‘Gezond & veilig werken in de ploegendienst’ - Kan dat wel?-
Over mij Marjolein van Kleef Voedingsdeskundige ploegendienst | Organisatieadviseur | Bedrijfsdiëtist | Voorlichter | Trainer Enerjoy Enerjoy motiveert medewerkers (in industrie- en productiebedrijven) tot gezond eetgedrag.
Onze specialisatie Wij leggen de relatie tussen gezond eten en veilig werken!
“Wil je de schadelijke effecten van de ploegendienst vermijden, dan moet je er mee stoppen!” - Team Arbeidstijden van FNV
Mee eens?
“Wil je de schadelijke effecten van de ploegendienst vermijden, dan moet je er mee stoppen!” Wij zijn als mens ‘gewoontedieren’, ons lichaam past zich niet gemakkelijk aan. Door in de nacht te werken, geef je je lichaam een klap. Gezond eten & leven kan die klap deels opvangen. Zo verklein je de veiligheidsrisico’s en schadelijke gezondheidseffecten.
Circadiaans ritme Orgaan gereguleerd Lever, maag & alvleesklier
• Je organen hebben een klok die het spijsverteringsstelsel instellen. • Vertering van voedsel en energie omzetting verloopt zo optimaal. • Het circadiaans ritme = onafhankelijk van licht. • Je bloedsuikerspiegel is daarom in de nacht eerder verhoogd.
Risico’s & effecten van werken in ploegendienst Fysiek: • Chronische vermoeidheid & slaapproblemen. • Maag- en darmklachten. • Overgewicht. • Hartvaatziekten & diabetes. • (Borst)kanker.
Sociaal: • Vrije tijd komt niet overeen met vrienden, familie en sport. • Financiële afhankelijkheid door onregelmatigheidstoeslag.
Mentaal: • Verminderde alertheid. • Concentratieproblemen. • Chronische stress,& burn-out.
Ontwikkeling: • Bore-out (niet investeren in eigen ontwikkeling door gebrek aan energie). Herkenbaar?
Hoe ontstaat het risico op een bedrijfsongeval? Je bent moe in de nacht: Koffie & suikerrijke snack lijkt een ‘quick fix’.
Korte termijn: Teveel cafeïne & snelle suikers leiden tot een nieuwe energiedip, waardoor je minder alert bent.
Lange termijn: Overgewicht. Medewerkers in hoog risico werkomgeving hebben een 2x zo hoog risico op een Rapportage? bedrijfsongeval!
Cijfers uit onderzoek •
Kans op bedrijfsongeval § Overgewicht: 15% § Obesitas: 48%
• Buikomvang > 90 cm bij mannen § 1,4 keer verhoogt risico op een bedrijfsongeval • > 3 keer per week ongezond snacken verhoogt de kans op lichte verwondingen § Terwijl regelmatig ontbijten de kans op een ongeval juist met 50% verlaagt. • Verzuimkosten voor de werkgever § Overgewicht: 9% hoger § Obesitas: 70% hoger
Dit zijn de valkuilen: • Troosteten:
‘nachtdienst = zielig’
• Gebrek aan tijd:
‘het werk gaat voor’
• Verveling:
‘ik zit hier toch de hele nacht’
• Sociale druk:
‘we maken er het beste van’.
• Traktaties:
‘het ontslag van een patiënt wordt gevierd’
• Vermoeidheid:
‘eten geeft mij nieuwe energie’
• Geen voorzieningen:
‘ik kan geen broodje in het restaurant halen’
• Gebrek aan eetlust:
‘ik kan in de nacht of ochtend niet eten’
Aanspreken?
Hoe ziet dat eruit?
De 3 gouden principes tijdens de nacht
1. Houd een vast structuur aan. Van dag….. ONTBIJT
LUNCH SNACK
DINER SNACK
SNACK
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
1. Houd vast structuur aan. …naar nacht. ONTBIJT
“LUNCH” SNACK
DINER SNACK
SNACK
SNACK
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
2. Eet eiwitten & langzame koolhydraten. Vet:
Overdag, niet voor het slapen gaan. Zwaar op de maag à lastig te verteren. Geldt ook voor pittig eten!
Koolhydraten:
Overdag, voor het slapen gaan. Insulineproductie is ‘s nachts op zijn laagst. Zorgt voor dip à schommelingen in bloedsuikerspiegel.
Eiwitten:
‘s avonds & ‘s nachts. Langdurig energie. Geen schommelingen in bloedsuikerspiegel. Ligt niet zwaar op de maag. Houden je alerter.
Door werkgever?
3. Let op cafeïne inname. Moe
Slaapkwaliteit vermindert (slaapduur niet per sé!)
Cafeïne
Halveringstijd van 5 uur. Invloed op centrale zenuwstelstel tijdens slaap
Praktische tips Geen tijd: • Bereid je eten van tevoren. • Plan een pauze in met overleg van collega’s. • Neem een snack mee op zak.
Geen trek: • Eet met collega’s, dan eet je vaak méér. • Zet een timer als herinnering. • Oefen met steeds kleine beetjes meer eten.
Praktische tips Voor thuis: • Licht ontbijt na nachtdienst voorkomt dat je met honger wakker wordt. • Maak gezond eten leuk & lekker. • Neem gezonde snacks van huis mee. • Plan je maaltijden in; koken & boodschappen doen vóór aanvang nachtdienst.
Op het werk: • Tip tegen sociale druk: bereid een gezonde snack voor collega’s. • Maak je sterk voor een traktatiebeleid. • Neem regelmatig een korte pauze. • Meer beweging: ga stretchen op je werkplek.
Hoe motiveer je werknemers? Goed nieuws! • Ploegendienstmedewerkers staan enorm open voor leefstijlverbeteringen. • Ze merken fysiek sterk wat het met ze doet. • Ze willen hiermee aan de slag. • Maar: kennis ontbreekt vaak; men ‘doet maar wat’.
Hoe ziet dat eruit? • Geef voorlichtingen over wat men kan doen. • Houdt het vooral heel praktisch. • Neem klachten over het rooster/werkzaamheden serieus.
Jouw rol?
Bedankt voor jullie aandacht & enthousiasme!
Marjolein van Kleef|
[email protected] | www.ener-joy.nl | 033-887 8840 | https://nl.linkedin.com/in/marjoleinvankleef
