APRIL 2008 NUMMER 1 JAARGANG 10
GEMEENTEBULLETIN informatie over risicomanagement voor gemeenten
Nieuwe producten, nieuwe diensten Afgelopen jaar was weer een bewogen jaar in de gemeentesector. Niet in de laatste plaats door de introductie van de TOGA aansprakelijkheidsverzekering, maar ook de introductie van de VNG Wagenparkverzekering en het uitgebreide brandverzekeringcover voor kleinere gemeenten heeft geleid tot een hoop commotie in de markt. Op al deze nieuwe producten heeft Aon weer nieuwe gemeenterelaties mogen verwelkomen.
Ook voor het komende jaar heeft Aon weer nieuwe producten en diensten in petto. Een aantal hiervan wordt in de komende bulletins belicht. Voorbeelden hiervan zijn RiskConsole voor Overheden en onze internetsite voor Europese aanbesteding. Daarnaast gaan wij verder met het uitrollen van de vorig jaar geïntroduceerde producten. Wij wensen u veel leesplezier toe met dit nieuwe gemeente bulletin.
AANPASSING DREMPELWAARDEN 2008-2009 Bij het Europees aanbesteden wordt gebruik gemaakt van zogenaamde toepassingsdrempels. Deze drempels zijn vastgesteld tijdens handelsbesprekingen in 1994 en luiden in zogenaamde “bijzondere trekkingsrechten” (SDR). Deze drempels zijn bepalend voor het al dan niet van toepassing zijn van de aanbestedingsregelgeving. Het mag voor zich spreken dat binnen de Europese Unie een voorkeur bestaat om deze toepassingsdrempels in euro te vermelden. Aangezien de waarde van de bijzondere trekkingsrechten kan fluctueren ten opzichte van de euro is gekozen om de toepassingsdrempels om de 2 jaar te herzien. Op 4 december is EG-verordening 1422/2007 uitgevaardigd. Deze verordening ziet toe op een aanpassing van de toepassingsdrempels, geldend voor de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2009. Tevens dient opgemerkt te worden dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen de twee geldende
INHOUD:
NIEUWE PRODUCTEN, NIEUWE DIENSTEN
TOGA SLAAT AAN!
AANPASSING DREMPELWAARDEN 2008-2009
AANSPRAKELIJKHEIDSRISICO’S EN DE WMO
VNG WAGENPARKVERZEKERING
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
richtlijnen, namelijk de richtlijn Werken, Leveringen en Diensten - in Nederland geregeld in het BAO - en de richtlijn Nutssector - in Nederland geregeld in het BASS. Onderstaand treft u een overzicht aan van deze bedragen. DREMPELBEDRAGEN RICHTLIJN WERKEN, LEVERINGEN EN DIENSTEN (2004/18/EG) OVEREENKOMSTIG BAO
Toepasselijke opdrachten Werken
Centrale overheid
Andere overheden
5.150.000 EURO
5.150.000 EURO
Leveringen
133.000 EURO
206.000 EURO
Diensten
133.000 EURO
206.000 EURO
DREMPELBEDRAGEN RICHTLIJN NUTSSECTOR (2004/17/EG) OVEREENKOMSTIG BASS
Nutssectoren
Drempelbedrag
Werken
5.150.000 EURO
Leveringen & Diensten
412.000 EURO
VNG WAGENPARKVERZEKERING In oktober 2007 heeft VNG Verzekeringen in samenwerking met Aon een wagenparkverzekering voor gemeenten geïntroduceerd. VNG Verzekeringen is gekomen met deze wagenparkverzekering omdat zij constateerde dat gemeenten op dat moment nog niet profiteerden van de sterke daling van de autopremies. Indien er geen nieuwe aanbieder
zou
komen
zou
er
onvoldoende animo zijn voor bestaande verzekeraars om de autopremies van gemeenten te verlagen. De VNG wagenparkverzekering is groots geïntroduceerd met een gegarandeerde korting van 10% op de bestaande wagenparkverzekering van gemeenten. Bij inlevering van de schadestatistieken konden gemeenten zelfs kortingen krijgen oplopend tot 40%. De introductie van de VNG Wagenparkverzekering heeft geleid tot een verschuiving in de markt. Een groot aantal verzekeraars heeft alsnog besloten de premies op bestaande contracten te verlagen. Andere gemeenten hebben besloten gebruik te maken van de VNG Wagenparkverzekering. In het komende jaar lopen nog veel bestaande wagenparkverzekeringen af. Een goed moment om offerte op te vragen bij Aon voor de VNG Wagenparkverzekering. Ook uw gemeente kan namelijk profiteren van de zachte markt voor autopremies. Voor meer informatie kunt u terecht bij de afdeling Auto Sales, tel.no. 020 430 5987.
NUMMER 1
|
APRIL 2008
JAARGANG 10
2
TOGA SLAAT AAN! Enkele jaren geleden is Aon gestart met de ontwikkeling van een nieuwe aanpak voor de groeiende
aansprakelijkheidsproblematiek
bij
gemeenten onder de noemer Totaal Oplossing Gemeentelijke Aansprakelijkheden (TOGA). In de jaren daaropvolgend zijn enkele nieuwe producten ontwikkeld die samen het totaalconcept TOGA vormen. Met de komst van het laatste onderdeel, de aansprakelijkheidsverzekering voor gemeenten, is vorig jaar de ontwikkeling van TOGA afgerond. Inmiddels hebben enkele grote en middelgrote gemeenten de TOGA aansprakelijkheidsverzekering afgesloten.
T O GA s c an le idt tot risicoverbeteri ng Aon Global Risk Consulting heeft in 2007 bij diverse gemeenten de TOGA scan uitgevoerd. De scan maakt de aansprakelijkheidsrisico’s transparant en signaleert mogelijke verbeteringen in het risicoprofiel. Gemeenten zijn hiervoor door verzekeraars beloond middels een korting van (gemiddeld) 20% op de premie voor de aansprakelijkheidsverzekering. Daarnaast heeft de scan de betreffende gemeenten inzicht gegeven in welke maatregelen zij kunnen nemen om het aansprakelijkheidsrisico te verminderen.
T O GA aan s pr akeli j kheidsverzekeri ng: een concu rrerend alternatief Zoals aangegeven heeft een aantal grote en middelgrote gemeenten hun aansprakelijkheidsverzekering ondergebracht via Aon. Om continuïteit te waarborgen, is het mogelijk om voor een meerjaarscontract te kiezen. Ook heeft TOGA de gemeenten voorzien van een standaard inloopdekking van 3 jaar zonder dat hier meer premie voor betaald moet worden.
T O GA s c h ad e behandeli ng (onder het ei gen risico) Vanaf 2003 wordt Aon ingeschakeld bij de behandeling van schaden onder het eigen risico van de gemeente Maastricht. Voor onze snelle, correcte en objectieve schadebehandeling bestaat inmiddels veel belangstelling van andere gemeenten. Om de verhoudingen transparant te houden stellen wij samen met de gemeenten een schadebehandelingsprotocol op. Met dit protocol beogen wij de regeling en afwikkeling van schaden zo efficiënt mogelijk te doen verlopen, zonder de juridische verhoudingen tussen verzekerde(n), makelaar en verzekeraar(s) te wijzigen.
D e volg e n d e stap Na de succesvolle start van TOGA in 2007, zullen wij dit jaar vanzelfsprekend hieraan een vervolg geven. Met de eerste resultaten willen wij ook andere gemeenten er van overtuigen dat met onze aanpak veel voordeel te behalen is. Wij zullen dan ook dit jaar met de gemeenten in gesprek gaan over de mogelijkheden die dit voor de andere gemeenten kan bieden. De folder “Totaal Oplossing Gemeentelijke Aansprakelijkheden” kunt u downloaden via www.aon.nl/toga. Indien u deze graag per post ontvangt, is dit natuurlijk ook mogelijk. Voor meer informatie over TOGA kunt u contact opnemen met P.J. Hartman, 020 - 430 5051.
3
NUMMER 1
|
JAARGANG 10
APRIL 2008
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
AANSPRAKELIJKHEIDSRISICO’S EN DE WMO De inwerkingtreding van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) per 1 januari 2007 heeft een enorme impact gehad. Met name in de markt voor huishoudelijke hulp heeft een geduchte prijzenslag plaatsgevonden en zijn grote verschuivingen opgetreden aan de aanbodzijde. Bovendien blijkt uit de tot nu toe uitgevoerde (her)indicaties dat veel burgers minder uren krijgen toegewezen dan voorheen, en dat er relatief meer eenvoudige huishoudelijke zorg wordt geïndiceerd tegenover relatief minder uitgebreide huishoudelijke hulp. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de WMO is neergelegd bij de gemeenten, die daarbij een grote mate van vrijheid hebben. De vraag is of gemeenten hierdoor nieuwe of grotere risico’s lopen om aansprakelijk te worden gehouden voor schade van burgers of (thuiszorg)instellingen.
A anbestedi ng ma a tschappelijke ondersteu ning Gemeenten dienen vorm te geven aan de verstrekking van maatschappelijke ondersteuning aan burgers die daar recht op hebben. De WMO schrijft voor dat het college van burgemeester en wethouders het verlenen van die maatschappelijke ondersteuning zoveel mogelijk laat verrichten door derden (artikel 10). Dit heeft ertoe geleid dat gemeenten massaal zijn overgegaan tot aanbesteding van ondermeer huishoudelijke zorg, waarbij gewerkt dient te worden conform de Europese aanbestedingsrichtlijnen (Richtlijn 2004/18/EG) en het Besluit Aanbestedingsregels Overheidsopdrachten (Bao). Sinds de invoering van de WMO zijn hierover talloze procedures gevoerd, die er in een aantal gevallen toe hebben geleid dat lopende aanbestedingsprocedures dienden te worden stopgezet en dat er een heraanbesteding diende plaats te vinden. Uit deze uitspraken komt naar voren dat vooral het niet voldoen door gemeenten aan het zogenaamde transparantiebeginsel tot problemen kan leiden. Weliswaar hebben gemeenten enige vrijheid bij het gunnen van opdrachten, maar de gehanteerde geschiktheidsen gunningscriteria dienen wel uitputtend te worden opgenomen in het bestek. Tussentijdse wijziging van deze criteria kan tot gevolg hebben dat bepaalde gegadigden zich daardoor niet meer geschikt achten voor de opdracht, of dat gegadigden die zich aanvankelijk niet hadden ingeschreven zich plotseling wel geschikt achten, maar zich niet meer kunnen inschrijven.
NUMMER 1
|
MEI 2008
JAARGANG 10
4
Gedurende de gehele aanbestedingsprocedure dient voor iedere gegadigde duidelijk te zijn op welke wijze toetsing aan de criteria zal plaatsvinden, zodat een reële inschatting kan worden gemaakt van de mogelijkheden om mee te dingen. Ook dient een afgewezen aanbieder achteraf de bij selectie en gunning gehanteerde methode objectief te kunnen toetsen. Daarbij geldt als maatstaf dat een redelijk geïnformeerde en normaal zorgvuldige aanbieder zelfstandig moet kunnen bepalen hoe de toetsing zal plaatsvinden en heeft plaatsgevonden. Verder dient iedere aanbieder tijdig in de gelegenheid te worden gesteld om vragen te stellen. Ten slotte kan worden opgemerkt dat gemeenten niet snel onrechtmatig handelen door geen overnameverplichting van personeel voor nieuwe zorgverleners te bedingen. De wetgever heeft een dergelijke verplichting namelijk weloverwogen juist niet in de WMO opgenomen.
Ve r plic h t in g to t comp ensati e Gemeenten worden door de WMO verplicht voor bepaalde personen specifieke voorzieningen te treffen ter compensatie van beperkingen die die personen ondervinden in hun zelfredzaamheid en hun maatschappelijke participatie (artikel 4). De invulling van deze begrippen, en daarmee de bepaling van de ondergrens van de benodigde zorg, wordt echter grotendeels aan de gemeenten zelf overgelaten. Gemeenten dienen in een verordening regels vast te leggen over de te verlenen individuele voorzieningen en de voorwaarden waaronder aanspraken daarop geldend kunnen worden gemaakt (artikel 5). Door zoveel mogelijk aansluiting te zoeken bij de Modelverordening WMO van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten kunnen eventuele risico’s bij deze eigen invulling goed worden beheerst. Wel blijken er risico’s te bestaan bij de beoordeling en indicatiestelling door gemeenten van individuele aanspraken op maatschappelijke ondersteuning. Uit de rechtspraak daarover komt met name naar voren dat gemeenten vaak onvoldoende aandacht besteden aan het in de WMO verankerde motiveringsbeginsel (artikel 26). In de beschikking op een aanvraag voor een individuele voorziening dient namelijk zorgvuldig gemotiveerd te worden op welke wijze de genomen beschikking bijdraagt aan het behouden en bevorderen van de zelfredzaamheid en de normale maatschappelijke participatie. Voorafgaand aan iedere beschikking op een hulpvraag dienen gemeentes zelfstandig onderzoek te doen, waarbij telkens weer de persoonlijke kenmerken en behoeften van de aanvrager in de belangenafweging dienen te worden meegewogen. Ook in geval van uitbesteding van de indicatiestelling aan bijvoorbeeld het CIZ of bij het aanvragen van extern advies aan bijvoorbeeld een arts, dienen gemeentes zelf de zorgvuldigheid van de totstandkoming van de indicatiestelling of het advies te beoordelen (artikelen 3:2 en 3:9 Awb). Aspecten die daarbij een rol spelen zijn de wijze van totstandkoming van een advies, de inhoud van dat advies, de inzichtelijkheid en de logica van het advies, de mate waarin het uiteindelijke oordeel op het advies is gebaseerd, de deskundigheid van de geraadpleegde adviseurs en de mate van controle daarop door gemeentes. In het algemeen kan hierover worden gesteld dat de eisen aan een advies zwaarder worden naarmate de invloed van dat advies op het uiteindelijke besluit toeneemt. Belangrijk bij dit alles is dat er een duidelijke en kenbare afweging wordt gemaakt van de wederzijdse belangen.
Con c lus ie Sinds de invoering van de WMO lopen gemeenten op een aantal punten nieuwe of grotere risico’s om aansprakelijk te worden gehouden voor schade van burgers of (zorg)instellingen. Dit speelt vooral op het vlak van de aanbesteding, de indicatiestelling en beschikkingen op individuele aanspraken. Belangrijke beginselen die in acht dienen te worden genomen zijn het transparantiebeginsel gedurende de aanbestedingsprocedure en het motiverings- en zorgvuldigheidsbeginsel bij indicatiestellingen en bij beschikkingen over individuele aanspraken.
5
NUMMER 1
|
JAARGANG 10
APRIL 2008
GEMEENTEBULLETIN
|
INFORMATIE OVER RISICOMANAGEMENT VOOR GEMEENTEN
REDACTIE
CONTACT
AUTEURS
Jolande Waterschoot
[email protected]
Pieter Dijkstra
Johan Blanc
tel. 020 430 5504
Jolande Waterschoot
Hans Bouma
Jørgen Simons
Marijke Pool
(advocaat Kennedy
Carie van Tetterode
Van der Laan)
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Aon Nederland. NUMMER 1
|
APRIL 2008
JAARGANG 10
6
4934aa
