Gemeente Valkenswaard, Woningbelang, Woonbedrijf Eindhoven In samenwerking met bewoners, Paladijn, politie Valkenswaard en Valkenhof

Gemeente Valkenswaard, Woningbelang, Woonbedrijf Eindhoven In samenwerking met bewoners, Paladijn, politie Valkenswaard en Valkenhof Turfberg: duurzaam & betrokken 13 juni 2012

Inhoud 1.

Inleiding 1.1. Waarom een wijkplan Turfberg? 1.2. Hoe is het wijkplan tot stand gekomen?

1 1 2

2.

SWOT-analyse Turfberg

5

3.

Visie en ambities voor Turfberg 3.1. Concrete wensen: openbare ruimte & verkeer (peildatum april 2012) 3.2. Ambitie 1: Duurzaam wonen en leven in Turfberg 3.3. Ambitie 2: De zelforganiserende wijk 3.4. Ambitie 3: Vervoer & mobiliteit

6 7 8 12 14

4.

Uitvoeringsprogramma wijkplan Turfberg

17

Wijkfoto van Turfberg Bijlage 1: Opbouw en historie van Turfberg Bewoners van Turfberg Wonen in Turfberg Leefbaarheid en veiligheid in Turfberg Voorzieningen Economie in de wijk Ontwikkelingen in Turfberg

1 1 2 4 7 12 15 17

Bijlage 2: Resultaten straatgesprekken Straatgesprekken met bewoners van Turfberg (104 inwoners) Straatgesprekken met ondernemers in Turfberg (7 ondernemers)

19 19 26

1. Inleiding Turfberg: een grote wijk aan de noordkant van Valkenswaard. De wijk is gedifferentieerd in zowel bewoners als woonmilieus. Turfberg kent geen grote problemen, maar wel enkele aandachtspunten op het gebied van leefbaarheid. De gemeente Valkenswaard en de woningcorporaties Woonbedrijf en Woningbelang hebben gezamenlijk al meerdere wijkontwikkelingsplannen opgesteld in de gemeente. De partijen hebben het wijkgericht werken (WGW) hoog in het vaandel en gaan daarom samen aan de slag met het vierde wijkplan van Valkenswaard, voor Turfberg.

Bron: Google Earth 2011, bewerking Companen.

1.1.

Waarom een wijkplan Turfberg?

Partijen hebben gezamenlijk in juli 2011 een plan van aanpak opgesteld voor het wijkontwikkelingsplan voor Turfberg. Daarin worden enkele aandachtspunten benoemd die aanleiding geven om het volgende wijkontwikkelingsplan juist aan Turfberg te wijden, zo staat er het volgende beschreven over de wijk (citaat): • Er wonen relatief veel ouderen in de wijk. • De openbare ruimte in de wijk is beperkt en er zijn derhalve weinig speel- en ontspanningsmogelijkheden voor kinderen en jongeren. • Het voorzieningenniveau is beperkt. • De sociale infrastructuur is zwak en er is weinig gemeenschapsgevoel in de wijk. Weinig bewoners zijn dan ook actief in en voor de wijk. Het doel van het wijkontwikkelingsplan Turfberg is verbetering van de leefomgeving, nu en in de toekomst, in al zijn facetten.

-1-

1.2.

Hoe is het wijkplan tot stand gekomen?

Voor de totstandkoming van het wijkplan Turfberg hebben we een aantal stappen doorlopen. Een kerngroep heeft de totstandkoming begeleid. In de kerngroep zaten vertegenwoordigers van de gemeente Valkenswaard, Woningbelang, Woonbedrijf, Paladijn, Valkenhof (zorginstelling van Taxandria) en een lid van de bewonerscommissie De Kreijenbeek. Naast deze kerngroep is ook de stuurgroep Wijken met een Accent betrokken geweest bij het wijkplan. Stap 1: de wijkfoto Voordat we een visie op de toekomst kunnen formuleren, moeten we eerst een goed beeld van de wijk hebben. De wijk nu vormt immers het vertrekpunt voor ons denken over later. Daarom hebben we eerst een analyse van het huidige Turfberg gemaakt: de wijkfoto. De volledige wijkfoto treft u aan in bijlage 1. Bij het opstellen van de wijkfoto hebben we zowel gebruik gemaakt van de objectieve gegevens als de meningen van betrokkenen. Objectieve gegevens • Analyse van de gegevens die we hebben gekregen van de gemeente, Woningbelang en Woonbedrijf. • Analyse van gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Mening van bewoners en ondernemers in de wijk Op drie manieren hebben we wijkbewoners en ondernemers in de wijk betrokken bij het opstellen van dit wijkplan. Straatgesprekken Op vrijdag 20 januari 2012 zijn er met de kerngroep straatgesprekken afgenomen in de wijk Turfberg. Hierbij is gevraagd naar positieve en negatieve punten van de wijk en de tevredenheid van de inwoners. Met de bus van Woonbedrijf zijn er verschillende plaatsen in de wijk aangedaan: D’n Turfberg, basisschool De Smelen en De Vlaswiek en omgeving, de Em-Té en De Kreijenbeek. Daarnaast heeft een aantal leden van de kerngroep nog straatgesprekken afgenomen met enkele ondernemers in de wijk en inwoners van de Bosstraat. Dit leverde interessante gesprekken op met in totaal 111 inwoners en 7 ondernemers. Hierbij was de verdeling als volgt: Tabel 1.1: Gesproken inwoners uit Turfberg, naar geslacht en leeftijd < 30 jaar 30 – 40 jaar 40 – 50 jaar 50 – 60 jaar Mevrouw: Meneer:

11 3

4 4

17 5

13 10

60+

Totaal

18 26

63 48

Er zijn dus iets meer vrouwen dan mannen aangesproken, en relatief meer ouderen. Zo waren de meeste mensen bij wie een straatgesprek is afgenomen 40 jaar of ouder.

-2-

Belangrijkste conclusies uit de straatgesprekken en ingevulde vragenlijsten In hoofdstuk 2 is de SWOT-analyse opgenomen, deze is gebaseerd op de wijkfoto van Turfberg die in bijlage 1 in zijn geheel is te lezen. De straatgesprekken en de korte vragenlijst die ook op internet heeft gestaan en ook tijdens de bewonersavonden konden worden ingevuld, hebben belangrijke input geleverd voor de wijkfoto en de SWOT-analyse. De input staat in blauwe kaders in de wijkfoto weergegeven. Hierbij de belangrijkste conclusies op een rij. Concluderend valt uit de straatgesprekken op te maken dat zo goed als alle gesproken mensen tevreden tot zeer tevreden zijn over het wonen in Turfberg. Ongeveer de helft van de ondervraagde mensen maakt gebruik van accommodaties binnen de wijk, met name D’n Turfberg, De Dennenberg en de Mariazaal. Degene die er geen gebruik van maken, geven aan hiervoor geen tijd of behoefte te hebben. Wanneer gevraagd werd naar de bereidheid om actief deel te nemen aan bijvoorbeeld de buurtcommissie, gaf de meerderheid aan geen tijd of interesse te hebben. Een deel was echter al actief als vrijwilliger voor de wijk, bijvoorbeeld in buurtcommissies, sport- en schoolverenigingen. Hoewel sommigen aangaven dat Turfberg steeds “anoniemer” wordt en mensen meer op zichzelf zijn, was men overwegend te spreken over het onderlinge contact en de saamhorigheid in de buurt. De meest gehoorde sterke punten van Turfberg zijn de rust, ruimte en het groen. Als minpunt komt met name het verkeer naar voren. Meerdere mensen gaven aan last te hebben van verkeeroverlast, gebrek aan parkeergelegenheden en sluipverkeer. Als verbeterpunten voor de toekomst werden dan ook vaak het oplossen van de verkeersoverlast en het gebrek aan parkeergelegenheid opgegeven. En hoewel de bewoners nu al erg tevreden zijn over de nabijgelegen natuur en de groenvoorzieningen in de wijk, gaf men aan dat deze tevredenheid mogelijk nog verder vergroot kan worden door het onderhoud van de groenvoorzieningen te verbeteren. Tot slot is tijdens de straatgesprekken ook gevraagd of men zichzelf over 10 of 20 jaar nog in Turfberg zag wonen. Op een enkeling na die gezien de hoge leeftijd twijfelde, is hier volmondig “ja!” op gezegd. Met name ouderen hopen wel dat er tegen die tijd voldoende seniorenwoningen en (zorg)voorzieningen in de wijk zijn om er te kunnen blijven wonen.

-3-

Bewonersgesprekken gecombineerd met schoolopdrachten Bij het opstellen van het wijkplan Turfberg hebben we de twee basisscholen in de wijk nauw betrokken. Beide scholen hebben hun leerlingen een schoolopdracht gegeven om hun kijk op de wijk te geven. Op 1 maart hebben de leerlingen van groep 7 en 8 van basisschool De Smelen presentaties verzorgd met thema’s die zij van belang vinden voor Turfberg. Ook hadden de leerlingen maquettes en posters gemaakt met hun ideeën en wensen voor Turfberg. Na de presentatie van de leerlingen konden de ruim 130 aanwezigen hun mening geven die we als input hebben gebruikt voor dit wijkplan. Op 18 april heeft basisschool De Vlaswiek een talentengalerij georganiseerd. Dit was een soort tentoonstelling waarop de leerlingen hun kijk op de wijk konden geven. Belangstellenden konden zelf binnenlopen en ook hun mening kwijt over de wijk. Ook deze input hebben we gebruikt bij het opstellen van het wijkplan.

Stap 2. SWOT-analyse Op basis van de wijkfoto is een SWOT-analyse van Turfberg opgesteld. In hoofdstuk 2 beschrijven we deze sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen voor Turfberg. Stap 3. Visie op Turfberg Op basis van de wijkfoto en de SWOT-analyse en door gesprekken die gevoerd zijn met betrokkenen, is een visie opgesteld. In hoofdstuk 3 staat deze visie beschreven. De visie is verdeeld in concrete aandachtspunten en drie langere termijn ambities voor Turfberg. Bij het beschrijven van de visie is steeds teruggegaan naar de kern: waar kan op gestuurd worden en wat zijn wijkaandachtspunten? Stap 4. Het uitvoeringsprogramma Het uitvoeringsprogramma maakt het wijkplan compleet. Hierin staan voor elke ambitie de te nemen stappen en praktische afspraken daarover. In hoofdstuk 4 staat dit uitvoeringsprogramma beschreven.

-4-

2. SWOT-analyse Turfberg In Bijlage 1 staat de wijkfoto. In blauwe kaders is de input verkregen uit de straatgesprekken en de vragenlijsten opgenomen. Op basis van de wijkfoto is de onderstaande SWOT-analyse van Turfberg opgesteld.

Strengths (sterke kanten) • Ruime opzet van de wijk. • Gemengde wijk. • Veel groenvoorzieningen en structuren aanwezig. • Ligging nabij Centrum en groen. • Men woont graag in de wijk en wil er graag blijven wonen. • Bovengemiddelde beoordeling van veiligheid en leefbaarheid. • Tevredenheid over voorzieningen. • Woningen zijn gewild. • Redelijk evenwichtige huur/koopverhouding.

Weaknesses (zwakke kanten) • Weinig diversiteit in woningaanbod. • Weinig doorstroommogelijkheden. • Eén op de vijf huurders vindt de wijk achteruitgegaan de afgelopen drie jaar. • Weinig deelname aan sociale activiteiten in de wijk kan duiden op weinig betrokkenheid. • Weinig samenhang in de wijk.

Opportunities (kansen) • Ontwikkelingen in woningbouw: differentiatie in aanbod aanbrengen. • Kleinschalige herstructurering waar nodig (bijv. Bosstraat) biedt kwaliteitsslag in de woningvoorraad. • Uitbreiding wonen met zorg bij Taxandria. • Mensen wonen graag in Turfberg, voelen zich ook verantwoordelijk en als er iets georganiseerd wordt in de wijk is er veel animo. Er is dus een potentiële wijkkracht aanwezig.

Threats (bedreigingen) • Vergrijzing en ontgroening hebben effect op behoefte aan voorzieningen in de wijk. • Door de vergrijzing zal er op den duur een gebrek zijn aan geschikte woningen voor senioren. • Door de huidige lage betrokkenheid bij de wijk is er een risico dat er veel vereenzaming in de wijk is, met name onder ouderen.

-5-

3. Visie en ambities voor Turfberg Waar gaat het in essentie om in Turfberg? Wat is nodig om Turfberg nu en in de toekomst leefbaar en vitaal te houden? Welke acties moeten daarvoor worden ondernomen? En wie zijn er bij betrokken? Daar gaat het om bij het opstellen van het wijkplan voor Turfberg. Vooropgesteld: het gaat goed met Turfberg Als er iets duidelijk naar voren komt uit de wijkfoto en de vele gesprekken met bewoners, ondernemers, kinderen en betrokkenen uit de wijk, is dat mensen over het algemeen heel graag in Turfberg wonen. Er zijn geen grote problemen, noch in ruimtelijk-fysiek noch in sociaal-maatschappelijk opzicht. Het gaat dus over het algemeen goed met Turfberg. Deze constatering leidt ertoe dat dit wijkplan een ‘slanke’ visie is geworden. Zie het als een pincetmethode: door een aantal kleine ingrepen kan het nog prettiger wonen worden in Turfberg. Verwacht dus geen grootse plannen, maar laten we er gezamenlijk voor zorgen dat Turfberg ook in de toekomst leefbaar blijft en een prettige wijk is om in te wonen. Inzetten op de wijkredzaamheid In dit wijkplan introduceren we een nieuw woord: de wijkredzaamheid (als tegenhanger van zelfredzaamheid). Uit het proces om te komen tot het wijkplan is duidelijk geworden dat er veel potentie zit in Turfberg (zowel bij bewoners als werkers in de wijk) als het aankomt op in korte tijd dingen te organiseren in de wijk, al gaat dat nu in de ene buurt nog wat beter dan in de andere. Bovendien komen er ook veel mensen op deze georganiseerde activiteiten af. In potentie is Turfberg dus erg zelfredzaam. In het kader van het wijkplan willen we deze wijkredzaamheid meer gaan aanboren. Turfberg is wel een wijk die uit meer buurten bestaat, dus de ene buurt zal redzamer zijn dan een andere. Maar grosso modo gaat het er dus niet zo zeer om wat instanties (gemeente, woningcorporaties, zorgaanbieders, welzijnsorganisatie) kunnen DOEN, maar wat wijkbewoners ZELF kunnen doen met eventuele ONDERSTEUNING van professionals. Het wijkplan heeft dit als uitgangspunt genomen. Concrete wensen: met name op gebied van openbare ruimte en verkeer Uit de wijkfoto en de gesprekken met betrokkenen uit de wijk is een lijst voortgekomen met daarin diverse concrete wensen. In paragraaf 3.1 geven we aan hoe we met deze concrete wensen om gaan.

Leeswijzer hoofdstuk 3: • Elke ambitie begint met een zogeheten woordwolk waarin de kernwoorden staan die door de kerngroep zijn geformuleerd. • De basisschoolleerlingen van De Smelen en De Vlaswiek hebben tijdens bewonersavonden hun kijk op de wijk gepresenteerd. Input van de leerlingen hebben we in dit hoofdstuk in groene kaders opgenomen.

-6-

Drie ambities voor de langere termijn Naast concrete wensen gaat het in het wijkplan ook om ambities voor de langere termijn. We onderscheiden hierin de volgende drie ambities: • Ambitie 1: Duurzaam wonen en leven in Turfberg (zie paragraaf 3.2). • Ambitie 2: De zelforganiserende wijk (zie paragraaf 3.3). • Ambitie 3: Vervoer & mobiliteit (zie paragraaf 3.4).

3.1.

Concrete wensen: openbare ruimte & verkeer (peildatum april 2012)

Tijdens de gesprekken met bewoners uit Turfberg is een lijst gekomen met concrete wensen. Alle wensen hebben betrekking op openbare ruimte en verkeer. Met de concrete wensen gaan we drieledig om: • Over een aantal zaken gaan we beter communiceren. Dit doen we middels wijknieuwsbrieven • Een aantal zaken gaan we oplossen voor u. • Een aantal wensen leggen we terug bij de wijk. We roepen wijkbewoners op om dit zelf te gaan doen. Hierover gaan we beter communiceren • Strooibeleid: waar wordt wel en waar niet gestrooid en waarom. • Politiecontroles: waar vinden politiecontroles in de wijk plaats, deze staan immers niet vast in de wijk en de politie wil het bewoners mogelijk maken om mede te bepalen waar flitskasten komen te staan. • Hondenpoepbakken: welk beleid voert de gemeente hierbij? • Betrokkenheid van de bewoners bij de herstructurering van de Bosstraat. Hoe krijgt dit vorm? • Meldpunt klachten openbare ruimte: waar kunnen mensen zaken als kapotte verlichting, losliggende stoeptegels, etc. bij de gemeente melden? • Verkeersmaatregelen: op diverse plekken in de wijk zijn verkeersmaatregelen. Daar wordt altijd verschillend over gedacht, ook in Turfberg. Dat zal ook zo blijven. Wel wil de gemeente Valkenswaard middels de nieuwsbrieven beter communiceren waarom op bepaalde plekken verkeersmaatregelen worden getroffen en wat de resultaten daarvan zijn. • Toekomst over de rolschaatshal De Dennenberg. Dit blijft een ‘rotte plek’ in Turfberg waar moeilijk een oplossing voor te vinden is. Over de gang van zaken wordt op diverse manieren gecommuniceerd. Dit gaan we voor u oplossen • Losliggende stoeptegels. • Rouleren van snelheidsmeters in de wijk (o.a. in de Weteringstraat, op verzoek van bewoners). Dit moet u zelf doen • Omwonenden bij het plantsoen Van Cuijckstraat en Vijverstraat geven aan een rechthoekig veldje te willen waar ze op kunnen Jeu de Boulen. De gemeente Valkenswaard gaat met deze bewoners in gesprek. De gemeente is bereid om dit

-7-

•

•

mogelijk te maken, maar wil goede afspraken maken met de bewoners over het beheer en onderhoud ervan. Meerdere bewoners geven aan behoefte te hebben aan meer bladcontainers. Het beleid van de gemeente Valkenswaard is dat er over de hele gemeente gezien niet meer bladcontainers bij komen. De gemeente wil wel samen met bewoners bekijken waar de bladcontainers in Turfberg staan, of ze op de goede plek staan en waar eventueel verschuivingen gewenst en mogelijk zijn. Meerdere bewoners willen op verschillende plekken in de wijk een hondenpoepbak. Daarvoor geldt het zelfde als bij de bladcontainers: beleid is dat er niet meer komen in Turfberg, maar er kan wel gekeken worden op welke plekken ze staan en of dat veranderd moet worden.

Let op: veranderingen in concrete wensen Uiteraard veranderen concrete wensen. Wat nu belangrijk is, is dat over een jaar niet meer of is dan inmiddels opgelost. Dit realiseren we ons terdege. De bovenstaande wensen zijn van de peildatum april 2012. In ons uitvoeringsprogramma hebben we opgenomen dat we blijvende aandacht moeten besteden aan concrete wensen. Daarmee houden we het wijkplan ook dynamisch.

3.2.

Ambitie 1: Duurzaam wonen en leven in Turfberg

Hoe is het nu? Uit de straatgesprekken, tijdens de bewonersavonden, bij de schoolopdrachten en uit de ingevulde vragenlijsten blijkt dat Turfbergers graag in hun wijk wonen. Wel wordt duidelijk dat Turfberg een grote wijk is: mensen hebben over het algemeen meer met hun buurtje dan met de hele wijk. Turfberg is dus een wijk met veel verschillende buurten. Uit de analyse blijkt ook dat Turfberg een vrij eenzijdige woningvoorraad heeft: de huurkoopverhouding is wel gemengd (36% huur, 64% koop), maar als je kijkt naar de woningtypes is maar liefst 87% van de woningen een eengezinswoning. En Turfberg is – net als de hele gemeente Valkenswaard en overigens ook heel Nederland – aan het vergrijzen. Daarmee kun je je afvragen of Turfberg ook in de toekomst een duurzame wijk is voor een vergrijzende bevolking.

-8-

Wat willen we? Voorop staat dat Turfberg nu en in de toekomst een duurzame wijk moet zijn: een wijk waar jong en oud prettig kan wonen. Voor gezinnen is Turfberg heel aantrekkelijk om te wonen: zowel qua woningen (veelal ruime eengezinswoningen met behoorlijke tuinen) als voorzieningen (twee basisscholen, skatehal, speelvoorzieningen). Feit is dat de bevolking aan het vergrijzen is, daarmee rijst de vraag of de woningen en de voorzieningen ook geschikt zijn voor ouderen. Het is van belang om daarin te investeren zodat ook in de toekomst, met een andere bevolkingssamenstelling, Turfberg aantrekkelijk blijft. Naast de kwetsbare groter wordende groep ouderen moet Turfberg ook voor starters en jongeren aantrekkelijk zijn cq blijven. Het nieuwe werken faciliteren, waarbij werk en privé minder strikt gescheiden zijn en waar allerlei buurtnetwerken ontstaan en kleine bedrijvigheid aan huis, is daarbij ook van belang. Wat is daarvoor nodig? Bewustwording bij ouderen over aanpassing van de eigen woning, zowel huur als koop In Turfberg wonen veel ouderen in eengezinswoningen, dat zullen er in de toekomst alleen maar meer worden. Als er sprake is van een beperking (met name in de mobiliteit) zie je vaak dat dergelijke woningen minder geschikt worden: men kan de trap moeilijker op, de tuin is erg groot om te onderhouden, er zijn drempels waar men moeilijk met een rollator of rolstoel overheen kan, de gang is te smal om fatsoenlijk een scootmobiel te parkeren, etc. Het is ondoenlijk om dit voor iedereen op te lossen in de vorm van nieuwbouw. Zeker in deze tijd van een vastzittende woningmarkt en een economische recessie, moet er niet te veel gefocust worden op nieuwbouw. Juist de aanpassingsmogelijkheden van de eigen woning moet centraal komen te staan. Hoe kunnen we ouderen bewegen om preventief een aantal maatregelen te nemen, zodat de woning comfortabeler, veiliger en meer woongemak geeft? Daar gaat het dan om. Voor huurwoningen werkt Woonbedrijf en Woningbelang met oppluspakketten. Maar in de 64% koopwoningen van Turfberg moet hierover ook meer bekendheid worden gegeven. Ook de mogelijkheden van allerlei woontechnieken kunnen hierin meegenomen worden. Daarnaast ligt hier ook een kans om de mogelijkheden van de Wmo meer onder de aandacht te brengen van de eigenaar-bewoners, bijvoorbeeld voor woningaanpassingen. De Wmo heeft als uitgangspunt dat zorgbehoevenden zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Zelfredzaamheid en het gebruik maken van burenhulp staan hierbij centraal. Wel geldt bij de Wmo-aanvraag voor een woningaanpassing een eigen risico en eigen bijdrage (laatste is inkomensafhankelijk). Wanneer iemand een woning huurt van de corporatie moet men eerst een beroep doen op de eventuele mogelijkheden daar. Wanneer dit niet meer voldoende is, kan men vervolgens een beroep doen op de Wmo. Basisschoolleerlingen hebben ook ideeën over hoe ouderen prettig kunnen wonen in Turfberg. Enkele ideeën op een rijtje: • Het aanleggen van een gezellige tuin achter Taxandria, zodat ouderen daar kunnen wandelen en lekker kunnen zitten. • Het belang van goede thuiszorg voor ouderen: belangrijk om ouderen aan huis goed te kunnen helpen en verzorgen.

-9-

Herstructurering biedt mogelijkheid voor toevoeging (duurzame/energiezuinige) woningtypen Zoals gezegd, ligt de focus met name op de aanpassing van de huidige woningvoorraad. Echter, bij herstructurering moet de afspraak zijn dat er dan juist aandacht is voor woningen die er nog niet staan in de wijk. Hierdoor kun je bij sloop-nieuwbouw meer gevarieerdheid in het aantal woningtypes in de wijk aanbrengen. Dit gebeurt momenteel reeds bij de herstructurering aan de Bosstraat: eengezinswoningen met tuinen en daarbovenop bovenwoningen, worden vervangen door aantrekkelijke, hedendaagse woningen geschikt voor senioren, alsmede startersappartementen. Op deze manier kun je op kleine schaal gevarieerdheid in de wijk aanbrengen. Tenslotte is het van belang dat alle nieuwbouwwoningen levensloopgeschikt zijn en dat er aandacht is voor duurzaam en energiezuinig wonen. Het levensloopgeschikt maken van woningen is reeds geregeld in de beleidsafspraken die gemaakt zijn tussen de gemeente, woningcorporaties en projectontwikkelaars. Over het duurzaam en energiezuinig wonen worden momenteel afspraken gemaakt. Buurthuis d’n Turfberg: voor en door bewoners In Turfberg staat divers maatschappelijk vastgoed, denk aan de scholen (Vlaswiek, De Smelen en Were Di), buurthuis d’n Turfberg, de duivenpostvereniging, rolschaatshal de Dennenberg en woonzorgcentrum Taxandria. Al dit maatschappelijk vastgoed bij elkaar zorgt voor een duurzaam Turfberg: zij dragen bij aan de leefbaarheid in Turfberg en zijn er voor de Turfbergers, jong en oud. Het buurthuis heeft hierbij een bijzondere functie: dit zou het kloppende hart van Turfberg moeten zijn, voor en door bewoners, laagdrempelig voor zowel jong als oud. Het buurthuis hoeft niet op zichzelf te staan, maar zou juist connecties moeten hebben met organisaties en ander maatschappelijk vastgoed in de buurt: denk aan het gebruik maken van het podium in de scholen, of het gezamenlijk organiseren van een kaartmiddag in Taxandria. Op dit moment gebeurt dat nog weinig. Het buurthuis staat erg op zichzelf. Voor een duurzaam Turfberg zou het buurthuis – maar ook het andere maatschappelijk vastgoed – meer multifunctioneel ingezet moeten worden. Het buurthuis als hét ontmoetingscentrum in Turfberg, met gebruikmaking van diverse verschillend in te zetten wijkruimten. De gemeente is hiermee reeds bezig binnen het accommodatiebeleid dat momenteel wordt geactualiseerd. Aandacht voor overlast van jongeren: geef ze wat te doen! Ook voor jongeren moet Turfberg aantrekkelijk zijn. Dan gaat het niet zozeer om investeren in woningen, maar om iets te doen te hebben. Zeker met de komst van Were Di wordt op verschillende plekken in Turfberg overlast van jongeren ervaren. Verschillende dingen zijn nodig: - Een gesprek met Were Di aangaan over hun rookbeleid. Leerlingen van Were Di mogen niet op het terrein roken, met als gevolg dat zij rokend de wijk in gaan in de pauzes. Dit leidt tot veel (onnodige) overlast. - Samen met de jongerenwerker bekijken waar jongeren precies behoefte aan hebben. Zo heeft de jongerenwerker aangegeven dat de jongeren behoefte hebben aan een wat meer beschutte hangplek (waar men niet zo ‘in de kijker’ zit). Hierover gaan beide partijen met elkaar in gesprek. Beleid van de gemeente hierbij is dat er geen fysieke hangjongerenplek wordt gerealiseerd.

- 10 -

Ook basisschoolleerlingen hebben zich gebogen over het vraagstuk jongerenoverlast. Enkele ideeën op een rijtje: • Het maken van een rokersplek voor jongeren op het terrein van Were Di. • Het maken van een jongerenhangpek, al dan niet overdekt. Belangrijk is in ieder geval dat er genoeg prullenbakken bij staan, zodat het geen rotzooi wordt. • Het aanleggen van een crossbaan in Warande: er ligt al een goede heuvel, er hoeft alleen her en der wat zand gestort te worden en dan kunnen jongeren daar heel leuk fietscrossen. • Bij het aanleggen van basketbalveldjes is het leuker als er twee baskets komen, want dan kun je wedstrijdjes tegen elkaar spelen.

Streven naar een ontmoetingsplek voor beweging voor jong en oud Op dit moment wordt nieuwbouw gepleegd voor basisschool De Vlaswiek. Dit biedt een mooie gelegenheid om ook het terrein dat tussen De Vlaswiek en Zorgcentrum Taxandria ligt, her in te richten. Dit terrein is deels eigendom van de gemeente (school en schoolplein) en deels van Stichting Valkenhof (tuin rondom Taxandria). Een mogelijke invulling is om een vrij toegankelijke ontmoetingsplek te creëren, waarbij fitness- / bewegingstoestellen voor jong en oud in de openlucht worden geplaatst. Voor ouderen is het wel van belang dat de ontmoetingsplek veilig is en ook een veilig gevoel geeft. Elders in Nederland wordt al geëxperimenteerd met het op deze wijze invullen van de openbare ruimte. Op deze manier willen we een ontmoetingsplek voor jong en oud creëren, waar niet alleen leerlingen van de Vlaswiek en bewoners van Taxandria gebruik van kunnen maken, maar ook buurtbewoners en kinderen uit de buurt. Om dit te realiseren zullen gemeente, Stichting Valkenhof en basisschool De Vlaswiek met elkaar in overleg treden. Eventuele kansen voor subsidiering vanuit de Provincie of het Rijk worden daarbij ook onderzocht. Nieuwe werken faciliteren in de wijk In de toekomst is er steeds minder sprake van een scheiding van werk en privé. Steeds meer mensen werken aan huis, of als ZZP’er of in dienst van een bedrijf. Dat wil zeggen dat er overdag steeds meer mensen in de wijk zullen zijn. In het kader van het wijkplan moet worden nagedacht wat dit betekent voor een wijk als Turfberg en hoe je de wijk daarop kunt voorbereiden. Eerste gedachten daarover zijn: het aanbieden van een gezamenlijke werkruimte waar de wijkbewoners kunnen werken en waar faciliteiten aanwezig zijn, door het meer overlopen van werk en privé kunnen mensen overdag wellicht meer tijd hebben voor burenhulp of kleine vormen van vrijwilligershulp, het gezamenlijk organiseren van de opvang van kinderen cq het beter aansluiten van bestaande kinderopvang bij dit nieuwe werken. Winkels in de wijk: steeds meer focus op thuisbezorgen Er zijn weinig winkels in de wijk. In de toekomst zullen dit er zeker niet meer worden. Het thuisbezorgen neemt nu al een vlucht, naar verwachting zal dit steeds meer worden. Hierdoor zie je dat distributie van al deze internetwinkels steeds belangrijker wordt. Ook zie je plekken ontstaan waar bewoners hun gekochte waren kunnen afhalen. Het zou bijvoorbeeld mooi zijn als supermarkten waar bewoners online iets hebben gekocht hierbij aansluiten.

- 11 -

3.3.

Ambitie 2: De zelforganiserende wijk

Hoe is het nu? Turfberg is een wijk bestaande uit meerdere min of meer op zichzelf staande buurten. Over het algemeen zijn Turfbergers tevreden over hun medewijkbewoners. Er zijn geen grote overlastproblemen. Maar tegelijkertijd valt het op dat er ook maar weinig gebeurt in Turfberg. Veel bewoners leven erg op zichzelf. Behalve in de Kreijenbeek wordt er bijvoorbeeld maar weinig door bewoners georganiseerd voor medebuurtbewoners. Wat willen we? Bij de uitvoering van het wijkplan Turfberg is het van belang dat deze in handen komt van de wijkbewoners zelf. Dus niet de professionals, maar bewoners zijn aan zet, waar nodig met ondersteuning van die professionals. Wijkbewoners weten zelf het beste wat nodig is. Deze wijkredzaamheid willen we aanboren bij de uitvoering van dit wijkplan. Tevens is het van belang om deze in te zetten zodat buurtbewoners elkaar kunnen helpen, zeker gezien de naderende grote vergrijzing is dit van groot belang. Hoe kunnen buurtbewoners dingen voor elkaar doen? Hoe kunnen we er met elkaar voor zorgen dat ouderen niet vereenzamen in Turfberg? Wijkbewoners en professionals hebben hierin gezamenlijk een taak te vervullen. Wat is daarvoor nodig? Oprichten wijkcommissie Turfberg Om de wijkredzaamheid van Turfberg aan te boren, is het van belang dat er een wijkcommissie Turfberg wordt opgericht. Samen met deze wijkcommissie wordt handen en voeten gegeven aan de uitvoering van dit wijkplan. Tevens kan de wijkcommissie de spreekbuis vormen van de wijk naar professionals, daarmee heeft de wijkcommissie ook een intermediaire functie. Naar gelang hoe het loopt, kun je er voor kiezen om verschillende commissies onder de wijkcommissie te hangen: commissie die een wijkfeest organiseren, verkeerscommissie, groencommissie, wooncommissie, etc. Het is van belang dat de wijkcommissie uiteindelijk met een vierjarig actieprogramma komt. Maar de oprichting van een wijkcommissie kost tijd. Zolang er nog geen wijkcommissie is geformeerd, zal een groep van actieve wijkbewoners samen met professionals zich bezig houden met het opstellen / naleven van het actieprogramma (Dit geldt

- 12 -

overigens ook voor andere punten uit het uitvoeringsprogramma van het wijkplan waarbij de betrokkenheid van de wijkcommissie gewenst is). De doorlooptijd van dit wijkplan is vier jaar. In hoofdstuk 4 staan alle acties in het kader van dit wijkplan op een rij. Daarin is een zeer globale planning opgenomen. Deze te nemen actiepunten vormen een leidraad voor het op te stellen actieprogramma van de wijkcommissie. Zo ontstaat er een goede co-productie. Wijkredzaamheid aanboren: zorg voor elkaar in Turfberg Het aantal ouderen zal sterk toenemen in Turfberg. De tendens is dat ouderen steeds langer zelfstandig in de wijk blijven wonen. Hierdoor wordt een groter beroep gedaan op mantelzorgers, vrijwilligers en buurtbewoners. Het zorgen voor elkaar in de eigen buurt zal belangrijker worden. Deze wijkredzaamheid willen we samen met de bewonerscommissie gaan aanboren. Maatwerk is hierbij van groot belang, het moet passen bij Turfberg, nu en in de toekomst. Daarnaast: organiseren van wijkactiviteiten verbindt! Naast het zorgen voor elkaar, gaat het er ook om wijkactiviteiten met en voor elkaar te organiseren. Dit verbindt mensen in de wijk met elkaar. Mensen leren elkaar kennen en kunnen gemakkelijker een beroep op elkaar doen als het niet zo goed gaat. Te denken valt aan: een Turfberg festival, een Turfbergs welkomstpakketje voor nieuwe bewoners of een sport- en spelmiddag voor kinderen uit Turfberg. Wederom van belang: maatwerk, het moet bij Turfberg passen! Bewoners moeten het vooral zelf willen organiseren, het moet leuk blijven. De bewonerscommissie van De Kreijenbeek heeft hiermee reeds veel ervaring: zij hebben al veel leuke dingen georganiseerd in hun wijk wat als ‘vliegwiel’ heeft gediend voor de wijkredzaamheid. Betrokkenheid van jeugd en jongeren bij de wijk Basisschoolleerlingen van De Smelen en De Vlaswiek zijn nauw betrokken bij het opstellen van dit wijkplan. Zij hebben hun eigen kijk op de wijk gegeven. Dit heeft leuke, nieuwe inzichten gegeven in Turfberg. Het organiseren hiervan ging erg gemakkelijk, beide scholen wilden dit graag doen en kaderden dit makkelijk in een schoolopdracht in. Ook bij de uitvoering van het wijkplan is het van belang om kinderen (en ook jongeren) te betrekken. De basisscholen bieden daarbij een gemakkelijk en laagdrempelige manier. Maar ook Were Di, de jongerenwerker, allerhande verenigingen (zoals sportverenigingen, corsobuurtschap, muziekverenigingen en buurt- of bewonersverenigingen in Turfberg), het buurtsportwerk en cultuur-, natuur- en milieu-educatie zouden hierbij betrokken kunnen worden. Een gesprek tussen kinderen en jongeren met het buurthuis d’n Turfberg zou bijvoorbeeld heel goed kunnen zijn, of het gezamenlijk nadenken over de aanpak van een hele concrete plek in de wijk. Wensen voor concrete plekken die we van basisschoolleerlingen hebben gehoord: • Warandeparkje verbeteren: opnieuw verven, nieuwe hekjes, schone prullenbakken. • Verbeteren van De Schaapsloop (meertje en natuurgebiedje op het industrieterrein): boswachter, broedkasten, prullenbakken, wandelpaden met bankjes, fabrieken weghalen als ze niet meer worden gebruikt en daarvoor in de plaats groen, speel/hangplek voor jongeren en ouderen. • Crossbaantje op de Warande. • Verbeteren speeltuintje aan de Weteringstraat. - 13 -

3.4.

Ambitie 3: Vervoer & mobiliteit

Hoe is het nu? In het lijstje met concrete wensen komen we veel dagelijkse ergernissen tegen: hondenpoep, sluipverkeer, te hard rijden, losliggende stoeptegels. Het zijn ergernissen die je in elke wijk in Nederland tegen komt. En dus ook in Turfberg. Deze ergernissen zijn ondergebracht in paragraaf 3.1. Maar daarnaast is aandacht voor vervoer en mobiliteit ook voor de toekomst van Turfberg belangrijk, met name voor mensen die minder mobiel zijn. De tendens is dat men langer thuis blijft wonen en dat buurtvoorzieningen steeds meer zullen verdwijnen, dan is goed vervoer van belang, van en naar de wijk. Wat willen we? Aandacht voor veiligheid, toegankelijkheid van de openbare ruimte en openbare gebouwen en behoud van het openbaar vervoer dat er nu al is in Turfberg. Dat zijn de kernwoorden binnen deze ambitie. Wat is daarvoor nodig? Aandacht voor verkeersveiligheid Met name door het industrieterrein De Schaapsloop, is er naast het ‘wijkverkeer’ ook veel sluipverkeer in Turfberg. Van belang is om continu aandacht te hebben voor de verkeersveiligheid in Turfberg: aanpakken van hardrijders, veiligheid bij parkeren, veiligheid bij de scholen, etc. De beide buurtbrigadiers in Turfberg zijn hiermee hard bezig. In overleg met bewoners wordt bekeken welke maatregelen waar het beste uitgevoerd kan worden. Zo is er een mobiele snelheidsmeter die elke keer op een andere plek kan worden gezet. Bewoners kunnen hierbij aangeven waar zij deze snelheidsmeter zouden willen plaatsen. Tenslotte is het van belang dat bewoners meldingen doen van overlast bij de politie. Pas als er meldingen zijn, kan de politie immers wat doen. Veilige fiets- en wandelpaden Van belang is - voor jong en oud - dat de fiets- en wandelpaden (verkeers)veilig zijn. Bewoners en professionals hebben hierin beiden een taak: naast fysieke veiligheid gaat het immers ook vaak om gedrag. Toegankelijkheid openbare ruimte en gebouwen Het is van belang dat de openbare ruimte en openbare gebouwen voor mensen met een beperking (rollator, rolstoel) goed toegankelijk zijn. Voorzieningen schieten hun doel voorbij als zij niet toegankelijk of bereikbaar zijn. Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn

- 14 -

de zogeheten BTB-aspecten: Bereikbaarheid, Toegankelijkheid, Bruikbaarheid: mensen met rollators, rolstoelen, maar ook mensen die wat minder goed ter been zijn moeten ergens naartoe kunnen gaan (toegankelijkheid en bruikbaarheid openbare ruimte, bijvoorbeeld geen drempels, op- en afritten die rollatorvriendelijk zijn, etc.) en/of er in kunnen (toegankelijkheid en bruikbaarheid openbare gebouwen). Dit kan met eigen vervoer, het reguliere openbaar vervoer, maar ook gedacht kan worden aan het inzetten van een pendeldienst die naar een voorziening gaat (of naar een bushalte!). Ook het parkeren (dichtbij) speelt een rol (bereikbaarheid). Behoud buslijn en bushaltes in de wijk De gemeente en haar leefbaarheidspartners zetten in op behoud van buslijnen en bushaltes in heel Valkenswaard, en dus ook in Turfberg. Het is een illusie om te denken dat het er meer zullen worden, behouden van wat er nu is, is al een stevige ambitie.

- 15 -

- 16 -

4. Uitvoeringsprogramma wijkplan Turfberg In het wijkplan Turfberg staan drie ambities centraal. In dit hoofdstuk geven we aan hoe we deze ambities ten uitvoer willen brengen. We doen dit aan de hand van een schema waarin we de acties die voor de uitvoering van de genoemde ambities nodig zijn, zo concreet mogelijk hebben gemaakt. Dit hebben we gedaan door aan te geven wie de trekker is van een actie, hoe we dit gaan oppakken, wanneer dit wordt opgepakt en waar de financiële dekking in kan worden gevonden. Ook het lijstje met concrete wensen is in dit uitvoeringsprogramma opgenomen. In totaal gaat het om 13 concrete actiepunten: 1 algemene, 6 bij ambitie duurzaam wonen en leven in Turfberg, 3 bij ambitie zelforganiserende wijk en 3 bij ambitie vervoer & mobiliteit. De gedachtegang achter de actiepunten zijn reeds benoemd in hoofdstuk 3. Dit hoofdstuk betreft dus een concretiseringslag van hoofdstuk 3. Een dynamisch en flexibel uitvoeringsprogramma In dit hoofdstuk concretiseren we de ambities van dit wijkplan. We formuleren daarbij zo concreet mogelijk hoe we de opgestelde visie willen gaan uitvoeren. Naast dit concreet uitvoeringsprogramma is het belang dat de uitgangspunten van het wijkplan zoals verwoord in hoofdstuk 3 als basis worden gebruikt bij te voeren beleid in Turfberg. De wereld verandert met de dag. Het is dus belangrijk om - naast het concrete uitvoeringsprogramma - ook in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Dat wil zeggen dat initiatieven die binnen de uitgangspunten van het wijkplan passen, ter harte worden genomen. Daarbij moet niet geschroomd worden om een genoemd agendapunt van het uitvoeringsprogramma wellicht aan te passen. Bovendien betekent het dat het niet alleen bij de punten, zoals genomen in het uitvoeringsprogramma, zal blijven. Zodoende krijgt het wijkplan Turfberg een dynamisch karakter en niet alleen het karakter van het ‘afvinken’ van het uitvoeringsprogramma. Monitoring van het wijkplan door een wijkcommissie De gemeente Valkenswaard wil - net als in veel andere wijken - in Turfberg een wijkcommissie oprichten. Het is de bedoeling dat bij de uitvoering van het wijkplan deze wijkcommissie nauw wordt betrokken. Zij staan aan de wieg van de uitvoering van het wijkplan en leveren daaraan een belangrijke bijdrage. De gemeente ondersteunt de op te richten wijkcommissie hierbij. Na vier jaar zal een nieuw uitvoeringsprogramma worden opgesteld, zodat deze actueel blijft.

- 17 -

Algemeen Wat?

Wie is de trekker?

Hoe wordt dit opgepakt?

Bijhouden lijst concrete wensen

Actieve wijkbewoners i.s.m. professionals*, Woningbelang, Woonbedrijf, politie en buurtopbouwwerk van Paladijn.

In het kader van ambitie 2 komt er een regelmatig overleg tussen de op te richten wijkcommissie en professionals. In dit overleg wordt de lijst concrete wensen actueel gehouden en samen gezocht naar oplossingen

*Totdat de wijkcommissie is geformeerd.

-1-

Wanneer wordt dit opgepakt?

Welke financiële middelen zijn beschikbaar?

Najaar 2012

Er is budget beschikbaar voor ondersteuning van de wijkcommissie door de gemeente Valkenswaard, woningbelang en woonbedrijf.

Ambitie 1: Duurzaam wonen en leven Welke financiële middelen zijn beschikbaar?

Wat?

Wie is de trekker?

Hoe wordt dit opgepakt?

Wanneer wordt dit opgepakt?

1.1 Bewustwording aanpassing eigen woning.

Actieve wijkbewoners i.s.m. professionals* en gemeente bekijken mogelijkheden voor gezamenlijke bewustwordingscampagne. Ook de woningcorporaties Woonbedrijf en Woningbelang worden hierbij betrokken.

De wijkcommissie onderzoekt allereerst het animo voor een dergelijke bewustwordingscampagne. Vervolgens kan deze met ondersteuning van de gemeente en de woningcorporaties worden uitgerold. Eventueel kan dit als pilot dienen binnen de gemeente Valkenswaard.

2013

Er is budget beschikbaar voor ondersteuning van de wijkcommissie door de gemeente Valkenswaard. Zodra helder is of er een bewustwordingscampagne komt, wordt gezocht naar aanvullende financiële middelen.

1.2 Herstructurering aangrijpen om meer gevarieerdheid in woningtypen aan te brengen.

Woonbedrijf, Woningbelang, en de gemeente Valkenswaard.

Door dit op te nemen in hun gezamenlijke woonbeleid en elkaar hierop te wijzen bij herstructureringsplannen in Turfberg.

Zodra sprake is van herstructurering in Turfberg. Dit is reeds het geval in de Bosstraat.

Uit de reguliere middelen voor het woonbeleid.

1.3 Buurthuis d’n Turfberg: voor en door bewoners.

Bestuur buurthuis d’n Turfberg, actieve wijkbewoners i.s.m. professionals*, buurtopbouwwerk van Paladijn en gemeente.

In het kader van het gemeentelijke accommodatiebeleid .

Na vaststelling actueel gemeentelijk accommodatiebeleid.

Uit de reguliere middelen voor gemeentelijk accommodatiebeleid.

-2-

1.4 In gesprek met Were Di over oplossing rokende jongeren in de wijk.

Gemeente, Were Di, bewoners rondom Were Di, wijkcommissie, actieve wijkbewoners i.s.m. professionals* en buurtopbouwwerk van Paladijn (jongerenwerker).

Op dit moment zijn er al gesprekken tussen gemeente en Were Di. Op basis van de uitkomsten van deze gesprekken geven we verder gevolg aan dit actiepunt.

Eind 2012

Geen middelen voor nodig.

1.5 In gesprek met jongerenwerker over jongerenoverlast in de wijk

Jongerenwerker van Paladijn en actieve wijkbewoners i.s.m. professionals*.

De jongerenwerker van Paladijn neemt hier in overleg met de gemeente het voortouw.

2013

Uit de reguliere middelen voor het jongerenwerk.

1.6 Onderzoek naar mogelijkheden voor gezamenlijke ontmoetingsplek voor beweging / fitness.

Gemeente, Stichting Valkenhof en De Vlaswiek.

Verbouw aan De Vlaswiek wordt aangegrepen om de mogelijkheden voor herinrichting van het terrein tussen beide instellingen te onderzoeken. Ook kansen voor subsidiëring en sponsoring worden daarbij onderzocht.

Najaar 2012

Onderzoeken mogelijkheden voor sponsoring en/of subsidiering vanuit maatschappelijke organisaties, Rijk en provincie.

1.7 Nadenken / inspelen op het nieuwe werken en internetwinkels / thuisbezorgen.

Wijkcommissie, gemeente Valkenswaard, Woningbelang en Woonbedrijf.

In brainstorms met de wijkcommissie wordt bekeken welke invloed dit op het toekomstige Turfberg kan hebben. Hierbij kan ook gedacht worden aan de betrokkenheid van lokale ondernemers en winkeliers, bijvoorbeeld door samen meer bekendheid te geven aan wat op dit vlak mogelijk is.

2014 - 2015

Geen middelen voor nodig.

*Totdat de wijkcommissie is geformeerd.

-3-

Ambitie 2: De zelforganiserende wijk Wat?

Wie is de trekker?

Hoe wordt dit opgepakt?

Wanneer wordt dit opgepakt?

Welke financiële middelen zijn beschikbaar?

2.1 Oprichten wijkcommissie.

Gemeente Valkenswaard, buurtopbouwwerk van Paladijn en bewoners.

Gemeente heeft op de bewonersavonden in het kader van het wijkplan een oproep gedaan, ook tijdens de straatgesprekken is dit gedaan. Deze groep bewoners worden z.s.m. bij elkaar geroepen. Van belang is dat de wijkcommissie met een lange- en korte termijn planning komt van de gewenste acties. Hierdoor kan er een vierjarig actieprogramma ontstaan met dit wijkplan als leidraad.

In 2012

Er is budget beschikbaar voor ondersteuning van de wijkcommissie door de gemeente Valkenswaard.

2.2 Verhogen wijkredzaamheid en continuïteit in het organiseren van wijkactiviteiten.

Wijkcommissie (i.o.).

Gezamenlijk bekijken wat bij Turfberg past. Ook denken aan het organiseren van leuke dingen. De gemeente, Woningbelang, Woonbedrijf, buurtopbouwwerk van Paladijn, de scholen, Buurthuis D’n Turfberg en Taxandria kunnen hierin faciliteren

Zodra de wijkcommissie is opgericht.

Er is budget beschikbaar voor ondersteuning van de wijkcommissie door de gemeente Valkenswaard.

2.3 Jeugd en jongeren betrekken bij uitvoering van het wijkplan.

Wijkcommissie (i.o.), basisscholen De Vlaswiek en De Smelen, middelbare school Were Di, jongerenwerker Paladijn.

Gezamenlijk bekijken hoe de jeugd kan worden betrokken bij de uitvoering van het wijkplan. Tijdens het maken van het wijkplan is hiervoor al een basis gelegd.

Zodra de wijkcommissie is opgericht.

Er is budget beschikbaar voor ondersteuning van de wijkcommissie door de gemeente Valkenswaard.

-4-

Ambitie 3: Vervoer & mobiliteit Wat?

Wie is de trekker?

Hoe wordt dit opgepakt?

Wanneer wordt dit opgepakt?

Welke financiële middelen zijn beschikbaar?

3.1 Aandacht voor verkeersveiligheid & veilige fiets- en wandelpaden & toegankelijkheid openbare ruimte en gebouwen.

Actieve wijkbewoners i.s.m. professionals* en de wijkcoördinator van de gemeente Valkenswaard.

Op basis van de lijst met concrete wensen wordt door de wijkcommissie (i.o.) een actiepuntenlijst gemaakt (soort agenda). Hierbij wordt rekening gehouden met BTBaspecten. Hiervoor is reeds beleid gemaakt, welke als input gebruikt kan worden. Na het opstellen van de actiepuntenlijst zal een (regulier) overleg worden ingesteld tussen de wijkcoördinator van de gemeente Valkenswaard en wijkcommissie (i.o.), waarbij de voortgang van de aandachtspunten met betrekking tot dit onderwerp worden besproken.

Opstellen actiepuntenlijst: 1e helft 2013, Start overleg buurtbrigadiers: 2e helft 2013.

Hiervoor moeten middelen nog geregeld worden.

3.2 Inzetten op behoud aantal buslijnen en bushaltes in Turfberg.

Gemeente zet hier op in met haar beleid, maar is afhankelijk van de vervoersmaatschappij. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt nu bij het SRE en vanaf 2016 bij de Provincie Brabant.

In regulier overleg met de vervoersmaatschappij

Doorlopend.

Uit de reguliere middelen voor openbaar vervoer.

3.3 Vrijwilligersvervoer.

Actieve wijkbewoners i.s.m. professionals* en buurtopbouwwerk van Paladijn.

Brainstormsessie over de mogelijkheden voor het instellen van vrijwilligersvervoer. Hierbij de mogelijkheden voor maatschappelijke wederdiensten (in het kader van de WWNV en WWB) bekijken.

2e helft 2013.

Geen middelen voor nodig.

*Totdat de wijkcommissie is geformeerd.

-5-

-6-

Bijlage 1:

Wijkfoto van Turfberg

In deze wijkfoto staan we stil bij hoe de wijk ervoor staat. Naast de historie, opbouw en beschikbare cijfers over de wijk, nemen we een doorkijkje naar de toekomst en de plannen die er nog zijn. In blauwe kaders zijn de resultaten van de straatgesprekken opgenomen.

Opbouw en historie van Turfberg Turfberg is één van de wijken van Valkenswaard en bestaat uit Turfberg-Noord en Turfberg-Zuid. De wijk Turfberg beslaat zo goed als het gehele deel van Valkenswaard ten oosten van de Europalaan. In het noorden en noordoosten wordt de wijk begrensd door het groene buitengebied en in het zuiden (zuidoosten) door het industriegebied De Schaapsloop. Figuur 2.1: Wijkindeling Valkenswaard

Bron: Google Maps 2011, bewerking Companen.

Historie: opgebouwd langs historische linten Turfberg is na de oorlog geleidelijk gebouwd rond historische lintstructuren. De bouwperioden zijn in de wijk terug te vinden, vanaf de jaren ’50 tot vrij recent: • In de jaren ‘50 is de buurt ten westen van De Smelen gebouwd. Ook is toen het gebied tussen de Europalaan, Bosstraat en Valkenierstraat gebouwd. Dit bestaat grotendeels uit relatief kleine arbeiderswoningen, hoofdzakelijk rijwoningen en tweeonder-één-kapwoningen. • Vervolgens is men in de jaren ‘60 verder gegaan met bouwen ten oosten van De Smelen en ten zuiden van de Leenderweg. • Ten oosten van de Bosstraat ligt ‘De Kreijenbeek’. Dit is een buurt bestaande uit de straat “De Kreijenbeek”. Aan deze straat zijn ongeveer 350 eengezinswoningen gesitueerd. Deze zijn in de jaren ‘70 gebouwd in opdracht van Philips. De woningen

-1-

• •

zijn in clusters van rijtjes van ongeveer vijf woningen gelegen rond een stevige groenstructuur. Alle clusters zijn gekoppeld aan de centrale verbindingsweg, De Kreijenbeek. De buurt ten zuiden van de Wolbergstraat is in de jaren ‘80 gerealiseerd. Her en der zijn oudere woningen en boerderijen blijven staan. Op enkele plekken zijn nog vrij recent woningen gerealiseerd (jaren ‘90 tot nu), zoals in de omgeving van de Vlasroot en bij het Scheperseind.

Groen in de wijk door grote groenstructuren Turfberg kent een aantal grote groenstructuren. Zo ligt in Turfberg–Noord de Kleine Meer, een natuurgebied met landschappelijke waarde, bestaande uit een ven met eikenwallen en een kinderboerderij. Niet ver van de wijk ligt ook Grote Meer, dit is een natuurgebied tegen de scholengemeenschap Were Di aan. Helaas zien we bij het natuurgebied rondom Were Di nogal wat achtergelaten rommel in het bos. In het zuiden van Turfberg functioneert het parkgebied rondom Taxandria als een grote groenvoorziening, die zorgt voor een groene buffer tussen Turfberg en het industriegebied Schaapsloop. Tot slot is er nog de groene buurt De Kreijenbeek, die met haar ruime opzet veel plantsoenen kent.

Bewoners van Turfberg Per 1 januari 2011 telt de gemeente Valkenswaard 30.679 inwoners, waarvan er 4.929 in de wijk Turfberg wonen (1.772 in Turfberg-Noord, 3.157 in Turfberg-Zuid). In vergelijking met de gemeente Valkenswaard heeft Turfberg een iets hoger aandeel ouderen (cijfers leeftijdsopbouw 2010). Zo is ongeveer 50% van de inwoners van Turfberg 45 jaar of ouder en 21% is zelfs ouder dan 65. Beide percentages liggen zo’n 1 à 2% hoger dan het gemeentelijk gemiddelde. Het aandeel bewoners tot 45 jaar is in

-2-

Turfberg iets lager dan gemiddeld in de gemeente Valkenswaard het geval is. Hierbij moet worden opgemerkt dat het aandeel ouderen wordt beïnvloed doordat verpleeghuis Taxandria en serviceflat De Vlasgaard in de wijk gevestigd zijn. Figuur 2.2: Bevolkingsopbouw Turfberg en Valkenswaard, 2010

>65 jaar 45-64 jaar 25-44 jaar 15-24 jaar 0-14 jaar 0%

5%

10%

15%

20%

Valkenswaard

25%

30%

35%

Turfberg

Bron: CBS, 2011

Samenstelling van de huishoudens: minder éénpersoonshuishoudens Ondanks de gemiddeld wat oudere bevolking in Turfberg, is het aandeel éénpersoonshuishoudens kleiner dan het gemeentelijk gemiddelde. Turfberg kent relatief iets meer meerpersoonshuishoudens, al dan niet met kinderen. Figuur 2.3: Samenstelling huishoudens Turfberg en Valkenswaard, 2010

Huishoudens met kinderen Huishoudens zonder kinderen Eenpersoonshuis houdens 0%

5%

10%

15%

20%

Valkenswaard

25%

30%

35%

40%

Turfberg

Bron: CBS, 2011

Herkomst van de bewoners: aandeel allochtonen gemiddeld Net als gemiddeld in Valkenswaard, is het aandeel allochtonen in Turfberg niet erg hoog, zo’n 14% van de inwoners is allochtoon te noemen (persoon zelf of één van de ouders is niet in Nederland geboren). Van deze nieuwe Nederlanders komt het grootste deel oorspronkelijk uit België, slechts 4% komt uit een niet-Westers land (het gemeentelijke percentage allochtonen ligt op 13%). Werk en inkomen Zo’n 75% van de inwoners van Turfberg ontvangt een inkomen uit werk, dit komt vrijwel overeen met het gemeentelijk gemiddelde van 74%. Het gemiddeld inkomen per inwoner ligt in Turfberg met gemiddeld €23.100 per inwoner iets hoger dan in de gemeente Valkenswaard als geheel met gemiddeld €21.400. Dit gemiddeld iets hogere inkomen zou veroorzaakt kunnen zijn door de aanwezigheid van een aantal villawijken in Turfberg, te weten tegenover de Grote Meer, de Valkeniersstraat, nabij het Valkterrein en in de omgeving van de Vlasgaard.

-3-

Het CBS maakt onderscheid tussen drie inkomensgroepen: laag (tot €25.100), midden (tussen €25.100 en €46.500) en hoog (meer dan €46.500). Zoals in tabel 2.1 te zien, is inkomensverdeling van de wijk Turfberg redelijk gemiddeld. Tabel 2.1: Inkomensverdeling huishoudens in Turfberg en Valkenswaard, 2009

Turfberg Valkenswaard Bron: CBS, 2011.

Laag inkomen

Midden inkomen

Hoog inkomen

40%

40%

20%

38%

43%

19%

In de volgende tabel staat aangegeven hoeveel procent van de inwoners een bepaalde uitkering ontvangt. Hieruit is op te maken dat relatief gezien het aantal uitkeringen in Turfberg niet tot nauwelijks verschilt van het aantal uitkeringen in de gemeente Valkenswaard. Tabel 2.2: Uitkeringen in Turfberg en Valkenswaard, 2009 Bijstandsuitkering

Arbeidsongeschiktheids- WW-uitkering uitkering

Turfberg Valkenswaard Bron: CBS, 2011.

1,2%

4,0%

1,2%

1,2%

4,2%

1,5%

Wonen in Turfberg De woningvoorraad in Turfberg bestaat uit 2.175 woningen, waarvan 36% huurwoningen en 64% koopwoningen. Wederom geldt dat dit in lijn is met het gemiddeld aandeel huuren koopwoningen in de gemeente Valkenswaard, namelijk 39%, respectievelijk 61%. De woningen zijn voornamelijk na 1945 gebouwd (90%), 30% is na 1975 gebouwd. Slechts 3% van de woningen in Turfberg is na 2000 gebouwd. Over het algemeen zijn de woningen in Turfberg eengezinswoningen, 13% van de totale woningvoorraad bestaat uit etagewoningen. De gemiddelde WOZ-waarde van de woningen in Turfberg ligt met €255.000 iets hoger dan het gemiddelde in de gemeente Valkenswaard van €241.000 (prijspeil 2006). Wederom geldt dat dit inclusief de aanwezige villawijken is. Koopwoningen vooral eengezinswoningen Zoals gezegd bestaat de woningvoorraad in Turfberg voornamelijk uit eengezinswoningen, 90% van de koopwoningen is dan ook een eengezinswoning. Hiervan is 28% een rijtjeswoning, 41% een twee-onder-één-kap woning, 26% is een vrijstaande woning en dan is er nog 5% overige woningen.

-4-

Huurwoningen in trek Van de huurwoningen in Turfberg is 47% in eigendom van de corporatie Woningbelang en 35% van Woonbedrijf Eindhoven. De rest zijn vermoedelijk particuliere huurwoningen. In tabel 2.3 hieronder is de verhuurbaarheid van de corporatiewoningen in Turfberg weergegeven. Hieruit valt op te maken dat de gemiddelde verhuurbaarheid van deze woningen geen problemen oplevert. Opvallend hoog is overigens de mutatiegraad van de appartementen in het bezit van Woningbelang. Hier is sprake van een kwaliteitskwestie, gezien dit woningen aan de Bosstraat betreft. Ook valt op dat de mutatiegraad van de woningen van Woonbedrijf erg laag is en dat deze woningen erg in trek lijken te zijn. Tabel 2.3: Verhuurbaarheid corporatiewoningen in Turfberg, 2009 en 2010

Woningtype

Passende reacties

2010

11 (3,5%)

7 (2,2%)

105

139

2

2,2

Nultredenwoning

4 (9,5%)

2 (4,8%)

32

44

1

1,5

Appartement

7 (19,4%)

5 (13,9%)

94

95

2,7

3,2

4 (1,5%)

10 (3,7%)

120

150

1,2

1,3

Woonbedrijf (Kreijenbeek) Eengezinswoning Bron: Wijkanalyse Turfberg 2011

2009

2010

Gemiddeld aantal aanbiedingen

2009 Eengezinswoning Woningbelang

Mutatiegraad

2009

2010

De gemiddelde huurprijzen van de woningen van Woningbelang in Turfberg zijn in tabel 2.4 opgenomen en tevens is hierin de gemiddelde woonduur aangegeven. Hieruit blijkt dat de woonduur over het algemeen lang is, zelfs opvallend lang in De Kreijenbeek.

-5-

Tabel 2.4: Gemiddelde huurprijs en woonduur corporatiewoningen in Turfberg, peildatum 30-09-2011 Woningbelang

Huurprijs

Woonduur (jaren)

Turfberg - Noord

€ 368,00

22,2

Turfberg - Zuid

€ 404,00

19,3

Huurprijs

Woonduur (jaren)

€ 500,00

40

€ 600,00

40

Woonbedrijf - De Kreijnenbeek Klein type Groot type Bron: Wijkanalyse Turfberg, 2011

Herstructurering in de Bosstraat Woningbelang heeft 60 woningen in de Bosstraat, daterend uit 1963 en verdeeld in drie blokken. Een deel hiervan is eengezinswoning met tuin, met daarboven bovenwoningen. De waardering van deze buurt laat te wensen over: bewoners van de Bosstraat beoordelen hun woning gemiddeld met een rapportcijfer 5,8. De buurt en de totale woonsituatie scoren een 6. Ten opzichte van het ander woningbezit is dit (erg) laag. De uitstraling in de Bosstraat laat te wensen over. Dit gaf aanleiding voor Woningbelang om actie te ondernemen. In december 2011 zijn bewoners dan ook geïnformeerd over de sloop van hun woning. Uiteraard worden bewoners in het hele traject nauw betrokken. Huis-aan-huis gesprekken over de sloop van de woningen en de gevolgen voor de huurders hebben reeds plaatsgevonden. Voor de sloop wordt een aantal seniorenwoningen teruggebouwd.

Uit de straatgesprekken: Bewoners hebben in de straatgesprekken aangegeven of ze in een huurwoning dan wel koopwoning woonden: 37% van de ondervraagden woont in een huurwoning. Dit komt aardig overeen met de verhouding tussen huur- en koopwoningen in Turfberg, namelijk 36% om 64%. Op de vraag of er iets is wat de woningcorporatie zou kunnen aanpakken, weet 40% van de ondervraagde huurders niets te antwoorden. Een enkeling ziet wel graag wat aanpassingen, zo worden als verbeterpunten de parkeergelegenheid genoemd, de afdakjes boven de voordeuren en de communicatie tussen de corporatie en de bewoners. Drie keer wordt aangegeven dat de buitenkant van de huizen opgeknapt moet worden. Eén meneer heeft hier een concrete oplossing voor: “Woonbedrijf moet de huizen aan de buitenkant opknappen, zoals in 2011 in Best gedaan is.”

-6-

Wonen met zorg In Turfberg zijn er verschillende complexen waarin wonen met zorg gecombineerd wordt. Zo is er de serviceflat De Vlasgaard en het zorgcentrum Taxandria (verpleeghuis). Verder worden er 42 nultredenwoningen verhuurd in de Hoornestraat/van Cuykstraat en zijn er 8 nultredenwoningen aan de Bunderstraat. Tevens wordt er op korte termijn een beslissing genomen over de verkoop van de appartementen in de Vlasgaard van Woonbedrijf, die hier graag zorgeenheden voor kwetsbare ouderen van willen maken. Levensloopgeschiktheid van de wijk matig In de wijkanalyse van Turfberg uit 2011 wordt de levensloopbestendigheid van de wijk beschreven. Hierbij wordt de volgende definitie gebruikt: “Een wijk wordt als levensloopbestendig gezien als er een mix is van woningen voor één- en tweepersoonshuishoudens, seniorgeschikte woningen en eengezinswoningen met de noodzakelijke voorzieningen in de nabijheid. Uitgangspunt hierbij is dat de inwoners van de wijk gedurende hun gehele leven in de wijk kunnen blijven wonen in een geschikte woning”. Uit de wijkanalyse blijkt dat Turfberg, volgens deze definitie, matig levensloopbestendig is. Dit komt met name door onvoldoende, zelfstandige, woningen voor senioren, zoals appartementen en nultredenwoningen. Het gaat hier dus om extramuraal wonen. Dit zorgt ervoor dat senioren in hun eengezinswoning blijven wonen, wat de kansen voor andere woningzoekenden (met name starters) verkleint. Wat betreft de noodzakelijke voorzieningen (zie groen kader op pagina 11) scoort Turfberg beter, zo geven de meeste huurders van Woningbelang aan tevreden te zijn over de aanwezigheid en bereikbaarheid van voorzieningen. Hier wordt vervolgens wel de kanttekening gemaakt dat deze niet voor iedereen even goed te bereiken zijn, dus ook op dit aspect is er ruimte voor verbetering.

Leefbaarheid en veiligheid in Turfberg In 2009 hebben gemeenten, provincie Noord-Brabant en de politiekorpsen op gemeentelijk niveau meegedaan aan de landelijke Leefbaarheid- en Veiligheidsmonitor. Uit het onderzoek blijkt dat het redelijk tot goed gesteld is met de leefbaarheid en veiligheid in de gemeente Valkenswaard in vergelijking met de andere Brabantse gemeenten. Mogelijk is dit te danken aan de actieve buurtbrigadiers die in Turfberg actief zijn. Ook heeft De Kreijenbeek sinds een aantal jaar het politiekeurmerk Veilig Wonen ontvangen. Zowel de woonomgeving, de leefbaarheid als de veiligheid worden met een ruime voldoende beoordeeld. Het onderzoek gaat ook in op de verschillende aspecten

-7-

van leefbaarheid en veiligheid per wijk. Het overzicht van de resultaten staat op de volgende pagina weergegeven. Tabel 2.6: Kernindicatoren leefbaarheid en veiligheid wijken Valkenswaard Dommelen Zuid

Dommelen Noord

Borkel & Schaft

Turfberg

Kernakkers

Het Gegraaf

Hoge Akkers

Geenhoven

Centrum

Algemeen rapportcijfer woonomgeving

7,4

7,2

7,8

7,4

7,2

7,7

7,9

7,4

7,5

rapportcijfers leefbaarheid

7,3

7,3

7,7

7,3

7,2

7,6

7,7

7,5

7,5

rapportcijfer veiligheid

6,7

6,7

7,2

7,3

6,9

7,3

6,7

7,3

6,9

schaalscore cohesie

6,4

6,4

6,8

6,4

5,9

6,4

6,9

6,5

6,2

schaalscore sociale overlast

2,9

2,0

0,8

1,1

1,3

0,8

0,6

0,7

1,5

schaalscore overige overlast

2,5

1,5

1,0

0,9

1,3

0,8

0,7

0,7

1,4

Sociale samenhang/overlast

Fysieke kwaliteit van de woonomgeving 3,7

2,8

2,1

2,6

3,2

2,8

1,7

3,3

3,5

15,4

9,3

13,4

15,5

14,1

2,5

11,6

5,6

7,3

20,3

17,9

14,2

11,8

17,9

8,7

13,8

9,2 10,8

schaalscore dreiging

1,6

0,7

0,4

0,4

0,9

0,4

0,2

0,4

1,0

geweld (incl bedreiging) per 1.000 inw.

7,2

2,0

3,8

7,3

3,6

1,6

5,5

2,3

5,6

% vaak voorkomen inbraak in woning

5,0

1,0

4,4

2,3

7,2

6,3

9,0

0,8

4,0

woninginbraak per 1.000 woningen

7,7

7,7

29,3

13,3

5,2

3,2

24,2

10,1

3,6

% vaak voorkomen fietsendiefstal in buurt

14,7

15,8

9,0

4,0

10,7

2,3

3,1

2,1

6,9

fietsendiefstal per 1.000 inwoners

21,0

5,3

5,4

10,3

1,8

3,3

2,1

2,2

3,7

schaalscore verloedering vernielingen per 1.000 inwoners Onveiligheidsgevoelens % voelt zich onveilig in de buurt Geweld/dreiging op straat

Woninginbraak

Voertuigcriminaliteit (fiets)

Voertuigcriminaliteit (motorvoertuigen) % vaak voorkomen beschadiging aan auto's

12,6 -

24,6

17,0

6,7

16,8

10,9

3,8

3,6

% vaak voorkomen van diefstal uit auto's

2,0

2,7

2,8

3,7

2,5

6,8

2,4

0,5

4,3

diefstal uit/vanaf voertuigen per 1.000 inwoners

2,4

3,7

6,1

2,2

2,9

2,5

10,3

5,2

4,7

schaalscore verkeersoverlast

5,1

4,2

3,1

3,1

3,3

3,3

3,2

2,9

3,7

verkeersoverlast per 1.000 inwoners

7,0

4,3

5,7

2,2

2,5

3,7

12,3

2,5

1,8

29,5

17,9

3,9

4,7

1,9

3,0

3,2

0,5

6,0

% vaak voorkomen drugsoverlast

5,3

0,5

2,2

3,8

drugsoverlast per 1.000 inwoners

0,5 -

Verkeersoverlast

Alcohol en Drugsoverlast % vaak voorkomen dronken mensen op straat

1,0 -

5,0

3,4 -

-

-

-

-

-

3,8 -

Jeugd en veiligheid % vaak voorkomen overlast van jongeren jeugdoverlast per 1.000 inwoners

21,7

11,4

6,4

6,6

4,2

4,4

1,2

3,9 13,3

4,3

1,7

3,8

1,7

4,3

0,6

2,7

4,9

1,4

Geel/rood is een kleine/grote negatieve afwijking t.o.v. het gemeentelijke gemiddelde. Lichtgroen/donkergroen is een kleine/grote positieve afwijking t.o.v. het gemeentelijke gemiddelde. Bron: Veiligheidsmonitor 2009 – gemeente Valkenswaard

•

Aan de hand van bovenstaande tabel kunnen we stellen dat de (gevoelens van) veiligheid afneemt naarmate de ‘stedelijkheid’ toeneemt. Zo scoren het centrum van

-8-

•

•

•

Valkenswaard en de wijk Geenhoven (ten noorden van het centrum gelegen) het minst goed op de kernindicatoren. Turfberg scoort een 6,4 op sociale cohesie, wat ongeveer het gemiddelde is. Uit de enquête van Woningbelang onder haar huurders blijkt echter wel dat de meeste huurders zelden tot nooit deelnemen aan een activiteit in de buurt. Ook is er gekeken naar de sociale overlast, gebaseerd op de volgende aspecten: dronken mensen op straat, mensen die op straat worden lastiggevallen, drugsoverlast en overlast van groepen jongeren. Turfberg scoort bovengemiddeld goed op dit punt, wat betekent dat er in Turfberg weinig sociale overlast is. Binnen de bebouwde kom is Turfberg de hoogst scorende wijk. De bewoners ervaren weinig overlast, en woninginbraken en vernielingen in de leefomgeving komen in Turfberg het minst vaak voor. Ook het veiligheidsgevoel is in Turfberg het hoogst van de hele gemeente, toch voelt ook hier 8,7% van de inwoners zich weleens onveilig.

-9-

Leefbaarheidsenquête Woningbelang Corporatie Woningbelang heeft een enquête gehouden onder haar huurders in de wijk Turfberg. Hieronder noemen we kort enkele uitkomsten. • De woonomgeving in de wijk wordt over het algemeen positief ervaren, met een waardering van gemiddeld 6,9. Wanneer echter gevraagd wordt naar de ontwikkeling van de wijk in de afgelopen drie jaar, geeft slechts 12% van de huurders aan dat de wijk een positiefveontwikkeling heeft doorgemaakt, tegen 19% die van mening is dat de wijk erop achteruit gegaan is. Daarbij geeft 58% aan dat de wijk niet veranderd is de afgelopen drie jaar, het is de vraag of dit als positief dan wel negatief beschouwd moet worden. • De huurders beoordelen hun woning in Turfberg gemiddeld met een 7,3. Wel is er enige ontevredenheid over de huurprijs in relatie tot de grootte van de woning en de technische kwaliteit. Dit laatste lijkt met name het geval te zijn in de Bosstraat, waar de woningen slechts met een 5,8 gewaardeerd worden. In de Bosstraat zal de komende jaren dan ook een herstructurering plaatsvinden, heeft Woningbelang laten weten. • Op de enquêtevraag of men anderen zou aanraden in de buurt te komen wonen, antwoordde 90% dit waarschijnlijk te zullen doen. Verder gaf 78% van de huurders van Woningbelang in deze enquête aan geen verhuisplannen voor de komende drie jaar te hebben. Opvallend is dat wel verhuisplannen hebben: o 55% van de bewoners van de Bosstraat en 31% van de bewoners van de Leenderweg. Belangrijkste opgegeven redenen hiervoor zijn de ongeschiktheid van de woning voor senioren en de grootte van de woning. o bewoners uit de eengezinswoningen omgeving Repelaarstraat en Valkenierstraat (18%). Naar verwachting zijn dit de senioren die hier al heel lang in een eengezinswoning wonen. • De belangrijkste verhuisredenen van respondenten die hebben aangegeven wél binnen nu en drie jaar te willen verhuizen, is dat zij een woning willen die geschikt is voor senioren of men wil een grotere woning. • 71% van de verhuisgeneigden uit Turfberg-Zuid en 40% uit Turfberg-Noord wil het liefst verhuizen naar een huurwoning. Belangrijkste reden die opgegeven wordt is dat het inkomen niet hoog genoeg is om een woning te kunnen kopen en bij huren weet men waar men aan toe is. • Door 2% van de huurders wordt aangegeven dat zij (zeer veel) overlast van stank en/of lawaai van bedrijfsactiviteiten ondervinden. • Huurders is ook gevraagd naar hun tevredenheid over verschillende voorzieningen: o 86% is (zeer) tevreden over de hoeveelheid groenvoorzieningen. Over het onderhoud is 21% (zeer) ontevreden. Daarnaast geeft 12% aan (zeer) veel last te hebben van vervuiling in de wijk. o Over de winkelvoorzieningen is 92% (zeer) tevreden. o De huurders van Woningbelang wiens kinderen op de basisscholen zitten, geven aan tevreden te zijn over de basisscholen. Over de bereikbaarheid van het voortgezet onderwijs is ook slechts 4% van de huurders van Woningbelang ontevreden. o Over de sportvoorzieningen is slechts 4% van de huurders van Woningbelang ontevreden. o Van de huurders van Woningbelang is 11% ontevreden over het openbaar vervoer. o Over de aanwezigheid van buurt- of wijkcentrum is 5% ontevreden. Over de activiteiten die in de buurt georganiseerd worden is 22% van de huurders (zeer) ontevreden. De meeste huurders (92%) nemen overigens zelden tot nooit deel aan buurtactiviteiten.

- 10 -

Uit de straatgesprekken: Ook in de straatgesprekken is gevraagd naar de leefbaarheid van de wijk Turfberg. Zo is gevraagd naar de prettige kanten van het wonen in de wijk, maar ook naar de minder prettige kanten van wonen in Turfberg. Uit de straatgesprekken komt met name terug dat Turfberg een rustige wijk is. Dit is een veel gehoord antwoord op de vraag naar positieve aspecten van het wonen in Turfberg. Daarnaast wordt ook vaak het vele groen in de nabije omgeving genoemd, en de ruime opzet van de wijk. Meerdere mensen geven aan tevreden te zijn met de ligging van de wijk; dichtbij het centrum en de voorzieningen. Ook wordt meerdere malen opgemerkt dat het zo lekker wonen is in Turfberg vanwege het relatief weinige autoverkeer in de straten, dit wordt vooral aangegeven door bewoners uit De Kreijenbeek. Een goed teken is dat één op de drie mensen (32%) tijdens de straatgesprekken aangaf geen mindere kanten van de wijk te weten. Zij hadden geen klachten en waren tevreden over Turfberg. Waren er wel mindere kanten aangegeven, dan had dit veelal betrekking op het verkeer. Zo is regelmatig aangegeven dat de auto’s hard rijden en dat er drukke straten zijn. Ook de verkeersveiligheid rond de basisscholen is volgens sommigen daarom niet optimaal. Inwoners nabij het industriegebied De Schaapsloop geven vaak aan last te hebben van het sluipverkeer vanaf dit gebied. Een ander punt is de parkeergelegenheid, ook hier over is niet iedereen tevreden. Volgens meerdere mensen is er een gebrek aan parkeergelegenheid in Turfberg, als reden wordt hier meerdere malen opgegeven dat vrachtverkeer of bedrijfswagens de parkeerplaatsen innemen. Tot slot noemt een enkeling hondenpoep, slechte straatverlichting, het onderhoud van de groenvoorzieningen of “verrommeling” van de buurt als een mindere kant van Turfberg. In het kader van leefbaarheid en een actieve wijkgemeenschap is er ook gevraagd naar de bereidheid om als vrijwilliger op te treden in een buurtcommissie. De meerderheid gaf aan hier geen tijd of interesse in te hebben. Een aantal mensen was echter al actief in de wijk of als vrijwilliger bij school- en sportverenigingen. Over het algemeen is men erg te spreken over de omgang met de buurtbewoners. Er wordt gesproken over saamhorigheid en sociale controle. Een enkeling ziet wel verslechtering ten opzichte van vroeger en sommigen geven aan weinig contacten in de buurt te hebben.

- 11 -

Voorzieningen In de wijk Turfberg zijn verschillende voorzieningen aanwezig (peildatum januari 2012). Alvorens deze uitgebreider te beschrijven, zijn deze voorzieningen in figuur 2.5 op kaart weergegeven. Figuur 2.5: Voorzieningen in Turfberg

Legenda Winkelvoorzieningen 1. Supermarkt en winkels (non-food) Zorg 2. Zorgcentrum Taxandria Onderwijs 3. Basisschool De Smelen 4. Basisschool De Vlaswiek 5. Scholengemeenschap Were Di Sport 6. Sportpark Valkensnest en sportschool 7. Duivensport vereniging Openbaar vevoer 8. Bushalte Cultureel 9. Buurthuis D'n Turfberg 10. IVN gebouw en kinderboerderij Bron: Google Maps 2011, bewerking Companen

Ondernemers Rond buurthuis D’n Turfberg bevinden zich enkele voorzieningen (tandarts, fietsenhandel en een taxatiebureau), door het introverte karakter heeft dit “winkelcentrum” echter nooit goed gelopen. Voor dergelijke voorzieningen is men dan ook met name aangewezen op het (winkel)centrum van Valkenswaard. Wel is er aan de Leenderweg (de weg die Turfberg-Noord en Turfberg-Zuid van elkaar scheidt) een grote supermarkt (Em-Té) gevestigd en zijn aan weerszijden van deze weg winkels in de non-foodsector aanwezig. De afwezigheid van een eigen winkelcentrum in de wijk leidt niet tot ontevredenheid. Aangenomen wordt dat men niet zozeer ontevreden is over het aanbod van de voorzieningen, als wel over de bereikbaarheid hiervan. Gelet op de toenemende vergrijzing is het daarom aannemelijk dat deze ontevredenheid zal toenemen indien de bereikbaarheid niet verbeterd wordt.

- 12 -

Gezondheidszorg Wat betreft de gezondheidszorg zijn er in de wijk niet heel veel voorzieningen aanwezig. Zo is men voor huisartsen(praktijken) en apotheken op het centrum van Valkenswaard aangewezen, hier zit tevens het dichtstbijzijnde gezondheidscentrum voor de bewoners van Turfberg, aan de Dommelseweg. In de wijk zelf zijn wel een fysiotherapeut, tandarts en een chiropractor aanwezig. Verder zijn er in de wijk enkele complexen waarin wonen met zorg gecombineerd wordt, zoals de serviceflat De Vlasgaard en het zorgcentrum Taxandria. In Taxandria bevindt zich ook een multidisciplinaire polikliniek voor ouderen uit de wijk. Onderwijs Op het gebied van onderwijs zijn er in Turfberg twee basisscholen en een scholengemeenschap. Basisschool De Smelen is gelegen aan De Smelen en basisschool de Vlaswiek ligt aan de Van de Venstraat en wordt momenteel vernieuwd. Daarom wordt er nu gebruik gemaakt van noodlokalen op het Warandeveldje. Huurders van Woningbelang met kinderen op deze basisscholen geven aan tevreden te zijn over het onderwijs. Er is in de wijk één voorziening voor voortgezet onderwijs: scholengemeenschap Were Di, aan de Merendreef. Were Di heeft een bovenlokale functie, en voorziet dus voor meer wijken in de vraag naar voortgezet onderwijs. Over de bereikbaarheid van deze school is veruit de meerderheid van huurders van Woningbelang, met kinderen op deze school, tevreden. Hoewel inwoners van Turfberg nu tevreden zijn over de kwaliteit en de bereikbaarheid van deze onderwijsvoorzieningen, bestaat de kans, gezien de toenemende ontgroening, dat zij in de toekomst toch zullen moeten fuseren dan wel sluiten. Dit kan ertoe leiden dat de tevredenheid over deze voorzieningen onder diegenen die er nog wel gebruik van maken, af kan nemen.

- 13 -

Speelvoorzieningen Voor de jongeren ouder dan 12 jaar zijn er weinig voorzieningen in de wijk aanwezig. Voor de wat kleinere kinderen (tot acht jaar) zijn er zes speelvoorzieningen aanwezig, en voor de jeugd vanaf acht jaar zijn er vijf trapveldjes in de wijk. Daarnaast zijn er nog vijf speelvoorzieningen met weinig speelwaarde, de gemeente wil deze op termijn opheffen. Cultuur en horeca Wat betreft cultuur en horeca zijn er enkele gelegenheden in Turfberg te vinden. Ook hiervoor geldt dat de bewoners van de wijk hoofdzakelijk zijn aangewezen op de aanwezige voorzieningen in het centrum van Valkenswaard. Wel is er natuurlijk het buurthuis D’n Turfberg en is er de uitgaansgelegenheid Het Oude Wandelpark, met daarachter het natuurgebied De Grote Meer, waar verscheidende wandelroutes zijn uitgezet. Sport Aan de buitenzijde van Turfberg ligt Sportpark Valkennest. Daarnaast is ook een sportschool gevestigd, het aantal sporten dat hier beoefend kan worden is echter beperkt. Tevens is er aan de Warande een duivensportvereniging gehuisvest. Verder is er nog de Valkenswaardse Roller Club De Dennenberg, en biedt het buurthuis onderdak aan zowel een biljart- als een bridgeclub. Openbaar vervoer Er zijn weinig openbaar vervoersvoorzieningen in de wijk Turfberg. Zo is er in de hele wijk slechts één bushalte aanwezig, aan de Valkenierstraat. Wel is er een buurtbus, welke stopt aan De Smelen, en een busvoorziening bij de Were Di.

Sociaal Turfberg beschikt over haar eigen buurthuis D’n Turfberg, gelegen aan de Van der Clusenstraat. Hier worden regelmatig activiteiten georganiseerd. Verder zijn in de wijk de kinderboerderij de Kleine Meer en een kinderboerderij nabij Taxandria aanwezig, evenals een gebouw van de IVN Natuur- en milieueducatie.

- 14 -

Uit de straatgesprekken: De wijk Turfberg kent, zoals aangegeven, een aantal accommodaties voor activiteiten. Aan de bewoners is gevraagd of zij hier weleens gebruik van maken, en zo ja, van welke. Ongeveer de helft (46%) van de gesproken bewoners geeft aan gebruik te maken van deze voorzieningen. Veruit het populairst zijn buurtcentrum D’n Turfberg, rolschaatshal De Dennenberg en de Mariazaal in de Maria-parochie. Deze laatste wordt met name gebruikt door ouderen, terwijl de andere voorzieningen hoofdzakelijk door mensen met kinderen worden bezocht. Ook de kinderboerderij en het bloemencorso worden meerdere keren aangegeven. De bezoekers van deze accommodaties zijn grotendeels tevreden over deze voorzieningen, en blij met de aanwezigheid ervan. Er wordt door meerdere mensen aangegeven dat ze graag de binnen- en buitenspeelplaats rond De Dennenberg weer terug willen, want over het terrein rond deze rollerhal zoals het er nu bij ligt, is niemand te spreken. De mensen die geen gebruik maken van de accommodaties geven aan hier geen tijd voor te hebben, of simpelweg geen behoefte.

Economie in de wijk Economische bedrijvigheid draagt bij aan de leefbaarheid van een wijk. Scholing en werk bieden kansen om te groeien en te ontwikkelen. Zoals hierboven beschreven zijn er op het gebied van onderwijs drie voorzieningen in Turfberg aanwezig, te weten twee basisscholen en een scholengemeenschap. Op het gebied van bedrijvigheid kent de wijk verschillende voorzieningen. Deze bedrijven zijn met name gevestigd aan de Leenderweg en op het direct aan Turfberg grenzende bedrijventerrein De Schaapsloop. Hoewel dit terrein nabij woningen ligt, wordt slechts door 2% van de huurders van Woningbelang aangegeven dat zij hier (zeer veel) overlast van ondervinden. Wel komen klachten over sluipverkeer naar voren.

- 15 -

Uit de straatgesprekken: Behalve met bewoners zijn er ook straatgesprekken afgenomen met zeven ondernemers uit de wijk, slechts één van hen is woonachtig in Turfberg. Vijf van de gesproken ondernemers werken pas vrij recent in Turfberg, namelijk korter dan twee jaar. Dit bevalt in veel gevallen tot nog toe goed, zo worden als pluspunten van de wijk de rustige en ruimtelijke locatie aangegeven. Eén ondernemer merkt als minpunt het contact met de gemeente op, zo is er nog nooit iemand langs geweest en is het voor hem onduidelijk waar hij heen kan met tips en klachten. Als tip voor wat er aangepakt kan worden in Turfberg om de wijk meer aantrekkelijk voor ondernemers te maken, noemt deze dan ook het contact met de gemeente. Een andere ondernemer noemt de tip om het ondernemen in Turfberg meer bekend te maken en er meer mee te adverteren. Over het algemeen zijn de ondernemers tevreden met de locatie en het ondernemen in Turfberg, vijf van de zeven ondernemers geven dan ook aan te verwachten over 10 – 20 jaar nog in Turfberg te ondernemen.

- 16 -

Ontwikkelingen in Turfberg Om de leefbaarheid van Turfberg te vergroten is de gemeente in samenwerking met de corporaties Woningbelang en Woonbedrijf begonnen met het opstellen van een wijkontwikkelingsplan. • Op het gebied van woningbouw en infrastructuur zijn momenteel een aantal ontwikkelingen in Turfberg gaande. Zo zijn er onlangs negen grondgebonden starterskoopwoningen gerealiseerd aan Achter de Kerk. Zoals eerder onder het kopje ‘wonen met zorg’ aangegeven, dient op korte termijn besloten te worden of er woningen van Woonbedrijf verkocht worden aan Valkenhof, die hier zorgeenheden voor kwetsbare ouderen van wil maken. • Er zijn op dit moment twee ontwikkelingen met betrekking tot infrastructuur. Dit zijn de reconstructie van de Europalaan en het Masterplan Schaapsloop. De reconstructie van de Europalaan is medio 2007 van start gegaan, het masterplan voor het industrieterrein Schaapsloop is in 2011 vastgesteld. Beide ontwikkelingen zullen consequenties hebben voor de verkeersdruk op de wegen De Smelen, Europalaan en de Leenderweg. Zo zal de uitvoering van het masterplan leiden tot een afname van het sluipverkeer vanaf het bedrijventerrein door de wijk. • Rond zorgcentrum Taxandria zijn er plannen om van de woningen van de Vlasgaard geschikte woningen voor kwetsbare ouderen te maken. • Er wordt gesproken over een (op termijn) mogelijke verplaatsing van De rolschaatshal op de Dennenberg naar sportpark Den Dries. Als deze plek vrij zou komen is een van de mogelijke nieuwe invullingen van de Dennenberg woningbouw. Deze plannen zijn echter nog niet verder geconcretiseerd en over verplaatsing van de hal (inclusief mogelijke herbestemming van de locatie) wordt dus nog gesproken. • Aan de Bosstraat wordt herstructurering gepleegd: de 60 eengezinswoningen aldaar worden gesloopt. Hierover is corporatie Woningbelang reeds in gesprek met de bewoners. • Tot slot is er een aantal (5) speelvoorzieningen met weinig speelwaarde; ze zijn te klein of de speeltoestellen zijn niet uitdagend genoeg. De gemeente streeft er naar deze op termijn af te bouwen/op te heffen.

- 17 -

Uit de straatgesprekken: Naast deze geplande ontwikkelingen, is het ook van belang rekening te houden met de wensen en ideeën van de bewoners op dit gebied. Wat zien zij als verbeterpunten voor Turfberg in de toekomst? Daarom is aan de bewoners gevraagd: “Heeft u tips voor wat er aangepakt moet worden in Turfberg?” Ook hier geldt dat niet alle mensen tips konden bedenken, dit zou dus kunnen betekenen dat zij geen echte verbeterpunten voor de wijk hebben. Degenen die wel tips hadden noemden voornamelijk beter onderhoud van de groenvoorzieningen en de wegen. Ook het tegengaan van verkeersoverlast en sluipverkeer is een vaak gehoorde tip. Verder gaven meerdere mensen de tip om iets aan de parkeergelegenheid te doen. Het opknappen van de omgeving van De Dennenberg is ook meerdere keren als suggestie aangegeven, net als het realiseren van meer speelvoorzieningen. Tot slot noemde een enkeling de problemen “zwerfvuil” en “hondenpoep”. Er waren ook twee mensen die liever niets aan de wijk veranderd zagen, omdat ze helemaal tevreden met Turfberg zijn; “Houden zo!”

- 18 -

Bijlage 2: Resultaten straatgesprekken Straatgesprekken met bewoners van Turfberg (104 inwoners) Hoelang woont u al in Turfberg?

> 25 jaar 5 - 25 jaar < 5 jaar

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Wat is er prettig aan het wonen in Turfberg? Omgang buurtbewoners Centrale ligging / dichtbij voorzieningen Veel speelvoorzieningen Veel groenvoorzieningen Rust 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Ruimte

Overige antwoorden, < 20%: “Het zijn ruime huizen.” “Er zijn geen auto’s voor de deur.” “Het is hier rustig, en we hebben goede buren. Er wordt ook veel georganiseerd voor de jeugd.” “Erg rustig, we hebben geen overburen.” “Ruime huizen en eigenlijk overal dichtbij.” “Ik heb hier veel vrienden.” “Het is redelijk prettig wonen in de wijk, maar ik heb weinig contact.” “De vrijheid.” “Ik ben hier opgegroeid, ik heb hier al mijn contacten.” “Het is een mooie buurt.” “Zoveel. De rust, het open gebied. Er is weinig verkeer, en veel groen in de buurt.” “Het is heel rustig en er zijn speeltuinen voor de kinderen. Het is dichtbij de winkels en op loopafstand van de school. En we hebben geen last van hangjongeren.” “We hebben een grote tuin en het is lekker dichtbij school.” “Vooral de locatie. Het is lekker dichtbij school, het bos, het centrum. En de uitvalswegen, dus een goede bereikbaarheid.” “Ik kon toen hier een woning krijgen. Het is gewoon lekker om hier te wonen.“ “Er hangt een Valkenswaardse sfeer. En er wonen nog veel echte Valkenswaardse mensen.”

- 19 -

“Het is al sinds ik hier woon een fijne buurt. Het wordt ook goed onderhouden.” “Rustig en dicht bij de bossen.” “Vogelgefluit.” “Stil, rustig en vriendelijk.” “De ruimte en openheid en de wijk is speels opgezet, je zit niet op elkaars lip” “Respectvol.” “Mooie mengeling jong en oud en mooie mengeling huizen.” “Gemoedelijke en wakkere mensen (jong en oud).” “Fijne wijk.”

Wat is er minder prettig aan het wonen in deze wijk? 32% van gesproken inwoners weet geen minder prettige kanten aan het wonen in Turfberg op te noemen. De mensen die wel minder positieve kanten weten, noemen met name: Overig Verloerdering openbare ruimte Overlast hangjongeren Te hard rijden Overlast sluipverkeer Hondenpoep Te weinig parkeergelegenheid 0%

10%

20%

30%

40%

In de categorie ‘overig’ vallen de volgende minder prettige kanten: “Er is geen supermarkt.” “De schietbaan van de buren is minder prettig.” “Het is een anoniem gebeuren. En voor huurders gebeurt er niets.” “Er wordt weinig rekening gehouden met de buren, met bijvoorbeeld lawaai, parkeren en geluidsoverlast.” “Ik mis wel sociale samenhang, er zijn weinig onderlinge contacten.” “Vernielingen in het Warande park.” “De wijk is net een doolhof! Ik kan zo moeilijk adressen vinden hier.” “Er wonen hier wel erg veel ouderen.” “Er komen hier veel mensen van buitenaf wonen. Vroeger waren het allemaal mensen uit Valkenswaard.” “Het afdakje boven mijn voordeur.” “Verloop bewoners.” “Openbaar vervoer te ver weg.” “Slecht aanpassen van ‘nieuwkomers’.” “Dat de Bosstraat wordt afgebroken.” “De vuilcontainers” “Gehorige huizen.” “Overlast van crossmotoren.” “Geen medische voorzieningen zoals AHOED of medisch centrum.”

- 20 -

Hoe vindt u dat mensen met elkaar omgaan in deze wijk? Over het algemeen is men erg tevreden over de manier waarop de inwoners omgaan met elkaar (70% is positief over de omgang tussen mensen). Er wordt gesproken van saamhorigheid en sociale controle. Anderen zien echter wel een verslechtering, en vinden dat men tegenwoordig meer op zichzelf is. Een enkeling geeft aan niet veel contacten in de buurt te hebben.

0%

20%

40% Positief

60% Neutraal

80%

100%

Negatief

Enkele aanvullende reacties bij deze vraag: “Plezierig, iedereen is betrokken. “ “Het is vrij anoniem, je kunt niet meer zo bij iedereen binnenlopen. “ “Er is geen sociale saamhorigheid meer. Onder de ouderen is dat nog wel. “ “Mensen zijn voor elkaar open en bereikbaar. “ “Niets bijzonders, iedereen is wel sociaal. “ “Afstandelijk, het is ieder voor zich. “ “Geen last van elkaar, iedereen is op zichzelf. “ “Prima, maar het is zeker verbeterd sinds de activiteiten weer zijn opgepakt. “ “Prettig, we lopen elkaar niet plat, maar staan wel voor elkaar klaar. “ “Onze buurt is prima. “Neul koffieleut” “Goed contact. Al wordt het wel iets minder, omdat er meer jeugd komt en die werken meestal met z’n tweeën. “ “Er is geen buurtvereniging, maar iedereen laat elkaar in zijn of haar element. Het is een gemengde en gemoedelijke buurt. En we hebben hele prettige directe buren. “ “Goed, vooral de senioren. “ “Er is veel saamhorigheid en onderling contact. “ “Heel goed, heel gemoedelijk. Maar met nieuwe buurtbewoners heb ik geen contact. “ “Gaat wel, slecht aanpassende nieuwkomers.”

In de wijk Turfberg is een aantal accommodaties voor activiteiten, maakt u daar weleens gebruik van?

Nee Ja 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Zo ja, van welke accommodaties? Het meest wordt gebruik gemaakt van accommodaties D’n Turfberg, De Dennenberg en de Mariazaal in de Maria-parochie. Overige locaties die genoemd worden: de gemeente-

- 21 -

werf, sportschool, zwembad, gymzaal, rollerhal, trapveldjes, kinderboerderij en de speeltuinen. Zo ja, wat vindt u daarvan? Alle gebruikers zijn tevreden met de aanwezigheid van deze accommodaties, meest gehoorde antwoord: “Goed.” Een aantal mensen gaf aan het jammer te vinden dat D’n Turfberg bijna niet meer open is voor de inwoners, “er zitten alleen maar buitenstaanders.” Daarnaast zien een aantal mensen het als een groot gemis wanneer De Dennenberg zou verdwijnen. Zo nee, waarom niet? De mensen die geen gebruik maken van de accommodaties geven hiervoor als reden op een gebrek aan tijd, of ze hebben geen behoefte. Een enkeling antwoord op deze vraag: “Geen binding.” Vaak ook hebben ze er vroeger, toen de kinderen nog klein waren, wel gebruik van gemaakt. Mist u voorzieningen of activiteiten in de wijk? De overgrote meerderheid, zo’n 73%, mist geen voorzieningen. De overige 27% geeft aan:

Overig Activiteiten voor jongeren vanaf 12 jaar Speelvoorzieningen Wijkgebouw / activiteitencentrum Buurtvereniging 0%

10%

20%

30%

40%

50%

Bij de overige zaken zijn de volgende voorzieningen genoemd: “Ja, een supermarkt. Sowieso ligt de wijk ver van het centrum en de voorzieningen.” “Er zijn geen voorzieningen meer zoals een apotheek of een gezondheidscentrum.” “Friettent! Haha, nee hoor, grapje. Maar vroeger zat er wel één, en dat was wel handig.” “Snackbar! Vroeger zat er wel een, nu niet meer.” “Een supermarkt in het wijkcentrum van Turfberg.” “Een gezellig buurtcafé.” “Ja, een brievenbus.” “Projecten die hoog scoren in aandacht om meer betrokkenheid te creëren.” “AHOED of dokterspost.”

Woont u in een huurwoning? koopwoning huurwoning 0%

20%

40%

60%

- 22 -

80%

Zo ja, als u één ding mag noemen wat de woningcorporatie in uw woning/woonomgeving zou kunnen aanpakken, wat zou dat zijn? 40% van de huurders die ondervraagd zijn, heeft geen punten die de woningcorporatie zou moeten aanpakken. Antwoorden die wel gegeven worden zijn: “Meer woningen bouwen voor ouderen. En bijvoorbeeld woningen met gemeenschappelijke tuinen.” “De corporatie is slecht in communiceren.” “In de badkamer is schimmeloverlast, door vocht.” “Meer verlichting en meer beveiliging.” “Ze zouden de bewonerscommissie er meer bij moeten betrekken.” “De parkeergelegenheid moet beter. Er staan de hele tijd grote bedrijfswagens.” “Alles is goed, maar de luifels aan de deur moeten nog wel afgemaakt worden.” “De buitenkant van de huizen opknappen, zoals in Best gedaan is in 2011. Dat waren dezelfde woningen van Woonbedrijf.” “De afdakjes boven de deur zijn nog niet goed.” “De afdakjes boven de voordeur.” “De buiten en binnen muren moeten opgeknapt worden.” “Het is een goed huis, ik wil het graag kopen!” “Precies wat ze nu gaan doen: slopen, want de woningen zijn niet meer bewoonbaar.” “Beter de gemeentetuinen onderhouden.” “Muurschilderingen aanbrengen.’ “Bloembollenprojecten in groen / gras.” “Trottoirs opnieuw bestraten.” “Onderhoud.” “Het gezamenlijke achterpad.” “Meer ‘toezicht’ op voortuintjes.” “Tocht/vocht goed, zo houden.” “Milieus, gelijk maken verdeling bij toewijzing huis.” “Dubbelglas naast voordeur, dakisolatie.”

Heeft u tips voor wat er aangepakt moet worden in Turfberg? Ook hier geldt dat de meerderheid geen tips heeft. Wel komt vaak het aanpakken van verkeersoverlast naar voren. Het gaat hierbij niet alleen om te hard rijden, maar met name om sluipverkeer vanaf het industriegebied De Schaapsloop. Verder noemen veel mensen het oplossen van het gebrek aan parkeergelegenheid. Overige tips die gegeven worden zijn: “Ik heb het idee dat er drugs gedeald wordt in de buurt van Were Di. Daar zou iets aan gedaan kunnen worden.” “Ja, ze moeten het spoorhuisje voor de jeugd opknappen.” “Er moeten meer faciliteiten met betrekking tot gezondheidszorg komen.” “Er moet iets gedaan worden aan de leegstand in Taxandria.” “De Dennenberg weer opstarten! Vroeger was er ook een grote speeltuin met zwembadje. In de tijd dat er minder kinderen waren is het doodgebloed. Maar nu zijn er weer meer kinderen in de wijk. En de buurtbrigadier, die heb ik nog nooit gezien. Terwijl er soms wel veel jeugd rondhangt. En er zouden meer winkeltjes moeten zijn bij wijkcentrum D’n Turfberg.”

- 23 -

“Als we met de bus meemoeten naar Ehv moeten we altijd naar Van Beehnen op Ehv-weg, en we zijn slecht ter been.” “De toegankelijkheid van de pleintjes voor bijvoorbeeld ambulances! Er staat nu een betonnen paal!” “Er moet beter onderhoud gepleegd worden. Met name aan de groenvoorzieningen.” “Ze moeten de boel beter onderhouden.” “Betere groenvoorzieningen.” “Ja, ze moeten de verrommeling van de wijk tegengaan. Dat is wat ik net ook al zei met de contacten; het verloedert een beetje.” “De rollerhal en de omgeving mogen er wel wat mooier uitzien. En meer diversiteit in winkels, dus ook hippere en meer kleurrijke zaken bij het winkelcentrum.” “Er moeten meer speelvoorzieningen komen.” “Er moet iets gedaan worden aan het sluipverkeer.” “Het onderhoud van het openbaar groen mag wel beter. Er is veel overlast van al die lindebomen.” “Ze moeten wel eerder zijn met het onderhoud van de groenvoorzieningen, nu zijn ze vaak te laat.” “Betere veiligheid rond de basisscholen.” “Senioren huizen bouwen.” “(vracht)verkeer niet over de Leenderweg of markt sturen maar over de Vest.’ “Harmonieorkest.” “Meer accommodaties voor de jeugd.” “De rotzooi die de leerlingen van Were Di achterlaten opruimen.” “Samenwerken met Were Di over de aanpak van de jongeren.” “Parkeerverbod zijde Sparrelaan: nu slalommen door de straat, soms helemaal geen doorgang ter hoogte van nummer 108.” “Zwerfvuil aanpakken.” “Parkeerproblemen oplossen.” “Goed luisteren naar de kinderen van de Smelen!” “Bladeren in de herfst opruimen.” “Bosstraat zo snel mogelijk open maken voor verkeer, behalve voor vrachtverkeer.” “weghalen van alle zitbanken.” “Vrachtverkeer niet door centrum en winkelgebied laten gaan.” “Meer speelgelegenheid voor jonge kinderen creëren.” “Maak de Dennenberg weer beschikbaar voor de jeugd.” “Hangplekken voor jongeren.” “Stoepen en straten beter bijhouden.” “Verkeer: vrachtwagens moeten verboden worden in Wolterbergstraat.” “Wegbewijzering en parkeergelegenheid vrachtverkeer.”

Heeft u er weleens aan gedacht om als vrijwilliger in uw wijk actief te zijn in een bewonerscommissie? De overgrote meerderheid heeft geen tijd of interesse om als vrijwilliger actief deel te nemen in een bewonerscommissie. Sommigen geven aan dat het nu de beurt is voor de jeugd, anderen hebben in het verleden al vrijwilligerswerk gedaan. Zo’n 12% is al vrijwilliger, hierbij zijn ook vrijwilligers in school-, kerk- en sportverenigingen meegerekend. Vier personen (zo’n 4%) geven aan er weleens aan gedacht te hebben om als vrijwilliger actief te worden in een bewonerscommissie.

- 24 -

Ben al vrijwilliger Nee, geen tijd/interesse Ja

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Ziet u zichzelf over 10-20 jaar nog wonen in Turfberg? Waarom wel/niet? Op een enkeling na die gezien de leeftijd twijfelt (zijn al erg oud), ziet iedereen zichzelf over 10- 20 jaar nog wonen in Turfberg. Waarom wel/niet is bijna nooit opgeschreven, behalve dingen als: “bevalt prima” en “de wijk spreekt mij zeer aan”. Enkele oudere bewoners geven aan dat ze graag in de wijk blijven wonen als hun gezondheid het toelaat, danwel er meer woningen voor ouderen bij komen.

- 25 -

Straatgesprekken met ondernemers in Turfberg (7 ondernemers) Woont u in de wijk Turfberg?

Nee Ja 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Hoe lang werkt u in Turfberg?

> 25 jaar 5 - 25 jaar 2 - 5 jaar < 2 jaar 0%

20%

40%

60%

80%

Wat is volgens u een pluspunt van de wijk? “Nou, het is een goede locatie. Mensen willen graag een fiets kopen!” “Ruimtelijk” “Rustig” “Bereikbaar”

Wat is volgens u een aandachtspunt van de wijk? “Als het hard regent is het hiervoor net een zwembad. Daar wordt niets aan gedaan. Sowieso moet er eens iemand van de gemeente langskomen. Want ik zit hier nu alweer een aantal jaar, en er is nog nooit iemand langs gekomen. Ik weet niet eens bij wie ik moet zijn als er problemen zijn.”

Hoe vindt u dat mensen met elkaar omgaan in deze wijk? “Ja goed. Het is heel dorps hier, iedereen kent elkaar.” “Prettig.” “Heb geen contact in de wijk. Volgens mij zijn de mensen erg op zichzelf.”

Heeft u tips voor wat er aangepakt moet worden in Turfberg zodat de wijk aantrekkelijk blijft voor ondernemers? “Nou, zoals ik al zei, dat contact met de gemeente.” “Meer bekend maken. Bijvoorbeeld ook door het benoemen van bedrijven die er al zitten.”

Ziet u zichzelf over 10-20 jaar nog ondernemen in Turfberg? Waarom wel/niet?

Nee Ja 0%

20%

40%

60%

- 26 -

80%

“Ja, over tien jaar nog wel. Daarna hoop ik niet meer te werken. Want het is hier een rustige buurt, en de locatie is betaalbaar. Met gratis parkeren, dus wat wil je nog meer? En je kunt de mensen hier op het pleintje perfect leren fietsen!” “Ja, want het is fijn hier.” “Ja, omdat we als team sterk staan. Wij ondernemers versterken elkaar.” “Ja, het is een prettige locatie en goed bereikbaar.” “Nee, want ik heb uitbreidingsplannen.” “Geen idee.”

- 27 -