Gemeenteprofiel Gereformeerde kerk vrijgemaakt Apeldoorn-Zuid
‘Dan groeien wij, ons aan de waarheid houdende, in liefde in elk opzicht naar Hem toe die het Hoofd is, Christus.’ (Efeze 4:15)
Inhoudsopgave
Voorwoord 1.
Inleiding
2.
Apeldoorn en omgeving
3.
Geschiedenis van de Gereformeerde kerk Apeldoorn
4.
Gereformeerde kerk vrijgemaakt te Apeldoorn-Zuid
5.
Gemeenteschets
Literatuuropgave
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 2
Voorwoord "Dan groeien wij, ons aan de waarheid houdende, in liefde in elk opzicht naar Hem toe, die het Hoofd is, Christus" (Efeze 4:15). Dit is de tekst in de koepel van ons kerkgebouw en de basis van waaruit dit gemeenteprofiel is opgesteld. Elke gemeente is in Christus gelijk, omdat we allemaal navolgers van Christus zijn. Toch is elke gemeente weer anders, omdat ze wordt gevormd door allerlei verschillende mensen. Toen studenten een onderzoek deden naar onze kleiner wordende gemeente, was een van hun adviezen: vraag uzelf eens af, wie zijn jullie en wat willen jullie. Door het afscheid van onze predikant in 2012 werd deze vraagstelling de aanleiding tot het opstellen van dit gemeenteprofiel. Eerst heeft de kerkenraad zich hierover gebogen in meerdere vergaderingen. Daarna, in oktober 2012, heeft de kerkenraad de gemeente gevraagd mee te werken aan de totstandkoming. Alle gemeenteleden hebben, in miniwijken, in groepen en in verenigingsverband, informatie aangeleverd op de twee vragen “wie zijn wij” en “wat willen wij”. Alle teksten, van kerkenraad en gemeente, zijn vervolgens geordend tot een leesbaar geheel. Vervolgens zijn de praktische aspecten van de gemeente toegevoegd, zoals samenstelling en organisatie. De kerkenraad dankt Heleen Vosslamber voor het samenstellen en redigeren van al deze informatie in het document wat nu voor u ligt. Een document dat u vertelt wie de gemeente van Apeldoorn-Zuid is en dat ons zal helpen om verder inhoud te geven aan de tekst uit onze koepel.
De kerkenraad van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) te Apeldoorn-Zuid Juni 2013
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 3
1.
Inleiding
In dit Gemeenteprofiel wordt een beeld geschetst van de gemeente van Apeldoorn-Zuid. In hoofdstuk twee kunt u lezen over de stad Apeldoorn en haar geschiedenis. Apeldoorn is een stad met ongeveer 150.000 inwoners verspreid over een groot gebied. Voor de tekst van dit gemeenteprofiel is dankbaar gebruik gemaakt van een aantal bronnen. Om de leesbaarheid van de tekst zo groot mogelijk te houden zijn deze bronnen vermeld in de literatuuropgave. In hoofdstuk drie wordt de geschiedenis van de gereformeerde kerken vrijgemaakt in Apeldoorn kort uit de doeken gedaan. Vanaf 1997 bestaan er twee aparte kerkelijke gemeenten in Apeldoorn, namelijk GKV Apeldoorn-Centrum en GKV Apeldoorn-Zuid. In hoofdstuk vier kunt u meer lezen over de kerkelijke gemeente van Apeldoorn-Zuid. In dit hoofdstuk wordt de opbouw van de gemeente en de organisatie besproken. Daar kunt u lezen wat de rollen en taken van de kerkenraad en de verschillende commissies zijn. In hoofdstuk vijf kunt u lezen welke aandachtspunten door de gemeenteleden zelf zijn aangedragen, toen hen door de kerkenraad werd gevraagd, wat de kenmerken zijn van onze gemeente en ook wat de gemeenteleden graag willen voor de toekomst. Vooral in dit hoofdstuk kunt u onze gemeente van binnenuit leren kennen. In de gemeente gebeuren veel mooie en goede dingen. De gemeenteleden willen op elkaar betrokken zijn en samen naar Christus en naar elkaar toegroeien. Toch zijn er binnen de gemeente ook zorgen, zoals de daling van het ledental en de neiging tot over-organisatie binnen de gemeente. Als gemeente weten we dat we door Christus zijn samengebracht en we willen Gods naam eren in erediensten en in onze onderlinge omgang. We weten dat we daarin afhankelijk zijn van Zijn zegen.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 4
2.
De stad Apeldoorn en omgeving
2.1. Geschiedenis van Apeldoorn De geschiedenis van Apeldoorn gaat terug naar het jaar 792 toen het als "villa ut marca Appoldro" werd genoemd in een schenkingsakte. In die tijd bloeide de smeedijzerindustrie en was Apeldoorn een welvarende buurtschap. Rond 1300 kwam er een einde aan de ijzerindustrie. In de late middeleeuwen werkte het grootste deel van de bevolking in de landbouw. Dit veranderde eind 16de eeuw door de papiernijverheid. In 1593 werd de eerste papiermolen Apeldoorn in de 17e eeuw door Jacob van Ruisdael gesticht. Tot ongeveer 1800 bleef de papierindustrie een bloeiende bedrijfstak. Door de papierindustrie groeide Apeldoorn snel. In 1684 kocht Willem III van Oranje het huis Het Loo en liet daarnaast paleis Het Loo bouwen omdat Apeldoorn centraal in een jachtgebied lag. Daarna hebben meerdere leden van de Koninklijke familie het paleis bewoond, tot het overlijden van koningin Wilhelmina. In de jaren zestig van de vorige eeuw vestigden zich rijksdiensten (Belastingdienst, Domeinen, Kadaster) in Apeldoorn en daarmee ook vele andere bedrijven. Het aantal inwoners groeide snel. Om voldoende huisvesting te kunnen bieden, werden de wijken De Maten (30.000 inwoners) en Zevenhuizen (22.000 inwoners) gebouwd. In 2011 is begonnen met de bouw van de wijk Zuidbroek, deze zal ongeveer 10.000 inwoners krijgen.
2.2. Geografische ligging Apeldoorn ligt centraal op de Veluwe, het grootste natuurgebied van Nederland. De stad is goed bereikbaar via de snelwegen A1 en A50. Er zijn drie spoorwegstations die Apeldoorn verbinden met Amersfoort, Deventer en Zutphen. Samen met de steden Deventer en Zutphen maakt Apeldoorn deel uit van de Stedendriehoek, geografisch gezien liggen de drie steden namelijk in een gelijkzijdige driehoek. Leuke dingen doen op de Veluwe, dat is een klein kunstje! Voor alle leeftijden en interesses is er wel wat te beleven. Tegenwoordig is Apeldoorn vooral bekend door attracties als Apenheul, Koningin Julianatoren en Nationaal Museum Paleis Het Loo. Verder is Apeldoorn het stedelijk middelpunt van Nederlands grootste aaneengesloten bos- en natuurgebied, de Veluwe.
2.3. Burgerlijke gemeente Apeldoorn is een middelgrote stad midden op de Veluwe en telt ongeveer 150.000 inwoners. Deze inwoners zijn verdeeld over de stad Apeldoorn en de buitengebieden, waaronder o.a. de plaatsen Klarenbeek, Beekbergen, Lieren, Loenen, Wenum/Wiesel en Uddel vallen. Apeldoorn heeft een groot winkelaanbod, onder andere in het overdekte winkelcentrum “De Oranjerie”. Door de nabijheid van de Veluwe trekt de stad veel toeristen.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 5
Onder de kerkelijke gemeente van Apeldoorn-Zuid valt het gedeelte aan de zuidkant van de stad met de wijken Zuid, De Maten en het Woudhuis. Daarnaast vallen onder Apeldoorn-Zuid de dorpen aan de zuidkant, namelijk Klarenbeek, Oosterhuizen, Lieren, Loenen en een deel van Beekbergen.
3.
Geschiedenis van de Gereformeerde kerk Apeldoorn
Na de Vrijmaking ontstaat op 27 mei 1945 de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt in Apeldoorn. De gemeente groeit gestaag. In 1969 ontstaat er een breuk en maken veel gemeenteleden de overstap naar de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (buiten verband), nu de Nederlands Gereformeerde kerken. De Gereformeerde kerk vrijgemaakt in Apeldoorn telt dan nog 167 gemeenteleden. Op 29 september 1976 neemt de gemeente het kerkgebouw aan de Gen. van Heutszlaan in gebruik. De gemeente telt op dat moment ruim 400 leden. Maar de gemeente blijft doorgroeien, zodat het principebesluit wordt genomen om bij doorgaande groei naar een tweede kerkgebouw en uiteindelijk naar twee zelfstandige gemeentes toe te werken. Met ingang van januari 1987 worden elke zondag, zowel voor de morgen- als de middagdienst, dubbele diensten belegd. In 1988 telt de kerkelijke gemeente ruim 800 leden. Op grond van dit ledental wordt een tweede predikant beroepen. In juli 1988 neemt ds. J.A. Boersema het beroep aan dat op hem wordt uitgebracht. De voorbereidingen voor de bouw van een tweede kerkgebouw worden getroffen en br. J. Borkent, van Architectenbureau Van Duivenboden-Borkent, wordt als uitvoerend architect aangewezen en in 1995 wordt een tweede kerkgebouw in gebruik genomen. Op zondag 26 november 1995 worden in dit kerkgebouw "De Voorhof" de eerste kerkdiensten gehouden. Op 9 september 1997 ontstaan door splitsing van de gemeente van de Gereformeerde kerk Apeldoorn twee zelfstandige gemeenten, elk met een eigen predikant en een eigen kerkgebouw. De gemeente van Apeldoorn-Centrum blijft samenkomen in het kerkgebouw "De Koningshof" aan de Generaal van Heutszlaan, met als predikant ds. H.R. van de Kamp. De gemeente van Apeldoorn-Zuid komt samen in het kerkgebouw "De Voorhof" aan de Gijsbrechtgaarde in Apeldoorn, met als predikant ds. J.A. Boersema. Op 1 april 2004 treedt ds. J.A. Boersema in dienst van "De Verre Naasten" als missionair toerustingspredikant van de gereformeerde zusterkerken in Oost-Indonesië op de eilanden Soemba, Savu en Timor. Op 1 maart 2005 wordt ds. A.M. de Hullu van de Gereformeerde kerk in Bunschoten beroepen. Ds. De Hullu neemt dit beroep aan en is tot december 2012 onze predikant. Sinds zijn vertrek naar de Gereformeerde kerk van Ommen-West is onze gemeente vacant. Een overzicht van alle predikanten vanaf 1946 in Apeldoorn 1946 1949 1967 1972-1976 1979-1984 1985-1991 1988-2004 1992-heden 2005-2012 2012-heden
Ds. J. Smelik Ds. B. Jongeling Ds. J.H. Kamerbeek Ds. R. Hoogsteen Ds. Tj. Boersma Ds. M.J.C. Blok Ds. J.A. Boersema (Zuid) Ds. H.R. van de Kamp (Centrum) Ds. A.M. de Hullu Vacant Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 6
4.
De Gereformeerde kerk Apeldoorn-Zuid
4.1. Opbouw van de gemeente
Gemeente Apeldoorn-Zuid Leeftijdsopbouw 70 60 50 40 30 20 10 0 0-10
11-20
21-30
31-40
41-50
51-60
61-70
71-80
81-90
>90
Gemeente Apeldoorn-Zuid per 1-1-2013, aantal gemeenteleden per leeftijdscategorie. De gemeente van Apeldoorn-Zuid bestond op 1 januari 2013 uit 316 leden. Deze gemeenteleden zijn verdeeld over 130 adressen. De gemeente bestaat uit 316 personen. De opbouw hiervan is als volgt: Belijdende leden: 219 personen (70%) Doopleden: 94 (30%) Gastleden: 1 (0,3%) De gemiddelde leeftijd van de gemeente is ongeveer 37 jaar. Opvallend in de leeftijdsopbouw van de gemeente is dat er naar verhouding veel kinderen zijn in de leeftijd tot 10 jaar. Er is op dit moment vooral een grote groep kinderen in de leeftijd van 4 en 5 jaar. Daarnaast is ook de leeftijdscategorie 51-60 jaar sterk vertegenwoordigd in de gemeente. Verder zijn in de gemeente behoorlijk wat alleenstaanden, namelijk 43. Het ledental van de gemeente is in de laatste jaren sterk gedaald. Veel mensen zijn vertrokken naar andere kerken en gemeentes, zoals de Gereformeerde kerken (hersteld), Hersteld Hervormde Kerk, Eben-Haëzerkerk (Hervormde wijkgemeente PKN), Nederlands Gereformeerde kerk en Evangelische gemeenten. Daarnaast zijn ook leden vertrokken naar GKV Apeldoorn-Centrum door verhuizing op het grondgebied van Apeldoorn. De gemeenteleden van Apeldoorn-Zuid hebben over het algemeen een wat hoger opleidingsniveau. Datum 1-10-2000 1-10-2002 1-10-2004 1-10-2006 1-10-2008 1-10-2010 1-10-2011 1-10-2012 1-1-2013 1-5-2013
Belijdende leden 231 243 244 278 264 256 237 224 219 217
Doopleden 150 157 149 144 139 110 109 103 94 95
Totaal 381 400 393 422 417 366 346 327 313 302
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 7
4.2. Organisatie Kerkenraad De kerkenraad houdt zich bezig met de organisatorische en bestuurlijke zaken van de gemeente. De brede kerkenraad bestaat uit 9 ouderlingen, een jeugdouderling en 7 diakenen. Van de ouderlingen is één ouderling benoemd als preses van de kerkenraad. De kerntaak van de kerkenraadsleden is het geestelijk leiding geven aan de gemeente door prediking, onderricht en pastoraat. Om de kerkenraadsleden daarvoor voldoende tijd en ruimte te geven, worden zoveel mogelijk organisatorische zaken overgedragen aan het moderamen van de kerkenraad. Het moderamen vormt het dagelijks bestuur en krijgt de bevoegdheid van de kerkenraad voor de uitvoering van haar werk. Het moderamen bereidt de vergaderingen van de kerkenraad en de kerkenraad met gemeente voor. Het moderamen ontvangt de contactpersonen van de verschillende commissies in de gemeente. De kerkenraad denkt na over de organisatie van de gemeente door middel van taakgroepen, zodat er een duidelijker structuur ontstaat. Diaconie De diaconie behandelt alle zaken die diaconale arbeid betreffen. De diaconie gebruikt voor haar taakstelling het beeld van de bouwer aan de infrastructuur van de gemeente. De diakenen zorgen dat er wegen naar elkaar zijn, bouwen bruggen naar elkaar en naar de samenleving. Daarnaast vormen ze een vangnet voor hen die uit de boot dreigen te vallen. Daarmee zorgen de diakenen voor het cement tussen de bouwstenen waaruit de gemeente van Christus is opgebouwd. De diakenen doen dit o.a. door middel van huisbezoeken en ondersteuning van mensen in nood. Naast de taak binnen de gemeente zien de diakenen het ook als taak om mee te werken aan bovenlokale activiteiten op diaconaal gebied, zowel in Nederland als daarbuiten. Commissie van Beheer (CvB) In de gemeente is een Commissie van Beheer ingesteld die de onroerende zaken, inventarissen en geldmiddelen van de gemeente beheert. In de CvB zitten ook een contactpersoon voor kosterszaken en een voor onderhoudszaken. Liturgiecommissie De Liturgiecommissie is een adviesorgaan van de kerkenraad. De commissie geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de kerkenraad met betrekking tot de liturgie en vormgeving van de eredienst. Commissie Zending en Hulpverlening De kerk van Apeldoorn Zuid ondersteunt het werk van de Stichting Oekraïnezending, die hulp verleent aan het kerkelijk opbouwwerk en het missionaire werk van de Oekraïens Evangelisch Gereformeerde Kerken (UERC). De Commissie Zending en Hulpverlening (CZH) werkt aan de betrokkenheid van de gemeenteleden bij de zending door hen te informeren over de voortgang van zending. Verder heeft de commissie de taak te zorgen voor het bij elkaar brengen van de financiële bijdragen. Daarnaast geeft de commissie advies aan de kerkenraad over zendingszaken en hulpverlening.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 8
Commissie Gemeenteopbouw De Commissie GemeenteOpbouw (CGO) coördineert die onderdelen van de gemeenteopbouw die niet door andere kerkenraadscommissies worden uitgevoerd. Onder gemeenteopbouw wordt verstaan het totale pakket van activiteiten in de kerkelijke gemeente, dat nodig is voor het voluit Bijbels functioneren van de gemeente, tot eer van God en tot heil van de naaste. Voorbeelden hiervan zijn de stimulering van wijkcommissies, de verbetering van de introductie van nieuwe gemeenteleden en het organiseren van een gemeentedag. Mediateam Het mediateam is verantwoordelijk voor alle materialen en de middelen met betrekking tot de geluids- en beamerinstallatie en alle taken die daar op logische wijze uit voortvloeien. Het mediateam verzorgt de presentaties voor de beamers en het bedienen van de geluidsinstallatie en camera tijdens de kerkdiensten. Daarnaast is het Mediateam ook verantwoordelijk voor de aantrekkelijke website van de kerk, http://www.gkvapeldoornzuid.nl. Bijbelstudieverenigingen In de gemeente functioneren een groot aantal Bijbelstudieverenigingen voor mannen, vrouwen, gemengde groepen en groepen jongeren. Deze Bijbelstudieverenigingen hebben tot doel de onderlinge opbouw van de gemeente, het samen doen van Bijbelstudie en het groeien in kennis van en liefde tot God. Verschillende bijbelstudieverenigingen worden georganiseerd in samenwerking met gemeenteleden van GKV Apeldoorn-Centrum. Daarnaast draait er ook een interkerkelijke bijbelstudievereniging. Catechisatiecommissie De catechisatiecommissie heeft als doel het ondersteunen van de predikant en/of de catecheten bij het vormgeven van de catechisatie, kijken bij en bespreken van catechisatielessen, besluiten over de methode, communicatie met de kerkenraad en de ouders en het verzorgen van acties. Jeugdcommissie De Jeugdcommissie coördineert en regelt alle activiteiten en het werk dat in de gemeente voor de jeugd wordt gedaan. De Jeugdcommissie doet dit in samenwerking met de jeugdleiders van de clubs en verenigingen en in samenspraak met de jeugdouderling. Doordat de jeugdcommissie de praktische en organisatorische zaken regelt, kan de jeugdouderling(en) zich voornamelijk bezighouden met het jeugdpastoraat.
4.3. Inrichting van de eredienst Elke zondag komen de gemeenteleden van Apeldoorn-Zuid bij elkaar in De Voorhof. Heel verschillende mensen. Ze hebben iets belangrijks gemeenschappelijk: ze willen God ontmoeten en met Hem de nieuwe week beginnen. Een kernwoord voor de erediensten is ‘eenheid’. Zes dagen in de week heeft iedereen zijn eigen leven. Daarin zijn grote verschillen. Maar als we onder de koepel bij elkaar komen, dan vormen we een eenheid voor God. De ontmoeting met God zorgt ook voor een intense verbondenheid met elkaar. Dit is het uitgangspunt geweest voor de kerkenraad om de kerkdiensten zo in te richten dat alle gemeenteleden en gasten iets van dit wonder (mee) beleven. De kerkenraad heeft niet gekozen voor aparte diensten voor kinderen, jongeren en gasten, maar voor één dienst voor de hele gemeente waarin ook alle gasten welkom zijn. In zo’n dienst kan er soms speciale aandacht zijn voor een bepaalde doelgroep als jongeren of gemeenteleden met een verstandelijke beperking, maar het blijft een dienst voor de hele gemeente. Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 9
Het is belangrijk dat de kinderen hierin ook worden meegenomen. Predikanten kunnen een kindmoment houden aan het begin van de preek. Verder is er een opbouw gemaakt in de bijbelklassen. De kinderen tot vier jaar kunnen ’s morgens naar de crèche. De vier- en vijfjarigen kunnen om de week ’s morgens naar de bijbelklas gaan en de andere week naar de kerkdienst. De zes- en zevenjarigen kunnen elke zondagmorgen bij de kerkdienst zijn, omdat hun bijbelklas om de week tijdens de middagdienst is.
4.4. Pastoraat en wijken Binnen de gemeente hebben zowel de ouderlingen als diakenen een belangrijke taak in het pastoraat. In huisbezoeken kunnen de ambtsdragers de gemeenteleden leren kennen en inschatten of extra aandacht nodig is. Ter stimulering van het omzien naar elkaar is in het kader van gemeenteopbouw besloten tot het instellen van wijkcommissies. De taken van deze commissies worden in overleg met de wijkdiaken vastgesteld. Deze kunnen per wijk verschillend zijn afhankelijk van de structuur en behoefte van de wijk. De taken van de wijkcommissies zijn o.a. het coördineren van het verwelkomen van nieuw-ingekomenen, organiseren van wijkmiddagen of -avonden, ziekenbezoek, ouderencontact en zusterhulp. Het doel van de zusterhulp is om bij plotseling ontstane problemen in de gemeente onmiddellijk hulp te kunnen mobiliseren. Deze hulp kan variëren van kinderoppas, huishoudelijke hulp enz., tot het opvangen van gezinsleden bij ernstige ontwrichting enz. De hulp is in principe tijdelijk, totdat een professionele hulpbron beschikbaar is. Naast de wijkcommissies functioneren in de drie wijken binnen de gemeente één of meer wijkkringen of miniwijken. De doelstellingen van de wijkkringen zijn verschillend, afhankelijk van de behoefte van de deelnemers. Dit kan variëren van gezamenlijke maaltijden tot bijeenkomsten waar gezamenlijk over een onderwerp wordt doorgesproken. Een belangrijke doelstelling is wel altijd elkaar beter leren kennen in de wijk, zodat men elkaar gemakkelijker durft te benaderen als er hulp nodig is.
4.5. Jeugdwerk Binnen de gemeente heeft de jeugd een belangrijke plaats. Om het werk voor de jeugd te structureren is de Jeugdcommissie opgericht, die hierboven al is beschreven. Binnen de gemeente worden er verschillende activiteiten georganiseerd. Crèche leeftijd 0- 4 jaar (tijdens de morgendienst) Schatgravers leeftijd basisschool groep 1 en 2 (1x per 2 weken tijdens de morgendienst) Ontdekkers leeftijd basisschool groep 3 en 4 (1x per 2 weken tijdens de middagdienst) Spoorzoekers leeftijd 8-12 jaar, 1x per 2 weken op vrijdagavond Keek na de preek leeftijd 12-16 jaar, 1x per maand op zondagmorgen Xperience055 verschillende activiteiten voor de jeugd van 12-24 jaar in samenwerking met Apeldoorn-Centrum
4.6. Samenwerking met andere gemeenten in Apeldoorn Vanaf juni 1990 hebben regelmatig gesprekken plaatsgevonden met de drie Christelijke Gereformeerde kerken in Apeldoorn. Deze gesprekken hebben tot resultaat gehad dat in 2010 het besluit is genomen tot nauwe samenwerking tussen de twee GKV’s en de drie CGK’s in Apeldoorn. In een gezamenlijke kerkdienst in november 2010 hebben we hiervoor de Here gedankt. We hebben deze kerkelijke eenheid ook ervaren en onderstreept door samen het Heilig Avondmaal te vieren. De samenwerking bestaat uit kanselruil, openstelling van het Heilig Avondmaal en het aanvaarden van elkaars ongecensureerde leden. Een Stuurgroep Samenwerking is gevormd, met leden uit al deze Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 10
kerken, om verdergaande samenwerking vorm te geven. Tijdens de zomerperiode worden de middagdiensten van Apeldoorn-Zuid gezamenlijk belegd met de CGK Andreaskerk in Apeldoorn. Ook wordt nagedacht over het houden van gezamenlijke themadiensten. Gezamenlijke activiteiten die verder worden georganiseerd zijn o.a. catechisatie voor gehandicapten, opvoedkringen, Alphacursus (met CGK en NGK) en de kerkenmiddag voor ouderen (CGK, NGK). Het is de bedoeling de activiteiten langzaam uit te breiden, zodat de gemeenteleden elkaar kunnen leren kennen. Met de Nederlands Gereformeerde kerk in Apeldoorn zijn vanaf 1997 gesprekken gevoerd. Deze gesprekken hebben in 2012 geleid tot een gezamenlijke verklaring van de GKV kerken in Apeldoorn. De kerkenraden van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) van Apeldoorn-Centrum en ApeldoornZuid en van de Nederlandse Gereformeerde Kerk van Apeldoorn hebben sinds begin 2011 met elkaar en in eigen kring gesproken over hun onderlinge relatie. In de gesprekken is duidelijk geworden dat de onderlinge verschillen, die in het verleden zowel landelijk als plaatselijk scheiding hebben gebracht, niet langer een blokkade vormen voor een nauwere samenwerking. Er is duidelijke overeenstemming geconstateerd over de noodzaak van binding aan de gereformeerde belijdenis. Er is royale loyaliteit uitgesproken aan de afgesproken kerkorde (GKV) en akkoord van kerkelijk samenleven (NGK). De kerkenraden erkennen elkaars tuchtoefening en zullen (ongecensureerde) leden van de andere kerken toelaten tot de viering van het Heilig Avondmaal. Bij eventuele overgangen zal overleg plaatsvinden tussen de ambtsdragers van beide kerken; er zullen over en weer attestaties worden afgegeven, waarin gevraagd wordt om de herderlijke zorg voor het gemeentelid over te nemen. De kerkenraden hebben met grote dankbaarheid geconstateerd dat door het wegnemen van deze blokkades de weg naar elkaar toe meer open is komen te liggen. Ze spreken de wens uit om verder naar elkaar toe te groeien en de samenwerking tussen de kerken verder uit te bouwen. Het openstellen van de kansels voor elkaar kan voorlopig niet worden gerealiseerd, vooral vanwege het verschilpunt met betrekking tot de vrouw in het ambt. Gelukkig zijn er geen belemmeringen om op andere gebieden de onderlinge contacten te versterken, zoals het beleidsmatig overleg en de praktische samenwerking binnen de Stuurgroep Samenwerking. De kerkenraden zullen nieuwe samenwerkingsinitiatieven stimuleren.
4.7. Missionaire activiteiten Binnen de gemeente van Apeldoorn-Zuid wordt een aantal mooie activiteiten georganiseerd met als doel het Evangelie uit te dragen. Al een aantal jaren wordt er op Kerstavond een Kerstlichtjestocht georganiseerd in het Matenpark. Aan de organisatie doen veel gemeenteleden mee en ook worden gemeenteleden uit de GKV Apeldoorn-Centrum, de CGK en NGK gevraagd om hieraan een bijdrage te leveren. In het jaar 2012 hebben ongeveer 2.500 bezoekers de Kerstlichtjestocht gelopen. Op de route van de Kerstlichtjestocht wordt in verhaal, sketches en liederen het Evangelie van de geboorte van de Here Jezus verteld. In de herfstvakantie wordt het VakantieBijbelFeest gehouden voor kinderen in de leeftijd van de basisschool. In drie dagen wordt aan veel kinderen uit de buurt van de kerk verteld uit de Bijbel, er worden liedjes gezongen en geknutseld. De gemeente van Apeldoorn-Zuid werkt mee aan het project Licht in Lichtenvoorde in de Achterhoek. Licht is een kerkelijke gemeente in wording. Deze gemeente is ontstaan uit missionaire activiteiten van een aantal Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt en Christelijk Gereformeerde Kerken Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 11
in Gelderland. Voor dit project zijn Kees van de Beek, als evangelisatiepredikant, en Kasper van Helden, als jongerenwerker, werkzaam. Daarnaast ondersteunt de gemeente van Apeldoorn-Zuid financieel het project ICF (International Christian Fellowship) samen met zes andere kerken in Apeldoorn, namelijk de drie CGK-kerken, de NGK-kerk, GKV Apeldoorn-Centrum en de PKN-gemeente Eben-Haëzer. Het ICF is een multiculturele gemeenschap die wekelijkse samenkomsten, huisgroepen, een kinderclub, maaltijden en vrouwenavonden verzorgt.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 12
5.
Gemeenteschets
5.1. Inleiding De kerkenraad van de Gereformeerde kerk vrijgemaakt Apeldoorn-Zuid heeft de gemeenteleden opgeroepen na te denken over het profiel van de gemeente. Hierbij werden de volgende vragen gesteld: 1. Wie zijn wij als gemeente van Apeldoorn-Zuid. Wat zijn onze kenmerken. Noem zaken die u opvallen. Dat mogen zorgen zijn, maar ook zaken waar u blij van wordt. Noem vijf kenmerken en geef een toelichting met voorbeelden. 2. Wat willen wij als gemeenteleden? Wat zijn de top 5 wensen? Houd het daarbij niet alleen bij de wens, maar probeer die ook te omschrijven. De gemeenteleden hebben hier goed gehoor aan gegeven. Bij de kerkenraad zijn 16 documenten ingeleverd die door miniwijken, wijkkringen, verenigingen, groepen van mensen, echtparen en individuele gemeenteleden zijn opgesteld. De kerkenraad was verrast dat zoveel gemeenteleden mee hebben gedaan om een profiel van de gemeente op te stellen.
5.2. Wie zijn wij als gemeente van Apeldoorn-Zuid? Allereerst is het belangrijk om te noemen dat de gemeente van Apeldoorn-Zuid een gemeente van Christus is. We zijn gereinigd door Zijn bloed en in Christus geheiligd. In Christus zijn we ook broeders en zusters van elkaar en zijn we allemaal leden van het Lichaam van Christus. Dit is heel bijzonder en dat zet de gemeente ook direct in een ander licht. Met elkaar mogen we staan in Zijn Licht. In de stukken die door de gemeenteleden zijn ingeleverd komt een aantal zaken duidelijk naar voren: 1. Verscheidenheid In de gemeente van Apeldoorn-Zuid zijn veel verschillende mensen. Er is veel verschil tussen de leden op allerlei terreinen. We verschillen van elkaar op heel veel manieren: in leeftijd, in wat we belangrijk vinden, in onze meningen, in geloofs- en gebedsleven, in onze keuzes, in tijd- en geldbesteding. In de gemeente zijn ook heel veel gaven en talenten aanwezig. De uitdaging hierbij is dat we als gemeenteleden elkaar toch moeten kunnen blijven vinden. In de verscheidenheid moeten we toch een eenheid zijn. De vraag hierbij is, hoe we omgaan met verschillen en hoe we ruimte geven aan elkaar. We zijn een gemeente van Christus. Hij is het Hoofd van de gemeente en als gemeente mogen we samen naar Hem toegroeien. Heel mooi staat dat ook in de koepel van onze kerk, De Voorhof, vermeld: ‘Dan groeien wij, ons aan de waarheid houdende, in liefde in elk opzicht naar Hem toe, die het Hoofd is, Christus’. Efeze 4:15 De eenheid in Christus blijft het uitgangspunt van de gemeente. We mogen met elkaar toegroeien naar het Hoofd Christus.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 13
2. Organiseren De gemeente is goed in organiseren. Er worden heel veel verschillende activiteiten georganiseerd. Dit is de positieve kant. De gemeente van Apeldoorn-Zuid bestaat uit heel veel verschillende mensen. Er is voor iedereen wel een activiteit waar hij of zij aan mee kan doen. Mooie activiteiten die de laatste jaren worden georganiseerd zijn de bijbelstudieverenigingen, activiteiten voor jongeren in Xperience055, het VakantieBijbelfeest, de Kerstlichtjestocht. Een valkuil hierbij is over-organisatie. Er wordt zoveel georganiseerd, dat we door de bomen het bos niet meer zien. Het organiseren van de ene activiteit gaat weer ten koste van de andere activiteit. Bovendien is het soms lastig de activiteiten ook te continueren. Er zijn altijd wel enthousiaste trekkers voor het opstarten van een activiteit, maar het is moeilijk om de activiteiten ook vol te houden. De uitdaging waar we als gemeente voor staan is om de mooie activiteiten die zijn gestart ook vol te houden. De kunst is om niet alleen nieuwe activiteiten te beginnen, maar waar mogelijk ook commissies en activiteiten samen te voegen, te schrappen of samenwerking te zoeken. 3. Visie en beleid In de reacties van de gemeenteleden komt regelmatig naar voren dat men vindt dat de kerkenraad duidelijker zou moeten zijn in het vaststellen van beleid. De gemeenteleden geven aan dat ze willen dat er een duidelijker beleid wordt gevoerd, waaraan mensen zich kunnen conformeren. Dit betekent juist niet het zoeken van een middenweg en het sluiten van compromissen, omdat hierdoor juist ontevredenheid ontstaat, maar het voeren van een helder beleid met duidelijke keuzes. Vervolgens moeten het beleid en de beslissingen ook goed worden gecommuniceerd. In de gemeente gebeurt erg veel, maar er zit te weinig samenhang in de activiteiten. Daarnaast wordt genoemd, dat de gemeente erg afwachtend is geworden. De gemeente wacht tot de kerkenraad een besluit heeft genomen en is daarin heel afhankelijk geworden van de kerkenraad. De werkwijze van de kerkenraad zou een oorzaak kunnen zijn, omdat veel besluiten eerst door de kerkenraad genomen moeten worden. Het lijkt of alles onder controle van de kerkenraad en commissies wordt gehouden. De uitdaging voor de kerkenraad is een duidelijke visie en koers neer te zetten en daar goed over te communiceren. Binnen het gevoerde beleid kunnen de gemeenteleden zelf enthousiast aan de gang met hun initiatieven. 4. Daling ledental Het ledental van de gemeente van Apeldoorn-Zuid is de laatste jaren drastisch gedaald. In een paar jaar tijd is het aantal gemeenteleden gedaald van 420 naar 320. Veel mensen zijn vertrokken naar andere gemeentes. De vertrokken leden hebben zich aangesloten bij verschillende gemeentes: Gereformeerd kerken (hersteld), Hersteld Hervormde Kerk, EbenHaëzerkerk (Hervormde wijkgemeente PKN), Nederlands Gereformeerde kerk en Evangelische gemeenten. Daarnaast zijn ook leden vertrokken naar GKV Apeldoorn-Centrum door verhuizing op het grondgebied van Apeldoorn. Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 14
Voor de gemeenteleden, die achterblijven, levert dit verdriet op. Als gemeente zijn we niet in staat gebleken deze mensen vast te houden: hebben we niet voldoende ruimte gegeven of mensen zich niet voldoende thuis laten voelen? De gemeente is bezorgd over het vertrek van zoveel leden en het geeft voor de toekomst meer onzekerheid. Toch wordt ook genoemd dat een kleinere gemeente kansen biedt. In een kleinere gemeente kunnen we elkaar meer kennen en minder onderduiken in de massa. De daling van het ledental heeft ook financiële consequenties. Er zullen keuzes moeten worden gemaakt in de uitgaven. Een duidelijk beleid van de kerkenraad kan helpen om de goede keuzes te maken. Ook de commissie Toekomstverkenning heeft zich gebogen over mogelijke oplossingsrichtingen. 5. Verbondenheid en meeleven in de gemeente Binnen de gemeente van Apeldoorn-Zuid wordt er met elkaar meegeleefd. Dit blijkt uit allerlei bezoekjes, post, bloemen en hulp wanneer dat nodig is. Er wordt omgezien naar elkaar. Toch is dit beeld ook niet eenduidig. Het komt ook voor dat mensen al heel lang in Apeldoorn-Zuid wonen en zich nog steeds niet echt thuis voelen. Het lijkt een aspect te zijn van de cultuur in Apeldoorn-Zuid dat we wel op zoek zijn naar verbondenheid, maar het vaak niet goed voor elkaar krijgen. De verbondenheid blijft ook vaak oppervlakkig. In moeiten en zorgen wordt naar elkaar omgekeken, maar het is de vraag of we ook omzien naar elkaar wanneer er geen bijzondere omstandigheden zijn. Het gemis aan verbondenheid wordt gerelativeerd met de opmerking dat gemeenteleden zich ook zelf moeten inzetten in de gemeente. Het helpt vaak als mensen zich bewust actief inzetten en actiever contact leggen met andere gemeenteleden. De uitdaging is om elkaar meer het gevoel te geven dat we er allemaal bij horen. We zijn broeders en zusters van elkaar in Christus.
5.3. Wat willen wij als gemeente van Apeldoorn-Zuid? Voor de gemeente van Apeldoorn-Zuid geldt ook hier dat we een gemeente van Jezus Christus willen zijn en blijven. We willen leven vanuit de verlossing die Christus voor ons tot stand heeft gebracht en willen de Heilige Geest in ons zijn werk laten doen, zodat we werkelijk als gemeente van Christus kunnen leven. 1. Aansprekende prediking De gemeente vindt het belangrijk dat Gods Woord goed wordt verkondigd. Over de manier waarop zijn we het niet altijd eens. Wat voor de één een mooie preek is, vindt de ander maar saai. De behoefte aan verdieping in preken wordt genoemd, maar ook is er behoefte aan prediking die toepasbaar is in het dagelijks leven. Hierbij wordt genoemd: aansprekende preken, aanzetten tot actief luisteren, geloofsopbouwend. Op die manier zal het gemakkelijker worden over de preek door te praten en de preek mee te nemen de week in. De gemeenteleden moeten door de preken wakker worden geschud, zodat ze erover gaan praten en het meenemen in hun dagelijkse leven. Als kerntaken van de predikant worden gezien: prediking, pastoraat en catechese, waarbij de predikant niet alle catechese zelf hoeft te verzorgen.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 15
2. Duidelijke leiding en duidelijke koers Vaak wordt genoemd dat het belangrijk is dat de kerkenraad een duidelijke koers uitzet. Veel verscheidenheid vraagt om het geven van duidelijke leiding en richting. Besluiten moeten helder zijn en er moeten duidelijke keuzes worden gemaakt. Het teveel sluiten van compromissen heeft een averechts effect en levert meer verzet dan medewerking op. Een predikant zou een continue factor kunnen zijn in het bewaken van de visie en het beleid, maar de predikant heeft vooral als kerntaken de prediking, het onderwijs en het pastoraat. 3. Heldere communicatie Een heldere communicatie is heel belangrijk. De kerkenraad communiceert niet goed naar de gemeente. De gemeenteleden vinden het belangrijk te horen, waarom bepaalde besluiten worden genomen. 4. Goede pastorale zorg Goede pastorale zorg voor alle gemeenteleden is belangrijk. De gemeente geeft aan dat de pastorale zorg op dit moment vaak onvoldoende is. Nieuwe, onervaren ambtsdragers kunnen worden gecoacht door oudere, meer ervaren ambtsdragers. De ambtsdragers moeten goed kunnen luisteren, de gesprekken terugkoppelen in de kerkenraad, zodat ze elkaar daar ook weer in kunnen ondersteunen. 5. Meer samenhang in organisatie In de gemeente is nu vaak een gevoel van over-organisatie. Er zijn veel activiteiten, die vaak langs elkaar heen lopen. Er is weinig samenhang in de activiteiten en commissies. Regelmatig wordt genoemd dat het samenvoegen van commissies, het clusteren van commissies en activiteiten het overzicht ten goede zou komen. Ook komt verschillende keren het idee naar voren om een coördinator aan te stellen die als een goede communicator het verband en de samenhang tussen de verschillende activiteiten bewaakt. Daarnaast is er bij sommigen behoefte aan meer structuur in de activiteiten, door het organiseren van een aantal jaarlijks terugkerende activiteiten. 6. Blijde, aantrekkelijke gemeente Het is belangrijk voor de gemeente van Apeldoorn-Zuid om een blijde gemeente te zijn. In Christus hebben we veel ontvangen, waar we blij mee mogen zijn. Daarnaast hebben we elkaar als broeders en zusters gekregen. We moeten daarom niet blijven steken in klagen of mopperen, maar vooral ook de positieve zaken benoemen. In de gemeente zijn veel gaven en talenten die we kunnen inzetten. We kunnen weer enthousiast worden door samen leuke dingen te doen en ruimte voor elkaar te maken, zodat iedereen zijn talenten kan inzetten. Juist ook de verbinding zoeken door met elkaar in gesprek te gaan en te blijven. Zo kunnen we elkaar beter leren kennen en meer diepgang krijgen in onze gesprekken. Dan raken we verwonderd hoe het mogelijk is dat we één gemeente mogen zijn, terwijl we allemaal zo ontzettend verschillend zijn. Dan kunnen we ook met elkaar een aantrekkelijke gemeente zijn, die in de omgeving het licht uitstraalt.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 16
7. Vertrouwen in de toekomst De toekomst voor de gemeente van Apeldoorn-Zuid is op dit moment onzeker door veel factoren: vacature voor predikant, geen goede financiële positie, vermindering ledental. Verschillende gemeenteleden geven daarom aan dat eerst duidelijk moet worden wat we als gemeente aan kunnen, voordat we een predikant gaan beroepen. We kunnen dan ook ervaren hoe het is om een vacante gemeente te zijn en het gemis aan een predikant zelf ervaren. Verder worden allerlei vormen genoemd als een parttime predikant, kerkelijk werker of pastoraal medewerkers en samenwerking met andere gemeenten in Apeldoorn. De kerkenraad heeft besloten in zijn vergadering van 15 oktober 2012, dat het streven is om een nieuwe predikant te beroepen. Het uitgangspunt is voor de kerkenraad, dat de gemeente van Apeldoorn-Zuid, als een gemeente met 300 leden, een predikant nodig heeft. Voor de gemeente is het belangrijk met vertrouwen de toekomst in te gaan, in het vertrouwen op en onder de zegen van onze God en Vader en van onze Heer, Jezus Christus.
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 17
Literatuuropgave Aalbers, Th.G. (red.) (1995). De Vrijmaking in Apeldoorn 27 mei 1945: publikatie ter gelegenheid van de herdenking 50 jaar Vrijmaking Apeldoorn, 27 mei 1945 – 27 mei 1995. Apeldoorn: Gereformeerde kerk Apeldoorn. Diaconie Gereformeerde kerk (vrijg.) Apeldoorn-Zuid. (2012). Handboek Diaconie. Apeldoorn: GKV Apeldoorn-Zuid. ICF Apeldoorn. (2012). Visieplan 2012-2017, versie 2.8. Apeldoorn, International Christian Fellowship (ICF). Kerkenraad Gereformeerde kerk (vrijg.) Apeldoorn-Zuid. (2007). Samen kerken onder de koepel. Apeldoorn: GKV Apeldoorn-Zuid. Kerkenraad Gereformeerde kerk (vrijg.) Apeldoorn. (1995). Kerkpost : speciale uitgave november 1995. Apeldoorn: GKV Apeldoorn. Werkgroep Jeugdpastoraat. (2007). Rapportage over de opzet van het jeugdpastoraat in ApeldoornZuid. Apeldoorn: GKV Apeldoorn-Zuid. Wikipedia (2013). Apeldoorn (stad). Binnengehaald op 12 maart 2013 van http://nl.wikipedia.org/wiki/Apeldoorn_(stad).
Gereformeerde Kerk Apeldoorn-Zuid
Pagina 18