Gezonde en aangepaste voeding
bij het ouder worden
Kimberly Feys – Diëtiste Liesbeth De Meyer – Logopediste
Als alles goed gaat…
Gezonde voeding
Gezond kauw- en slikpatroon
Gezonde voeding
Voedingsdriehoek
Gezonde voeding
Verhoogde behoefte aan voedingsstoffen Eiwitten
Calcium
Fosfor
Vitamine D
Vitamine A
+
Gezond kauw- en slikpatroon
Voorbereidings- en mondfase
Eten naar de mond brengen
Afbijten/afhappen
Goede fijne en grove motoriek
Gezonde tanden, tandvlees, mondslijmvliezen en tong
Kauwen
Fijn malen Voedsel met speeksel vermengen Bolus vormen
Gezond kauw- en slikpatroon
Keelfase
Verhemeltebogen worden geprikkeld
Slikreflex:
Afsluiten neus-keelholte Beschermen luchtweg
Gezond kauw- en slikpatroon
Slokdarmfase
Transport doorheen de slokdarm naar de maag
Als het fout gaat… … bestaan er alternatieven
Verminderde eetlust
Constipatie
Verstoord kauw- en slikpatroon
Reflux
Ondervoeding
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Verminderde eetlust
Minder behoefte aan eten dus extra aandacht voor wat men eet!
Gebruik voldoende (verse) kruiden (beperk zout)
Zorg voor een aangename eet- en omgevingssfeer Vermijd alleen eten!
Beweeg voldoende
Verminderde eetlust
Zorg voor gevarieerde voeding
Voorzie voldoende maaltijdmomenten Sla geen maaltijd over!
Neem voldoende tussendoortjes (vb.: fruitsla of fruitpap)
Bespreek de verminderde eetlust of problemen met uw gebit met uw (tand)arts
Constipatie
Medicatie is vaak de oorzaak
Eet voldoende vezelrijke producten
Drink minimum 1,5 l/dag
Beweeg voldoende
Onder controle houden van de defecatiedrang
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Vetarm en maagdarmsparend dieet
Zin
Voorkomen van maag- en darmklachten
Voeding:
Gekookte groenten = geen rauwkost Rijp en geschild fruit Geen saus Gekookte aardappelen = geen puree en gefrituurde gerechten Opletten met gebak en koeken
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Zoutarm
Zin
chronisch hartfalen of felle oedemen nierdialysepatiënten
(op doktersadvies)
Onzin
minder smaak verhoogde kans op ondervoeding
‘Zin’ en ‘onzin’ van diëten
Diabetes dieet (DM) Gezonde voeding!
Zin
insulinedependente DM
dessert zonder suiker (yoghurt, pudding) koeken zonder suiker zoet beleg zonder suiker (confituur, chocopasta, speculoospasta, chocolade) conserven zonder suiker
Onzin!
afhankelijk van bewoner suikervrije producten = slechte smaak, veel vet! verminderde voedselinname
Verstoord kauw- en slikpatroon
Voorbereidings- en mondfase
Bemoeilijkte motoriek
Moeite met hanteren van bestek
Onvoldoende lipsluiting
Lekkage, speekselverlies
Hulpmiddelen
Aangepaste beker Indikmiddel
Onvoldoende kauwfunctie
Voedsel blijft in de wangen zitten, langdurig kauwen Slecht ruikende adem
Aangepaste consistentie Mondhygiëne!
Verstoord kauw- en slikpatroon
Voorbereidings- en mondfase Mondzorg
Natuurlijke tanden en tandvlees
Prothese
2x per dag poetsen (min. 2 minuten) Zachte/elektrische tandenborstel en tandpasta Flosdraad/ragertjes
1x per dag reinigen Protheseborstel en zeep ‘s Nachts droog bewaren
2x per jaar naar de tandarts
Verstoord kauw- en slikpatroon
Keelfase
Verminderde gevoeligheid
Hoesten, overvloedig speeksel, hoorbare ademhaling
Onvoldoende afsluiting neusweg
Voedsel/drank komt terug langs de neus, niezen
Zeer koud/warm voedsel Indikmiddel
Indikmiddel
Onvoldoende afsluiting luchtweg
Naslikken, vochtige stem, hoesten, hoorbare ademhaling
Indikmiddel Hoofd naar voor kantelen, goede houding
Verstoord kauw- en slikpatroon
Slokdarmfase
Slechte peristaltiek Vertraagd transport naar de maag Gevoel dat er iets blijft hangen
Zacht voedsel, goed kauwen, veel drinken
Onvoldoende sluiting van de bovenste slokdarmsluitspier Reflux Verslikken in zure maaginhoud
Aangepaste voeding, rechtop slapen
Verstoord kauw- en slikpatroon
Slokdarmfase Reflux
Terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm
Vermijd: -
snel eten koolzuurhoudende dranken en koffie sterk gekruid eten vetrijke maaltijden alcoholische dranken
Verkies: -
melkdranken
Verstoord kauw- en slikpatroon
Aangepaste consistentie
Drank
Gewoon Nectardikte Honingdikte Puddingdikte
Vaste voeding
Gewoon Zachte voeding = gemakkelijk te kauwen voedsel
Gladde voeding = zachte voeding zonder stukjes
Dik-vloeibare voeding
Verstoord kauw- en slikpatroon
Aangepaste consistentie
Opgepast!
Vezelige of draderige voeding
Plakkerige voeding
Gemengde consistenties
Knapperige voeding
Schil van groente/fruit
Kruimelige voeding
Harde voeding
Verstoord kauw- en slikpatroon
Wat bij verslikken?
Indien hoesten lukt: Aansporen tot hoesten NIET op de rug kloppen
Indien hoesten niet lukt: 112 Gebitsprothese verwijderen 5 krachtige slagen tussen schouderbladen Heimlich-manoeuvre
Ondervoeding
Oorzaken Een groot probleem!
Verminderde opname van voeding
Verminderde vertering van voeding
Verhoogde behoefte voor voeding
Overmatig verlies van voedingsstoffen
Ondervoeding
Aanpak
Opvolgen van de gewichtsevolutie
Aandacht bij maaltijdmomenten
Kwaliteit van de maaltijden
Gevarieerde en verrijkte maaltijden
Orale voedingsondersteuning
Bijvoeding Eiwitrijke pudding
Ondervoeding
Bijvoeding
Aandacht bij gebruik van bijvoeding!
Verschillende soorten bijvoeding: Resource 2.0
Resource Fruit
Resource Dessert
