GESCHIEDENIS VAN KUNST EN MEDIA DE MENS OP HOL. HvA - IAM - hoorcollege - geschiedenis van kunst en media: de mens op hol

GESCHIEDENIS VAN KUNST EN MEDIA DE MENS OP HOL

HvA - IAM - hoorcollege - geschiedenis van kunst en media: de mens op hol

1

Wolfgang Goethe - Die Leiden des Jungen Werther (1774)


2

de negentiende eeuw: utopie of dystopie? • • • • • •

de kinderen van de verlichting dááág adel, hallo burgerij! industriële revolutie en kapitalisme de mens is maar een aap weg met de verlichting: de romantiek project verlichting: mislukt



1800

4


5

de franse revolutie (1789) • Trias Politica (scheiding uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht) werkt niet • welvaartsgroei alleen voor adel • adel bestuurt land slecht • verlichtingsdenken komt eindelijk op gang • vrijheid, gelijkheid, broederschap • burgeroorlogen tot installatie Napoleon (1799)


leve de republiek! (1789)


7


het duitse idealisme (vanaf 1781) • Immanuel Kant: ‘onvolwassenheid is het onvermogen om het eigen verstand te gebruiken’ • duitse staten drijven al veel handel • op zoek naar een ‘duitse’ identiteit • burgerij komt geweldloos in opstand tegen de pruisische keizer (teleurgesteld in franse revolutie) • accumulatie van cultuur (Hegel, Fichte, Schelling, Wagner, Schopenhauer, Nietzsche) HvA - IAM - hoorcollege - geschiedenis van kunst en media: de mens op hol

ondertussen in engeland: eerste industriële revolutie


stoommachine Thomas Newcomen (James Watt)



black country: Manchester rond 1780


eerste industriële revolutie • • • •

gaat aan vasteland Europa en VS voorbij op België na: Luik en Charleroi mensen trekken naar de stad en leven daar onder erbarmelijke omstandigheden



Napoleons zestien jaar (1799-1815) • • • • • •

oorlog in grote delen van Europa met enorme gevolgen: Engeland kan strijd in Amerika niet volhouden spaanse en portugese koloniën onafhankelijk intellectuelen zien in Napoleon verlichte bevrijder duitse staten smeden sterkere identiteit


Francisco de Goya (1746-1828) ‘de slaap van de rede produceert monsters’



18


19

de opkomst van ‘kunst’ • tot midden negentiende eeuw gewoon ambacht • Salon in het Louvre tentoonstelling van schilderen beeldhouwnijverheid vanaf 1725 • 1848: Salon krijgt jury en • ontstaat ‘kunstkritiek’


20

1848: rampjaar • oogsten in heel Europa mislukken • leefomstandigheden arbeiders in grote steden bedroevend • verlichting leidt toch niet tot utopie • overal in Europa kleine revoluties • ‘arbeiders verenigt u!’ • Frankrijk: stemrecht en nieuwe republiek


21


22

reacties op de rampspoed van de verlichting zijn divers


23

intellectueel: Friederich Engels en Karl Marx

1844

1848


1867 24

cultuur: de romantiek (1) William Blake


25

cultuur: de romantiek (2) Byron, Shelley, Keats


26

cultuur: de romantiek (3) Théodore Gericault


27

cultuur: de romantiek (4) Eugène Delacroix


28

cultuur: de romantiek (5) Caspar David Friedrich


29

cultuur: de romantiek (6) Gustave Courbet


30

cultuur: de romantiek (7) Hendrik Conscience, Sir Walter Scott en Alexandre Dumas


31

cultuur: de romantiek (7) Victor Hugo, Adolf Daens


32

cultuur: de romantiek (8) Richard Wagner


33


34

romantiek dus • • • • •

ontmaskert de verlichting verlichting is utopie én dystopie mens is vervreemd van bestaan ‘uitvinding’ van het subject (je bent uniek) hallo kunstenaar!


35

maar eerst even Charles Darwin




38

hallo kunst en kunstenaar! • objecten hebben een waarde an sich, los van een toepassing • kunstenaar is romantische onaangepaste • Salon in Parijs weigert kunst, jury is conservatief • 1863: Salon de Refusés


39

de impressionisten en verder • scheldwoord • uitvinding verftube: in buitenlucht snel en schetsmatig werken • dat maakt het werk abstract, niet meer ‘werkelijk’ • emotie staat centraal, niet de werkelijkheid • postimpressionisme is opmaat voor expressionisme (twintigste eeuw)


40

Édouard Manet - de absinth-drinker (1859)


41

Claude Monet - Impression Soleil Levant (1873)


42

Henri Rousseau - gevecht tussen tijger en buffel (1891)


43

Georges Seurat - un dimanche blabla (1884-1886)


44

Vincent van Gogh - De Sterrennacht (1889)


45

tweede industriële revolutie (1870-1900) • • • • • • • •

inzet stoomlocomotief elektriciteit, staal, verbrandingsmotor nog meer handel en massaproductie burgerij groeit en krijgt meer vrije tijd vrouwen vechten voor kiesrecht draadloze telegrafie, fotografie en film België heeft ‘r geen zin meer in (1830) Europa industrialiseert in hoog tempo


46


47


48

gebroeders Lumière - eerste bioscoopfilm (1895)


49

het ontstaan van Duitsland • Otto von Bismarck verenigt alle staten • hij introduceert de realpolitik (‘durch eisen und blut’) • frans-duitse oorlog wordt gewonnen (1870-1871) • één Duitsland: 18 januari 1871 • in twintig jaar het welvarendste en meest geïndustrialiseerde land ter wereld • eerste sociale verzekeringswet • vanuit heel Europa trekken mensen naar Ruhrgebied


50


51


52


53


1900

54

Edward Munch - Skrik (1893)


55

volgende week: de twintigste eeuw


56

GESCHIEDENIS VAN KUNST EN MEDIA DE MENS OP HOL. HvA - IAM - hoorcollege - geschiedenis van kunst en media: de mens op hol

Recommend Documents