0 0
geon ieuws
0 N
maandblad van d e mineralogische kring antwerpen vz w 17(1), januari 199 2
* het zwarte wou d * hydrozinkie t * nieuwe mineralen
mineralogische kring ontwerpen vz w
Oprichtingsdatum : 11 mei 1963 Statuten nr . 9925 . S .S . 17 11 77 Zetel ❑ mmeganckstraat 26 . Antwerpen $TW-nurnrner 687 082 47 4 Wettelijk depot : Kon . Bib . België BD 334 3 : maandelijks . behalve in juli en augustus . Verschijningsdata uitgever : H . DILLEN . Doornstraat 15 . B-9170 Sint-Gillis-Waas . Redakteur enverantwoordelijke Niets uit deze uitgave mag warden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk . fotokopie . mikrofilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever . Betalinge n
BelQie
kontributie . andere betalingen
.
HBK-rekening 880-1909401-03 HBK-rekening 880-1909401-03 of postrekening 000-1155095-19 .
Nederland : alle betalingen girorekening (NL) 51 91 10 (betalingen in gulden) . Al deze rekeningen staan op naam van M .K .A . v .z .w . . Marialei 43 . B-2900 Schoten .
NUTTIGE
ADRESSE N
* BENDER H . . Pieter Van den Bemdenlaan 107 . B-2650 Edegern . Tel . 03/440 89 87 . Bestuurder . sekretaris . * BENDER P . . Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem . Tel . 03 .440 89 87 . Mineraal van de maand . technische realisatie Geonieuws . * CORNELIS G . . Schijfstraat 81 . B-2020 Antwerpen . Tel . D3/238 62 62 . .Jeugdwerking . * DILLEN H ., Doornstraat 15 . B-9170 Sint-Gillis-Waas . Tel . 03/770 60 07 . Redakteur Geonieuws . * JENSEN J . . Petrus Delenstraat 3 . B-2390 Westmaile . Tel . 03/311 73 47 . Bestuurder . vindplaatsenkartoteek . * LOYENS R . . Noorderveld 15 . 2128 Sint-Job-in-'t-Goor/Brecht . Tel . 03!663 23 8 6 Uitleendienst . werkgroep fluorescentie . * MAERTENS J ., Koeisteerthofdreef 60, B-2640 Mortsel Tel 03 ;'455 88 78 . Ekskursies, werkgroep informatika . * OP DE BEECK E . . Curielaan 22 . bus 6, B-2900 Schoten . Tel 03/658 54 34 . Vergaderingen RVB . * PAUWELS M . . Boskouter 70 . B-2070 Burcht Tel . 03/253 13 79 . Sam enaan koop . * ROGIEST G . . Prins Kavellei 86 . B-2930 Brasschaat . Tel . 03/652 02 32 . Bestuurder, public relations . • SCHUYBROECK E . . Karel de Vle straat 11 8-2030 Antwerpen . Tel 03,`542 40 8 7 Bibliotekaris . * TAMBUYSER J . . Jan Samijnlaan 37 B-2100 Deurne . Tel . 03/325 03 93 . Determinatiedienst .
* TAMBUYSER P ., Surmerhuizerweg 23 . NL-1744 JB Oxnigenburg . Tel . 00/31/2269/4231 . Werkgroep edelsteenkunde . L. . Botertaarbaan 225 . B-2100 Deurne . Tel . 03 ;321 50 6 0 Werkgroepen . opvang nieuwe leden . kulturele raden . public relations . VAN HEE P . . Marialei 43 . 8 . 2900 Schoten . Tel . 03/645 29 14 . Bestuurder . voorzitter . kodrdinator beurzen en tentoonstellingen . VAN HEE-SCHOENMAEKERS A . . Marialei 43 . B-2900 Schoten . Tel . 03/645 29 14 . Penningmeesteres . VAN TICHELEN W ., Robert Molsstraat 19 . B-2018 Antwerpen Tel . 03/237 58 18 . Mede-bibliotekaris . dokumentatiedienst . VERCAMMEN A . . Palmanshoevestraat 21 . 8-261Q Witrijk . Tel . 03/827 32 11 . Minerant . Bestuurder . ondervoorzitter . exposantenadministratie VERCAMMEN K ., Langemarkstraat 42 . 8-2600 Berchem . Tel 03/230 08 22 . Ledenadministratie .
* VAN GOETHEM * * * * *
mka
-
kalende r
Vrijdag 10 januari 199 2 Maandelijkse Antwerpen .
in het lokaal van de H .B .K ., Lange Lozanastraat 250-258 t e
vergadering
19 .00 h . gelegenheid tot transakties, raadplegen van de biblioteek . identifikaties . tombola . aanbod van het mineraal van de maand (hydrozinkiet) . afspraken voo r privé-ekskursies enz .
20 .30 h . DUBBELE VOORDRACH T
1.
De heer Jan JENSE N "OP VERKENNING IN HET
ZWARTE
WOUD ' 2.
De heer Guido CORNELIS "CLARA SPECIAL '
Zaterdag_11 januari199 2 Vergadering van de werkgroep EDELSTEENKUNDE Antwerpen . van 9 .30 tot 72 .00 li . Onderwerp
in het lokaal Ommeganckstraat 26 t e
parels .
Op veler verzoek herhaalt George EDWARDS zijn lezing met dia s over parels Er wordt o .a . gesproken over het ontstaan en de opbouw van parels . het onderzoek ervan . imitaties . d e kultuurparel enz . Zoals altijd zijn ook okkazioneel geinteresseerden welkom op deze voordracht .
het bestuur van de rnka en de redaktie van georrieuws wenst all e leden en lezers van harte ee n
gelukkig 1992 toe l
geonieuws
17( 1) .
januari
1992
3
Zaterdag25 januari 199 2 Vergadering van de jongerenwerking
in het lokaal Ommeganckstraat 26 te Antwerpe n
(achter de Zoo), van 9 .30 h tot 12 .00 h Na een lange periode weer eens een vergadering . Deze maand gaan we het hebben over boeke n en tijdschriften . Welke soorten bestaan er en wal kan je er mee aanvangen, als dat ook jou w vragen zijn dan verwachten we je . Uiteraard zijn zoals steeds (andere) vragen en ideeén welkom . Ook jouw inbreng in deze vergaderingen is nodig 1 09 .30-10 .00
uitwisselen ervaringen, afspraken voor uitstappe n
10 .00-12 00
boeken en tijdschrifte n
Ook je kameraden zijn we/kom
op deze vergadering
1
EXKURSIE-VOORUITZICHTEN 199 2 De MKA biedt ook in 1992 een gevarieerd pakket van mogelijkheden om de wonderen de r mineralogie te ontdekken . Er zijn exkursies voor de ganse familie en tochten voor de volwassen steenkap(p)ers Deze zij n voornamelijk gericht op hel begeleiden van personen die hun eerste stappen zetten in he t verzamelen van mineralen en kristallen in situ . Uiteraard zijn alle klubleden steeds welkom .
Onze planning voor 1992 ziet er als volgt uit .
Februari Maart April Mei Juni September Oktober November
Introduktiebezoek aan het Mineralogisch Museum te Schote n Determinatievergadering voor de gevonden specimens tijdens de exkursies va n 199 1 Bezoek aan het Nationaal Marmer-museum te Rance met eventueel ee n verzamelexkursi e Bezoek aan de steenkoolmijn Le Trimbleu te Blégny (derde keer, goede keer? ) en verzamelexkursie naar Bleiber g Verzamelexkursie naar de kalksteenontginningen in de provincie Hainau t Verzamelexkursie naar de provincie Namu r Verzamelexkursi e Bezoek aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika te Tervure n
De uitstappen vinden gewoonlijk plaats op de derde zaterdag van de maand . De exkursieleiding wenst iedereen een jaar vol boeiende ontdekkingen . Voor meer informatie kan U terecht bij de heer Johan MAERTENS .
4
geonieuws 141), januari 1992
mka -
nieuws
Same naankoop BUTTGENBACH te koop !! !
We zijn onlangs op het spoor gekomen van een beperkt aantal boekhandel-nieuwe exemplare n van het antikwarische werk 'Les minéraux de Belgique et du Congo beige', uitgegeven i n 1947 door DUNOD (Paris ) Dit werk wordt wel eens beschouwd als de voorloper van het recentere "Les minéraux d e Belgique" Het boek telt 573 pp . en één uitslaande kaart . Je kunt het beschouwen als een ech t standaardwerk, met daarenboven een grote historische waarde . Tel daar nog bij dat d e beschikbare exemplaren werkelijk splinternieuwe originelen zijn en je weet hoe laat het is . De prijs is daarenboven bijna belachelijk laag : 900 BEF per exemplaa r U heeft het ongetwijfeld al begrepen dit is een buitenkans die nooit meer terugkomt ! Geinteresseerd ? Maak dan onmiddellijk (ten laatste op 10 januari) 900 BEF over o p bankrekening 880-3061451-81 t .n .v . Mineralogische Kring Antwerpen v.zw, Boskouter 70, 62070 BURCHT . Deze prijs is enkel geldig voor wie zijn boek komt afhalen op de vergadering . Uitsluitend leden van de M .K .A . kunnen van dit aanbod gebruik maken Indien er niet genoe g exemplaren beschikbaar zijn behouden we ons het recht voor te beperken tot één exemplaar pe r lid De beschikbare exemplaren worden verdeeld in volgorde van betaling van het voorschot .
Mineralogische exkursies in POLE N We ontvingen informatie over een aantal mineralogische exkursies in Polen in de loop van 199 2 * 17 .05 .92 - 23 .05 92 Laag-Sitezt ë * 07.06 .92 - 13 06 .92 Laag-Silezië en omgeving Kraka u 29.08 92 - 04.09 92 ide m * 20.06 .92 - 27.06 .92 Rondreis in Pole n * Datum naar keuze Mineralogische rondreizen voor groepen Voor meer informatie schrijft U rechtstreeks naar UNIWERSYTET WROCLAWSKI, Pracowni a Uslug Geologicznych, ul . Dabrowszczakow 38, PL-50-205 WROCLAW . Polen . Fax PL-201467 .
Tentoonstelling te PARIJ S In Parijs wordt tot 31 december 1992 een tentoonstelling ingericht met als titel LAGE D U SILICIUM ' Het gaat om een initiatief van het Muséum National d'Histoire Naturelle . De tentoonstelling vind t plaats in de Jardin des Plantes . Galerie de Minéralogie . 36 rue Geoffroy Saint Hilaire, F-7500 5 PARIS . Alle denkbare aspekten van silicium komen aan bod . . . het ziet er veelbelovend uit du s Wie is de eerste lezer die ons een bezoeksverslag bezorgt van deze tentoonstelling ?
geanieuws 17(1), januari 1992
5
Kontributie 199 2
Heeft U Uw kontributie voor 1992 nog niet betaald ? Nee ? Dan krijgt U nog tot uiterlij k 31 januari 199 2 de kans om dit goed te maken .
BELGIE
NEDERLAN D
individuee l lidmaatschap
gezins lidmaatschap
individuee l lidmaatschap
gezins lidmaatschap
600 BEF
900 BEF
40 NLG
55 NL G
i3
over te maken op bankrekening nr . 880-1909401-03 t .n .v .
over te maken op Nederlandse postgirorekening 51 91 - 10 t .n . v _
jl
Mineralogische Kring Antwerpen vzw . Marialei 43, B-2900 SCHOTE N met vermelding van het lidnummer èn de naam van het lid
Boekover TSUMEB Binnenkort verschijnt een boek van G . Gebhard over Tsumeb . Dit wordt een luxe-uitgav e 200 pp . . 180 kleurfoto's van 0 Medenbach en G . Helsper . 80 foto's over de mijnaktiviteiten, 23 5 mineralen worden beschreven . Formaat . 25 X 31 cm ingebonden . linnen . ISBN 3-925322-02-7 . prijs 149 DE M U kan Uw exemplaar rechtstreeks bestellen bij Verlag Christel Gebhard-Giesen . Oberwehnrath . D-5226 REICHSHOF 1
vraag en aanbo d Wie al lang in de verzamelaarswereld thuis is herinnert zich zeker Martial BORZEE . die in 198 0 naar Peru emigreerde Hij verkoopt zijn verzameling (ongeveer 900 specimens) die in België wa s achtergebleven, eventueel ook in loten . Wie geïnteresseerd is kan twee wegen volge n * schrijven aan de heer Martial Borzée . 54 Avenue de Bouillon . 6-6800 LIBRAMON T of de heer Martial Borzée . Dinamica 80 . Casilla Postal 18, 1544 LIMA 18 . Per u * telefaxen . 00/51114/36 58 50 (d .i in Peru) . tussen 9 .00 en 12 .00 h Belgische tijd .
6
geonieuws 17(1), januari 199 2
beurzen en tentoonstellinge n
19 26 1 2 8-9
01 01 02 02 02
NL NL NL NL B
9 12-16 16 16 23
02 02 02 02 02
NL USA B NL NL
ROTTERDAM . De Doelen - Kruisstraat 2 . 10-17 h . HENGELO . Concertgebouw . Beursstraat 4 (tegenover station) . 10-17 h . ALPHEN AAN DE RIJN . Vogelpark . Avifauna . 10-17 h AMSTERDAM . De Meervaart . Osdorpplein 205 . 1D 17 h . CHARLEROI . Palais des Expositions . 10-18 h . Beurs (M F) . Info Groupe de Speleo de Charleroi . rue F Jacquet 3 6200 CHATELE T Tel . 071/38 47 4 0 ARNHEM . Hotel Haarhuis . Stationsplein . 10-17 h . TUCSON . Cornrnunity Center . Beurs (M-E) . HUY . Centrale Nucleaire de Ti-lange . 10 18 h . Beurs {M F) . EINDHOVEN . Motel Eindhoven . Alsterweg . 10-17 h OEN HAAG . Grote Kerk (St .-Jacobs} Torenstraat . 1D-17 h
IMRA-BEUR S 23 februari 199 2 Zaal 'Alpheusdal', F . Williotstraat 22, 2600 BERCHE M Info Sekretariaat ACAM, Hoge Kaart 73, B-2930 BRASSCHAA T Tel . 03/651 79 2 6
S-\()g E7 STA ,**pAT 4
5* 050.41
**
.
*F
200 m 2 permanente expositie
l
mineralen - juwelen - vlinder s JOUSI-doosje s - steuntje s kit - loepes - geigerteller s
Furome x t<)/
mikroskope n
fluorescentie - hamer s boeken enz .
m -Ij
10-12 hen 14-19 zondag 15-18
h h
's zomers dagelijk s 10- 12 h en 15-20 h U vindt ons ook o p rnineralenbeurze n Mits voorlegging van Uw
MKA-lidkaart krijgt U (in de winkel) 10 % korting o p juwelen en mineralen .
geonieuws 17(1) ; januari 1992
7
het zwarte woud
j.
jensen
In een reeks van artikels zullen we een aantal door ons reeds bezochte vindplaatsen beschrijve n We behandelen achtereenvolgens " Grube Clara " nabij Oberwolfach . de vindplaatsen in d e omgeving van Wittichen, om daarna af te zakken naar het gebied ten zuiden van Freiburg . Al s sluitstuk ondernemen we een poging om de mineralen van "Clara" verder te bespreken . Het Zwarte Woud is het stukje natuurschoon in het zuid-westen van Duitsland, begrensd doo r Frankrijk in het westen en Zwitserland in het zuiden De oostelijke grens wordt gevormd door d e lijn Stuttgart - Schaffhausen . de noordgrens door de as Stuttgart Karisruhe . Het is een van de mooiste streken van Duitsland . niet alleen voor wat betreft het toerisme, maa r ook voor ons, verzamelaars . Er bevinden zich hier tal van vindplaatsen die ook vandaag nog de moeite waard zijn. Laten w e er dan ook voor zorgen dat ze toegankelijk blijven . Het Zwarte Woud bestaat uit 2 interessante deelgebieden nl . enerzijds het "Mittleren Schwarzwald" : het gebied gelegen tussen het Kinzigtal (inbegrepen) en Freiburg en anderzijds "Hochschwarzwald" gelegen tussen Freiburg en de Zwitserse grens . Er is een groot verschil tussen de beschreven vindplaatsen en de werkelijk toegankelijke Vel e van de beschreven vindplaatsen zijn verdwenen door allerhande bouwwerken . Ander e daarentegen liggen in een beschermd natuurgebied en zijn aldus verboden gebied geworde n
kr,3i
Figuur 1 Het Zwarte Woud
8
I .:
t
f
1
t,
tr i
;HL]
geonieuws 17(1) . januari 1992
Weer andere worden privaat uitgebaat . Hierbij denken we aan "Finstergrund" in Wieden , "Teufelsgrund" in het Munstertal . enz . Op nog andere vindplaatsen is men bezig met aanplantingen zoals bv . "Tannenboden" in Wieden , en deze zullen waarschijnlijk binnenkort ook niet meer toegankelijk zijn . Een laatste reeks vindplaatsen verkeert in een zodanige toestand . dat een verbod tot zoeken niet lang meer kan en za l uitblijven ! Bereid U goed voor op Uw reis naar het Zwarte Woud . Baken een interessant gebied af en kie s Uw verblijfplaats zo mogelijk centraal . Voor een uitgebreide keuze aan wegenkaarten kan u terecht bij de VTB-VA B Voor wat de vindplaatsen betreft is er in de MKA-bibliotheek voldoende lektuur voorhanden ove r vindplaatsen in het Zwarte Woud . U kan natuurlijk ook de MKA-vindplaatsenkartoteek raadplegen Die bevat vrij recente gegevens . Toeristische informatie over het Zwarte Woud kan U bekomen bij de Duitse Dienst voor toerism e in Brussel . Uit de verkregen dokumentatie kan u tevens kiezen hoe u wenst te overnachten . (hotel-toeristenkamer-kamping-vakantiewoning ) U kan natuurlijk ook alles aan ons overlaten en eens mee op uitstap gaan naar het Zwarte Woud . (waarschijnlijk in mei 1992) .
KINZIGTAL
We bespreken hier een aantal vindplaatsen die her en der verspreid liggen in het Kinzigtal-gebie d We denken hierbij aan Wittichen, Oberwolfach (Clara), Heubachtal (Anton), Silberbrunle i n Haigerach en Artenberg bij Steinach . Als centraal gelegen punt opteerden we voor een hotelletje even buiten Wolfach "KirnbacherHof " .
WOLF ACH
U kan Wolfach bereiken via de volgende reiswege n 1) Antwerpen - Koln - Koblenz - Mainz - Karlsruhe - Offenbur g 2) Antwerpen - Luxemburg - Metz - Strasbourg Kehl - Olfenburg en dan van Offerburg vi a de [33] over Gengenbach . Biberach . Haslach en Hausach naar Wolfach (ongeveer 570 km ) Om een beetje te bekomen van de autorit . gaan we om op verkenning in Wolfach . Men kom t Wolfach binnen via de oude, smalle, maar prachtig gerestaureerde stadspoort . Wie gewoon i s in de file te rijden komt hier goed aan zijn trekken tijdens het spitsuur . Het eerste wat ons opvalt ais we Wolfach binnenkomen zijn de prachtige gevels van d e woningen, bijna alle gerestaureerd of opnieuw geschilderd . Het kleureneffekt is zeer mooi . Opmerkelijk is ook het aantal veelkleurige fresco's die we op de muren aantreffen . Vele hierva n beelden het "vlottersleven" uit . Vroeger werd hier inderdaad veel hout verwerkt en getransporteerd via de Kinzig, zoals nu no g in sommige Skandinavische landen . Op onze rondwandeling troffen we ook de "narrenfontein " aan . Een oudere inwoner heeft getracht ons de legende daarvan te vertellen . maar het wa s onverstaanbaar . Hierop trokken we verder, het oude stadsgedeelte in, waar hier en daar op de
geonieuws 17(1), januari 1992
9
t r', cul
t u .l t
"Si 1 h rrbrwi
i<<.:.
nl))cl :
rr,(' ,
Ubc• r -
An C
arr
Figuur 2 . Het Kinzigtal .
muren merktekens en datums zijn aangebracht . die verwijzen naar de waterstanden van d e verschillende overstromingen die het stadje in het verleden teisterden . Meer naar de rand van he t stadje ontwaren we ook hier de moderne buitenwijken . Ook een groot modern sportkomple x behoort tot het patrimonium van Wolfac h Na wat gezellig rondkuieren werd het tijd om onszelf te trakteren op een verfrissing .
Grube 'Clara '
We vinden er voor het eerst iets van terug in 1224 onder de naam van "Silber Wolfache r Gew*ges" . Deze naam Iaat ons al direkt vermoeden wat er toen ontgonnen w erd . nl . zilve r Het centrum van de zilverontginning en verwerking in de streek lag toendertijd in . . . Freiburg . De groeve heeft ook een lange tijd stilgelegen . In 1625 wordt over de groeve bericht als ee n plaats met vervallen schachten en diepe holen . Pas vanaf 1850 begon de 'Kinzigtaler Bergwerksverein" met het afgraven van de bariet In 1898 werd het bedrijf overgenomen door de firma "Schwarzwalder Barietwerke AG" . Uiteindelijk wordt in 1926 alles overgenomen door de huidige maatschappij namelijk "Sachtleben AG " De groeve Clara is . door haar lengte en diepte van de ontgonnen bariet, de grootste barietproducent in Duitsland . De nieuw aangeboorde fluorietgangen zorgen daarenboven voo r de grootste voorraad fluoriet van Duitslan d Onderzoekingen hebben ondertussen aangetoond dat het Bariet-voorkomen van het tertiai r tijdperk is . De groeve (mijn) zelf is niet toegankelijk voor het publiek . Mits de nodige vriendschappelijke kontakten krijgt men wel eens de kans om mee te rijden me t een van de vrachtwagens van de firma Deze rijden af en aan tussen de groeve en het verwerkingsbedrij f
10
geonieuws 17(1) . januari 1992
Figuur 3 Situering van Grube "Clara "
Het is op het terrein van de verwerkingseenheid in Wollach . dat men tegen een vergoeding ( 5 ❑ M in sept 1991) mag zoeken op de hopen gestort materiaal afkomstig van de mijn . Wees wel voorzichtig bij het betreden van het terrein Er rijdt een bulldozer rond die regelmati g materiaal van de storthopen naar de breker vervoert Onoplettendheid kan tot gevolg hebben da t je je rugzak en/of ander materiaal in deze breker ziet verdwijnen Kijk ook uit voor d e vrachtwagens die regelmatig materiaal bijstorten . Meer dan eens moet men toezien hoe kapmateriaal onder deze massa verdwijnt . Alvorens deze en andere vindplaatsen in de streek te bezoeken . zou ik iedereen de raad wille n geven om eerst even een bezoek te brengen aan het nieuwe mineralenmuseum van Oberwolfach . Men krijgt hier een prachtig overzicht van de mineralen die in de streek gevonden worden o f werde n Men parkeert de auto op het pleintje in Oberwolfach en volgt dan de wegwijzers naar he t museum . Voor een nauwkeurige beschrijving van de mineralen van de Grube "Clara" verwijs ik naar d e bestaande literatuur . o .a . "Die Grube Clara zu Wolf ach im Schwarzwald", H . Kaiser, Verlag Karl Schillinger , Freiburg im Breisgau . 1984 "Lapis' 8(7-8) . juli-augustus (1983) (temanummer) . Een overzicht van de te vinden mineralen krijgt u op het einde van de reeks artikets . Toch kunnen we er niet aan weerstaan om nu al enkele mineralen die je in de praktijk zeker kun t vinden op te somme n Bariet . dat uiteraard veel voorkomt treft men aan in heldere kristallen maar ook in vies-bruin e aggregaten Men vindt hier ook de zogenaamde "Meisselbariet "
geonieuws 17(1), januari 1992
I]
Fluoriet komt ook zeer veel voor, in alle maten en kleuren, van glashelder tot donkerpaars . va n 1 mm tot enkele centimeter Men kan prachtige exemplaren bewonderen in het museum . Kwarts komt er ook veel voor Er is praktisch geen holte waarin kwarts ontbreekt . Een prachti g kwarts-boompje mag dan toch tot de mooiere specimens gerekend worden . Malachiet komt meestal voor ais sferische aggregaatjes, van donkergroene tot blauwgroen e kleur . Deze bolletjes' kunnen zelfs een doorsnede bereiken van 0 .5 cm tot 1 cm . Meestal zijn z e zo'n 2 á 3 mm cp groot . Een zeer mooi stukje is een hol malachiet-bolletje waarin zich een ande r mineraal bevindt (vermoedelijk oliveniet) . Olivenietkristallen zijn soms zeer duidelijk herkenbaar . maar toch moeten we opletten ze nie t te verwarren met chlorotiel of malachiet, vooral als het gaat om naaldvormige kristalletjes Onde r de vorm van plaatjes is oliveniet goed herkenbaar . Eigenaardig zijn olivenietkristalletjes waarvan de uiteinden bestaan uit fijne strengen . t e vergelijken met een penseeltje Azuriet is ook vermeldenswaard . Men vindt er kristallen tot 5 mm . maar ook onder de vorm va n
kleine blauwe pluisjes . Dit zijn enkele mineralen die iedereen zou moeten kunnen vinden . Andere vondsten waren o .a. een kleine holte in het bariet waarin zich karminiet bevindt, een holt e gevuld met kwarts en fluoriet waartussen zich enkele skorodiet-rozetjes genesteld hebben Bapharmakosideriet-XX vertonen zich in ai hun mogelijke kleuren . van geel over geelgroen naa r roodgroen en roodbruin . en dit op een stuk . waarop wij ook nog enkele kakoxenietkristalletje s aantroffen En zo kunnen we nog wel even doorgaan . . .. Onze twee laatste uitstappen waren in ieder geval erg lonend . enkele tips : de mineralen bevinden zich meestal in holtes die zowel in het barietgesteente als in de fluorietbrokken voorkomen . Men kan ook veel mineralen aantreffen o p de scheiding tussen het ganggesteente en de fluoriet/bariet, of andere gesteente n Op de vergadering van januari 1992, hopen wij u een en ander te kunnen verduidelijken aan d e hand van dia's over de groeve Clar a Nog
Figuur 4 Enkele olivenietkristallen e n aggregate n
12
geonieuws 17(1) . januari 1992
uit onze tijdschrifte n
• MINERAUX ET FOSSILES . 17(186) . 06 .9 1
* ANN SOC . GEOL -
7-13
1 . 51 Table onomastique des articles publres dan s les Ann . et les Mém de !a Soc . Geol . de Bel g (1937 1989) .
Les prrncipaux mineraux de collection e n Roumanie leur localisation 14-15 Excursion minéralogique en Transylvani e 21-23 La musée des minéraux et de la faune de s Alpes de Bourg d'Oisans (F ) 41 Minéraux nouveaux (szymanskiiet barstowie t lehneriet damaraiet) . 42 Le plan du Lac (lsère . vindplaats kwarts-XX ) 43-44 Hureaulit e * RIV .
MINER -
ITALIANA . 14(2) . 06 .9 1
69-74 Zirconi in una rodingile della valle d Aost a 75-90 1 minerali dei sedirnenti del Valdarn o superior e 91-95 Mineralogia della Punta Helbronner (MontBlanc massief) . 97-100 Minerali nuov i 103-104 La kolbeckite 105-114 Nuovi ritrovanlenti di minerali in Toscan e 115-120 Note di Mineralogia Italiana lGravegliaiet Pitigliano - nemaliet Ligurië - baddeleyiet Vicentino - anhydriet . Alto Vicentino ) * DER AUFSCHLUSS . 42(4) . 08.9 1 207 212 Kupfer und Jade aus Chin a 213-224 Mineralien aus dem Revier Ba d Rippoldsau-Schapbach im mittlere n Schwarzwal d 225-229 Der historische Bergbau um Ruhla (D 1 239-244 Geschichte eines kleinen B e r g b a u betriebes dargestellt am Beispiel des Blei- un d Zrnkberghaus in Ter lan!Tirol (1907-1958 1 245-255 Die geologische und mineralogisch e situation des Bergbaureviers von Terla n * MINERAUX
ET FOSSILES 17(187) . 08 .9 1
27-28 La bourse d'Anvers [! ) 39 Minéraux nouveaux (gartrellite . magnesio aubertite . edgarbaileyite . francisite )
* ANN . SOC . GEOL -
INDEX over volume 39 11988 ) * A MER ICA N M I N ERALOG IST . 76(3-4) . 04 .9 1 530-547 Hourglass inclusions - theory and applica tion to the Bishop rhyolitic tuff . 653-656 Gilluyite, a new thallium arsenic sulfosal t trom the Mercur gold deposit . Utah (USA) .
geonieuws
1 77(1) . januari 1992
BELG . 113(2) . 02 .9 1
53 73 The Stavelot massif from cambrian to recent . 231-240 Geochimie rsotopique du Strontium de s barites . anhydrites . calcites et fluorites d e Belgiqu e * NAUTILUS INFO . juni 199 1 207-216 Fluor iet - Laacher See (D l * GEOLITERARY BULLETIN . vol . 6 . 07 9 1 1-6 Early mineralogical textbooks John Lee Cornstoc k * INTERN -
LABORATORY
the legace of
21(5) . 05 9 1
57-60 Chemrcal microscopy of surfaces by grazin g angle and internal reflection FTIR microscop y
* M I N LRALOG (CAL RECORD . 22(3) . 06 .9 1 171 182 ïhe Outlaw Mine . Nye County . Nevada . 183 185 Strontian crandailrte from the Alt o Benedito pegmatite . Paraba . Brazi l 187-200 The Messina Mining District . South-Africa 201-208 The Idria Mines . Slovenia Yugoslavi a 209-212 Silver minerals of the Trebsko deposi t Pribram ore field . CSS R 213-220 Tucson 199 1 221/225 Munich show 199 0
* UK J . OF MINES AND MINERALS . nr . 9 . 06 9 1 4-5
* MINERALOGICAL ABSTRACT S
BELG . 113111 . 02 .9 1
Mineral rotes (siegeniet Wales - Leadhill s orefield - analciem . Co Arttrim, N .-Ierlan d ktenasiet . Cumbria )
6-15 Bayldonite and its associates from Penberth y Croft Cornwal l 16-23 The Van Mine . Llanrdloes . Powys Wales . 26-31 A Journey trough Northern Spai n 35-38 Vein minerals of the Mannoch Hill . Scotlan d 43-49 Mineral news (Lake Ladoga . USSR - Pari s show . dec . 1990 - South-Africa - Lyon sho w 1990 Sussex show 1990)
1 3
' LAPIS
16(6) . 06 .91
37-41 Bayldonit von der Typlakalitat in Cornwal l 42-43 Schauausstellung tm Maltatal (A )
8-11 Haueri t 13-20 Die Mineralien der Grube ''Gelbe Birke'be i Schwarzenberg in Sachsen . 21-23 Neue runde aus den antiken Schlacken vo n Lavrion, Griechenlan d Das Mineralogische Museum de s 24-26/35-37 Leningrader Bergbau . lnstitut s Bemerkenswerte Neufunde von Roten 38-39 Beryllen in den Wah-Wah-Mountains . Uta h 4043 Seltene Phosphatminerale von Schneeber g im Erzgebirg e 44 . 45 Neue Mineralien (baumhauerit-2a, muckeiet . orlymaniet . squawcreekiet, vochteniet, voggiet . yoshiokaiet . zemkor(et) . 46-47 Himmelfart-Fundgrube Freiberg, das neu e Lehr- und Besucherbergwerk des sachsische n Silberbergbau s
* Am . Mineral .
76(5-6) . 06 9 1
10181032 Observations on the er-f3 phas e transition in quartz a review of imaging an d diffraction studies and some new result s * AGAB
Minibul
24(7) 09 .9 1
6-10 Les mineraux et la radioactivite de Ia regio n de Vise . 18-19 Georg Bauer, alias Georgius Agricol a * NAUTILUS INFO
09 .9 1
9-22 Meteoriete n * MINERALIEN WELT 2(5), 09 .9 1
' INTERNATIONAL LABORATORY 21(6) . 06 .9 1 * GEA . 24(2) . 06 .9 1 46-49 Het vervalsen van minerale n 50-53 De systematiek van mineralen (fosfaten . arsenalen . vanadaten ) * GEOLOGY TODAY-
7(4) . 08.9 1
133136 Baryte and calcite cements in th e ' breccias' of Ogmore-by-Sea . S .-Wale s 145-148 Some Welsh mineral classics
Unterkarbon der Nordeife l 44-47 Zur Morphologie einiger Lengenbach Mineralien (CH )
* MINERALIEN WELT . 2{4) . 08 .9 1 17-45 Die Grube Lengenbach im Kanton Wallis . Schwei z 46-48 Fin bemerkenswerter Fundort fur Calcit i m Achtai bei Blaubeuren Wurttember g 4952 Eine Dose aus Bleiberger Muschelmarmo r 53-56 Der Granatenkogel . ein Paradies fu r Granatsucher in den Otztaler Alpen/Tirol . 57 59 Alte Erzgruben zwischen Littfeld und Silber g im Siegerlan d 60-63 Der ehemalige Kalksteinbruch Wimhof . Vilshofen a .d . Donau 64 65 Neufunde von bekannten Fundorte n 65-66 Sekundare Kupfer und Bleiminerale von de r historischen Kupfergrube Konig David in Schneeberg,'Erzgebirg e 67 Selbstbau eines Steinspalter s * MINERALOGICAL ABSTRACTS 42(3)
099 1
* LAPIS . 16(9), 09 .9 1 8 . 11 Goethi t 13-26 Das Krokortvorkornmen von Callenberg .. Sachsen (D ) 27-29 Mittelrheinische Bergkristall e 30 Rhodesit vom Grossen Teichelberg bel Pechbrunn in der Oberpfalz (D ) 31-32 Magnetit aus sanidinfuhrenden Tuffen de s Riedener Vulkankomplexe s 33-36 Tsumeb lebt
14
13 Zwei neue Kupferphosphate aus Lubietova . Slowakei (reichenbachiet . ludjibaiet ) 16-18 Aegirin und weitere interessante Mineralie n eines neuen Fundes rn Malaw i 19-29 Die Mineralien der Skarn-Lagerstatt e Medenec (Kupferberg) im Erzgebirge/CSF R 30-34 Die Grube Bendisberg bei Virneburg,..'Eite l Silberfund in de r 34-39 Ein ungewohnlicher Lagerstatte Tellerhauser bei Pohla . Erzgebirg e 40-42 Furtschagl- und Rerschbergkar uber de m Schegeisspeicher (Zillertal A ) 43 Pseudokubische Quarzkristalle aus dem
* GRONDBOOR EN HAMER 91(1) 01 .9 1 14-16 Opzienbarende zwerfblokke n 17-24 Toegang tot geologische Nederlan d
* GRONDBOOR EN HAMER
literatuur i n
91(2), 03 .9 1
25-30 Water hardlagen indicatoren van een voormalig veendek 30 Gesmolten zwavel uit vulkane n 38 Een duizenden jaren oude delfstof bedreig d (water) oceaanbodem magmakamers zijn lan g en smal ijsdikte Noordelijke IJszee neemt a f vulkanisme en klimaa t 40 Geologische vakantienotities uit de Vogezen (F ) 41 . 49 De geologische collecties der Rijksunivers i telt te Groningen (NL )
* GRONDBOOR
EN HAMER 91(3) 05 .9 1
55-62 Over keileernstratigrafie en ijbewegingsrich tingen in oostelijk Overijssel (NL ) 62-65 Een reis door Zuid Scandinavie 65-68 De oermaterie van ons zonnestelse l 71 A.ntarctisch ijs smelt niet sne l
georueuws
11(1),
januari
1992
Een rechtvaardigere economie begint met de strook onderaan . Bent u enigszins begaan niet zinvolle reurerkstellwg voo r kansarme mensen, niet de produktie en verkoop van mens- e n milieus , rierulelijkP goederen, niet rC rlrionii sclr opbouwwerk voo r achtergestelde streken, buurten en grriepen ' Koranli , geeft u om ee n rethtr'ar n bgere economie ? Dan kunt u daar heel concreet uw .steentje we bijdragen als u bij 11BK-SPAARBANK een 1lelb.tr. spaarbuek];e opent . Als u raat doet , engageert 11B1C SPA,-1R13Ar1'K zich rins op basi s t ser! uw spaarbedrag een toelage mnn minstens 0 .60 r 'i te geren ,eec n een neens en milieuvriendelijk project . Dal gebeurt via 1lefl'rs nn , een groetende beweging van uie n sen die anders i rlle'n omgaan met geld en die zo bouwen aan ee n economie up men .senlmeat De toelage van 1113K-SPAARBAN K wordt omgezet in een rentesubsidie teer voordele van het prujecr da u hebt gekozen . Hebt u WO .000 BIJ gespaard, doen geniet u w project een retrter•enrirridenng van 000 BIJ- rits zijn lening bi j !leiboom .
L' krijgt echter ei erii eel interest als op een iiirler-',preri r boekje, ter-wi j l r! nrr'rlerrl nurl ik werking Pau 11e'rl'rrorn ondersteunt . liet staat u evenwel geheel vn l een deel r'tin iiu' interesten [rel =eli s 100%) tne te wijzen aan Hefboo m Zet zelf de eerste slap naar ren rei het :i irdigen• rr uit•,nire . Stuur ondersta .iilde .strook ingevuld terug maa r 1(RK SPAARBANK Dan i; rijgt u meer inlonrimie over Hefboo m Sparen, [si'e'r dc' prorecrerr die l lrtlrurxn sreunr en Ui'e'r wat iele' aa n deel daanrr kan zijn . f feleoannsparen,
l rntr eert r r r rrltrrnn*re up iluensennnilat .
HBK-SPAARBAN K
T ANTWOOflDSIROOK lle , ik ben begaan met eelt rechtvaardigen' economie . Stuur me alle informatie tuier 1lef2'rrrmr et : f lafbiirrnicparerr . ;'AA M 51RA .I_l [ ;1 r Mt l.' 1f
R 1'05TI't' R
hir•uHe'n in trrtera vit , ni .veeren na.rr tIH til'.- 4 IR .'A .l'K . f hartre Priirlsel,'Iir', 1 - rirrge Lr z irrivf rrr u . n 10 i ii -1 \ ! lt'1• Ft t'F
geonieuws _ 77(7) . januari 1992
;Sr
75
nieuwe mineraalnamen
h . dille n Voor meer details omtrent de volgende mineralen verwijzen we naar Am . Mineral . 75(7-8) . 931937 (1990) . Auroantimonaat_ AuSb O Dit is een spektakulaire verbinding een oxidische goudverbinding ! Het gaat om uiterst fijn e korreltjes in een goudafzetting in Yakutiya, USSR Nauwkeuriger onderzoek zal nog moete n uitwijzen of het met zekerheid om een Au-Cb-oxide gaat dan wel om een (submikroskopisch ) mengsel van goud en antimoonoxide . De naam werd nog niet voorgelegd aan de IM A *
Een kompleks zeldzame aarden arsenaat/silikaa t Cervandonief-(Ce)_ . broze rozetachtige aggregaatjes tot 4 mm op drie plaatsen op de Pizzo Cervandon e Zwarte (Italië . nabij de grens met Zwitserland, ter hoogte van het Binntal) . Begeleiders . kwarts, rut iel , anataas . chloriet . toermalijn senaiet . hematiet, magnetiet, chernoviet, synchisiet . Ook d e zeldzame mineralen asbecasiet en cafarsiet komen uit dezelfde buurt . Enkele specimens va n cervandoniet-(Ce) waren in 1989 te koop op de beurs van Munchen . Naam naar d e . vindplaats Een kopie van het oorspronkelijke artikel kan U schriftelijk aanvragen op de redaktie va n Geonieuws . Garterlliet . Pb(Cu,Fe) 2 (AsO4 .SO 4 ),(CO,,H 2 O), met x - 7 . Geel . broos . cryptokristallijn (XX grootte-orde 1 X 10 pm) . Gevonden in de Anticline Coppe r Prospect Ashburton Downs, Western Australia als fijnkorrelige overkorsting van verweer d materiaal bestaande uit kwarts, kleimineralen, ijzeroxiden en talrijke sekundaire mineralen . Oo k in de Kintore Open Pit, Broken Hill, NSW met hidalgoiet-beudantiet . Naam : naar Blair Gartrell, die het materiaal voor het eerst verzameld heeft .
*
Rittmanniet . Mn 2- Mn 2 'Fe 2 AI,(OH) 2 (PO 4 ) 4 8H 20 . Lichtgele pseudohexagonale kristalletjes (max enkele tienden mm) . Gevonden in de kern va n een pegmatietintrusie in graniet in de buurt van Mangualde . Viseu . Portugal, met o .a . orthoklaas, frondeliet, hureauliet en kryzhanovskiet Naam naar A . Rittmann een beken d vulkanoloog .
*
Velikiet . Formule ongeveer Cu 2 HgSnS, . Korrels en kristalletjes met een tetragonaal-skalenoëdrische habitus tot 1 mm groot . Het kom t voor met stibniet . metacinnaber, aktashiet . livingstoniet, kwarts en fluoriet in de Khaydarka n Sb-Hg afzetting . Kirghiziya . USSR . De naam is afgeleid van de Russische mineraloog A .S . Velikiy, maar werd nog niet voorgelegd (en dus ook niet goedgekeurd) door de CNMMN va n de IMA .
*
Whiteiet-(CaMnMg) . CaMnMg 7Al 7 (PO,) 4 (OH), .BH,O . Individuele bipyramidale kristalletjes tot 1 .5 X 0 .5 X 0 .5 mm . en millimetergrote korrels . Gee l tot roze-achtig . Het mineraal komt voor op massieve beryl in de Tip Top pegmatiet in de Blac k Hills ., Custer . South Dakota . USA samen met een aantal andere sekundaire fosfaten . De naamgeving doet toch vragen rijzen : binnenkort kan men evengoed de hele formule va n
16
geonieuws -17(1) . januari 1992
buiten leren . Dit schijnt kenmerkend te zijn voor de whiteietgroep : er bestaat ook al whiteiet(CaFeMg), whiteiet-(MnFeMg) en jahnsiet-(CaMnMg ) Zemkoriet . (Na .K),Ca(CO,)2 . Korrels geïdentificeerd in boorkernen in de Daldyn kimberlietafzetting . Yakutiya . USSR Naa m naar het instituut waar het mineraal onderzocht werd (Institut Zemnoy Kory) . *
Diverse nog niet definitief benoemde mineralen _ Een Au-Pb interrnetallische verbinding van Mir, Yakutiya . USSR . Een nikkelverbinding (metallisch, carbide, boride . . .) eveneens van Mir, Yakutiya . USSR . Bi 3 S 5 . Uit een goudafzetting in Kazakhstan, USS R MnSb,S 4 _Chemisch is dit het Mn-analogon van berthieriet, FeSb 2 S 4 , maar de struktuu r is niet direkt verwant Gevonden in de Hemlo goudafzetting, Canada . Het Sb-analogon van routhieriet- Routhieriet werd origineel beschreven al s (TI .Cu,Ag)HgAsS . (originele vindplaats Jas Roux, Valgaudémar, in de Franse Alpen) . i n de Hemlo goudafzetting (Canada) werd nu ook het Sb-analogon gevonden in boorkernen . samen met een hele reeks andere sulfiden en sulfozouten, in een paragenese di e analogieën vertoont met die van Jas Roux . Mg-oxalaat_ Komt voor in planten in de noordelijke Jordaanvallel in Israël . samen me t tridymiet, cristobaliet, whewelliet, sylviet en calciet In de strikte zin van het woord gaa t het niet om een mineraal, omdat het niet in de anorganische natuur ontstaan is . Ba-analogon van bannisteriet . Radiaalstraiigeaggregaatjes in de Kamo mijn, Toba, Mi e Prefektuur, Japan . Het wordt voorlopig beschouwd als een Ba-houdende variëteit va n bannisteriet
* Fundamenteel nieuwe gegevens werden gepubliceerd voo r Hainiet . Nieuwe analyses van een honderd jaar oud specimen leverden fundamentee l nieuwe gegevens op m .bt . de struktuur en samenstelling . Holtedahl iet . Een fosfaat met nieuwe gegevens omtrent formule ruimtegroep en inhou d van de eenheidscel . Holtiet_ De struktuur is nauw verwant met die van dumortieriet, maar Si is gedeeltelij k vervangen door S b Stibivaniet-20 . Een nieuw polytype (het eerst ontdekte polytype was stibivaniel-2M) . Yafsoaniet . Een granaat-type Ca-Te-Zn oxide . Uit Am . Mineral . 75(9-10) . 1209-1216 (1990) onthouden w e Ni,(PO 4 ) 2 8H,D . Dit nieuwe mineraal werd geidentificeerd in een fragment van de Santa Catharina meteoriet , die in 1875 in Brazilië werd gevonden . Geassocieerde sekundaire Ni-mineralen zijn honessie t en reevesiet . Het gaat om blauwe aardachtige aggregaten tot 2 mm diameter .
*
Arupiet,
*
Bernardiet. TIAs,S$ Allchar, Macedonië is beroemd voor zijn thallium-voorkomens . Bernardiet komt voor me t realgar en auripigment als zwarte, dik-tabulaire kristallen tot ongeveer 1 mm groot met al s grootste kristal 4 X 3 X 1 .5 mm .
*
Florensoviet .
Cu(Cr, S Sb, 5 )S 4 . De formule lijkt enigszins op die van kalininiet . ZnCr,S 4 . Zwarte korrels met metaalglans . kleiner dan 0 .2 mm . Florensoviet komt voor in een Cr- en V-rijk sedimentair gesteente te n zuiden van het Baikal meer, Siberië . USSR, samen met tal van andere minerale n
geonieuws
1 7 (1) . januari 1992
17
mineraal van de maan d hydrozinkiet
j_ maerten s
Figuur 1 Hydrozinkiet-web . Beeld-breedte 13 m m Verzameling en foto J . Maertens .
Chemische samenstelling Hydrozinkiet (Frans hydroxide-anion .
fleur de zint ; Duits
De chemische formule is Zn 5 (CO,),(OH) CO, . 16 .03% . H,Q 9 .85 %
Zinkblrite) is een watervrij zinkcarbonaat met ee n
met als chemische samenstelling
ZnO
. 74 .12% .
Alle carbonaatmineralen zijn zoutere van koolzuur . H*CO ; . en worden getypeerd door he t tweewaardig negatieve anion-komplex (CO . j De chemische verbinding Znti(CO,I ? (OH},; komt in de natuur hoofdzakelijk voor in he t inoiioklien kristalsysteem (klasse 2/m . ruimtegroep C2 m) en zelden in amorfe toestand . Hydrozinkiet komt hoofdzakelijk voor als een sekundair mineraal - gevormd door verwerin g van sfaleriet (a ZnS) - in de oxidatiezone van ertsafzettingen . Verder treffen we het zelden aa n in pegmatieten .
1B
georiiesrws 1 /(1) . januari 1992
Volgens Strunz behoort hydrozinkiet tot de carbonaatmineralen van de klasse 5 en daar i n afdeling 2 van de watervrije carbonaten met vreemde anionen . Hydrozinkiet lost gemakkelijk en bruisend op in zuren . Mineraalnaam entoepassin g De naam hydrozinkiet weerspiegelt zijn chemische samenstelling (Kenngot, 1853) . Het mineraal mag niet verward worden met zinkiet een zinkoxide, met als chemisch e samenstelling ; Zn O Eventueel kan hydrozinkiet gebruikt worden voor het winnen van zin k Morfolo g i e Hydrozinkiet is erg broos en kristalliseert zelden uit tot platte langgerekte plaatjes . D e kristallen lopen soms uit op een scherpe punt en zijn meestal korter dan 1 mm . Het kom t meer voor in massieve, vaste, aardachtige vorm als korsten tot soms stalaktitisch . Hydrozinkiet heeft een witte streekkleur doch de kleur van het mineraal wordt vaak beinvloe d door de omgevende mineralen . Zo varieert de kleur van wit, grijs, geel over roze en lavendelblauw tot bruin . De kristallen glanzen parelmoerachtig . het massieve materiaal is dof ove r zijdeachtig tot blinkend . Onder korte golf ultra-violet licht (UV-SW) fluoresceert hydrozinkie t vaak fel blauw-wit . Specifieke informati e De aangeboden specimens zijn afkomstig van een slakkenstortheuvel (Duits = Schlackenhalde) in het voormalige mijnbouwgebied ten zuiden van Stolberg in Rheinland-Pfalz [Duitsland] . Over de vroegere mijnbouwaktiviteit wordt in een afzonderlijk artikel meer informati e verschaft [ 1 ] Het mineraal van de maand is geen echt sekundair mineraal maar wel een nieuwgevorm d mineraal' ook neo-mineraal genoemd . De neo-mineralen ontstonden op een slakkenstortheuvel De slakken zijn afkomstig van metaalextraktieprocessen en bevatten door een onvolledig e behandeling nog resten van de gesmolten metalen Hieruit ontstaan, uit de ook nog aanwezige zwavel en de atmosferische bestanddelen zuurstof (O p ) kooldioxide (CO,), en wate r ( H? O ), oxidatiemineraleri (oxiden . hydroxiden, carbonaten en sulfaten] [2] . Over het antwoord op de vraag of deze slakkenmineralen wel waardig de naam mineraa l mogen dragen wordt hier niet gediskussieerd . De auteur meent dat ook deze mineraalvorme n op natuurlijke wijze ontstaan zijn, ook al gebeurde dit op afval van industriele aktiviteiten . Vel e liefhebbers mengen zich ook niet in deze diskussie en geven zich ten volle over aan d e wondermooie mikromineralisaties in de vormeloze slakken . De hierna beschreven specimens met hydrozinkiet zijn dus geen echte sekundaire minerale n doch wel neo-mineralen Dit verklaart dan ook de bijzondere verschijningsvorm . De aangeboden slakken bevatten zeer fijne webben van grote naaldachtige zink ietaggregate n [tot meerdere centimeters lang en 0 .1 tot 0 .5 mm dik) volledig of gedeeltelijk bedekt me t hydrozinkiet [3] . De zinkietformaties zijn op sommige plaatsen nog te herkennen aan hun glasvezelachti g kleurloos tot geelgekleurd voorkomen . Hydrozinkiet bedekt de zinkietwebben met een witt e mikrokristallijne laag . Het is alsof de zinkietaggregaten bepoederd werden met hydrozinkiet .
geonieuws 17(1), januari 1991
19
Gebroken aggregaten tonen onder de mikroskoop een cirkelvormige donkere doorsned e omgeven door een witte rand . De webben fluoresceren gedeeltelijk wit en laten bij behandeling met een zoutzuuroplossin g na bruisen (hydrozinkiet) de kleurloze niet fluorescerende zinkietaggregaten na . De mogelijk begeleiders van hydrozinkiet op zinkiet bestaan ui t - korstvormige hydrozinkiet . Zn F (CO,) 2 (GH) 5 e n - gips . CaSG 4 .FH,G . Gelijkaardige specimens als deze van Stolberg zijn ook bekend - bij personen die reed s langer slakkenmineralen verzamelen - van Bleiberg (Plombières) in Liège [België j . Daar kom t hydrozinkiet lokaal veel voor . In het voorjaar van 1991 werd daar nog een klein web va n hydrozinkiet op zinkietaggregaten geborgen .
Literatuu r 111 [21
131 14]
Maertens J . . De omgeving van Stolberg . Deel T : Industriele archeologie en mineralogie Geonieuw s te publiceren . Schnorrer-Kdhler G .. Die Minerale des Richeldorfer Gebirges . Aufschluss . 35 . Heidelberg [D] . 1984 . blz . 7-2 0 Van Tassel R . . Mineraux artifrciels ou de neoformation a Plombreies et Sclargneau . Belgique . Buil . belg . Ver voor Geologie . V . 88 deel 4 . Brussel [B] . 1979 . blz 27327 9 Vercammen A . . Willerniet als sekundair mineraal te Bleiberg . Geomeuws 12(91 . 130-132 .
Figuur
2
Aggregaten van hydrozinkietkristallen van Bleiberg, Liège, België . SEM-opname . Aggregaten tot 1 mm lang; oorspronkelijke vergroting 85 X [4] .
20
geunieuws
1((1) . januari 1992
