geomeuws Q1 [tl maandblad van de mineralogische kring antwerpen v.z.w. 22(10), december 1997

■

geomeuws

Q1 [tl

maandblad van de mineralogische kring antwerpen v .z .w . 22(10), december 1997

in dit nummer scheelie t

mineralogische straatnamen in antwerpe n en véél mineralogisch nieuws... Fig. 14 . 42

Fig. 75 .

Fig . 77 . Fig. 76 .

"

,V ,iiz" a \tr ,r,

l

~

Fig . 78 . Fig . 8i . Fig. 8a .

mineralogische kring antwerpen vz w Oprichtingsdatum : 11 mei 1963 Statuten : nr. 9925, B .S . 17 11 7 7 Zetel : Ommeganckstraat 26, Antwerpen BTW-nummer : 687 082 47 4 Wettelijk depot : Kon . Bib . België BU 334 3 Verschijningsdata : maandelijks, behalve in juli en augustus . Redakteur en verantwoordelijke uitgever : H . DILLEN, Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas . Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd enlof openbaar gemaakt door middel van druk , fotokopie, mikrofilm of op welke wijze dan Pok zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van d e uitgever . Betalinqe n Belqie kontributie : bankrekening 789-5809102-8 1 andere betalingen : bankrekening 789-5809102-81 of postrekening 000-1155095-19 . Nederland : alle betalingen : girorekening (NL) 51 91 10 (betalingen in gulden) . Al deze rekeningen staan op naam van M .K .A . v .z .w ., Marialei 43, B-2900 Schoten .

NUTTIGE ADRESSE N

k-

y

a)

10 ro

2U

u] E E C7 * =

o ti

N

m ti

CI)

1 á

* BALCK F ., Rustoordlei 58 . B-2930 Brasschaat . Tel . 031651 58 7 9 Bestuurder . * BENDER H ., Pieter Van den Bemdenlaan 107, 8-2650 Edegem . Tel . en fax 031440 89 87 . Bestuurder . sekretaris, ledenadministratie . * BENDER P . . Pieter Van den Bemdenlaan 107, 9-2650 Edegem . Tel . en fax 031440 89 87 . Bestuurder, technische realisatie Geonieuws . CORNELIS G ., Schijfstraat 81, B-2020 Antwerpen . Tel . 031238 62 62 . Bestuurder, mineraal van de maand, jeugdwerking, excursies . DILLEN H ., Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas . Tel . 031770 60 07 . E-mail : d illen@glo .b e Bestuurder, redakteur Geonieuws . * EMMERMANN A ., Lobbesplein 12, B-2640 Mortsel . Tel . 031455 1 9 77 . E-mail : b arbarossa@glo .b e Werkgroep technische realisaties . * JENSEN J ., Petrus Delen straat 3, B-2390 Westmalle . Tel . 031311 73 47 . Uitleendienst, excursies . * LOYENS R ., Oude Waag 5, B-2000 Antwerpen . Tel . 031231 68 83 . Uitleendienst, werkgroep fluorescentie . * OP DE BEECK E ., Neerhoeve 1614, B-2900 Schoten . Tel . 031658 54 34 . Vergaderingen RVB . " PAUWELS M ., Boskouter 70, B-2070 Burcht . Tel . en fax 031253 1 3 79 . Samenaankoop . Bankrekening 833-4694067-10 t .n .v . MKA vzw 1 Samenaankoop . REYNDERS H ., Van de Reydtlaan 5, B-2960 Brecht . Tel . 031636 06 06 . Aktiviteiten Sint-Job-in-'t-Goor . * ROGIEST G ., Prins Kavellei 86, B-2930 Brasschaat . Tel . 031652 02 32 . Bestuurder, ondervoorzitter, public relations . * SCHUYBROECK E ., Karel de Vle straat 11, B-2030 Antwerpen . Tel . 031542 40 87 . Bibliotekaris . * TAMBUYSER J . Jan Samijnlaan 37, B-2100 Deurne . Tel 031325 03 9 3 Determinatiedienst . TAMBUYSER P . Surmerhuizerweg 23, NL-1744 JB Eenigenburg . Tel . 00 31 226 394231 . Fax 00 31 226 393560 . E-mail : mineral@xs4all,nl . Werkgroep edelsteenkunde . * VAN GOETHEM L ., Boterlaarbaan 225, B-2100 Deurne . Tel . en fax 031321 50 60 . Werkgroepen, opvang nieuwe leden, public relations . * VAN HEE P ., Marialei 43, B-2900 Schoten . Tel . en fax 031645 29 14 . Bestuurder, voorzitter, kodrdinator beurzen en tentoonstellingen . * VAN HEESCHOENMAEKERS A., Marialei 43, B-2900 Schoten . Tel . en fax 031645 29 14 . Penningmeesteres . * VERLAMMEN A ., Palmanshoevestraat 21, B-2610 Wilrijk . Tel . en fax 031827 32 11 . Exposantenadministratie Minerant . E-mail adres : mineral

xs4all .nl

URL (WWW) : http :llwww .xs4all .nll--minerallindex .htm l

mka-kalende r

Maandelijkse vergadering in Sint-Job-in-'t-Goor in het Kultuurcentrum Reinaert , Eikenlei 41 te 2960 Sint-Job-in-'t-Goor, om 20.30 h .

f ssrtr voordracht de heer

*i

hel stuur

dia's doo r

ra *.HtEL S

De beste vondsten doe je thuis . De spreker toont aan dat een goede voorbereiding thuis - met het comfort van een ruime keuze aan literatuur in de MKA bibliotheek - essentieel is voor mooie vondsten Tijdens uw reizen . Een doelgerichte rit langs verzamelplaatsen op weg naar uw vakantiebestemming maakt uw ontspanningsplezier nog groter. Aan de hand van enkel e voorbeelden leer je de kleine feiten van de wereld kennen en doe je grote vondsten .

,dag2 met vergadering in zaal "OP-SINJOORKE" van de Vlaamse Jeugdherberg , Eric Sasselaan 2 te Antwerpen (d .i langs de SingeilEl7, tussen uitrit 4 en 5) . Openbaa r vervoer : tram 2 of 4 . Maandelijkse

19 .30 h gelegenheid tot transakties, identifikaties, tombola, afspraken voor privéekskursies, raadplegen van de biblioteek, uitleendienst of . . . gewoon ee n gezellig babbeltje .. . Als mineraal van de maand warden deze maan d scheeliet-kristallen afkomstig van Tsjechië aangeboden (zie artikel in di t nummer) . 20.00 h

Of, met andere woorden : de "niet-slakken-mineralen" van Lavrion . . . De vele toeristen die in Sounion, een 70-tal kilometer ten zuid-oosten van Athene, de beroemde Poseidontempel bezoeken en er de fascinerende zonsondergang aanschouwen, beseffen niet dat ze landinwaarts kijken naar de 'Laurion', een gebied van ruim 200 vierkante kilometer, in de oudheid beroemd om zijn zilverproductie en bron van welvaart voor Athene .

Geonieuws 22( 1 0), december 1997

231

Tegenwoordig is het gebied verlaten, hoewel het een uniek archeologisch en mineralogisch

openluchtmuseum is . In de mineralenwereld is Laurion bekend om zij mooie macro- en micromineralen. Om bij de lagen looderts, dat 0 .4 à 5 pro mille zilver bevatte, te komen werden zowel in de oudheid als later in de 19e en 20e eeuw, gangen en schachten gegraven . Vlakbij de mijnen verschenen storthopen van ganggesteenten, die de meest schitterende mineralen bevatten. Hier kan men dan ook nu nog vnj gemakkelijk een grote verscheidenheid aan mineralen vinden .

Vergadering van de werkgroep edelsteenkunde in het lokaal Ommeganckstraat 26 t e 2000 Antwerpen, van 9 .30 tot 12 .00 h . Gespreksthema : duurzaamheid.

Dat een edelsteen duurzaam moet zijn spreekt voor zich ; niemand wil immers een steen di e binnen de kortste keren beschadigd is of waarvan de schoonheid vermindert. De duurzaamheid van een steen wordt o. a . bepaald door eigenschappen als hardheid, splijting, breuk en chemisch e stabiliteit. De verschillende aspecten die met duurzaamheid te maken hebben komen in deze vergadering aan de orde .

Heeft u uw CONTRIBUTIE VOOR 1998 al betaald ?

Vergeten 7 Doe het dan nu (in ieder geval voor 31 januari 1998) , dan blijft u Geonieuws zonder onderbreking ontvangen 1

MINERALEN-FOSSIELEN Je hobby ?

Je passie ?

Je beroep ?

Welkom in de wereld va n

NTERKRISTA

MINERALEN -TOEBEHOREN

jf0■ -

Daar h zoveel te zien ! Ruwe mineralen, juwelen, gereedschap (hamers, beitels, steenbewerkings-

machines) instrumenten (loupes, microscopen, UV-licht, Geigerteller, kompassen, ultrasoonbaden), presentatiemateriaal (JOUSI-doosjes, standaards , sokkels), enz . . . . INTERESSE ? Bel of schrijf ons voor een gratis katalogus . Ook welkom na telefonische afspraak in onze show room . Wij zijn aanwezig op mineralenbeurzen . INTERKRISTA L $lINERAtEN-TOEB9iprfN ?-'t steengoed moet zin'

232

Olmenlaan 8 3050 OUD-HEVERLE E TEl*F/«:016J4O.65.39

Geonieuws 22(10), december 1997

mka-nieuws

og

im~nornen

Het boekje "A mineral collector's guide to common mineral names : their origins and

meaning", door Darryl Powell, is een privé-uitgave (1995) van 144 pp . Het gaat, zoals d e titel het zegt, over het naamgeven in de mineralogie . Het grootste deel van het boe k wordt ingenomen door een lijst van de belangrijkste mineraalnamen met hun oorsprong . Enkel de niet al te zeldzame mineralen zijn opgenomen (inclusief een aanta l variëteitsnamen) . Achteraan staat ook nog een hit-lijst van de mineraalnaam-gevers, ee n leuk idee . Het is geen luxe-uitgave, maar plezierig-almateuristisch . U kan het boek bestellen door 350 BEF over te maken op p .r. 000-0291704-25 t .n.v . Henri DILLEN, Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas . De prijs zal deze keer (hopelijk ) volkomen zeker zijn, en de leveringstermijn vrij kort . . . da's eens iets anders ! ?

De MKA zoekt (in feite al sinds jaren) ergens een (verwarmde) kamer of zo waar he t archief en wat ander materiaal (o .a . enkele Kewlox-kastjes) kan en mag opgeslage n worden . Het lokaal in kwestie moet verwarmd zijn in de winter om te verhinderen dat on s archief schimmel gaat vertonen . Een kelder of een volkomen onverwarmde zolder kom t dus niet in aanmerking . Een andere voorwaarde is dat het in de omgeving va n Antwerpen moet gesitueerd zijn . Lezers met suggesties dienaangaande wenden zich tot de heer Paul VAN HE E (koordinaten : zie binnenkaft) .

Anthony, Bideaux, Bladh en Nichols, 1997, "Handbook of Mineralogy : Volume 111:

Halides, Hydroxides, Oxides" . U leest het goed : sinds half oktober is het derde volume van het ondertussen beken d geworden Handbook of Mineralogy beschikbaar! Het succes van Vol . 1, dat bij het verschijnen van Vol . II reeds aan een tweede druk toe was, zet zich blijkbaar onverdrote n verder . Bij het verschijnen van dit volume is Vol . II immers op zijn beurt aan een herdru k toe ! Het boek werd op dezelfde wijze als zijn "voorgangers" samengesteld : slechts éé n pagina per mineraal, zonder foto's of kristaltekeningen . De waarde van het boek zi t echter verscholen in de zeer degelijke en actuele beschrijvingen . Achtereenvolgen s vinden we per mineraal de naam, formule, kristallografische, fysische en optisch e gegevens, voorkomen, paragenese, vindplaatsen, etymologie, localisatie van het type -

Geonieuws 22( 10), december 1997

233

materiaal en recente referenties . Samen zijn de haliden, hydroxiden en oxiden ann o 1997 goed voor zo'n 628 verschillende mineralen, die alfabetisch gerangschikt werden . Het drukwerk is verzorgd, werd netjes ingebonden en voorzien van een duurzame, stijv e kaft. Een exemplaar van Volume 11 zal op de volgende vergadering ter inzage liggen . Aan dit derde volume hangt een prijskaartje van US $100 .00 (+ $6 .00 verzendingskosten) . Afhankelijk van de dollarkoers zal dit dus rond de 3800 BE F schommelen . Indien U zich dit werk in samenaankoop wil aanschaffen neemt U zo sne l mogelijk (en ten laatste op 1511211997) contact op me t Herwig Pelckman s Tel : (011) 526 79 3 E-mail : xlizd@hotmail .com Vol . 1 (Elements, Sulfides, Sulfosalts) - 588 pagina's, US$94 + $6 e n Vol . II (Silica and Silicates) - 904 pagina's in 2 boeken, US$144 + $7 . 5 kunnen ook nog besteld worden . Voor de snelle beslissers is er zelfs nog een "bonus" : er zijn nog enkele Volumes 11 (eerste editie!) beschikbaar aan 3990 BEF . g Beurzen zijn er rond de jaarwisseling niet of nauwelijks, maar wel willen we twe e tentoonstellingen onder de aandacht brengen : In Brussel wordt tot 15 maart 1998 een tentoonstelling ingericht met als thema "Va n mens tot mens : onze evolutie". U had het al begrepen : het gaat om paleoantropologie of de evolutie van de mens . Deze tentoonstelling gaat door in het Koninklij k Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen aan de Vautierstraat 29 te 1000 Brussel , en is dagelijks (behalve op maandag) geopend van 9 .30 tot 16 .15 h ('s zondags tot 1 8 h) . Het museum (en dus ook de tentoonstelling) is niet open op 25112 en op 111 . En wat verder van de deur, in Basel (Zwitserland) loopt tot 28 juni 1998 d e tentoonstelling "Kristallform - Kristallgestaltung". In deze tentoonstelling worden 50 0 uitgezochte kristallen en aggregaten getoond en 180 kristalmodellen . U kan hiervoor terecht in het Naturhistorisches Museum Basel, Augustinergasse 2, CH4051 Basel . Het museum (en de tentoonstelling) is open van dinsdag tot zondag, van 1 0 tot 17 h . Maandag is ook hier sluitingsdag .

De fotografie-liefhebbers onder de MKA-leden willen we graag nog even herinneren aa n de diawedstrijd met als thema : Belgische mineralen . Dia's moeten uiterlijk op vrijdag 1 2 december 1997 (dit is de eerstvolgende vergadering) in ons bezit zijn . De dia's kan U bezorgen bij Jan Jensen . Meer informatie over deze diawedstrijd werd reeds in he t septembernummer van Geonieuws gepubliceerd .

234


minerant 98

9 en 10 mei 199 8

De Mineralogische Kring Antwerpen vzw heeft de eer U als exposant uit te nodigen op d e internationale mineralenbeurs MINERANT 98, die plaats vindt op 9 en 10 me i 1998 in de Handelsbeurs, Twaalfmaandenstraat, bij de Meir te Antwerpen . De toegang is gratis voor het publiek . De tafelhuur bedraagt 1400 BEFIm (inklusief BTW) .

23ste

Indien U wenst deel te nemen, verzoeken wij U zo spoedig mogelijk twee formaliteiten t e vervullen : 1 Stuur het inschrijvingsformulier aan hoger vermeld adres . 2 . Maak het volledige bedrag (1400 BEFIm) over op BACOB nr 789-5795025-69 tn v Mineralogische Kring Antwerpen vzw, Palmanshoevestraat 21, B-2610 Antwerpen d .m .v . bijgevoegd stortingsformulier of betaal d .m .v . van een internationaal postmandaat of ee n doorstreepte eurocheque op naam van A .C . Vercammen, Palmanshoevestraat 21 , B-2610 Antwerpen (maximum 7000 BEFleurocheque) . Vergeet niet naam en adres va n de standhouder en het gewenste aantal meter te vermelden a .u .b . . Elke exposant ontvangt een bevestiging van de reservering . Wij vestigen uw speciale aandacht op de volgende punten van het beursreglement (zi e verder) : 1. 2.

3.

(art.2) De tafelhuur moet volledig betaald zijn vooraleer de inschrijving aanvaard wordt . Inschrijven en betaling kan, zolang er plaats beschikbaar is, tot uiterlijk 28 februari 1998 . (art.5) Het verkopen, ruilen en exposeren is niet toegestaan van : synthetisch e "mineralen" ; vervalsingen van mineralen of fossielen ; imitatiefossielen ; herstelde mineralen of fossielen (tenzij duidelijk verteld) ; kunstmatig gekleurde mineralen of fossielen ; "gezondheidsstenen" ; zandschilderijen ; insekten, kevers en vlinders (in zoverre niet fossiel) ; opgezette of geprepareerde dieren, vogels , vissen en reptielen ; skeletten, schedels en beenderen (in zoverre niet fossiel) ; hoorns en geweien ; beschermde koralen ; alle voorwerpen in kunststof (PVC , PET, .. .) ; planten . (art .6) Het elektrisch vermogen is beperkt tot 60 W per meter .

Wij hopen ook U als exposant op MINERANT 98 te mogen verwelkome n

MINERANT

Reglement

1. TOEGANGSUREN . De zaal (Handelsbeurs, bij de Meir, Antwerpen) is voor de exposanten toegankelij k van 7 tot 19 uur op zaterdag, en van 8 tot 19 uur op zondag . Voor het publiek is de zaal toegankelijk van 1 0 tot 18 uur . 2. INSCHRIJVING : De inschrijving gebeurt door het inschrijvingsformulier op te sturen aan : A . Vercammen, Palmanshoevestraat 21, B-2610 Antwerpen, en door de betaling van het volledige bedrag o p volgende wijze * binnenland : storting op rekening BACOB nr 789-5795025-69 tnv Mineralogische Krin g Antwerpen vzw, Palmanshoevestraat 21, 2610 Antwerpen * buitenland : per internationaal postmandaat o f met een doorstreepte eurocheque . Bankkosten zijn steeds ten laste van de opdrachtgever, eventuele koste n ten laste van MKA dienen op de beurs vereffend te worden . Inschrijving en betaling kan, zolang er plaat s beschikbaar is, tot 28 februari . De tafelhuur geldt voor de twee dagen en is ondeelbaar. De inschrijvin g


235

impliceert het zonder voorbehoud aanvaarden van onderhavig reglement . De inrichters hebben het rech t exposanten te weigeren zonder een reden op te geven . 3. ANNULERING : Bij annulering uiterlijk een maand op voorhand kan de tafelhuur worden terugbetaal d indien de vrijgekomen plaats alsnog kan worden verhuurd . Bij niet-opdagen op de beurs zonder verwittige n wordt de betaalde tafelhuur niet terugbetaald . Wanneer een exposant om 14 uur niet aanwezig is, kan zij n stand door de inrichters worden verderverhuurd . De exposanten huren hun plaats persoonlijk en mogen hu n plaats niet afstaan of onderverhuren zonder akkoord van de inrichters . 4. VERANTWOORDELIJKHEID : De Mineralogisch Kring Antwerpen vzw neemt geen deel aan ruil of verkoop, maar beperkt zich tot het inrichten van de beurs . Tijdens de nacht van zaterdag op zondag wordt d e zaal bewaakt, maar de inrichters zijn niet verantwoordelijk voor verdwijnen , beschadiging of diefstal va n specimens, geld of materiaal, zowel tijdens als buiten de openingsuren van de beurs . De MKA is niet verantwoordelijk voor ongevallen . De MKA vzw kan, in geval van overmacht, de openingsuren, data o f plaats wijzigen zonder dat de exposanten aanspraak kunnen maken op schadevergoeding . Elke deelneme r moet zich individueel in orde stellen met alle verplichtingen die de Belgische wetgeving voorziet . 5. TENTOONGESTELD MATERIAAL Enkel toegelaten zijn het verkopen, ruilen en uitstallen va n specimens van mineralen, gesteenten, fossielen, artefakten, schelpen, boeken, tijdschriften, mikroskopen , apparatuur voor het reinigen van mineralen en het prepareren van fossielen, geologisch gereedschap , geslepen edelstenen, tumble-machines, doosjes en benodigdheden en siervoorwerpen, juwelen e .d . waari n natuurlijke mineralen zijn verwerkt . Slijp- en zaagmachines en ultrasoonbaden worden toegelaten, maa r mogen wegens geluidshinder en elektriciteitsverbruik niet in werking worden gesteld . Radioactieve mineralen moeten in een gesloten doosje uitgestald en verkocht worden Het verkopen, ruilen e n exposeren is niet toegestaan van : synthetische " mineralen " ; vervalsingen van mineralen o f fossielen ; imitatiefossielen ; herstelde mineralen of fossielen (tenzij duidelijk vermeld) ; kunstmati g gekleurde mineralen of fossielen ; "gezondheidsstenen" ; zandschilderijen ; insekten, kevers e n vlinders (in zoverre niet fossiel) ; opgezette of geprepareerde dieren, vogels, vissen en reptielen ; skeletten, schedels en beenderen (in zoverre niet fossiel) ; hoorns en geweien ; beschermde koralen ; alle voorwerpen in kunststof (PVC, PET, . . .) ; planten . Elk specimen moet voorzien zijn van de juiste wetenschappelijke benaming en vindplaats, en moet duidelijk geprijsd zijn in BEF of voorzien van ee n aanduiding "ruil " 6. STAND : Elke deelnemer moet zorgen voor een met smaak en orde ingerichte stand . Het materiaal ma g enkel op de tafels uitgestald worden . Los papier en lege dozen moeten ordelijk onder de tafels gestapel d worden Voor afval zijn zakken ter beschikking . Schade door exposanten aan het meubilair of de installati e toegebracht zal hun aangerekend worden Extra verlichting en fluorescentielampen worden toegestaan mit s oordeelkundig gebruik van degelijk materiaal . Het gebruik van lampen of spots met getint of gekleurd licht i s verboden Het vermogen wordt beperkt tot 60 W per meter. De MKA vzw draagt geen verantwoordelijkhei d voor het eventueel niet funktioneren van deze verlichting of voor stroompannes . Het gebruik van toestelle n met verwarmingselementen (vb koffiezetters) is niet toegestaan . Het vergroten van de tafeloppervlakte doo r middel van platen en het bijplaatsen van eigen tafels of rekken is niet toegestaan . 7. PLAATSVERDELING : De inrichting van de zaal en de tafelschikking zijn van die aard dat alle plaatse n gelijkwaardig zijn . De plaatstoekenning gebeurt op louter organisatorische basis en vormt een onaanvechtbaar recht van de inrichters . Geen enkele deelnemer kan derhalve aanspraak maken op ee n welbepaalde plaats . In de mate van het mogelijke zal getracht worden rekening te houden met special e wensen van de deelnemers . 8. TOEPASSING VAN HET REGLEMENT : Twee kommissarissen zullen waken over de toepassing van het beursreglement, in het bijzonder in verband met tentoongesteld materiaal . Zij beslissen over het al dan nie t voldoen van tentoongestelde voorwerpen aan de opgelegde normen, en kunnen voorwerpen late n verwijderen . Indien hieraan geen gevolg wordt gegeven kunnen de inrichters de exposant op een volgend e beurs weigeren . 9. BETWISTING In geval van betwisting, twijfel of voor gevallen niet in dit beursreglement voorzie n beslissen de inrichters . Alleen de rechtbanken van het arrondissement Antwerpen zijn bevoegd . Slechts d e nederlandstalige tekst van dit beursreglement is rechtsgeldig .

236


MINERAN T Mineralogische Kring Antwerpen vzw - BTW BE-687 .082 .47 4 INSCHRIJVIN G

Stuur dit formulier DRINGEND op aan :

A. VERCAMME N Palmanshoevestraat 2 1 B-2610 Antwerpe n tel en fax +32(0) 3827321 1

NAAM EN ADRES

TEL nr

/

BTW nr

FA}C

... .

op rekening nr. 789-5795025-69

.

1

1

1

(indien BTW-plichtig )

❑ .*

❑ .*

internationaal postmandaat

doorstreepte eurochequ e max 7000-BFleurocheque I

aan MKA vzw A .C . Vercamme n Palmanshoevestraat 21 Palmanshoevestraat 2 1 B-2610 Antwerpen B-2610 Antwerpe n Bankkosten steeds ten laste van de opdrachtgever ; vergeet niet naam van de deelnemer en aantal meter vermelden ik wens meter tegen 1400 BEFIm en betaal volgende wijze : Ik zal aanbieden mineralen-fossielen-

BEF (inkt . BTW) o p

Ondergetekende kent het reglement en zal dit stipt naleven . DATUM

. .. .1

M2

BET

1

Handtekening M3


LAND

#M

. . . . . .. . . . . . . . Nr

237

geo-nieuws kort

For

ciet is' etniet : 1

Bij het surfen op internet, kwam ik toevallig terecht op de homepage van LR Rea m Publishing (www .iea .coml--Ireamlindex .html) . Hier vindt men o .a . (artikels uit) ouder e nummers van Mineral News terug [n .v.d.r. dit tijdschrift is sinds kort beschikbaar in d e MKA-bibliotheek] . Een artikel uit Vol . 13, Nr . 5, trok dermate onze aandacht, dat we het niet konden laten U hierover te informeren . Kyle David Smith schrijft hierin (vrij vertaald) : "In januari '96 deed het gerucht de ronde dat er fornaciet (Pb ,

gevonden was in de DH Claims, Gila County, Arizona . Omdat ik bezig was met ee n literatuurstudie over deze vindplaats, trok dit bericht dan ook mijn aandacht. Ook al had ik het materiaal nog niet gezien, toch koesterde ik enige argwaan tegenover deze nieuw e vondst. Arsenaten en/of chroomhoudende mineralen van de D H Claims waren immers nie t

gekend. Bovendien is fornaciet zeer zeldzaam . Op de beurs van Denver (september '96) zag ik uiteindelijk het materiaal met eigen ogen . Het waren indrukwekkende specimens voor fornaciet, maar ze leken wel sterk op het veel voorkomende descloiziet, PbZn(V0 4)(OH), van dezelfde vindplaats . Toen ik hoorde dat de identificatie enkel "op zicht" gebeurd was, was ik vrij zeker dat het hier om descloiziet ging . Gezien de specimens echter geïdentificeerd waren door een "gerenomeerd kenner", nam i k een stukje mee voor analyse . Op de SEM-foto was de orthorhombische kristalsymmetri e duidelijk herkenbaar . Het EDS-spectrum wees uit dat het om een lood-koper-zink vanadaa t ging, met nagenoeg evenveel koper als zink. Chroom was niet aanwezig. Conclusie : het gaat hier dus om descloiziet of mottramiet, PbCu(VO 4 (OH), afhankelijk van de exacte CuIZn verhouding (SMITH, 1997) . "

Fornaciet is inderdaad vrij zeldzaam . De Encyclopedia of Minerals vermeldt slechts twe e vindplaatsen buiten Arizona, namelijk Renéville (Congo) en Sébarz (Iran) (ROBERTS e t al ., 1990) . In Arizona zelf zijn er ongeveer tien voorkomens van dit mineraal gekend . De Mammoth-St .Anthony Mine, Mammoth District, Pinal County, Arizona, leverd e ongetwijfeld de beste specimens : kristallen van meerdere millimeters, in associatie me t wulfeniet en fluoriet (ANTHONY et al ., 1995) . Ook wij waren gefascineerd door de "fornaciet-vondst", toen we tijdens de Denver Sho w de kamer van George Stevens bezochten . Toen hij ons bevestigde dat het wel degelij k om fornaciet ging, hebben we dan ook enkele tientallen specimens in alle vertrouwen bi j hem gekocht . Sinds oktober '96 werd dit materiaal ook in België aangeboden . Verzamelaars die zich via ons een dergelijk specimen aanschaften, worden verzocht on s te contacteren . Adres van de auteur : H . Pelckmans, Cardijnstraat 12, B-3530 Helchteren . Tel (011) 526793, E-mail: [email protected]

238


Referentie s ANTHONY . J . W , et al ., 1995 . Mineralogy of Arizona. 3rd Ed ., p . 225 . ROBERTS, W. L ., et al ., 1990 . Encyclopedia of Minerals . 2nd Ed., p. 291 . SMITH, K . D . 1997 . Desc/oizite, sweet desc/oizite . Mineral News, Vol 13, Nr. 5. [H . Pelckmans]

Plretie een nie w m ne

aI

België heeft nog eens voor een nieuw mineraal gezorgd . In de uraniumertsen va n Shinkolobwe, Shaba, Congo, werden gele tabulaire kristalletjes beschreven als piretiet De formule is Ca(UO 2 ) 3 (Se0 3 ) 2 (OH) 4 .4H2O . Het mineraal werd genoemd naar Dr . Paul PIRET, Professor Kristallografie aan d e Universiteit van Louvain-la-Neuve met goedkeuring nr . 96-002 van de I .M .A . Voor meer gedetailleerde gegevens verwijzen we naar de literatuur : Vochten R ., Blato n N .. Peeters O . en Dekens M (1996), "Piretite, Ca(U0 2j 3(Se03) 2(OH)4 .4H20, a ne w calcium uranyl selenite from Shinkolobwe, Shaba, Zaire", Canadian Mineralogist 34 , 1317-1322 . Dit nummer is beschikbaar in de MKA-bilbiotheek . [H . Dillen]

van de bekendst e vindplaatsen in de wereld : U .S .A., Brazilië , Madagascar, Turkije, Centraal Afrika , Patagonlë, België e n vele andere plaatsen . . . wij kunnen leveren :

PETRIFIED FORES T

- afgewerkte schijven In alle maten

GRUITRODERBAAN 3 5 3670 MEEUWEN (LIMBURG ) tel . & Fax 01 1179 24 6 8

tot bladen voor salontafel s - boomstammen In alle maten


239

m ï neraalnamen e n antwerpse straatnamen r . van tasse l De MKA heeft zijn roots in Antwerpen sinds 1963 . Het is ook goed om weten dat aldaa r een tiental mineraainamen voorkomen in het stratenregiste r De oudste straatnaam die verwijst naar een mineraal is de korte, doodlopend e diamantstraat, haaks op de Paleisstraat in de buurt van het Gerechtshof . Deze straa t was eerst een weg, geopend bij Raadsbesluit van 281411884, op de grond van eigenaa r Jacob Karsman, diamanthandelaar Ze kreeg, bij Collegiaal Besluit (C .B.) van 151511885 , de naam Diamantsteeg en werd in het openbaar wegennet ingelijfd in 1890 . Een verzoe k voor verandering van "steeg" in "straat" werd bij C .B. van 24/2/1926 eerst afgewezen , maar later, op 241211933, toch ingewilligd . Verdere straatnamen in verband met het aangesneden thema zijn te vinden in de wij k Groenenhoek in het district Berchem (zelfstandige gemeente tot de fusie met Antwerpen , 1975, effectief in 1983). Het betreft zeven namen van mineralen die alle edelstene n kunnen opleveren (tabel la) . Ze werden alle benaamd bij C .B . Dit gebeurde nadat het aanleggen van die straten goedgekeurd was bij Koninklijk Besluit (K .B.) van 151311923 . Twee andere straten in die buurt wijzen op de groepsnaam (Edelgesteentenstraat, K .B . 1923) of op de diamantbewerker Lodewijk van Bercken (K .B. 1926 en 1968) . In het boek "Geschiedenis van Berchem in Straten en Pleinen", z .d ., door K. Nicolaï, is bij iedere straatnaam een degelijke verklaring gegeven voor het vermelde mineraal . Wat de Lodewijk Van Berckenlaan betreft : deze naam verwijst naar een Brugs e diamantslijper in de XVe eeuw . Hij werd aangezien als de uitvinder van het diamantslijpen in 1476, maar dit is historisch onjuist . Documenten vermelden da t diamantslijpers reeds in 1465 in Brugge werkzaam waren . Wat wel mogelijk is, is da t Lodewijk Van Bereken de uitvinder was van het gebruik van diamantpoeder op d e slijpschijf . Een bronzen monument, ter ere van hem, bevindt zich tegen de huisgevel o p de hoek van de Leysstraat en de Jezusstraat, en is gemaakt in 1906 door beeldhouwe r Frans Joris (1891-1914) . Lodewijk Van Bereken zou de bewerker geweest zijn van de i n A. District Berchem B. Havengbie d straatnaam i datum naamgeving straatnaam datum naamgevin g CB 40U :1'11923 C.I .

? :..3iË ....: : :: . *?s :. ..# *" y,

.f. *

*,

._ 240

C .H . 231111922 C .B : ' 23111 '11923 C .B 2311111923

L C

-

s•r ._: . ._**.*

: j s C B.' 23111'J1923 G,B .' 2311111923 e : ;.:: C.B:' 2311111 3 ** i

G .R 29'11'197 6 G .R .>29111119Té3 '

G.R. 29111119 7 G.R.'2911111976 '

G .R. 30/1)1,97 8


peervorm geslepen diamant, de Sancy van 55 karaat, die aan Karel de Stoute (14331477) zou geschonken zijn, toebehoord heeft aan Lodewijk XIV en zich nu in het Louvre bevindt. De aanleiding van de naamgeving van de bedoelde straten was de juwelenstoet, die i n 1923 georganiseerd werd in Antwerpen (wel eens de "Stad der Stoeten" genoemd), te r gelegenheid van de heropleving van de Antwerpse diamantnijverheid na de rampzalig e oorlogsjaren van de eerste wereldoorlog . De stoet ging drie keer uit (op 12, 15 en 1 9 augustus) en bestond uit 13 praalwagens, 66 groepen en 2000 figuranten . Ook Indische olifanten (Indische diamant !) stapten mee op . De eerste rondgang van de stoet brach t 250 000 toeschouwers op de been . Een andere groep van straatnamen, bedeeld met mineraalnamen of namen va n aanverwante onderwerpen is gelocaliseerd in het havengebied, tussen he t Straatsburgdok en het le Havendok (tabel l b) . Twee namen, de Kirunastraat en de Narvikstraat verwijzen respectievelijk naar d e beroemde ontginningsplaats van ijzererts (magnetiet) in het Noorden van Zweden e n naar de uitvoerhaven van dit erts aan de Noorse Atlantische kust. Deze twee plaatsen waren van zeer groot strategisch belang in de tweede wereldoorlog en het is ook omwill e van dit erts dat Duitsland in 1940 Noorwegen binnenviel . De naamgeving van deze twe e straten gebeurde op voorstel van het Stadsarchief op 24/311966 en werd officieel bij C .B. van 131511966 . De straten zijn vermeid in het boek "Geschiedenis van de Antwerps e Straatnamen", 1977, door R . Vande Weghe, telkens met een degelijke verklaring . Andere straten in hetzelfde havengebied verwijzen naar stofnamen, waarvan vie r mineraal- of ertsnamen (galmei, loodglans, malachiet en stanniet) en één als product va n de metaalnijverheid (messing, een Cu-Zn-legering) . AI deze namen werden door he t Havenbedrijf voorgesteld op 121911974, uitgenomen voor de Galmeistraat die o p 312/1977 aan de beurt kwam . Tot de straatnaamgeving werd beslist door d e gemeenteraad (G .R .) in 1976 resp. 1978 (tabel 1 b) . De gegevens betreffende deze laatste straatnamen zijn niet meer in het hogervermelde boek (1977) van R . Vande Weghe kunnen opgenomen warden, maar zijn verstrekt, samen met andere inlichtingen , door het Kabinet van Schepen voor Openbare Werken van de Stad Antwerpen o p 191911997 . v

E

KN O 5*

y

k ~ *Yg `

,

5*,

1CMIEL

4

Hq*

S

C NNAuwE H

`

v

1

U fi

4r

*

N

•* .1

rR «

2 J*

i

Wc

k

.

,,•

*\

.

** -

"

s*,E i

I*

y

-1 '

M _7*µ

,t. SNC

A R"A 2

F 4i*;ó

7

s i : ea *y *L.. .

., y ERi BRUG ;: yla?AS N,£C +r,••, i*dl H . P*1G V * R ÁTg4*Rll R*G

*` YS

,

+os

E9

•

$' : ay

,i {


'

T

105

*

`>e*°f,

4 ..,* T n Q Ci*r* Ó

T1*

,a

C

1

PLEINC '

1r4r*

r * r L*vw+eEVC um

OSS*- 4▪'n-°RTE F.

ro m

.5,5s

DIA MANT STR

yfi ego

'J;y

.

❑ 'H •`

;:;N; ; ; ; ; ;if i*i* .***

Y rriii

1

A; F S

R

Pra*** / ***s8i

I/ A

*iv%*tii****

Nt

••-

24 1

Drie mineraalnamen zijn nu meer of minder verouderd . Loodglans moet het aflegge n tegen galeniet in de nu geldende mineralogische nomenclatuur . Met stanniet zal, voor d e straatnaamgeving, zeker niet bedoeld zijn de nu gangbare mineraalsoort stanniet , Cu2FeSnS 4 (Dana, 1832), maar eerder het "onzuivere cassiteriet" (Breithaupt 1846 , Garby 1848) . Voor galmei liggen de zaken nog enigszins anders . De term kan nu hoogstens gebruikt worden als een technische verzamelnaam voor zinkerts, samengesteld uit allerle i verweringsproducten van sfaleriet, nl . zinkcarbonaat (smithsoniet en hydrozinciet) e n zinksilicaat (hemimorfiet) . De term calamien die wel eens naar voor geschoven werd, i s ook te vermijden . gezien de dubbelzinnigheid als synoniem voor hemimorfiet Zn4Si2 07 (OH) 2 .H20 (Beudant 1832, huidig gebruik), synoniem van smithsoniet ZnCO 3 (Greg 1858) of synoniem van hydrozinciet Zns(CO 3) 2 (OH) 6 (Dana 1868) . De aanleiding voor de naamgeving van deze straten in het havengebied is te zoeken i n de vroegere vestigingen aldaar van bedrijven (Stacatra e .a.) die opslagplaatsen aanlegden van aangevoerde ertsen voor de metaalnijverheid .

P

AUWELS MINERA L FINE WORLDWIDE SPECIMEN S

DOOR EIGEN IMPOR[ SPEEDS EEN UITGEBREI D EN WISSEL FND AANBOD VAN GESELEC f EERD E MINERALEN . WEIKOM OP MINERAALBEURZEN O F THUIS NA AFSPRAA K AANKOOP VAN HCXX ;VVAARDIGE SPECIMEN S EN VERZAMELINGEN .

BOSKOUTER 7D B•2070 BURG IT - BELGI E TEL . + FAX ;031 253 1 3 7 9

242


mineraal van de maan d scheeliet g . Corneli s h . dille n J

Deze maand denken we eens speciaal aan de verzamelaars di e fluorescerende mineralen verzamelen . Het mineraal scheeliet , me t als chemische formule CaWO 4 , is immers een mineraal dat onde r UV-licht met een korte golflengte een intense blauwwitt e fluorescentie vertoont . Deze eigenschap kan men bij de prospectie van het mineraal goed gebruiken, want anders zou het mineraa l vaak niet eens herkend warden . Het is pas sinds men scheeiiet begon op te sporen met UV-lampe n dat de grote voorkomens van dit mineraal ontdekt werden . Niet goed uitgekristalliseerde korrels en aggregaten van dit mineraal worde n inderdaad bv . in zanden niet gemakkelijk opgemerkt . Reeds in 1781 bereidde Karl Scheele (1742-1786) uit het mineraal , dat opviel door zijn zeer hoge dichtheid, het chemisch produc t wolfraamtrioxide, WO 3. Het Engelse woord "tungsten" stamt trouwens van het Zweedse Tungstein, "zware steen" . Scheele i s trouwens niet zomaar de eerste de beste chimist : hij ontdekt e eventjes vier elementen, nl . chloor, barium mangaan en . . zuurstof Hoewel scheeliet niet zo zeldzaam is, en in bepaalde wolfraammijnen werkelijk in zeer grote hoeveelheden voorkomt, zijn specimens met goedgevormde, grote kristallen wel erg zeldzaam . De meeste kristallen die momenteel op de mineralenmarkt worde n aangeboden komen van China of andere landen in het verre Ooste n of van Rusland .

)

Kristalstructuu r Scheeliet hoort thuis in de groep van de molybdaten en wolframaten , vormt een familie samen met de mineralen poweliet, stolziet e n wulfeniet . Het is tetragonaal-dipyramidaal (ruimtegroep c4h-41m), met als verhouding tussen de assen a:c 1 .5457 . De elementaire cel met roosterparameters a = 5 .25 en c = 11 .40 A bevat 4 CaWO 4-eenheden . Via X-stralendiffractometrie (en micro analytische technieken) kan scheeliet steeds zeer gemakkelijk en eenduidig warden geïdentificeerd ; op zicht wordt het heel wa t Geonieuws 22(10), december 1997

,,

® *' J

243

moeilijke r Scheelietkristallen zijn niet bijzonder vlakkenrijk . Dana (1951) beschrijft in totaal 1 4 vormen, met als belangijkste het basispinacoid {001}, en verder de tetragonal e bipyramiden e}112}, o{114}, j3{013}, g{134} en h{123} . Scheelietkristallen die vertweelingd zijn volgens (110) zijn moeilijk als tweelingen t e onderscheiden van andere (mono-)kristallen . Sommige scheelietkristallen vertone n alleen het pyramidevlak {112} wat kristallen oplevert met een zo goed als oktaedrisch e habitus . De structuur wordt gekenmerkt door enerzijds W0 4-tetraeders en anderzijds door ee n oktaedrische omringing van de Ca l -ionen door 0 2 -ionen . De scheelietstructuur i s belangrijk omdat ze als type geldt voor tal van andere wolframaten en molybdaten .

Fysische kenmerken •

Hardheid 4,5 tot 5 in de schaal van Mohs .

•

Soortelijk gewicht 6,1 g1cm 3.

•

Breuk conchoidaal . Broos .

•

Splijting onvolkomen volgens (101), onduidelijk volgens (112) .

•

Kleur varieert van kleurloos van geel over groenachtig, oranje, roodbruin, bruin to t grijs .

•

Streepkleur is wit .

•

Scheeliet vertoont een uitgesproken vet- tot glas- en zelfs diamantglans .

Scheeliet is over het algemeen door zijn hoge densiteit en de typische intens e fluorescentie gemakkelijk te herkennen .

Scheelietknstallen van Conovec (Zinnwald), Tsjechië, met op de lijntekening recht s aanduiding van de vlakken . Naar K .L. Weiner (1979) .

10 1

244

Geonieuws 22(10) , december 1997

Chemische samenstellin g

Scheeliet is nagenoeg zuiver CaWO 4 , met uitzondering van mengkristallen in de reeks powelliet, CaMoO 4. Molybdoscheeliet kan tot 24 % Mo0 3 bevatten . Het molybdeengehalte van scheeliet in de reeks met powelliet kan zelfs geschat worden door de fluorescentie te bestuderen . Zuivere scheeliet fluoresceert blauwwit . Vanaf 0 .5 % Moei verandert de fluorescentie-kleur naar geelachtig, en bij nog hogere Mo-gehalten naa r oranjegeel . Analytisch treft men vaak wat zeldzame aarden, niobium, tantaal, fluor, chloor, silicium , ijzer en bismuth aan . Meestal echter gaat het om insluitsels van vreemde mineralen . Pseudomorfosen van wolframiet na scheeliet werden oorspronkelijk als een apar t mineraal gezien, en dan reiniet genoemd .

Ontstaan en voorkomen

Scheeliet kan voorkomen in zeer uiteenlopende omgevingen . Een aantal granietpegmatieten vertonen economisch ontginbare aanrijkingen van scheeliet . Ook de grote kontaktpneumatolytische voorkomens, bv . in het westen van d e Verenigde Staten zijn van groot economisch belang . In Kirgizië, Rusland, komt scheelie t voor in metasomatische gesteenten met kwarts, muscoviet en albiet . in hydrothermale parageneses komt het voor als nevenbestanddeel, en soms ook, maa r dan wel heel fijnkorrelig, in Fe-Mn-ertsaders die bij een relatief lage temperatuu r ontstaan zijn . Verder komt scheeliet voor in thermale bronnen en ook in hydrothermale afzettingen ui t sedimenten van mariene oorsprong die bij de alpiene metamorfose niet omgeze t werden . O .a. de afzetting van Lanersbach in het Zillertal is van dit type . In gebieden di e stroomafwaarts van primaire ertsafzettingen gelegen zijn kunnen zich uitgebrei d aanrijkingen voordoen van scheelietkorrels in de rivierzanden . Vindplaatse n n

10

e

\

s

Chemnitz c\‘ Altenberg

...!*•• 'Cino►rec • 5chneeberg

i

'

- r 5H

Tirpersdorf ■

•k. . . .

• .• ■ .

..

Johanngeorgensfad t

q Karlovy Vary

C5

• Horní Slavkov 0


50 k m

Zoals reeds vermeld is scheeliet in feit e geen zeldzaam mineraal, en w e sommen hier dan ook slechts enkel e belangrijke of interessante vindplaatse n op, zonder volledigheid na te streven . In Duitsland komt scheeliet voor in het Fichtelgebirge (aggregaatjes en kristallen tot 1 cm groot, maar onvoldoend e voor een economisch rendabele ontginning), in de Grube Clara (mooie kristalletjes tot enkele mm groot), in Rossgrabeneck, Nordrach, Schwarzwald (kristallen tot 1 .5 cm groot), Pechtelsgrun , Sachsen (kristallen tot 5 cm groot !), e n Schwarzenberg, Sachsen (2 cm) .

245

Scheelietkrisfal van Sonnblick, Rauriser Tal, Oostenrijk . Naar R . Poeverlein e t al . (1983) .

in Tsjechië komen bruinachtige pseudo-oktaëdrische scheelietkristallen voor die op het eerste gezicht gemakkelijk met stolziet kunnen verward worden . Het onderscheid word t echter gemakkelijk gemaakt alweer op basis van de fluorescentie . Ook in Oostenrijk zijn er een aantal vindplaatsen : Schellgaden in Salzburg, het Raurise r Tal en het Felbertal in de Hohe Tauern, met oranjebruine kristallen tot zowat 5 cm groot , de Knappenwand in het Untersulzbachtal (alweer 5 cm), en Lanersbach in het Zillerta l (waarover verder een bondig verslag van onze reporter ter plaatse) . Verder zijn er wereldwijd tal van andere vermeldenswaardige vindplaatsen . In 1995 waren er op Minerant enkele spectaculaire tabulaire kristallen zonder matrix (to t 6 cm groot !) verkrijgbaar tegen een meer dan redelijke prijs (ongeveer 1000 BEF ) afkomstig van Tenkergin, Chukotsk Nats ., Okrug (40 km van Iul'tin), Rusland . In Japa n en Zuid-Korea werden kristallen gevonden tot 20 à 30 cm groo t En zelfs in België werd reeds scheeliet gesignaleerd . Van Wambeke (1953 en 1955 ) beschrijft korrels van scheeliet in kwartsaders in de tonaliet van de Helle (Hoge Venen) , waar het, zoals steeds, gemakkelijk te herkennen is via de fluorescentie . Aanbod van de maand De stukken die we u deze maand aanbieden komen uit Zinnwald (Cinovec) in Tschechie . Op de stukken vinden we mooie vrijstaande kristallen tot 3 à 4 mm begeleid doo r zinnwaidiet , kwarts en cassiteriet . Alle stukken werden op fluorescentie getest en jawel , ze doen het allemaal ! Voor een beschrijving van de vindplaats verwijzen we naar he t artikel over zinnwaldiet (Cornelis, 1996 )

246


scheeliet zoeken of... de katjes knijpen in het donker ? Nog nooit was het me overkomen : op vakantie, alle tijd van de wereld, een neefj e (waarschijnlijk geïnfecteerd door zijn nonkel) vraagt om mee gaan stenen te kappen, e n toch . . . geen zin ! Begrijpelijk anderzijds (volgens mij althans), want in ons Oostenrijk s vakantiedorpje Mayrhofen (Zillertal, Tirol) regende het voor de zoveelste dag op ri j pijpestelen zoals ze dat alleen in de Alpen kennen : malse regen afgewisseld me t plensbuien . Toch slaagde hij erin om mij en nog een paar andere familieleden op t e trommelen voor een zoektocht naar. . . scheeliet . Zonder UV-belichting zouden we nooit scheeliet vinden, dat stond als een paal bove n (het regen-)water . Een lumineus idee : ploegwerk, met een identificatieteam onder ee n groot lichtdicht zeil, en een aparte ploeg voor het veldwerk in de nattigheid . Met z'n alle n dus per auto op weg naar Vorderlanersbach, en dan te voet verder tot in de beroemd e magnesietgroeve van de "Tuxer Bergbau" . De buitenploeg zocht brokken gesteente die er nogal scheeliet-bevattend uitzage n (vraag me niet waarop we ons in feite bazeerden, maar het werkte !) . Die werden da n onder het zeil doorgegeven en daar beschenen met een klein UV-handlampje o p batterijtjes . En onze actie had succes : we vonden nogal wat stukjes die inderdaa d scheeliet bevatten . Eén misser echter : ook sommige mossoorten blijken ee n gelijkaardige fluorescentie te vertonen . Ter plaatse is dat vrijwel niet te onderscheide n van "echte" scheeliet, maar na wassen bleek van vele stukken de "scheeliet" verdwene n te zijn . Uiteindelijk hielden we er toch een paar tientallen stukjes met scheeliet aan over . Het was een prachtig gezicht, een groot zeil dat zich in de gietende regen als vanzelf a f en toe een paar meter verplaatst . . . Ondertussen blijkt dat ons idee niet nieuw is : in de Verenigde Staten is momenteel al een soortgelijk systeem, speciaal voor dit doe l gemaakt, op de markt gebracht .

a ...k,

Ya ** t * p <4,*-


-

, f

r

Q9 , rt

F

247

Literatuuropgave

Comelis G . (1996), "Mineraal van de maand : zinnwaldiet", Geonieuws 21(2), 36-37 . Henningsen, Katzung (1992), "Einfé hrung in die geologie Deutschlands", Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart, p . 24 e . v. Hyrsl J . (1991), "Zeunerit von Cinovec im Bóhmischen Erzgebirge, CSFR", MineralienWelt 2(6), 79-80 . Hyrsl J . (1992), "Liber das Vorkommen von Russelit und Koechlinit im Sachsische n Erzgebirge", Mineralien-Welt 3 31-33 . Poeverlein R . et al . (1983), Scheelit vom Sonnblick : Kluftmineralien vom Hohe n Sonnbiick im Rauriser Tal", Lapis 8(12), 18-21 . Roberts W . et al . (1989), "Encyciopedia of Minerals" , second edition, Van Nostran d

Reinhold , New York . Van Wambeke L . (1953), "Note préliminaire sur la minéralisation de la tonalite de la Helle". Bull. Soc . beige Géol. 62 36 e. v. Van Wambeke L . (1956), "La minéralisation des tonalites de Ia Helle et de Lammersdorf et leurs relations avec les autres minéralisations", Bull. Soc. beige Géol. 64, 534 Weiner K.L. (1979), "Kristallformen : Folge 24 : tetragonales Kristallsystem", Lapis 4(4) , 16-19.

.7Mé?ée,eede" S'et/lemr Voor de hall, living en vitrinekast: Esthetische en dekoratleve stukken Bergkristal, van enkelkristal tot museumstukken, Arkansas, USA Amethist, Agaat, Toermalijn, Brazilië Apophylliet, Gyroliet, Heulandiet, Mesoliet, 5koleziet, India Aquamarijn, Granaat, Topaas, Toermalijn, Lapis lazuli, Pakistan, Afghanistan Charoiet, Rusland

Voor de verzamelaar : Mineralen van klassieke vindplaatse n Augelite, Wardiet, Lazuliet, Cubaniet en mineralen van andere vindplaatsen in Canad a Danburiet, Seleniet, (Gips) en mineralen van andere vindplaatsen in Mexic o Astrophylliet, Stelleriet, Zilver, Goud en mineralen van andere vindplaatsen in GO S

Voor de systematieker: Meer dan 400 verschillende mineralen van beroemde vindplaatsen : Kola (GOS), Mont Saint Hilare (Canada) , Monte Somma (Italië), Reichenbach (Duitsland )

Hem-leus Bracgstraat 10, B-9030 Mariakerke (Gent ) Tel. +32 (0)9 227 32 1 0 Fax +32 (0)9 227 66 0 4

248


boekennieuws

en

mi

ISten

'Verz

Walter Schumann . Tinon, Baarn, NL, 1997, 8vo (20 .5 x 15 .7 cm) pp . 189, (3), met ee n 200-tal illustraties (waarvan de overgrote meerderheid in kleur) . Zachte kaft . ISBN 905210-235-X. Prijsindicatie : 900 BE - 49 .50 NLG . Het gebeurt maar zelden dat we de gelegenheid hebben om een Nederlandstali g mineralenboek te bespreken . Binnen ons eigen taalgebied bestaat er jammer genoe g weinig literatuur voor de mineralenverzamelaar . Dit boek is overigens nog uitzonderlij k omdat het geen mineralogie-leerboek is, maar een praktische gids over het verzamele n van mineralen . In grote trekken kan het boek in vier delen opgesplitst warden : het verzamelen van minerale n het verzamelen van gesteente n uitrusting voor veldwer k de verzameling thui s Het gedeelte over het verzamelen van mineralen neemt iets meer dan de helft (een 100 tal bladzijden) van het boek in beslag . Na een tiental bladzijden met inleidende tekst komt men al gauw bij het hoofdstuk waari n behandeld wordt op welke manieren men een mineralenverzameling kan opzetten . Het spreekt voor zich dat de systematische verzameling als eerste wordt besproken, gevolg d door een vrij uitgebreid hoofdstuk over de thematische verzameling . De auteu r behandeld heel wat mogelijkheden van thematische verzamelingen zoals : vrij gegroeid e kristallen, variëteiten van een bepaalde mineraalsoort (bv . kwartsvariëteiten) , tweelingkristallen, pseudomorfosen, fluorescerende mineralen, ertsen, edelstenen etc . Verder wordt aandacht besteed aan de regionale en de lokale verzameling en is er ee n paragraaf over micromounts . Vervolgens komt het zoeken en verwerven (kopen en ruilen) van mineralen aan bod . Di t hoofdstuk geeft een overzicht van waar en hoe er naar mineralen kan gezocht worde n en dat varieert van het zoeken op afvalhopen van mijnen tot het uithakken van minerale n uit rotsen . Er wordt ook wat verteld over het aankopen van mineralen en da t mineralenbeurzen daar de ideale gelegenheden voor zijn . Eenmaal een mineraal gevonden of geruild, moet het in de meeste gevallen no g gereinigd warden . De auteur besteed in een tiental bladzijden voldoende aandacht aa n dit toch erg belangrijke onderwerp . Het laatste hoofdstuk in het gedeelte over het verzamelen van mineralen gaat over he t determineren . Gezien de opzet van het boek moet men hier geen determinatietabelle n Geonreuws 22(10), december 1997

249

en mineralenbeschrijvingen verwachten . De auteur geeft daarentegen een overzicht va n kenmerken, technieken en hulpmiddelen die bij het determineren kunnen gebruik t worden . We vinden er o .a . kritische kanttekeningen bij het gebruik van de kleur al s determinatiemiddel, praktische wenken voor het bepalen van de hardheid en een aanta l andere fysische kenmerken . Er is verder een gedeelte over chemische testen en d e auteur wijst zelfs op het belang van de paragenese als determinatiehulpmiddel . Enkel e beschouwingen over loepen en microscopen en over het gebruik van de computer bij he t mineralendetermineren sluiten het eerste gedeelte af . Deel twee behandelt het verzamelen van gesteenten en fossielen (een 35-ta l bladzijden) . De auteur spreekt hier over het ontstaan van gesteenten en de indeling i n stollings-, metamorfe- en sedimentgesteenten . Ook in dit hoofdstuk is er plaats voor de manier waarop men een stenenverzameling ka n aanleggen . Net zoals bij de mineralen is er de systematische verzameling en geeft d e auteur diverse voorbeelden van thematische verzamelingen . ❑ok het verzamelen van fossielen en van meteorieten en tektieten komen in dit hoofdstuk aan de orde . Het tweede deel wordt, net zoals het eerste, afgerond door beschouwingen over het zoeke n en over het determineren van gesteenten . Ook dit hoofdstuk is vrij boeiend gebracht en zal wellicht menig mineralenverzamelaar e r toe aanzetten om tijdens zoektochten, wandelingen en op vakantie ook eens naa r gesteenten te kijken . Deel drie (slechts een 8-tal bladzijden) van het boek omvat de uitrusting voor veldwerk . Landkaarten, kompas, hamers en beitels passeren de revue . Steeds wijst de auteur o p het veiligheidsaspect van het mineralen- en stenenzoeken . Het laatste deel behandelt de verzameling thuis (15-tal bladzijden) . Aan de orde kome n zaken zoals het op maat maken van gevonden mineralen, het prepareren van fossiele n en zelfs het slijpen van stenen . Diverse bewaarsystemen (kasten, laden, doosjes) kome n aan de orde en de auteur schenkt aandacht aan de kwetsbaarheid (bv . doo r luchtvochtigheid of door de inwerking van licht) van sommige mineralen . Het gebruik van een kaartsysteem en het etiketteren van de specimens sluit het geheel af . Het boek geeft de beginnende verzamelaar een overzichtelijk beeld van de mineralenhobby en zal zeker de interesse en de nieuwsgierigheid van de leze r aanscherpen . De vormgeving en de fraaie kleurenafbeeldingen dragen er toe bij om he t boek begerenswaardig te maken . Zelfs de omslag voelt aangenaam aan . Hoe prachtig de uitvoering en lay-out ook is, het boek is niet over de hele lijn als positie f te beoordelen . Met de inhoud van het boek is niets mis ; een schrijver als Walte r Schumann, die de originele Duitse tekst schreef, staat daar wel borg voor . Het spijtige i s echter dat de vertaling uit het Duits hier en daar nogal slordig is gebeurd . Zo werden d e in Duitsland nog gebruikte verouderde benamingen als zinkblende, magneetkies e n koperglans klakkeloos overgenomen (terwijl de algemene tendens juist het gebruik va n dergelijke benamingen tracht te verbannen) . Ook termen zoals glaskopachtig (i .p .v . botryoidaal) en versteningen waarvoor we toch liever de term fossiel gebruiken, verrade n een al te letterlijke vertaling uit het Duits . De begeleidende termen bij de figuren o p bladzijden 18 en 19 werden zelfs helemaal niet vertaald .

250


Dat de vertaler niet veel research heeft gedaan blijkt uit het weglaten van de literatuurlijs t die we volgens tekstverwijzingen aan het einde van het boek (op bladzijde 184) zoude n aantreffen (bladzijde 184 is echter blanco) . Opgave van kontaktadressen (musea o f verenigingen) in Vlaanderen ontbreekt eveneens . Maar voor wie met deze gebreken kan leven, is het een boeiend boek dat, met d e feestdagen in aantocht, een idee is voor een mooi geschenk voor een beginnend e verzamelaar . [Paul Tambuyser]

C. Vialaron, privé-uitgave, 1996, 32 pp ., 14 .5 X 21 cm, Franstalig . Prijs 300 BE F Beschikbaar in de MKA-bibliotheek .

Brochure over de antimoonmijnen van het departement Haute-Loire . Antimoon e n antimoonmineralen, mineralisatie, ontginning, antimoon-metallurgie, toepassingen va n antimoon en antimoonverbindingen e .d . komen aan bod. [H. Dillen]

Heide F., Springer Verlag, Berlin, 3e uitgave, 1988, ISBN 3-540-19140-2, 12 X 18 cm . . paperback, 188 pp ., Duitstalig Beschikbaar in de MKA-bibliotheek . Dit is een volledig vernieuwde versie van de eerste uitgave, die in 1934 verscheen . Het is geen luxe uitgave, maar wel een democratische paperback, boordevol wetenswaardigheden over ontstaan, samenstelling, meteorietenverzamelingen, waargenome n verschijnselen, statistieken enz . Het werd door een autoriteit op het vakgebied geschreven (en herschreven), maar i s voldoende gevulgarizeerd voor alle geïnteresseerden om een antwoord te geven o p vragen als "Waaraan herken je een meteoriet ?", en "Hoe bergt men een meteoriet , waarop moet men letten ? " Wie de Duitse taal machtig is zal dit boekje in één adem uitlezen . [H. Dillen]

Vollstédt H ., Volgt G ., Vogel A ., Springer Verlag Berlin, 1986, 193 pp ., 20 X 22 .5 cm, 9 8 figuren, 119 kleurfoto's, 17 tabellen . Duitstalig . 48 DEM + vert . Beschikbaar in de MKAbibliotheek. De onderwerpen in telegramstijl : voordelen van micromounts - geschiedenis verzamelen - determineren - monteren en katalogeren - optische instrumenten - fotografie . Hoewel dit boek momenteel wat verouderd is, blijft het toch een nuttig hulpmidde l voor de micromounter . [H. Dillen]


25 1

uit onze tijdschrifte n

DER AUFSCHLUSS 48(3), 03 .97 129-136 Der Meteorit von Peckelsheim 137-142 Bastnésit vom Mountain Pass, California 143-153 Die obermiazdnen Gipslagerstatten von Sorbas, Prov . Almeria (Spanje ) 161-173 Die granen Minerale der Serra Verdel CarajaslBrasilien 175-182 Vanadinit und vanadiumhaltige Bleiminerale vom Schauinsland bei Freiburg und Umgebung (D) 183-192 Neufunde von Mineralien aus einige n Vorkommen der Vogesen, Frankreich . Osenbach, Stahlberg und Stosswihr MINERAUX ET FOSSILES 23(251), 05 .97 4-13 Le district cuprifère dy Boléo, Baja-California , Mexico GEODE 22(2), 05 .97 5-7 Antimoniet 7-11 Mexico, land van vuuropaal en vuuragaat (1 ) 12-15 Wat is het duurste mineraal ? 15-18 De geschiedenis van de ontdekking e n toepassing van de elementen resp . de mineralen (deel 2) . 21-23 Vlakslijpen op de glasplaat UV WAVES 27(2) , 04 .97 1 New tunnel opening at Sterling Hill 4 Benitoite 5 A portable darkroom 6 Finding the light in Arizona, 8-11 Tucson show stil) glows 11 Wavellite fluorescences under longwave UV LAPIS 22(5), 05 .97 7 11 H*matit 7-11 13-26 Die M i Mineralien von Beu ra und Villadossola (NO} Mine allen 27-31 Flammenachat aus Brasilien 32-37 Achatfi hrende Lithophysen aus dem Lierbachtal, Schwarzwal d 38-39 Neue Mineralien (benauit, jentschit, kient, zajacit (Ce) . 40 Aktuelles (Pyromorphit aus Bulgarien, Gipskristal! aus Ruménien, Mixit aus Griechenland) INTERN . LABORATORY 27(3), 03 .97

252

*

NAUTILUS INFO 21(9), 05 .9 7

204-214 Hoe en waar ontstaan grotten i n karstgebieden ? 215-216 Hoogkwarts GEOLOGY TODAY 13(1), 02 .9 7 29-33 Earth-heritage conservation in the ne w millennium : the importante of urban geolog y 37-40 Bery l * AGAB MINIBUL 30(5), 05 .9 7 3-12 Nouvelle-Zélande . Aeoteoro a 13-15 Les livres anciens : une lecture qui peu t hérisse r *

TELLUS KRANT 9(2), 05 .8 7

5 Waals bosdekreet 8-14 Geologie en natuur van het noordwesten va n de U .S .A . *

MINERALIEN WELT 8(3), 06 .9 7

10 Rund um das WVVVV 14 Fund von Chalkostibit bei Saint-Pons, alpes d e haute Provence, Frankreic h 15-17 Neue Mineralienfunde und Bestimmungen (18) (Eifel :m ternesit, maghemit-C ; Siegerlan d Bismoclit Schwarzwald : enargit, sphalerit , tetraedrit ; Grube Clara : Geerit ) 18-26 Uranosphérit und weitere neue Mineralie n von der Grube Clara im Schwarzwald . 27-30 Mineralien der Cyanotrichit-Gruppe au s Fundorten in Osterreic h 31-34 Bergkristalle und Milchquarze aus de m Freiwald, Sandl, Freistad t 36-38 Amethyst aus den Colli Euganei, Mont e Rusta, Fontanafredda, Padua, (talie n 39-44 Mineralien von Abu Dabbab, Nuwebio un d Igla in der Arabischen Wiste Agyptens (2 ) 45-58 Die Rubinminen im Ganesh Himal in Nepal . MINERAL . TIJDSCHRIFT 28(4), 04 .97 63-69 Versteend hout : coniferales me t concentrisch groeipatroon 69-75 Hunsri ck, Nahetal, Idar-Oberstein : mineralogische en paleontologisch e bezienswaardighede n *

GEOLOGY TODAY 13 (2), 04 .9 7


LAPIDARY JOURNAL 50(12), 03 .9 7 12154 Peettante 18-23 The perils of peridot pursuit (Himalaya ) 34-38 Kentucky cavern s AMERICAN MINERALOGIST 82(3-4), 04 .9 7

30-31 Bourse de Paris-Hilto n 32-33 Bourse de Bourg d'Oisan s 35-41 Les grenats et la calcite de Lyon (Rhóne ) 45-46 Règles à appliquer Tors de la découverte d'u n nouveau minéra i 47-48 Nouveaux minéraux (dozyite, koragoite , lenaite, magnesiocoulsonite, takedaite, juabite , fettel ite )

423-429 Terranovaite : a new "pentasil" zeolit e INTERN . LABORATORY 27(5), 05 .9 7 `

ROCKS AND MINERALS 72(2), 04 .97

94-105 amethyst, agate and calcite 'skunks' from Urugua y 107-115 A Keweenaw adventure : specimen mining at the Caledonia Mine, Ontonagon County , Michigan, USA 116-118 Galena, Milliken Mine, Reynolds County, Missouri, USA 120-126 23rd Rochester Symposium (Wendy pit, El Indiotambo gold deposit, Chile - black-stemme d "Herkimer Diamond" scepters - distorted pyrite XX from Bresii - cubic and octahedral garnets AFM studies of barite microcrystals - graphite from Finland - columbite and tantalite frap m Maine, USA) 127 In memoriam Miguel Romero (Mexico ) 131 Ultravialation and other 1996 shows 133-135 Mineralabel software (OsoSoft) +

MINERAL NEWS 13(4), 04 .97

118-9 Recent developrnents at the W . Wise Mine 115 Tucson show 2-3114 Some thoughts on labeling 6-7111-12 Tucson glows 13 New locality tor large apatite crystals near Potosi, Bolivia +

MINERAL NEWS 13(5), 05 .97

17-20 Scanning probe microscopy applications i n materials scienc e REGNE MINERAL nr . 16, 08 .9 7 4-61 Les concrétions des groffes 52-57 Bourse de Sainte-Marie-aux-Mine s 62-63 Le réactif de Montequi (reagens voor Fe . Co . Cu, Ni, Zn, Ag, Hg ) *

EXTRALAPIS 12, 06 .9 7

Zillertal, Tirol, Oostenrij k *

GEOLOGIE 104(3-4), 03 .9 7

196-198 Ivan de Magnée : la géologie appliquée , du minérai de fer des prairies de la Campine a u gisement de cuivre de Kipush i 199-244 Les gisements minéraux hydrothermau x en contexte sédimentair e 245-282 Géologie et genése du gisement stratoid e de Kinsend a 283-290 Le contact entre le socle kibarien et l a couverture katanguienn e 291-300 Les carbonatites origine, minéralogie e t importante économique actuelle . La contributio n beige et de I'Union Européenn e 301-311 Le gisement Ag,Pb,Zn,Cu de Pachapaqu i (Pérou) .

1-219 Descloizit e

114 Black Mountain spodumene pegmatite, Natrona Co ., Wyoming, US A 4 Tsumeb news 6-8 Zeolites and secondary minerals in basalts of the Juchipila Volcanic Sequence, Juchipila, Zacatecas, Mexico NAUTILUS INFO 21(10), 06 .97 235-242 Olivijn-groep GRONDBOOR EN HAMER 51(2), 04 .97

GEOLOGIE 105(1-2), 04 .9 7 5-15 Le radon en prospection minière, application à la recherche des minéralisations de la provinc e cuprocobaltifère du Shaba (Congo ) 29-40 La méthode d 'exporation géobactérienne u n outil appliqué à la prospection d e minéralisations aurifères d'Argentine et d u Mexiqu e 41-60 Integrated geophysicallgeological modellin g of the Western Brabant Massif and structura l implications

REGNE MINERAL nr . 15, 06 .97 4-5 La minéralogie sur Internet 7-20 Saint-Pons, un gisement exceptionnel d e sulfosels de Pb-Cu (Alpes-de-Haute-Provence, F) 22-25 Une nouvelle stratégie de prospection des météorites fossile s

Geonieuws 22(W), december 1997

MINERAUX ET FOSSILES H .S . nr . 5, 06 .9 7 Themanummer : bery l AMERICAN MINERALOGIST 82(5-6), 06 .9 7 *

INTERN . LABORATORY 27(5), 05 .9 7

253

MINERALOGICAL RECORD 28(3), 06 .97 167-179 The Western Union Mine, Cerbat Mountains, Mohave County, Arizona, US A 183-200 Mineral localities of the Northern areas, Pakistan 201 California show 1996 201-216 Tucson show 1997 219-224 New minerals (babkinite, belovite-(La), calciaravaipaite, clerite, dusmatovite, hyttsjdite, intersilite, krasnovite, leisingite, natroxalate, pyatenkoite-(Y), shkatulkalite, sigismundite , sphaerobismoite, viaeneite) LAPIS 22(6) . 06 .97 8-11 Skolezit 13-42 Arvigo, Val Calanca : Kluftrnineralien aus dem Suden Graubundens 43-48 Die Sulfosalze von Saint-Pons, Alpes-deHaute-Provence , F 49-51 Neue Mineralien (babkinit, belovit-(La), dusmatovit, gallobeudantit, Intersilit, juabit, nezilovit, piretit)

` ANN . SOC . GEOL . BELG . 116(2), 03 .9 7 L1V WAVES 27(3), 06 .9 7 3 Fluorescence of achroites from Elba, Ital y 4 More on Langban, Sweden [Richard Loyens] 5-7 Tucson stil) glow s 7111 Astronomers also know the glow 8-9 showing the glow in Washingto n 10-11 Bibliography : fluorescent minerals an d related subject s MINERAL NEWS 13(6), 06 .9 7 112 Barite pseudomorphs from Brazos Co ., Texa s 114 News from Mexic o 214 NCMA tour of the Fresno County, Californi a barium silicate localities 5 Osaka show, Japa n 6 apatite and lithium bearing muscovite fro m Central Wisconsi n 9 News trom Europ e 8-9 The 1997 Maine mineral symposiu m MINERALIEN WELT 8(4), 08 .9 7

GEA 3052), 06 .97 48-55 Mineralen en gassen : basis voor de bouwstenen en structuren van het leven . 1 . Het prille begin met ijzer, zwavel en C02 . 59-60 Niet alle Si02 heet kwarts 61-65 De vele onbekende kanten van klei 65-67 Het catalogiseren van een mineralenverzameling 70-73 Zelfbouw-polarisatieset voor de MBS 1 0 73-74 Geocompositie s 74-77 Vulkanisme op Hawaii J . RUSSEL SOCIETY 6(2), 05 .97 63-74 Fluid inclusions : analysis and application s 75-80 Mineralogy of Snelston mine, nea r Ashbourne, Derbyshire, England 81-83 Calcian goyazite and florencite-(Ce) Ero m Gunheath China Clay Pit, Saint-Austell , Cornwall 85-87 Epistilbite from the Isle of Skye, Scotland 89-92 Zeolite occurrences in basaltic dykes on the western isles of Scotland 93-96 Romanesque and gothic wals paintings in Winchester cathedral : an unusual use and alteration af vivianite 97 Coronadite trom the Northern Pennine orefield, England 98 A further occurrence of widenmannite in Cornwall 99 Diaboleite from Gunver Head, Cornwall, England 100-101 Talmessite, with rauenthalite or phaunouxite from Ivy Tor mine, Devon, England 101 Stalactitic galena in the Mendip Hills, Somerset, England : another 17th century reference

254

17-20 Das Ca-Analogon von Petersit und einig e weitere Neufunde aus dem sachsisch bdhmischen Erzgebirge und dem Vogtlan d 21 Neues aus der "Silbergrube" Waidhaus in de r Oberpfalz (D ) 22-25 Neues vom "Museum Richterianum" (Leipzig ) 26-32 Amethyste aus dem Zillertal (Oostenrijk ) 33-38 Die "Gassen'-Sammlung des Mineralogisch Petrographischen Museums der Universitat vo n Padua (1 ) 40-44 Neue Beobachtungen ober Hohlkanale i n alpinen ❑ uarze n 45-50 Die Zepteramethyste von Holmestrand (N ) 51-55 Die "Opal Pineapples" von White Cliffs i n New South Wales, Australie n ROCKS AND MINERALS 7(253), 06 .9 7 156-161 Lithia Dike Claim, Cahuilla Mountain , Riverside Co., California, US A 163-172 Mineralientage Munchen '9 6 176-179 Cerussite, Tsumeb, Namibi a 182-185 Houston Museum of Natural Scienc e 186-192 23rd Rochester mineralogical symposium (cubanite, Canada - annite, biotite, siderophyllit e from Mont-St-Hilaire, Canada - prediction o f gem pockets in Ural, Russia - lemoynite, Mant St-Hilaire, Canada - 3 secondary farms o n pyrite - Bi sulphosalts trom Peru - goethit e epitactic on calcite , CH - green dolomite fro m Saint-Hilaire - P in garnets - solid solution i n serandite from Mt-St-Hilaire - feldspars fro m Zacatecas, Mexico - route 290 road cut , Massachusetts - spinel from arctic Canada - U V laser Raman spectr. of diamond and related minerals - chemical zonation in chambersit e and boracite from salt domes in the Gulf Coas t

Geonieuws 22(10), december 199 7

region) . 193-195 Science museum of Virginia CANADIAN MINERALOGIST 35(1), 02 .97 35-38 Chrombismite, a new mineral species fro m the Jialu gold mine, Shaanxi Province, China 39-52 Sn-Ge-Cd-Cu-Fe-bearing sulfides an d sulfosalts from the Barquilla deposit, Salamanca . Spain 153-166 The Volta Grande pegmatites, Minas Gerais, Brazil : an exemple of rare-elemen t pegmatites exceptionally enriched in Li and Rb 167-174 Lithium in sekaninaite from the typ e lacality, Dolni Bory, Czech Republic 175-180 Jorgensenite, a new aluminofluoride mineral from Ivigtut, Greenland 181-188 Sheidrickite, a new mineral species from Mont-Saint-Hilaire, Quebec, Canad a 219-246 Nomenclature of amphiboies CANADIAN MINERALOGIST 35(2), 04 .97 Themanummer : nature and origin of primitive magmas at subduction zones

Mergelgrube bei HeilbronnfBaden-Wurttember g 236-242 Erdgeschichiiche Wanderungen i m Landkreis Amberg-Sulzbac h 243-256 Neufunde van Mineralien aus einige n Vorkommen der Vogesen, Frankreic h AGAB MINIBUL 30(6), 06 .9 7 1-8 De la crandallite a Vielsal m 9-14 La mesure des angles au siècle des lumière s 15 du vol dans les musées : coronaire MINERAUX ET FOSSILES 23(252) . 06 .9 7 5-11 Au coeur de Minas Gerais (Brésil) Téofil o Otoni, la ville précieus e 13 La jentschite, un nouveau sulfosel d e Lengenbach, Binntal, Suiss e GEODE, extra-nummer . 05 .9 7 Themanummer : "Het voorkomen van osumiliet , roedderiet en eifeliet in de vulkanen van de Eifel " 36 pp. MINERALIEN WELT 8(5), 10 .97

SCHWEIZER STRAHLER 11(2), 05 .97 45-51 Die Kristallkluft am Scheuchzerhorn (Oberaar BE) 51-55 La fenacite del Lago Blanco (Robiei TI) 55-68 Die neuen Thallium-Sulfosalze vom Lengenbach (Binntal, CH) 68-86 Neue Erkenntnisse 'her die Entstehung der Minerallagerstètte Lengenbach im Binntal (VS) a25 France peut-on encore faire de la minéralogie dans les eanciennes mines 7 a31 Zdenekit vom Cap Garonne, F *

MINERALIENFREUND 35(2), 05 .97

1-2 Apatit von der Knappenwand (Osterreich) 3-5 Mit Theo (Desax) am Piz Acietta (Disentis, GR) 5-8 Urner Strahler 8-21 Auf Madagasca r 22-24 Ein Zwerg bewacht die Amethyste MINERAUX ET FOSSILES 23(253), 08 .97 13-19 L'extraction, la taille et la vente des rubis en Birmanie 27-34 Randonnée géologique en Bretagne DER AUFSCHLUSS 4854), 08 .97 193-199 Zur Farbe der Mineralien 200-210 Die Kratergruppe von Ilumetsa (Sudestland ) 211-219 Déodat de Dolomieu und seine Entdeckung ader die Entstehung von Dolomi t 221-226 Goethe als Geologe in (taken (1786-1788) 227-235 Mottramit und Vanadinit aus einer


11-13 Fotokors (1 ) 15 Uber Delafossit-Vorkommen im Siegerlan d 17-26 Die Grube Fortuna im Gelbach, mittlere r Schwarzwald (D ) 27-31 Die neuen Riesen-Achate im Westfeld vo n St .Egidien, Sachsen (D ) 32-38 Neufunde (Vulkaneifel, Siegerland, A Krnten, Schwarzwald, A-Burgenland, Weden Salzburg . 39-41 Die Bergkristalle vom Hocharn (A ) 42-45 Sekundke Neubildungen in Schlacken vo n St . Martin am Silberberg in Kèrnten (1) (A ) 46-47 Ein Neufund von Turkis aus de m Graphitvorkommen bei Amstall/Trandorf i n Niederdsterreic h 48-55 Die "Opat Pineapples" von White Cliffs i n New South Wales, Australien (2) . *

UK J . MINES & MINERALS nr . 8, 08 .9 7

4-6 Mineral News (England, Scotland, Ireland , Wales ) 10-14 Supergene Cu, Pb, Zn and Ag minerals fro m Force Crag Mine, Coledale, Cumbri a 15-16 Mineral notes (stilpnomelane, schulenbergite , wulfenite, chenite, rutile) . 17-32 The mineral collection of the Royal Institutio n of Cornwal l 33-36 The mineralogy of Ystrad Einion mine . Dyfed, Wale s GEODE 22(4), 09 .9 7 15-20 Mexico, land van vuuropaal en vuuragaat (2 ) 23 Magnesie t

255

inhoud geonieuws jaargang 22 (1997 )

10-17 28-31 32-45

M3 I rfi san a* i t Hi toris he m jn uwhet'inntal' , ►os nrijk *ll, ;Schwa , k *#enberg D eI1 :Ha.

H. Pelckman s H. Dille n P. Bender, H . Bender, H . Dille n

56-63 64-72 82-92 93-94 106-108 109-110

Arseens lf le n De Ce*chell Mine, i S hw rattenberg rixl

H. Dille n H. Dillen H. Bende r G. Cornelis H. Bende r G. Corneli s

(Tirol

_ Kermesi i Museum "`T, *C SCë Ït ttt " ` ip .rvxen'vaen l et tr m+g bied van' Red Rrver, Il r.an tuba, Canada

Jaaroverzicht 199e Topaas, Th+ mas'Range, Ut h, USA Tucsnrr, .mie af werkelijk id 163-166 167-176 188-190 191-194 195 196

197-201 213-227

238 239 240-245

256

Internet-nierars Andalusiet, var, chiastoliet MKA-PC

rricopaie t Steen gra ue sinter i k i Termieten en g Boekbes kdfl9 i+ -i...2 Pr'ibram, een reus onde r mijnbouwgebiede n

*

goudprb5*tie

Fornaciietldescloisiet Piretiet Scheeket

Sten

1,10

P. Van hee H. Dille n H . Dillen P. Tambuyse r J. Luyten, H. Dille n P. Tambuyse r H . Dille n J. Maertens P . Bende r A. Emmerman n G . Corneli s

H. Pelckman s H. Dille n G. Cornelis , H. Dille n R. Van Tassel


geomeuws Q1 [tl maandblad van de mineralogische kring antwerpen v.z.w. 22(10), december 1997

Recommend Documents