Get to Grips with Gainsharing Congres “Topsector Logistiek” 22 April 2016 Liane Philipsen, Gretta Schoonderbeek, Harsha Dijk, Timo van Dooremaal, Robbert Janssen
Inhoud •
Intake – wat weet u al over gainsharing?
• •
De basisprincipes van Gainsharing (5 Ws): Waarom – Wie – Waar – Wanneer - Wat
•
Supply chain collaborations business cases & gainsharing
•
Discussie, Q&A
1. Type organisatie waar u voor werkt
An de r
s
11%
vo Ve er rla de de r Co /l r ns og ul is ti. ta Ke .. n nn t/ is ad in vi st se el ur lin g /o v. ..
C. D. E.
26% 22% 22% 19%
Verlader Vervoerder / logistieke dienstverlener Consultant / adviseur Kennisinstelling / overheid Anders
Ve r
A. B.
2. Ik weet al best veel over gainsharing 83%
A. Ja B. Nee
Ne e
Ja
17%
3. Elk supply chain samenwerkingsverband zou een gainsharingovereenkomst moeten maken
56%
On ee ns
44%
Ee ns
A. Eens B. Oneens
4. Wanneer moet er gepraat worden / onderhandeld worden over gainsharing?
67%
A. Vooraf - tijdens het opzetten van het samenwerkingsverband B. Achteraf – als het samenwerkingsverband al draait C. Nooit – het zou niet nodig hoeven zijn
24%
t. .. ni e
s.. . zo u
he t –
he t
al s No oi t
af – Ac ht er
Vo or af
-t
ijd
en sh et
...
10%
5. Een neutrale partij zou het gainsharingsmodel op moeten zetten 65%
A. Eens, want onpartijdig B. Oneens – dat zouden de partners in de samenwerking zelf moeten doen
zo ud en ... da t
On ee ns –
Ee ns ,
w an t
on pa rt
ijd ig
35%
6. Het vergroten van de taart is belangrijker dan het verdelen van de taart 95%
5% On ee ns
Eens Oneens
Ee ns
A. B.
Inhoud •
Intake – wat weet u al over gainsharing?
• •
De basisprincipes van Gainsharing (5 Ws): Waarom – Wie – Waar – Wanneer - Wat
•
Supply chain samenwerkings business cases & gainsharing
•
Discussie, Q&A
De basis principes van gainsharing – – – – –
Waarom: Waar: Wie: Wanneer: Wat/hoe:
always start with why types van supply chain samenwerkingsverbanden de partijen en hun keuzes timing gainsharing methodes in theorie en praktijk
Waarom Gainsharing? Is gainsharing altijd nodig? Onbalans in inbreng? Stabiliteit en vertrouwen? Partners over de streep trekken
Why? de Man, A.-P. (2014). Alliances: An Executive Guide to Designing Successful Strategic Partnerships. Wiley.
1. Backhauling na voltooiing van basisrit komt de truck beschikbaar voor zendingen van andere partijen
Geen samenwerking
Met samenwerking
2. Co-loading: bundling van LTLs voor FTL combineren van LTL-ladingen in warehouse om FTLs te creëren. Mixen zwaar/licht ook mogelijk
Geen samenwerking
Met samenwerking
3. FCL bundling voor intermodaal transport volume bundeling voor modal shift van weg naar rail/binnenvaart
Geen samenwerking
Met samenwerking
Gainsharing – keuze methode is afhankelijk van allerlei besturingskeuzes in een samenwerkingsverband 13 onderwerpen voor besturingskeuzes in samenwerkingsverbanden Formeel 1. Juridische vorm 2. Financiële afspraken 3. Scope en exclusiviteit
Informeel 4. Doel, planning, control 5. Conflictoplossingsprocedures 6. Gezagsverhouding/hiërarchie
7. Communicatiestructuur 8. Leiderschap 9. Reputatie
Voorbeelden Rechtsvorm • Rechtsvorm kan gainsharing bepalen (bijv. B.V.: verdeling in eerste aanleg naar rato aandelen) Stemrechten • Verdeling stemrecht en gainsharing verdeelsleutel kunnen samengaan met aandelenverhouding in samenwerkings-“B.V.” Stemprincipes • Normale meerderheid (>50%) • Gekwalificeerde meerderheid (> x %)
10. Persoonlijke relaties 11. Cultuur 13. Normen/waarden 12. Vertrouwen/commitment
Wanneer: vooraf of tijdens/na de samenwerking? • •
Onderhandelingfase / contractuele fase “Vooraf” – Lump-sum betaling – Vooraf afspraken maken over bijv. percentage van de sales (wanneer de sfeer nog goed is)
•
“Achteraf” (tijdens samenwerking) – Percentage van de sales gerealiseerd – Herstructurering: nieuwe onderhandeling?
When?
Wat en hoe: verschillende modellen voor gainsharing Conceptueel
• Taxi ritsharing • Worstenbakker (coöperatieve speltheorie) Praktijk
• Modellen gebruikt in de Nederlandse logistieke praktijk What?
Taxi Rit sharing: een simpel voorbeeld •
Een taxi rit van Amsterdam naar Breda kost € 100,– –
• • •
3 heren staan te wachten verwachten kosten € 33,33 pp Een jongedame staat te wachten verwachte kosten € 100 pp
Stel: de 4 zouden in de zelfde taxi rijden vanwege gedeelde herkomst/bestemming Vraag: hoe kunnen de kosten het best verdeeld worden? Vraag: wat moet de jongedame betalen?
Gelijke verdeling van de kosten
Gelijke verdeling van de besparing
€ 100,- / 4 = € 25,- pp
Heren: € 16,67 pp Jonge dame: € 50,00 pp
Taxirijders 3 heren 1 jongedame Totaal
Huidige prijs (€) Nieuw 100 100 200
Besparing Gelijke verdeling ?? per persoon: 100*(33,333/200) ?? per persoon: 100*(100/200) 100 100
Nieuwe prijs (16,67 * 3) = 50,00 50,00 100
Cruijssen et al / Verstrepen et al 2012
Welke gainsharing methode is het beste? 60%
1. Gelijke verdeling van de kosten (EUR 25 pp) 2. Gelijke verdeling van de besparing (Heren: € 16,67 pp, Jonge
40%
va n. .. in g rd el ve
Ge lij ke
Ge lij ke
ve
rd el
in g
va n. ..
dame: € 50,00)
Welke gainsharing methode is eerlijker? 1. Gelijke verdeling van de kosten (EUR 25 pp) 2. Gelijke verdeling van de besparing (Heren: € 16,67 pp, Jonge
53%
dame: € 50,00)
47%
1.
2.
Moet gainsharing altijd eerlijk zijn 64%
Ne e
36%
Ja
A. Ja B. Nee
Gainsharing – inzichten vanuit Cooperative Game Theory
Worstenbroodjes bakken Anton (A)
Benny (B) Worsten: 3 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Chef (C) Worsten: 4 Broodjes: 2
Welke regel/verdeelsleutel kunnen we gebruiken om de €36 te verdelen?
Worsten: 2 Broodjes: 5
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig
19-5-2016
(Eenvoudige) Proportionele regels Gebruikelijk in samenwerkingen: Winsten/kosten worden verdeeld naar bepaalde ratio Voorbeelden:
• • •
Aantal deelnemers (iedereen krijgt gelijk deel) Naar rato van omzet/aandelen Naar rato van pallets/containers/klanten
(Complexere) Cooperatieve Game Theory regels Textbook definitie: “Game theory is the study of mathematical models of conflict and cooperation between intelligent rational decision-makers” Mijn definitie: “Tries to define formal, mathematical, rules which share the gains that result from a collaboration back to the participants in the fairest way possible”
Verschillende regels:
• • • •
Shapley Value Tau Value Nucleolus Many more
Hoe ziet dat er uit voor onze bakkers? Anton (A)
Benny (B) Worsten: 3 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Chef (C) Worsten: 4 Broodjes: 2
Welke regel/verdeelsleutel kunnen we gebruiken om de €36 te verdelen?
Worsten: 2 Broodjes: 5
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig
19-5-2016
Voorbeeld: Gelijk verdelen Anton (A)
Benny (B) Worsten: 3 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Chef (C) Worsten: 2 Broodjes: 5
Worsten: 4 Broodjes: 2
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig De “split it even rule”: 1 3 1
A: x 36 = €12 B: x 36 = €12 C:
3 1 x 3
Benodigde informatie
36 = €12
PAGE 26
19-5-2016
Voorbeeld: Proportioneel verdelen Anton (A)
Benny (B) Worsten: 3 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Chef (C) Worsten: 2 Broodjes: 5
Worsten: 4 Broodjes: 2
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig De “proportioneel t.o.v. ingredienten” regel: A: B: C:
5
x 36 = €10
18 6 x 36 18 7 x 36 18
Benodigde informatie
= €12 = €14 PAGE 27
19-5-2016
Voorbeeld: Speltheoretisch verdelen Anton (A)
Benny (B) Worsten: 3 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Chef (C) Worsten: 2 Broodjes: 5
Worsten: 4 Broodjes: 2
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig De Shapley Value A: …. = B: …. = C: …. = Benodigde informatie
PAGE 28
19-5-2016
Speltheoretische regels: The Shapley Value De Shapley value berekent van iedere deelnemer/partner haar gemiddelde toegevoegde waarde in een samenwerking. Toegevoegde waarde
Wat is toegevoegde waarde? A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
‘A’ Alleen verdient €8 ‘AB’ verdient €16 dus ‘B’ voegt €8 toe aan ‘A’ ‘ABC’ verdient €36 dus ‘C’ voegt €20 toe aan ‘AB’ ‘C’ Alleen verdient €8 ‘BC’ verdient €24 dus ‘B’ voegt €16 toe aan ‘C’ ‘ABC’ verdient €36 dus ‘A’ voegt €12 toe aan ‘BC’
A
€8
B
€8
C
€20
Toegevoegde waarde A
€12
B
€16
C
€8
Speltheoretische regels: The Shapley Value A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Volgorde
A
B
C
A–B–C
8
8
20
A–C–B
8
16
12
Rij 1 A=8 AB – A = 16 – 8 = 8 ABC – AB = 36 – 16 = 20 Rij 2 A=8 AC – A = 20 – 8 = 12 ABC – AC = 36 – 20 = 16
B–A–C
8
8
20
B–C–A
12
8
16
C–A–B
12
8
16
C–B–A
8
16
12
Rij 3 B=8 AB – B = 16 – 8 = 8 ABC – AB = 36 – 16 = 20
Som
60
72
84
Etc …
10
12
14
Gemiddelde
=
Speltheoretische regels – terug naar het worstenbroodjes voorbeeld Anton (A)
Benny (B)
€8 €8 €8 €16 €20 €24 €36
Worsten: 2 Broodjes: 5
Worsten: 4 Broodjes: 2
Worsten: 3 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
Chef (C)
Welke regel/verdeelsleutel kunnen we gebruiken om de €36 te verdelen?
Rule
A
B
C
Equal Split
€12
€12
€12
Proportional
€10
€12
€14
Shapley Value
€10
€12
€14
PAGE 31
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig
19-5-2016
Speltheoretische regels – ongelijke partners Anton (A)
Benny (B)
€8 €8 €8 €16 €28 €24 €36
Worsten: 2 Broodjes: 5
Worsten: 4 Broodjes: 2
Worsten: 57 Broodjes: 2
A: B: C: A,B: A,C: B,C: A,B,C:
Chef (C)
Eén worstenbroodje levert €4 op en heeft 1 worst en 1 brood nodig
Welke regel/verdeelsleutel kunnen we gebruiken om de €36 te verdelen?
Rule
A
B
C
Equal Split
€12
€12
€12
Proportional
€29.5
€3
€3.5
Shapley Value
€11.33
€9.33
€15.33
PAGE 32
19-5-2016
Toepassing: Cargostream met o.a. P&G Doel Cargostream:
Case: - Data van 8 bedrijven - Vindt de synergie en verdeel de winst zo eerlijk mogelijk
Toepassing: Cargostream met o.a. P&G Interessante stromen: Uitdagingen: - Aan iedere groep een bedrag hangen - 250 mogelijke subgroepen (en ruim 40.000 volgorden) Oplossingen: - Berekening automatiseren - Aannames maken over tarieven (€/km road, €/km rail)
Toepassing: Cargostream met o.a. P&G Interessante stromen: Toegepaste verdeelregels: - 3 proportionele regels gerelateerd aan volume - 2 speltheoretische regels waaronder Shapley
Conclusies: - Beide speltheoretische regels inderdaad stabieler (geen reden tot afsplitsing) - Berekening echter complex en bovengrens bij ± 12 partners
Speltheoretische verdeelsleutels: Conclusies Voordelen: • De “populaire” speltheoretische regels zijn stabieler dan proportionele regels • Door die stabiliteit is iedereen (als het goed is) tevredener met zijn aandeel omdat het aandeel ook echte toegevoegde waarde reflecteert Nadelen: • Berekeningen zijn complexer (maar behapbaar met rekentools en/of training) • Aan ieder ‘subverband’ moet een bedrag gehangen worden • Afhankelijk van de regel die gebruikt wordt onpraktisch voor grote samenwerkingsverbanden
Gainsharing modellen in de Nederlandse praktijk 62% gebruikte een combinatie van 2 of meer verdeelsleutels Percentage verdeelsleutels gebruikt – 2013-2014 Nederlandse logistieke samenwerkingsverbanden (n = 102) 0%
5%
10%
Geen financiele samenwerking Onderlinge verrekenprijsen Pay-per-use Aantal ladingdragers (pallets, karren) Volume/gewicht vervoerd Percentage van de winst Aantal order(regels) verwerkt Gelijke verdeling van de besparing Percentage van de omzet Percentage van deKosten omzet Aantal partner in de samenwerking Afstand gereden (kms, tonkms) Performance-level based Anders Lump-sum (vooraf) Licenties/royalties Percentage verdeelsleutels gebruikt
15%
20%
25%
Business case Co-loading -DUPLO-
How?
GOAL: More responsive and sustainable supply chain - Reduce leadtime - Increase delivery frequency - Maximize fill rate of the truck Prerequisite: - Service Level as today - No stock increase
Business case Co-loading -DUPLO-
How?
GOAL: More responsive and sustainable supply chain - Reduce leadtime - Increase delivery frequency - Maximize fill rate of the truck Prerequisite: - Service Level as today - No stock increase
How?
Business case Co-loading -DUPLOHow can JUMBO change the order process from 4 separate orders into orders that sum up to a full truck ?
How can the shippers and JUMBO deal with extra or reduced quantities to fill the truck to the max ?
How can Nabuurs stack the pallets of different manufacturers to optimize the truck fill rate ?
How can the JUMBO DC receive a truck with pallets of 4 shippers disorderly stacked ?
How should the desired process work The worked out process was tested during a pilot period of 2 weeks, adapted and finally implemented in the DC Woerden. Today rolled out to all DC’s
40% lower stocks 40% less trucks 30% higher fill rate 35% less kilometers 35% less CO2 Leadtime reduction
Business case Co-loading – Plus/Spar
shippers
How much are YOU entitled to?
All participants retailers
How?
De logistiek dienstverlener en gainsharing
De logistiek dienstverlener en gainsharing • • • •
Ready, Fire, Aim Probeer niet vooraf alles in detail vast te leggen Resultaat: langdurige partnership, gevoel van gezamenlijk belang Calimero instelling: mind set – Continuous Improvement Programma
Continuous Improvement Program Machine part scanning Topic: • Machines consist out of multiple parts (e.g. installed options, tires and seats). When picking the order each part needs to be scanned separately. Change: • Only one scan is required to pick the complete Gator. The machine has one summary barcode which is linked to all parts installed on the Gator.
Effect: • Less handling in the warehouse leading to efficiency improvements.
Continuous Improvement Program
Utility storage solution Topic: • Sub-optimal space utilization for crated Gators. Gators can only be stored in a way they arrive: crated with one Gator on top of the crate. This leaves 8 meters of warehouse height unused. Change: • Special racking configuration and equipment that can handle the size and weight of the Gators. Effect: • Higher utilization of the warehouse space resulting in lower storage costs.
Voorbeeld gainsharing in warehousing •
Partij die de grootste investering heeft gedaan, heeft voordeel van het idee – Voorbeeld 1: Klant heeft IT investering gedaan waardoor Wim Bosman producten efficienter kan inslaan – Voorbeeld 2: Wim Bosman bedenkt nieuwe opslag methodiek voor nieuwe producten waardoor klant ruimte besparing heeft
•
Voordeel: – continuous improvement: alle partijen blijven gestimuleerd om nieuwe ideeen te genereren
De logistiek dienstverlener en gainsharing
Aan de slag? • •
Focus op taart groter maken ipv (her)verdelen. En reduceer complexiteit Begin in ieder geval – niet alles in beton gegoten – maar wel beginnen
Laat je niet belemmeren door een gainsharing-discussie
•
En vraag naar hulp: vraag Connekt (
[email protected]) – 4C Prijsvragen om logistieke samenwerkingsverbanden op te zetten – Koploper bijeenkomsten
Business case Backhauling: Brabant Intermodal Brabant Intermodal Logistieke samenwerking van binnenvaart containerterminals -
-
-
4 aandeelhouders – allemaal 25% - Geen winst/surplus in de neutrale netwerkorganisatie Oosterhout Container Terminal als hub - Onbalans in inbreng - Wat te doen door samenwerking benodigde investeringen? Ontgassen containers - Schaalgrootte door gezamenlijk inkopen. - Verdeling: pay-per-use (gainsharing impliciet in het tarief)
