geonieuws maandblad van d e mineralogische kring antwerpen v .z .w . 20(9), november 199 5
in dit nummer : shannoniet, een nieuw mineraa l internet-nieuw s landelies het oudste mineralogieboek van belgië
mineralogische kring antwerpen vz w Oprichtingsdatum 11 mei 1963 Statuten nr . 9925, B .S . 17 11 7 7 BTW-nummer 687 082 47 4 Zetel Ommeganckstraat 26, Antwerpen Wettelijk depot : Kon . Bib . België BD 334 3 Verschijningsdata maandelijks, behalve in juli en augustus . Redakteur en verantwoordelijke uitgever H . DILLEN . Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas . Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, mikrofilm o f op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever . Betalinge n Belqie
kontributie : bankrekening 789-5809102-8 1 andere betalingen : bankrekening 7 89-5 8091 02-81 of postrekening 000-1155095-1 9 Nederland alle betalingen : girorekening (NL) 51 91 10 (betalingen in gulden) , Al deze rekeningen staan op naam van M .K .A . v .z .w ., Marialei 43, B-2900 Schote n
NUTTIGEADRESSEN , * BALCK F . . Rustoordlei 58, B-2930 Brasschaat . Tel . 031651 58 7 9 Bestuurder * BENDER H . . Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem . Tel . en fax 03/440 89 87 . Bestuurder, sekretaris . ledenadministratie . • BENDER P ., Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem . Tel . en fax 03/440 89 87 . Bestuurder, technische realisatie Geonieuws . * CORNELIS G . . Schijfstraat 81, B-2020 Antwerpen . Tel 03/238 62 62 . Bestuurder, mineraal van de maand, jeugdwerking . • DILLEN H ., Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas Tel . 03/770 60 07 . Redakteur Geonieuws . * EMMERMANN A ., Lobbesplein 12, B-2640 Mortsel Tel . 031455 19 7 7 Werkgroep technische realisaties . * JENSEN J . . Petrus Delenstraat 3, B-2390 Westmalle Tel . 031311 73 47 , Bestuurder, ondervoorzitter . * LOYENS R ., Oude Waag 5, B-2000 Antwerpen . Tel . 031231 68 83 . Uitleendienst, werkgroep fluorescentie . • MAERTENS J . . Guido Gezellestraat 5, B-2540 Hove . Tel . 03/457 26 19 . Fax 021288 33 34 . Ekskursies, werkgroep informatika . vindplaatsenkartoteek _ * OP DE BEECK E ., L . Weytensstraat 127, B-2900 Schoten . Tel . 031658 54 34 . Vergaderingen RVB . * PAUWELS M ., Boskouter 70, B-2070 Burcht . Tel_ en fax 03/253 13 79 . Samenaankoop . REYNDERS H ., Van de Reydtlaan 5 . B-2960 Brecht Tel 031636 06 06 . Aktiviteiten Sint-Job-in-'t-Goor . • ROGIEST G ., Prins Kavellei 86, B-2930 Brasschaat Tel . 03/652 02 32 . Bestuurder, public relations . * SCHUYBROECK E ., Karel de Vle straat 11, B-2030 Antwerpen . Tel . 03/542 40 8 7 Bibliotekaris . • TAMBUYSER J . Jan Samijnlaan 37, B-2100 Deurne . Tel 03/325 03 9 3 Determinatiedienst . • TAMBUYSER P . Surmerhuizerweg 23, NL-1744 JB Eenigenburg . Tel . 00 31 226 394231 . Fax 00 31 226 393560_ Werkgroep edelsteenkunde . VAN GOETHEM L ., Boterlaarbaan 225, B-2100 Deurne . Tel . en fax 03/321 50 60 . Werkgroepen, opvang nieuwe leden, kulturele raden, public relation s * VAN HEE P ., Marialei 43, B-2900 Schoten . Tel_ en fax 03/645 29 14 . Bestuurder, voorzitter, koordinator beurzen en tentoonstellingen . * VAN HEESCHOENMAEKERS A ., Marialei 43, B-2900 Schoten . Tel . en fax 031645 29 14 . Penning meesteres . * VERCAMMEN A . . Palmanshoevestraat 21, B-2610 Wilrijk . Tel en fax 03/827 32 11 . Exposantenadministratie Minerant . E-mail adres : mineral @ xs4a1l .nl
mka-kalende r
Vriidaq 3 november 199 5 Vergadering in Sint-Job-in-'t-Goor in het Kultuurcentrum Reinaert, Eikenlei 41 te 212 8 Sint-Job-in-'t-Goor, om 20 .00 h .
Voordrachtsmet
vide s
van Ff nzgau (O tenrijk) OG,or
de heren H.
en P. Bende
Vriidaq 10 november 199 5 Maandelijkse vergadering in zaal "OP-SINJOORKE" van de Vlaamse Jeugdherberg , Eric Sasselaan 2 te Antwerpen (d .i . langs de Singel/E17, tussen uitrit 4 en 5) . Openbaa r vervoer : tram 2 of 4 . 19 .30 h
gelegenheid tot transakties, identifikaties, tombola, afspraken voor privé ekskursies, raadplegen van de biblioteek, uitleendienst of . . gewoon ee n gezellig babbeltje . . Als mineraal van de maand worden deze maan d shannoniet-XX aangeboden (zie artikel in dit nummer) .
20 .00 h
ordraciht met dia's ove r e vulkaaneifel
door cI* heer F'' MICHIELS De aandacht gaat vooral naar de ontstaan van de Elfei en de invloe d ervan op de mineralen .
Titelpapina David SHANNON (Mesa, Arizona, USA) met een deel van zijn mineralenve ►zameling . Foto H Dillen, januari 1994 . Geonieuws 20(9), november 1995
1 95
Zaterdaq 11 november 1995 Vergadering van de werkgroep edelsteenkunde 2000 Antwerpen, van 9 .30 tot 12 .00 h .
in
het lokaal Ommeganckstraat 26 t e
Slijpfouten Niets is volmaakt, zelfs een edelsteen is dat niet altijd . Dat moeten we helaas maar al te dikwijls ondervinden . Een steen die er op het eerste gezicht vrij mooi uitziet, blijkt n a grondige inspectie heel wat (slijp-)defecten te vertonen . Felix Van Meirvenne . zelf een enthousiast edelstenenslijper, weet daar alles van . Hij vertelt uit de praktijk wat e r allemaal mis kan gaan en zal ons wijzen waarop we in de toekomst moeten letten als we nog eens een steen willen aanschaffe n Zaterdag 25 november 199 5 Vergadering van de jongerenwerking in het lokaal Ommeganckstraat 26 te Antwerpe n (achter de Zoo), van 9 .30 tot 12 .00 h . 09 .30-10 .00 h uitwisselen van ervaringen, afspraken voor uitstappe n 10 .00-12 .00 h literatuur De koude wintermaanden zijn vooral geschikt om mineralen te determineren of om reed s een vakantie voor te bereiden . Daarom zullen we proberen wegwijs te geraken in d e literatuur in verband met mineralen . Zoals steeds mag je ook je geintereseerde kameraden meebrengen !
4Xeh,f41/e/tie
971/f/lte/1eItde/1t
Grote keuze bergkrista l Zeldzame systematie k
Mount Ida, Arkansas, US A Mont-St-Hilaire, Québec, Canad a Kola, Siberië, Murum(skij), (]eraf, Kazachstan enz . (GIJS ) Arizona, Arkansas, Ohio, Tennessee (USA ) Esthetische zeoliete n Poona, Nasik, Arangabad, Bombay (India ) apophylliet, gyroliel, mesoliet, okeniet, stilbiet, powelliet Nieu w spectaculaire vondst van cavansiet (Whagoh mine ) Grote keuze geologisch e en mineralogische boeken . Katalogus op aanvraag . Handgemaakte zilveren juwelen, en Katchinas (Navajo-Indiaanse poppen ) Katalogus 94-95 nu verkrijgbaar .
GEONIC, Henricus Bracgstraat 10, B-9030 Gent (Mariakerke) . Tel . 091227 32 1 0 1 96
Geonieuws 20(9), november 1995
mka-nieuws
Kontributie 199 6 De leden warden verzocht hun lidgeld voor 1996 over te maken De ledenbijdrage i s ongewijzigd gebleven . Belgische leden : In bijlage vindt U twee overschrijvingsformulieren voor Uw kontributi e
1996 . Gelieve het formulier te gebruiken dat voor U van toepassing is (individueel o f gezinslidmaatschap) . Vernietig liefst onmiddellijk het andere om te vermijden dat U tweemaal zou betalen . Nederlandse leden : Gelieve Uw eigen overschrijvingsformulier te gebruiken en uitsluitend gebruik te maken van onze Nederlandse postgirorekening .
Gelieve Uw bijdrage over te maken vrij van kosten voor de begunstigde . bij voorkeur door middel van een internationaal postmandaat of een doorstreept e Eurocheque (te richten aan M .K .A ., Mevr . A . Schoenmaeckers, Marialei 43, B-290 0 Schoten) . Anderelanden
De iets hogere ledenbijdrage voor buitenlandse leden is volledig toe te schrijven aan d e hogere verzendingskosten voor Geonieuws . Leden die voor 1995 een gezinslidmaatschap betaalden vinden achter hun lidnummer de kode "G" (op de lidkaart of op d e Geonieuws-omslag) . Leden die overgekomen zijn van de V .M .P. en die voorheen géén lid van de M .K.A . waren hoeven voor 1996 geen lidgeld te betalen . Ook leden die toegetreden zijn na 1 september 1995 (en hun lidgeld reeds betaalden) hoeven geen bijdrage voor 1996 mee r te storten . De sekretaris en penningmeesteres hopen dat U snel (liefst onmiddellijk) en alleszin s voor 25 december 1995 Uw kontributie zal betalen, waardoor U hen veel extra werk za l besparen ! We vatten alles nog eens samen in de volgende tabel . België Nederland Andere lande n gezi n individueel gezi n individuee l gezi n individuee l 700 BEF 45 NLG 60 NLG 1125 BE F 1000 BEF 825 BEF bankrekenin g Nederlandse postgiro intern . postmandaat o f 789-5809102-81 51 91 1 0 doorstree pte Eurochesu e t.n .v . Mineralogische Kring Antwerpen v .z.w . M .K.A., A Schoenmaecker s Marialei 4 3 Marialei 4 3 B-2900 Schote n B-2900 Schote n met vermelding van lidnummer en naam van het lid
Geonieuws 20(9), november 1995
197
beurzen en tentoonstellinge n
12
11
11-12 18 18 18
11 11 11 11
8
B D NL UK
;ERCHEM . "INTER-GEM", ingericht door ACAM I . Zaal Alpheusdal, F . Williotstraat 22 . Open van 10 tot 18 h . Mevrouw S . SWAENEN-VAN DO N Informatie : Hoge Kaart 73, B-2930 BRASSCHAAT . MONTIGNY-LE-TILLEUL . Foyer Culture/, rue Wilmet 9-18 h . Ruil-beurs (M-F-MM) . HEILBRONN-B*CKINGEN . Burgerhaus, Kirchsteige 5 . 10-17 h . Beurs (M-F) . ZWIJNDRECHT . Develstein College, Develsingel 5 Beurs (M-F) . SIDCUP (Kent) . 10 .30-16 h . Beurs (M-J-E) .
Opgelet : de data voor de beurs van Luik vermeld in het vorige nummer ware n (buiten onze wil) fout 1
B $ . 26e beurs "Intemiineral", ingericht door AGAB . Palais des Congres . Open van 10 tot 18 h . Informatie,
18-19 18-19 18-19 18-19 18-19 18-19 18-19 18-19 18-19 19 19 19 19 19 22 24-26 25 25 25-26 25-26 25-26 25-26 25-26 25-26 25-26
11 D 11 D 11 D 11 A 11 ❑ 11 F 11 F 11 F 11 F 11 D 11 D 11 D 11 D 11 NL 11 D 11 SLO 11 D 11 UK 11 A 11 CH 11 1 11 D 11 CH 11 F 11 F
25-26 25-26 26
11 11 11
198
F F CH
De heer Michel HOUSSA, Au . des Marteleurs 21 1:34100 SERAING . Tel . 041136238 0
BERLIN . Fontane-Haus . Wilhelmsruher Damm 142c . 10-18 h . Beurs (M-F-J) . BREMEN . World Trade Center, Birkenstr . 15 . 9 .30-18 h . Beurs . DRESDEN . Technische Universitat, Bergstr . 47 . 10-17 h . Beurs (M-F) . HALLEIN . Salzberghalle . 10-16 h . Beurs (M) . REGENSBURG . St . Antonius-Saal, Muhlweg 13 10-18/10-17 h . Beurs (M ) TARBES (65) . Parc des Expositions, Bvd . Kennedy Beurs (M-F-MM) , NICE . Palais des Sports Jean Boin . Beurs (M-F) _ QUINCY-SOUS-SENART (91) . Salle Mère Parie-Pia, rue de Combs-la-Ville . ANGERS (49) . Salie des Greniers Saint-Jean, place du Tertre . Beurs (M-F-E ) BRETTEN . 10-17 h Sporthalle im Gruner, Beurs (M) . KAMP-LINTFORT . Begegnungstatte " Alte Scheune Kamp" . 10-17 h Beurs (M ) LOBENSTEINITHUR . Kulturhaus . 11-17 h . Beurs (M-F) . RATINGEN . Stadthalle, Europaring . 11-18 h Beurs (M-F-J-E) . AMSTERDAM . RAI-gebouw, Churchillplein 10-17 h . Beurs AUGSBURG . Wirtschaftsschule, Alter Postweg 86a (bij Messe) 10-17 .30 h Beurs BEGUNJE . Tentoonstelling van edelstenen en juwelen . BONN . Gaststatte Dottendorf, Dottendorfer Str . 41 . 11-18 h . Beurs (ook ruilen ) HAYWAROS HEATH (Sussex) . Clmair Hall _ Hadlow Road . 10-16 .30 h . Beurs (M ) MODLING . Brauhofsale, Bahnhofsplatz la . 13-1819-17 h . Beur s ZURICH-OERLIKON . Zuspahalle 7 . Beurs . 10-18/10-17 h . DOMUSNOVAS (CA) . Centro Sociale "G . Pellegrini" . Beurs (M-F) . NURNBERG . Meistersingerhalle . 10-18 h Beurs (M-F-J-E ) ZURICH . Zespa Halle 7 .1 . Beurs (M ) JOUY-EN-JOSAS (78) . Salle du Vieux Marche_ Beurs (M-F) . MARSEILLE (13) . Palais des Congres, Parc des Expositions, Parc Chanot Beurs (MF-E) . SAINT-FONS-VENISSIEUX (69) . Salie M . Métrat, 10 av de la République . Ruilbeurs JUVISY-SUR-ORGE (91) . Salie des fètes . Ruil-beurs . JONA SG . Zentrum Hotel Kreuz . Beurs (enkel Zwitserse mineralen) . 10-16 h BRAUNSCHWEIG!WOLFENBUTTEL . Opgelet datum gewijzigd 03 12 .95 .
Geonieuws 20(9), november 1995
26 26 26 01-03 01-03
11 11 11 12 12
02-03
12
02-03 02-03 02-03 02-03 02-03 02 02
12 12 12 12 12 12 12
03
12
03 03 03 03 08-09 08-10 08-10 09 09-10 09-10 09-10 09-10 09-10 09-10 10 10 10 10 10 10 10 16-17
12 12 12
16-17 16-17 16-17 17 17 17 17
12 12 12 12 12 12 12
12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12 12
EINDHOVEN . 't Karregat, Urkhovenseweg . 10-17 h . Beurs . ECHT . 10-17 h . Beurs (M) . ROSENHEIM . Kolpinghaus . Theatersaal 9-17 h Beurs (M-F) . STUTTGARTIKILLESBERG . Killesberg, Halle 5 . 10-18 h Beurs {M-F) . PARIS 14eme (75) . Hotel Sofitel Saint-Jacques, 17 Bvd . Saint-Jacques (XIV e ) Beur s CH BASEL . Messe, Halle 401 Beurs (M-F . juwelen beperkt) . A WIEN . Rudolfsheim . Haus der Begegnung . Schwendergasse 41 10-16 h . Beurs (M) . D BERGISCH-GLADBACH . Kreishaus, Am Rubezahlwald 7 9-16 h . Beurs (M-F ) F POITIERS (86) . Parc des Expositions (Arènes de Poitiers) . Beurs (M-F ) BASEL . Mustermesse . Halle 401 . Beurs (M-F) . 10-18110-17 h . CH F BORDEAUX (33) . Galérie Tatry, 170 cours du Médoc . Beurs (M-F-E) . CH AARAU . Ladenstrasse Tellizentrum . Beurs (enkel Zwitserse mineralen) . 8-17 h . UK LONDON . St . akbans Church Hall, West Heath Drive, Golfiers Green . 11-15 .30 h . Beurs . D BRAUNSCHWEIGIWOLFENBUTTEL . Bildungszentrum Burgerpark, Nimesstrasse . 10 30-16 h . Beurs (M-F-E) . Dit is de nieuwe (korrekte) datum . D KARLSRUHE . Nancy-Halle, Kongresszentrum . 10-17 h Beurs (M-F) . D KEMPEN . Berufl . Schule, von-Saarwenden-Str 25 . Beurs (M) . D MUNSTER . Halle Monsterland . 10-17 h . Beurs (M-F) . D STEGEN . Stadthalle, Koblenzerstrasse . 11-18 h . Beurs (M-F-J-E) . GOS SINT-PETERSBURG . 11-19 h . Beurs (M-F-J-E) . ❑ HAMBURG . Messe . Beurs . F BORDEAUX (33) . Galerie Tatry, 170 cours de Médoc Beurs (M-F-E) . D LEIPZIG . Uni-Riesen . 10-16 h Beurs (M) . D FRANKFURT . Jahrhunderthalle (Hoechst) . Beurs (M-F-J-E ) D OSNABRUCK . Berufschulzentrum Natruper Strasse . 10-17 h . Beurs (M-F, géén J) . D TAILFINGEN . Zollernalbhalle . Albstadt . 10-18110-17 h . Beurs (M-F) . CH LANDQUART .Kongresshaus Forum im Ried . 13-18110-17 h . Beurs (M-E) . CH SOLOTHURN . Ausstellungshaus Landhaus . 10-18110-17 h . Beurs . F MARSEILLE (13) . Palais des Congres . Parc des Expositions, Parc Chanot Beur s ❑ BONN . Beethovenhalie . 11-17 h . Beurs (M-J-E) . ❑ DUISBURG . Mercatorhalle . 10-17 h . Beurs (M-F-E) . A EISENSTADT . Georgihalle, Kasernenstr . 9a . 9-17 h . Beurs (M) . ❑ HUCKELHOVEN . Mehrzweckhalle, Hardepoolplatz . 10-17 h . Beurs (M) . D KASSEL . Kulturhalle Niedervellmar, Jahnstr . 11 . 10-17 h . Beurs (M-F) . A LINZ . Vereinshaus, Bismarckstrasse 1 . 9-16 h . Beurs (M-F ) NL HEERLEN . Corneliushuis, Heulstraat 2 10-17 h . Beurs (M-F-J-E) . D HANNOVER . Congress-Zentrum Stadtpark, Niedersachsenhalle . 10-18110-17 h . Beurs . D KOLN . Messe . 11-18 h . Beurs (M-F-J-E) . A WIEN-FLORIDSDORF . Haus der Begegnung, Angererstr . 14 . 10-17 h . Beurs (M ) CH LA CHAUX-DE-FONDS . Café de i'Ancien-Stand (naast Zoo) . D HANAU . Kulturhalle Hanau-Steinheim, Ludwigstrasse . 10-17 h . Beurs (M-F ) D PFORZHEIM . Nagoidhalle, Dillweissenstein . 10-17 h . Beurs (M-F, géén J) . D SOEST . Stadthalle, Dasselwail . 11-18 h . Beurs (M-E-J-F) . CH LEISSIGEN . Restaurant Hirschen . Tentoonstelling Zwitserse mineralen . NL NL D D F
lntermineral Liège : belangrijk bericht l Door omstandigheden bulten onze wil is de datu m die in het vorige nummer van Geonieuws werd vermel d fout. lntermineral gaat door op 18 en 19 november 1995
Geonieuws 2O(9), november 1995
1 99
geonieuws kort
Landelies onthoofd . . . leve Landelie s Het is jammer maar het weze zo, de uitstappenleiding vernam het verbod tot toegan g aan de kalksteengroeve Calcaires de la Sambre te Landelies . Deze groeve werd bezoch t sinds de oprichting van de MKA . De uitbatingsverantwoordelijke werd in 1994 en 1995 geconfronteerd met talrijk e instortingen Arbeiders geraakten daarbij gewond en kostbaar materieel ging verloren . Sinds 1995 is de toegang voor verzamelaars voorbij de "tunnel" verboden . Zoals verzamelaars van Belgische mineralen reeds wisten en u nu dus allemaal za l weten, is de groeve van Landelies een langgerekte kalksteen ontginning evenwijdig me t de geologische kagen Ongeveer in het midden van de groeve kruist een weg de groeve . In het gesteente onder deze baan werd een tunnel geboord die toegang verschaft voo r het groeve-transport tot het gedeelte 'achteraan' . Tot het einde van de jaren 1980 werd zowel veer als voorbij de tunnel gesteente ontgonnen . Sinds de jaren 1990 werd hoofdzakelijk materiaal uit het gedeelte voorbij d e tunnel gehaald . Dit leverde bij mineralogische verzameluitstappen, steevast, mooi e vormenrijke calcietkristallen op tot 60 mm . Hieraan is nu een einde gekomen . Personen vreemd aan de uitbating wordt nu steevas t de toegang geweigerd voor het gedeelte voorbij de tunnel en de controle op het gedeelt e veer de tunnel is versterkt . Een hek aan de tunnel maakt toegang onmogelijk buiten d e
200
Geonreuws 20(9), november 1995
werkuren . Het gedeelte voor de tunnel is sinds enige jaren weinig interessant vanweg e zeer beperkte ontginning en weinig boeiende vondsten . Om deze reden zal de MKA uitstappenleiding deze vindplaats van haar programm a moeten schrappen . Er is momenteel geen gelijkwaardig alternatief rond Charleroi en wi j vragen begrip voor deze beslissing . Landelies werd onthoofd en is niet meer. Lev e Landelies . Vanaf heden warden Landelies specimens waardevoller en zeldzaa m vanwege geen aanvoer meer van nieuw materiaal . De MKA werkgroep Belgische mineralen zal tijdens het komende jaar een mineralogisc h in memoriam verzorgen van de Calcaires de la Sambre . [J . Maertens]
Het oudste mineralogieboek van België ? Heeft U ook genoten van het themanummer van Mineralogical Record ove r mineralogische literatuur (nummer 4 van Vol . 26, juli-augustus 1995) ? Dit numme r draagt de titel Mineral Books [Boeken over mineralen] en is volledig gewijd aan d e waardering en het verzamelen van mineralogische literatuur . Hierbij gaat het voornamelijk om historische werken, zoals de subtitel Five Centuries of Mineralogica l Literature [Vijf Eeuwen Mineralogische Literatuur] al doet vermoeden . Gedreven door onze nieuwsgierigheid vroegen we ons af welk het oudste mineralogieboek is dat ooit in België gedrukt werd Het oudste werk dat we momenteel hebbe n kunnen opsporen dateert uit 1838 :
Nouveaux éléments de Minéralogie, ou manuel du minéralogiste voyageur . contenant des notions élémenfaires sur la minéralogie, et la description de s espèces minérales connues, avec Jeurs principaux usages, par BRARD , Nouvelle édition, revue et augmentée dun indicateur minéralogique pa r DRAPIEZ, Bruxelles Sociéfé Beige de Librairie, etc ., HAUMAN e t Compagnie . Omdat wij ervan overtuigd zijn dat er zich heel wat geïnteresseerden in onze clu b bevinden richten we ons tot U . Iedereen onder ons kan immers meehelpen om he t oudste Belgische mineralogieboek op te sporen . Of kan U zich een beter tijdverdrij f inbeelden om de komende lange winteravonden door te brengen ? Wij zoek informatie ove r 1) BRARD (zijn initialen zijn C .-P . ) 2) DRAPIEZ (zijn voornamen zijn waarschijnlijk Pierre Auguste Joseph ) 3) eender welk ander boek over mineralogie dat gedrukt werd in België en ouder zo u zijn dan 183 8 Wij hopen uiteraard op een enthousiaste medewerking (waarom zou ook U niet een s proberen ?) . Indien U ons liever persoonlijk contacteert, kan U ons steeds spreken op d e maandvergaderingen . Hopend een schat aan informatie te mogen ontvangen en onz e zoektocht met vrucht te kunnen afsluiten, danken we U reeds bij voorbaa t Onze coordinaten : Herwig en Christine Pelckmans-Ooms, De Hoef 47 L1, B-353 0 [H . Pelckmans] Helchteren . Tel . 01 1152 67 93 (na 20 h) . Geonieuws 20(9), november 1995
20 1
internet-nieuw s the virtual quarry (de virtuele steengroeve ) paul tambuyse r In Geonieuws van vorige maand werd een overzicht gegeven van de mogelijkheden di e het Internet voor de mineralenverzamelaar te bieden heeft . Tevens werd de aanwezigheid van de MKA op het Internet toegelich t Dat het er op computergebied razend snel aan toe gaat is bekend . Ook de 'MKAop-het-Internet' zit niet stil en in de periode tussen het schrijven van de 'Internet- tekst' e n de publikatie ervan in Geonieuws is er weeral heel wat veranderd . Degenen die toegang hebben tot het Internet hebben zeker gemerkt dat de MKApagina's regelmatig aangepast en verbeterd warden . Een van de aanvullingen, die voor alle leden van belang kan zijn, is het in het leve n roepen van de 'Virtual Quarry' (Virtuele Steengroeve) . Deze virtuele, zeg maa r ingebeelde, steengroeve is een internationale ruilrubriek (een soort 'Vraag en Aanbod' ) voor mineralenverzamelaars op het Internet . Een primeur ! Voor de Internetters onder onze lezers, de URL van de 'Virtual Quarry' is : htt_p :// w ww .xs4a11 .nl/-mineral/vq .htm 1 De MKA biedt op deze pagina de mogelijkheid om niet-commerciële advertenties t e plaatsen en te consulteren . Op een afzonderlijke pagina die we 'Digging the Virtua l Quarry' noemen (graven in de virtuele steengroeve) worden de verschillend e advertenties in rubrieken geklasseer d Er is de keuze tussen volgende rubrieke n - Minerals offered Mineralen die worden aangebode n - Minerals wanted Mineralen die gezocht worde n - Equipment Apparatuur en toebehore n - Literature Literatuur, boeken, tijdschrifte n - Miscellaneous Diverse n Voor degenen die op het Internet actief zijn is een invulformulier voorhandenwaarin me n naam, (elekronisch)adres, rubriek en advertentietekst kan invullen . Met één druk op d e knop wordt het ingevulde formulier automatisch naar onze (elektronische)postbu s gestuurd . De advertenties worden naar binnenkomst genummerd en vervolgens in ee n van de rubrieken ingedeeld . Voor wie geen toegang heeft tot het Internet is deze faciliteit uiteraard even nuttig . Daarom vindt U hier een formuliertje afgedrukt dat U ingevuld naar mij kan opsturen of faxen en Uw niet-commerciële advertentie verschijnt wereldwijd op het Internet . Op di e manier is het mogelijk om interessante internationale contacten op te bouwen . De aanvraagformulieren zijn ook verkrijgbaar op de maandelijkse vergaderingen waa r eveneens een uitdraai van alle advertenties ter inzage ligt .
202
Geonieuws 20(9), november 1995
VIRTUAL QUARR Y AANVRAAGFORMULIER VOOR GRATIS ADVERTENTI E
Naam : Adres :
Telefoon :
(indien gewenst )
FAX :
(indien gewenst )
E -mail adres :
(indien voorhanden )
Rubriek (doorhalen wat niet van toepassing is) Mineralen aangeboden 1 Mineralen gezocht 1 Apparatuur 1 Literatuur 1 Diverse n Tekst van de advertentie : (gaarne in het Engels )
Formulier (of een fotokopie ervan) op te sturen naar : Paul Tambuyser, Surmerhuizerweg 23, NL-1744 JB Eenigenburg, Nederlan d of per fax : 00-31-226 39 35 6 0 Men moet er wel rekening mee houden dal de eventuele ruilcontacten en briefwisseling die uit dergelijke advertenties kunnen voortvloeien normaliter in het Engels zullen zijn . Het spreekt voor zich dat de MKA niet verantwoordelijk is voor de inhoud van de advertenties e n voor de verdere ruilcontacten die hieruit volge n Commercieel bedoelde advertenties worden niet in de pagina's opgenomen .
Geonieuws 20(9), november 1995
203
mineraal van de maand heet van de naald ; shannoniet h. dille n Deze maand verwennen we U met een mineraal van de maand waarvan de naam no g maar een paar maand (officieel) bestaat : shannoniet . Het gaat om een loodoxycarbonaat dat door David Shannon, een beken d mineralenhandelaar uit Arizona een aantal jaar geleden gevonden werd . Door toevallig e omstandigheden hebben we in een heel vroeg stadium zowel specimens als uitvoerig e informatie over de ontdekkingsgeschiedenis kunnen bekomen .
De geschiedenis van een ontdekkin g Synthetisch shannoniet is al meer dan een eeuw bekend als verfpigment van de famili e van o .a . loodmenie . Als mineraal werd het (officieel) in 1989 ontdekt op specimen s afkomstig van de "Glory Hole" in de Grand Reef Mine, Graham County, Arizona, USA . Niet-geïndexeerde X-stralendiffractiedata worden getabelleerd in de JCPDS, en Pring e t al . (1990) rapporteerde deze fase als een artificieel reaktieproduct ontstaan bij ee n mijnbrand in de Kincore Open Cut Mine . Braken Hill, New South Wales, Australië . Uit de briefwisseling van David Shannon zelf, die zo vriendelijk was ons zowat alles wa t hij had ter inzage te geven, blijkt echter dat al in 1985 intensief gekorrespondeerd wer d over een hele reeks mineralen die door thermische verwering uit cerussiet kunne n ontstaan en voorkomen in de Tonopah-Belmont Mine . Pas vier jaar later zou he t mineraal in de Grand Reef Mine ontdekt worden . Naast cerussiet, litharge, massicot en menie was er sprake van vier nieuwe mineralen . Wat toen "New #2" werd genoemd is nu shannoniet geworden . De andere toe n vooropgestelde namen tonopahiet en belmontiet zijn nog niet in de officiël e nomenclatuur opgedoken . Al gauw vermoedde men dat deze nieuwe mineralen ontstaan moesten zijn doo r verhitting van cerussiet . In 1990 werd in een brief aan het L .A . County Museum o f Natural History in Los Angeles melding gemaakt van een (natuurlijke) mijnbrand . D e hittebron die in de Grand Reef Mine shannoniet zou hebben doen ontstaan was nie t bekend . Uit verdere korrspondentie (1992) blijkt dat de specimens van de Grand Ree f Mine meer dan een meter diep onder het oppervlak gevonden werden, "in solid rock" , met geen spoor van brand in de omgeving . Overigens bestaan van de vondst uit d e Grand Reef Mine in totaal slechts 6 specimens, waarvan vier als typemateriaal diens t doen . Het heeft David Shannon blijkbaar nogal wat moeite gekost om wetenschappers aan he t werk te zetten voor de beschrijving van het materiaal : uiteindelijk heeft een en ande r meer dan tien jaar aangesleept (D . Shannon, 1995 )
204
Geonieuws 20(9), november 1995
Figuur 1 Geografische situering van de Tonopah-Belmont mine (links) en de Grand Reef min e (rechts) .
In 1994 groef Graham Sutton een mijngang, die sinds 1950 verlaten was . uit met ee n bulldozer . Na een aantal kubieke meter rommel te hebben opgeruimd vond hij een zon e met veel houtas en roetaanslag . Zorgvuldig literatuuronderzoek leverde informatie o p over een grote mijnbrand, met o a . als kommentaar "It looked a volcano for 3 or 4 days" . De I .M .A . bleef echter shannoniet als een mineraal beschouwen, omdat het op ee n volkomen natuurlijke wijze is ontstaan . Meer nog, Roberts et al . (1995) ontkrachtten d e theorie van een genese ten gevolge van een mijnbrand . Zij stellen dat shannonie t ontstaan is uit cerussiet door reakties in oplossing . Ook het feit dat shannoniet i n sommige vlak bij elkaar gelegen holten wel werd gevormd en in andere niet wijst eerde r op plaatselijk sterk gedifferentieerde oplossingen dan op temperatuurverschillen di e grootschaliger zouden geweest zijn . Niet alle shannoniet is trouwens uit cerussie t ontstaan : er werd er ook rechtstreeks uit de oplossing gevormd . Vanaf 1994 gaat het razendsnel : shannoniet wordt gewogen en goed bevonden, en i n juni 1995 verschijnt eindelijk het langverwachte artikel in Mineralogical Magazine 59 , 305-310 :
Shannonite, Pb2 OCO3 . a new mineral from th e Grand Reef mine, Graham County , Arizona, USA Zeven auteurs uit alle uithoeken van de wereld (Canada . Groot-Brittannië, Australië, en . . . eigenaardig genoeg, niemand uit de Verenigde Staten) hebben uiteindelijk aan d e
Geonieuws 20(9), november 1995
205
beschrijving meegewerkt . Excalibur-Cureton (een dealer uit New York) verkocht reeds in 1994 specimens va n shannoniet, en overtrad daarmee de ongeschreven regels met betrekking tot geheimhouding tot de publikatie verschenen is en de naam officieel goedgekeurd . Davi d Shannon heeft zich wèl strikt aan deze regels gehouden . In Mineralogical Record 26(2) , p . 121 (1995) wordt het mineraal wel (naamloos) aangekondigd .
2.
Shannonie t
Shannoniet is een loodoxycarbonaat met als geïdealiseerde formul e Pb 2 O00 3, , of PbO . PbCO 3 In de volgende tabel vermelden we de verschillende loodoxiden en -carbonaten . Behalv e plattneriet komen ze alle in beide shannonietparageneses voor . PbCO 3 PbCO 3 .PbO PbCO 3 .2PbO Pb 30 4 PbO PbO Pb0 2
cerussie t shannonie t (nog niet beschreven wegens te onzuiver) meni e litharge (a-PbO ) massicot (j3-PbO ) plattneriet
Het is oplosbaar in geconcentreerd zoutzuur en in verdund salpeterzuur en zwavelzuur . Shannoniet komt in de Grand Reef Mine voor als millimetergrote porceleinachtig e korstjes met fluoriet . De witte kleur is kenmerkend : eerder doorschijnend materiaal i s cerussiet, een geelachtige tint wijst op een mengsel van shannoniet met het nog nie t beschreven nieuwe mineraal PbCO 3 .2PbO . De cryptokristallijne shannonietkorstjes zijn vrij broos . De streekkleur is wit, en de breu k is oneffen . Shannoniet fluoresceert niet . Kristallen met herkenbare vlakken komen nie t voor . Transmissie-elektronenmikroskopische studies hebben uitgewezen dat d e kristalkorrels maximaal 400 nm (d .i . 0 .0004 mm) groot zijn . De hardheid in de schaal van Mohs is 3 . De densiteit kon bij gebrek aan zuiver materiaa l niet bepaald worden, maar berekeningen aan de hand van de kristalstruktuur leverde n een waarde op van 7 .5 g/cm 3 . Shannoniet is orthorhombisch, met als ruimtegroep P 2 1 2 1 2 1 . De parameters van d e eenheidscel zijn a = 9 .000 A, b = 9 .294 A, c = 5 .133 A . Voor de optische eigenschappen verwijzen we naar de literatuur (Roberts et al ., 1995) . In de Grand Reef Mine werd shannoniet gevonden met grijze, kristallijne fluoriet , kleurloze cerussietkristallen, geelbruine aardachtige korstjes van plumbojarosiet , hematiet, mangaanoxiden (zwart), litharge (oranje), menie (rood), massicot (geel) , hydrocerussiet, kwarts en muscoviet . Een andere begeleider is het reeds hogervermelde nieuwe mineraal PbCO 3 .2PbO . Di t mineraal is echter steeds zodanig gekontamineerd door ofwel shannoniet (mengsel i s licht geelachtig), ofwel litharge (dit mengsel is donkerder geelbruin) . Voor de preciezer e
206
Geonieuws 20(9), november 199 5
beschrijving van deze fase zal men moeten wachten tot ooit eens voldoende zuive r materiaal gevonden wordt . Shannoniet van de Tonopah-Belmont mine (en dat is het enige materiaal dat op d e "markt" gekomen is) vormt witte porceleinachtige korstjes en pseudomorfosen n a cerussiet . Begeleiders zijn o .a . massicot (citroengeel), litharge (oranjebruin), meni e (oranjerood), galeniet, kwarts en . . . natuurlijk cerussiet . Foto's van shannoniet zijn niet beschikbaar en zouden ook niet relevant zijn shannonietkorstjes zijn nu eenmaal niet fotogenie k
de
Devindplaats(en ) 3 .1 . De Grand Reef min e De Grand Reef Mine ligt in de Santa Teresa Mountains, op zowat 100 km te n noordoosten van Tucson, Arizona, USA . Nog wat specifieker : het gaat om het Aravaip a mijngebied in Laurei Canyon, een zestal kilometer ten noordoosten van Klondyke . D e vindplaats werd ontdekt in 1890 en werd uitgebaat voor de loodproduktie . In 1969 werd door D . Jones een ader ontdekt die prachtige linarietkristallen bevatte . Deze linarietkristallen (tot 5 cm lang) behoren tot de grootste en mooiste die wereldwij d gevonden werden . Andere interessante mineralen uti deze mijn zijn leadhilliet, cerussiet , anglesiet, aurichalciet en vele andere . In 1989 werden in één enkele holte in het gesteente eventjes vier nieuwe minerale n ontdekt : grandreefiet, pseudograndriefiet, laureliet en aravaipaiet (A . R . Kampf et al . , 1989) . Het typespecimen heeft een record-rendement : één specimen bevat de 4 typeminerale n Voor meer details over deze vindplaats verwijzen we naar R .W . Jones (1980) . 3 .2 . De Tonopah-Belmont min e Deze mijn ligt op ongeveer 40 km ten zuiden van Wickenburg in een godvergete n woestijnlandschap tussen de Big Horn Mountains en de Belmont Mountains . Om e r zonder problemen te geraken moet je over vierwielaandrijving en een flinke voorraa d water en voedsel beschikken ! De Pack Rat mijn in de onmiddellijke omgeving is de typevindplaats van hemihedriet, e n de Potter Cramer claim voor wickenburgiet . De Tonopah-Belmont mijn werd ontdekt ron d het begin van deze eeuw . Voor de tweede wereldoorlog werd de mijn gesloten, e n daarna, tussen 1937 en 1939 woedde er een enorme mijnbrand, met een schacht die al s een echte schoorsteen dienst deed . in totaal bracht de mijn 450 ton koper, 4 .25 to n zilver en 240 kg goud op . De mineralogische rijkdom van de mijn is enorm, en doet vooral d e micromountverzamelaars watertanden . Er komt inderdaad een enorme verscheidenhei d (meer dan 50 species) aan mineralen voor . Voor meer informatie verwijzen we naar G .B . Allen en W . Hunt (1988) .
Geonieuws 20(9), november 1995
207
Figuur 2 De vindplaats van shannonief in de Grand Reef mine . Foto D . Shannon .
David Shanno n David Shannon werd in 1942 geboren, en is een welbekend mineralenhandelaar i n Mesa, Arizona, USA . Hij was de stuwende kracht achter de vondsten op beid e vindplaatsen, en was degene die lang genoeg bij de onderzoekers bleef aandringen o p studiewerk . Mesa ligt vlakbij Phoenix (70 km beschouwt men daar immers als "vlakbij") . Hij is handelaar, maar ook (en misschien wel in de eerste plaats) een verwoe d verzamelaar . Zijn verzameling is wel wat speciaal in die zin, dat hij uitsluitend specimen s verzamelt die in een doosje van 2 X 2 X 2 " passen (5 X 5 X 5 cm) . Die Jousi-achtig e doosjes produceert hij trouwens zel f In de kelderverdieping van zijn huis zijn de meeste wanden "bekleed" met zulke doosjes . Door zijn drukke verzamelaktiviteiten zul je hem eerder zelden thuis treffen, maar als he t lukt krijg je van David en zijn echtgenote Eileen een warm onthaal ! et gifleen shar*t*t r rooksec
tot
208
svan
demaand verkrijgbaar als *rir etaal-v n-d r c en tr rr, uit dezelfdeperagei~ii i m
a
tn ,
Geonieuws 20(9), november 1995
Figuur 3 David Shannon met zijn mineralen verza meling . Foto H. Dillen .
Bibliografi e Allen G B ., Hunt W. (1988), "The Tonopah-Belmont mine, Maricopa County, Arizona , USA". Mineralogical Record 19(3), 139-144 . Jones R.W. (1980), "The Grand Reef Mine, Graham County, Arizona", Mineralogica l Record 11(4), 2 1 9-225. Kampf A .R. (1989), "Grandreefite, pseudograndriefite, laurelite and aravaipaite : four new minerals from the Grand Reef mine, Graham County . Arizona" . America n Mineralogist 74(7-8), 927-933 (1989) . Pring et al. (1990), "An occurrence of lead oxycarbonate (PbCQ 3.PbO) as a mine fire product at Broken Hill, N. S. Wales ", Mineralogical Magazine 54(647-649 . Roberts A .C . et al. (1995), "Shannonite, Pb2Cd3, a new mineral from the Grand Ree f Mine, Graham County. Aszona, USA", Mineralogical Magazine 59. 305-310. Shannon (1995), private mededeling Dankwoord- acknowledgmen t Ik ben veel dank verschuldigd aan David Shannon en zijn echtgenote Eileen voor d e hartelijke ontvangst en voor het verstrekken van uitvoerige gegevens . 1 thank David Shannon and his wife Eileen farm the warm welcome and acknowledge ht s help to provtde me with up-to-date information on shannonite . Geonieuws 20(9), november 1995
209
uit onze tijdschrifte n
SCHWEIZER STRAHLER 10(6), 05 .9 5 201-211 Die grosse Kluft am Planggenstock U R 217-220 Neufund grosser Fensterquarze in de n nordichen Kalkalpen C H 221-229 Menziswyl, ein neuer Schweizer Steinmeteorit 229-236 La min de soufre de Sublin près de Bex V D LE REGNE MINERAL 1(3), 06 9 5 4-10 Note sur la minéralogie des tubes de lave aux Apore s 11-17 La wulfénite de la Provence cristalline (F ) 18-26 Tucson show 9 5 35-37 J'ai rencontré Wan g 38-43 La concession du Rodie r 44-49 La couleur des minéraux (suite et fin ) UV WAVES 25(1), 02 .9 5 6-9 Low-cost UV for educational demonstration s 9 Mechanism of tenebrescence in hackmanit e LAPIS 20(5), 05 .9 5 7 Pietersit (tijgeroog + valkenoog) aus Namibi a 8-11 Antimon, gediege n 13-32 Nonl'sk - die schwarze Perle Nordsibirien s 33-38 Neue Mineralfunde von der Grube Clar a 39-43 1994 erfolgreiche Sammelsaison am Mont Saint-Hilaire, Québec (Canada ) 44-45 Neue Mineralien (borodaeviet . crerariet , ernienickeliet, kieftiet, makovickyiet, samfowleriet . vanadomalayiet) neue Daten (asbecasiet, perneriet, flogopiet) ; diskreditierte Mine-ral e (arizoniet, kleberiet ) MINERALOGICAL RECORD 26(2) . 04 .9 5 83-89 Amethyst on milky quartz from Hopkin-ton , Rhode Islan d 91-94 Euhedral sinhalite crystals from Sri Lank a 95-102 A mineral exhibition in Athens (GR ) 107-113 A new occurrence of mrazekite fro m Benambra, Victoria, Australi a 117-122 New minerals recently approve d 123-128 A new U-Ti-Ca-HREE hydrated oxide an d associated niobian rutile from Topaz Valley , Utah (USA ) 129-138 Pyrite and marcasite intergrowths fro m Northern Illinois (USA ) 141-146 Munich show, Bilbao, Barcelon a 147-153 Denver show 1994
2 10
NAUTILUS INFO 19(9), 05 .9 5 197-209 China clay in Cornwall (UK ) ROCKS AND MINERALS 70(2), 04 .9 5 90-103 /131-138 Mont Saint-Hilaire revisite d 104-106 Wedding at the Palermo No . 1 Mine, Nort h Groton, New Hampshire (USA ) 120-122 Wulfenite, San Francisco Mine, Magdalena . Sonora, Mexic o 126-129 Columbite-tantalite from Morefiel d Pegmatite, Amelia, Virginia , Nb-Ta minerals from Animikie Red Ace pegmatite, Florence Co . , Wisconsin AFM studies of the curved faces o f barite microcrystals material from the Roxbur y Iron Mine, Connecticut Dana locality fo r anatase in Gunison Co ., Colorado ; the Brac k Prospect a decomposed lithia gem pegmatite i n Glastonburyn Connecticut MINERALIEN WELT 6(3), 069 5 13 Eulytin-Erstfund fur Osterreich aus dem Pinzga u 14-18 Die "Stundenglas"-ipse aus dem Salt Plain s National Wildlife Refuge in Oklahom a 19-27 Ungewóhnliche Quarzparagenesen aus de m Kupferbergbaudistikt Messina . Sudafrik a 28-31 Neufunde von Schlakcnhalden in de r ndrdlichen Eifel . 32-35 Mineralienbildungen aus vulkanische n Sublimaten 36-37 Semseyit und Plagionit - selten e Bleispiessglanz-Minerale aus dem Siegerlan d 38-46 Bornit-Vorkommen Grótzingen-Berghause n bei Karlsruh e 47-50 Neufunde von bekannten Fundorten (13 ) 51-56 Eine Paragenese mit Ferrilotharmeyerit , Chenevixit, Konichalcit, Cuproadamin un d Silberamalgam von Tsumeb, Namibia HONA 30(1), 05 .9 5 31-34 Epitaxie bij minerale n MINERAL . TIJDSCHRIFT 26(3), 03 .9 5 46 Cerussiet (Harz, Oberschulenberg . Grub e Glucksrad ) 47-49 Cerussiet 52-57 Jad e
Geonieuws 20(9), november 1995
MINERAL . TIJDSCHRIFT 26(4), 04 .9 5 63 Malachiet (Harz, Oberschulenberg, Grub e Glucksrad ) 64 Steimker Berg (Wildemans, Harz, D ) 65-71 Radioactivitei t INTERN . LABORATORY 25(3), 03 .9 5 INTERN . LABORATORY 25(4), 04 .9 5
47-51
N OT . MIN . PAL . n r. 82, 01 .9 5 7-17 Le miniere del Cadore (1 ) 23-29 La miniera di Wieliczka (Polen ) 30-38 II Lake District e i suoi dintorni - ricerch e mineralogiche in Inghilterr a 42-45 Nuovi minerali Italiani (89-93 ) 46-47 Selvino e i suoi quarzi bipiramidat i
N OT . MIN . PAL . n r . 70, 02,9 2 3-8 II Museo Miniera di Massa Marittima (1 ) 19-20 Le tormaline di San Jose da Batalh a 50-58 Itineran mineralogici in Canaves e "
N OT . MIN . PAL . n r . 71, 04 .9 2
3-18 Miniere e minerali della Calabri a NOT . MIN . PAL . n r . 72, 07 .9 2 3-9 Sardegna poco conosciut a *
N OT . MIN . PAL . n r . 73, 10 .9 2
3-6 Amazzonit e 31-32 Calcite in cnstalli esagonal i N OT . MIN . PAL . n r . 74, 02 .9 3 3-26 Le Marche regione con una stori a mineralogica ancora da conoscere N OT . MIN . PAL . n r . 75, 04 .9 3 23-27 La fluorite di Catabbio (nel Grossetano ) NOT, M IN . PAL . n r . 76, 07 .9 3 13-17 Quarzi italian i "
N OT . MIN . PAL . n r . 77, 10 .93
7-10 Minerali rinvenuti in Italia nell'ultimo trentenni o 46-56 La pyrite nel Bolognes e 56-57 L'arg ento del Cerro Rico (Bolivia ) N OT . MIN . PAL . n r . 78, 02 .9 4 "
La Romania, il suo oro et di suoi mineral i
N OT. MIN . PAL . n r . 83, 04 .9 5 7-17 Le miniere del Cadore (II )
Dit is het laatste nummer van dit t ijdschrift . Ne t verschijnt niet meer wegens het overlijden va n de uitgever, Prof Andrea TRAVAGLIN I "
UK J . MINES & MINER ., nr . 15, 05 .9 5
2 Personal label s 5-10 The mineralization of the Llanrwst Orefield , North Wales (UK ) 11-17 Parys Mountain . the type locality for anglesite 18-19 Mineral notes (erionite from Edenbanc, Isle o f Skye, Scotland bismutite from Penberthy Crof t Mine, St . Hilary, Cornwall ; powellite from Coire Buidhe, Argyll ; carbonate-cyanotrichite fro m Wedding Cave Mine, Bwlchgwyn, Clwy d laurionite from Nantycagl Mine , Ceulanymaesmawr, Dyfed, Wales . 21-27 Supergene mnerals including exceptiona l ramsbeckite from Penrhiw Mine, Ystumtuen . Dyfed . 28-29 Crystallized enargite from the Gregory Mine , Ashover, Derbyshire (UK) _ 30-35 Supergene minerals from Waterbanck Mine , Ecton . Staffordshire . *
ROCKS AND MINERALS 70(3), 06 .9 5
151-152 Earthquake siz e 154-170 Minerals of the Wilson Springs Vanadiu m mines, Potash Sulphur Springs, Arkansas (USA ) 176-178 Fluorapophyllite, Jalgaon . Maharashtra , Indi a 180-185 Update on the mineraiogy of the San Jua n Mountains, SW-Colorad o 188-191 Some noteworthy minerals, rocks an d crystal s 193-197 Apatite a remarkable fluorescent minera l
N OT . MIN . PAL . n r . 79, 04 .9 4
39-52 Minerali da collezione della Romania e la lor o ubicazione * N OT . MIN . PAL . n r . 80, 07 .9 4 15-21 Jamesonite I'abito a rondell e 41-50 II calcedonro blu di Trestia in Romani a N OT . MIN . PAL . n r . 81, 10 .9 4
Geonieuws 20(9), november 1995
21 1
k1E *,*c*p,AT 47 * k.z;
200 m 2
St0A
LgN 'Y' * *F p'*)
B
p50 .%
(P
m
permanente expositie
1
mineralen - juwelen vlinder s kit - loepes - geigerteller s JOUS1-doosjes - steuntje s fluorescentie - hamer s Euromex mikroskope n boeken enz . 10-12 hen 14-19 h zondag 15-18 h dinsdag geslote n 's zomers dagelijks 10-12 hen 15-20 h
U vindt ons ook op mineralenbeurze n Mits voorlegging va n Uw MKA-lidkaart krijg t U (in de winkel) 10 % kor ting op juwelen en mineralen
mineralen voor beginnende en gevorderde verzamelaar s geologische artikelen - dekoratie - juwele n
MINERALEN-TOEBEHORE N 1NTERKRI5TAI Een uitgebreid assortiment geologische artikelen vindt U in onze katalogus "Krantz Geo-Zubehór", o .a . hamers, beitels, steenbewerkingsmachine s ♦ ♦ Jousidoosjes en aangepaste opberg-systemen . * standaards acryl g at sokkels, draaitafels , i kompas, Geigertellers, detektoren . ultrasoonbaden , ♦ loupes, mikroskopen, verrekijkers . UV-lampen , * boeken, video's, didaktisch materiaal enz . . . Bezoek onze show-room of vraag onze gratis katalogus aan . ♦ ♦
212
Steeds welkom na telefonische afspraak Wij zijn aanwezig op mineralenbeurzen
Olmenlaan 8 B-3050 OUD-HEVERLE E Tel_ & fax : (B) 016/40 65 39
Geonieuws 20(9), november 199 5
