bureau (tel 0172 49 79 44 werkdagen tussen 9 – 13 uur) of via email [email protected].

Uitzicht

31

n a v w u ! e s i l N ita V

Skal 28447

NL-BIO-01

9 biologische voedingssupplementen Biologische voedingssupplementen zijn nauwelijks verkrijgbaar. Wij denken dat de tijd is aangebroken dat de klant wil kunnen kiezen voor biologisch. De actieve ingrediënten van biologische voedingssupplementen zijn gegarandeerd van natuurlijke oorsprong en niet synthetisch gefabriceerd. Daarnaast wordt bij de productie zoveel mogelijk rekening gehouden met milieu, dier en mens. Er worden o.a. geen chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest of genetisch gemodificeerde organismen gebruikt. Vitamine B Complex Uit guave, citroen en heilige basilicum, met 400 mcg foliumzuur 60 capsules € 34,95 Vitamine C 250 mg Hoogst gedoseerde biologische vitamine C van Nederland 60 capsules € 28,95 Vitamine D 1000 ie Uit paddenstoelen 60 capsules € 24,95 True Superfood 100% natuurlijk raw food, geen goedkoop vulmateriaal, geen hulpstoffen, geen gentechniek 30 sachets € 39,95 60 sachets € 64,95 Groene Thee Extract Hooggedoseerd cafeïnevrij extract uit biologisch geteelde theebladeren 60 capsules € 34,95 Rode Gist Rijst Met 10 mg monacoline K per dagdosering van 4 capsules, voor een verantwoord cholesterolgehalte 120 capsules € 34,95 MI-7 Mycelium Immuno Complex van 7 paddenstoelen 60 capsules € 34,95 Teunisbloemolie 500 mg, koudgeperst 100 softgels € 21,95 Borageolie 500 mg, koudgeperst 100 softgels € 24,95 Kijk voor meer informatie op www.vitals.nl of vraag de brochures aan via [email protected] of 075 6476050.

puur en werkzaam www.vitals.nl

actueel MMV in trek op Gezondheidsbeurs MMV nam dit jaar voor het eerst deel aan de Gezondheidsbeurs die van 24 t/m 26 januari plaats vond in de Utrechtse Jaarbeurs. ‘We zien met heel veel voldoening terug op een paar vermoeiende, maar vooral bemoedigende dagen”, aldus Wim Kuling van het Centraal Bureau van MMV. Circa 27.000 mensen passeerden de kassa van de Utrechtse Jaarbeurs. Meer dan 700 bezoekers namen de Uitzicht ‘nieuwe stijl’ mee. Bij de MMV-stand vonden gelijkgestemden elkaar in gesprek over gezonde voeding, de groei van de vereniging en de Moermantherapie. Veel sympathie was er voor het krachtige pleidooi van MMV voor gezonde voeding. ‘Te midden van de vele onbetrouwbare informatie in de media over voeding geeft MMV een

belangrijk tegengeluid’, complimenteerden de vriendinnen Ryneira en Melinda. Veel bezoekers bleken wel iemand te kennen die de Moermantherapie had gevolgd en waren blij verrast dat de vereniging groeit en bloeit. De grote toeloop kon goed worden verwerkt dankzij de bereidwillige medewerking van vrijwilligers die zich hiervoor hadden aangemeld. “Heel veel dank aan deze mensen”, zegt Wim Kuling.

MMV-Ambassadeur Marlie Hillekens.

Boeken bestellen bij MMV Wilt u één of meerdere boeken bestellen uit onderstaande lijst, noteer dan op uw bankoverschrijving het juiste bedrag en titels van de gewenste boeken op. Geen geld opsturen! 01 Dokter Moerman, een weg tot genezing C. van Groningen en A. Ronhaar 02 U kunt meer dan u denkt, aanvullende maatregelen om Kanker te helpen voorkomen en genezen, Hans Moolenburgh sr 03 U kunt veel meer dan u denkt, wat u zelf kunt doen om uw kind gezond te houden, Hans Moolenburgh sr 04 Kookboek De Natuurrijke Keuken, (niet-leden € 19,50) 05 De actuele voedingstabel, waar zit wat in? 06 Retrospectief onderzoek naar de effectiviteit van de Moermantherapie 07 Het Gouden boekje voor de gezondheid, dr. G. Schuitemaker (Voor meer boeken van dr. Schuitemaker zie: www.gezondeboeken.nl 08 De Helende Factor, Bob Th. Hornstra

€ 11,30 € 24,95 € 24,95 € 17,50 € 10,00

U kunt de boeken bestellen op rekeningnummer NL06 INGB 0000 3559 99, t.n.v. de Moermanvereniging, Postbus 508, 2400 AM Alphen aan den Rijn De prijzen zijn inclusief verzendkosten binnen Nederland. Daarbuiten wordt € 5,- extra berekend.

€ 20,40

€ 12,95 € 16,50

Uitzicht

33

(advertentie)

MAGAZIJN VOOR ORTHOMOLECULAIRE VOEDING Postbus 16035 2500 BA Den Haag Telefoon 070-3010701 Fax 070-3010707

De Roode Roos B.V. Hiernaast treft u een kleine selectie van producten, welke door De Roode Roos B.V. geleverd kunnen worden.

Nr

Fabrikant

Normaal

Leden

268 Bio-Quinon Q10 Super 30 mg (150 caps)

Pharma Nord

€ 46,50

€ 34,87

205 Multi vit.& mineralen (240 tab)

Plantina

€ 99,75

€ 74,81

4754 l-Tryptofaan 400 (60 vcaps)

CellCare

€ 21,90

€ 17,52

4646 Super Greens (220 gram)

VitaKruid

€ 46,70

€ 39,70

4084 Mood (30 caps)

Care For Women

€ 19,95

€ 14,96

6097 Salvestrol GZ (60 caps)

Vitals

€ 39,95

€ 29,96

2572 B-12 Geheugen Formule (100 zuigtabl.)

Now Foods

€ 22,49

€ 16,87

Al onze producten worden in principe geleverd met een korting van max. 25% ten opzichte van de adviesprijs. Om te bestellen kunt u gebruik maken van de lijst die hiernaast is afgedrukt.

2621 Hylak forte (100 ml)

Homeoropa

€ 26,95

€ 20,21

6096 CalAsorb (180 tab)

Lamberts

€ 28,60

€ 21,45

5675 Ester C Plus 500 mg (120 tab)

VitOrtho

€ 30,50

€ 22,88

5603 Echinaforce Forte (60 tab)

A. Vogel

€ 14,99

€ 11,24

5400 Vitamine D3 15 mcg (90 softgel)

Bonusan

€ 11,00

€ 8,25

Uw schriftelijke bestelling kunt u naar onze postbus sturen. Vervolgens laten wij de bestelling door PostNL bij u thuis bezorgen.

4398 Active Biodream (800 gram)

Biodream

€ 45,00

€ 36,00

3924 MagAsorb 150 mg (magnesium als Citraat Lamberts

€ 12,70

€ 9,52

5878 Glucosamine Summum (120 tab)

Supplemed

€ 36,95

€ 27,71

5968 Prostasol (60 tab)

Medpro

€ 95,00

€ 85,50

4456 Spirulina (180 tab)

Marcus Rohrer

€ 13,32

€ 11,32

4617 Solidago Complex Tinctuur (50 ml)

Zonnegoud

€ 11,59

€ 8,69

3654 Prostaatformule (60 tab)

Best Choice

€ 11,50

€ 8,63

5765 Astaxanthin-eco (120 caps)

Plantina

€ 60,30

€ 45,22

6213 Elke Dag (90 tab)

Vitals

€ 49,95

€ 37,46

4105 Levertraan Forte (60 softgels)

Bonusan

€ 9,00

€ 6,75

2999 Eye Q 500 mg (210 caps)

Springfield

€ 36,95

€ 27,71

3588 Symbioflor 1 (50 ml)

Energetica Nat.

€ 13,60

€ 10,88

3492 Bio Bran MGN3 250 mg (50 tab)

Medpro

€ 65,00

€ 58,50

3402 MorDHA (citroen) (60 softgel)

Minami Nutrition

€ 28,95

€ 21,71

3273 Lignan Flax Oil Complex (473 ml)

Barlean's

€ 19,95

€ 14,96

3312 MorEPA (sinaasappel) (60 softgel)

Minami Nutrition

€ 32,95

€ 24,71

2308 DHA-250 (120 caps)

Now Foods

€ 38,20

€ 28,65

6599 True Superfood (400 gram)

Vitals

€ 65,00

€ 48,75

1388 MultiVit Basic (module 1) (90 vcaps)

Alfytal

€ 21,40

€ 19,26

Hierdoor krijgt u een inzicht van ons ruime assortiment, van meer dan 4000 producten. Ons volledige assortiment is te bekijken op www.derooderoos.com

Ook kunt u ons gratis naamnummer 0800-ROODEROOS (0800-7663376) gebruiken. U kunt ook een email sturen naar [email protected] of direct bestellen via onze webwinkel op www.derooderoos.com Wij bieden u de mogelijkheid uw bestellingen te betalen via doorlopende machtiging voor automatische incasso. Een machtigingskaart hiervoor kunt u ook opvragen via onze website. Kies daar de optie "Machtigen" in de menu balk bovenaan de pagina.

Prijswijzigingen voorbehouden Vermeld hier uw adresgegevens: Uw naam: (Dhr/Mevr):

Lidmaatschap nr.:

Adres:

Geboortedatum:

Postcode & Woonpl.:

E-Mailadres:

Telefoonnummer:

(evt.) voorschrift van:

colofon

Uitzicht is het magazine van MMV en verschijnt tien keer per jaar. HOOFDREDACTEUR

Voor een natuurlijke stoelgang

Cor van Groningen PLV. HOOFDREDACTEUR Jan van Klinken EINDREDACTEUR Rineke Wisman MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Ellen Hameeteman, Jan van Klinken, Arjan van Laar, Matilde Newman, Petra Pronk, dr. Gert Schuitemaker, dr. Hans Stoop ONTWERP

Darmfunctie Complex

D&DJ communicatie DRUK BDU OVERIGE FOTO'S iStock REDACTIEADRES Hof van Azuur 30 2614 TB Delft ADVERTENTIES J.P.H. Geraats Louis Regoutstraat 36 6006 LL Weert T (0495) 53 22 20 Uitzicht ISSN 0169-9938 I www.mmv.nl E [email protected] Redactie van Uitzicht en bestuur van MMV aanvaarden geen verantwoordelijkheid voor de toepassing van de inhoud van dit blad. Zie voor overname van artikelen en andere informatie onze website www.MMV.nl/ Magazine/OverUitzicht Centraal Bureau MMV, Postbus 508 2400 AM Alphen ad Rijn T (0172) 49 79 44 (werkdagen tussen 9 en 13 uur) E [email protected]

• Bevordert de stoelgang • Natuurlijke kruidenextracten

Lid worden? • e-mail naar [email protected] • www.MMV.nl • of: MMV, Postbus 508, 2400 AM Alphen ad Rijn Kosten € 29,00 per jaar.

Natuurlijk ... het is Wapiti!

U ontvangt dan automatisch tien keer per jaar Uitzicht en krijgt tot 25 % korting op voedingssupplementen bij verzendhuis De Roode Roos.

Wapiti Darmfuntie Complex is verkrijgbaar of te bestellen bij: Drogist, Apotheker, Reform- en Gezondheidswinkel. Voor meer informatie: Emonta B.V. Tel. 0512 - 518 085 www.wapitinatuur.nl

MEER INFORMATIE www.MMV.nl/Over MMV

Uitzicht

35