GEMEENTE OLDEBROEK. Aanleiding om te informeren. Bij deze willen wij uw raad als volgt informeren:

GEMEENTE OLDEBROEK Informatie van het college aan de raad Onderwerp: Elburg-Oldebroek maken werk van grondstoffen. Portefeuillehouder: H. Westerbroek

Kenmerk: 230351 / 230434

Behandelend ambtenaar M. Tijssen Aanleiding om te informeren Bij deze willen wij uw raad als volgt informeren: Op 22 december 2015 heeft ons college in samenspraak met het college van de gemeente Elburg de volgende beslissing genomen: 1. Inzetten op forse vermindering van huishoudelijk restafval in 2020, conform landelijk afgesproken beleid met VNG; 2. Instemmen met uitwerking plan van aanpak fase 1: het invoeren van een (positieve c.q.) stimulerende financiële prikkel vanaf 1 januari 2017, met als uitgangspunt dat bij ongewijzigd scheidingsgedrag de afvalstoffenheffing gelijk blijft; 3. Instemmen met het uitwerken van een ‘grondstoffenstation’ op een locatie in Elburg en in Oldebroek om een aantal grondstoffen (zoals bijvoorbeeld grof tuinafval, grond, A+B-hout, afgedankte elektronische apparaten, harde kunststoffen) ‘gratis’ in te nemen; 4. Samen met inwoners nadenken hoe zij het restafval kunnen verminderen. Een plan opstellen om deze dialoog vorm te geven; 5. Elburg: optimaliseren van gescheiden inzameling in Vesting/appartementen en de impact van de inzameling van bedrijfsafval op de samenstelling en het hergebruik van restafval in beeld brengen; 6. a) De Raad op 27 januari 2016 in een gezamenlijke commissievergadering te consulteren over de uit te werken koers. b) De Raad voor de zomer van 2016 een raadsvoorstel te doen het afvalbeleid te wijzigen. 7. Een persbericht uitdoen over de voorgenomen wijziging van het afvalbeleid . Samenvatting In Elburg is een raadsmotie aangenomen om met voorstellen te komen om restafval met minimaal 25% te reduceren. In Oldebroek zijn in het coalitieakkoord afspraken gemaakt over afval & duurzaamheid. Op 27 augustus 2015 is met de raad van Oldebroek een informatiebijeenkomst gehouden over de transitie van afval naar grondstof. De gemeenten Elburg en Oldebroek hebben een vergelijkbare uitdaging, inzamelstructuur en inzamelbedrijf. Daarom ligt het voor de hand dat zij gezamenlijk een beleid- en uitvoeringsplan opstellen. Op 25 september 2015 was een gezamenlijke excursie van beide raden naar Omrin om te discussiëren over hoe het restafval fors verminderd kan worden. Naar aanleiding daarvan is deze gezamenlijke beleidsaanpak opgesteld. De landelijk met de VNG overeengekomen doelstellingen (100 kilo restafval in 2020) en extra Rijksbelastingen op het verbranden van restafval vergen een forse reductie van restafval. Met de huidige inzamelstructuur en een vaste afvalstoffenheffing bieden inwoners gemakshalve veel ‘restafval’ aan (Elburg: 212 kilo en Oldebroek 211 kilo per inwoner in 2014, na aftrek van nascheiding kunststof verpakkingen). Ruim 60% van dit restafval zijn waardevolle grondstoffen, die eenvoudig en gratis in de al aanwezige gemeentelijke structuur van gescheiden inzameling kunnen worden aangeboden (= gft, tak- en snoeihout, papier, glas, textiel, kca, elektrische apparaten). De gemeente realiseert zonder beleidswijziging de doelstellingen niet. Een ambtelijke werkgroep heeft een plan van aanpak ‘Van Afval naar Grondstof’ (VANG) opgesteld. Naast analyse van de huidige inzamelstructuur (bijlage 1) en het daarbij behorende aanbod (bijlage C:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

-2-

2) zijn landelijk beproefde methoden verkend (bijlage 3 samenvatting). Rode draad in de beproefde methoden is het ontmoedigen van restafval en het bieden van (meer) service op waardevolle grondstoffen. Beide ondersteund met een stevig communicatietraject met de inwoners. Gezien de grote hoeveelheid restafval per inwoner stelt de werkgroep een gefaseerde aanpak voor met bij elke fase een go/no go besluit. Het gefaseerd invoeren van maatregelen geeft per fase opnieuw een reductieeffect op restafval en voorkomt ‘gewoontegedrag’ na verloop van tijd. Het ingrijpen op het huishoudelijk restafval kan getrapt in de volgende fasen: 1. invoeren financiële prikkel (eigen scheidingsgedrag heeft direct invloed op kosten); 2. invoeren frequentiewijziging (langer wachten op ledigen container = beter nadenken wat er echt in hoort); 3. restafval niet meer aan huis ophalen maar wegbrengen (drempel = je moet er meer moeite voor doen). Het ingrijpen op restafval is een bestuurlijke keus. Met dit voorstel wordt de koers voor een gewijzigd afvalbeleid voorgelegd. Dit moet nadere uitwerking in een uitvoeringsplan krijgen. Fase 1: inwoner krijgt inzicht in zijn gedrag en kosten Huishoudens hebben momenteel onvoldoende inzicht in hun afvalaanbod, scheidingsgedrag en mogelijkheden. In fase 1 wordt de huidige inzamelfrequentie op restafval gehandhaafd. Door het invoeren van een financiële prikkel kunnen inwoners invloed uitoefenen de hoogte van hun afvalstoffenheffing. Betere afvalscheiding beloond door een lagere afvalstoffenheffing. Doordat mensen door de financiële prikkel gemotiveerd worden om na te denken over hun scheidingsgedrag, worden zij ook bewuster van het milieubelang en mogelijkheden om grondstoffen te recyclen. Voor fase 1 is een sterke communicatiecampagne daarom van cruciaal belang. De financiële prikkel geldt voor de gehele afvalketen, dus van huis-aan-huis inzameling/verzamelcontainers tot grof huishoudelijk restafval. Het gescheiden aanbieden van de grondstoffen levert inwoners een besparing op. Fase 2: inzamelfrequentie van het restafval verminderen Nadat het restafval is afgenomen door de financiële prikkel, ervaren mensen dat er ruimte over is in de grijze container. De inzamelfrequentie bijstellen naar eenmaal per 3 of 4 weken is dan voor de inwoner te overzien. Deze fase ontmoedigt restafval doordat mensen het langer moeten bewaren en hun afval voor langere periode in hetzelfde containervolume kwijt moeten. Het geeft een nieuwe prikkel om nog meer grondstoffen uit het restafval te scheiden. Daarnaast zal het die inwoners die hun gedrag niet hebben aangepast, dwingen om ook de grondstoffen gescheiden aan te bieden omdat het volume in combinatie met de frequentie onvoldoende zal zijn. Fase 3: inwoner brengt het restafval naar een centraal punt Door fase 1 en 2 is het restafval per inwoner sterk verminderd. De volgende maatregel is dat inwoners het restafval wegbrengen. Restafval wordt niet meer aan huis ingezameld, maar men moet er ‘moeite’ voor doen om het weg te brengen. Het kan daarentegen wel op elk moment van de dag (met een toegangspas en betaling per storting) worden weggebracht en het restafval hoeft het huishouden niet thuis op te slaan. De huidige restafvalcontainer kan worden ingezet voor droge componenten zoals kunststof verpakkingen, drankkartons, blik/metalen en andere in de toekomst na te scheiden stromen.

C:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

-3-

1. Aanleiding Grondstoffenschaarste en klimaatverandering vragen een transitie naar een circulaire economie waarin afgedankte producten en materialen hergebruikt worden als grondstof. Een afvalvrije samenstelling is de toekomst met het credo afval = grondstof.

Figuur: Transitie van afval naar grondstof De rijksoverheid heeft een ambitieus uitvoeringsprogramma ‘Van Afval Naar Grondstof (VANG)’ opgesteld. Het doel is om het ontstaan van afval zoveel mogelijk voorkomen, geproduceerd ‘afval’ maximaal scheiden en recyclen, en grondstofketens sluiten. 1. Doelstelling Uitvoeringsprogramma Van Afval Naar Grondstof (VANG) 2. 2020 100 kilo restafval per inwoner 3. 2025 30 kilo restafval per inwoner Vertrekpunt Als vertrekpunt is een analyse gemaakt van de huidige situatie in Elburg en Oldebroek. De inzamelstructuur, inzamelmiddelen, inzamelresultaten zijn op een rij gezet in bijlage 1. Tevens is een sorteeranalyse uitgevoerd naar de samenstelling van het restafval; bijlage 2 geeft de resultaten in een infographic weer. Belangrijke conclusie vanuit de sorteeranalyse is, dat er nog veel potentiële grondstoffen via het restafval worden aangeboden. Ondanks jarenlange communicatie en inzet op service bestaat circa 60% van de restafvalcontainer uit waardevolle grondstoffen, terwijl voor deze grondstoffen reeds goede en toegankelijke inzamelvoorzieningen bestaan (GFT, takkenroute, papier, glas, textiel, kca, elektronische apparaten). De inzamelstructuur kent een te grote vrijblijvendheid en de ‘sense of urgency’ ontbreekt (intrinsieke motivatie van inwoner). De huidige inzamelstructuur geeft inwoners een hoge service op het inzamelen van restafval (= vast bedrag afvalstoffenheffing ongeacht aanbod, tweewekelijks aan huis ledigen van grote 240 liter minicontainer). Gemeenten Elburg en Oldebroek hebben naast bronscheiding gekozen voor het nascheiden van het restafval bij Afvalsturing Friesland. Hierdoor hoeft de inwoner deze grondstoffen niet aan huis te scheiden. Met een speciale sorteertechniek worden sinds 2009 kunststof verpakkingen en sinds 2015 drankenkartons en blik/metalen uit het restafval gehaald. Nascheiding heeft een hoger hergebruikrendement dan bronscheiding. In 2014 kwam 16,83 kg/inwoner aan kunststof verpakkingen uit het restafval beschikbaar voor hergebruik (niet alle plastics zijn verpakkingen en/of herbruikbaar). In 2015 zal het hergebruik van de nascheidingsfractie in het restafval verhogen door uitbreiding van metalen en drankkartons naar verwachting 25 kg/inwoner.


-4-

Motto: bronscheiding waar het moet, nascheiding waar het kan Niet alle grondstoffen zijn geschikt voor nascheiding uit het restafval. Door verschillende soorten in één bak te bewaren gaat de kwaliteit achteruit. Ze zijn dan minder (of zelfs helemaal niet) herbruikbaar als grondstof. Het uitgangspunt is dat inwoners aan de bron grondstoffen scheiden waarvoor een goede kwaliteit noodzakelijk is (GFT, papier, glas en textiel). De gemeente zorgt voor nascheiding van grondstoffen waar dat kan (plastic, drankenkarton, blik). 2.

Aanpak Elburg en Oldebroek

2.1 Koers van afval naar grondstof Om de doelstellingen te halen, zetten de gemeenten in op een aanpak in speerpunten: 1. Ingrijpen en ontmoedigen van restafval 2. Service op waardevolle grondstoffen verhogen = flankerend beleid 3. Betrekken van inwoners en communicatiecampagne bij in te voeren maatregelen. De laatste jaren zijn in Nederland diverse inzamelmethoden beproefd (zie bijlage 3). Uit analyse daarvan blijkt dat het meest direct effect is te behalen wanneer ingegrepen wordt op restafval. Het verbeteren van service voor het inzamelen van waardevolle grondstoffen is relevant voor het scheidingspercentage, maar zal zonder ingrijpen op restafval niet genoeg zijn om de VANG-doelstelling te halen. Afval wel of niet scheiden is automatisch onbewust gedrag van inwoners, het effect van communicatie zonder maatregelen is zeer klein. Inzet van communicatie is effectief als het gekoppeld kan worden aan een te introduceren wijziging. Om de doelstelling te bereiken zijn maatregelen op de drie bovenvermelde lijnen nodig. Door het gefaseerd invoeren van maatregelen kunnen op korte termijn zichtbare resultaten behaald worden. 2.2 Ingrijpen op restafval Landelijk zijn er een aantal beproefde methoden waarmee restafval wordt ontmoedigd. Deze maatregelen zetten inwoners aan om bewuster om te gaan met grondstoffen in het huishoudelijk afval. Ingrijpen kan door: 1. Het afrekenen van restafval, een maatregel die in Nederland veelvuldig toegepast wordt. De inwoner heeft direct invloed op zijn afvalstoffenrekening door het eigen scheidingsgedrag. Inwoners betalen voor het aantal keren of op basis van aantal kilogrammen dat ze restafval aanbieden; 2. Het verminderen van de inzamelfrequentie van restafval: inzamelfrequentie bijgesteld naar éénmaal per 3 of 4 weken. Ontmoediging doordat mensen langer hun restafval moeten bewaren en hun afval voor langere periode in hetzelfde containervolume kwijt moeten. Deze maatregel dwingt de inwoner tot een verdere afvalscheiding; 3. Het wegbrengen van restafval naar een centraal punt: restafval wordt niet meer aan huis ingezameld, maar men moet er ‘moeite’ voor doen om het weg te brengen. Het kan daarentegen wel op elk moment van de dag (met een toegangspas en betaling per storting) worden weggebracht en het restafval hoeft het huishouden niet thuis op te slaan. De huidige restafvalcontainer kan worden ingezet voor droge componenten zoals kunststof verpakkingen, drankkartons, blik/metalen. 4. Volumereductie van restafvalcontainer: ontmoediging door beperking in ruimte. Een reductie van het volume zal inwoners “dwingen “ grondstoffen beter gescheiden aan te bieden omdat bij gelijk gebruik de container te klein zal zijn. Voor Elburg en Oldebroek is ingrijpen op het inzamelvolume af te raden, omdat de sinds 2010 geïntroduceerde 240 liter minicontainers via een leasecontract tot 2025 in gebruik zijn. De eerste drie bovengenoemde maatregelen kunnen elkaar versterken als ze gecombineerd in fasen ingevoerd worden; daardoor ontstaat een stapeleffect en wordt bij elke nieuwe fase een nieuwe impuls gegeven om het restafval nog verder te verminderen. Alleen de invoering van één van de maatregelen maakt nog niet dat de doelstellingen behaald worden.


-5-

211/212 kg/inwoner Rest 2014 FASE 1 2016-2018 Restafval betalen € Grondstoffen ‘gratis’

130 kg in 2018 FASE 2 2019-2020 Restafval minder vaak halen

100 kg in 2020 FASE 3 2021-2022 Restafval € wegbrengen

30 kg in 2025 FASE 2022-2025 € voor grondstoffen

100% Afvalvrij Toekomst Afvalvrij

Fase 1 Financiële prikkel De huidige inzamelstructuur blijft in deze fase hetzelfde, de afvalstoffenheffing krijgt een variabele component op basis van het eigen aanbod. Inwoners krijgen daarmee invloed op hun kosten, doordat zij zelf kiezen wanneer zij hun container aanbieden. Uitgangspunt is dat bij ongewijzigd scheidingsgedrag de afvalstoffenheffing gelijk blijft. Goed gedrag levert de inwoner een kostenbesparing op. Door deze financiële prikkel heel direct aan hun gedrag te koppelen, gaan mensen nadenken over hoe zij afval en grondstoffen scheiden en daarmee kosten kunnen besparen. Beoogt effect: afname restafval 25 tot 30% Investering: containermanagementsysteem (reeds aanwezig) en chip in minicontainers (reeds aanwezig), koppeling naar belastingsysteem, communicatiecampagne, flankerende maatregelen service op grondstoffeninzameling, aanpassen afvalstoffenverordening en handhaving. Fase 2 Minder vaak inzamelen Nadat het restafval is afgenomen door financiële motivatie, is er ruimte over in de grijze container. Een groot deel van de inwoners is de container al minder vaak gaan aanbieden (monitoring via containermanagementsysteem). Het aanpassen van de inzamelstructuur naar 3 of 4 wekelijks is dan voor de hand liggend en voor de inwoner te overzien. Het geeft een nieuwe prikkel om nog meer grondstoffen uit het restafval te scheiden. Daarnaast geeft het een ”gedwongen” prikkel aan die inwoners die nog niet het gedrag hebben aangepast. Beoogt effect: verdere afname van 10-15% Investering: wijziging inzamelroutes en voertuiginzet, verdere verhoging service op grondstoffeninzameling, communicatie, handhaving. Fase 3 Omgekeerd inzamelen Inwoners ervaren dat zij nog maar weinig restafval hebben. De container zit met name vol met de nascheidingscomponenten: kunststof verpakkingen, drankenkartons en blik. Het restafval brengt de inwoner in deze fase zelf weg naar een ondergrondse container in de wijk. De grijze container wordt voor kunststof verpakkingen, drankenkartons en blik. Beoogt effect: extra afname restafval 10-15% Investering: aanschaf en plaatsing ondergrondse containers, extra route legen ondergrondse containers, koppeling naar containermanagementsysteem en belasting, communicatie, handhaving. Overwegingen De ervaring bij andere gemeenten leert dat bovenstaande volgorde het meeste effect zal resulteren met de minste weerstand onder de inwoners. In fase 1 worden inwoners aangeleerd om de grondC:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

-6-

stoffen beter gescheiden aan te leveren. Mochten inwoners er in het begin moeite mee hebben, dan is er voor de inwoners nog geen man overboord omdat er nog steeds tweewekelijks de restafvalcontainers worden geleegd. Na een periode van gedragsverandering merken de inwoners dat de grondstoffen met hetzelfde gemak via het juiste inzamelmiddel aangeboden kunnen worden. De inwoners zullen nu ervaren dat er ruimte overblijft in de restafvalcontainer. Door nu de frequentie aan te passen zullen de inwoners die nog niet hun gedrag hebben aangepast gemotiveerd worden het alsnog te doen. In deze periode zullen de overige inwoners nog een stap extra zetten om te kunnen besparen op de hoogte van de afvalstoffenheffing. Fase 3 geeft de laatste aanzet voor het goed gescheiden aanbieden van grondstoffen. De service op restafval zal verder afnemen, terwijl de service op grondstoffen verder zal toenemen. Voorstel Voorgesteld wordt om voor fase 1 een uitvoeringsplan te maken, waarover het college en raad in het eerste kwartaal 2016 een definitief besluit nemen. Het uitgangspunt is invoeren van een financiële prikkel per 1 januari 2017 (testfase 0 rond medio 2016). De huidige minicontainers zijn in 2010 alle voorzien van een registratiechip en het bestaande diftarproof containermanagementsysteem van inzamelaar ACONOV BV kan eenvoudig gekoppeld worden aan het gemeentelijk belastingsysteem voor het afrekenen per lediging. Het afrekenen per lediging vergt een goed uitgewerkte communicatietraject richting inwoner. In 2018 wordt een evaluatierapport over de gerealiseerde effecten opgesteld met uitvoeringsvoorstel voor fase 2 en 3, en wordt een go/no go besluit voor de periode vanaf 2019 gevraagd. 2.3 Grof huishoudelijk afval (GHA) In de huidige situatie hebben beide gemeenten een gezamenlijk contract gesloten voor de extra openstelling op zaterdagmorgen van het afvalbrengstation van Van Werven B.V. aan de Bovendwarsweg 93 te Oldebroek. Inwoners kunnen hier tegen betaling (verschillende tarieven per afvalsoort) grof huishoudelijk afval brengen. De gemeenten Elburg en Oldebroek betalen samen voor de zaterdagopenstelling (ieder € 17.500,- per jaar). Dit contract wordt sinds 2013 jaarlijks stilzwijgend met 1 jaar verlengd. De huidige locatie is vooral ingericht op bedrijfsafval en heeft voorzieningen voor een beperkt aantal gescheiden stromen. Er is een weegbrug, maar geen weegbrugregistratie en rapportage van door de huishoudens geleverde hoeveelheden per afvalstroom. De grondstoffen binnen het aangeboden grof huishoudelijk afval worden nu niet meegeteld in de bepaling van het percentage hergebruik van gemeenten (doelstelling 2020: 75%). Dit heeft nadelige effecten op de duurzaamheidsresultaten van de gemeente. Gemeenten Elburg en Oldebroek willen inzetten op betalen voor restafval en grondstoffen gratis. Dit sluit aan bij de VANG strategie. Deze lijn geldt ook voor grof huishoudelijk restafval (ongesorteerd afval, dakleer, geïmpregneerd hout etc.) en grove herbruikbare grondstoffen (bijvoorbeeld takken, grond, kunststof, A+B-hout, metalen, afgedankte elektronische apparaten, papier etc.). Het beleid voor fijn en grof restafval moet complementair zijn. Inwoners worden gefaciliteerd om zoveel mogelijk grondstoffen uit het grof huishoudelijk afval gescheiden aan te bieden om ‘gratis’ te kunnen brengen. Voor grof huishoudelijk restafval betaalt de inwoners een tarief per ton om goed scheiden te stimuleren en het voorkomt dat inwoners restafval opsparen en naar het afvalbrengstation brengen. Het invoeren van dit stramien op het huidige afvalbrengstation is volgens Van Werven niet realiseerbaar. Het voorstel is om een nadere uitwerking te maken voor het grof afval volgens de koers: restafval tegen betaling, grondstoffen ‘gratis’ brengen. Een grondstoffenstation per gemeente biedt mogelijkheden. Zowel in Elburg als Oldebroek zou een locatie gecreëerd kunnen worden. Hier mogen een beperkt aantal grondstoffen (bijvoorbeeld grof tuinafval, grond, A+B-hout, metalen, afgedankte elektronische apparaten, harde kunststoffen) ‘gratis’ gebracht worden. Deze locaties zijn op woensdag en zaterdag open en worden beheerd door inzet van mensen uit de kaartenbak. De zaterdagopenstelling van Van Werven wordt niet langer door de gemeente gefinancierd (= service op restafval). Inwoners kunnen door de week terecht bij Van Werven of andere particuliere bedrijven in de buurt. In bijlage 4 is dit nader toegelicht (dit is tevens onderzocht vanuit de wens uit het coalitieprogramma van Oldebroek). C:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

-7-

2.4 Betrekken inwoners Het bereiken van een forse restafvalreductie is afhankelijk van het gedrag van inwoners, zij zijn degenen die grondstoffen apart moeten houden. Daarom is het goed om samen met de inwoners te kijken welke maatregelen hen daadwerkelijk ondersteunen om meer waardevolle grondstoffen apart aan te bieden. Deze maatregelen zijn ondersteunend aan ingrijpen op restafval en kunnen in de loop van de tijd uitgebreid worden. Uit de sorteeranalyse naar de samenstelling van het restafval blijken GFT, oud papier, textiel en glas de grondstoffen met veel potentieel. Het effect van voorlichting en informatie zenden vanuit de overheid is zeer beperkt. Door veranderende samenleving en verschillende doelgroepen moet meer gezocht worden naar sturing op de sociale norm. Het aansluiten bij sociale netwerken (verenigingen, scholen en kerken) en lokaal betrekken van inwoners is kansrijk om mensen te motiveren. Een nader uit te werken communicatieplan kan aansluiting zoeken bij reeds bestaande dorpsgroepen van bijvoorbeeld koersgroepen van ‘Oldebroek voor mekaar’ en wijkfora in Elburg. Inwoners kan input gevraagd worden op ondersteunende en stimulerende maatregelen die het apart houden van grondstoffen gemakkelijker maken. 2.5 Procesvoorstel en planning Fase 1 2015 Dec

Koers afvalbeleid fase aanpak restafval

Jan 2016

Collegebesluit koers

Commissie avond gezamenlijke Raden

Uitwerken plan van aanpak fase 1 (werkgroep) Collegebesluit invoering fase 1

Mrt 2016

Juli 2016

Start voorbereiding en proefdraaien

Nov 2016

Start communicatiecampage

Jan 2017

Invoering financiële prikkel

Raadsbesluit invoering fase 1

2.6 Aandachtspunt Elburg: aanpak Vesting en inzameling bedrijfsafval Elburg zamelt bij 295 bedrijven buiten de Vesting in de reguliere inzamelroute integraal bedrijfsafval in. Deze bedrijven hebben 1-4 240 liter minicontainers voor restafval. Deze service aan bedrijven behoort niet tot de wettelijke zorgplicht van een gemeente en draagt negatief bij aan het behalen van de doelstelling in 2020. Bij de uitwerking van bovengenoemde koers moet een standpunt ingenomen worden over bedrijfsafval. C:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

-8-

In de Vesting kunnen 535 huishoudens alsook 57 bedrijven hun afval met een afvalpas aanbieden bij 11 ondergrondse containers. In de Vesting is terecht gekozen voor een integrale inzameling van restafval van bedrijven en huishoudens om logistieke, esthetische en veiligheidsredenen. Een beperkte groep van 47 huishoudens in de Vesting biedt hun GFT-afval gescheiden aan in een mincontainer op één van de 3 verzamellocaties buiten de Vesting. Buiten de Vesting bieden 307 huishoudens in appartementen vanaf eerste etage hun restafval en GFT geregistreerd aan via ondergrondse verzamelunits met een toegangspas. In het op te stellen uitvoeringsplan vergt de situatie van de Vesting en appartementen specifieke maatwerk. 3. Wettelijk kader De gemeente heeft op grond van de Wet milieubeheer een wettelijke plicht om huishoudelijk afval in te zamelen (afvalbeheer). De verplichting houdt in dat de gemeente het afval van huishoudens ophaalt en dat er een locatie is waar inwoners hun grof huisvuil naar toe kunnen brengen. De gemeente bepaalt zelf hoe het afvalbeheer wordt ingericht. Dit regelen zij in de afvalstoffenverordening. 4. Argumenten Goed rentmeesterschap Zorg voor de aarde voor nu en de toekomstige generaties, dit begint bij de eigen omgeving. Een schone leefomgeving en goed afvalbeheer hoort daarbij. Een steviger afvalbeleid draagt direct en indirect bij aan de doelstellingen van het gemeentelijke duurzaamheid- en klimaatambities (coalitieakkoord). Door vermindering van het restafval is er minder CO2 uitstoot, door toename van GFT inzameling wordt er meer duurzame energie opgewekt en door hergebruik van grondstoffen wordt flink op energiegebruik bij productie bespaart. Sluiten van grondstoffenketens en voorkomen klimaatverandering Grondstoffenschaarste en klimaatverandering vragen steeds meer om een transitie naar een circulaire economie, waarin afgedankte producten en materialen hergebruikt worden als grondstof. Landelijke doelstellingen behalen Met het huidige inzamelsysteem kan de gemeente de doelstellingen (100 kilo in 2020 en 30 kilo in 2025) niet halen. In het restafval zit meer dan 60% herbruikbare grondstoffen. Inwoners van Elburg en Oldebroek boden in 2014 qua restafval 212/211 kilo per inwoner aan. Dit is erg veel. Vergelijken we de gemeenten met stedelijkheidsklasse 4 over 2013, dan scoren Elburg en Oldebroek in de achterhoede. Een aantal gemeenten (22 in 2013) voldoet al aan het doel van maximaal 100 kilogram restafval per inwoner per jaar. De best scorende gemeente heeft nu 21 kilo per inwoner (zie ook bijlage 4 voor score 2014 van diverse gemeenten). De doelstelling is dus reëel en haalbaar, mede gelet op de resultaten van de jaarlijkse afvalsorteeranalyses. Ingrijpen op restafval draagt bij aan het behalen van deze doelstellingen. Belasting op het verbranden van afval Op 1 januari 2015 is een belasting ingevoerd van € 13 per ton te verbranden restafval om de rijksbegroting met € 100 mln jaarlijks te vullen. Deze tariefgrondslag zal naar verwachting de komende jaren verder stijgen, door minder huishoudelijk restafval (effect VANG-beleid) en om hergebruik een impuls te geven. Om een laag tarief voor de afvalstoffenheffing in stand te kunnen houden, is het noodzakelijk om de hoeveelheid restafval te verlagen door een verbeterde afvalscheiding. Afvalstoffenheffing Kostenbesparing op de combinatie inzameling en verwerking van het ‘dure’ huishoudelijk restafval kan worden doorvertaald naar een lagere afvalstoffenheffing voor de inwoners. De inwoner merkt zo direct dat goed scheiden loont. Financiële prikkel op restafval is beproefd concept Er is veel ervaring met het invoeren van financiële prikkels op restafval. Het is een beproefd concept en gemeenten behalen hiermee goede resultaten. Landelijk gezien behalen gemeenten met een taC:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

-9-

riefprikkel (41% van de Nederlandse gemeenten) betere inzamelresultaten en hogere realisatie van hun afvaldoelstellingen dan gemeenten zonder tariefprikkels. Ter vergelijk: restafval hoeveelheden 2014 van regiogemeenten waar dit reeds geïmplementeerd is:  Ermelo 160 kg per inwoner (inclusief 17 kg nagescheiden plastic), tarief op zowel rest- als gftaanbod (fase I)  Putten 89 kg per inwoner, inzameling met tariefzak (fase I)  Hattem 117 kg per inwoner, nultarief gft (fase I en begin fase II)  Heerde 117 kg per inwoner, nultarief gft (fase I en begin fase II). Inwoners hebben zelf invloed op hun kosten Inwoners kunnen door hun scheidinggedrag zelf bepalen hoe vaak ze hun restafval aanbieden en hebben hiermee invloed op de hoogte van hun afvalstoffenheffing op basis van het principe ‘de vervuiler betaalt’. Door deze financiële prikkel wennen mensen aan het nieuwe systeem. Door middel van veelvuldige communicatie zal de nodige aandacht moeten worden besteed aan de maatregel op restafval en de daarmee gevraagde gedragsverandering. Afvalbrengstation moet aansluiten op huishoudelijke inzameling Ook voor het grof huishoudelijk afval is de insteek ontmoedigen van restafval en stimuleren van gescheiden aanbieden van grondstoffen. Wanneer gekozen wordt voor het invoeren van een financiële prikkel op restafval, moet het afvalbrengstation hierop aansluiten. Ook hier geldt dan restafval tegen betaling en grondstoffen ‘gratis’. Inwoners zijn degenen die werk moeten maken van grondstoffen Het gedrag van inwoners is cruciaal bij het behalen van de doelstelling. Zij moeten het afval goed scheiden. Het aansluiten bij sociale netwerken (verenigingen, scholen en kerken) en lokaal betrekken van inwoners is kansrijk om mensen te motiveren. Welke extra maatregelen kunnen zij nemen? Hoe kunnen inwoners elkaar stimuleren? Wat hebben zij van de gemeente nodig om meer grondstoffen gescheiden aan te bieden? 5. Risico’s Nader uit te werken in uitvoeringsplan. 6. Financiën Onder 2.2 zijn investeringspunten benoemd, deze moeten in het plan van aanpak nader uitgewerkt worden. Uitgangspunt voor fase 1 is een eenmalige investering in de koppeling van het bestaande containermanagementsysteem aan het systeem van afdeling belastingen voor de afvalstoffenheffing en goede communicatie naar inwoners. Anderzijds wordt door minder aanbod van huishoudelijk restafval een besparing verwacht op tonnages restafvalverwerking en de extra rijksheffing. 7. Burgerparticipatie/ Communicatie Nader uit te werken in uitvoeringsplan. 1. Communicatiecampagne rond invoering financiële prikkel op restafval. Goede uitleg en met name positieve insteek van grondstoffen scheiden loont is van belang. 2. Samen met inwoners wordt een dialoog starten om ze te motiveren tot een betere afvalscheiding. Bijlagen Bijlage 1 Huidige situatie huishoudelijk afval Bijlage 2 Infographic ‘wat zit er in het restafval? Bijlage 3 Samenvatting mogelijke maatregelen Bijlage 4 Toelichting grof huishoudelijk afval Bijlage 5 Score gemeenten 2014 Bijlage 6 Persbericht. C:\Users\Luitingm\Downloads\College-informatie Oldebroek aan de raad - vernieuwing afvalbeleid onder noemer ElburgOldebroek maken werk van grondstoffen (1).docx

- 10 -


- 11 -

Oldebroek, 22 december 2015. Burgemeester en wethouders van Oldebroek,

, secretaris drs. B. Brand MCM,

, burgemeester mr. A. Hoogendoorn.


GEMEENTE OLDEBROEK. Aanleiding om te informeren. Bij deze willen wij uw raad als volgt informeren:

Recommend Documents